Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 09 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 09 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 427
________________

प्रमेयचन्द्रिका टीका श० ११० १० सू० १ लोकस्वरूपनिरूपणम्
४१३
प्रदेशे यद्यपि प्रदेश एवास्ति तथापि देशशब्दस्यावयवार्थतया अवयवमात्रस्यैव विवक्षितत्वेन निरंशत्वस्य च तत्र सतोऽपि अविवक्षितत्वात् धर्मास्तिकायस्य देश इत्युक्तम्, प्रदेशस्तु स्वाभाविक एवास्ति इत्याभिप्रायेणाह - 'धम्मस्थिकायस्स पए से २' धर्मां स्तिकायस्य प्रदेशोऽस्ति २, 'एवं अहम्मस्थिकायस्स वि ४' एवं पूर्वोक्तरीत्यैव अधमस्तिकायस्यापि विज्ञेयम्-तथाच तत्सूत्रम् - "नो अधम्मत्थिकाए. अधम्मस्थिकायस्स देसे, अधम्मत्थिकायस्स परसे " इति, एवं धर्मास्तिकायवद् अधर्मास्तिकायो नास्ति किन्तु अधर्मास्तिकायस्य देशः, प्रदेशवास्ति ४, ' अद्धा समए' ५' अद्धासमयः - कालथेत्यर्थ: ५' गौतमः पृच्छति - 'तिरियलोग खेत लोगचाहिये - यद्यपि आकाश के एकप्रदेश में धर्मास्तिकाय का एक ही प्रदेश हैतो भी अवयवार्थवाला होने से देश शब्द का अर्थ अवयवमात्ररूप विवक्षित होता है. इसलिये निरंश उसका वहां सद्भाव होने पर भी अविक्षित होने के कारण वहां धर्मास्तिकाय का देश हैं इसरूप से कहा गया
| 'धम्मथिकायस्स पएसे २' धर्मास्तिकाय का प्रदेश २, यह यहां स्वाभाविक रूप से ही है । ' एवं अहम्मस्थि कायस्स वि' इसी प्रकार से वहां अधर्मास्तिकाय का देश ६, और अधर्मास्तिकाय का प्रदेश है ४, अधर्मास्तिकाय पूरा का पूरा नहीं है, परन्तु उसका देश और प्रदेश यहां है । यही बात- 'नो अधम्मस्थिकाए, अधम्मत्थिकायस्सदेसे, अधम्मत्थिकायस्सपरसे' इस सूत्र द्वारा समझाई गई है। अद्धासमए' ५ आकाश के एकप्रदेश में काल है ही. इस प्रकार से ये अरूपी अजीव पांच प्रकार के हैं । અહી. એવું સમજવુ જોઈએ કે—આકાશના એક પ્રદેશમાં ધર્માસ્તિ કાયના એક જ પ્રદેશ હાય છે, તે પણ અવયવાથ વાળા હાવાથી દેશ શબ્દને અ અવયવમાત્રરૂપ વિવક્ષિત થાય છે. તેથી નિરશ તેને ત્યાં સદ્ભાવ હાવા છતાં પશુ અવિવક્ષિત હવાને કારણે “ત્યાં ધર્માસ્તિકાયના દેશ હોય છે,’” આ પ્રકારનું કથન કરવામાં આવ્યું છે.
66 धम्मत्किार
से " (२) त्यां धर्मास्तिठायो प्रदेश तो स्वाभावि रीते ? होय छे. " एव अहम्मत्थिकायस्स वि" (3) थेन अभागे त्यां અધર્માસ્તિકાયના દેશ અને (૪) અધર્માસ્તિકાયના પ્રદેશ હાય છે ત્યાં અધર્માસ્તિકાય પૂરેપૂરૂં' હેાઇ શકતુ નથી, પરન્તુ તેના દેશ અને પ્રદેશ જ ત્યાં संभवी शन वात सूत्रारे " नो अधम्मस्थिकाए, अधम्मत्थि कायस देसे, अम्मत्थि कायस्त पपसे " मा सूत्रपाद्वारा समन्वी छे. "अद्धा समए ५ " (૫) અને આકાશના એક પ્રદેશમાં કાળ હોય છે જ. આ રીતે આ રૂપી પાચ પ્રકારના અજીવા અધેાલાક રૂપ ક્ષેત્રના એક આકાશપ્રદેશમાં હાય છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૯


Page Navigation
1 ... 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760