________________
૭૨
કાશ્યપ સંહિતા-ખિલસ્થાન દષથી રહિત થયે હેય તેપણ બાકી રહેલા શીતગુહાનિઘોઘવાન જો હું હેતુ કે નિદાનને સંપૂર્ણ બાળી નાખતે તો કવાથી રિપોથાનનિવર્તન | પછા મોક્ષકાળે એટલે કે માણસને છેડતી વાયુચ્છ શીતલામાથાત્ શhથાનુયો યથા વેળા કે ઊતરવાના સમયે વિશેષે કરી વધુ વીદિગુણ: સૌમ્યમાશેથોસુર્યાસ્કૃતઃ પિક પ્રમાણમાં બળ દર્શાવે છે અને તે વેળા હેતુનાજોન મહતા H1 દિ વઢવત્તા વિશેષ ચિકિત્સા કરવાથી શાંતિને પામે તસ્માત પૂર્વ કવરે ફીત પશ્ચાદ્દા પ્રવર્તતે પદા, છે, અથવા કોઈ ચિકિત્સા ન કરાય તે વાયુ વ્યાયી, વિશદ, શીતળ, રૂક્ષ, રોગીને મારી જ નાખે છે. ૪૭-૪૯ ચલ તથા ખર-કઠોર કે ખરસટ ગુણવાળે
જવરથી માણસ છૂટે છે ક્યારે ? હોય છે; પિત્ત આનેય હાઈ અગ્નિના पाकाद्वा शमनाद्वाऽपि शोधनाद्वा हृताधिके । । સંબંધવાળું હોઈ ઉષ્ણ, તીણ, થોડા સ્વારથ રોવે શુદ્ધસ્રોત વિષ્ણુ પાપના પ્રમાણનું, હલકુ તથા દ્રવ પ્રવાહી હાય
દોષને પાક અથવા પાચન થયા પછી છે. કફ સૌમ્ય હોઈ સોમના સંબંધવાળો અથવા શમન કે શોધન ઔષધથી વધુ | શીતળ, ભારે, સિનગ્ધ, બળવાન તથા પ્રમાણમાં દોષ હરાયો હોય અને તે દોષ ઘણું પ્રમાણવાળા છે. વળી તે કફ મંદ પિતાના સ્થાનમાં જ્યારે સ્થિતિ કરી રહ્યો કે ઓછા પ્રમાણમાં વ્યવાયી હોય છે અને હોય ત્યારે જેના સ્ત્રોત શુદ્ધ થયા હોય
લાંબા કાળ ઉત્પત્તિવાળે તથા નિવર્તન એ માણસ જ્વરથી છૂટી જાય છે. ૫૦
પામનાર એટલે કે દૂર થનાર હોય છે. જવરથી છૂટવામાં ઉપર દર્શાવેલ ત્રણ
પણ વાયુ શીતળતારૂપ ગુણથી કફની સમાનસિવાય કઈ કારણ ન હોય
તાવાળે હાઈ બળવાન બનીને કફનો અનુनिर्दिष्टो दोषपाकादेरस्माद्धेतुत्रयात् परम् ।
બલ હોય છે એટલે કે કફની પાછળ રહી भन्यत्र चैव नान्योऽस्ति हेतु रविमोक्षणे ॥५१॥
તેજોબળ આપ્યા કરે છે. વળી કફને દેષનો પાક આદિ જે ત્રણ હેતુઓ
જે સૌમ્ય ગુણ હોય છે તે ખરેખર બળઉપર કહ્યા તે સિવાય બીજું કઈ પણ વાન હથિ
વાન હોય છે, પરંતુ પિત્તને જે આગ્નેય કારણ જવરથી છૂટવા માટે કહેલ નથી. ૫૧
ગુણ હોય છે, તેને દુર્બળ ગણ્યો છે, એ ઢિયા જવરની પ્રવૃત્તિ વખતે પ્રથમ
જ મોટા કારણે કફને ખરેખર વધુ બળટાઢ અને પછી દાહ કેમ?
વાન કહ્યો છે અને તેથી જ જવરમાં પ્રથમ कस्माद्दोषपरिक्षोभे प्रायशः शीतपूर्वकम् ।
શીત કે ટાઢ વાઈદાહ ઉત્પન્ન થાય છે. ૫૩-૫૬ निर्वर्तते ज्वरो जन्तोः पश्चाहाहः प्रवर्तते ॥५२॥
ઉપરના વિષયની જ ફરી વધુ સ્પષ્ટતા દોષની પરિક્ષાભ એટલે પ્રકોપ થાય | QTutoriમારા યામિશ્ચ થતા સET ત્યારે લગભગ ઘણું કરી પ્રથમ શીત પ્રવૃત્તિ ૩uriમારામં થાત તવા પિત્ત પ્રવુતિ પછી કરે છે–એટલે કે વરની શરૂઆતમાં રામયિમિર્ઝા રાતે તસ્મિન કુણી મા લગભગ પ્રથમ ટાઢ વાય છે અને પછી દાહ | શૈ1 ml માનવ યથાવછીતપૂર્વ પ૮ll થાય છે; અને તે પછી કયા કારણે વર | પિતાના વેગનું પરિણામ થવાથી અને દૂર થાય? પર
ઉષ્ણ ક્રિયાઓના કારણે પણ જ્યારે કફ ઉપરના પ્રશ્નનો પ્રત્યુત્તર ! અતિશય શાંતિ પામે છે ત્યારે જવરમાં વાર્થવાથી વિરઃ શીત ક્ષત્રઃ વડા | પિત્ત પ્રકોપ પામે છે–જેર કરે છે, અને પિત્તમાશેયમુખ તીક્ષામાં પુ દ્રવમ્ પરા તે પિત્ત પણ પોતાનું પરિણામ થવાથી
