________________
૪૭૦
કાશ્યપ સંહિતા-ચિકિસિતસ્થાન - હવે પછી હું (બાલગ્રહ-)પૂતનાની ] તે કાર્તિકેયની પવિત્રતા અથવા શુદ્ધિ માટે ચિકિત્સા કહું છું; ઉપર જે રેવતી ગ્રહની | તેઓએ તેમના શરીરને ધૂપ આપીને શુદ્ધ ચિકિત્સા કહી છે, તે બધીનો પૂતનાગ્રહના | કરવા માંડ્યું હતું, તેથી એ કાર્તિકેય પવિત્ર વળગાડમાં પણ પ્રયોગ કરાવવો. ૩૦ અથવા શુદ્ધ થયા હતા; એમ જે સ્થળે પૂતના-ગ્રહની ઉત્પત્તિ
મહાબળવાળા તે કાર્તિકેય પવિત્ર અથવા असुरो दुन्दुभिर्नाम सुरासुरभयङ्करः । શુદ્ધ થયા હતા, તે સ્થળ અથવા પ્રદેશમાંથી स्कन्दमायोधयन्मोहात् क्रुद्धं दृष्ट्वा च षण्मुखम् ॥
| સર્વલોકને ભય ઉપજાવનારી “પૂતના ગ્રહ विवेश क्रौञ्चस्य गुहां मातुलस्य महागिरेः। . ઉત્પન્ન થઈ હતી; તે વખતે એ કાર્તિકેયે જૂર્ત જ મારું માતુરું સં નિવમ્ રૂર| પિતાની આગળ ઊભી રહેલી તે પુણ્યજનક
નથR ચાપત્તો દmઘર જા | પૂતનાને આમ કહ્યું હતું કે, જે લોકોએ બાળપત્રિકૃતં સત્ય ઉTIણા રૂરૂ. | મર્યાદા તોડી હોય તેઓની પાસે તે જા વિક રજા રિતો મદમત્તાનિ તોલારા | (અને તેઓને તે પીડા કર) એમ શ્રી
કાર્તિકેયે કહ્યું, ત્યારે “તથાગતુ”–ભલે બહુ पूत्यर्थे धूपयामासुस्ततः पूतोऽभवद् गुहः ॥३४॥ | यस्मिन् देशे तु भगवान् पूतः स्कन्दो महाबलः।
સારું, એમ કહીને તે પૂતના એવા લોકોની संजज्ञे पूतना तस्मात् सर्वलोकभयङ्करी ॥ ३५॥
પાસે ગઈ હતી. તે વખતે કાર્તિકેય તે तामब्रवीद् गुहः पुण्यां पूतनामग्रतः स्थिताम् ।
પૂતનાનાં મલજા, પૂતના, ક્રોંચી, વૈશ્વદેવી याहि त्वं भिन्नमर्यादा(न्)चेत्युक्ताऽऽह
તથા પાવની–એવાં પાંચ નામે કહ્યાં હતાં તથાવિત્તિ આ રૂદા |
અને તેની ચિકિત્સા પણ આ પ્રમાણે કહી મર્થના પૂરના કૌશી) વૈશ્ચરીત્તવન | હતી; તેને તમે સાંભળી.૩૧-૩૭ पञ्चनामेति चाप्युक्ता शृणु तस्याश्चिकित्सितम् ॥ |
પૂતના(ગ્રહ)ની ચિકિત્સા પૂર્વે “દુંદુભિ' નામને એક અસુર |
| करअशोभाञ्जनकावास्फोटा ह्याटरूषकः । હતો. તે દેવોને તથા અસુરેને પણ ભય
सप्तपर्णश्च निम्बश्च भार्गी च परिषेचनम् ॥३८॥ કારક હતા. તેણે મેહના કારણે શ્રી
કરંજ, બેય સરગવા-કડ તથા મીઠે, કાર્તિકેયના સામે યુદ્ધ કરવા માંડ્યું હતું !
આ તા -ઉપલસરી, અરડૂસે, સાતપૂડે, ત્યારે તે યુદ્ધમાં છ મુખવાળા કાર્તિકેયને
લીંબડો તથા ભારંગી-એટલાં ઔષધ દ્રવ્યક્રોધે ભરાયેલા જોઈ (યુદ્ધ પડતું મૂકીને)
ને સમાન ભાગે લઈ તેઓને કવાથ કરી પિતાના મામા ક્રૌંચ પર્વતની ગુફામાં પેસી
તેનાથી પૂતનાગ્રસ્ત બાળક પર અભિષેક
કરવો. ૩૮ ગયે હતું તે વખતે કાર્તિકેયે પોતાના
પૂતનાગ્રસ્ત બાળકને કરવાનું મામા એ મહાપર્વત-કૌચને તથા પેલા
- અત્યંજન-માલિશ દુંદુભિ દાનવને શક્તિ વડે એકસાથે પ્રહાર
सुरासौवीरकाभ्यां च हरितालं मनःशिला। કર્યો હતો ત્યારે એ મહાપર્વતની તે ગુફાને कुष्ठं सर्जरसं चैव तैलमभ्यञ्जनं पचेत् ॥ ३९ ॥ નાશ કરવાથી કાર્તિકેયના શરીરનો રંગ નાશ - મદિરા, સૌવીરક, કાંજી, હરતાલ, મણપામ્યો હતો-શરીરે તે નિસ્તેજ બની ગયા | શીલ, કઠ અને રાળ-એટલાં દૂખ્યાને સમાન હતા, તેથી દેવ તથા અસુરો તેમની સમીપે )
ભાગે લઈ તેમાં કલ્ક અથવા ચૂર્ણ નાખીને આવ્યા હતા તેમ જ બધી દિશાઓ, સમુદ્રો, | તેલ પકવવું અને પછી એ પકવ તેલથી નદીઓ, બધાં ભૂત-પ્રાણુઓ તથા મેઘ ! પૂતનાગ્રસ્ત દેહવાળા બાળકના શરીર પર પણ ત્યાં તેમની સમીપે આવ્યા હતા અને | માલિશ કરવું. ૩૯
