________________
૫૬૪
કાશ્યપ સંહિતા-ચિકિત્સિતસ્થાન
ફક્કરોગ થાય છે તેથી એ બાળકોની તેઓની પ્રજા કે સંતતિ અથવા આખાય ગ્રહણું–નાડી અતિશય ખરાબ થઈ જાય | વંશવિસ્તાર નાશ પામે છે, એટલું જ નહિ, છે; છતાં એ (વ્યાધિજ-ફક્કરેગી) બાળકો પણ તે બ્રાહ્મીને (કઈ પણ માગે) સેવનારા લગભગ વધુ પ્રમાણમાં ખાવાની ટેવ પાડે ! તે શુદ્રો અને તેઓના વંશજો પણ મરણ છે, પણ તેઓનું એ ખાધેલું ફકકરોગી પછી સ્વર્ગમાં જઈ શકતા નથી; (પણ હોવાના કારણે નકામું થાય છે; કેમ નરકમાં જાય છે,) કેમ કે તેઓએ આચરેલે કે તેઓનો જઠરાગ્નિ પણ મંદ થયો | ધર્મ પણ નાશ પામે છે. ૨૦,૨૧ હોય છે, તેથી તેઓને અન્નરસ અપ
ફક ચિકિત્સા (ચાલુ) રહીને બહાર નીકળ્યા કરે છે અને તે | કી.... જ કારણે તેઓ ઘણું પ્રમાણમાં–વારંવાર મૂત્ર અને વિષ્ણા ત્યજ્યા કરે છે–માટે
..................ચા વા તથા મધુને વા એવા ફક્કરોગીઓની ચિકિત્સા તરત જ पुनर्नवैकपर्णाभ्यामेरण्डशतपुष्पयोः ॥२२॥ કરાવવી જોઈએ. ૧૮,૧૯,
द्राक्षापीलुत्रिवृद्धिर्वा शृतं क्षीरं प्रयोजयेत्। ફરેગની ચિકિત્સા एतानि त्वेव सर्वाणि संभृत्य मतिमान् भिषक् ॥२३
અથવા રાસ્ના કે જેઠીમધ, સાડી,
એકપણું, એરંડમૂલ, શતપુષ્પા–સૂવા, દ્રાક્ષ, ................ ... ત્ વિચાર્યું
પીલુ તથા નસેતર–એટલાં ઔષધદ્રવ્યનું વાવ વિવેત પદ્ધ વ ાથામૃત્તમા ચૂર્ણ કરી તે ચૂર્ણને નાખી ઉકાળેલા દૂધનો सप्तरात्रात् परं चैनं त्रिवृत्क्षीरेण शोधयेत् ॥२० ફકરોગમાં પ્રયોગ કરવો જોઈએ; તે માટે Bતત 6 Nિ....... .... ... બુદ્ધિમાન વૈદ્ય, ઉપર્યુક્ત એ બધાં દ્રવ્યોનું
એકત્ર ચૂર્ણ કરી અવશ્ય રાખી મૂકવું
જોઈએ. ૨૨,૨૩ न तु ब्राह्मीघृतं शूद्रः पिबेत्तद्धयस्य नाशनम् । ફચિકિત્સા (ચાલુ) પ્રજ્ઞા શુકચરતે શૂદ્રા ત્રાક્ષ પિત્તિ ૨ | | માંહી...... मृताः स्वर्ग न गच्छन्ति धर्मश्चैषां विलुप्यते। ” “પુનવ્વં સંત શીવ વા - કર્ક રોગી કલ્યાણકઘત અથવા અમૃત |
રન દર્શara પિત્ત રાવ નિરારક જેવું પપલઘત પીવું જોઈએ એમ સાત તેના પ્રાાં મતે પતિ તેઢ મુસ્તિો દિવસ સુધી તે ઘતપાન કરે, તે પછી એ રોગીને તેનૈવ તૈઢ વિપ નાં સર્વશવિતમૂ | રા ‘ત્રિવૃક્ષીર” પાઈને શુદ્ધ કરવો જોઈએ; | અથવા ફકના રોગીએ સંસ્કારયુક્ત એમ તે ફક્કરોગી, શુદ્ધ થયેલ કઠાવાળો | કરેલ માંસને ચૂષ કે સંસ્કારી કરેલ દૂધ જ થાય, તે પછી તેને બ્રાહ્મીધૃત” પાવું | શાલિગેખાની સાથે ખાવું; કે કાયમ તેવું જોઈએ; પરંતુ એ ફક્કરોગી, જે શુદ્ર | (ઔષધપકવ) દૂધ કે દૂધપાક જ પીવો જાતિનો હોય તો તેણે બ્રાહ્મીધૃત પીવું ન જોઈએ; તેથી એ રોગી પ્રાણબળને મેળવે જોઈએ; કેમ કે શૂદ્ર જાતિના માણસે પીધેલું છે, અને રોગોથી પણ મુક્ત થાય છે. વળી બ્રાહ્મીધૃત, તેનો ખરેખર નાશ કરનાર થાય | તે “ફક્ક” રોગીએ ઉપર્યુંકા રાસ્નાદિ દ્રવ્યો છે; જે શુદ્ર લોકે બ્રાહ્મીધૃત પીએ છે કે | નાખી પન્ન કરેલા તેલનો જ પ્રયોગ કર્યા બ્રાહ્મીનું કોઈ પણ પ્રકારે સેવન કરે છે, તે કરવો જોઈએ, એમ તે તેલ, સર્વ પ્રકારે
