________________
ભજનકલ્પ-અધ્યાય ?
ક્ષારરહિત ભજનસામગ્રી કાશી વગેરે પ્રદેશના લોકોને તીક્ષ્ણ દ્રવ્યपात्रेषु हृद्येषु सुपुष्पवत्सु
યુક્ત ભોજન પથ્થ થાય भुञ्जीत देशे च मनोऽनुकले ॥४५॥ काशीन्सपुण्ड्राङ्गकवङ्गकाचान् तकं शुक्तं दधि मस्तुर्गुडं च
HT(T) નાનૂપતૌ()સ્ટેથાના द्राक्षा मुख्याः सुकृताः शक्तवश्च ।
पूर्व समुद्रं च समाश्रिता ये शीतं हितं दाडिमवारि चार्य
किरातदेश्यानपि पूर्वशैलान् ॥४९॥ स्यात् सैन्धवं भूस्तृणपल्लवाश्च ॥४६॥
शाकैः समत्स्यामिषशालितैलै
द्रव्यैश्च तीक्ष्णैः समुपक्रमेत। तानि त्रिवृद्वासककारवृन्ताद्
कफो हि तेषां निचितः स्वभावारसः कुठेरादिसमातुलुङ्गात् ।
द्विलीयमानः कृशतां करोति ॥५०॥ स्यादाकयुताः शक्तवश्व
પરંતુ કાશી, પંડ્ર, અંગક, વંગ કે બંગसर्विरिष्ठं लघवः षाडवाश्च ॥४७॥
બંગાળ કે કાશી પ્રદેશના રહેવાસીઓને भक्ष्याश्च मुख्या लघवः सुपक्काः તેમ જ સમુદ્રકિનારે આનૂપકચ્છ દેશમાં सूपा रागाः पानकं मद्ययोगाः।
તથા કેસલ દેશમાં રહેતા લોકોને અને अतो गणाधुक्तिमवेक्ष्य कुर्यात्
પૂર્વ સમુદ્રને આશ્રય કરી જે લોકે નિવાસ સારાવક્ષામિથો વિદિશા ૪૮ | કરે છે અને કિરાત-ભિલના દેશવાસીઓ હરકોઈ માણસે ઉત્તમ પુષ્પોથી યુક્ત તથા પૂર્વ તરફના પહાડોમાં વસવાટ કરતા સુંદર પાત્રોમાં મનને અનુકળ પ્રદેશ પર | લોકો માટે માછલાંના માંસ સહિત શાલિ– ભોજન કરવું. ભોજનમાં છાશ, શક્ત, | ડાંગરના ભાત અને તેલથી વઘારેલાં શાક દહીં, મસ્તુ-દહીંની ઉપરનું પાણી, ગોળ,
તથા તીક્ષણ દ્રવ્યોથી ભેજને તૈયાર કરવાં દ્રાક્ષ તથા સારી રીતે બનાવેલ શસ્તુ
જોઈએ, કારણ કે તે તે દેશવાસી લોકોમાં ચુક્કા એ મુખ્ય છે. તેમ જ દાડમનું
સ્વભાવથી જ કફ ખૂબ જામેલો હોય છે. તેથી શીતળ પાણી, સેંધવ તથા ભૂતૃણઘાસનાં
એવાં ભેજન દ્વારા વિલીયમાન થઈ તે કૂણાં પાન પણ ત્યાં હાજર રાખવાં. ઉપરાંત
લોકોમાં કૃશતા કરે છે (એટલે કે તે કાશી નસોતર, અરડૂસો, કારેલાં, કુઠેર વગેરે સાથે
આદિ દેશવાસીઓને તીક્ષણ દ્રવ્યોથી તૈયાર
કરેલો ખોરાક માફક આવે છે.) ૪૯,૫૦ બિજોરામાંથી રસ કાઢી તે સ્થળે તૈયાર રાખવે
કલિંગ આદિ દેશવાસી લેકનાં અને આદુ સહિત શકતુઓ, ઉત્તમ પ્રકારનું
ખાનપાન વિષે ઘી અને પચવામાં હલકાં “પાડવ” નામનાં कलिङ्गकान् पट्टनवासिनश्च પીણાં પણ ત્યાં તૈયાર રાખવાં. વળી મુખ્ય सदक्षिणान् वाऽपि च नार्मदेयान् । ભક્ષ્ય પદાર્થો, હલકા અને સારી રીતે પકવેલ
उच्चावचद्रव्यगुणान्विताभिः
पेयाभिरेतान् समुपक्रमेत ॥५१॥ સૂપ-દાળ, રાગ-અથાણાં-મુરબ્બા, પાનકપીણું તથા મધના યોગો પણ તૈયાર રાખવા.
तैलानि कङ्ग्वाढकीयावकाश्च
मूलानि कन्दाश्चणकाः कलायाः। એ બધાંના સમુદાયમાંથી જે યોજના દેખાય
एतानि सात्म्यानि भवन्ति तेषां તેને વિધિ જાણનારા તૈયાર કરે તે સામ્ય पेयास्तथोष्णाः परिसिद्धिकाश्च ॥५२॥ હેવાથી અવક્ષારિક-ક્ષારરહિત ભોજન કલિંગદેશવાસી, પટણાવાસીઓ કે તૈયાર કરેલું ગણાય છે. ૪૫-૪૮ દક્ષિણ સહિત નર્મદાતીરવાસીઓ માટે
