Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 09 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 315

प्रमेयचन्द्रिका टीका श० ११ उ० ८ सू० १ नलिनस्थजीवनिरूपणम् ३०१
" सालुंमि धणुपुहुत्तं, होइ पलासेय गाउयपुहत्तं । जोयणसहस्समहियं अबसेसाणं तु छण्डंपि ।।। कुंभीइ, नालियाए, वासपुहुत्तं ठिईउ बोद्धब्बा । दसवाससहरसाइं असेसाणं छहंपि ॥२॥ कुंभीइ नालियाए, होति, पलासे य तिन्नि लेताओ।
चत्तारि उ लेसाओ अबसेसाणं तु पंचण्हं ॥३॥ छाया- शालू के धनुष्पृथक्त्वं भवति पलाशे च गव्यूति पृथक्त्यम् ।
योजनसहस्रमधिकम् अवशेषाणांतु षणामपि ॥१॥ कुम्भिके नालिकायां वर्षपृथक्त्वं स्थितिस्तु बोद्धव्या।
दशवर्षसहस्राणि अपि शेषाणां तु षण्णामपि ॥२॥ घे गौतम यावत् अपने स्थान पर विराजमान हो गये। द्वितीय उद्देशक से लेकर अष्टम उद्देशकतक के इन सात उद्देशकों में प्रतिपादित अवगाहना एवं स्थितिरूप विषय को संग्रह करके कथन करनेवाली तीन गाथाएँ इस प्रकार से हैं- 'सालुमि' इत्यादि । वनस्पति विशेष रूप शालूक में शरीर की अवगोहना उत्कृष्ट से धनुष पृथक्त्व है (जघन्य से अवगाहना अङ्गुल के असंख्यातवें भागप्रमाण है) पलाशरूपवनस्पति विशेषकी शरीरावगाहना 'गाउयपुहत्तं' उत्कृष्ट से गव्यूति पृथक्त्व है (जघन्य अवगाहना अंगुल के असंख्यात भागप्रमाण है) इन दो वनस्पतियों से बाकी बचे हुए उत्पल, कुंमिक, नालिक पद्म कर्णिका और नलिन इनकी अवगाहना उत्कृष्ट से कुछ अधिक एक हजार योजन की है। तथा इन सब की जघन्य अवगाहना अंगुल
બીજા ઉદ્દેશથી શરૂ કરીને આઠમાં ઉદ્દેશા પર્વતના સાત ઉદ્દેશ એમાં પ્રતિપાદિત વિષયને પ્રકટ કરનારી ત્રણ સંગ્રહગાથાઓ નીચે પ્રમાણે છે
" सालुमि" त्याहि 41 थायाने। भावार्थ नीय प्रमाणे छ.
વનસ્પતિ વિશેષ રૂપ શાલુકના શરીરની અવગાહના ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષાએ ધનુષપૃથકત્વ પ્રમાણ–બેથી લઈને નવ ધનુષ પ્રમાણ—કહી છે. (તેની જઘન્ય અવગાહના આગળના અસંખ્યાતમાં ભાગ પ્રમાણ છે) પલાશ નામની વનસ્પतिन शरी२नी साना "गाउयपुत्त" Bष्टनी अपेक्षाये अन्यूतियाय બેથી નવ કોશ) પ્રમાણુ કહી છે. (તેની જઘન્ય અવગાહના આંગળના અસંખ્યાતમાં ભાગ પ્રમાણ છે. આ બે સિવાયની વનસ્પતિઓની–એટલે કે ઉત્પલ, કુંભિક; નાલિકા, પદ્મ, કણિકા અને નલિનની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના એક હજાર એજન કરતાં સહેજ વધારે છે, તથા જઘન્ય અવગાહના આગળના
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૯