Book Title: Samvayang Sutram
Author(s): Jambuvijay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032089/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI samavAyAGgasUtram AcAryazrIabhayadevasUriviracitavRttivibhUSitam sampAdaka: saMzodhakazca pUjyapAdamunirAjazrIbhuvanavijayAntevAsI muni jambUvijayaH vijaya jInazrutasaddhArapAmAla parAmAlAyAM SaiviMzatitamapadyam prakAzakaH zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa, muMbaI-2 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navAGgITIkAkArazrImadabhayadevasUriviracitavivaraNavibhUSitaM paJcamagaNadharadevazrI sudharmasvAmiparamparA''yAtaM zrI samavAyAGgasUtram AdyasaMzodhakA AgamaprabhAkarAH pUjyapAdamunirAjazrI puNyavijayajImahArAjAH sampAdaka: puna: saMzodhakaca pUjyapAdAcAryadevazrImadvijayasiddhisUrIzvarapaTTAlaGkArapUjyapAdAcAryadevazrImadvijayameghasUrIzvaraziSyaratnapUjyapAdagurudevamunirAjazrIbhuvanavijayAntevAsI muni jambUvijayaH sahAyakAH munirAjazrIdharmacandravijaya-puNDarIkaratnavijaya-dharmaghoSavijaya-mahAvidehavijayA: paMnyAsapadmavijayapuNyasmRtau dInazrutasamuddhArapadmamAla - vi.saM. 2064 vIra saM.2534 pavizatitamapadmama prakAzakaH zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa, du-5, badrikezvara sosAyaTI, netAjI subhASa roDa, marInaDrAiva 'i' roDa, muMbaI-2 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * divyakRpA siddhAntamahodadhi-karmasAhityaniSNAta-AcAryadevezazrImad vijaya premasUrIzvarAH nyAyavizArada-vardhamAnataponidhi-AdyazibirapraNetR-AcAryadevezazrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarAH samatAsAgara-paMnyAsapravara- zrI padmavijayagaNivarAH AjJA-AzIH siddhAntadivAkara-gacchAdhipati zrIvijaya jayaghoSasUrIzvarAH * prerakAH vairAgyadezanAdakSa - zrIsImaMdharajinopAsakAcAryadeveza zrIvijayahemacandrasUrIzvarAH zrutasarjanasukRtaprazastiH zrIsudharmasvAmigaNadharagumphita-zrImadabhayadevasUrivivaraNavibhUSitAnAM zrIsamavAyAGagasUtrANaM prakAzane pa. pU. paMnyAsa - muktivallabhavijayagaNi-munizrImeghavallabhavijayagaNi-munizrIudayavallabhavijayagaNi-munizrIhRdayavallabhavijayagaNivarANAM preraNayA dravyasahAyaka: zrI - premavardhaka - jaina zve. mU. pU. saGghaH, pAlaDI tasmai zatazaH sAdhuvAdaH zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa: mudraka zrI pArzva kompyuTarsa, 58 paTela sosAyaTI, javAhara coka, maNinagara, amadAvAda. phona : 079-25460295 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se kiM taM samavAe ? zrIsudharmasvAmigaNadharanirUpitamabhayadevasUrivivRttamidaM turyAgaM naikagabhIrabhAvAvabhAsanabhAsurabhAskarAyamAnaM bhaviSyati bhavikAtmanAM bhavyaNibandhanamiti saharSaM punaH prkaashyte| catustriMzadatizayajJApakaM pAramarSamidamiti tvadyatanabAlAnAmapi zrIpadmavijayakRtazrIyugAdidevastotrataH prasiddham / puNyAvasare'smin pUrvaprakAzakAH zrIsiddhibhuvanamanoharajainaTrasTa -zrIjaina AtmAnandasabhAsabhyA evaM sampAdakAH saMzodhakAzca bahuzrutamunivarA: zrIjambUvijayA apyanalpadhanyavAdArhAH / sArdhatrizataprAcIna zrutasamuddhAraprerakANAM vairAgyadezanAdakSANAmAcAryadevazrImadvijayahemacandrasUrIzvarANAM puNyapreraNayA samatAsAgarapaMnyAsapravarazrIpadmavijayagaNivarANAM zubhasmRtau zrIjinazAsana ArAdhanA - TrasTagrathitAyAM zrIprAcInazrutasamuddhArapadmamAlAyAM SaDviMzatitamaM padmamidaM sAnandaM samarpayAmaH zrIzramaNasaGghAyeti zam / etadgranthasvAmitvaM zrIjaina zvetAmbaramUrtipUjakatapAgacchasaGghasyaiva / etadgranthapaThanapAThanAdhikArI kRtayogodvahanagurvAjJAprAptamunireva / Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutasamuddhAraka 1. bhAnabhAI nAnajI gaDA, muMbaI (preraka : pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUri ma.sA.) 2. zeTha AnaMdajI kalyANajI, amadAvAda 3. zrI zAMtinagara zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda (preraka : pa.pU. tapasamrATa AcAryadeva zrImadvijaya himAMzusUri ma.sA.) 4. zrI zrIpAlanagara jaina upAzraya TrasTa, vAlakezvara, muMbaI (preraka : pa.pU. ga. A. rAmacaMdrasUri ma.sA. nI divyakRpA tathA pU. AcAryadeva zrImadvijaya mitrAnaMda sU. ma.sA.) 5. zrI lAvaNya sosAyaTI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda (preraka : pa.pU. paMnyAsajI zrI kulacaMdravijayajI gaNivarya) 6. nayanabAlA bAbubhAI sI. jarIvAlA hA. caMdrakumAra, manISa, kalpaneza (preraka : pa.pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA.) 7. kazarabana ratanacada koThArI hA. lalitabhAI (preraka : pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAja) 8. zrI zvetAMbara mUrtipUjaka tapagacchIya jaina pauSadhazAlA TrasTa, dAdara, muMbaI 9. zrI muluMDa zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, muluMDa, muMbaI (AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA. kI preraNA se) 10. zrI sAMtAkruja zve. mUrti. tapAgaccha saMgha, sAMtAkruja, muMbaI (preraka : AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA.) 11. zrI devakaraNa mUlajIbhAI jaina derAsara peDhI, malADa (vesTa), muMbaI (preraka : pa.pU. munirAjazrI saMyamabodhi vi. ma.sA.) 12. saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa, khaMbhAta (pU.sA. zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma. tathA pU.sA. zrI svayaMprabhAzrIjI ma. tathA pR.sA.zrI divyayazAzrIjI ma. kI preraNA se mUlIbena ko ArAdhanA kI anumodanArthe) 13. bAbu amIcaMda pannAlAla AdIzvara jaina Tempala cerITebala TrasTa, vAlakezvara, muMbaI-40000 6. (preraka. pU. munirAjazrI akSayabodhi vijayajI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI mahAbodhi vijayI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI hiraNyabodhi vijayajI ma.sA.) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. zrI zreyaskara aMdherI gujarAtI jaina saMgha, muMbaI (preraka pU. munizrI hemadarzana vi. ma. tathA pU. munizrI ramyaghoSa vi. ma. ) 195. zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, maMgala pArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda (preraka : pa.pU. AcAryadeva zrI rUcakacaMdra sUri ma. ) 16. zrI pArzvanAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, saMghANI isTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI (preraka : pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA. ) 17. zrI navajIvana sosAyaTI jaina saMgha, bombe senTrala, muMbaI : pU. munirAjazrI akSayabodhi vi. ma. ) (preraka 18. zrI kalyANajI sobhAgacaMdajI jaina peDhI, pIMDavADA. (preraka anumodanArthe) 12. zrI ghATakopara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha, ghATakopara (vesTa), muMbaI ( preraka : vairAgyadezanAdakSa pU. A. zrI hemacaMdrasUri ma.sA. ) siddhAMtamahodadhi sva. A. zrImad vijaya premasUrIzvarajI ma.sA. nA saMyamanI 20. zrI AMbAvADI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda pU. muni zrI kalyANabodhi vi. ma. ) ( preraka 21. zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, vAsaNA, amadAvAda 2 ( preraka : pU. AcArya zrI nararatnasUri ma. nA saMyamajIvananI anumodanArthe pUjya tapasvIratna AcArya zrI himAMzusUrIzvarajI ma.sA. ) 22. zrI premavardhaka ArAdhaka samiti, dharaNidhara derAsara, pAlaDI, amadAvAda ( preraka : pU. gaNivarya zrI akSayabodhi vijayajI ma. ) 23. zrI mahAvIra jaina zve. mUrtipUjaka saMgha, pAlaDI, zeTha kezavalAla mUlacaMda jaina upAzraya, amadAvAda. (preraka : pa.pU. AcArya zrI rAjendrasUri mahArAja sA . ) 24. zrI mATuMgA jaina zve. mUrtipUjaka tapagaccha saMgha anDa ceriTIja, mATuMgA, muMbaI 25. zrI jIvIta mahAvIrasvAmI jaina saMgha, nAMdiyA ( rAjasthAna ) ( preraka : pU. gaNivarya zrI akSayabodhi vijayajI ma.sA. tathA munizrI mahAbodhi vijayajI ma.sA. ) 26. zrI vizA osavAla tapagaccha jaina saMgha, khaMbhAta ( preraka vairAgyadezanAdakSa pa.pU. AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA. ) 27. zrI vimala sosAyaTI ArAdhaka jaina saMgha, bANagaMgA, vAlakezvara, muMbaI : - 400 007 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28. zrI pAlitANA cAturmAsa ArAdhanA samiti (preraka : parama pUjya vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja sAheba saMvata 2053 ke pAlitANA meM cAturmAsa prasaMga para jJAnanidhi meM se) 29. zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, amaralDa epArTamenTa, aMdherI (IsTa), muMbaI (preraka : munizrI netrAnaMda vijayajI ma.sA.) 30. zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, jaina nagara, amadAvAda (preraka - munizrI saMyamabodhi vi. ma.) 31. zrI kRSNanagara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, saijapura, amadAvAda (preraka : pa.pU. AcArya vijaya hemacaMdrasurIzvarajI ma.sA. nA kRSNanagara madhye saMvata 2052 ke cAturmAsa nimitta pa.pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijaya ma.sA.) 32. zrI bAbubhAI sI. jarIvAlA TrasTa, nijAmapurA, vaDodarA 33. zrI goDI pArzvanAthajI Tempala TrasTa, punA (preraka : pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI mahAbodhi vijayajI ma.sA. ) 34. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina zvetAmbara maMdira TrasTa, bhavAnI peTha, punA. (preraka : pU. munirAja zrI anaMtabodhi vijayajI ma.sA.) 35. zrI rAMdera roDa jaina saMgha, surata (preraka : pU.paM. akSayabodhi vijayajI ma.sA.) 36. zrI zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha dAdAra jaina pauSadhazAlA TrasTa, ArAdhanA bhuvana, dAdara, muMbaI (preraka : munizrI aparAjita vijayajI ma.sA.) 37. zrI javAhara nagara jaina zve. mUrtipUjaka saMgha, goregAva, muMbaI __ (preraka : pU.A. zrI rAjendrasUri ma.sA.) 38. zrI kanyAzAlA jaina upAzraya, khaMbhAta (preraka : pU.pra.zrI raMjanazrIjI ma.sA. pU.pra. zrI iMdrazrIjI ma.sA. ke saMyamajIvana ke anumodanArthe ___pa.pU.sA. zrI vinayaprabhAzrIjI ma.sA. tathA pa.pU.sA. zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma.sA. tathA sAdhvIjI zrI svayaMprabhAzrIjI ma.sA.) 39. zrI mATuMgA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha saMgha anDa cerITIja, mATuMgA, muMbaI (preraka : pU. paMnyAsapravara zrIjayasuMdaravijayajI gaNivarya) 40. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, 60 phuTa roDa, ghATakopara (IsTa) (preraka : pU.paM.zrI varabodhivijayajI gaNivarya) Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41. zrI AdinAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI (preraka : pa.pU.A. zrI guNaratnasUri ma. ke ziSya pU. paMnyAsajI zrI puNyaratnavijayajI gaNivarya tathA pU.paM. yazoratnavijayajI gaNivarya) 42. zrI koImbatUra jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, koImbatUra 43. zrI paMkaja sosAyaTI jaina saMgha TrasTa, pAlaDI, amadAvAda (pa.pU. A. zrI bhuvanabhAnusUri ma.sA. ke gurumUrti pratiSThA prasaMga hue AcArya-panyAsa-gaNi padAgahaNa dikSA vagaire nimitte jJAnanidhi meM se hue) 44. zrI mahAvIrasvAmI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka derAsara, pAvApurI, khetavADI, muMbaI (preraka : pU. munizrI rAjapAlavijayajI ma.sA. tathA pU.paM. zrI akSayabodhivijayajI ma.sA.) 4. zrI hIrasUrIzvarajI jagadguru zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha TrasTa, malADa (pUrva), muMbaI 46. zrI pArzvanAtha zve. mUrti. pU. jaina saMgha, saMghANI IsTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI (preraka : gaNivaryazrI kalyANabodhi vi. ma.) / 47. zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zve. .mU.pU. saMgha jaina nagara, amadAvAda (pU. munizrI satyasuMdara vi. ke preraNA se cAturmAsa meM jJAnanidhimeM se) 48. ratanabena velajI gAlA parivAra, muluMDa - muMbaI (preraka : pU. munizrI ratnabodhi vijayajI) 49. zrI marIna DrAIva jaina ArAdhaka TrasTa, muMbaI 50. zrI sahasraphaNA pArzvanAtha jaina derAsara upAzraya TrasTa, bAbulanAtha, muMbaI (preraka : munizrI satvabhUSaNa vijayI) 1. zrI govAlIyA TeMka jaina saMgha, muMbaI (preraka : gaNivaryazrI kalyANabodhi vi.) 52. zrI vimalanAtha jaina derAsara ArAdhaka saMgha, bANagaMgA. muMbaI 53. zrI vADIlAla sArAbhAI derAsara TrasTa prArthanA samAja, muMbaI (preraka : munizrI rAjapAlavijayajI tathA paM. zrI akSayabodhi vijayajI gaNivara) 54. zrI prInsesa sTrITa, luhAra cAla jaina saMgha (preraka : gaNivarya zrI kalyANabodhi vi.) 55. zrI dharmazAMti cerITebala TrasTa, kAMdivalI (IsTa), muMbaI (preraka : munizrI rAjapAla vijayajI tathA paM. zrI akSayabodhi vijayajI gaNivara) 56. sAdhvIjI zrI suryayazAzrIjI tathA suzIlayazAzrIjInA pArlA (IsTa) kRSNakuMja meM hue cAturmAsa kI Avaka meM se 57. zrI premavardhaka devAsa zve. mUrtipUjaka jaina saMgha, devAsa, amadAvAda (preraka : pU.A. zrI hemacaMdrasUrijI ma.) Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58. zrI pArzvanAtha jaina saMgha, samAroDa, vaDodarA (preraka : paMnyAsI zrI kalyANabodhivijayajI gaNivarya) 59. zrI munisuvratasvAmI jaina derAsara TrasTa, kolhApura (preraka : pU. munirAja zrI premasuMdara vijayI) 60. zrI dharmanAtha po. he. jaina nagara zve. mU.pU. saMgha, amadAvAda (preraka - pU. puNyarati vijayajI mahArAjA) 61. zrI dipaka jyoti jaina saMgha, kAlAcokI, parela, muMbaI (preraka - pU.paM. zrI bhuvanasuMdara vijayajI gaNivarya tathA pU.paM. zrI guNasuMdara vijayajI gaNivarya) 62. zrI padmamaNi jaina zvetAMbara tIrtha peDhI - pAbala, punA (preraka : paM. kalyANabodhi vijayajI ke vardhamAna tapa so olInI anumodanArthe, paM. vizvakalyANa vijayajI) 63. omakAra sUrIzvarajI ArAdhanA bhuvana - surata (preraka : A. guNaratnasUri ma. nA ziSya munizrI jinezaratnavijayajI ma.) 64. zrI goDI pArzvanAtha jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, nAyaDu kolonI, ghATakopara (IsTa), muMbaI 65. zrI AdIzvara zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, goregAva 66. zrI AdIzvara zvetAMbara TrasTa, sAlema (preraka : pU. gacchAdhipati A. jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.) 67. zrI govAliyA TeMka jaina saMgha. muMbaI 68. zrI vilepArale zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha anDa ceriTIjha. vilepArle (pUrva), muMbaI 69. zrI nensI kolonI jaina zve.mU.pU. saMgha, borIvalI muMbaI 70. mAtuzrI ratanabena narasI monajI sAvalA parivAra / (pa.pU. zrI kalyANabodhi vi. nA ziSya muni bhaktivardhana vi. ma. tathA sA. jayazIlAzrIjI ke saMsArI suputra rAjanajI ke puNyasmRti nimitte haH suputro navInabhAI, cunIlAla, dilIpa. hiteza) 71. zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, amaralDa epArTamenTa, aMdherI (I) (preraka : pa.pU. zrI kalyANabodhI vijayajI gaNivarya) 72. zrI dharmavardhaka zve. mUrtipUjaka jaina saMgha, kArTara roDa naM.1, borIvalI (preraka : pa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcArya bhagavaMta zrI vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. tathA paMnyAsapravara zrI kalyANabodhI vijayajI gaNivarya) 73. zrI umarA jaina saMghanI zrAvikAo (jJAnanidhi meM se) (preraka : pa.pU. munirAjazrI jinezaratna vijayajI ma.sA.) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74. zrI kezarIyA AdinAtha jaina saMgha, jhADolI rAja. (preraka pa. pU. mu. zrI merucaMdra vi. ma. tathA paM. zrI hiraNyabodhi vi.ga.) 75. zrI dharmazAMti cerITebala TrasTa, kAMdIvalI, muMbaI ( preraka : pa.pU. munirAjazrI hemadarzana vi.ma.sA.) 76. zrI jaina zve. mU. sudhArAkhAtA peDhI, mahesANA 77. zrI vikrolI saMbhavanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, vikrolI (IsTa), muMbaI ke ArAdhaka bahanoM kI tarapha se ( jJAnanidhi) 78. zrI ke.pI. saMghavI cerITebala TrasTa, surata, muMbaI ( preraka : pa.pU. vairAgyadeza ke dakSa AcArya bhagavaMta zrI vijaya hemacaMdrasurIzvarajI ma.sA. tathA panyAsapravara zrI kalyANabodhI vijayajI gaNivarya) 79. zeTha kanaiyAlAla bheramalajI ceriTebala TrasTa, caMdanabAlA, vAlakezvara, muMbaI 80. zAha jesIMgalAla mohanalAla AseDAvAloMke smaraNArthe ( haH prakAzacaMdra je. zAha, AphrikAvAle) ( preraka : paMnyAsapravara zrI kalyANabodhI vijayajI gaNivarya ) 81. zrI navADIsA the. mUrtipUjaka jaina saMgha, banAsakAMThA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhAcalamaNDana-zrIRSabhadevasvAmine namaH / zrIzAntinAthasvAmine namaH / zrI zaGkezvarapArzvanAthAya namaH / zrI mahAvIrasvAmine namaH / zrI gautamasvAmine namaH / pUjyapAdAcAryamahArAjazrImadvijayasiddhisUrIzvarajIpAdapadmabhyo namaH / pUjyapAdAcAryamahArAjazrImadvijayameghasUrIzvarajIpAdapadyebhyo namaH / pUjyapAda sadgurudevamunirAjazrI bhuvanavijayajIpAdapadmabhyo namaH / Amukham / anantopakAriNAM paramakRpAlUnAM jinezvarANAM paramakRpayA paramopakAriNAM pitRcaraNAnAM sadgurudevAnAM pUjyapAdamunirAjazrI bhuvanavijayajImahArAjAnAM ca paramakRpayA sAhAyyena ca sampanna pU.A.bha.zrIabhayadevasUriviracitayA vRttyA vibhUSitaM paJcamagaNadharadevazrIsudharmasvAmi-paramparayA''yAtaM zrI samavAyAGgasUtraM prAcIna-prAcInatara-prAcInatamavividhahastalikhitAdarzAnusAreNa saMzodhanaM vidhAya vividhaiH pariziSTaizca samalaGkRtya jinAgamarasikAnAM purata upanyasyanto vayamadyAmandamAnandamanubhavAmaH / A.pra.pU.munirAjazrI puNyavijayajImahAbhAgaiH [prAyaH] catvAriMzato varSebhyaH prAka samavAyAGgasUtrasya samavAyAGgavRttezca saMzodhanaM vihitamAsIt / AgamodayasamityA vikramasaM.1974 tame varSe prakAzite vRttisahite samavAyAGgasUtre, sUtrasya vRttezca prAcInAn hastalikhitAnAdarzAnavalambya para zatA: zuddhapAThA: taiH svayameva likhitAH / tamimam A.pra.pU.mu.zrI puNyavijayajIma. saMzodhitamAdarzamavalambya anyAMzca prAcInAn hastalikhitAdarzAn upayujya, saMzodhya, vividhaiH pariziSTaizcAlaGkRtya sampAdito'yaM grantho'smAbhiH / yadasmin viSaye kiJcid vaktavyaM tad gUrjarabhASAyAM nibaddhAyAM prastAvanAyAM likhitamasmAbhiratastatraiva draSTavyaM jijJAsubhiH / kiJcAnyat, zrImahAvIrajainavidyAlayena vikramasaMvat 2041 tame [I.sa.1985] varSe jaina-AgamagranthamAlAyAM granthAGka 3 rUpeNa prakAzitasya mUlamAtrasya sthAnAGgasUtrasya samavAyAGgasUtrasya ca gUrjarabhASAnibaddhAyAM prastAvanAyAm, saMskRtabhASAnibaddhe Amukhe, TippaNeSu, vividheSu pariziSTeSu ca yathAyogaM vistareNa bahutaraM likhitamasmAbhiH / ataH saTIkasya samavAyAGgasUtrasya vaizayena adhyetRbhiH Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amukham zrImahAvIrajainavidyAlayena vikramasaM. 2049 tame [I. sa. 1985 ] varSe prakAzitaM sthAnAGgasUtraM samavAyAGgasUtraM ca avazyameva upayojyam / etadanusAreNaiva mUlarUpaM samavAyAGgasUtramasmin saTIke samavAyAGgasUtre mudritam, tathApi kvacit kvacit yathAyogyaM parivartanamapi atra vihitamiti sudhIbhiravazyaM dhyeyam / saTIkasya sthAnAGgasUtrasya prathama-1 ma-dvitIya-tRtIyavibhAgeSu prastAvanAyAm AmukhAdI pariziSTeSu ca yallikhitamasmAbhiH tadapi vizeSajijJAsubhirnirIkSaNIyam / vRttisahitasya samavAyAGgasUtrasya saMzodhane yeSAM hastalikhitAnAmAdarzAnAmupayogo'smAbhirvihitaH teSAM kiJcit svarUpam asya granthasya prathamapatre'ntimapatre cAdhastAt Tippane pradarzitam / asmAbhiH saMzodhitA granthAH zRGkhalArUpeNa prakAzyante / ato ye granthAH pUrvaM prakAzitAH teSu yAH azuddhayo dRSTipathamavatIrNAH tAsAmapi parimArjanaM saMskaraNaM ca asmAbhiH granthAntareSu vidhIyatevidhAsyate ca / ataH saTIkasya sthAnAGgasya prathama dvitIya - tRtIyavibhAgAnAM zuddhi-vRddhipatrakamasmin samavAyAGge navame pariziSTe draSTavyam / tadanusAreNa sthAnAGge'pi zuddhirvRddhizca sudhIbhiH svayameva karaNIyA 1 yatra pAThe kiJcid vizeSato vaktavyaM tatra * etAdRzaM cihnaM vihitam, tatra vizeSajijJAsubhiH tRtIye pariziSTa TippaneSu draSTavyam / ammAkaM yA sampAdane saMzodhane ca zailI sA pUrvataneSu grantheSu prastAvanAdau niveditA va tata evAvadhAryA / dhanyavAda:- asya granthasya saMzodhane sampAdane ca yato yataH kimapi sAhAyakaM labdhaM tebhyaH sarvebhyo bhUyo bhUyo dhanyavAdAn vitarAmi / vizeSatastu ime smartavyA:- saTIkasya samavAyAGgasUtrasya prAcInAn hastalikhitAnAdarzAnavalambya AgamaprabhAkarapUjyamunirAjazrI puNyavijayajI mahAbhAgaiH saMzodhanaM vihitamAsIt / taM mu. zrI puNyavijayajIma. saMzodhitamAdarzaM mukhyatayA avalambya s granthasya saMzodhanaM sampAdanaM cAsmAbhirvihitam / kiJca, zrImahAvIrajaina vidyAlayena prArabdhAyA jainAgamagranthamAlAyAH prakAzane bIjabhUtAH prerakAzca A. pra. mu. zrIpuNyavijayajImahAbhAgA eva / taireva ca saMzodhana-sampAdanakSetre'haM yojitaH / ataH kRtajJabhAvena teSAM caraNayorvandanaM vidadhAmi / anekebhyo varSebhyaH prAk AgamoddhArakairAcAryazrIsAgarAnandasUribhiH mahAn grantharAzi: mahatA mahatA parizrameNa jainasaMghasya purastAd mudrayitvA upanyastaH / samagro'pi jainasaMghaH tairupakRtaH / atasteSAmapi caraNayoH vandanaM vidadhAmi / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amukham paramopakAriNI paramapUjyA vikramasaMvat 2051 tame varSe zrI siddhakSetre pAlitANAnagare pauSazukladazamyAM divaMgatA zatAdhikavarSAyuSkA mama mAtA sAdhvIjIzrI manoharazrIrihalokaparalokakalyANakAribhirAzIrvacanairnirantaraM mama paramaM sAhAyakaM sarvaprakArairvidhatte / lolADAgrAme vikramasaMvat 2040 kArtikazukladvitIyAdine divaMgato mamAntevAsI vayovRddhA devatulyo munidevabhadravijayaH sadA me mAnasikaM balaM puSNAti / ___mamAtivinIto'ntevAsI munidharmacandravijayaH tacchiSya: munipuNDarIkaratnavijayaH munidharmaghoSavijayaH munimahAvidehavijayazca anekavidheSu kAryeSu mahad mahat sAhAyakamanuSThitavantaH / evameva mama mAtuH sAdhvIzrImanoharazriyaH ziSyAyAH sAdhvIzrIsUryaprabhAzriya: ziSyayA sAdhvIzrIjinendraprabhAzriyA etadgranthasaMzodhanasambandhiSu sarvakAryeSu prabhUtaM prabhUtaM sAhAyakamanuSThitam / zrImahAvIrajainavidyAlayasya kAryavAhakaiH mahatA dravyavyayena sAdhyasya etanmudraNAdikasya vyavasthA svIkRtA / atastebhyo'pi bhUyo bhUyo dhanyavAdAn vitarAmi / etebhya: sarvebhyo bhUyo bhUyo dhanyavAdA vitIryante / deva-gurupraNipAtapUrvakaM prabhupUjanam paramakRpAlUnAM paramezvarANAM devAdhidevazrI zakhezvarapArzvanAthaprabhUNAM paramopakAriNAM pUjyapAdAnAM pitRcaraNAnAM sadgurudevAnAM munirAjazrI bhuvanavijayajImahArAjAnAM ca kRpayA sAhAyyAccaiva saMpanna kAryamidamiti teSAM caraNeSu anantaza: praNipAtaM vidhAya asmin kuMbhaNagrAme mUlanAyakarUpeNa virAjamAnasya zrIzAntinAthasya bhagavataH karakamale'dya bhaktibharanirbharaNa hRdayena bhagavadvacanAtmakameva puSparUpametaM granthaM nidhAya anantazaH praNipAtapUrvakaM bhagavantaM zrI zAntinAthaM mahayAmyetena kusumena / kuMbhaNa [jillA-bhAvanagara] [tAlukA- mahuvA baMdara] pIna-364290 gujarAtarAjya [saurASTra] - ityAvedayati pUjyapAdAcAryazrImadvijayasiddhisUrIzvarapaTTAlaGkAra pUjyapAdAcAryamahArAjazrImadvijayameghasUrIzvaraziSyapUjyapAdasadgurudevamunirAjazrI bhuvanavijayAntevAsI muni jambUvijayaH vikrama saM.2061, kArtikazuklapaJcamI, jJAnapaJcamI, bhaumavAsaraH, tA.16-11-2004 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrAGkAH 1-160 ? 2 3 i 11 toko 1.3 14 r w vRttisahitasya samavAyAGgasUtrasya viSayAnukramaH viSaya: pRSThAGkAH 1-310 1-13 13-18 daNDa 15-17 -gupti-zalya-gaurava- virAdhanA-nakSatra -sthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH kapAya- dhyAna-vikathA-saMjJA-bandha-yojana- nakSatra -sthiti-zvAsA - ''hAra - siddhayaH 17-19 kriyA - mahAvrata- kAmaguNA''mravasaMvaradvAra- nirjarAsthAna-samityastikAya nakSatra-sthiti-zvAsA -''hAra-siddhayaH vRttisahitaM samavAyAGgasUtram bhagavadAkhyAtA AtmAdaya ekapadArthAH daNDa - rAzi - bandhana - nakSatra-sthiti-zvAsocchvAsA -''hAra-siddhayaH lezyA - jIvanikAya - tapaH- samudghAtA 'rthAvagraha-nakSatra -sthiti zvAsA''hAra-siddhayaH bhayasthAna- samudghAta bhagavanmahAvIroccatva-varSadhara varSa nakSatra-sthiti-zvAsAhAra-siddhayaH madasthAna pravacanamAtR-caityavRkSa - jambU- kUTazAlmalI-jagatI-kevalisamudghAta-prabhupArzvagaNadhara nakSatra-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH brahmagupta - agupti- brahmacaryAdhyayana-prabhupArzvoccatva-nakSatra - tArA-matsya-vijayadvArasabhA-karmaprakRti-sthiti-zvAsA- ''hAra-siddhayaH zramaNadharma-samAdhisthAna-mandaraviSkambha-ariSTanemyarhadAdyuccatva-jJAnavRddhikaranakSatrakalpavRkSa -sthiti-zvAsA - ''hAra - siddhayaH upAsakapratimA-jyotizcakrAnta-jyotizcAra-gaNadhara - nakSatra -vimAna- mandaroccatvasthiti-zvAsA -''hAra-siddhayaH bhikSupratimA sambhoga - kRtikarma-vijayArAjadhAnI - baladevAyuH - dinarAtrimAnaIpatprAgbhArA-sthiti-zvAsA-''hAra- siddhayaH kriyAsthAna-vimAnaprastaTa- AyAmaviSkambha-jAtikulakoTI-pUrvavastu-prayogasUryamaNDala -sthiti-zvAsA- ''hAra-siddhayaH bhUtagrAma-pUrva- pUrvavastu-zramaNasaMkhyA- jIvasthAna - jIvA - ratna- mahAnadI -sthitizvAsA''hAra- siddhayaH ? paramAdhArmika-naminAthoccatva- dhruvarAhu-nakSatra-dinarAtrimAna- pUrvavastu-prayoga-sthiti zvAsA''hAra-siddhayaH 19-22 22-24 24-26 26-29 29-32 33-35 37-42 42-49 49-52 52-56 86-61 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH 62-64 gAthASoDazaka-kaSAya-zramaNasaMkhyA-pUrvavastu-AyAmaviSkambha-lavaNasamudra-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH asaMyama-saMyama-mAnuSottarA-''vAsaparvata-lavaNasamudracAraNagati-utpAtaparvata-maraNa-karmaprakRti-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH brahmacarya-zramaNasaMkhyA-zramaNasthAna-padAgra-brAhmIlipipUrvavastu-dinarAtrimAna-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhaya: 69-72 jJAtAdhyayana-sUrya-zukra-jambUdvIpakalA-tIrthakara-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH 72-74 asamAdhisthAna-munisuvratArhaduccatva-ghanodadhibAhalyasAmAnikasAhasrI-karmabandhasthiti-pUrvavastu-kAla-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH 74-77 zabala-karma-kAla-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH 77-80 parISaha-dRSTivAdasUtra-pUdgalapariNAma-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH satrakadadhyayana-tIrthakarajJAnAdi-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH 83-84 devAdhideva-jIvA-indra-pauruSIyacchAyA-nadIvistAra-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH 8...87 bhAvanA-mallijinAdhuccatva-nirayAvAsA-'dhyayana-karmaprakRtiprapAta-pUrvavastu-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhaya: 85-90 dazAkalpavyavahAroddezanakAla-karma-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH anagAraguNa-nakSatra-vimAnapRthivI-karma-sUryacAra-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH 95-94 AcAraprakalpa-mohanIyakarmA-''bhinibodhikajJAna-vimAnAvAsa-nAmakarmasthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH 94-97 pApazrutaprasaGga-ASADhamAsAdidivasa-candradinamAna-nAmakarmasthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH 27-100 mAhanIyasthAna-maNDikaputrAyu:-ahorAtramuhUrtanAma-arajinoccatvasahasrArendra-sAmAnikasaMkhyA-pArzvavIrajinAgAravAsamAna-nirayAvAsasthiti-zvAsA-''hAra- siddhayaH 100-113 siddhaguNa-mandaraparvataparikSepa-sUryacAra-abhivardhitAdityamAsadivasa-sthiti-zvAsA-''hAra-siddhayaH 113-115 yogasaMgraha-devendra-kunthunAthakevali-nakSatra-nATya-sthitizvAsA-''hAra-siddhayaH AzAtanA-bhauma-mahAvidehavarSaviSkambha-sUryacAra-sthitizvAsA-''hAra-siddhayaH baddhAtizaSa-cakravartivijaya-dIrghavijayArdha-tIrthakara-bhavananirayAvAsA: 122-126 3 117-18 34 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 36 37 38 39 3 49 toko Y=3 44 45 46 47 48 49 69 82 3 74 r r 76 r r 10.20135 89 60 65 62 viSayAnukramaH satyavacanAtizeSa-kunthujinAdyuccatva-jinasakthi- nirayAvAsAH uttarAdhyayana-sabhA- vIrajinAryAsaMkhyA- pauruSIcchAyAH kunthujinagaNadhara - jIvA - prAkAra-uddezanakAla-pauruSIcchAyAH pArzvajinAryAsaMkhyA- jIvA-meru-uddezanakAlA: namijinAvadhijJAni kulaparvata-nirayAvAsa-karmaprakRtayaH nemijinAryA - merucUlikA-zAntijinoccatva-bhavanauddazanakAla- pauruSIcchAyA-vimAnAni namijinAryikA nirayAvAsa - uddezanakAlA: vIra jinazrAmaNyaparyAyA ''vAsaparvata-kAlodacandrasUrya-sthitinAmakarma - lavaNa - uddezanakAla-kAlAH karmavipAkAdhyayana- nirayAvAsA ''vAsaparvata uddezanakAlAH RSibhASita-vimalajinapuruSayugasiddha-bhavana uddezanakAlAH samayakSetrAdisAmya-dharmajinoccatva- mandara-nakSatra - uddezanakAlA: dRSTivAdapada- brAhamyakSara bhavanAni sUryacArA'gnibhUtigRhavAsau cakravartipattana-dharmajinagaNadhara - sUryamaNDalAni bhikSupratimA- kurumanuSya sthitayaH munisuvratajinAryikA anantajiduccatva- vAsudevoccatvadIrghavaitADhya - viSkambha-vimAna-guphA-kaJcanaparvatAH AcArAGgaprathamazrutaskandhoddezanakAla- sabhA-baladevAyuH - karmANi mohanIyanAmA - ssvAsaparvata-karma-vimAnAni jIvA - anuttaraupapAtikavIrajinaziSya-sthitayaH uttamapuruSa-nemijinachadmasthakAla- vIrajinavyAkaraNa-anantajijjinagaNadharAH mallijinAyuH - mandara-vIrajinavyAkaraNa-nirayAvAsa - vimAnAni nakSatra - vimalajinagaNadharAH aGgatrayAdhyayanA-''vAsaparvata-mallijinamanaH paryAyajJAni jIvAH nirayAvAsa - kama-ssvAsaparvatAH cAndravarSaRtudina- sambhavajinagRhavAsa-mallijinAvadhijJAninaH sUryamaNDala-lavaNasamudra-vimalajinoccatva-sAmAnika-vimAnAni RtumAsa- mandara- candrasUryamaNDalAni yugapUrNimAmAvAsyA-vAsupUjyajinagaNadhara zukla kRSNapakSavimAna vimAnaprastaTAH 126-129 129-130 3 130 1.35 131-132 132-133 133 133-136 536 136-137 137-138 138-132 139-140 140 140-141 141-142 142 142-144 144-145 wl ? 145-147 147 147-148 148-149 149 149-150 150-171 171-173 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH 73-74 75-76 RSabhajinarAjyakAla-harivarSAdimanuSya-niSadhAdisUryodayA: 13-184 bhikSupratimA-asurakumArAvAsa-sAmAnika-dadhimukha-vimAna-hArAH 154-558 sUryamaNDala-mauryaputragRhavAsa-bhaumAH manuSyakSetracandrasUrya-zreyAsajinagaNadhara-AbhinibodhikasthitiyaH nakSatramAsa-bAhA-mandara-nakSatrasImAviSkambhAH 555 - 159 dhAtakIkhaNDa-puSkarArdhavijaya-tIrthakarAdi-vimalajinazramaNAH samayakSetravarSa-varSadhara-mandara-karmANi vIrajinaparyuSaNAkAla-pArzvajinazrAmaNyakAla-vAsupUjyajinoccatvakarmasthiti-sAmAnikAH sUryAvRtti-vIryapUrvaprAbhRta-ajitajinasargaracakrigRhavAsa: 1.62-164 AvAsa-lavaNasamudra-vIrajinAyu:-acalabhrAtrAyu:- candra-sUryacakravartipura-kalA-sthitayaH jIvA-baladevAyu:-agnibhUtyAyu:-sItodA-nirayAvAsA: suvidhijinakevali-zItalajinazAntijinagRhavAsa-bhavanapatyAvAsAH 5.68-561 bharata krakumAravAsa-aGgavaMzapravrajitanRpa-laukAntikaparivAra-muhartalavAgrANi 561-570 zakrAdhipatya-akampitagaNadharAyuH -sUryacArA: antarANi 5.72-54 zreyAMsajinAdhuccatva-rAjyakAla-kANDabAhalya-sAmAnika-sUryodayA: bhikSupratimA-kunthujinamana:paryAyajJAni-vyAkhyAprajJaptimahAyugmAni 174 - 1.75 sUryacAra-vIragarbhApahArA-'ntarANi / 57-576 vIrajinaga pahAra-zItalajinagaNadhara-maNDitaputrAyu:-RSabhajinabharatakrigRhavAsAH 176-177 nirayAvAsa-RSabhajina-zreyAMsajinAdhAyu:-sAmAnika-mandAradhuccatvadhanuH pRSTha-paGkabahalakANDa-vyAkhyAprajJaptipada-nAgakumArAvAsa-prakIrNakayoni-guNakAra-RSabhajinagaNadhara-zramaNa-vimAnAni AcArAgAddezanakAla-mandara-rucaka-nandanAni suvidhijinagaNadhara-supArzvajinavAdi-ghanodadhyantarANi antara-karma-antara-mahAgraha-dRSTivAdasUtra-antara-sUryacArAH RSabhajina-vIrajinanirvANagamana-hariSeNarAjya-zAntijinAryA zItalajinoccatva-ajitajinagaNadhara-svayambhUvijaya-antarANi 586 paravaiyAvRtyapratimA-kAlodaparikSepa-kunthujinAvadhijJAni-karmANi 186-88 pratimA-gautamasvAmyAyu:-antarANi 188-520 87-88 0 0 0 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 190-191 191-192 192-193 193-195 195-196 196-197 197-198 198-200 viSayAnukramaH candraprabhajinagaNadhara-zAntijinacaturdazapUrvi-sUryamaNDalAni jIvA-avadhijJAninaH supArzvajinagaNadhara-mahApAtAla-lavaNasamudra-kunthujinAyu:-mauryaputrAyUMSi cakravartigrAmakoTI-bhavana-daNDa-AdimuhUrtAH 97-98 antara-karma-hariSeNagRhavAsAH, antara-dhanu:pRSTha-sUryacAratArA: mandara-antara-sUryamaNDala-antarANi 100 bhikSupratimA-nakSatratArA-suvidhijinoccatva-pArzvajinAyu:-sudharmagaNa dharAyu:-dIrghavaitADhyAdhuccatvAdi 5.05 - 503 candraprabhajinoccatva-vimAnAni, supArzvajinoccatva-parvata-padmaprabhajinoccatva-prAsAdoccatvAni 1.04- 105 sumatijinoccatva-nemijinakumAravAsa-vimAnaprAkAra-vIrajinacaturdazapUrvi siddhAvagAhanAH, pArzvajinacaturdazapUrvi-abhinandanajinoccatvAni 5.06-108 sambhavajinoccatva-parvatoccatvAdi-vimAna-vIrajinavAdinaH, ajitajina-sagaracakrayuccatvam, parvatAdhuccatvAdiRSabhajinabharatacakrayuccatva-parvatAdhuccatvAdi-vimAnoccatvAni vimAnoccatva-antara-pArzvajinavAdi-abhicandrakulakaroccatva vAsupUjyajinasahapravrajitAH 1.10 vimAna-vIrajinakevali-vaikurvika-nemijinakevalaparyAya-antarANi vimAna-bhaumeyavihAra-vIrajinAnuttaraupapAtika-sUryacAra-nemijinavAdinaH vimAna-antara-vimalavAhanakulakaroccatva-tArA-antarANi 5.53 - 114 vimAna-parvata-nemijinAyu:-pArzvajinakevali-siddha-drahAH, vimAna-pArzvajinavaikurvikAH 155 - 117 draha-antara-drahA: 158-119 antara-vimAnAvAsA: 120 - 131 antara-varSa-jIvA-mandara-jambUdvIpa-lavaNa-pArzvajinazrAvikA dhAtakIkhaNDa-lavaNa-bharatacakrirAjyakAla-antara-vimAnAvAsA: 132 - 135 ajitajinAvadhijJAni-vAsudevAyUMSi, bhagavato mahAvIrasya tIrthakarabhavAt SaSTho bhavaH, RSabha-vIrajinayArantaram dvAdazAInAmAni tathA AcArAGgasUtrasvarUpam sUtrakRtAGgasUtrasvarUpam 138 sthAnAGgasUtrasvarUpam / samavAyAGgasUtrasvarUpam 200 - 201 201 201-202 202-203 203-204 204-205 205 - 207 mmmm 207-208 208-213 213-218 218-219 219-222 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH 222-225 225-230 230-232 233-234 234-237 237-240 240-246 246-253 253-256 256-261 540 vyAkhyAprajJapti(bhagavatI)sUtrasvarUpam jJAtAdharmakathAmasUtrasvarUpam 142 upAsakadazAGgasUtrasvarUpam 143 antakRtadazAGgasUtrasvarUpam 144 anuttaropapAtikadazAGgasUtrasvarUpam 145 praznavyAkaraNasUtrasvarUpam 146 vipAkazrutasvarUpam 147 dRSTivAdavarNanam 148 dvAdazAGgagaNipiTakasvarUpam 149 jIvAjIvarAzisvarUpam asurakumArAdyAvAsAH 151 nArakAdijIvAnAM sthitiH 152 audArikazarIrAdivarNanam avadhi-vedanA-AhAravarNanam 154 Ayurbandha-upapAtodvartanA-AkarSasvarUpam 155-156 saMhanana-saMsthAna-vedA: 157-159 kulakara-tIrthakara-baladeva-vAsudevAdivaktavyatA pariziSTAni prathamaM pariziSTam samavAyAGgasUtrAntargatAnAM gAthArdhAnAmakArAdikramaH dvitIyaM pariziSTam katipayAni viziSTAni TippanAni tRtIyaM pariziSTam samavAyAGgasUtraTIkAyAmuddhRtAnAM sAkSipAThAnAmakArAdikramaH 267-261 269-275 275-279 279-283 283-285 285-310 28-30 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // arham / / navAGgITIkAkArazrImadabhayadevasUriviracitaTIkAvibhUSitaM paJcamagaNadharadevazrI sudharmasvAmiparamparA''yAtaM zrI samavAyAGgasUtram / sUtram 1] [1] suyaM me AusaM ! teNaM bhagavatA evamakkhAtaM[TIkA] zrIvarddhamAnamAnamya samavAyAGgavRttikA / vidhIyate'nyazAstrANAM prAyaH samupajIvanAt / / 1 / / du:sampradAyAdasadahanAdvA bhaNiSyate yad vitathaM mayeha / tad dhIdhanairmAmanukampayadbhiH zodhyaM matArthakSatirastu maivam / / 2 / / iha sthAnAkhyatRtIyAGgAnuyogAnantaraM kramaprApta eva samavAyAbhidhAnacaturthAGgAnuyogo 10 bhavatIti so'dhunA samArabhyate / tatra ca phalAdidvAracintA sthAnAGgAnuyogavadavaseyA, navaraM samudAyArtho'yamasya- samiti samyak avetyAdhikyena ayanam aya: paricchedo 1. zrI mahAvIra jaina vidyAlayena vikramasaMvat 2041 (IzavIyasana 1985] varSe prakAzite jainAgamagranthamAlAyAH tRtIya granthAGake prAcInAn hastalikhitAdarzAnavalambya asmAbhiH saMzodhitaM sampAditaM ca yat samavAyAGgasUtraM vartate prAyaH tadevAtra mudritam / ye tu tatra pAThabhedAH te jijJAsubhiH tatraiva vilokanIyAH / / 2. atredamavadheyam- asyAH samavAyAgavRtta: saMzodhanaM ja1.2, khaM0 iti prAcInAstAlapatrAparilikhitAnAdarzAnavalambya vihitam / je1 = jesalamerudargastha kharataragacchIyAcAryazrI jinabhadrasUribhiH vikramasaMvat 1401 varSe saMsthApite tAlapatrIyajainagranthabhANDAgAre vidyamAna Adarza:, New Catalogue of Sanskrit and Prakrit Manuscripts JESALMER COLLECTION anusAreNa asya 8 aSTama: kramAGkaH, atra 1-45 patreSu mUlamAtraM samavAyAGgasUtraM vartate, paJcadazaM patramatra nAsti, 46-134 patreSu samavAyAGgavRttirvartate, "samavAyAGgavRttiH sampUrNA / / saMvat 1487 varSe posa sudi 10 ravau" iti asyAnte ullekhaH / / je2 = ayamapi jesalamerudargastha evAdarzaH, asya 9 navamaH kramAGkaH, atra 1-64 patreSu mUlamAtraM samavAyAGgasUtraM vartata, caturviMzatitamaM patramatra nAsti, 65-215 patreSu samavAyAGgavRttirvartate, "saMvat 1401 varSe mAgha-zukla ekAdazyAM zrI samavAyAGgasUtravRttipustakaM sA. raulAsuzrAvakeNa mUlyena gRhItvA zrIkharataragacche zrIjinapadmasUripaTTAlaGkAra zrIjinacandrasUrisuguroH prAdAyi / AcandrArka nandatAt' iti asyAnte ullekhaH / khaM0 = khambhAtanagare zrI zAntinAthatAlapatrIyajainagranthabhANDAgAre vidyamAna Adarza: Catalogue of Palm-leaf Manuscripts in the Santinatha Jain Bhandara, Cambay anusAreNa asya kramAGkaH 37, atra 1-97 patreSu mUlamAtra samavAyAGgasUtraM vartate, 34, 35. 67 tamAni patrANi na santi, 98-330 patreSu samavAyAGgavRttivartate, 183, 273 ta: 278. 318. 320 taH 322 patrANi na santi. "saMvat 1349 varSe mAgha sudi 13 adyeha dayAvaTa zre0 honA zre0 kamarasIha the0 somaprabhRtisaMghasamavAyasamArabdhapustakabhANDAgAre le0 sIhAkena zrIsamavAyavRttipustaka likhitam ityevamasyAnte ullekhaH / atropayuktAnA he1,2 iti kAgajapatroparilikhitAnAmAdarzAnAM tu svarUpamasya granthasya prAnte TippaNa vilokanIyam / / 3. sthA0 TI0 pR02|| Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre jIvAjIvAdivividhapadArthasArthasya yasminnasau samavAyaH / samavayanti vA samavataranti sammilanti nAnAvidhA AtmAdayo bhAvA abhidheyatayA yasminnasau samavAya iti / sa ca pravacanapuruSasyAGgamivAGgamiti samavAyAGgam / ___ tatra kila zrI zramaNamahAvIravarddhamAnasvAmisambandhI paJcamo gaNadhara 5 AryasudharmasvAmI svaziSyaM jambUnAmAnama bhi samavAyAGgArthamabhidhitsuH bhagavati dharmAcArye bahumAnamAvirbhAvayan svakIyavacane ca 'samastavastuvistArasvabhAvAvabhAsikevalAlokakalitamahAvIravacananizritatayA'vigAnena pramANamidam' iti ziSyasya matimAropayannidamAdAveva sambandhasUtramAha- suyaM me ityAdi / zrutam AkarNitaM me mayA he AyuSman cirajIvita ! jambUnAman ! teNaM ti yo'sau nirmUlonmUlitarAga10 -dveSAdiviSamabhAvaripusainyatayA bhuvanabhAvAvabhAsanasahasaMvedanapurassarAvisaMvAdivacanatayA ca tribhuvanabhavanaprAGgaNaprasapatsudhAdhavalayazorAzistena mahAvIreNa bhagavatA samagraizvaryA diyuktena evamiti vakSyamANena prakAreNa AkhyAtam abhihitam 'AtmAdivastutattvam' iti gamyate / athavA AusaMteNaM ti bhagavatA ityasya vizeSaNam, AyuSmatA cirajIvitavatA bhagavateti / athavA pAThAntareNa mayA' ityasya vizeSaNamidam, 15 AvasatA mayA gurukule, AmRzatA vA saMspRzatA mayA vinayanimittaM karatalAbhyAM guroH kramakamalayugalamiti / yadvA AusaMteNaM ti AjuSamANena prItipravaNamanaseti / yadAkhyAtaM tadadhunocyate- ege AyA ityAdi / _[sU01] [2] iha khalu samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM AdikareNaM titthakareNaM sayaMsaMbuddhaNaM purisottameNaM purisasIheNaM purisavarapuMDarIeNaM purisavaragaMdhahatthiNA 20 logottameNaM loganAheNaM logahiteNaM logapaIveNaM logapajjoyagareNaM abhayadaeNaM cakkhudaeNaM maggadaeNaM saraNadaeNaM jIvadaeNaM dhammadaeNaM dhammadesaeNaM dhammaNAyageNaM dhammasArahiNA dhammavaracAuraMtacakkavaTTiNA appaDihatavaraNANa 1. miha sa' je2 / / 2. ziSyamatiM cAropa' kha0 je1 / / 3. cirajIvinA bhagavateti athavA mayetyasya he2 / / 4. 'AvasaMteNaM' iti pAThAntaramatrAbhipretam // 5. 'AmasaMteNaM' iti pAThAntaramatrAbhipretam / / Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sR0 1] sambandhasUtram / daMsaNadhareNaM viadRcchaumeNaM jiNeNaM jANaeNaM tinneNaM tAraeNaM buddheNaM bohaeNaM mutteNaM moyageNaM savvaNNuNA savvadarisiNA sivamayalamaruyamaNaMtamakkhayamavvAbAhamapuNarAvattayaM siddhigatiNAmadheyaM ThANaM saMpAviukAmeNaM ime duvAlasaMge gaNipiDage paNNatte, taMjahA- AyAre 1, sUyagaDe 2, ThANe 3, samavAe 4, vivAhapaNNattI 5, NAyAdhammakahAo 6, uvAsagadasAto 7, aMtagaDadasAto 5 8, aNuttarovavAtiyadasAto 9, paNhAvAgaraNAI 10, vivAgasute 11, diTThivAe 12 / tattha NaM je se cautthe aMge samavAe tti Ahite tassa NaM ayamaTTe, taMjahA[TI0] kasyAMcid vAcanAyAmaparamapi sambandhasUtramupalabhyate, yathA- iha khalu samaNeNaM bhagavayetyAdi, tAmeva ca vAcanAM bRhattaratvAd vyAkhyAsyAmaH / idaM ca 10 dvitIyasUtraM saGgraharUpaprathamasUtrasyaiva prapaJcarUpamavaseyam / asya caivaM gamanikA- iha asmilloke nirgranthatIrthe vA, khalukyAlaGkAre avadhAraNe vA, tathA ca ihaiva, na zAkyAdipravacaneSu, zrAmyati tapasyatIti zramaNaH, tena, idaM cAntimajinasya sahasanmatisampannaM nAmAntarameva, yadAhasahasaMmuIyAe samaNe [AcA0 sU0 743] tti / bhagavateti pUrvavat / mahAMzcAsau vIrazceti 15 mahAvIraH, tena, idaM ca mahAsAttvikatayA prANaprahANapravaNaparISahopasarganipAte'1. ca ja2 he 1 nAsti / / 2. sahajasanmati' kha0 vinA / sahajasammati he1 / / 3. sahasaMmuiyAe he1.2 / sahasamuyAe jera / "samaNa bhagavaM mahAvIre kAsavagutte Na, tassa NaM tao nAmadhijjA evamAhijaMti, taMjahA- ammApiusaMtie vaddhamANe 1. sahasamaiyAe samaNe 2. ayale bhayabheravANa, parIsahAvasaggANaM khaMtikhame, paDimANa pAlae. dhImaM, aratiratisahe. davie. vIgyisaMpanne, devahiM se nAma kayaM samaNe bhagavaM mahAvIre 3 / " iti paryaSaNAkalpasUtre sU0 108 / "zramaNo bhagavAna mahAvIra: kAzyapa itinAmaka gotraM yasya sa tathA. tasya bhagavataH trINi abhidhAnAni evamAkhyAyante, tadyathAmAtApitRsatkaM mAtApitadattaM vardhamAna iti prathama nAma 1, sahasamuditA sahabhAvinI tapa:karaNAdizaktiH, tayA zramaNa: iti dvitIyaM nAma 2, bhayabheravayorviSaye acalo niprakampaH, tatra bhayam akasmAdbhayaM vidyadAdijAtam, bhairavaM tu siNhaadikm| tathA pariSahA: kSutpipAsAdayA dvAviMzatiH, upasargAzca divyAdayazcatvAraH, saprabhedAstu SoDaza, teSAM kSAntyA kSamayA kSamate, na tvasamarthatayA. yaH sa kSAntikSamaH / pratimAnAM bhadrAdInAm ekarAtrikyAdInAM vA abhigrahavizeSANAM pAlakaH / dhImAna jJAnatrayAbhirAmatvAt / arati-ratI sahate, na tu tatra harSa-viSAdau kurute iti bhAvaH / dravyaM tattadguNAnAM bhAjanam, rAgadvaSarahita iti vRddhAH / vIryaM parAkramaH, tena sampannaH / yato bhagavAnevaMvidhastato devaiH se iti tasya bhagavato nAma kRtaM zramaNA bhagavAna mahAvIra iti tRtIyam 3 / " iti paryuSaNAkalpasUtrasya TIkAyAM subodhikAyAm / / 4. vate tti je1.2 khaM0 / / 5. 'hopanipAte'pyaprakampatvena je2, he1.2 / / Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahita samavAyAGgasUtre pyaprakampatvena pIyUSapAnaprabhubhirAvirbhAvitam, Aha ca- ayale bhayabheravANaM khaMtikkhame parIsahovasaggANaM paDimANaM pArae devehiM kae mahAvIre [paryuSaNA0 ] tti| kathambhUtenetyAhaAdau prAthamyena zrutadharmamAcArAdigranthAtmakaM karoti tadarthapraNAyakatvena praNayatItyevaMzIla AdikaraH, tena / tathA taranti tena saMsArasAgaramiti tIrthaM pravacanam, tadavyatirekAdiha 5 saGghastIrtham, tasya karaNazIlatvAt tIrthakaraH, tena / tIrthakaratvaM ca tasya nAnyopadezabuddhatvapUrvakamityata Aha- svayam Atmanaiva nAnyopadezataH samyag buddho heyopAdeyavastutattvaM viditavAniti svayaMsambuddhaH, tena / svayaMsambuddhatvaM cAsya na prAkRtasyevAsaMbhAvyaM puruSottamatvAdasyetyata Aha- puruSANAM madhye tena tenAtizayena rUpAdinodgatatvAd UrdhvavarttitvAduttamaH puruSottamaH, tena / atha 10 puruSottamatvameva siMhAdyupamAnatrayeNAsya samarthayannAha- siMha iva siMhaH, puruSazcAsau siMhazceti puruSasiMhaH, lokena hi siMhe zauryamatiprakRSTamabhyupagatamataH zaurye sa upamAnaM kRtaH, zauryaM tu bhagavato bAlye pratyanIka devena bhApyamAnasyApyabhItatvAt kulizakaThinamuSTiprahAraprahatipravarddhamAnAmarazarIrakubjatAkaraNAcca iti, atastena / tathA varaM ca tat puNDarIka ca varapuNDarIkaM dhavalaM sahasrapatram, puruSa eva varapuNDarIka 15 puruSavarapuNDarIkam, dhavalatA cAsya bhagavataH sarvAzubhamalImasarahitatvAt sarvezca zubhairanubhAvaiH zuddhatvAditi, atastena / tathA varazcAsau gandhahastI ca varagandhahastI, puruSa eva varagandhahastI puruSavaragandhahastI, yathA gandhahastino gandhenaiva sarvagajA bhajyante tathA bhagavatastaddezaviharaNena Iti-paracakra-durbhikSa- janamarakAdIni duritAni nazyantIti. atastena puruSavaragandhahastinA / 20 na bhagavAn puruSANAmevottamaH, kintu sakalajIvalokasyApItyata Aha- lokasya ___ tiryaga-nara-naraki-nAkilakSaNajIvalokasya uttamaH catu striMzadbaddhAtizayAdya sAdhAraNaguNagaNopetatayA sakalasurA-'sura-khacara-naranikaranamasyatayA ca pradhAnA 1. pIyUSapAnA devAH, teSAM prabhava indrA ityarthaH / / 2. dRzyatAM pR.3 Ti0 3 // 3. prANA je1. khaM0 / / 4. tathA nAsti je1 kha0 / / 5. cAsya prAkR' kha0 / / 6. 'dhupamAtrayeNAsya je2 // 7. 'prahatavardha' ja2 / / 8. zubhatvA je2 / / 9. ca nAsti je2 khaM0 / / 10. "janaDamarakA je1 / / 11. daritAni nazyaMtIti [sapAda- khaMsa0) zatayojanamadhye atastena ja? khaM0 / Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ma0 1] sambandhasUtram / lokottamaH, tena / lokottamatvamevAsya puraskurvannAha- lokasya saJjibhavyalokasya nAtha: prabhurlokanAthaH, tena / nAthatvaM cAsya yoga-kSemakRnnAtha: [ ] iti vacanAd aprAptasya samyagdarzanAderyogakaraNena labdhasya tasyaiva pAlanena ceti / lokanAthatvaM ca tAttvikaM taddhitatve sati sambhavatItyAha- lokasya ekendriyAdiprANigaNasya hita: AtyantikatadrakSAprakarSaprarUpaNenAnukUlavRttirlokahitaH, tena / yadetannAthatvaM hitatvaM vA 5 tadbhavyAnA yathAvasthitasamastavastustomapradIpanena nAnyathetyAha- lokasya viziSTatiryagnarA-'mararUpasyA''ntaratimiranikaranirAkaraNena prakRSTapadArthaprakAzakAritvAt pradIpa iva pradIpo lokapradIpaH, tena / idaM ca vizeSaNaM draSTralokamAzrityoktam, atha dRzya lokamAzrityAha- lokasya lokyate iti loka iti vyutpattyA lokAlokarUpasya samastavastustomasvabhAvasyAkhaNDamArtaNDamaNDalamiva nikhilabhAvasvabhAvAvabhAsanasamartha- 10 kevalAlokapUrvakapravacanaprabhApaTalapravartanena pradyotaM prakAzaM karotItyevaMzIlo lokapradyotakaraH, tena / nanu lokanAthatvAdivizeSaNayogI hari-hara-hiraNyagarbhAdirapi tattIrthikamatena sambhavatIti ko'sya vizeSa ityAzaGkAyAM tadvizeSAbhidhAnAyAha- na bhayaM dayate prANApaharaNarasikopasargakAriNyapi prANini dadAtItyabhayadayaH, abhayA vA 15 sarvaprANibhayaparihAravatI dayA ghRNA yasya so'bhayadaya:, hari-harAdistu naivamiti, tenA'bhayadayena / na kevalamasAvapakArakAriNAmapyanarthaparihAramAtraM karoti, api tvarthaprApti karotIti darzayannAha- cakSuriva cakSuH zrutajJAna zubhAzubhArthavibhAgakAritvAt, taddayate iti cakSurdayaH. tena / yathA hi loke cakSurdattvA vAJchitasthAnamArga darzayan mahopakArI bhavatItyevamihApIti darzayannAha - mArgaM samyagdarzana-jJAna-cAritrAtmakaM paramapadapathaM dayata 20 iti mArgadaya:, tena / yathA hi loke cakSurudghATanaM mArgadarzanaM ca kRtvA caurAdiviluptAna nirupadravaM sthAna prApayan paramopakArI bhavati evamihApIti darzayannAha- zaraNaM trANaM nAnopadravopadrutAnAM tadrakSAsthAnam, tacca paramArthato nirvANam, taddayata iti zaraNadaya:, 1. "tathA lokanAthebhya iti yogakSemakRdayamiti vidvatpravAdaH" iti lalitavistarAyAm / / 2. "tyata Aha khaM0 / / 3. bhavatIti jara he1.2 / / Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviraciMtaTIkAsahite samavAyAGgasUtre tena / yathA hi loke cakSu-rmArga-zaraNadAnAt du:sthAnAM jIvitavyaM dadAti evamihApIti darzayannAha- jIvanaM jIvo bhAvaprANadhAraNamamaraNadharmatvamityarthaH, taM dayata iti jIvadaya: jIveSu vA dayA yasya sa jIvadayo'tastena / idaM cAnantaroktaM vizeSaNakadambakaM bhagavato dharmamayamUrtitvAt sampannamiti 5 dharmAtmakatAmasya vizeSaNapaJcakenAha-dharmaM zruta-cAritrAtmakaM durgatiprapatajjantudharaNasvabhAva dayate dadAtIti dharmadayaH, tena / taddAnaM cAsya taddezanAdevetyata Aha-dharmam uktalakSaNaM dezayati kathayatIti dharmadezakaH, tena / dharmadezakatvaM cAsya dharmasvAmitve sati. na punaryathA naTasyeti darzayannAha- dharmasya kSAyikajJAna-darzana-cAritrAtmakasya nAyaka: svAmI yathAvat pAlanAd dharmanAyakaH, tena / tathA dharmasya sArathirdharmasArathiH, yathA 10 rathasya sArathI rathaM rathikamazvAMzca rakSati evaM bhagavAMzcAritradharmAGgAnAM saMyamA-''tma pravacanAkhyAnAM rakSaNopadezAddharmasArathirbhavatIti tena dharmasArathinA / tathA trayaH samudrAzcaturtho himavAn ete catvAraH antAH pRthivyAH paryantAsteSu svAmitayA bhavatIti cAturantaH, sa cAsau cakravartI ca cAturantacakravartI, varazcAsau cAturantacakravartI ceti varacAturantacakravartI rAjAtizayaH, dharmaviSaye varacAturantacakravartI dharmavaracAturanta15 cakravartI, yathA hi pRthivyAM zeSarAjAtizAyI varacAturantacakravartI bhavati tathA bhagavAn dharmaviSaye zeSapraNetRNAM madhye sAtizayatvAt tathocyata iti tena dharmavaracAturantacakravarttinA / etacca dharmadAyakatvAdivizeSaNapaJcakaM prakRSTajJAnAdiyoge sati bhavatItyata Ahaapratihate kaTa-kuDya-parvatAdibhiraskhalite avisaMvAdake vA, ata eva kSAyikatvAdvA 20 vare pradhAne jJAna-darzane kevalalakSaNe dhArayatIti apratihatavarajJAnadarzanadharaH, tena / evaM vidhasaMvedanasaMpadupeto'pi chadmavAn mithyopadezitvAnnopakArIti nizchadmatApratipAdanAyA'syA''ha, athavA kathamasyApratihatasaMvedanatvaM sampannam, atrocyate, AvaraNAbhAvAt, etadevAha- vyAvRttaM nivRttamapagataM chadma zaThatvamAvaraNaM vA yasya sa tathA, tena vyAvRttachadmanA / mAyA-''varaNayozcAbhAvo'sya rAgAdijayAjjAta 25 ityata Aha- jayati nirAkaroti rAga-dveSAdirUpAnarAtIniti jinaH, tena / Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 1] sambandhasUtram / rAgAdijayazcAsya rAgAdisvarUpa-tajjayopAyajJAnapUrvaka eva bhavatItyetadasyAha- jAnAti chAdmasthikajJAnacatuSTayeneti jJAyakaH, tena / / anantaramasya svArthasampattyupAya uktaH, adhunA svArthasampattipUrvakaM parArthasampAdakatvaM vizeSaNaSaTkenAha- tIrNa iva tIrNaH, saMsArasAgaramiti gamyate, tena / tathA tArayati parAnapyupadezavartina iti tArakaH, tena / tathA buddhena jIvAditattvam, tathA bodhakena 5 jIvAditattvameva pareSAm / tathA muktena bAhyAbhyantaragranthabandhanAt, mocakena tata eva pareSAm / tathA muktatve'pi sarvajJena sarvadarzinA, na tu muktAvasthAyAM darzanAntarAbhimatapuruSeNeva bhAvijaDatvena / tathA zivaM sarvAbAdhArahitatvAt, acalaM svAbhAvikaprAyogikacalanahe tvabhAvAt, arujam avidyamAnarogaM zarIra-manasorabhAvAt, 10 anantamanantArthaviSayajJAnasvarUpatvAt, akSayam anAzaM sAdyaparyavasitasthitikatvAt, akSataM vA paripUrNatvAt pUrNimAcandramaNDalavat, avyAbAdhamapIDAkAritvAt, apunarAvartakam avidyamAnapunarbhavAvatAraM tadbIjabhUtakarmAbhAvAt, siddhigatiriti nAmadheyaM yasya tat siddhigatinAmadheyam, tiSThati yasmin karmakRtavikAravirahitatvena sadA'vasthito bhavati tat sthAnaM kSINakarmaNo jIvasya svarUpaM lokAgraM vA, jIvasvarUpavizeSaNAni 15 tu lokAgrasyAdheyadharmANAmAdhAre'dhyAropAdavaseyAni, tadevaMbhUtaM sthAnaM samprAptukAmena yAtumanasA, na tu tatprAptena, tatprAptasyA'karaNatvena prajJApanA'bhAvAt, prAptukAmeneti ca yaducyate tadupacArAd, anyathA hi nirabhilASA eva bhagavantaH kevalino bhavanti, mokSe bhave ca sarvatra, niHspRho munisattamaH / iti vacanAditi / tadevamagaNitaguNagaNasampadupetena bhagavatA ime tti idaM vakSyamANatayA pratyakSamAsannaM 20 ca, dvAdazAGgAni yasmiMstad dvAdazAGgam, gaNina: AcAryasya piTakamiva piTakaM gaNipiTakam, yathA hi vAlaJjukavANijakasya piTakaM sarvasvAdhArabhUtaM bhavati evamAcAryasya dvAdazAGgaM jJAnAdiguNaratnasarvasvAdhArakalpaM bhavatIti bhAvaH, prajJaptaM tIrthakaranAmakarmodayavartitayA prAyaH kRtArthenApi paropakArAya prakAzitam / tadyathe1. idaM ca va jera khaM0 / / Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevariviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtra tyudAharaNopadarzane, AcAra ityAdi dvAdaza padAni vakSyamANanirvacanAnIti knntthyaani| tattha NaM ti tatra dvAdazAGge NamityalaGkAre yattaccaturthamaGgaM samavAya ityAkhyAtaM tasyAyamarthaH AtmAdiH abhidheyo 'bhavatIti gamyate, tadyatheti vAcanAntaradvitIya sambandhasUtravyAkhyeti / 5 [sU01] [3] eke AtA 1, eke aNAyA 2 / ege daMDe 3, ege adaMDe 4/ egA kiriyA 5, egA akiriyA 6 / ege loe 7, ege aloe 8 / ege dhamme 9, ege adhamme 10 / ege puNNe 11, ege pAve 12 / ege baMdhe 13, ege mokkhe 14 / / ege Asave 15, ege saMvare 16 / egA veyaNA 17, egA NijjarA 18 / 10 [TI0] iha ca viduSA padArthasArthamabhidadhatA sakrama evAsAvabhidhAtavya iti nyAyaH, tatrAcArya ekatvAdisaGkhyAkramasambaddhAnarthAn vaktukAma AdAvekatvaviziSTAnAtmanazca sarvapadArthabhojakatvena pradhAnatvAdAtmAdIn sarvasya vastunaH sapratipakSatvena sapratipakSAn ege AyA ityAdibhiraSTAdazabhiH sUtrairAha / sthAnAGgoktArthAni caitAni prAyastathApi kiJcidacyate- eka AtmA, kathaJciditi gamyate, idaM ca sarvasUtreSvanugamanIyam / tatra 15 pradezArthatayA asaGkhyAtapradezo'pi jIvo dravyArthatayA ekaH, athavA pratikSaNa pUrvasvabhAvakSayA-'parasvarUpotpAdayogenA'nantabhedo'pi kAlatrayAnugAmicaitanyamAtrApekSayA eka AtmA, athavA pratisantAnaM caitanyabhedenA'nantatve'pyAtmanAM saGgrahanayAzritasAmAnyarUpApekSayaikatvamAtmana iti / tathA na AtmA anAtmA ghaTAdipadArthaH, so'pi pradezArthatayA saGkhyeyA-'saGkhyeyA-'nantapradezo'pi tathAvidhaikapariNAmarUpa20 dravyArthApekSayA eka eva, evaM saMtAnApekSayA'pi, tulyarUpApekSayA tu anupayogalakSaNaikasvabhAvayuktatvAt kathaJcidbhinnasvarUpANAmapi dharmAstikAyAdInAmanAtmanAmekatvamavaseyamiti / tathA eko daNDo duSprayuktamanovAkkAyalakSaNo hiMsAmAtraM vA, ekatvaM cAsya sAmAnyanayAdezAd, evaM sarvatraikatvamavaseyam / tathaiko'daNDaH prazastayogatrayamahiMsAmAtra vaa| 1. eva nAsti khaM0 je1 / / Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekasthAnakam / nathakA kriyA kAyikyAdikA AstikyamAtra vaa| tathaikA akriyA yoganirodhalakSaNA nAstikatvaM vA / tathaiko lokaH, trividho'pyasaGkhyeyapradezo'pi vA dravyArthatayA / tathA eko'lokaH, anantapradezo'pi dravyArthatayA, athavaite lokAlokayorbahatvavyavacchedanapare sUtre, abhyupagamyante ca kaizcid bahavo lokAH, atastadvilakSaNA alokA api tAvanta eveti, evaM sarvatra gamanikA kAryA / / ___ navaraM dharmo dharmAstikAyaH, adharma: adharmAstikAyaH, puNyaM zubhaM karma, pApam azubhaM karma / bandho jIvasya karmapudalasaMzleSaH, sa caika: sAmAnyata:, sarvakarmabandhavyavacchedAvasare vA punarbandhAbhAvAd, anenoddezena mokSA-''srava-saMvaravedanA-nirjarANAmapyekatvamavaseyamiti / iha cAnAtmagrahaNena sarveSAmanupayogavatAmekatvaM prajJApya punarlokAditayA yadekatvaprarUpaNaM tat sAmAnyavizeSApekSamavagantavyamiti / 10 [sU0 1] [4] jaMbuddIve dIve egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte / apaiTThANe Narate egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte 2 / pAlae jANavimANe egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte 3 / savvaTThasiddhe mahAvimANe egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte 4 / 15 [5] aDANakkhatte egatAre paNNatte 5 / cittANakkhatte egatAre paNNatte 6 / sAtiNakkhatte egatAre paNNatte 7 / [6] imIse [NaM] rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM NeraiyANaM ega palitovamaM ThitI paNNattA / imIse [NaM] rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyANaM ukkoseNaM egaM sAgarovamaM ThitI 20 paNNattA 2! doccAe NaM puDhavIe NeratiyANaM jahaNNeNaM egaM sAgarovamaM ThitI paNNattA 3 / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM egaM palitovamaM ThitI paNNattA 4 / asurakumArANaM devANaM ukkoseNaM egaM sAhiyaM sAgarovamaM ThitI paNNattA 5 / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre asurakumAriMdavajjiyANaM bhomejjANaM devANaM atthegatiyANaM egaM palitovamaM ThitI paNNattA 6 | 10 10 asaMkhejjavAsAuyasaNNipaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM atthegatiyANaM egaM palitovamaM ThitI paNNattA 7 asaMkhejjavAsAuyagabbhavakkaMtiyasannimaNuyANaM atthegatiyANaM egaM palitovamaM ThitI paNNattA 8| vANamaMtarANaM devANaM ukkoseNaM egaM palitovamaM ThitI paNNattA 9 / joisiyANaM devANaM ukkoseNaM egaM paliovamaM vAsasayasahassamabbhahiyaM ThitI paNNattA 10 sohamme kappe devANaM jahaNaNeNaM egaM palitovamaM ThitI paNNattA 11 / sohamme kappe atthegatiyANaM devANaM egaM sAgarovamaM ThitI paNNattA 12 / IsANe kappe devANaM jahaNNeNaM sAtiregaM [ egaM] palitovamaM ThitI paNNattA 13 / IsANe kappe devANaM atthegatiyANaM egaM sAgarovamaM ThitI paNNattA 14 / je devA sAgaraM susAgaraM sAgarakaMtaM bhavaM maNuM mANusuttaraM logahiyaM vimAnaM 15 devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM egaM sAgarovamaM ThitI paNNattA 15 / [7] te NaM devA egassa addhamAsassa ANamaMti vA pANamaMti vA saM vA NIsasaMti vA 16 / tesi NaM devANaM egassa vAsasahassassa AhAra samuppajjati 17 / 20 saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je egeNaM bhavaggahaNeNaM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti pariNivvAissaMti savvadukkhANaM aMtaM karissaMti 18 / [ TI0] evaM cAtmAdInAM sakalazAstraprapaJcayAnAmarthAnAM pratyekamekatvamabhidhAya adhunAtmAnAtmapariNAmarUpANAmarthAnAM tadevAha, jaMbU ityAdi sUtrasaptakamAzrayavizeSANAM 1. "prapaMcyamAnAmarthAnAM jemUra / prapaMcyAmAnAmarthAnA jesaM2 / "pravaMdhyAnAmarthAnAM khaM0 // / 2. adhunAtmapari 1 / / Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 1] ekasthAnakam / tathA imIse NamityAdi sUtrASTAdazakamAzrayiNAM sthityAdidharmANAM pratipAdanaparaM subodham / navaraM jaMbuddIve dIve iha sUtre AyAmavikkhaMbheNaM ti kvacit pATho dRzyate, kvacittu cakkavAlavikkhaMbheNaM ti, tatra prathamaH sambhavati, anyatrApi tathA zravaNAt, sugmshc| dvitIyastvevaM vyAkhyeyaH- cakravAlaviSkambheNa vRttavyAsena, idaM ca pramANayojanamavaseyam, yadAha 5 AyaMguleNa vatthu ussehapamANao miNasu dehaM / naga-puDhavi-vimANAiM miNasu pamANaMguleNaM tu / / [bRhatsaM0 gA0 349] tathA pAlakaM yAnavimAnaM saudharmendrasambandhyAbhiyogikapAlakAbhidhAnadevakRtaM vaikriyam, yAnaM gamanam, tadarthaM vimAnam, yAyate vA'nene ti yAnaM tadeva vimAnaM yAnavimAnaM pAriyAnikamiti yaducyate / 10 atthItyAdi, asti vidyate ekeSAM keSAMJcinnairayikANAmekaM palyopamaM sthitiriti kRtvA prajJaptA praveditA mayA anyaizca jinaiH, sA ca caturthe prastaTe madhyamA'vaseyeti, evamekaM sAgaropamaM trayodaze prastaTe utkRSTA sthitiriti / asuriMdavajiyANaM ti camara-balivarjitAnAM bhomejANaM ti bhavanavAsinAm, bhUmau pRthivyAM ratnaprabhAbhidhAnAyAM bhavatvAtteSAmiti, teSAM caikaM palyopamaM madhyamA sthitiryata 15 utkRSTA dezone dve palyopame sA, Aha ca dAhiNa divaTTha paliyaM do desUNuttarillANaM / / [bRhatsaM0 gA0 5] ti / __ asaMkhejetyAdi, asaGkhyeyAni varSANyAyuryeSAM te tathA, te ca te sajJinazca samanaskAH, te ca te paJcendriyatiryagyonikAzceti asaGkhyeyavarSAyuHsajJi1. "AtmAgalena mimISva vAstu / tacca trividham, tadyathA-khAtamucchritamubhayaM ca / tatra khAta kUpa-taDAga-bhUmigRhAdi. ucchitaM dhavalagRhAdi, ubhayaM bhUmigRhayuktadhavalagRhAdi / utsedhapramANenAgulena mimISva dehaM surAdInAM zarIram / pramANAGgalena punarmimISva ng-pRthivii-vimaanaani| tatra nagAH parvatA mervAdayaH, pRthivyo gharmAdayaH, vimAnAni saudharmAvataMsakArdAni / vimAnagrahaNaM bhavana-narakAvAsAdyupalakSaNam, tena tAnyapi pramANAGgulena mimISva" / iti bRhatsaMgrahaNyA malayagirisUriviracitAyAM ttiikaayaam|| 2. pari' khaM0 / / 3. taducyate je2 he2 // 4. "dAhiNetyAdi. dAkSiNAtyAnAM nAgakumArAdyadhipatInAM dharaNapramukhAnAM navAnAmindrANAmutkRSTamAyuvyardhaM palyopamaM sArdhaM palyopamamityarthaH / uttarillANaM ti auttarAhAnAmuttaradigabhAvinAM nAgakumArAdIndrANAM bhUtAnandaprabhRtInAM navAnAM dezone kiJcidane dve palyopame" iti bahatsaMgrahaNITIkAyAm // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre paJcendriyatiryagyonikAH, teSAM keSAJcida ye haimavatairaNyavatavarSayorutpannAsteSAmekaM palyopamaM sthitiH / evaM manuSyasUtramapi, navaraM garbhe garbhAzaye vyutkrAnti: utpattiryeSAM te garbhavyutkrAntikA na samUrcchanajA ityarthaH / vANamantarANaM devANaM ti, devAnAmeva na tu devInAm, tAsAmarddhapalyopamasya 5 pratipAditatvAt / joisiyANaM devANaM ti candravimAnadevAnAm, na sUryAdidevAnAM nApi candrAdidevInAm, paliyaM ca sayasahassaM caMdANa vi AuyaM jANa / / [ bRhatsaM0 gA0 7] iti vcnaat| sohamme kappe devANaM ti, iha devazabdena devA devyazca gRhItAH, saudharme hi palyopamAddhInatarA sthitirjaghanyato'pi nAsti, iyaM ca prthmprsttte'vseyaa| sohamme kappe atthegaiyANaM devANaM egaM sAgarovamamiti, atra devAnAmeva grahaNa 10 na devInAm, utkRSTato'pi tatra tAsAM paJcAzatpalyopamasthitikatvAt, tathA ekaM sAgaropamamiti madhyamasthityapekSayA, utkarSatastatra sAgaropamadvayasadbhAvAt, prastaTApekSayA tveSAM saptamaprastaTe mdhymaa'vseyaa| IsANe kappe devANamityatra devagrahaNena devA devyazca gRhyante, yatastatra sAtirekapalyopamAdanyA jaghanyataH sthitireva nAsti / IsANe kappe devANaM atthegaiyANamityatra devAnAmeva grahaNaM na devInAm, tatra tAsAmutkarSato'pi 15 paJcapaJcAzatpalyopamasthitikatvAditi / tathA ye devA: sAgaraM sAgarAbhidhAnamevaM susAgaraM sAgarakAntaM bhavaM manuM mAnuSottaraM lokahitamiha cakAro draSTavyaH, samuccayasya dyotanIyatvAd, vimAnaM devanivAsavizeSamAsAdyeti zeSaH, devatvena na tu devItvena, tAsAM sAgaropamasthiterasambhavAt, utpannA jAtAsteSAM devAnAmekaM sAgaropamaM sthitiriti / etAni ca vimAnAni saptamaprastaTe'vaseyAni / 20 sthityanusAreNa ca devAnAmucchvAsAdayo bhavantIti tAn darzayannAha- te NamityAdi, yeSAM devAnAmekaM sAgaropamaM sthitiste devAH, NamityalaGkAre, arddhamAsasya 'ante' iti zeSa: Ananti prANanti, etadeva krameNa vyAkhyAnayannAha- ucchvasanti niHzvasanti, 1. "candrANAmapi sarveSAM pratyekamutkRSTamAyurvijAnIyAt ekaM palyopamaM varSazatasahasram" iti bRhtsNgrhnniittiikaayaam|| 2. "steSAM devAnAmeva grahaNaM na devInAm / tatra tAsAM sAgaropamaM sthitiriti je2 / / 3. ca nAsti je / / Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sa0 0 dvisthAnakam / -w vAzabdA: vikalpArthAH, tathA teSAmeva varSasahasrasya ante' iti zeSaH, AhArArthaH AhAraprayojanamAhArapudgalAnAM grahaNamAbhogato bhavati, anAbhogatastu pratisamayameva vigrahAdanyatra bhavatIti / gAtheha jassa jar3a sAgarovama ThiI tassa tattiehiM pakkhehiM / UsAso devANaM vAsasahassehiM AhAro / / [bRhatsaM0 gA0 214] tti / santi vidyante egaiyA eke kecana bhavasiddhiya tti bhavA bhAvinI siddhiH muktiryeSAM te bhavasiddhikA: bhavyAH / bhavaggahaNeNaM ti bhavasya manuSyajanmano grahaNam upAdAnaM bhavagrahaNaM tena setsyanti aSTavidhamaharddhiprAptyA, bhotsyante kevalajJAnena tattvam, mokSyante karmAzeH, parinirvAsyanti karmakRtavikAravirahAcchItIbhaviSyanti, kimuktaM bhavati ? sarvaduHkhAnAmantaM kariSyantIti / / 1 / / 10 [sU0 2] [1] do daMDA paNNattA, taMjahA- aTThAdaMDe ceva aNaTThAdaMDe ceva / dave rAsI paNNattA, taMjahA- jIvarAsI ceva ajIvarAsI ceva / davihe baMdhaNe paNNatte, taMjahA- rAgabaMdhaNe ceva dosabaMdhaNe ceva 3 / [2] puvvAphagguNINakkhatte dutAre paNNatte 1 / uttarAphagguNINakkhatte dutAre paNNatte 2 / puvvAbhaddavatANakkhatte dutAre paNNatte 3 / uttarAbhaddavatANakkhatte dutAre 15 paNNatte 4 / _[3] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM ratiyANaM do palitovamAI ThitI paNNattA 1 / doccAe puDhavIe NaM atthegatiyANaM ratiyANaM do sAgarovamAtiM ThitI paNNattA 2 / 20 asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM do palitovamAtiM ThitI paNNattA 3 / 1. sAgarAvamA ThiI je2 khamU0 he1 / sAgarAiM ThiI khaMsaM0 / sAgarovamAI ThiI he2 / "jassa jai sAgarAiM ThiI tamsa tattiehiM pakkhahiM / UsAso devANaM vAsasahassahiM AhArI / / " bRhatsaM0 gA0 214 / "devAnAM madhye yasya davasya yAvanti sAgarIpamANi sthitistasya tAvadbhiH pakSarucchrAsaH, taavdbhirvrssshsrairaahaarH|" iti bRhatsaMgrahaNITIkAyAm / / 2. "mmeNa AhAro je / / Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre __asuriMdavajjiyANaM bhomejANaM devANaM ukkoseNaM desUNAtiM do palitovamAtiM ThitI paNNattA 4 // asaMkhejavAsAuyasaNNipaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM atthegatiyANaM do palitovamAtiM ThitI paNNattA 5 / asaMkhejjavAsAuyasaNNimaNussANaM atthegatiyANaM do palitovamAtiM ThitI 5 paNNattA 6 / sohamme kappe atthegatiyANaM devANaM do palitovamAtiM ThitI paNNattA 7 / IsANe kappe devANaM atthegatiyANaM do palitovamAtiM ThitI paNNattA 8 / sohamme kappe devANaM ukkoseNaM do sAgarovamAtiM ThitI paNNattA 9 / IsANe kappe devANaM ukkoseNaM sAhiyAtiM do sAgarovamAtiM ThitI paNNattA 10 / saNaMkumAre kappe devANaM jahaNNeNaM do sAgarovamAtiM ThitI paNNattA 11 / mAhiMde kappe devANaM jahaNNeNaM sAhiyAtiM do sAgarovamAtiM ThitI paNNattA 12 / je devA subhaM subhakaMtaM subhavaNNaM subhagaMdhaM subhalesaM subhaphAsaM sohammavaDeMsagaM vimANaM devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM do sAgarovamAtiM ThitI 15 paNNattA 13 / [4] te NaM devA doNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 11 tesi NaM devANaM dohiM vAsasahassehiM AhAraTTe samappajjati 10 ... atthegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je dohiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti 20 bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti 3 / TI0] sAmAnyanayAzrayaNAdekatayA vastUnyabhidhAyAdhunA vizeSanayAzrayaNAd dvitvenAhado daMDetyAdi sugamamA dvisthAnakasamApteH, navaramiha daNDa-rAzi-bandhanArthaM sUtrANAM trayam, nakSatrArthaM catuSTayam, sthityarthaM trayodazakam, ucchvAsAdyarthaM trayamiti / tatra arthena svaparopakAralakSaNena prayojanena daNDo hiMsA arthadaNDaH, etadviparIto'narthadaNDa iti / tathA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [mR0 3] tristhAnakam / ratnaprabhAyAM dvipalyopamA sthitizcaturthaprastaTe madhyamA, dvitIyAyAM dve sAgaropame sthitiH SaSThaprastaTe madhyamA / tathA asurendravarjitabhavanavAsinAM dve dezonapalyopame sthitiraudIcyanAgakumArAdInAzrityAvaseyA, yata Aha- do desUNuttarillANaM [bRhatsaM0 5] ti / tathA asaGkhyeyavarSAyuSAM paJcendriyatirazcAM manuSyANAM ca harivarSa-ramyakavarSajanmanAM dvipalyopamA sthitiriti / / 2 / / 5 [sU0 3] [1] tao daMDA paNNattA, taMjahA- maNadaMDe vayadaMDe kAyadaMDe 1 / tao guttIo paNNattAo, taMjahA- maNaguttI vayaguttI kAyaguttI 2 / tao sallA paNNattA, taMjahA- mAyAsalle NaM, niyANasalle NaM, micchAdasaNasalle NaM 3 / tao gAravA paNNattA, taMjahA- iDDIgArave rasagArave sAyAgArave 4 / 10 tao virAhaNAo paNNattAo, taMjahA- nANavirAhaNA daMsaNavirAhaNA carittavirAhaNA 5 / [2] migasiraNakkhatte titAre paNNatte 1 / pussaNakhatte titAre paNNatte 2 / jeTThANakkhatte titAre paNNatte 3 / abhIiNakkhatte titAre paNNatte 4 / savaNaNakhatte titAre paNNatte 5 / assiNiNakhatte titAre paNNatte 6 / 15 bharaNiNakkhatte titAre paNNatte 7 / [3] imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM ratiyANaM tiNNi palitovamAtiM ThitI paNNattA 1 / doccAe NaM puDhavIe ratiyANaM ukkoseNaM tiNNi sAgarovamAtiM ThitI paNNattA 2 / 20 taccAe NaM puDhavIe NeratiyANaM jahaNNeNaM tiNNi sAgarovamAtiM ThitI paNNattA 3 // apurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM tiNNi palitovamAiM ThitI paNNattA 4 / asaMkhejavAsAuyasaNNipaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM ukkoseNaM tiNNi palitovamAI ThitI paNNattA 5 / 25 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre asaMkhejavAsAuyasaNNigabbhavakkaMtiyamaNussANaM ukkoseNaM tiNNi palitovamAtiM ThitI paNNattA 6 / ___ sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM tiNNi palitovamAtiM ThitI paNNattA 7 / 5 saNaMkumAra-mAhiMdesu kappesu atthegatiyANaM devANaM tiNNi sAgarovamAtiM ThitI paNNattA 8 // __ je devA AbhaMkaraM pabhaMkaraM AbhaMkarapabhaMkaraM caMdaM caMdAvattaM caMdappabhaM caMdakaMtaM caMdavaNNaM caMdalesaM caMdajjhayaM caMdarUvaM caMdasiMgaM caMdasiTuM caMdakUDaM caMduttaravaDeMsagaM vimANaM devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM tiNNi sAgarovamAtiM 10 ThitI paNNattA 9 / [4] te NaM devA tiNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM ukkoseNaM tihiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjati / saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je tihiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva 15 savvadukkhANamaMtaM karissaMti 3 / [TI0] atha tristhAnakam- tao ityAdi sarvaM sugamam / navaramiha daNDa-guptizalya-gaurava-virAdhanArthaM sUtrANAM paJcakam, nakSatrArthaM saptakam, sthityarthaM navakam, ucchvAsAdyarthaM trayamiti / tatra daNDyate cAritraizvaryApahArato'sArIkriyate ebhirAtmeti daNDA: duSprayuktamanaHprabhRtayaH / mana eva daNDo manodaNDo manasA vA duSprayuktenAtmano 20 daNDo daNDanaM manodaNDaH, evamitarAvapi / tathA gopanAni guptayaH manaHprabhRtInAmazubhapravRttinirodhanAni zubhapravRttikaraNAni ceti / tathA tomarAdizalyAnIva zalyAni daHkhadAyakatvAt mAyAdIni, tatra mAyA nikRtiH, saiva zalyaM mAyAzalyam, NaMkAro vAkyAlaGkAre, evamitare api| navaraM nidAnaM devAdiddhInAM darzana-zravaNAbhyAm 'ito brahmacaryAderanuSThAnAt mamaitA bhUyAsuH' ityadhyavasAyaH, mithyAdarzanam 1. caMdarUvaM je1 khaM0 vinA nAsti / Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 4 catuHsthAnakam / atattvArthazraddhAnamiti / tathA gauravANi abhimAna-lobhAbhyAmAtmano'zubhabhAvagurutvAni, tAni ca saMsAracakravAlaparibhramaNahetu karma nidAnAni / tatra RddhayA narendrAdipUjyAcAryatvAdilakSaNayA gauravam Rddhigauravam, RddhiprAptyabhimAnatadaprAptiprArthanadvAreNAtmano'zubhabhAvagauravamityarthaH, evaM rasena gauravaM rasagauravam, sAtena gauravaM sAtagauravaM ceti / tathA virAdhanA: khaNDanAH, tatra jJAnasya virAdhanA jJAnavirAdhanA 5 jJAnapratyanIkatA-nihnavAdirUpA, evamitare api, navaraM darzanaM samyagdarzanaM kSAyikAdi, cAritraM sAmAyikAdIti / tathA asaGkhyAtavarSAyuSAM paJcendriyatiryagmanuSyANAM devakurUttarakurujanmanAM trINi palyopamAnIti / tathA AbhaGkaraM prabhaGkaraM AbhaGkaraprabhaGkaraM candraM candrAvataM candraprabhaM candrakAntaM candravarNaM candralezyaM candradhvajaM candrazRGgaM candraziSTaM candrakUTaM candrottarAvataMsakaM vimAnamiti / / 3 / / 10 sU0 4] [1] cattAri kasAyA paNNattA, taMjahA- kohakasAe, mANakasAe, mAyAkasAe, lobhakasAe 1! cattAri jhANA paNNattA, taMjahA- ahe jhANe, rudde jhANe, dhamme jhANe, sukke jhANe 2 / __ cattAri vigahAto paNNattAto, taMjahA- itthikahA, bhattakahA, rAyakahA, 15 desakahA 3 / cattAri saNNA paNNattA, taMjahA- AhArasaNNA, bhayasaNNA, mehuNasaNNA, pariggahasaNNA 4 cauvvihe baMdhe paNNatte, taMjahA- pagaDibaMdhe, ThitibaMdhe, aNubhAvabaMdhe, pdesbNdhe| 20 caugAue joyaNe paNNatte 6 / [2] aNurAhANakkhatte cautAre paNNatte 1 / puvvAsADhaNakkhatte cautAre paNNatte 2 / uttarAsADhanakkhatte cautAre pnnnntte3| [3] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM cattAri palitovamAtiM ThitI paNNattA 1 / 25 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre taccAe NaM puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM cattAri sAgarovamAtiM ThitI paNNattA 2 / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM cattAri palitovamAtiM ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM cattAri palitovamAiM ThitI 5 paNNattA 4 // saNaMkumAra-mAhiMdesu kappesu atthegatiyANaM devANaM cattAri sAgarovamAtiM ThitI paNNattA 5 / je devA kiTiM sukiTTi kiTThiyAvattaM kiTTippabhaM kiTThijuttaM kiTThivaNNaM kiTThilesaM kiTThijjhayaM kiTThisiMga kiTThisiTuM kiTThikUDaM kiTThattaravaDeMsagaM vimANaM 10 devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM cattAri sAgarovamAtiM ThitI paNNattA 6 / [4] te NaM devA cauNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM cauhiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajati 2 / atthegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je cauhiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva 15 savvadukkhANaM aMtaM karessaMti 3 / [TI0] catu:sthAnakamapi sugamameva, navaraM kaSAya-dhyAna-vikathA-saJjJA-bandhayojanArthaM sUtrANAM SaTkam, nakSatrArthaM trayam, sthityarthaM SaTkam, zeSaM tathaiva / antarmuhUrta yAvaccittasyaikAgratA yoganirodhazca dhyAnam, tatrA''trtaM manojJA-'manojJavastuviyogasaMyogAdinibandhanacittaviklavalakSaNam, raudraM hiMsA-'nRta-caurya-dhanasaMrakSaNAbhi20 sandhAnalakSaNam, dharmyamAjJAdipadArthasvarUpaparyAlocanaikAgratA, zuklaM pUrvagatazrutAlambanana manaso'tyantasthiratA yoganirodhazceti / tathA viruddhAzcAritraM prati stryAdiviSayAH kathA vikathAH / tathA saJjA: asAtavedanIya-mohanIyakarmodayasampAdyA AhArAbhilASAdirUpAzcetanAvizeSAH / tathA sakaSAyatvAjjIvasya karmaNo yogyAnAM 1. tathaiva ca / anta khaM0 / / 2. 'bhidhAna je1 11 / / 3. "tAvalamba' je2 / / 4. 'sakaSAyatvAjjIvaH karmaNo yogyAna padalAnAdatta sa bandhaH" iti tattvArthasUtre 82 / / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcasthAnakam / [mU0 5] pudgalAnAM bandhanam AdAnaM bandhaH, tatra prakRtayaH karmaNo'zA bhedAH jJAnAvaraNIyAdayo'STau, tAsAM bandhaH prakRtibandhaH, tathA sthiti: tAsAmavAvasthAnaM jaghanyAdibhedabhinnam, tasyA bandho nivarttanaM sthitibandhaH, tathA anubhAvo vipAkastIvAdibhedo rasaH, tasya bandho'nubhAvabandhaH, tathA jIvapradezeSu karmapradezAnAmanantAnantAnAM pratiprakRti pratiniyataparimANAnAM bandha: sambandhanaM pradezabandha iti / tathA kRSTi-sukRSTyAdIni 5 dvAdaza vimAnAni pUrvoktavimAnanAmAnusAravantIti / / 4 / / sU0 5] [1] paMca kiriyAto paNNattAto, taMjahA- kAiyA ahigaraNiyA pAosiyA pAritAvaNiyA pANAtivAtakiriyA 1 / / paMca mahavvayA paNNattA, taMjahA- savvAto pANAtivAtAto veramaNaM, savvAto musAvAyAto veramaNaM, savvAto jAva pariggahAo veramaNaM 2 / 10 paMca kAmaguNA paNNattA, taMjahA- saddA rUvA rasA gaMdhA phAsA 3 / paMca AsavadArA paNNattA, taMjahA- micchattaM avirati pamAe kasAe jogaa| paMca saMvaradArA paNNattA, taMjahA- sammattaM viratI appamAdo akasAyayA ajogayA 5 / 15 paMca nijaraTThANA paNNattA, taMjahA- pANAtivAtAto veramaNaM, masAvAyAto veramaNaM, adiNNAdANAto veramaNaM, mehaNAto veramaNaM, pariggahAto veramaNaM 6 / paMca samitIto paNNattAo, taMjahA- iriyAsamitI, bhAsAsamitI, esaNAsamitI, AyANabhaMDanikkhevaNAsamitI, uccAra-pAsavaNa-khelasiMghANa-jallapAriTThAvaNiyA samitI 7 / / 20 paMca atthikAyA paNNattA, taMjahA- dhammatthikAe adhammatthikAe AgAsatthikAe jIvatthikAe poggalatthikAe 8 / / [2] rohiNInakkhatte paMcatAre paNNatte / puNavvasu nakkhatte paMcatAre paNNatte / hatthe nakkhatte paMcatAre paNNatte 3 // visAhAnakkhatte paMcatAre paNNatte 4 / dhaNiTThAnakkhatte paMcatAre paNNatte 5 / 25 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 15 20 AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre [3] imIse rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM paMca palitovamAtiM ThitI paNNattA 1 / taccAe NaM puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM paMca sAgarovamAtiM ThatI 20 paNNattA 2 / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM paMca palitovamAtiM ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM paMca palitovamAtiM ThatI paNNattA 4| saNakumAra - mAhiMdesu kappesu atthegatiyANaM devANaM paMca sAgarovamAtiM ThitI paNNattA 5 / je devA vAyaM suvAyaM vAtAvattaM vAtappabhaM vAtakaMtaM vAtavaNNaM vAtalesaM vAtajjhayaM vAtasiMgaM vAtasiddhaM vAtakUDaM vAuttaravaDeMsagaM sUraM susUraM sUrAvattaM sUrappabhaM sUrakaMtaM sUravaNNaM sUralesaM sUrajjhayaM sUrasiMgaM sUrasihaM sUrakUDaM sUruttaravaDeMsagaM vimANaM devattA uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM paMca sAgarovamAtiM ThitI paNNattA 6 | [4] te NaM devA paMcahaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMta vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM paMcahiM vAsasahassehiM AhAraTThe samuppajjati 2 / saMgatiyA bhavasiddhiyA jIvA [je] paMcahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva aMtaM karessaMti 3 | [TI0] paJcasthAnakamapi sugamam, navaraM kriyA - mahAvrata-kAmaguNA''zrava-saMvaranirjarAsthAna-samityastikAyArthaM sUtrANAmaSTakam, nakSatrArthaM paJcakam sthityarthaM SaTkam, ucchvAsAdyarthaM trayameveti / kriyAH vyApAravizeSAH / tatra kAyena nirvRttA kAyikI, kAyaceSTetyarthaH / adhikriyate AtmA narakAdiSu yena tadadhikaraNam, tena nirvRttA AdhikaraNikI khaDgAdinirvarttanAdilakSaNeti / pradveSo matsaraH, tena nirvRttA praadvessikii| 1. tathA kriyA: hera // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcasthAnakam / ma paritApanaM tADanAdidu :khavizeSalakSaNam, tena nirvRttA pAritApanikI / prANAtipAtakriyA pratIteti / tathA kAmyante abhilaSyante iti kAmA:, te ca te guNAzca pudgaladharmAH zabdAdaya iti kAmaguNAH, kAmasya vA madanasyoddIpakA guNAH kAmaguNA: zabdAdaya iti / tathA AzravadvArANi karmopAdAnopAyA mithyaatvaadiini| saMvarasya kamAnupAdAnasya dvArANi upAyA: saMvaradvArANi mithyAtvAdyAzravadvAraviparItAni 5 samyaktvAdIni / tathA nirjarA dezataH karmakSapaNA, tasyAH sthAnAni AzrayAH kAraNAnIti yAvat nirjarAsthAnAni prANAtipAtaviramaNAdIni, etAnyeva ca sarvazabdavizeSitAni mahAvratAni bhavanti, tAni ca pUrvasUtre'bhihitAni, sthUlazabdavizeSitAni tvaNuvratAni bhavanti, nirjarAsthAnatvaM punareSAM sAdhAraNamiti tadihaiSAmabhihitam / / tathA samitayaH saGgatAH pravRttayaH, tatryAsamiti: gamane samyak sattvaparihArata: 10 pravRttiH, bhASAsamiti: niravadyavacanapravRttiH, eSaNAsamitiH dvicatvAriMzaddoSavarjanena bhaktAdigrahaNe pravRttiH, AdAne grahaNe bhANDamAtrAyA upakaraNaparicchadasya nikSepaNe avasthApana samiti: supratyupekSitAdisAGgatyena pravRttizcaturthI, tathoccArasya purISasya prazravaNasya mUtrasya khelasya niSThIvanasya siMghAnasya nAsikAzleSmaNo jallasya ca malasya pariSThApanAyAM parityAge samitiH sthaNDilAdidoSaparihArataH pravRttiriti pnycmii| 15 astikAyA: pradezarAzayaH, dharmAstikAyAdayo gtisthityvgaahopyogsprshaadilkssnnaaH| sthitisUtreSu sthitarutkRSTAdivibhAga evamanugantavyaH, yaduta sAgaramaga 1 tiya 2 satta 3 dasa ya 4 sattarasa 5 taha ya bAvIsA 6 / tettIsaM jAva ThiI sattasu vi kameNa puDhavIsu / / 1 / / 1. yallasya ja1.2 khaM0 / / 2. saptasa pRthivISviyaM yathAsaGkhyamatkaSTA sthitiH / tadyathA-ratnaprabhAyAM pRthivyAmakaM sAgarApamamatkaSTA sthitiH / zarkarAprabhAyA trINi sAgaropamANi / vAlukAprabhAyAM sapta / paGkaprabhAyA dsh| dhUmaprabhAyA saptadaza / tamaH-prabhAyA dvAviMzatiH / tamastama:prabhAyA trayastriMzaditi / / 233 / / samprati saptasvapi pRthivISu jaghanyA sthitimAha-yA prathamAyAM ratnaprabhAbhidhAyAM pRthivyAM jyeSThA utkRSTA sthitiH sAgaropamalakSaNA sA dvitIyasyAM pRthivyA zarkarAprabhAyAM kaniSThA jaghanyA bhaNitA / eSa taratamayogo jaghanyAtkaSTasthitiyoga: sarvAsvapi pRthivISu bhAvanIyaH / ....234 // " iti bRhatsaMgrahaNyA malayagirisUriviracitAyAM TIkAyAm / / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 5 AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre jA paDhamAe jeTThA sA bIyAe kaNiTTiyA bhaNiyA / taratamajogo eso dasa vAsasahassa rayaNAe ||2|| [ bRhatsaM0 gA0 233-234] tathA- do 1 sAhi 2 satta 3 sAhI 4 dasa 5 coisa 6 sattareva arAiM / sohammA jA sukko taduvari ekkekkamArove || [ bRhatsaM0 gA0 12] > satta 5 dasa ya 6 cohasa ya 7 / bRhatsaM0 gA0 14] ti / paliyaM 1 ahiyaM 2 do sAra 3 sAhiyA 4 sattarasa 8 sahassAre taduvari ekvekkamArove / [ tathA vAtaM suvAtamityAdIni dvAdaza vAtAbhilApena vimAnanAmAni tAvantyeva sUrAbhilApeneti // 5 // [sU0 6] [1] challesAto paNNattAto, taMjahA- kaNhalesA nIlalesA kAulesA 10 teulesA pamhalesA sukkalesA 1 / chajjIvanikAyA paNNattA, taMjahA - puDhavIkAe AukAe teukAe vAukAe vaNassatikAe tasakAe 2 chavvihe bAhire tavokamme paNNatte, taMjahA- aNasaNe omodariyA vittIsaMkhevo rasapariccAto kAyakilese saMlINayA 3| 15 chavvihe abbhaMtarae tavokamme paNNatte, taMjahA - pAyacchittaM viNao veyAvaccaM sajjhAo jhANaM ussaggo 4 | cha chAumatthiyA samugdhAyA taMjahA- veyaNAsamugghAte 1. "saudharmAt saudharmakalpAt yAvat zukro mahAzukrAbhidhaH kalpastAvadanena krameNa utkRSTA sthitiH pratipattavyA. tadyathA-saudharme kalpe devAnAmutkRSTA sthiti atare iti sambadhyate, tarItumazakyaM prabhUtakAlataraNIyatvAt ataraM sAgaropamam, sAgaropame ityarthaH / IzAne kalpe te eva dve sAgaropame sAdhike kiJcit samadhike utkRSTA sthitiH / sanatkumAra kalpe utkRSTA sthitiH sapta sAgaropamANi / mAhendrakalpe tAnyeva sapta sAgaropamANi sAdhikAni / brahmaloke kalpe daza sAgaropamANi / lAntake kalpe caturdaza / mahAzukre kalpe saptadaza / taduvari ikkikkamArove iti tasya mahAzukrasya kalpasyopari pratikalpaM pratigraiveyakaM ca pUrvasmAt pUrvasmAdadhikamekaikaM sAgaropamamutkRSTAyuzcintAyAmAropayet / .... ||12|| saudharme kalpe jaghanyA sthitiH paliyaM ti ekaM palyopamam / IzAne kalpe ahiyaM ti tadeva palyApamaM kiJcit samadhika jaghanyA sthitiH / sanatkumAre kalpe dve sAgaropame jaghanyA sthitiH / sAhiya tti te eva dve sAgaropame kiJcitsamadhika mAhendrakalpa jaghanyA sthitiH / sapta sAgaropamANi brahmaloke / daza lAntake / caturdaza mahAzukre / samadaza sahasrAra / tatastasya sahasrArakalpasyopari pratikalpaM pratigraiveyakaM vijayAdicatuSTaye caikaikaM sAgaropamamadhikaM jaghanyasthiticintAyAmAropayet / ||14|| iti bRhatsaMgrahaNITIkAyAm / / 2. ya nAsti je2 khaM0 // paNNattA, Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaTsthAnakam / [sU0 6] kasAyasamugghAte mAraNaMtiyasamugghAte veuvviyasamugghAte teyasasamugghAte AhArasamugdhA 5 / chavvihe atthoggahe paNNatte, taMjahA- soteMdiyaatthoggahe cakkhuiMdiyaatthoggaha ghANiMdiyaatthoggahe jibbhiMdiyaatthoggahe phAsiMdiyaatthoggahe noiMdiyaatthoggahe 6 | 23 [2] kattiyAnakkhatte chatAre paNNatte 1 / asilesAnakkhatte chatAre paNNatte 2 / [3] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neratiyANaM cha palio mAI ThitI paNNattA 1 / taccAe NaM puDhavIe atthegatiyANaM neratiyANaM cha sAgarovamAI ThitI 5 10 paNNattA 2 / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM cha palitovamAI ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM cha palitovamAiM ThitI paNNattA 4 / saNakumAra - mAhiMdesu kappesu atthegatiyANaM devANaM cha sAgarovamAI ThitI paNNattA 5 / je devA sayaMbhuM sayaMbhuramaNaM ghosaM sughosaM mahAghosaM kiTThighosaM vIraM suvIraM vIragataM vIraseNiyaM vIrAvattaM vIrappabhaM vIrakaMtaM vIravaNNaM vIralesaM vIrajjhayaM vIrasiMgaM vIrasiTTaM vIrakUDaM vIruttaravaDeMsagaM vimANaM devattAte uvavaNNA NaM devANaM ukkoseNaM cha sAgarovamAiM ThitI paNNattA 6 / [4] te NaM devA chaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA 20 nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM chahiM vAsasahassehiM AhAraTThe samuppajjati 2 / saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je chahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva aMtaM karessaMti 3 // [TI0] SaTsthAnakamatha, tacca subodham, navaramiha lezyA - jIvanikAya 1. "kametacca subodham je2 // 15 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre bAhyAbhyantaratapaH-samudghAtA - 'vagrahArthAni sUtrANi SaT, nakSatrArthe dve, sthityarthAni SaT, ucchvAsAdyarthaM trayameveti / tatra lezyAnAM svarUpamidam 5 24 kRSNAdidravyasAcivyAt pariNAmo ya Atmana: / sphaTikasyeva tatrAyaM lezyAzabdaH prayujyate / [ ] iti / tathA bAhyaM tapaH bAhyazarIrasya parizoSaNena karmakSapaNahetutvAditi, AbhyantaraM cittanirodhaprAdhAnyena karmakSapaNahetutvAditi / tathA chadmasthaH akevalI, tatra bhavA chAdmasthikAH, sam ekIbhAvena ut prAbalyena ca ghAtA nirjaraNAni samudghAtAH. vedanAdipariNato hi jIvo bahUn vedanIyAdikarmapradezAn kAlAntarAnubhavayogyAnudIraNAkaraNenAkRSyodaye prakSipyAnubhUya nirjarayati, AtmapradezaiH saMzliSTAn zAtayatItyarthaH, 10 te ceha vedanAdibhedena SaDuktAH / tatra vedanAsamudghAto'sadvedyakarmAzrayaH, kaSAyasamudghAtaH kaSAyAkhyacAritramohanIyakarmAzrayaH, mAraNAntikasamudghAto'ntarmuhUrtazeSAyuSkakarmAzrayaH, vaikurvika- taijasA -''hArakasamudghAtAH zarIranAmakarmAzrayAH / tatra vedanAsamudghAtasamuddhata AtmA vedanIyakarmapudgalazAtaM karoti, kaSAyasamudghAtasamuddhataH kaSAyapudgalazAtam, mAraNAntikasamudghAtasamuddhata 15 AyuHkarmapudgalaghAtam, vaikurvikasamudghAtasamuddhatastu jIvapradezAn zarIrAd bahirniSkAzya zarIraviSkambhabAhalyamAtramAyAmatazca saGkhyeyAni yojanAni daNDaM nisRjati, nisRjya ca yathAsthUlAn vaikriyazarIranAmakarmapudgalAn prAgbaddhAn zAtayati, evaM taijasA''hArakasamudghAtAvapi vyAkhyeyAviti / tathA arthasya sAmAnyAnirdezyasvarUpasya zabdAdeH aveti prathamaM vyaJjanAvagrahAnantaraM grahaNaM paricchedanamarthAvagrahaH, sa caikasAmayiko 20 naizcayikaH, vyAvahArikastvasaGkhyeyasAmayikaH, sa ca SoDhA zrotrAdibhirindriyairnoindriyeNa ca manasA janyamAnatvAditi / sthitisUtre svayambhvAdIni viMzatirvimAnAnIti || 6 || - [sU0 7] [1] satta bhayaTThANA paNNattA, taMjahA - ihalogabhae para logabhae AdANabhae akamhAbhae AjIvabhae maraNabhae asilogabhae 1 / 1. mAnAni khaM0 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU07 saptasthAnakam / 10 satta samugghAtA paNNattA, taMjahA- veyaNAsamugghAte kasAyasamugghAte mAraNaMtiyasamugghAte veuvviyasamugghAte teyasasamugghAte AhArasamugghAte kevalisamugghAte 2 // samaNe bhagavaM mahAvIre satta rayaNIto uTuMuccatteNaM hotthA 3 / satta vAsaharapavvayA paNNattA, taMjahA- cullahimavaMte mahAhimavaMte nisaDhe 5 nIlavaMte ruppI siharI maMdare 4 / satta vAsA paNNattA, taMjahA- bharahe hemavate harivAse mahAvidehe rammae heraNNavate erAvate 5 / / khINamohe NaM bhagavaM mohaNijavajjAto satta kammapagatIo vedeti 6 / [2] mahAnakkhatte sattatAre [paNNatte 1] kattiyAdIyA satta nakkhattA puvvadAriyA paNNattA 2 / mahAdIyA satta nakkhattA dAhiNadAriyA paNNattA 3 / aNurAhAiyA satta nakkhattA avaradAriyA paNNattA 4 / dhaNiTThAiyA satta nakkhattA uttaradAriyA paNNattA 5 / imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe attheMgatiyANaM neraiyANaM satta paliovamAiM 15 ThitI paNNattA 11 taccAe NaM puDhavIe neraiyANaM ukkoseNaM satta sAgarovamAI ThitI paNNattA 2 // cautthIe NaM puDhavIe neraiyANaM jahaNaNeNaM satta sAgarovamAiM ThitI paNNattA 3 / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM satta paliovamAI ThitI paNNattA 4 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM satta paliovamAiM ThitI 20 paNNattA 5 / saNaMkumAre kappe atthegatiyANaM devANaM ukkoseNaM satta sAgarovamAiM ThitI paNNattA 6 / mAhiMde kappe devANaM ukkoseNaM sAtiregAiM satta sAgarovamAI ThitI paNNattA 7 / 1. sattatAre / pAThAMtaraNa abhiyAIyA satta nakkhattA paM0 taM0 / kittiyAtIyA satta je1 khmuu0| stttaare| abhiyAIyA satta nakkhattA pavvadAriyA paM0 taM0 / pAThAMtareNa kittiyAtIyA khaMsaM0 / / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre baMbhaloe kappe devANaM jahaNaNeNaM satta sAgarovamAiM ThitI paNNattA 8 / je devA samaM samappabhaM mahApabhaM pabhAsaM bhAsaraM vimalaM kaMcaNakUDaM saNaMkumAravaDeMsagaM vimANaM devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM satta sAgarovamAiM ThitI paNNattA 9 / [3] te NaM devA sattaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMta vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM sattahiM vAsasahassehiM AhAra samupajjati 2 | 10 26 saMgatiyA bhavasiddhiyA jIvA je sattahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti jAva aMtaM karessaMti 3 / [TI0] atha saptasthAnakaM vivriyate tacca kaNThyam, navaramiha bhaya-samudghAtamahAvIra-varSadhara-varSa-kSINamohArthAni sUtrANi SaT, nakSatrArthAni paJca, sthityarthAni nava, ucchvAsAdyarthAni trINyeveti / tatrehalokabhayaM yat sajAtIyAt, paralokabhayaM yad vijAtIyAt, AdAnabhayaM yad dravyamAzritya jAyate, akasmAdbhayaM bAhyanimittanirapekSaM svavikalpAjjAtam, zeSANi pratItAni, navaramazlokaH akIrttiriti / samudghAtAH 15 prAgvat, navaraM kevalisamudghAto vedanIya - nAma - gotrAzraya iti tathA ratni: vitatAGgulirhasta iti, Urdhvoccatvena na tiryaguccatveneti, hotthA babhUveti / tathA abhijidAdIni sapta nakSatrANi pUrvadvArikANi, pUrvadizi yeSu gacchataH zubhaM bhavati, evamazvinyAdIni dakSiNadvArikANi, puSyAdInyaparadvArikANi, svAtyAdInyuttaradvArikANIti siddhAntamatam, iha tu matAntaramAzritya kRttikAdIni sapta sapta pUrvadvArikAdIni 20 bhaNitAni, candraprajJaptau tu bahutarANi matAni darzitAnIhArtha iti / sthitisUtre samAdInyaSTau vimAnanAmAnIti ||7|| [sU0 8] aTTha mayaTThANA paNNattA, taMjahA- jAtimae kulamae balamae rUvamae tavamae sutamae lAbhamae issariyamae 1 / aTTha pavayaNamAtAo paNNattAo, taMjahA - iriyAsamiI bhAsAsamiI * etAdRzacihnAGgiteSu sthaleSu vizeSajijJAsubhiH pariziSTe TippaNeSu draSTavyam // Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 8] aSTasthAnakam / esaNAsamiI AyANabhaMDanikkhevaNAsamiI uccAra-pAsavaNa-khela-siMghANajallapariTThAvaNiyAsamiI maNaguttI vatiguttI kAyaguttI 2 / vANamaMtarANaM devANaM cetiyarukkhA aTTha joyaNAI u8uccatteNaM paNNattA 3 / jaMbU NaM sudaMsaNA aTTha joyaNAI u8uccatteNaM paNNattA 4 / kUDasAmalI NaM garulAvAse aTTha joyaNAI uTuMuccatteNaM paNNatte 5 / 5 jaMbuddIviyA NaM jagatI aTTha joyaNAI uTuMuccatteNaM paNNattA 6 / aTThasamaie kevalisamugghAte paNNatte, taMjahA- paDhame samae daMDaM kareti, bIe samae kavADaM kareti, tatie samae maMthaM kareti, cautthe samae maMthaMtarAI pUreti, paMcame samae maMthaMtarAiM paDisAharati, chaThe samae maMthaM paDisAharati, sattame samae kavADaM paDisAharati, aTThame samae daMDaM paDisAharati, tato pacchA sarIratthe 10 bhavati / pAsassa NaM arahato purisAdANIyassa aTTha gaNA aTTha gaNaharA hotthA, taMjahA subhe ya subhaghose ya vasiTTe baMbhayAri ya / some siridhare ceva, vIrabhadde jase i ya // 1 / / 8 / ___15 [2] aTTha nakkhattA caMdeNaM saddhiM pamaI jogaM joeMti, taMjahA- kattiyA 1, rohiNI 2, puNavvasU 3, mahA 4, cittA 5, visAhA 6, aNurAhA 7, jeTThA 8 / 9 [3] imIse NaM rayaNappahAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM aTTha paliovamAI ThitI paNNattA 1 // 20 cautthIe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM aTTha sAgarovamAI ThitI paNNattA 2 / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM aTTha paliovamAiM ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM aTTha paliovamAI ThitI paNNattA 4 / baMbhaloe kappe atthegatiyANaM devANaM aTTha sAgarovamAiM ThitI paNNattA 5 / 25 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre ___ je devA acciM accimAliM vairoyaNaM pabhaMkaraM caMdAbhaM surAbhaM supatiTThAbhaM aggiccAbhaM riTThAbhaM aruNAbhaM aruNuttaravaDeMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM aTTha sAgarovamAiM ThitI paNNattA 6 / [4] te NaM devA aTThaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA 5 UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM aTThahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajati / saMgatiyA bhavasiddhiyA jAva aTThahiM aMtaM karessaMti 3 / [TI0] athASTasthAnakaM vyAkhyAyate, sugamaM caitat, navaramiha madasthAna-pravacanamAtR caityavRkSa-jambU-zAlmalI-jagatI-kevalisamudghAta-gaNadhara-nakSatrArthAni sUtrANi nava, 10 sthityarthAni SaT, ucchvAsAdyarthAni trINIti / tatra madasya abhimAnasya sthAnAni AzrayAH madasthAnAni jAtyAdIni / tAnyeva madapradhAnatayA darzayannAha- jAImae ityaadi| jAtyA mado jAtimadaH, evamanyAnyapi / athavA madasya sthAnAni bhedAH madasthAnAni, tAnyevAha- jAImae ityAdi, zeSaM tathaiva / tathA pravacanasya dvAdazAGgasya tadAdhArasya vA saGghasya mAtara iva jananya iva pravacanamAtaraH IryAsamityAdayaH, dvAdazAGga 15 hi tA Azritya sAkSAt prasaGgato vA pravarttate, bhavati ca yato yat pravarttate tasya tadAzritya mAtRkalpateti / saGghapakSe tu yathA zizurmAtaramamuJcannAtmalAbhaM labhate evaM saGghastA amuJcana saGghatvaM labhate nAnyathetIryAsamityAdInAM pravacanamAtRteti / tathA vyantaradevAnAM caityavRkSA: tannagareSu sudharmAdisabhAnAmagrato maNipIThikAnAmupari sarvaratnamayA: chatra-dhvajAdibhiralaGkRtA bhavanti, te caivaM zlokAbhyAmavagantavyA: kalaMbo u pisAyANaM vaDo jakkhANa ceiyaM / tulasI bhUyANa bhave rakkhasANaM tu kaMDao / / 1 / / asogo kinnarANaM ca kiMpurisANa ya caMpao / nAgarukkho bhuyaMgANaM gaMdhavvANa ya tuMburu / / 2 / / [sthAnAGgasU0 654] tti / tathA jambu tti uttarakuruSu jambUvRkSaH pRthivIpariNAmaH, sudarzaneti tannAma / evaM 1. tuMbaru je5 hai / teMduo iti sthAnAGge pAThaH / / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mu01 aSTasthAnakam / kUTazAlmalI vRkSavizeSa eva, devakuruSu garuDajAtIyasya veNudevAbhidhAnasya devasyAvAsa iti / jagatI jambUdvIpanagarasya prAkArakalpA pAlIti / tathA pArzvasyAhata: trayoviMzatitamatIrthakarasya purisAdANIyassa tti puruSANAM madhye AdAnIya: AdeyaH puruSAdAnIyastasya aSTau gaNA. samAnavAcanA-kriyA. sAdhusamudAyAH, aSTau gaNadharA: tannAyakA: sUrayaH, idaM caitat pramANa sthAnAGge paryuSaNAkalpe ca zrUyate, kevalamAvazyake 5 anyathA. tatra hyuktama dasa navagaM gaNANa mANaM jiNiMdANaM [Ava0 ni0268] ti / ko'rthaH ? pArzvasya daza gaNA: gaNadharAzca / tadiha dvayoralpAyuSkatvAdinA kAraNenAvivakSA'numAtavyeti / subhe ityAdi zlokaH / tathA aSTau nakSatrANi candreNa sArdhaM pramaI candro madhyena teSAM gacchati' ityevaMlakSaNaM 10 yoga sambandhaM yojayanti kurvanti, atrArthe'bhihitaM lokazriyAm puNavvasu rohiNI cittA maha jeTTaNurAha kittiya visAhA / caMdassa ubhayajoga [lokazrI] tti / yAni ca dakSiNottarayogIni tAni pramaIyogInyapi kadAcid bhavanti, yato lokazrITIkAkRtoktam- etAni nakSatrANyubhayayogIni candrasyottareNa dakSiNena ca yujyante, kadAciccandreNa bhedamapyupayAnti [lokazrITIkA] iti / tathA ati'irAdInyekAdaza 15 vimAnanAmAni ||8|| - [sU0 9] [1] nava baMbhaceraguttIo paNNattAto, taMjahA- no itthIpasupaMDagasaMsattANi sejjAsaNANi sevittA bhavati 1, no itthINaM kahaM kahittA bhavai 2, no itthINaM ThANAI sevittA bhavati 3, no itthINaM iMdiyAI maNoharAI maNoramAI AloettA nijjhAettA [bhavati] 4, no paNIyarasabhoI [bhavati] 20 1.. ma0658 / / 2. pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa aTTa gaNaharA hatthA, tajahA- subha ya 1 ajaghose ya2. vasiha 3 babhayAri ya 4 / sAma 5 sirihara 6 cava, vIrabhadre 7 jase vi ya 8 // 160 // ' - iti paryuSaNAkalpasUtre pArzvanAtharitra / / 3. "tittIsa aTTavIsA aTTArasa ceva tahaya sattarasa / ikkArasa dasa navagaM gaNANa mANa jiNidANaM / / " iti sampUrNA gAthA Avazyakaniyuktau / / 4. dRzyatAM sthA0 TI0 pR0762 / / .. dRzyatA mthA0 sa0 663, sthA0 TI0 pa0 766 / / Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasRriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre 5, no pANa-bhoyaNassa aimAyaM AhAraittA [bhavati] 6, no itthINaM puvvarayAI puvvakIliAI sumaraittA bhavai 7, no sahANuvAtI no rUvANuvAtI no gaMdhANuvAtI no rasANuvAtI no phAsANuvAtI no silogANuvAtI 8, no sAyAsokkhapaDibaddhe yAvi bhavati 9 / 1 / / 5 nava baMbhaceraaguttIo paNNattAo, taMjahA- itthI-pasu-paMDagasaMsattANaM sejjAsaNANaM sevaNayA jAva sAyAsokkhapaDibaddhe yAvi bhavati / nava baMbhacerA paNNattA, taMjahAsatthapariNNA logavijao sIosaNijaM sammattaM / AvaMtI dhutaM vimohAyaNaM uvahANasutaM mahapariNNA ||2 / / 3 / 10 pAse NaM arahA [purisAdANIe] nava rayaNIo uTuMuccatteNaM hotthA 4 / [2] abhIjiNakkhatte sAirege Nava muhatte caMdeNaM saddhiM jogaM joeti 1 / __abhIjiyAiyA NaM Nava NakkhattA caMdassa uttareNaM jogaM joeMti, taMjahAabhIji, savaNo jAva bharaNI 2 / imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAto bhUmibhAgAto nava 15 joyaNasate urdU abAhAte uvarille tArArUve cAraM carati 3 / jaMbuddIve NaM dIve NavajoyaNiyA macchA pavisiMsu vA pavisaMti vA pavisissaMti vA / vijayassa NaM dArassa egamegAe bAhAe Nava Nava bhomA paNNattA 2 / vANamaMtarANaM devANaM sabhAo sudhammAo Nava joyaNAI uDuMuccatteNaM 20 paNNattAo / daMsaNAvaraNijassa NaM kammassa Nava uttarapagaDIo paNNattAo, taMjahANiddA payalA NihANiddA payalApayalA thINagiddhI cakkhudaMsaNAvaraNe acakkhudaMsaNAvaraNe ohidaMsaNAvaraNe kevaladasaNAvaraNe 4 / [3] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM nava 25 paliovamAI ThitI paNNattA 1 / Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ma0 ] navasthAnakam / cautthIe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM nava sAgarovamAiM ThitI paNNattA / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM nava paliovamAiM ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM nava paliovamAiM ThitI paNNattA 4| baMbhaloe kappe atthegatiyANaM devANaM nava sAgarovamAiM ThitI paNNattA 5 / 5 je devA pamhaM supamhaM pamhAvattaM pamhappabhaM pamhakaMtaM pamhavaNNaM pamhalesaM jAva pamhattaravaDeMsagaM sujaM susujaM sujAvattaM sujappabhaM sujjakaMtaM jAva sujjuttaravaDeMsagaM rutillaM rutillAvattaM rutillappabhaM jAva rutillattaravaDeMsagaM vimANaM devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM [ukkoseNaM] nava sAgarovamAiM ThitI paNNattA 6 / [4] te NaM devA navaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti 10 vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM navahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajati / __ saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je navahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva savvadukkhANamaMtaM karessaMti 3|| [TI0] atha navasthAnakaM subodhaM ca, navaramiha brahmagupti-tadagupti-brahmacaryAdhyayana- 15 pArthaM sUtrANAM catuSTayam, jyotiSkArthaM trayam, matsya-bhauma-sabhA-darzanAvaraNArthaM catuSTayam, sthityAdyarthAni tathaiva / tatra brahmacaryaguptayo maithunaviratiparirakSaNopAyAH / no strI-pazu-paNDakaiH saMsaktAni saGkIrNAni zayyAsanAni zayanIya-viSTarANi vasatyAsanAni vA sevayitA bhavatItyekA 1, no strINAM kathAM kathayitA bhavatIti dvitIyA 2, no strIgaNAn strIsamudAyAn sevayitA upAsayitA bhavatIti tRtIyA 3, 20 no strINAmindriyANi nayana-nAsAvaMzAdIni manoharANi AkSepakatvAt manoramANi ramyatayA''lokayitA draSTA, niAtA tadekAgracittatayA draSTaiva bhavatIti caturthI 4, 1. kathitA khaM0 / / 2. dRzyatAM sthA0sU0 663. sthA0TI0 e0 766 / / 3. he2 vinA- draSTA nidhyAtA nadeka je. he / draSTA nidhyakSati / tdekh0| draSTa dhyAnitA tadeka je2 / 4. niAtA' iti sthAnAGga [663 nama] sUtraTIkAyAma || Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre no praNItarasabhojI galatsneharasabindakasya bhojanasya bhojako bhavatIti paJcamI 5. no pAnabhojanasyAtimAtram apramANaM yathA bhavatyevamAhArakaH sadA bhavatIti SaSThI 6, no pUrvarata-pUrvakrIDitamanusmartA bhavati, rataM maithunama, krIDitaM strIbhiH saha tadanyA krIDeti saptamI 7, no zabdAnupAtI, no rUpAnupAtI, no gandhAnupAtI, 5 no rasAnupAtI, no sparzAnupAtI, no zlokAnupAtI, kAmoddIpakAn zabdAdInAtmano varNavAdaM ca nAnupatati nAnusaratItyarthaH ityaSTamI 8, no sAtasaukhyapratibaddhazcApi bhavati, sAtAt sAtavedanIyAdudayaprAptAd yat saukhyaM tattathA, anena ca prazamasukhasya vyudAsa iti navamI 9 / idaM ca vyAkhyAnaM vAcanAdvayAnusAreNa kRtam, prtyekvaacnyorevNvidhsuutraabhaavaaditi| 10 tathA kuzalAnuSThAnaM brahmacaryam, tatpratipAdakAnyadhyayanAni brahmacaryANi, tAni cA''cArAGgaprathamazrutaskandhapratibaddhAnIti / / tathA abhijinnakSatraM sAdhikAnava muhUrtAMzcandreNa sArddha yogaM sambandhaM yojayati karoti, sAtirekatvaM ca teSAM caturviMzatyA muhUrtasya dviSaSTibhAgaiH SaTSaSTyA ca dviSaSTibhAgasya saptaSaSTibhAgAnAmiti / tathA abhijidAdIni nava nakSatrANi candrasyottareNa yogaM 15 yojayanti, uttarasyAM dizi sthitAni dakSiNAzAsthitacandreNa saha yogamanubhavantIti bhaavH| bahusamaramaNijjAo ityAdi, atyantasamo bahusamo'ta eva ramaNIyo ramyastasmAd bhUmibhAgAt, na parvatApekSayA nApi zvabhrApekSayeti bhAvaH, rucakApekSayeti tAtparyam, abAhAe tti antare 'kRtve ti zeSaH, uvarille tti uparitanaM tArArUpaM tArakajAtIyaM cAraM bhramaNaM carati karoti / navajoyaNiya tti navayojanAyAmA eva 2C pravizanti, lavaNasamudre yadyapi paJcayojanazatikA matsyAH sambhavanti tathApi nadImukheSu jagatIrandhraucityenaitAvatAmeva praveza iti, lokAnubhAvo vA'yamiti / vijayasya dvArasya jambUdvIpasambandhinaH pUrvadigvyavasthitasya egamegAe tti ekaikasmin bAhAe tti bAhau pArzva bhaumAni nagarANItyeke, viziSTasthAnAnItyanye / tathA pakSmAdIni dvAdaza sUryAdInyapi dvAdazaiva rucirAdInyekAdaza ca vimAnanAmAnIti / / 9 / / 1. ava je. he // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazasthAnakama / [mU0 10 [sU0 10] [1] dasavihe samaNadhamme paNNatte, taMjahA- khaMtI 1, muttI 2, ajave 3. maddave 4, lAghave 5, sacce 6, saMjame 7, tave 8, ciyAte 9, baMbhaceravAse 10 / 1 / / dasa cittasamAhiTThANA paNNattA, taMjahA- dhammaciMtA vA se asamuppaNNapuvvA samuppajejA savvaM dhammaM jANittae 1, sumiNadaMsaNe vA se asamuppaNNapuvve 5 samuppajjejA ahAtaccaM sumiNaM pAsittae 2, saNNinANe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjejA puvvabhave sumarittae 3, devadaMsaNe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjejjA divvaM deviDhei divvaM devajutiM divvaM devANubhAvaM pAsittae 4, ohinANe vA se asamuppaNNapuvve samuppajejjA ohiNA logaM jANittae 5, ohidaMsaNe vA se asamuppaNNapuvve samuppajejjA ohiNA logaM pAsittae 10 6, maNapajjavanANe vA se asamuppaNNapuvve samuppajejA maNogae bhAve jANittae 7, kevalanANe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjejA kevalaM loga jANittae 8, kevaladasaNe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjejjA kevalaM loyaM pAsittae 9, kevalimaraNaM vA marejA savvadukkhappahANAe 10 / 2 / maMdare NaM pavvate mUle dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM paNNatte 3 / 15 arahA NaM ariTThanemI dasa dhaNUI uTuMuccatteNaM hotthA 4 / kaNhe NaM vAsudeve dasa dhaNUiM urdUuccatteNaM hotthA 5 / rAme NaM baladeve dasa dhaNUiM uDuMuccatteNaM hotthA 6 / [2] dasa nakkhattA nANaviddhikarA paNNattA, taMjahAmigasira addA pUso, tiNNi ya puvvAI mUlamassesA / hattho cittA ya tahA, dasa viddhikarAiM nANassa / / 3 / / 1 / akammabhUmiyANaM maNuyANaM dasavihA rukkhA uvabhogattAte uvatthiyA, taMjahA 1. dazAzrutaskandha caturthe'dhyayana [caturthyAM dazAyAM] tasya niryuktau cUrNo ca vistareNa dazAnAM cittasamAdhisthAnAnA varNanamasti / vistaraNa jijJAbhiH tatraiva draSTavyam / / 2. "bhUmayANaM je2 / / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre mattaMgayA ya bhiMgA, tuDiyaMgA dIva joi cittaMgA / cittarasA maNiyaMgA, gehAgArA aniyaNA ya / / 4 / / 2 / [3] imIse [NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM jahaNaNeNaM dasa vAsasahassAI ThitI paNNattA 1 / 5 imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM dasa paliovamAI ThitI paNNattA / cautthIe puDhavIe dasa nirayAvAsasatasahassA paNNattA 3 / cautthIe puDhavIe neraiyANaM] ukkoseNaM dasa sAgarovamAI ThitI paNNattA 4 / paMcamAe puDhavIe [neraiyANaM] jahaNNeNaM dasa sAgarovamAiM ThitI paNNattA 5 / 10 asurakumArANaM devANaM jahaNaNeNaM dasa vAsasahassAI ThitI paNNattA 6 / asuriMdavajjANaM bhomejjANaM devANaM jahaNNeNaM dasa vAsasahassAI ThitI paNNattA 7 / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM dasa paliovamAiM ThitI paNNattA 8 / bAdaravaNapphatikAiyANaM ukkoseNaM dasa vAsasahassAI ThitI paNNattA 9 / vANamaMtarANaM devANaM jahaNNeNaM dasa vAsasahassAI ThitI paNNattA 10 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM dasa paliovamAI ThitI paNNattA 11 // baMbhaloe kappe devANaM ukkoseNaM dasa sAgarovamAiM ThitI paNNattA 12 / laMtae kappe devANaM jahaNNeNaM dasa sAgarovamAiM ThitI paNNattA 13 / 20 je devA ghosaM sughosaM mahAghosaM naMdighosaM sussaraM maNoramaM rammaM rammagaM ramaNijaM maMgalAvatiM baMbhalogavaDeMsagaM vimANaM devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM dasa sAgarovamAI ThitI paNNattA 14 / [4] te NaM devA dasaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM dasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajati 25 2 / 15 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ mU0 10] dazasthAnakam / 36 atthegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je dasahiM bhavaggahaNehiM jAva karessaMti 3 / [TI0] dazasthAnakaM subodhameva, tathApi kiJcillikhyate / iha paJcaviMzatiH sUtrANi / tatra lAghavaM dravyato'lpopadhitA bhAvato gauravatyAgaH / tyAgaH sarvasaGgAnAm, saMvignamanojJasAdhudAnaM vA / brahmacaryeNa vasanam avasthAnaM brahmacaryavAsa iti / tathA cittasya manasaH samAdhiH samAdhAnaM prazAntatA, tasya sthAnAni AzrayA bhedA vA 5 cittasamAdhisthAnAni / tatra dharmA jIvAdidravyANAmupayogotpAdAdayaH svabhAvAH, teSAM cintA anuprekSA, dharmasya vA zruta cAritrAtmakasya sarvajJabhASitasya 'hari - harAdinigaditadharmebhyaH pradhAno'yam' ityevaM cintA dharmacintA, vAzabdo vakSyamANasamAdhisthAnAntarApekSayA vikalpArtha:, se iti yaH kalyANabhAgI tas sAdhorasamutpannapUrvA pUrvasminnanAdau atIte kAle'nupajAtA, tadutpAde 10 hyupArddhapudgalaparAvarttAnte kalyANasyAvazyaMbhAvAt, samutpadyeta jAyeta, kiMprayojanA ceyamata Aha- sarvaM niravazeSaM dharmaM jIvAdidravyasvabhAvamupayogotpAdAdikaM zrutAdirUpaM vA jANittae jJaparijJayA jJAtuM jJAtvA ca pratyAkhyAnaparijJayA pariharaNIyadharmyaM parihartum, idamuktaM bhavati- dharmacintA dharmajJAnakAraNabhUtA jAyata iti, iyaM caM samAdheruktalakSaNasya sthAnamuktalakSaNameva bhavatIti prathamam / 15 tathA svapnasya nidrAvazavikalpajJAnasya darzanaM saMvedanaM svapnadarzanaM tadvA kalyANaprAptisUcakamasamutpannapUrvaM samutpadyeta, yathA bhagavato mahAvIrasyA'sthikagrAme zUlapANiyakSakRtopasargAvasAne, kiMprayojanaM cedam ? ityAha- ahAtaccaM sumiNaM pAsit tti, yathA yena prakAreNa tathya: satyo yathAtathyaH, sarvathA nirvyabhicAra ityarthaH, tam, svapnaH svapnaphalamupacArAt, taM draSTuM jJAtum, avazyaMbhAvino muktyAdeH 20 zubhasvapnaphalasya darzanAya sAdhoH svapnadarzanamupajAyata iti bhAvaH / kvacit sujANaM ti pAThaH, tatrAvitathamavazyaMbhAvi suyAnaM sugatiM draSTuM jJAtuM sujJAnaM vA bhAvizubhArthaparicchedaM saMveditumiti, kalyANasUcakAvitathasvapnadarzanAcca bhavati cittasamAdhiriti cittasamAdhisthAnamidaM dvitIyam / 1. ca nAsti khaM0 // 2. tpadyate khaM0 // / 3. AhA jara he1.2 / Aha khaM0 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre ___ tathA saJjJAnaM saJjJA, sA ca yadyapi hetuvAda-dRSTivAda-dIrghakAlikopadezabhedena krameNa vikalendriya-samyagdRSTi-samanaskasambandhitvAt tridhA bhavati tathApoha dIrghakAlikopadezasaJjJA grAhyeti, sA yasyAsti sa saJI samanaskaH, tasya jJAnaM sajJijJAnam, taccehAdhikRtasUtrAnyathAnupapatterjAtismaraNameva, tadvA se tasyA'samutpannapUrva 5 samutpadyeta, kasmai prayojanAya ? ityAha- puvvabhave sumarittae tti pUrvabhavAn smartum, smRtapUrvabhavasya ca saMvegAt samAdhirutpadyate iti samAdhisthAnametat tRtIyamiti / tathA devadarzanaM vA se tasyA'samutpannapUrvaM samutpadyeta, devA hi tasya guNitvAd darzanaM dadati, kimphalam ? ityAha- divyAM devarddhiM pradhAnaparivArAdirUpAM divyAM devadyutiM viziSTAM zarIrA-''bharaNAdidIpti divyaM devAnubhAvam uttama 10 vaikriyakaraNAdiprabhAvaM draSTam, etaddarzanAyetyarthaH, devadarzanAccAgamArtheSu zraddhAnadADhyaM dharme bahumAnazca bhavati, tatazcittasamAdhiriti bhavati devadarzanaM cittasamAdhisthAnamiti cturthm| ___ tathA avadhijJAnaM vA se tasyA'samutpannapUrvaM samutpadyeta, kimartham ? ityAha avadhinA maryAdayA niyatadravya-kSetra-kAla-bhAvarUpeNa lokaM jJAtum, lokajJAnAyetyarthaH. 15 bhavati ca viziSTajJAnAccittasamAdhiriti paJcamaM tditi| evamavadhidarzanasUtramapIti SaSTham / ___ tathA mana:paryavajJAnaM vA se tasyA'samutpannapUrvaM samutpadyeta. kimartham ? ata Aha-maNogate bhAve jANittae arddhatRtIyadvIpasamudreSu sajJinAM paJcendriyANAM paryAptakAnAM manogatAn bhAvAn jJAtum, etajjJAnAyetyartha iti saptamam / 20 tathA kevalajJAnaM vA se tasyA'samutpannapUrvaM samutpadyeta. kevalaM paripUrNam, lokyate dRzyate kevalAlokeneti loko lokAlokarUpaM vastu, taM jJAtum, kevalajJAnasya ca samAdhibhedatvAccittasamAdhisthAnatA, iha cAmanaskatayA kevalinazcittaM caitanyamavaseyamityaSTamam / evaM kevaladarzanasUtram, navaraM draSTumiti vizeSa iti nvmm| tathA kevalimaraNaM vA mriyeta kuryAt ityarthaH, kimartham ? ata Aha1. sajJAnaM kha0 / / 2. tasyAnutpanna ha2 vinA // 3. ca nAsti khaM0 ja1 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazasthAnakam / ma0 11 sarvadaHkhaprahANAyeti. idaM tu kevalimaraNaM sarvottamasamAdhisthAnameveti dazamamiti / tathA akarmabhUmikAnAM bhogabhUmijanmanAM manuSyANAM dazavidhA rukkha tti kalpavRkSAH uvabhogattAe tti upabhogyatvAya uvatthiya tti upasthitA upanatA ityarthaH / tatra mattAGgakA: madyakAraNabhUtAH / bhiMga tti bhAjanadAyinaH / tar3iyaMga tti tUryAGgasampAdakAH / dIva tti dIpazikhA: pradIpakAryakAriNaH / joi tti jyotiH agniH, tatkAryakAriNa 5 iti / cittaMga tti citrAGgAH puSpadAyinaH / citrarasA bhojndaayinH| maNyaGgA: AbharaNadAyinaH / gehAkArA: bhavanatvenopakAriNaH / aNiyaNa tti, anagnatvaM savastratvama. taddhatutvAdananA iti / ghoSAdInyekAdaza vimAnanAmAnIti // 10 // [sU0 11] [1] ekkArasa uvAsagapaDimAto paNNattAto, taMjahA- daMsaNasAvae 1, katavvayakamme 2, sAmAtiyakaDe 3, posahovavAsaNirate 4, diyA baMbhayArI, 10 rattiM parimANakaDe 5, diA vi rAo vi baMbhayArI, asiNAtI, viaDabhotI, molikaDe 6, sacittapariNNAte 7, AraMbhapariNNAte 8, pesapariNNAte 9, uddibhattapariNAte 10, samaNabhUte yAvi bhavati samaNAuso 11 / / [2] logaMtAo NaM ekkArasahiM ekkArehiM joyaNasatehiM abAhAe jotisaMte paNNatte / 15 jaMbuddIve dIve maMdarassa pavvatassa ekkArasahiM ekkavIsehiM joyaNasatehiM [abAhAe] jotise cAraM carati 3 / samaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa ekkArasa gaNaharA hotthA, taMjahA- iMdabhUtI aggibhUtI vAyubhUtI viyatte suhamme maMDite moriyaputte akaMpite ayalabhAyA metaje pabhAse 4 // 20 mUlanakkhatte ekkArasatAre paNNatte 5 / heTThimagevejjagANaM devANaM ekkArasuttaraM gevejavimANasataM bhavati tti makkhAyaM 6 / maMdare NaM pavvate dharaNitalAo siharatale ekkArasabhAgaparihINe uccatteNaM paNNatte 7 / 1 bhamakAnAM je0 he.|| Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre [3] imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM ekkArasa paliovamAI ThitI paNNattA 1 / ___paMcamAe puDhavIe [atthegatiyANaM neraiyANaM ekkArasa sAgarovamAiM ThitI paNNattA 2 / 5 asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM ekkArasa paliovamAI ThitI paNNattA 3 // sohammIsANesu kappesu [atthegatiyANaM devANaM] ekkArasa paliovamAI ThitI paNNattA 4| laMtae kappe atthegatiyANaM devANaM ekkArasa sAgarovamAiM ThitI paNNattA 5 / 10 je devA baMbhaM subaMbhaM baMbhAvattaM baMbhappabhaM baMbhakaMtaM baMbhavaNNaM baMbhalesaM baMbhajjhayaM baMbhasiMgaM baMbhasiTuM baMbhakUDaM baMbhuttaravaDeMsagaM vimANaM devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM [ukkoseNaM ] ekkArasa sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / [4] te NaM devA ekArasaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM ekkArasaNhaM vAsasahassANaM 15 AhAraTThe samuppajati / ___ saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je ekkArasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva savvadukkhANaM aMtaM karessaMti 3 / [TI0] athaikAdazasthAnam, tadapi gatArtham, navaramiha pratimAdyarthAni sUtrANi sapta, sthityAdyarthAni tu naveti, tatropAsate sevante zramaNAn ye te upAsakA: zrAvakAH. teSAM 20 pratimA: pratijJAH abhigrahA: upAsakapratimAH / tatra darzanaM samyaktvam, tat pratipannaH zrAvako darzanazrAvakaH, iha ca pratimAnAM prakrAntatve'pi pratimA-pratimAvatorabhedopacArAt pratimAvato nirdezaH kRtaH, evamuttarapadeSvapi, ayamatra bhAvArtha:- samyagdarzanasya zaGkAdizalyarahitasyANuvratAdiguNavikalasya yo'bhyupagamaH sA pratimA prathameti / tathA kRtam anuSThitaM vratAnAm aNuvratAdInAM karma tacchravaNa-jJAna-vAJchA-pratipattilakSaNaM 25 yena pratipannadarzanena sa kRtavratakarmA pratipannANuvratAdiriti bhAvaH, iyaM dvitIyA / tathA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdazasthAnakam / 30 [ ma0 11] sAmAyikaM sAvadyayogaparivarjana- niravadyayogAsevanasvabhAvaM kRtaM vihitaM dezato ye sAmAyikakRtaH, AhitAgnyAdidarzanAt ktAntasyottarapadatvam, tadevamapratipannapauSadhasya darzanavratopetasya pratidinamubhayasandhyaM sAmAyikakaraNaM mAsatrayaM yAvaditi tRtIyA pratimeti / tathA poSaM puSTiM kuzaladharmANAM dhatte yadAhAratyAgAdikamanuSThAnaM tat pauSadham, tenopavasanam avasthAnamahorAtraM yAvaditi pauSadhopavAsa iti, athavA pauSadhaM parvadinamaSTamyAdi 5 tatropavAsaH abhaktArthaH pauSadhopavAsa iti iyaM vyutpattireva, pravRttistvasya zabdasyAhAra- zarIrasatkArA-'brahmacarya-vyApAraparivarjaneSviti, tatra pauSadhopavAse nirataH AsaktaH pauSadhopavAsanirataH sa evaMvidhazrAvakazcaturthI pratimeti prakramaH, ayamatra bhAvaH pUrvapratimAtrayopata: (petasya) aSTamI - caturdazyamAvAsyA paurNamAsISvAhArapauSadhAdicaturvidhaM pauSadhaM pratipadyamAnasya caturo mAsAn yAvaccaturthapratimA bhavatIti / tathA 10 paJcamapratimAyAmaSTamyAdiSu parvasve karAtrika pratimAkArI bhavatIti etadarthaM ca sUtramadhikRtasUtrapustakeSu na dRzyate, dazAdiSu punarupalabhyate iti tadartha upadarzitaH, tathA zeSadineSu divA brahmacArI, rattiM ti rAtrau kim ? ata Aha-- parimANaM strINAM tadbhogAnAM vA pramANaM kRtaM yena sa parimANakRta iti, ayamatra bhAvaH - darzana-vratasAmAyikA-'STamyAdipauSadhopetasya parvasvekarAtrikapratimAkAriNaH zeSadineSu divA 15 brahmacAriNo rAtrAvabrahmaparimANakRto'snAnasyA'rAtribhojinaH abaddhakacchasya paJca mAsAn yAvat paJcamI pratimA bhavatIti, uktaM ca adrumicauddasIsuM paDimaM ThAegarAIyaM / pazcArddham / asiNANaviyaDabhoI mauliyaDo divasabaMbhayArI ya / * rattiM parimANakaDo paDimAvajjesa diyahesu // [ paJcAzaka0 10 / 17-18 ]tti // tathA divApi rAtrAvapi brahmacArI, asiNAi tti asnAyI snAnaparivarjakaH, kvacit paThyate - anisAi ti na nizAyAmattItyanizAdI, viyaDabhoi tti vikaTe prakaTe 1. 899 niSThA | 2|2| 36 | niSThAntaM bahuvrIhau pUrvaM syAt / 900 vA''hitAgnyAdiSu |2| 2|37| AhitAgniH / agnyAhitaH / AkRtigaNo'yam / " iti pANinIyavyAkaraNasya vyAkhyAyAM siddhAntakaumudyAm // 2. mAna caturo jara / jara anusAreNa tu pUrvapratimAtrayAMpetaH aSTamI - caturdazyamAvAsyA paurNamAsISvAhArapauSadhAdicaturvidhaM pauSadhaM pratipadyamAnAH / caturo mAsAn yAvata caturthapratimA bhavatIti' iti pAThaH saMbhavedatra // 3. bhavatyetadarthaM khaM0 // 20 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre bhAvanA prakAze divA na rAtrAvityarthaH, divApi cAprakAzadeze na bhuGkte azanAdyabhyavaharatIti vikaTabhojI, molikaDe tti abaddhaparidhAnakaccha ityarthaH, SaSThapratimeti prakRtam, ayamatra bhAvaH- pratimApaJcakoktAnuSThAnayuktasya brahmacAriNaH SaNmAsAn yAvat SaSThI pratimA bhavatIti / tathA sacitta iti sacetanAhAraH parijJAMtaH tatsvarUpAdiparijJAnAt 5 pratyAkhyAto yena sa sacittAhAraparijJAtaH zrAvakaH saptamI pratimeti prakRtam, iyamatra pUrvoktapratimASaTkAnuSThAnayuktasya prAsukAhArasya sapta mAsAn yAvat saptamI pratimA bhavatIti / tathA ArambhaH pRthivyAdyupamarddanalakSaNaH parijJAtaH tathaiva pratyAkhyAto yenAsAvArambhaparijJAtaH zrAddho'STamI pratimeti, iha bhAvanAsamastapUrvoktAnuSThAnayuktasyArambhavarjanamaSTau mAsAn yAvadaSTamI pratimeti / tathA preSyAH 10 ArambheSu vyApAraNIyAH parijJAtAH tathaiva pratyAkhyAtA yena sa preSyaparijJAtaH zrAvako navamIti, bhAvArthazceha pUrvoktAnuSThAyinaH ArambhaM parairapyakArayato nava mAsAn yAvannavamI pratimeti / tathA uddiSTaM tameva zrAvakamuddizya kRtaM bhaktam odanAdi uddiSTabhaktam, tat parijJAtaM yenAsAvuddiSTabhaktaparijJAtaH pratimeti prakRtam, ihAyaM bhAvArthaHpUrvoditaguNayuktasyAdhAkarmikabhojana parihAravataH kSuramuNDitazirasaH zikhAvato vA kenApi 15 kiJcid gRhavyatikare pRSTasya tajjJAne sati jAnAmIti ajJAne ca sati na jAnAmIti bruvANasya daza mAsAn yAvadevaMvidhavihArasya dazamI pratimeti / tathA zramaNo nirgranthastadvadyastadanuSThAnakaraNAt sa zramaNabhUtaH sAdhukalpa ityarthaH, cakAraH samuccaye, apiH sambhAvane, bhavati zrAvaka iti prakRtam, he zramaNa ! he AyuSman ! iti sudharmasvAminA jambUsvAminamAmantrayatoktam ityekAdazIti / iha ceyaM bhAvanA20 pUrvoktasamagraguNopetasya kSuramuNDasya kRtalocasya vA gRhItasAdhunepathyasya IryAsamityAdikaM sAdhudharmamanupAlayato bhikSArthaM gRhikulapraveze sati zramaNopAsakAya pratimApratipannAya bhikSAM datteti bhASamANasya kastvamiti kasmiMzcit pRcchati pratimApratipannaH zramaNopAsako'hamiti bruvANasyaikAdaza mAsAn yAvadekAdazI pratimA bhavatIti / pustakAntare tvevaM vAcanA - daMsaNasAvara prathamA, kayavayakamme dvitIyA, "jAta: svarUpA kha0 // 40 1. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 [ma0 11] ekAdazasthAnakam / kayasAmAie tRtIyA, posahovavAsanirae caturthI, rAibhattapariNNAe paJcamI, sacittapariNNAe SaSThI, diyA baMbhayArI rAo parimANakaDe saptamI, diyA virAo vi baMbhayArI asiNANae yAvi bhavati vosaTTakesa - roma - nahe aSTamI, AraMbhapariNNAe pesapariNNAe navamI, udiTTabhattavajjae dazamI, samaNabhUe yAvi bhavaitti samaNAuso ekAdazIti, kvacittu ArambhaparijJAta iti navamI, 5 preSyArambhaparijJAta iti dazamI, uddiSTabhaktavarjakaH zramaNabhUtazcaikAdazIti / tathA jambUdvIpe dvIpe mandarasya parvatasya ekAdaza egaviMse tti ekaviMzatiyojanAdhikAni yojanazatAni abAhAe tti abAdhayA vyavadhAnena 'kRtve 'ti zeSaH, jyotiSaM jyotizcakraM cAraM paribhramaNaM carati Acarati, tathA lokAntAt NamityalaGkAre ekAdaza ekkAre tti ekAdazayojanAdhikAni ekAdaza yojanazatAni abAdhayA 10 vyavahitatayA 'kRtve'ti zeSaH, jotisaMte tti jyotizcakraparyantaH prajJapta iti idaM ca vAcanAntaraM vyAkhyAtam, uktaM ca 6 ekkArasaMkvIsa saya ekkArAhiyA ya ekkArA / merualogAbAhaM joisacakkaM carar3a ThAi || [bRhatsaM0 105] iti / adhikRtavAcanAyAM punaridamanantaraM vyAkhyAtamAlApakadvayaM vyatyayenApi dRzyate / 15 vimANasayaM bhavati tti makkhAyaM ti iha makArasyAgamikatvAdayamarthaH vimAnazataM bhavatIti kRtvA AkhyAtaM prarUpitaM bhagavatA anyaizca kevalibhiriti sudharmasvAmi vacanam / tathA maMdare NaM pavva NaM dharaNitalAo siharatale ekkArasabhAgaparihINe uccatteNaM paNNatte, asyAyamarthaH- merurbhUtalAdArabhya zikharatalamuparibhAgaM yAvadviSkambhApekSayA' - 20 1. "niraye je4.2 khaM0 // 2 pesapariNNAe khaM0 je1 he1 madhye nAsti / / 3 dvIpe nAsti he2 vinA / / 4. viMze ha2 vinA // / 5. "kAni ekAdaza yojanazatAni je2 khaMsaM0 // / 6. ekAdaza yojanazatAni iti pATha: kutrApi nAsti, kevalaM khaMsaM0 madhye pazcAt pUritaH / 7. "iha yathAsaGkhyena padAnAM yojanA, sA caivamekAdaza yojanazatAnyakaviMzatyadhikAni merorabAdhAmapAntarAlarUpAM kRtvA manuSyalokavarti caraM jyotizcakraM carati / tathaikAdaza yojanazatAnyekAdazAdhikAnyalokAkAzasyAbAdhAmapAntarAlarUpAM kRtvA etAvadbhiryojanazatairalAkAkAzAdava sthitvetyarthaH, sthiraM jyotizcakraM tiSThati // 105 // iti jinabhadragaNikSamAzramaNaviracitabRhatsaMgrahaNyA malayagirisUriviracitAyAM TIkAyAm // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahita samavAyAGgasUtra galAderekAdazabhAgena parihINo hAnimupagata: uccatvena uparyupari prajJapta:, iyamatra bhAvanA- mandaro bhUtale daza yojanasahasrANi viSkambhataH, tatazcoccatvenAGgule gate'gulasyaikAdazabhAgo viSkambhato hIyate, evamekAdazasvaguleSvagulaM hIyata. etenaiva nyAyanaikAdazasu yojaneSu yojanam evaM sahasreSu sahasraM tato navanavatyAM yojanasahasreSu 5 nava sahasrANi hIyante, tato bhavati sahasraM viSkambhaH zikhare iti, athavA dharaNItalAt dharaNItalaviSkambhAt sakAzAMcchikharatalaM zikharaviSkambhamAzritya merurekAdazabhAgena parihINo bhavati, kasyaikAdazabhAgena ? ityAha- uccatteNaM ti uccatvasya, tathAhimeroruccatvaM navanavatiH sahasrANi, tadekAdazabhAgo nava, taiIno mUlaviSkambhApekSayA zikharatale. zikharasya sAhasikatvAt, dazasAhasikatvAcca mUlaviSkambhasyeti / 10 brahmAdIni dvAdaza vimAnanAmAni / / 11 / / [sU0 12] [1] bArasa bhikkhupaDimAto paNNattAto, taMjahA- mAsiyA bhikkhupaDimA, domAsiyA [bhikkhupaDimA], temAsiyA [bhikkhupaDimA], cAummAsiyA [bhikkhupaDimA], paMcamAsiyA [bhikkhupaDimA], chammAsiyA [bhikkhupaDimA], sattamAsiyA [bhikkhupaDimA], paDhamA sattarAtiMdiyA 15 bhikkhupaDimA, doccA sattarAtidiyA bhikkhupaDimA, taccA sattarAtidiyA bhikkhupaDimA, ahorAtiyA bhikkhupaDimA, ekkarAtiyA bhikkhupaDimA 11 duvAlasavihe saMbhoge paNNatte, taMjahA 1. sabhAgAsabhAgaviSaya vistRtA vicAraNA nizIthasya bhASya cUrNau ca gA0 2069-2158 vidyata / vistarArthibhistatra draSTavyam / atra kiJcidapanyasyate- "esa saMbhAgA sappabheo vaNNiA / esa ya pavvaM savvavigANa aGkabharaha ekkasabhAgo AsI / pacchA jAyA- ima saMbhoiyA ima asabhoiyA / .... ... sAsA pRcchati- kati parisajaga ekkA saMbhogA AsIt ? kammi vA parise asaMbhogA pavaTTA, kaNa vA kAraNaNa ? tatA bhaNatisaMpatiraNNuppattI... ... / / [nizIthabhA0 2155] / vaddhamANasAmissa sIsA sohammo / tassa jaMbuNAmA / tassa vi pabhavo / tassa sejjabhavo / tassa vi sIsA jasabhaho / jasabhahasIsA saMbhUto / saMbhUyassa thlbhho| thUlabhadaM jAva savvasi ekkasaMbhogo AsI / thUlabhaddassa jugappahANA do sIsA-ajjamahAgirI ajjasuhatthI ya / ajamahAgirI jeTTo, ajjamahatthI tassa saTTi(ho?)yaro / thUlabhaddasAmiNA ajasuhatthissa gaNo dinno / tahAvi ajamahAgirI ajjamahatthI ya prItivaseNa ekkaA viharati / aNNayA te dovi viharaMtA kosaMbAhAraM gatA. tattha yadabhikkhaM... ... / taM ajjamahAgirI jANittA ajasahatthiM bhaNAti- ajjo kIsa rAyapiDaM pAMDavaha ? Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ma0 12 dvAdazasthAnakam / UI uvahi suya bhattapANe aMjalIpaggahe ti ya / dAyaNe ya nikAe ya, abbhuTThANe tti yAvare / / 5 / / kitikammassa ya karaNe, veyAvaccakaraNe ti ya / samosaraNa sannisejjA ya, kahAte ya pabaMdhaNe / / 6 / / 2 / davAlasAvatte kitikamme paNNatte, taMjahAduoNayaM jahAjAyaM, kitikammaM bArasAvayaM / causiraM tiguttaM, dapavesaM eganikkhamaNaM / / 7 / / 3 / vijayA NaM rAyadhANI duvAlasa joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM paNNattA 4 / rAme NaM baladeve davAlasa vAsasatAI savvAuyaM pAlaittA devatti gae 5 / 10 maMdarassa NaM pavvatassa cUliyA mUle duvAlasa joyaNAI vikkhaMbheNaM paNNattA 6 / jaMbuddIvassa NaM dIvassa vetiyA mUle duvAlasa joyaNAI vikkhaMbheNaM paNNattA 7 / savvajahaNiyA rAtI duvAlasamuhuttiyA paNNattA 8 / evaM divaso vi 15 NAyavvo 9 / savvaTThasiddhassa NaM mahAvimANassa uvarillAto thUbhiyaggAto duvAlasa joyaNAI urdU uppatittA IsiMpabbhArA nAmaM puDhavI paNNattA 10 / IsiMpabbhArAe NaM puDhavIe duvAlasa nAmadhejA paNNattA, taMjahA- Isi tti vA, IsipabbhAra tti vA, taNU ti vA, taNuyatari tti vA, siddhI ti 20 taA ajasuhatthiNA bhaNiyaM- jahA rAyA tahA payA, Na esa raaypiNddo| talliyA tellaM. ghayagoliyA ghayaM, dosiyA vatthAI. pUiyA bhakkhabhojje daMti, evaM sAhaNaM suvihaare| ajjamahAgirI mAti tti kAuM ajjasahatthissa ksaatito| esa sissANagageNa Na paDiseheti / tato ajjamahAgirI ajjasuhatthiM bhaNAti- ajjapabhiti tuma mama asNbhaatio||" iti nizIthacUrNI gA0 2180-2154 / / 1. dAtaNa je khaM0 / dAtaNA je2 / / 2. ti je2 / / 3. saNNise je1 kha0 // 4. tihi guttaM attii|| gAtheyamAvazyakaniryuktAvapi [gA0 1216] vartate / tatra tiguttaM ca iti pAThaH / / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtra vA, siddhAlae ti vA, muttI ti vA, muttAlae ti vA, baMbhe ti vA, baMbhavaDeMsage tti vA, lokapaDipUraNe tti vA, logaggacUliA ti vA 11 / [2] imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe atthegatiANaM nerar3aANaM bArasa paliovamAI ThitI paNNattA 1 / 5 paMcamAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM bArasa sAgarovamAI ThitI pnnnnttaa| asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM bArasa paliovamAiM ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM bArasa paliovamAI ThitI paNNattA 4 10 laMtae kappe atthegatiyANaM devANaM bArasa sAgarovamAI ThitI paNNattA 5 / je devA mahiMdaM mahiMdajjhayaM kaMbuM kaMbuggIvaM puMkhaM supuMkhaM mahApuMkhaM puMDaM supuMDaM mahApaMDaM nariMdaM nariMdokaMtaM nariMdattaravaDeMsagaM vimANaM devattAte uvavaNNA tesiM NaM devANaM ukkoseNaM bArasa sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / [3] te NaM devA bArasaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti 15 vA nIsasaMti vA / tesi NaM devANaM bArasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajati / atthegatiyA bhavasiddhiA jIvA je bArasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva aMtaM karessaMti 3 / [TI0] dvAdazasthAnamatha, tacca sugamam, navaraM sthitisUtrebhyo'vAgekAdaza sUtrANAha, 20 tatra bhikSuNAM viziSTasaMhanana-zrutavatAM pratimA: abhigrahA bhikSupratimAH, tatra mAsikyAdayaH saptamAsikyantA: sapta mAsena mAsenottarottaraM vRddhA ekAdibhirbhaktapAnadattibhizceti, tathA sapta rAtriMdivAni ahorAtrANi yAsa tAH saptarAtriMdivAstAzca timro bhavantIti, saptAnAmuparyaSTamI prathamA saptarAtriMdivA, evaM navamI dvitIyA, dazamI tRtIyA. AsAM ca tisRNAmapyanuSThAnakRto vizeSaH, tathAhi- aSTamyAM caturthabhaktaM Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 12] tapaH grAmAderbahiravasthAnamuttAnAdikaM ca sthAnamiti navamyAM tu utkuTukAdyAsanena vizeSaH, dazamyAM vIrAsanAdinA, tathA ahorAtrapramANA'horAtrikI ekAdazI, sAca SaSThabhaktena bhavatIti vizeSa : ekarAtrikI rAtripramANA sA cASTamabhaktena rAtrau pralambabhujasya saMhatapAdasyeSadavanatakAyasyAnimeSanayanasyeti / tathA sam ekIbhUya samAnasamAcArANAM sAdhUnAM bhojanaM sambhoga:, sa 5 copadhyAdilakSaNaviSayabhedAt dvAdazadhA, tatra uvahItyAdi rUpakadvayam, tatropadhirvastrapAtrAdistaM sambhogikaH sambhogikena sArddhamudmotpAdanaiSaNAdoSairvizuddhaM gRhNan zuddhaH, azuddhaM gRhNan preritaH pratipannaprAyazcitto vArAtryaM yAvat sambhogArhazcaturthavelAyAM prAyazcittaM pratipadyamAno'pi visambhogArha iti, visambhogikena vA pArzvasthAdinA vA saMyatyA vA sArddhamupadhiM zuddhamazuddhaM vA niSkAraNaM gRhNan preritaH pratipannaprAyazcitto'pi velAtrayasyopari 10 na sambhogyaH, evamupadheH parikarma paribhogaM vA kurvan sambhogyo visambhogyazceti, uktaM ca dvAdazasthAnakam / 45 ega va do va tiNa va AuTTaMtassa hor3a pacchittaM Alocayata ityarthaH / AuTTaMte vi tao pareNa tirahaM visaMbhogo || [nizIthabhA0 2075 ] ti / * tathA suya tti sambhogikaH sambhogikasya visambhogikasya vopasampannasya zrutasya vAcanA- pracchanAdikaM vidhinA kurvan zuddhaH, tasyaivAvidhinopasampannasyAnupasampannasya vA pArzvasthAdervA striyA vA vAcanAdi kurvaMstathaiva velAyopari visambhogyaH / tathA bhatta- pANe tti upadhidvAravadavaseyam, navaramiha bhojanaM dAnaM ca parikarma-paribhogayoH sthAne vAcyamiti / 15 tathA aMjalIpaggahe i yatti, iMha itizabdA upadarzanArthAH cakArA: 20 samuccayArthAH, tatropalakSaNatvAdaJjalipragrahasya vandanAdikamapIha draSTavyam, tathAhisambhogikAnAmanyasambhogikAnAM vA saMvignAnAM vandanakaM praNAmamaJjalipragrahaM 'namaH kSamAzramaNebhyaH' iti bhaNanam, AlocanA - sUtrArthanimittaM niSadyAkaraNaM ca kurvan zuddhaH, 1. utkuTakA je1 // 2. 'bhaktaparyantarAtrau he2 / 3. sAmanasamA khaMmU0 / samabhAvena samA khasaM0 // paggahe iti iha khaM0 // 5 taniSa je1.2 / / * Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre pArzvasthAderetAni kurvaMstathaiva sambhogyo visambhogyazceti / tathA dAyaNA ya tti dAnam, tatra, sambhogikaH sambhogikAya vastrAdibhiH ziSyagaNopagrahAsamarthe sambhogika'nyasambhogikAya vA ziSyagaNaM yacchan zuddhaH, niSkAraNaM visambhogikasya pArzvasthAdervA saMyatyA vA taM yacchaMstathaiva sambhogyo visambhogyazcati / 5 tathA nikAye ya tti nikAcanaM chandanaM nimantraNamityanarthAntaram, tatra zayyopadhyAhAra: ziSyagaNapradAnena svAdhyAyena ca sambhogikaH sambhogikaM nimantrayan zuddhaH, zeSaM tthaiv| tathA abbhuTThANe tti yAvare tti abhyutthAnamAsanatyAgarUpamityaparaM sambhogA'sambhAgasthAnamityarthaH, tatrAbhyutthAnaM pArzvasthAde : kuvaMstathaivAsambhAgya:. upalakSaNatvAccAbhyutthAnasya kiGkaratAM ca prAghUrNaka-glAnAdyavasthAyAM kiM vizrAmaNAdi 10 karomi' ityevaMpraznalakSaNAM tathA'bhyAsakaraNaM pArzvasthAdidharmAccyutasya punastatraiva saMsthApanalakSaNam. tathA avibhaktiM ca apRthagbhAvalakSaNAM kurvannazuddho'sambhogyazca. etAnyeva yathA''gamaM kurvan zuddhaH sambhogyazceti / / tathA kir3akammassa ya karaNe tti kRtikarma vandanakaM tasya karaNaM vidhAnam, tad vidhinA kurvan zuddhaH, itarathA tathaivAsambhogyaH, tatra cAyaM vidhi: - yaH sAdhutina 15 stabdhadeha utthAnAdi kartumazaktaH sa sUtramevAskhalitAdiguNopetamuccArayati, evamAvarttazironamanAdi yacchaknoti tat karotyevaM cAzaThapravRttirvandanakavidhiriti bhAvaH / / tathA veyAvaccakaraNe i ya tti vaiyAvRtyam AhAropadhidAnAdinA prazravaNAdimAtrakArpaNAdinA'dhikaraNopazamanena sahAyadAnena vopaSTambhakaraNaM tasmiMzca viSaye sambhAgAsambhogau bhavata iti / 20 tathA samosaraNaM ti jinasnapana-rathAnuyAna-paTayAtrAdi yatra bahavaH sAdhavo milanti tat samavasaraNam, iha ca kSetramAzritya sAdhUnAM sAdhAraNo'vagraho bhavati. vasatimAzritya sAdhAraNo'sAdhAraNo veti. anena cAnye'pyavagrahA upalakSitAH, te cAneke. tadyathAvarSAvagraha RtubaddhAvagraho vRddhavAsAvagrahazceti, ekai kazcAyaM sAdhAraNAvagrahaH 1 dAyaNa je2 // 2 ni:kAye ya tti ni:kAcanaM 1 // 3. saMbhogika: jasaM2 ha2 madhya eva vrtt|| 4. pAzvasthatvAdidharmAcyutasya ja2 / pArzvasthAdidharmAcyutasya he1.2 // 5. saMsthAnalakSaNam kha0 ja.2 hai5 // 6. sahAyadAnena nAsti kha0 / 7. "vAdiSu yatra he2 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdazasthAnakam / ma0 12 pratyekAvagrahazcati dvidhA, tatra yat kSetra varSAkalpAdyarthaM yugapad vyAdibhiH sAdhubhibhinnagacchasthairanujJApyate sa sAdhAraNo yattu kSetrameke sAdhavo'nujJApyAzritA: sa pratyekAvagraha iti. evaM caiteSvavagraheSu AkuTTyA anAbhAvyaM sacittaM ziSyamacittaM vA vastrAdi gRhNanto'nAbhAgena ca gRhItaM tadanarpayantaH samanojJA amanojJAzca prAyazcittino bhavantyasaMbhAgyAzca, pArzvasthAdInA cAvagraha eva nAsti tathApi yadi tat kSetra kSullakamanyatraiva 5 ca saMvignA nirvahanti tatastat kSetraM pariharantyeva, atha pArzvasthAdikSetraM vistIrNa savinAzcAnyatra na nirvahanti tatastatrApi pravizanti sacittAdi ca gRhNanti prAyazcittino'pi na bhavantIti. Aha ca mamaNunnamaNunne vA adiMta aNAbhavva giNhamANe vA / saMbhAga vIsukaraNaM pRthakkaraNamityarthaH iyare ya alaMbhi pelliMti / / [nizIthabhA0 2124] 10 itarAn pArzvasthAdInityarthaH / tathA sannisijjA ya tti sanniSadyA AsanavizeSaH, sA ca sambhogAsambhogakAraNaM bhavati, tathAhi- saMniSadyAgata AcAryo niSadyAgatena sambhogikAcAryeNa saha zrutaparivarttanAM kageti zuddhaH. athAmanojJa-pArzvasthAdi-sAdhvI-gRhasthaiH saha tadA prAyazcittI bhavati, tathA akSaniSadyAM vinA'nuyogaM kurvataH zRNvatazca prAyazcittam, tathA niSadyAyAmupaviSTa: 15 sUtrArthoM pRcchati atIcArAn vA''locayati yadi tadA tathaiveti / tathA kahAe ya pabaMdhaNe tti kathA vAdAdikA paJcadhA tasyAH prabandhanaM prabandhana karaNa kathAprabandhanam, tatra sambhogA-'sambhogau bhavataH, tatra matamabhyupagamya paJcAvayavena tryavayavana vA vAkyana yattatsamarthana sa chala-jAtivirahito bhUtArthAnveSaNaparA vAdaH, sa eva chala-jAti-nigrahasthAnaparo jalpaH, yatraikasya pakSaparigraho'sti nAparasya sA 20 duSaNamAtrapravRttA vitaNDA, tathA prakIrNakathA caturthI, sA cotsargakathA dravyAstikanayakathA 1. "mamaNuNNamaNuNNa vA, adita'NAbhavvageNhamANe vA / saMbhoga vIsu karaNaM, itare ya alaMbhe pallaMti / / 2124 // sabhAtitA jA aNAbhavvaM gaNhati gahiyaM vA Na deti so saMbhogA to vIsaM pRthaka kriyate / asaMbhAio vi aNAhavvaM gaNhati, gahiyaM vA Na deti. jesi so saMbhoio te taM visaMbhogaM kareMti / iyare tti pAsatthAtI tasi tthi ugahA. aNagaha vi pAsatthAiyANa jAti khaDga khatta aNNaAya viggA satharatA pati tattha scittaacinnipphnnnn| aha pAsatthAdiyANa bitthiNNaM khattaM, te ya Na deti. aNNatA ya asaMtharatA. tAha saMviggA palaMti, sacittAiyaM ca geNhatA muddhA / / 2524 / / " - iti nizItha cUrNI / / 2. alaMbhe roliMti je2 / / 3-4. saMni je0 / / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 AcAryazrIabhayadavasUriviracitIkAsahita samavAyAGgasatra vA, tathA nizcayakathA paJcamI, sA cApavAdakathA paryAyAstikanayakathA veti, tatrAdyAstisraH kathA: zramaNIvajaiH saha karoti, zramaNIbhistu saha kurvan prAyazcittI. caturthavelAyAM cAlo cayannapi visambhogArha iti rUpakadvayasya saMkSepArtha :, vistarArthastu nizIthapaJcamoddezakabhASyAdavaseya iti / 5 tathA duvAlasAyate kiikamme tti dvAdazAvarta kRtikarma vandanakaM prajJaptam / dvAdazAvarttatAmevAsyAnuvadan zeSAMzca taddharmAnabhidhitsuH rUpakamAha- duoNaetyAdi / avanatiravanatam uttamAGgapradhAnaM praNamanamityarthaH, dve avanate yasmiMstad vyavanatam. tatraikaM yadA prathamameva icchAmi khamAsamaNo ! vaMdiuM jAvaNijjAe nisIhiyAe' tti abhidhAyAvagrahAnujJApanAyAvanamati, dvitIya punaryadA'vagrahAnujJApanAyaivAvanamatIti / 10 yathAjAtaM zramaNatvabhavanalakSaNaM janmAzritya yoniniSkramaNalakSaNaM ca. tatra rajoharaNamukhastrikA-colapaTTamAtrayA zramaNo jAto racitakarapuTastu yAnyA nirgataH, evabhUta eva vandate. tadavyatirekAcca yathAjAtaM bhaNyate kRtikarma vandanakama, bArasAvayaM ti dvAdazA''vartAH sUtrAbhidhAnagarbhAH kAyavyApAravizeSA: yatijanaprasiddhA yasmiMstada dvAdazAvarttam / tathA causiraM ti catvAri zirAMsi yasmiMstaccatuHzira:. prathamapraviSTasya 15 kSAmaNAkAle ziSyAcAryazirodvayaM punarapi niSkramya praviSTasya dvayameveti bhAvanA / tathA tihi gattaM ti tisRbhirguptibhirgaptam, pAThAntare'pi tisabhiH zaddhaM gaptibhireveti / tathA 1. sabhAgaviSaya nizIthabhASya paJcama uddezaka 2069 ta: 2558 paryantAsa gAthAsa vistareNa varNanamasti ! / 2. sAvate kh0|| 3. sAyayaM jera 15.2 / / 4. ntare tujera he1.2| doNadaM tu jadhAjAdaM bArasAvattameva y| cadassiraM tisaddha ca kidiyamma pauMjade / / 603 / / doNadaM.- avanato paJcanamaskArAdAvakAvanatibhUmisaMsparzamtathA carviMzatistavAdA dvitIyA'vanati: zarIgnamanama, dva avanatI, jahAjAdaM- yathAjAta jAtarUpasadazaM krodhamAnamAyAsagAdihitama / bArasAvattamava ya dvAdazAvatA evaM ca paJcanamaskArAccAraNAdo manovacanakAyAnA saMyamanAni zubhayogavattayatraya AvattAMstathA paJcanaskArasamApto manAvacanakAyAnA zubhavattayastrINyanyAnyAvartanAni tathA caturviMzatistavAdI manAvacanakAyA: zabhavattayakhINyapagaNyAvarttanAni tathA cAvaMzatistavasamApto zubhamanAvacanakAyavRttayatrINyAvarttanAnyevaM dvAdazadhA manovacanakAyavRttayA dvAdazAvartA bhavati. athavA catasRSu dikSa catvAraH praNAmA ekasmina bhramaNe evaM triSu bhramaNeSu dvAdaza bhavanti, cadassiraM catvAri zigasi paJcanamaskArasyAdAvante ca karamukulAkitazira:karaNaM tathA caturviMzatistavasyAdAvante ca karamukulAGkitazira:karaNamava catvAri zirAMsi bhavanti, trizuddha manovacanakAyazuddha kriyAkarma prayukta karAti / dve avanatI yasmiMstata vyavati kriyAkarma. dvAdazAvartAH yasmiMstata dvAdazAvarttama, manovacanakAyazuddhayA catvAri zirAMsi yasmin tat catuH zira kriyAkarmava viziSTa yathAjAtaM kriyAkarma prayajIteti / / 603 / / " ... iti mUlAcArasya vasunandiTIkAyAm / / Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ma0 13 trayodazasthAnakama / dapavesaM ti dvau pravezau yasmiMstad dvipravezam, tatra prathamo'vagrahamanujJApya pravizato dvitIyaH punarnirgatya pravizata iti / eganikkhamaNaM ti ekaniSkramaNamavagrahAdAvazyikyA nirgacchataH, dvitIyavelAyAM hyavagrahAnna nirgacchati. pAdapatita eva sUtraM samApayatIti / ___ tathA vijayA rAjadhAnI asaGkhyAtatame jambUdvIpe AdyajambUdvIpavijayAbhidhAnapUrvadvArAdhipasya vijayAbhidhAnasya palyopamasthitikasya devasya sambandhinIti / tathA 5 rAmo navamo baladeva: devattiM gae tti devatvaM paJcamadevalokadevatvaM gataH / tathA sarvajaghanyA rAtriruttarAyaNaparyantAhorAtrasya rAtriH, sA ca dvAdazamauhUrtikA caturviMzatirghATakApramANA, evaM divaso vi tti sarvajaghanyo dvAdazamauhUrtika evetyarthaH, sa ca dakSiNAyanaparyantadivasa iti / ___ mahendra-mahendradhvaja-kambu-kambugrIvAdIni trayodaza vimAnAnIti // 12 // 10 [sU0 13] [1] terasa kiriyaTThANA paNNattA, taMjahA- aTThAdaMDe, aNaTThAdaMDe, hiMsAdaMDe, akamhAdaMDe, diTThivipariyAsiyAdaMDe, musAvAyavattie, adinnAdANavattie, ajjhathie, mANavattie, mittadosavattie, mAyAvattie, lobhavattie, iriAvahie NAmaM terasame 1 / sohammIsANesu kappesu terasa vimANapatthaDA paNNattA 2 / sohammavaDeMsage NaM vimANe NaM addhaterasa joyaNasatasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte 3 / evaM IsANavaDeMsage vi 4| jalayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyANaM addhaterasa jAtikulakoDIjoNipamuhasatasahassA paNNattA 5 / pANAussa NaM puvvassa terasa vatthU paNNattA 6 / 20 gabbhavakaMtiapaMceMdiatirikkhajoNiANaM terasavihe paoge paNNatte, taMjahAsaccamaNapaoge mosamaNapaoge saccAmosamaNapaoge asaccAmosamaNapaoge saccavatipaoge mosavatipaoge saccAmosavatipaoge asaccAmosavatipaoge 1 devattigaya tti je1.2 / / 2. itaH paraM lokaprasiddhyA sAtireka iti khamU0 madhye'dhikaH pAThaH / jera madhye ta 'lokaprasiddhA sAtirekA sA'nyA iti patrasya antarAle =Margin madhya] pUritaH pAThaH / / 15 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre orAliyasarIrakAyapaoge orAliyamIsasarIrakAyapaoge veuvviyasarIrakAyapaoge veuvviyamIsasarIrakAyapaoge kammasarIrakAyapaoge 7/ sUramaMDale joyaNeNaM terasahiM ekkasaTThibhAgehiM joyaNassa UNe paNNatte 8 [2] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM terasa 5 paliovamAI ThitI paNNattA 1 // paMcamAe NaM puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM terasa sAgarovamAiM ThitI paNNattA 2 / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM terasa paliovamAI ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM terasa paliovamAI ThitI 10 paNNattA 4 laMtae kappe atthegatiyANaM devANaM terasa sAgarovamAiM ThitI paNNattA 5 / je devA vajaM suvajaM vajjAvattaM vajappabhaM vajakaMtaM vajavaNNaM vajalesaM vajjajjhayaM vajjasiMgaM vajjasiTuM vajjakUDaM vajjuttaravaDeMsagaM vairaM vairAvattaM jAva vairuttaravaDeMsagaM logaM logAvattaM logappabhaM jAva loguttaravaDeMsagaM vimANaM 15 devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM terasa sAgarovamAiM ThitI paNNattA 6 / [3] te NaM devA terasahiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM terasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajati / 20 atthegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je terasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva savvadukkhANaM aMtaM karessaMti 3 / [TI0] atha trayodazasthAnake kiJcillikhyate, iha sthitisUtrebhyo'rvAgaSTa sUtrANi, tatra karaNaM kriyA karmabandhanibandhanaceSTA, tasyA: sthAnAni bhedAH paryAyAH kriyAsthAnAni / tatrA'rthAya zarIra-svajana-dharmAdiprayojanAya daNDaH trasa-sthAvarahiMsA 25 arthadaNDaH kriyAsthAnamiti prakramaH 1, tadvilakSaNo'narthadaNDaH 2 / tathA hiMsAmAzritya Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ma0 13 trayodazasthAnakama / 'hiMsitavAn hinasti hisiSyati vA ayaM vairikAdim'i ityevaM praNidhAnena daNDo vinAzanaM hiMsAdaNDaH 3 / tathA'kasmAd anabhisaMdhinA'nyavadhArthapravRttyA daNDaH anyasya vinAzo'kasmAddaNDaH 4 / tathA dRSTeH buddherviparyAsikA viparyAsitA vA dRSTiviparyAsikA dRSTiviparyAsitA vA matibhrama ityarthaH, tayA daNDaH prANivadho dRSTiviparyAsikAdaNDo dRSTiviparyAsitAdaNDo vA, mitrAderamitrAdibuddhyA hananamiti bhAva: 5 / tathA mRSAvAdaH 5 AtmaparAbhayArthamalIkavacanam, tadeva pratyaya: kAraNaM yasya daNDasya sa mRSAvAdapratyayaH 6 / evamadattAdAnapratyayo'pi 7 tathA adhyAtmani manasi bhava AdhyAtmiko bAhyanimittAnapakSaH zAkAbhibhava iti bhAvaH 8 / tathA mAnapratyayo jAtyAdimadahetukaH 9 / tathA mitradveSapratyaya: mAtA-pitrAdInAmalpe'pyaparAdhe mahAdaNDanirvarttanamiti bhAvaH 10 / mAyApratyayo mAyAnibandhanaH 11 / evaM lobhapratyayo'pi 12 / airyApathikaH 10 kavalayogapratyayaH karmabandha: upazAntamohAdInAM sAtavedanIyabandhaH 13 / / __ tathA vimANapatthaDa tti vimAnaprastaTA auttarAdharyavyavasthitAH / tathA sohammavaDeMsae tti saudharmasya devalokasyArddhacandrAkArasya pUrvAparAyatasya dakSiNottaravistIrNasya madhyabhAge trayodazaprastaTe zakrAvAsabhUtaM vimAnaM saudharmAvataMsakaM saudharmadevalokasyAvataMsaka: zekharaka: sa iva pradhAnatvAt ityevaM yathArthanAmakamiti, NaMkArau vAkyAlaGkAre, arddha 15 trayodazaM yeSu tAnyarddhatrayodazAni tAni ca tAni yojanazatasahasrANi ceti vigrahaH, sAmA'ni dvAdazetyarthaH / tathA'rddhatrayodazAni jAtau jalacarapaJcendriyatiryagjAtau kulakoTInAM yonipramukhAni utpattisthAnaprabhavAni yAni zatasahasrANi tAni tathocyanta iti / tathA pANAussa tti, yatra prANinAmAyurvidhAnaM sabhedamabhidhIyate tat prANAyuAdazaM pUrvam, tasya trayodaza vastUni adhyayanavadvibhAgavizeSAH / 20 tathA garbhe garbhAzaye vyutkrAnti: utpattiryeSAM te garbhavyutkrAntikAH, te ca te paJcendriyatiryagyonikAzceti vigrahaH / prayojanaM manovAkkAyAnAM vyApAraNaM prayogaH, sa trayodazavidhaH, paJcadazAnAM prayogANAM madhye AhArakA-''hArakamizralakSaNakAyaprayogadvayasya tirazcAmabhAvAta, tau hi saMyaminAmeva staH, saMyamazca saMyatamanuSyANAmeva 1. bhAva. nAmti jara / / Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasRriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtra na tirazcAmiti, tatra satyAsatyobhayAnubhayasvabhAvAzcatvAro manaHprayogA: vAkprayogAzceti aSTau. paJca punaraudArikAdaya: kAyaprayogAH, evaM trayodazeti / tathA sUramaNDalasya AdityavimAnavRttasya yojanaM sUramaNDalayojanaM tat NamityalaGkAra trayodazabhirekaSaSTibhAgairyeSAM bhAgAnAmekaSaSTyA yojanaM bhavati tairbhAgairyo janasya 5 sambandhibhirUnaM nyUnaM prajJaptam, aSTacatvAriMzad yojanabhAgA ityarthaH / vajrAbhilApena dvAdaza vairAbhilApena lokAbhilApena caikAdaza vimAnAnIti / / 13 / / [sU0 14] [1] coddasa bhUyaggAmA paNNattA, taMjahA- suhumA apajattayA, suhamA pajjattayA, bAdarA apajjattayA, bAdarA pajattayA, beiMdiyA apajattayA, baiMdiyA pajjattayA, teiMdiyA apajjattayA, teiMdiyA pajjattayA, cauridiyA 10 apajjattayA, cauriMdiyA pajjattayA, paMciMdiyA asanniapajjattayA, paMciMdiyA asannipajjattayA, paMciMdiyA sanniapajattayA, paMciMdiyA sannipajattayA 11 coddasa puvvA paNNattA, taMjahAuppAyapuvvamaggeNiyaM ca tatiyaM ca vIriyaM puvvaM / atthINatthipavAyaM tatto nANappavAyaM ca / / 8 / / saccappavAyapuvvaM tatto AyappavAyapuvvaM ca / kammappavAyapuvvaM paccakkhANaM bhave navamaM / / 9 / / vijAaNuppavAyaM avaMjha pANAu bArasaM puvvaM / tatto kiriyavisAlaM puvvaM taha biMdusAraM ca / / 10 / / 2 / aggeNIyassa NaM puvvassa coddasa vatthU paNNattA 3 / 20 samaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa coddasa samaNasAhassIo ukkosiyA samaNasaMpadA hotthA / kammavisohimaggaNaM paDucca coddasa jIvaTThANA paNNattA, taMjahA- micchadiTThI, sAsAyaNasammadiTThI, sammAmicchadiTThI, aviratasammadiTThI, viratAviratasammadiTThI, pamattasaMjate, appamattasaMjate, niyaTTi-aniyaTTibAyare, suhumasaMparAe uvasAmae Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA 14 caturdazasthAnakam / vA khamae vA, uvasaMtamohe, khINamohe, sajogI kevalI, ajogI kevalI 5 / bharaheravayAo NaM jIvAo coddasa coddasa joyaNasahassAiM cattAri ya ekkuttare joyaNasate chacca ekUNavIsaibhAge joyaNassa AyAmeNaM paNNatte 6 / egamegassa NaM raNNo cAuraMtacakkavaTTissa coddasa rayaNA paNNattA, taMjahAitthIrayaNe, seNAvatirayaNe, gAhAvatirayaNe, purohitarayaNe, vaDDairayaNe, 5 AsarayaNa, hatthirayaNe, asirayaNe, daMDarayaNe, cakkarayaNe, chattarayaNe, cammarayaNe, maNirayaNa, kAgaNirayaNe 7 jaMbuddIve NaM dIve coddasa mahAnadIo puvvAvareNaM lavaNaM samudaM samappeMti, taMjahA- gaMgA, siMdhU, rohiyA, rohiyaMsA, harI, harikaMtA, sItA, sItodA, NarakaMtA, NArikaMtA, suvaNNakUlA, ruppakUlA, rattA, rattavatI 81 10 [2] imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM cohasa paliovamAI ThitI paNNattA 1 / __ paMcamAe NaM puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM coddasa sAgarovamAI ThitI paNNattA / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM coddasa paliovamAiM ThitI paNNattA 3 / 15 sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM coddasa paliovamAiM ThitI paNNattA 4 / laMtae kappe devANaM ukkoseNaM coddasa sAgarovamAiM ThitI paNNattA 5 / mahAsukke kappe devANaM jahaNNeNaM coddasa sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / je devA sirikaMtaM sirimahiaMsirisomaNasaM laMtayaM kAvi, mahiMdaM mahiMdokaMtaM 20 mahiMduttaravaDeMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM coddasa sAgarovamAI ThitI paNNattA 7 / [3] te NaM devA coddasahiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANaMmati vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM coddasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajati / 25 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je coddasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva savvadakkhANaM aMtaM karessaMti 3 / [TI0] atha caturdazasthAnakaM subodhaM ca, navaramihASTau sUtrANyAk sthitisUtrAditi. tatra caturdaza bhUtagrAmAH, bhUtAni jIvAH, teSAM grAmA: samUhAH bhUtagrAmAH, tatra 5 sUkSmA: sUkSmanAmakarmodayavartitvAt pRthivyAdaya ekendriyAH, kiMbhUtA: ? aparyAptakA: tatkarmodayAdaparipUrNasvakIyaparyAptaya ityeko grAmaH, evamete eva paryAptakA: tathaiva paripUrNasvakIyaparyAptaya iti dvitIyaH, evaM bAdarA bAdaranAmodayAt pRthivyAdaya eva. te'pi paryAptatarabhedAd dvidhA, evaM dvIndriyAdayo'pi, navaraM paJcendriyA: sajJino mana:paryAptyupetAH, itare tvasacina iti / 10 tathA uppAyapuvvetyAdi gAthAtrayam, tatra uppAyapuvvamaggeNiyaM ca tti yatrotpAdamAzritya dravya-paryAyANAM prarUpaNA kRtA tadutpAdapUrvam, yatra tu teSAmevA'graM parimANamAzritya tadagreNIyam, taiyaM ca vIriyaM puvvaM ti yatra jIvAdInAM vIryaM prodyate prarUpyate tadvIryapravAdam, atthInatthipavAyaM ti yadyathA loke asti nAsti ca tadyatra prodyate tadastinAstipravAdam, tatto nANappavAyaM ca tti yatra jJAna matyAdikaM svarUpa15 bhedAdibhi: prodyate tajjJAnapravAdamiti, saccappavAyapuvvaM ti yatra satyaH saMyama: satyavacana vA sabhedaM sapratipakSaM prodyate tat satyapravAdapUrvam, tatto AyappavAyapuvvaM ca tti yatrAtmA jIvo'nekanayaiH prodyate tadAtmapravAdamiti, kammappavAyapuvvaM ti yatra jJAnAvaraNAdi karma prodyate tat karmapravAdamiti, paccakkhANaM bhave navamaM ti yatra pratyAkhyAnasvarUpaM varNyate tat pratyAkhyAnamiti / vijAaNuppavAyaM ti yatrAnekavidhA 20 vidyAtizayA varNyante tadvidyAnupravAdam, avaMjhapANAu bArasaM pavvaM ti yatra samyagjJAnAdayo'vandhyA: saphalA varNyante tadavandhyamekAdazam. yatra prANA jIvA AyuzcAnekadhA varNyante tat prANAyuriti dvAdazaM pUrvam, tatto kiriyavisAlaM ti yatra kriyA: kAyikyAdikA: vizAlA vistIrNAH sabhedatvAdabhidhIyante tat kriyAvizAlam, puvvaM taha biMdusAraM ca tti lokazabdo'tra lupto draSTavyaH, tatazca lokasya bindarivAkSarasya 1. varNyate khu0 jara hara / / Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 14 caturdazasthAnakam / sAraM sarvottamaM yattallokabindusAramiti / tathA coddasa vatthUNi tti dvitIyapUrvasya vastUni vibhAgavizeSAH, tAni ca caturdaza mUlavastUni, cUlAvastUni tu dvAdazeti, tathA sAhassio tti sahasrANyeva sAhasUyaH / tathA kammavisohItyAdi, karmavizodhimArgaNAM pratItya jJAnAvaraNAdikarmavizuddhigaveSaNAmAzritya caturdaza jIvasthAnAni jIvabhedA: prajJaptA:, tadyathA- mithyA viparItA 5 dRSTiryasyAsau mithyAdRSTiH uditamithyAtvamohanIyavizeSaH, tathA sAsAyaNasammadiTThi tti saha iSattattvazraddhAnarasA''svAdena varttata iti sAsvAdanaH, ghaNTAlAlAnyAyena prAyaH parityaktasamyaktva: tadattarakAlaM SaDAvalikaH, tathA coktam uvasamasaMmattAo cayao micchaM apAvamANassa / sAsAyaNasaMmattaM tadaMtarAlammi chAvaliyaM / / [vizeSAva0 bhA0 531] ti, sAsvAdanazcAsau 10 samyagdRSTizceti vigrahaH, sammAmicchadiTThi tti samyak ca mithyA ca dRSTirasyeti samyagmithyAdRSTiH uditadarzanamohanIyavizeSaH, tathA'viratasamyagdRSTirdezaviratirahitaH, viratAvirato dezavirataH zrAvaka ityarthaH, pramattasaMyata: kiJcitpramAdavAn sarvatra virataH, apramattasaMyata: sarvapramAdarahitaH sa eva, niyaTTi tti iha kSapakazreNimupazamazreNi vA pratipannA jIvaH kSINadarzanasaptaka upazAntadarzanasaptako vA nivRttibAdara ucyate, tatra 15 nivRttiH tad guNasthAnakaM samakAlaM pratipannAnAM jIvAnAmadhyavasAyabhedaH, tatpradhAno bAdaro bAdarasamparAyo nivRttibAdaraH, aNiyaTTibAyare tti anivRttibAdara:, sa ca kaSAyASTakakSapaNArambhAnnapuMsakavedopazamanArambhAccArabhya bAdaralobhakhaNDakSapaNopazamane yAvad bhavatAti, suhumasaMparAe tti sUkSma: sajvalanalobhAsaGkhyeyakhaNDarUpaH samparAya: kaSAyA yasya sa sUkSmasaMparAyaH, lobhANuvedaka ityarthaH, ayaM ca dvividha ityAha- 20 upazamako vA upazamazreNIpratipannaH kSapako vA kSapakazreNIpratipanna iti dazama jIvasthAnamiti, tathA upazAnta: sarvathAnudayAvastho moho mohanIyaM karma yasya sa 1. kA: ja2 // 2. "ihAntarakaraNa aupamikasamyaktvAddhAyA jaghanyata: samayazeSAyAma, utkRSTatastu SaDAlikAvazaSAyA vartamAnamya kasyacidanantAnubandhikaSAyAdayanopamikasamyaktvAccyavamAnasya mithyAtvamadyApyaprApnavatA'trAntara jaghanyata: samayama, utkaTatasta SaDAlikA: sAsvAdanasamyaktvaM pUrvoktazabdArthaM bhavAti / / 535 / / " - iti vizeSAvazyakabhASyasya maladhArihamacandrasUriviracitAyA TIkAyAm / / 3. sarvavarita: he2 / / 4. niyaTTi tti nAsti khaM0 / / Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtra upazAntamohaH, upazamavItarAga ityarthaH, ayaM copazamazreNisamAptAvantarmuhUrtaM bhavati, tataH pracyavata eveti, tathA kSINo niHsattAkIbhUto moho yasya sa tathA, kSayavItarAga ityarthaH, ayamapyantarmuhUrtameveti, tathA sayogI kevalI mana:prabhRtivyApAravAn kevalajJAnIti, tathA'yogI kevalI niruddhamanaHprabhRtiyogaH zailezIgato 5 hrasvapaJcAkSarodriNamAtraM kAlaM yAvaditi caturdazaM jIvasthAnamiti / / bharahetyAdi, bhAratairavatyau jIve, iha bharatamairavataM cAropitaguNakodaNDAkAramatastayorjIve bhavataH, tatra bharatasya himavato'rvAganantarA pradezazreNI jIvA airavatasya ca zikhariNa: parato'nantarapradezazreNIti / cAturaMtacakkavahissa tti catvAro'ntA vibhAgA yasyAM sA caturantA bhUmiH, tatra bhavaH 10 svAmitayeti cAturanta:, sa cAsau cakravartI ceti vigrhH| ratnAni svajAtIyamadhye samutkarSavanti vastUnIti, yadAha- ratnaM nigadyate tajAtau jAtau yadutkRSTam [ ] iti / ___gAhAvai tti gRhapatiH koSThAgArikaH, purohiya tti purohitaH zAntikarmAdikArI, vaDDai tti varddhakiH rathAdinirmApayitA, maNiH pRthivIpariNAmaH, kAkaNI suvarNamayI adhikaraNIsaMsthAneti, iha saptAdyAni paJcendriyANi zeSANyekendriyANIti / 15 zrIkAntamityAdInyaSTau vimAnAnIti / / 14 / / [sU0 15] [1] paNNarasa paramAhammiyA paNNattA, taMjahAaMbe aMbarisI ceva, sAme sabale tti yAvare / ruddovarudda kAle ya, mahAkAle tti yAvare / / 11 / / asipatte dhaNu kumbhe vAlue veyaraNI ti ya / kharassare mahAghose ete paNNarasAhiyA / / 12 / / 1 / NamI NaM arahA paNNarasa dhaNUI uTuMuccatteNaM hotthA 2 / dhuvarAhU NaM bahulapakkhassa pADivayaM pannarasatibhAgaM pannarasatibhAgeNaM caMdassa lesaM AvarettA NaM ciTThati, taMjahA- paDhamAe paDhamaM bhAgaM jAva pannarasesu pannarasamaM 1. "kSavIta' qhamU0. kSapakavI' khasa0 // 20 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcadazasthAnakam / 5 mR0 1. bhAgaM / taM ceva sukkapakkhassa uvadaMsemANe uvadaMsemANe ciTThati, taMjahA- paDhamAe paDhama bhAgaM jAva pannarasesu pannarasamaM bhAgaM 3 / [2] chaNNakkhattA pannarasamuhattasaMjuttA paNNattA, taMjahAsatabhisaya bharaNi addA, asilesA sAi taha ya jeTThA ya / ete chaNNakkhattA, paNNarasamuhuttasaMjuttA / / 13 / / 4 / cettAsoesu mAsesu pannarasamuhutto divaso bhavati, sai paNNarasamuhuttA rAtI bhavati / aNuppavAyassa NaM puvvassa pannarasa vatthU paNNattA 6 / maNUsANaM paNNarasavihe paoge paNNatte, taMjahA- saccamaNapaoge, evaM mosamaNapaoge, saccAmosamaNapaoge, asaccAmosamaNapaoge, evaM 10 saccavatIpaoge, mosavatIpaoge, saccAmosavatIpaoge, asaccAmosavatIpaoge, orAliyasarIrakAyapaoge, orAliyamIsasarIrakAyapaoge, veuvviyasarIrakAyapaoge, veuvviyamIsasarIrakAyapaoge, AhArayasarIrakAyapaoge, AhArayamIsasarIrakAyapaoge kammayasarIrakAyapaoge 7 / / _[3] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe [atthegatiyANaM neraiANaM] paNNarasa 15 paliovamAI ThitI paNNattA 1 // paMcamAe NaM puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM paNNarasa sAgarovamAI ThitI paNNattA / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM paNNarasa paliovamAI ThitI paNNattA 3 / 20 sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM paNNarasa paliovamAiM ThitI paNNattA 4 // mahAsukke kappe atthegatiyANaM devANaM paNNarasa sAgarovamAI ThitI paNNattA 5 / je devA NaMdaM suNaMdaM NaMdAvattaM NaMdappabhaM NaMdakaMtaM NaMdavaNNaM NaMdalesaM jAva NaMduttaravaDeMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM paNNarasa 25 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / [4] te NaM devA paNNarasahaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM paNNarasahiM vAsasahassehiM AhAra samuppajjati 2 | 5 atthegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je pannarasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva aMtaM karissaMti 3| [TI0] atha paJcadazasthAnake sugame'pi kiJcillikhyate, iha sthiterarvAk sapta sUtrANi, tatra paramAzca te'dhArmikAzca saMkliSTapariNAmatvAt paramAdhArmikAH asuravizeSAH, ye tisRSu pRthivISu nArakAn kadarthayantIti, tatra aMbetyAdi zlokadvayam, ete ca vyApArabhedena 10 paJcadaza bhavanti, tatra aMbe tti yaH paramAdhArmikadevo nArakAn hanti pAtayati badhnAti nItvA cAmbaratale vimuJcati so'mba ityabhidhIyate 1, aMbarisI ceva tti yastu nArakAn nihatya kalpanikAbhiH khaNDazaH kalpayitvA bhrASTrapAkayogyAn karoti so'mbariSIti 2. sAmeti yastu rajju - hastaprahArAdinA zAtana - pAtanAdi karoti varNatazca zyAmaH sa zyAma iti 3, sabale tti yAvare tti zabala iti cAparaH paramAdhArmika iti prakramaH, 15 sa cAntra-vasA-hRdaya- kAlejjakAdInyutpATayati varNatazca zabala: karbura ityarthaH 4. ruddovaruddeti yaH zakti - kuntAdiSu nArakAn protayati sa raudratvAdraudra iti 5, yastu teSAmaGgopAGgAni bhanakti so'tyantaraudratvAduparaudra iti 6, kAle tti yaH kaNDvAdiSu pacati varNataH kAlazca sa kAlaH 7, mahAkAle tti yAvare tti mahAkAla iti cAparaH paramadhArmika iti prakramaH, sa ca zlakSNamAMsAni khaNDayitvA khAdayati varNatazca mahAkAla 20 iti 8, asipatte tti asi: khaDgastadAkArapatravadvanaM vikurvya yastatsamAzritya nArakA sipatrapAtanena tilazazchinatti so'sipatra : 9. dhaNu tti yo dhanurvimuktArddhacandrAdibANai: karNAdInAM chedana - bhedanAdi karoti sa dhanuriti 10, kuMbhe tti yaH kumbhAdiSu tAn pacati sa kumbha: 11, vAlu tti yaH kadambapuSpAkArAsu 1. nihatAn ka je? hera / nihitAn ka' he? / nihatAnva ka je2 / / 2. karttayitvA je2 / 3. "mbaRSI' khaM0 je1 / "mbarISI je2 he1 / / 4. 'kAleyakA' khaMsaM0 // / 5. 'zritAnnArakA khaM0 je vinA // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 15 paJcadazasthAnakam / vajrAkArAsu vA vaikriyavAlukAsu taptAsu cana(Na? )kAniva tAn pacati sa vAluka iti 12. veyaraNI ti ya tti vaitaraNIti ca paramAdhArmikaH, sa ca pUya-rudhira-traputAmrAdibhiratitApAt kalakalAyamAnai tAM virUpaM taraNaM prayojanamasyA iti vaitaraNIti yathArthAM nadI vikuLa tattAraNena kadarthayati nArakAniti 13. kharassare tti yo vajrakaNTakAkulaM zAlmalIvRkSaM nArakamAropya kharaM svaraM kurvantaM kurvan vA karSati sa 5 kharasvara iti 54. mahAghose tti yo bhItAn palAyamAnAn nArakAn pazUniva vATakaSu mahAghoSa karvaniruddhi sa mahAghoSa iti 15. emae pannarasAhiya tti evamityambAdikramaNaite paramAdhArmikA: paJcadazAkhyAtA: kathitA jinairiti / / dhuvarAhU NamityAdi, dvividho rAhuH bhavati dhruvarAhuH parvarAhuzca, tatra ya: parvaNi paurNamAsyAmamAvAsyAyAM vA candrA-''dityayoruparAgaM karoti sa parvarAhaH, yastu candrasya 10 sadaiva sannihita: saJcarati sa dhruvarAhaH. Aha cakiNhaM rAhavimANaM niccaM caMdeNa hoi avirahiaM / cauraMgulamappattaM heTThA caMdassa taM carai / / [bRhatsaM0 116] tti / tato'sau dhruvarAhuH NamityalaGkAre bahulapakSasya pratItasya pADivayaM ti pratipadaM prathamatithimAdau kRtveti vAkyazeSa: paJcadazabhAgaM paJcadazabhAgeneti vIpsAyAM dvivacanAdi 15 yathA padaM padena gacchatItyAdiSu, pratidinaM paJcadazabhAgaM paJcadazabhAgamiti bhAvaH, candrasya pratItasya lezyAmiti lezyA dIptistatkAraNatvAt maNDalaM lezyA tAmAvRtya AcchAdya tiSThati, etadeva darzayannAha- tadyathetyAdi, paDhamAe tti prathamAyAM tithyAM prathamaM bhAgaM paJcadazAzalakSaNa 'candralezyAyA AvRtya tiSThatIti prakramaH, anena krameNa yAvat 1. vATaSu ja2 // 2. ee jasa2 / / 3. iha dvividhA rAhastadyathA- parvarAharnityarAhazca / tatra parvarAhaH sa ucyate yaH kadAcidakasmAta samAgatya nijavimAnena candravimAnaM sUryavimAnaM vA'ntarita karoti / antarita ca kRte loka grahamati prasiddhiH / sa ca parvarAharjaghanyata utkarSatA vA yAvatA kAlena candrasUryANAmuparAgaM karoti tadetat kSetrasamAsa[395 tamagAthA | TIkAyAmabhihitamiti neha bhuuyo'bhidhiiyte| yastu nityarAhastasya vimAnaM kRSNam. tacca tathAjagatsvAbhAvyAccandraNa saha nitya sarvakAlamavihitaM tathA caturaGgulena caturbhiraGguleraprApta saccandrasya candravimAnasyAdhastAccarati. tacca kRSNapakSe pratipada Arabhya pratidivasamakaikA kalAmAtmIyana paJcadazana bhAgenoparitanabhAgAdArabhyAvRNAti / zuklapakSa tu pratipada Arabhya tanava kramaNa pratidivasamakaikA kalA prakaTIkaroti. tena jagati candramaNDalasya vRddhihAnI pratibhAsete. yAvatA puna: svarUpaNAvasthitamava candramaNDalamiti / / 116 // " - iti bahatsaMgrahaNyA malayagirisUriviracitAyAM TIkAyAm / / Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasatre pannarasesu tti paJcadazasu dineSu paJcadazaM bhAgamAvRtya tiSThati, taM ceva tti tameva paJcadazabhAgaM zuklapakSasya pratipadAdiSu candralezyAyA upadarzayan upadarzayan paJcadazabhAgataH svayamapasaraNataH prakaTayan prakaTayan tiSThati dhruvarAhuriti, iha cAya bhAvArtha:- SoDazabhAgIkRtasya candrasya SoDazo bhAgo'vasthita evAste, ye cAnye bhAgAstAna 5 rAhuH pratitithi ekaikaM bhAgaM kRSNapakSe AvRNoti zukle tu vimuJcatIti, uktaM cajyotiSkaraNDake- solasa bhAge kAUNa uDuvaI hAyaettha pannarasaM / tattiyamette bhAge puNo viparivahuI joNhaM / / [jyotiSka0 111] ti. nanu candravimAnasya paJcaikaSaSTibhAganyUnayojanapramANatvAt rAhuvimAnasya ca grahavimAnatvenArddhayojanapramANatvAt kathaM paJcadaze dine candravimAnasya mahattvenetarasya ca 10 laghutvena sarvAvaraNaM syAt ? iti, atrocyate, yadidaM grahavimAnAnAmarddhayojanamiti pramANaM tat prAyikamiti rAhorgrahasya yojanapramANamapi vimAnaM sambhAvyate. laghIyaso'pi vA rAhavimAnasya mahatA tamisrarazmijAlena tasyAvaraNAnna doSa iti / tathA SaD nakSatrANi paJcadaza muharttAn yAvaccandreNa saha saMyogo yeSAM tAni paJcadazamuhUrttasaMyogAni, tadyathA15 sayabhisayA bharaNIo ahA assesa sAi jeTTA ya / ee channakkhattA pannarasamuhattasaMjuttA / / [jambU0 7 / 160], saMyuktaM saMyoga iti / 1. paMcadazaM paMcadazabhAgamAvRtya kha0 vinA / / 2. "sAlasabhAga kAUNa ur3abaI hAyate'ttha pannarasa / tattiyamatta bhAga puNA vi parivaDDaI juNhe // 103 / / kiyatsaMkhyAkAstAstithayaH ?. iti tatsaMkhyAnirUpaNArthamupapattimAha- iha yAvatA kAlanaikazcandramaNDalasya SoDazo bhAgA dvASTibhAgasatkacatabhAMgAtmakaH parihIyate varddhata vA tAvatkAlakramaNa zuklapakSe parivarddhayati tAvatya: tAvatpramANAH zuklapakSe kRSNapakSe ca tithayo bhavanti / tatra paJcadaza bhAgAna kRSNapakSa hAparyAta paJcadazaiva ca bhAgAn zuklapakSa parivarddhayaryAta, tataH paJcadaza kRSNapakSe tithaya: paJcadaza zaklapakSe / / 103 / / " - iti zrImalayagirisUriviracitAyAM jyotiSkaraNDakavRttau / punarapi samavAyAGgavRttau pR0 152 madhya udbhUtayaM gaathaa| atradamavadhayam- zrImahAvIrajena vidyAlayena vikramasaM0 2045 [IsavIye 1989] varSe prakAzita jyotiSkaraNDaka 'parivaDate joNhe' iti pATho mudritaH, kintu tatraiva parivaDDaI junhA iti parivaDDae joNhaM iti ca pAThadvayamapi pAThAntararUpeNa pATippane upanyastam / / 3. joNhatti jera hera / / 4. "dazairdinaH khasaM0 / / Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 17] tathA cettAsoesu mAsesu tti sthUlanyAyamAzritya caitre'zvayuji ca mAse paJcadazamuhUrttA divaso bhavati rAtrizca nizcayatastu meSasaGkrAntidine tulAsaGkrAntidine caivaM dRzyamiti / 10 paoge tti prayojanaM prayogaH parispanda AtmanaH kriyApariNAmo vyApAra ityarthaH, athavA prakarSeNa yujyate sambadhyate'nena kriyApariNAmena karmaNA sahAtmeti prayogaH, tatra 5 satyArthAlocananibandhanaM manaH satyamanastasya prayogo vyApAraH satyamanaH prayogaH, evaM zeSeSvapi, navaramaudArikazarIrakAyaprayoga audArikazarIrameva pudgalaskandhasamudAyarUpatvenopacIyamAnatvAt kAyastasya prayoga iti vigrahaH, ayaM ca paryAptakasyaiva veditavyaH tathaudArikamizrazarIrakAyaprayogaH ayaM cAparyAptakasyeti, iha cAtpattimAzrityaudArikasya prArabdhasya pradhAnatvAdaudArikaH kArmaNena mizraH, yadA tu manuSyaH paJcendriyatiryaGgabAdaravAyukAyiko vA vaikriyaM karoti tadaudArikasya prArambhakatvena pradhAnatvAdaudAriko vaikriyeNa mizro yAvadvaikriyaparyAptyA na paryAptiM gacchati, evamAhArakeNApyaudArikasya mizratA'vaseyeti, tathA vaikriyazarIrakAyaprayogo vaikriyaparyAptakasya, tathA vaikriyamizrazarIrakAyaprayogastadaparyAptakasya devasya nArakasya vA kArmaNanaiva labdhivaikriyaparityAge vA audArikapravezAddhAyAmaudArikopAdAnAya 15 pravRttervaikriyaprAdhAnyAdaudArikeNApi mizratetyeke. tathA AhArakazarIrakAyaprayogastadabhinirvRttau satyAM tasyaiva pradhAnatvAt, tathA AhArakamizrazarIrakAyaprayogaH audarikeNa sahA''hArakaparityAgenetaragrahaNAyodyatasya etaduktaM bhavati - yadA''hArakazarIrI bhUtvA kRtakArya: punarapyaudArikaM gRhNAti tadA''hArakasya pradhAnatvAdaudArikapravezaM prati vyApArabhAvAdyAvat sarvathaiva na parityajatyAhArakaM 20 tAvadaudArikeNa saha mizrateti, Aha- na tattena sarvathA muktaM pUrvanirvarttitaM tiSThatyeva, tat kathaM gRhNAti ?, satyam, tathApyaudArikazarIropAdAnArthaM pravRtta iti gRhNAtyeva, tathA kArmaNazarIrakAyaprayogo vigrahe samudghAtagatasya ca kevalinastRtIya- caturthapaJcamasamayeSu bhavatIti ||15|| pnycdshsthaankm| 61 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahita samavAyAGgasUtra [sU0 16] [1] solasa ya gAhAsolasagA paNNattA, taMjahA- samae 1, veyAlie 2, uvasaggapariNNA 3, itthipariNNA 4, nirayavibhattI 5, mahAvIrathuI 6, kusIlaparibhAsie 7, vIrie 8, dhamme 9, samAhI 10, magge 11, ___ samosaraNe 12, ahAtahie 13, gaMthe 14, jamatIte 15, gAhA 16, 1 / 5 solasa kasAyA paNNattA, taMjahA- aNaMtANubaMdhI kohe, evaM mANe, mAyA, lobhe / apaccakkhANakasAe kohe, evaM mANe, mAyA, lobhe / paccakkhANAvaraNe kohe, evaM mANe, mAyA, lobhe / saMjalaNe kohe, evaM mANe, mAyA, lobhe 2 / maMdarassa NaM pavvatassa solasa nAmadhejjA paNNattA, taMjahA maMdara 1 meru 2 maNorama 3 sudaMsaNa 4 sayaMpabhe 5 ya girirAyA 6 / 10 rayaNuccaya 7 piyadaMsaNa 8 majjhe logassa 9 nAbhI 10 ya / / 14 / / atthe ya 11 sUriyAvatte 12 sUriyAvaraNe 13 ti ya / uttare ya 14 disAI ya 15 vaDeMse 16 i ya solase / / 15 / / 3 / [2] pAsassa NaM arahato purisAdANIyassa solasa samaNasAhassIo ukkosiyA samaNasaMpadA hotthA 4 / 15 AyappavAyassa NaM puvvassa solasa vatthU paNNattA 5 / camara-balINaM ovAriyAleNe solasa joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte 6 / lavaNe NaM samudde solasa joyaNasahassAI ussehaparivuDDIe paNNatte 7 / imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM solasa 20 paliovamAiM ThitI paNNattA 1 / paMcamAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM solasa sAgarovamAI ThitI paNNattA 2 // 1. madara 5 maru 2 manorama 3 sadasaNa 4 sayapabha ya 8 girirAyA 6 / rayaNAccaya 7 silAccara 8 majha lAgassa 9 nAbhI ya 10 // accha ya 11 sUriyAvatta 12 sUriyAvaraNe ti yA 13 / uttama ya 54 disAdI ya 15 vaDasa 16 ti ya sAlasa / / iti jambUdvIpaprajaptau caturtha vakSaskAra sU0 109 / / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ma0 26] SoDazasthAnakam / 63 asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM solasa paliovamAI ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM solasa paliovamAI ThitI paNNattA 4| mahAsukkaM kappe atthegatiyANaM devANaM solasa sAgarovamAiM ThitI paNNattA 5 / je devA AvattaM viyAvattaM naMdiyAvattaM mahANaMdiyAvattaM aMkusaM aMkusapalaMbaM 5 bhadaM subhadaM mahAbhaddaM savvaobhaddaM bhadduttaravaDeMsagaM vimANaM devattAte uvavaNNA NaM devANaM ukkoseNaM solasa sAgarovamAiM ThitI paNNattA 6 / [3] te NaM devA solasaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vAnIsaMti vA 1 / tesi NaM devANaM solasahiM vAsasahassehiM AhAra samupajjati 2 saMgatiyA bhavasiddhiyA jIvA je solasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva aMta karessaMti 3| 10 [TI0] atha SoDazasthAnakamucyate sugamaM cedam, navaraM gAthASoDazakAdIni sthitisUtrebhya ArAt sapta sUtrANi, tatra sUtrakRtAGgasya prathame zrutaskandhe SoDazAdhyayanAni teSAM ca gAthAbhidhAnaM SoDazamiti gAthAbhidhAnamadhyayanaM SoDazaM yeSAM tAni 15 gAthASoDazakAni, tatra samaye tti nAstikAdisamayapratipAdanaparamadhyayanaM samaya evocyate, vaitAlIyacchandojAtibaddhaM vaitAlIyameva, zeSANAM yathAbhidheyaM nAmAni, samosaraNe ti samavasaraNaM trayANAM triSaSTyadhikAnAM pravAdizatAnAM matapiNDanarUpam, ahAtahi ti yathA vastu tathA pratipAdyate yatra tadyathAtathikam granthAbhidhAyakaM granthaH, jamaie tti yamakIyaM yamakanibaddhasUtram gAheti prAktanapaJcadazAdhyayanArthasya 20 gAnAdAthA, gAdhA vA tatpratiSThAbhUtatvAditi / merunAmasUtre gAthA zlokazca, majjhe logassa nAbhI yatti lokamadhye lokanAbhizcetyarthaH / uttare yatti bharatAdInAmuttaradigvarttitvAd, yadAha - savvesiM uttaro meru [ ] tti, disAI yatti dizAmAdirdigAdirityarthaH, vaDeMse iyatta avataMsaH zekharaH sa ivAvataMsa iti ceti / purisAdANIyassa tti puruSANAM madhye 25 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. 6 AcAryazrIabhayadevariviracitaTIkAsahita samavAyAGgasatre AdayasyetyarthaH / tathA AtmapravAdapUrvasya saptamasya / tathA camara-balyordakSiNottarayorasarakumArarAjayoH / ovAriyAleNe tti camaracaJcA-balicaJcAbhidhAnarAjadhAnyormadhyabhAge tadbhavanayormadhyonnatA'vataratpArzvapITharUpe avatArikalayane SoDaza yojanasahasrANyAyAmaviSkambhAbhyAM vRttatvAttayoriti / tathA lavaNasamudre madhyameSu 5 dazasu sahasreSu nagaraprAkAra iva jalamUrdhvaM gatam, tasya cotsedhavRddhiH SoDaza yojanasahasrANi. ata ucyate- lavaNa: samudraH SoDaza yojanasahasrANyutsedhaparivRddhyA prajapta iti / AvartAdInyekAdaza vimAnanAmAni / / 16 / / [sU0 17] [1] sattarasavihe asaMjame paNNatte, taMjahA- puDhavikAiyaasaMjame, AukAiyaasaMjame, teukAiyaasaMjame, vAukAiyaasaMjame, 10 vaNassaikAiyaasaMjame, beiMdiyaasaMjame, teiMdiyaasaMjame, cauriMdiyaasaMjame. paMciMdiyaasaMjame, ajIvakAyaasaMjame, pehAasaMjame, upehAasaMjame, avahaTaasaMjame, apamajjaNAasaMjame, maNaasaMjame, vatiasaMjame, kAyaasaMjame 1 // sattarasavihe saMjame paNNatte, taMjahA- puDhavIkAyasaMjame evaM jAva kAyasaMjame 2 / mANusuttare NaM pavvate sattarasa ekkavIse joyaNasate uTuMuccatteNaM paNNatte 3 / savvesi pi NaM velaMdhara-aNavelaMdharaNAgarAINaM AvAsapavvayA sattarasa ekkavIsAI joyaNasayAI uTuMuccatteNaM paNNattA 4/ lavaNe NaM samudde sattarasa joyaNasahassAI savvaggeNaM paNNatte 5 / imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAto bhUmibhAgAto sAtiregAI sattarasa joyaNasahassAiM ur3e uppatittA tato pacchA cAraNANaM tiriyaM gatI 20 pavattatI 6 / camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo tigichikUDe uppAtapavvate sattarasa ekkavIsAiM joyaNasayAI uDuMuccatteNaM paNNatte 7 / 15 1. Ava' je2 he1.2 / / 2. AvazyakasUtre catarthe pratikramaNAdhyayane 'sattarasaviha asaMjama iti sUtrasya hAribhatryAM vatI saptadazavidhasya asaMyamasya vimtamNa varNanamasti / / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ma0 17 saptadazasthAnakam / balissa NaM asuriMdassa asuraraNNo ruyagiMde uppAtapavvate sattarasa joyaNasayAI sAtiregAI uTuMuccatteNaM paNNatte 8 / sattarasavihe maraNe paNNatte, taMjahA- AvIimaraNe, ohimaraNe, AyaMtiyamaraNe, valAtamaraNe, vasahamaraNe, aMtosallamaraNe, tabbhavamaraNe, bAlamaraNe, paMDitamaraNe, bAlapaMDitamaraNe, chaumatthamaraNe, kevalimaraNe, 5 vehAsamaraNe, gaddhapaTThamaraNe, bhattapaccakkhANamaraNe, iMgiNimaraNe, pAovagamaNamaraNe / ___ suhamasaMparAe NaM bhagavaM suhumasaMparAyabhAve vaTTamANe sattarasa kammapagaDIo NibaMdhati, taMjahA- AbhiNibohiyaNANAvaraNe, evaM sutohi-maNa-kevala [NANAvaraNe] / cakkhudaMsaNAvaraNaM, evaM acakkhu-ohI-kevaladasaNAvaraNaM / 10 sAyAveyaNijaM, jasokittinAma, uccAgotaM / dANaMtarAiyaM, evaM lAbha-bhogauvabhoga-vIriyaaMtarAiyaM 10 / / [2] imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM sattarasa paliovamAI ThitI paNNattA 1 / paMcamAe puDhavIe neraiyANaM ukkoseNaM sattarasa sAgarovamAI ThitI 15 paNNattA / chaThThIe puDhavIe neraiyANaM jahaNNeNaM sattarasa sAgarovamAI ThitI paNNattA 3 / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM sattarasa paliovamAI ThitI paNNattA 4 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM sattarasa paliovamAI ThitI paNNattA 5 // mahAsukke kappe devANaM ukkoseNaM sattarasa sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / sahassAre kappe devANaM jahaNNeNaM sattarasa sAgarovamAiM ThitI paNNattA 7 / je devA sAmANaM susAmANaM mahAsAmANaM paumaM mahApaumaM kumudaM mahAkumudaM naliNaM mahANaliNaM poMDarIyaM mahApoMDarIyaM sukkaM mahAsukkaM sIhaM sIhokaMtaM 1. tulanA- uttarAdhyayane paJcame'dhyayana niyuktigAthA: 211-224 / bhagavatIsUtre trayodaze zatake saptame uddeshk|| 20 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre sIhaviyaM bhAviyaM vimANaM devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM sattarasa sAgarovamAI ThitI paNNattA 8 // [3] te NaM devA sattarasahiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM sattarasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe 5 samuppajati / ___ saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je sattarasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva savvadukkhANaM aMtaM karessaMti 3 / [TI0] atha saptadazasthAnakam, tacca vyaktam, navaramiha sthitisUtrebhyo'nyAni dsh| tathA ajIvakAyAsaMyamo vikaTasuvarNa bahumUlyavastra-pAtra-pustakAdigrahaNam . 10 prekSAyAmasaMyamo yaH sa tathA, sa ca sthAnopakaraNAdInAmapratyupekSaNamavidhipratyupakSaNa vA, upekSA'saMyamo'saMyamayogeSu vyApAraNaM saMyamayogeSvavyApAraNaM vA, tathA apahRtyAsaMyama: avidhinoccArAdInAM pariSThApanato yaH, tathA apramArjanA'saMyama: pAtrAderapramArjanayA'vidhipramArjanayA veti, manovAkkAyAnAmasaMyamAsteSAma kuzalAnAmudIraNAnIti / asaMyamaviparItaH saMyamaH / velandharAnuvelandharAvAsaparvatasvarUpaM 15 kSetrasamAsagAthAbhiravagantavyam, etAzcaitA: dasa joyaNasAhassA lavaNasihA cakkavAlao ruMdA / solasa sahassa uccA sahassamegaM tu ogADhA / / / desUNamaddhajoyaNa lavaNasihovari dagaM tu kAladuge / atiregaM atiregaM parivaDDai hAyae vAvi / / abhaMtariyaM velaM dharaMti lavaNodahissa nAgANaM / bAyAlIsa sahassA dusattari sahassa bAhiriyaM / / saTThi nAgasahassA dhareMti aggodagaM samuddassa / velaMdhara AvAsA lavaNe ya cauddisiM cauro / puvvAdiaNukkamaso gothubha 1 dagabhAsa 2 saMkha 3 dagasImA 4 / gothubha 1 sivae 2 saMkhe 3 maNosile 4 nAgarAyANo / / 20 1. ya: sa tathA khaMsaM0 / / 2. "sahassA jera khaMsaM0 vinA / / Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 17] saptadazasthAnakama / 67 aNuvelaMdharavAsA lavaNe vidisAsu saMThiA cauro / kakkoDe 1 vijjuppabhe 2 kelAsa 3 'ruNappabhe 4 ceva || kakkoDaya kahamae kelAsa'ruNappabhe'ttha rAyANo / bayAlIsa sahasse gaMtuM uyahimmi savve vi // cattAri joyaNasae tIse kosaM ca uvagayA bhUmiM / * sattarasa joyaNasae igavIse UsiyA savve // [ bRhatkSetra0 415 - 422] ti / cAraNANaM ti jaGgAcAraNAnAM vidyAcAraNAnAM ca tiriyaM ti tiryag rucakAdidvIpagamanAyeti, tigiJchikUTa utpAtaparvato yatrAgatya manuSyakSetrAgamanAyotpatati, sa ceto'saGkhyAtatame'ruNodasamudre dakSiNato dvicatvAriMzataM yojanasahasrANyatikramya bhavati, rucakendrotpAtaparvatastvaruNodasamudra eva uttarata evameva bhavatIti / AvIimaraNe 10 tti A samantAdbIcaya iva vIcayaH AyurdalikavicyutilakSaNAvasthA yasmiMstadAvIci, athavA vIciH vicchedastadabhAvAdavIci, dIrghatvaM tu prAkRtatvAt, tadevaMbhUtaM maraNamAvIcimaraNaM pratikSaNamAyurdravyavicaTanalakSaNam tathA'vadhiH maryAdA, tena maraNamavadhimaraNam, yAni hi nArakAdibhavanibandhanatayA''yuHkarmadalikAnyanubhUya mriyate yadi punastAnyevAnubhUya mariSyati tadA tadavadhimaraNamucyate, taddravyApekSayA 15 punastadgrahaNAvadhiM yAvajjIvasya mRtatvAditi, tathA AyaMtiyamaraNe tti AtyantikamaraNaM yAni nArakAdyAyuSkatayA karmadalikAnyanubhUya mriyate mRtazca na punastAnyanubhUya mariSyatIti, evaM yanmaraNaM tad dravyApekSayA atyantabhAvitvAdAtyantikamiti, valAyamaraNeti saMyamayogebhyo valatAM bhagnavratapariNatInAM vratinAM maraNaM valanmaraNam, tathA vazena indriyaviSayapAratantryeNa RtA bAdhitA vazArttAH snigdhadIpakalikAvalokanAkulazalabha - 20 vat, tathA'ntaH madhye manasItyarthaH zalyamiva zalyamaparAdhapadaM yasya so'ntaH zalyo lajjA-'bhimAnAdibhiranAlocitAticArastasya maraNam antaH zalyamaraNam, tathA yasmin bhave tiryaga manuSyabhavalakSaNe varttate jantustadbhavayogyamevAyurbaddhvA punaH tatkSayeNa mriyamANasya yadbhavati tat tadbhavamaraNam, etacca tiryagmanuSyANAmeva na deva-na -nArakANAm, 1. hara madhye bRhatkSetrasamAsa cAyaM pAThaH / ugayA bhUmIM je2 / ugayA bhUmI hara ja2 vinA || AvImaraNa jara 2 5 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahita samavAyAGgasUtre teSAM teSvevotpAdAbhAvAditi, tathA bAlA iva bAlA: aviratAsteSAM maraNaM bAlamaraNam. tathA paNDitAH sarvaviratAsteSAM maraNaM paNDitamaraNam, bAlapaNDitA: dezaviratAsteSAM maraNaM bAlapaNDitamaraNam, tathA chadmasthamaraNam akevalimaraNam, kevalimaraNaM tu pratItama, vehAsamaraNaM ti vihAyasi vyomni bhavaM vaihAyasam, vihAyobhavatvaM ca tasya 5 vRkSazAkhAdyudvaddhatve sati bhAvAt, tathA gRdhaiH pakSivizeSairupalakSaNatvAcchakunikAzivAdibhizca spRSTaM sparzanaM yasmiMstad gRdhraspRSTam, athavA gRdhrANAM bhakSyaM pRSThamupalakSaNatvAddarAdi ca yatra tad gRdhrapRSTham, idaM ca kari-karabhAdizarIramadhyapAtAdinA gRdhrAdibhirAtmAnaM bhakSayato mahAsattvasya bhavatIti, tathA bhaktasya bhojanasya yAvajjIva pratyAkhyAnaM yasmiMstattathA, idaM ca trividhAhArasya caturvidhAhArasya vA niyamarUpaM 10 sapratikarma ca bhaktaparijJeti yadrUDham, tathA iGgyate pratiniyatadeza eva ceSTyate'syAma nazanakriyAyAmitIGginI. tayA maraNamiGginImaraNam, taddhi caturvidhAhArapratyAkhyAtuniSpratikarmazarIrasyeGgitadezAbhyantaravarttina eveti, tathA pAdapasyevopagamanam avasthAna yasmin tat pAdapopagamanam, tadeva maraNamiti vigrahaH, idaM ca yathA pAdapaH kvacit kathaJcid nipatitaH samamasamamiti cA'vibhAvayannizcalamevA''ste tathA yo varttate tasya 15 bhavatIti / __tathA sUkSmasaMparAyaH upazamakaH kSapako vA sUkSmalobhakaSAryATTikAvedako bhagavAn pUjyatvAt sUkSmasaMparAyabhAve vartamAnaH tatraiva guNasthAnake'vasthitaH nAtItAnAgatasUkSmasaMparAyapariNAma ityarthaH saptadaza karmaprakRtIrnibadhnAti viMzatyuttara bandhaprakRtizate'nyA na badhnAtItyarthaH, pUrvataraguNasthAnakeSu bandha pratItya tAsA 20 vyavacchinnatvAt, tathoktAnAM saptadazAnAM madhyAdekA zAtaprakRtirupazAntamohAdiSu bandhamAzrityAnuyAti, zeSAH SoDazehaiva vyavacchidyante, yadAha nANaM 5 tarAya 5 dasagaM desaNa cattAri 4 ucca 15 jasakittI 16 / eyA solasa payaDI suhamakasAyammi vocchinnA / / [karmastava0 2 / 23] 1. sAta khaMsaH / / Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAdazasthAnakama / sUkSmasamparAyAt pare na badhnantyetA ityarthaH / sAmAnAdIni saptadaza vimAnanAmAnIti || 1 || sU0 18] [1] aTThArasavihe baMbhe paNNatte, taMjahA- orAlie kAmabhoge Neva sayaM maNeNaM sevai, no vi aNNaM maNeNaM sevAvei, maNeNaM sevaMtaM pi aNNaM na samaNujANaDa, orAlie kAmabhoge Neva sayaM vAyAe sevati, no 5 vi aNNaM vAyAe sevAvei, vAyAe sevaMtaM pi aNNaM na samaNujANai, orAlie kAmabhAga va sayaM kAyeNaM sevai, No vi aNNaM kAeNaM sevAver3a, kAeNaM sevaMtaM pi aNNaM na samaNujANati, divve kAmabhoge Neva sayaM maNeNaM sevati, taha cava Nava AlAvagA | __arahato NaM ariTThanemissa aTThArasa samaNasAhassIo ukkosiyA samaNasaMpadA 10 hotthA / samaNaNaM bhagavatA mahAvIreNaM samaNANaM NiggaMthANaM sakhuDDaya-viyattANaM aTThArasa ThANA paNNattA, taMjahAvayachakka 6 kAyachakkaM 12, akappo 13 gihibhAyaNaM 14 / paliyaMka 15 nisijA ya 16, siNANaM 17 sobhavajaNaM 18 / / 16 / / 3 / 15 AyArassa NaM bhagavato sacUliyAgassa aTThArasa payasahassAI payaggeNaM paNNattAI 4 / baMbhIe NaM livIe aTThArasavihe lekhavihANe paNNatte, taMjahA- baMbhI, javaNAliyA, dAsaUriyA, kharoTThiyA, pukkharasAviyA, pahArAiyA, uccattariyA, akkharapuTThiyA, bhogavayatA, veyaNatiyA, NiNhaiyA, aMkalivi, gaNiyalivi, 20 gaMdhavvalivi, AdaMsalivI, mAhesaralivi, damiDalivi, poliMdi[livi] 5 / atthiNatthippavAyassa NaM puvvassa aTThArasa vatthU paNNattA 6 / dhUmappabhA NaM puDhavI aTThArasuttaraM joyaNasayasahassaM bAhalleNaM paNNattA 7 / 1. dazavakAlikaniyukto SaSTha'dhyayane'pi gAthaya vartata 268 tamI / / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtra ___ posAsADhesu NaM mAsesu sai ukkoseNaM aTThArasamuhutte divase bhavati, sar3a ukkoseNaM aTThArasamuhuttA rAtI [bhavai] 8 / - [2] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM aTThArasa paliovamAI ThitI paNNattA 1 // 5 chaTThIe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM aTThArasa sAgarovamAiM ThitI paNNattArA asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM aTThArasa paliovamAI ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM aTThArasa paliovamAI ThitI 10 paNNattA 4 sahassAre kappe devANaM ukkoseNaM aTThArasa sAgarovamAI ThitI paNNatA 5 / ANae kappe devANaM jahaNNeNaM aTThArasa sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / je devA kAlaM sukAlaM mahAkAlaM aMjaNaM riThaM sAlaM samANaM dumaM mahAdumaM visAlaM susAlaM paumaM paumagummaM kumudaM kumudagumma naliNaM naliNagummaM puMDarIyaM 15 puMDarIyagummaM sahassAravaDeMsagaM vimANaM devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM [ukkoseNaM ] aTThArasa sAgarovamAiM ThitI paNNattA 7 / [3] te NaM devA aTThArasahiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 11 tesi NaM devANaM aTThArasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajati / 20 saMtegatiyA [bhavasiddhiyA jIvA je aTThArasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva aMtaM karessaMti 3 / [TI0] athASTAdazasthAnakam, iha cASTau sUtrANi sthitisUtrebhyo'rvAk sugamAni ca. navaraM baMbhe tti brahmacaryam, tathaudArikakAmabhogAn manuSya-tiryaksambandhiviSayAn, tathA divyakAmabhogAn devasambandhina ityarthaH / tathA sakhuDDaga-viyattANaM ti saha 1 maI aTI0 // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 [m0 18] aSTAdazasthAnakam | kSudrakairvyaktaizca ye te sakSudraka - vyaktA:, teSAm, tatra kSudrakA vayasA zrutena cA'vyaktAH, vaya ::- zrutAbhyAM pariNatAH, sthAnAni parihArAsevAzrayavastUni / vrataSaTkaM rAtribhojanaviratizca, kAyaSaTkaM pRthivIkAyAdi. akalpaH akalpanIyapiNDa-zayyA-vastra- pAtrarUpaH padArthaH, gRhibhAjanaM sthAlAdi, paryako maJcakAdiH, niSadyA striyA sahA''sanam, snAnaM zarIrakSAlanam, zobhAvarjanaM prtiitm| 5 tathA AcArasya prathamAGgasya sacUlikAkasya cUDAsamanvitasya tasya hi piNDaiSaNAdyAH paJca cUlAH dvitIyazrutaskandhAtmikAH, sa ca navabrahmacaryAbhidhAnAdhyayanAtmakaprathamazrutaskandharUpaH, tasyaiva cedaM padapramANaM na cUlAnAm, yadAha navababhacaramaio aTTArasapayasahassio veo / havai ya sapaMcacUlo bahubahutarao payaggeNaM // [ AcArAGgani0 11] ti / yacca sacUlikAkasyeti vizeSaNaM tattasya cUlikAsattApratipAdanArtham, na tu padapramANAbhidhAnArtham, yato'vAci nandITIkAkRtA- aTThArasapayasahassANi puNa paDhamasuyakhaMdhassa navabaMbhaceramaiyassa pamANaM, vicittatthANi ya suttANi gurUvaesao tesiM attho jANivvA [ nandITI0 ]tti, padasahasrANIha yatrArthopalabdhistat padam, padAgreNeti pdprimaanneneti| tathA baMbhi tti brAhmI Adidevasya bhagavato duhitA, brAhmI vA 15 saMskRtAdibhedA vANI, tAmAzritya tenaiva yA darzitA akSaralekhanaprakriyA sA brAhmIlipiH atastasyA brAhmayA lipe:, NamityalaGkAre, lekho lekhanam, tasya vidhAnaM bhedo lekhavidhAnaM prajJaptam, tadyathA - baMbhItyAdi etatsvarUpaM ca na dRSTamiti na darzitam / vyaktAstu ye mahAvratAni 4. ki punarasyAdhyayanataH padatazca parimANamityata Aha- navababha.... vR0 - tatrAdhyayanato navabrahmacayyAbhidhAnAdhyayanAtmako'yaM padato'STAdazapadasahasrAtmakaH veda iti vidantyasmAddhayopAdeyapadArthAniti vedaH kSAyopazamikabhAvavartyayamAcAra iti / saha paJcabhizcAbhirvartata iti sapaJcacUDazca bhavati uktazeSAnuvAdinI cUDA. tatra prathamA piMDasaNa sejjiriyA bhAsajjAyA ya vatthapAesA uggahapaDama tti saptAdhyayanAtmikA, dvitIyA sattasattikkayA. tRtIyA bhAvanA caturthI vimuktiH, paJcamI nizIthAdhyayanam. bahubahuyarao padaggeNaM ti tatra caturtholikAtmakadvitIyazrutaskandhaprakSapAda bahuH nizIthAkhyapaJcamacUlikAprakSapAda bahutaro'nantagamaparyAyAtmakatayA bahutamazca padAgreNa padaparimANena bhavatIti ||11|| " iti zIlAcAryaviracitAyAmAcArAGgaTIkAyAM prathame'dhyayane prathame uddezaka || 2. se kiM taM AyAre... [sU0 87 ] iti nandIsUtrasya haribhadrasUriviracitAyAM TIkAyAmetadasti / jinadAsagaNamahattaraviracitAyAM nandIsUtrasya cUrNAvapi etAdRzaM varNanamasti || 10 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre tathA yalloke yathAsti yathA vA nAsti athavA syAdvAdAbhiprAyatastadevAsti nAsti cetyevaM pravadatItyastinAstipravAdam, tacca caturthaM pUrvam tasya / tathA dhUmaprabhA paJcamI, aSTAdazottaraM aSTAdazayojanasahasrAdhikamityarthaH, bAhalyena piNDena | posAsADhetyAderevaM yojanA ASADhe mAse saI ti sakRdekadA karkasaGkrAntAvityarthaH 5 utkarSeNa utkarSato'STAdazamuhUrtI divaso bhavati, SaTtriMzad ghaTikA ityarthaH tathA pauSe mAse sakRditi makarasaGkrAntau rAtrirevaMvidheti / kAla- na - sukAlAdIni viMzatirvimAnanAmAni ||18|| 10 72 taMjahA [sU0 19] [1] ekUNavIsaM NAyajjhayaNA paNNattA, ukkhittaNAe 1 saMghADe 2, aMDe 3 kumme ya 4 se 5 / tuMbe ya 6 rohiNI 7 mallI 8, mAgaMdI 9 caMdimA ti ya 10 ||17|| dAvaddave 11 udagaNAte 12 maMDukke 13 tetalI 14 i ya / naMdiphale 15 avarakaMkA 16 AiNNe 17 suMsamA ti ya 98 / / 18 / / avare ya puMDarIe NAe egUNavIsaime 19 | 1| jaMbuddIve NaM dIve sUriyA ukkoseNaM egUNavIsaM joyaNasatAI uDDamaho 15 tavaMti 2 sukke NaM mahaggahe avareNaM udie samANe egUNavIsaM NakkhattAI samaM cAraM carittA avareNaM atthamaNaM uvAgacchati 3| jaMbuddIvassa NaM dIvassa kalAo egUNavIsaM cheyaNAo paNNattAo 4 | egUNavIsaM titthayarA agAramajjhAvasittA muMDe bhavittA NaM agArAo 20 aNagAriyaM pavvaiyA 5 / [2] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM egUNavIsaM palio mAI ThitI paNNattA 1 / chaTThI puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM egUNavIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA 2 / Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekonaviMzatitamasthAnakama / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM egUNavIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM egUNavIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA 4/ ANayakappe devANaM ukkoseNaM egUNavIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 5 / 5 pANae kappe devANaM jahaNNeNaM egUNavIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / je devA ANataM pANataM NataM viNataM ghaNaM susiraM iMdaM iMdokaMtaM iMduttaravaDeMsagaM vimANaM devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM egUNavIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA 7/ ___ [3] te NaM devA egUNavIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA 10 UsasaMti vA nIsasaMti vA 2 / tesi NaM devANaM egUNavIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajati 2 / atthegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je egUNavIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva savvadukkhANaM aMtaM karessaMti 3 / [TI0] athaikAnaviMzatitamasthAnam, tatrA sthitisUtrebhyaH paJca sUtrANi sugamAni ca, 15 navara jJAtAni dRSTAntAH, tatpratipAdakAnyadhyayanAni jJAtAdhyayanAni SaSThAGgaprathamazrutaskandhavartIni, ukkhittetyAdi sArddhaM rUpakadvayam, idaM ca sssstthaagaadhigmaavseymiti| tathA jaMbuddIve NaM ityAdau bhAvanA- sUryo svasthAnAdupari yojanazataM tapato'dhazcASTAdaza zatAni. tatra ca samabhUtale'STau bhavanti, daza cAparavideha-jagatIpratyAsannadeza, jambUdrIpAparavidehe hi nimnIbhavat kSetramantimavijayadvayasya deze adholokadezamatigatamiti, 20 dvIpAntarasUryAstUcaM zatamadho'STa zatAni, kSetrasya samatvAditi / tathA zukrasUtre nakkhattAI ti vibhaktipariNAmAnnakSatraiH samaM saha cAraM caraNa caritvA vidhAyeti / 1. 'tamaM sthAnaM kha0 / / 2. 'tatra A sthitisUtrebhyaH' iti padacchedaH // 3. jJAtAdhyayanAni nAsti jera Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtra tathA kalAo tti paMca sae chavvIse chacca kalA vitthaDaM bharahavAsaMbRhatkSetra0 29] ityAdiSu jambUdvIpagaNiteSu yAH kalA ucyante tA yojanasyaikonaviMzatibhAgacchedanAH, ekonaviMzatibhAgarUpA iti bhAvaH / agAramajjhAvasitta tti agAraM gehama adhi Adhikyena cirakAlaM rAjyaparipAlanata: A maryAdayA nItyA vasitvA uSitvA tatra 5 vAsaM vidhAyeti. adhyoSya pravrajitAH, zeSAstu paJca kumArabhAva eveti, Aha ca vIraM ariTTanemi pAsaM malliM ca vAsupujaM ca / ee mottUNa jiNe avasesA Asi rAyANo / / [Ava0 ni0 221] tti / / 19 / / [sU0 20] [1] vIsaM asamAhiTThANA paNNattA, taMjahA- davadavacAri yAvi __ bhavati 1, apamajitacAri yAvi bhavati 2, dappamajitacAri yAvi bhavati 10 3, atirittasejjAsaNie 4, rAtiNiyaparibhAsI 5, therovaghAtie 6, bhUovaghAtie 7, saMjalaNe 8, kodhaNe 9, piTThimaMsie 10, abhikkhaNaM abhikkhaNaM odhAraittA bhavati 11, NavANaM adhikaraNANaM aNuppaNNANaM uppAettA bhavati 12, porANANaM adhikaraNANaM khAmitaviosaviyANaM puNo udIrettA bhavati 13, sasarakkhapANipAe 14, akAlasajjhAyakArae yAvi 15 bhavati 15, kalahakare 16, saddakare 17, jhaMjhakare 18, sUrappamANabhAI 19, esaNA'samite yAvi bhavati 20 / 1 / muNisuvvate NaM arahA vIsaM dhaNUI uTuMuccatteNaM hotthA 2 / savve vi NaM ghaNodahI vIsaM joyaNasahassAI bAhalleNaM paNNattA 3 / pANayassa NaM deviMdassa devaraNNo vIsaM sAmANiyasAhassIo paNNattAo 4 / 1. "paMca sae chavvIsa, chacca kalA vitthaDa bharahavAsa / dasa saya bAvannahiyA, bArasa ya kalAu himavata / / 29 / / vyA0- saMgamam / / tathA jambUdvIpasya viSkambho yojanalakSapramANaH kSullAhamavadviSkambhAnayanAya dvikana gaNyata. jAta dva lakSa. tayornavatyadhikana zatana bhAgA hiyata, labdhAni daza yojanazatAni dvipaJcAzadadhikAni kalAzcaikAnaviMzatibhAgarUpA dvAdaza 1082 ka0 12 / etAvAn himavarSadharaparvatasya viSkambha: / ....... // 29 // iti bRhatkSetrasamAsasya malayagirisUrivicitAyA vRtto / / 2. "kAlarAjya kha0 / / 3. dazAzrutaskandhe prathame'dhyayana [prathamAyA dazAyA tasya niyuktau cUrNAM ca vistaraNa viMzata: asamAdhisthAnAnAM varNanamasti / vistarArthibhistatra draSTavyam / AvazyakasUtre caturthe'dhyayane 'vIsAe asamAhidvANahi iti sUtrasya hAribhadryA vRttAvapi draSTavyam / / Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 00 viMzatitamasthAnakama / - 10 NapuMsayaveyaNijassa NaM kammassa vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo baMdhao baMdhaTTitI paNNattA 5 // paccakkhANassa NaM puvvassa vIsaM vatthU paNNattA 6 / / usappiNi-osappiNimaMDale vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo kAle paNNatte 7 / [2] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM vIsaM 5 paliovamAI ThitI paNNattA 1 // chaTThIe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM vIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM vIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM vIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA 4 / pANate kappe devANaM ukkoseNaM vIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA 5 / AraNe kappe devANaM jahaNNeNaM vIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / je devA sAtaM visAtaM suvisAyaM siddhatthaM uppalaM rutilaM tigicchaM disAsovatthiyaM vaddhamANayaM palaMbaM puppha pupphAvattaM pupphapabhaM pupphakaMtaM pupphavaNNaM pupphalesaM pupphajjhayaM pupphasiMga pupphasiTuM pupphakUDaM pupphuttaravaDeMsagaM 15 vimANaM devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM vIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA 7 [3] te NaM devA vIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM vIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajati / 20 saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je vIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti [jAva savvadakkhANamaMtaM karessaMti 3 / [TI0] atha viMzatitamasthAne kiJcillikhyate / tatra sthitisUtrebhyo'rvAk sapta sUtrANi, tatra samAdhAnaM samAdhiH cetasaH svAsthyam, mokSamArge'vasthAnamityarthaH, na Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasutre samAdhirasamAdhistasyAH sthAnAni AzrayA bhedA vA asamAdhisthAnAni / tatra davadavacAri tti yo hi drutaM drutaM carati gacchati so'nukaraNazabdato davadavacArItyucyate. cApItyuttarAsamAdhisthAnApekSayA samuccayArthaH bhavatIti prasiddham sa ca drutaM drutaM saMyamA-''tmanirapekSo vrajannAtmAnaM prapatanAdibhirasamAdhau yojayati anyAMzca sattvAn 5 ghnannasamAdhau yojayati, sattvavadhajanitena ca karmmaNA paraloke'pyAtmAnamasamAdhI yojayati, ato drutagantRtvamasamAdhikAraNatvAdasamAdhisthAnam evamanyatrApi yathAyogamavaseyam 1, tathA apramArjitacArI 2 duSpramArjitacArI ca 3 sthAnaniSIdana-tvagvartanAdiSvAtmAdivirAdhanAM labhate, tathA'tiriktA atipramANA zayyA vasatirAsanAni ca pIThakAdIni yasya santi so'tiriktazayyAsanikaH, sa ca 10 atiriktAyAM zayyAyAM ghaghazAlAdirUpAyAmanye'pi kArpaTikAdaya AvAsayanti iti taiH sahAdhikaraNasambhavAdAtma-parAvasamAdhau yojayatIti evamAsanAdhikye'pi vAcyamiti 4, tathA rAtnikaparibhASI AcAryAdipUjyapuruSaparibhavakArI, sa cAtmAnamanyAMzcAsamAdhau yojayatyeva 5. tathA sthavirA AcAryAdiguravaH. tAnAcAradoSeNa zIladoSeNa ca jJAnAdibhirvo pahantItyevaMzIlaH sa eva ceti 15 sthaviropaghAtikaH 6 tathA bhUtAni ekendriyAstAnanarthata upahantIti bhUtopaghAtikaH 7, tathA saJjvalatIti sajvalanaH pratikSaNaM roSaNa: 8 tathA krodhanaH sakRta kruddho'tyantakruddho bhavati 9, tathA pRSThimAMsikaH parAGmukhasya parasyAvarNavAdakArI 10, abhikkhaNaM abhikkhaNaM ohArayitta tti abhIkSNamabhIkSNamavadhArayitA zaGkitasyApyarthasya niHzaGkitasya 'evamevAyam' ityevaM vaktA, athavA'vahArayitA paraguNAnAmapahArakArI, yathA adAsAdikamapi paraM bhaNati - dAsastvaM caurastvamityAdi 11. tathA'dhikaraNAnAM kalahAnAM yantrAdInAM votpAdayitA 12. porANANaM ti purAtanAnAM kalahAnAM kSamita - vyavazamitAnAM marSitatvenopazAntAnAM punarudIrayitA bhavati 13, tathA sarajaskapANi-pAdo yaH sacetanAdirajoguNDitena hastena dIyamAnAM bhikSAM gRhNAti, tathA yo'sthaNDilAdeH sthaNDilAdau saGkrAmanna pAdau pramArSTi, athavA 1. bhavatIti jera / / 2. ( niHzaGkinasyeva ? ) // 3. 'mayanaM je || 20 76 * Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi0 21 ekaviMzatitamasthAnakam / yastathAvidhe kAraNe sacittAdipRthivyAM kalpAdinA'nantaritAyAmAsanAdi karoti sa sarajaskapANi-pAda iti 14, tathA akAlasvAdhyAyakArakaH pratIta: 15. tathA kalahakaraH kalahahetubhUtakartavyakArI 16. tathA zabdakaraH rAtrau mahatA zabdenollApasvAdhyAyAdikArako gRhasthabhASAbhASako vA 17, tathA jhaJjhAkaro yena yena gaNasya bhedo bhavati tattatkArI, yena ca gaNasya manodu:khamutpadyate tadbhASI 18, 5 tathA sUrapramANabhojI sUryodayAdastamayaM yAvadazana-pAnAdyabhyavahArI 19, eSaNAasamitazcApi bhavati, aneSaNAM na pariharati, preritazcAsau sAdhubhi: kalahAyate. tathA'neSaNIyamapariharan jIvoparodhe varttate, evaM cAtmaparayorasamAdhikaraNAdasamAdhisthAnamidaM viMzatitamamiti 20 / tathA ghanodadhaya: saptapRthivIpratiSThAnabhUtAH / sAmAnikAH indrasamAnarddhayaH / sAhasyaH sahasrANi / bandhato 10 bandhasamayAdArabhya bandhasthiti: sthitibandha ityarthaH / pratyAkhyAnanAmaka pUrva navamam / sAtAdIni caikaviMzatirvimAnAnIti / / 20 / / [sU0 21] [1] ekkavIsaM sabalA paNNattA, taMjahA- hatthakammaM karemANe sabale 1, mehaNaM paDisevamANe sabale 2, rAtIbhoyaNaM bhuMjamANe [sabale] 3, AhAkammaM bhaMjamANe sabale] 4, sAgAriyaM piMDaM bhaMjamANe sabale 5, uddesiyaM 15 1. dazAzrataskandhe dvitIya'dhyayane dvitIyadazAyAM] tasya niyuktau cUrNau ca vistareNa ekaviMzate: zabalAnA varNanamasti / vistarArthibhistatraiva draSTavyama / / atra tu dazAzrutaskandhasUtramava upanyasyate- "tharahiM bhagavaMtahi ekkavAsa sabalA pannattA, tajahA- hatthakamma karamANa sabale / / 1| mahaNa paDisevamANa sabale // 2 // gatIbhAyaNaM bhujamANe sabale // 4 // gayapiMDa bhaMjamANa sabale / / 5 / / kIyaM pAmiccaM acchejja aNisaTTe AhaTTa dijamANa bhujamANe sabala / / 6 / / abhiravaNaM paDiyAikkhittANaM bhujamANe sabale // 7|| aMtA chaha mAsANa gaNAto gaNaM saMkamamANa sabala / / 8 / / aMtA pAsamma tayA dagalave karamANe sabale / / 9 / / aMto mAsassa tato mAiTTANe karamANe sabale / / 10 / / mAgAriyApaDa bhaMjamANa sabala / / 15 / / AuTTiyAe pANAivAyaM karemANe sabale / / 12 / / AuTTiyAe musAvAe vadamANa sabala / / 53|| AuTTiyAe adinnAdANa gaNhamANe sabale // 14 / / AuTTiyAe aNaMtarahiyAe paDhavIe dvANa vA sajja vA nisAhiya vA catamANa sabale / / 18 / / evaM saNiddhAe puDhavIe sasarakkhAe paDhavIe / / 16 / / evaM AuTTiyAe mulabhAyaNa vA phalabhAyaNaM vA bIyabhAyaNaM vA hariyabhoyaNaM vA bhaMjamANe sabale / / 18 / / aMto saMvaccharassa dasa udagalava karamANa sabala / / 19 / / atA saMvaccharassa dasa mAiTTANAI karamANa sabale / / 20 / / AuTTiyAe sItAdagavagghArieNa hatthaNa vA mattaNa vA davie bhAyaNaNa vA asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAima vA DiggAhattA bhujamANa sble| eta khala tharahiM bhagavaMtahi ekkavAsaM sabalA pannattA / / 21 / / AvazyakasUtre'pi caturthe'dhyayane 'ekkavIsAe sabalahi iti sUtramya hAribhatryAM vattI vistaraNa varNanamasti / / Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahita samavAyAGgasatra kItamAhaTa jAva abhikkhaNaM abhikkhaNaM sItodayaviyaDavagghAriyapANiNA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDigAhettA bhuMjamANe sabale 1 / . NiyaTTibAdarassa NaM khavitasattayassa mohaNijassa ekkavIsaM kammaMsA saMtakammaM paNNattA, taMjahA- apaccakkhANakasAe kohe, evaM mANe mAyA 5 lobhe / paccakkhANakasAe kohe, evaM mANe mAyA lobhe / saMjalaNe kodhe, evaM mANe mAyA lobhe / itthivede, pumavede, NapuMsayavede, hAse, arati, rati, bhaya, soke, duguMchA 2 / ___ ekkamekkAe NaM osappiNIe paMcama-chaTThIto samAto ekkavIsaM ekkavIsaM vAsasahassAI kAleNaM paNNattAto, taMjahA- dUsamA, dUsamadUsamA ya 3 / 10 egamegAe NaM ussappiNIe paDhama-bitiyAto samAto ekkavIsaM ekkavIsaM vAsasahassAI kAleNaM paNNattAto, taMjahA- dusamadusamA, dusamA ya 4 / / [2] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM ekkavIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA 1 / chaTTIe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM ekkavIsaM sAgarovamAI ThitI 15 paNNattA 2 / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM ekkavIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA / sohammIsANesu kappesa atthegatiyANaM devANaM ekkavIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 4 // 20 AraNe kappe devANaM ukkoseNaM ekkavIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 5 / accute kappe devANaM jahaNNeNaM ekkavIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / je devA sirivacchaM siridAmagaMDaM malaM kiTiM cAvoNNataM AraNavaDeMsagaM vimANaM devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ekkavIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 7 / 1. saMtakammA paNNattA khahara / Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ma0 21] ekaviMzatitamasthAnakam / [3] te NaM devA ekkavIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMta vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM ekkavIsAe vAsasahasse hiM AhAra samuppajjati 2 79 saMtegatiyA bhavasiddhiyA [ jIvA je ekkavIsAe bhavaggahaNNehiM sijjhissaMti] jAva [savvadukkhANamaMtaM] karessaMti 3||21|| 5 15 [TI0] athaikaviMzatitamasthAnakam, tatra catvAri sUtrANi sthitisUtrairvinA sugamAni ca. navaraM zabalaM karburaM cAritraM yaiH kriyAvizeSairbhavati te zabalAstadyogAt sAdhavo'pi te eva, tatra hastakarma vedavikAravizeSaM kurvannupalakSaNatvAt kArayan vA zabalo bhavatItyekaH 1. evaM maithunaM pratisevamAno'tikramAdibhistribhiH prakAraiH 2, tathA rAtribhojanaM divAgRhItaM divAbhuktamityAdibhizcaturbhirbhaGgakairatikramAdibhizca bhuJjAna: 10 3, tathA AdhAkarma 4. sAgArikaH sthAnadAtA tatpiNDam 5, auddezikaM krItamAhRtya dIyamAnaM bhuJjAnaH, upalakSaNatvAt pAmiccA''cchedyA'nisRSTagrahaNamapIha draSTavyamiti 6. yAvatkaraNopAttapadAnyevamarthato'vagantavyAni, [ abhIkSNam ?] abhIkSNaM pratyAkhyAyA'zanAdi bhuJjAnaH 7, antaH SaNNAM mAsAnAmekato gaNAd gaNamanyaM saGkrAman 8, antarmAsasya trInudakalepAn kurvan, udakalepazca nAbhipramANajalAvagAhanamiti 9, antarmAsasya trINi mAyAsthAnAni, sthAnamiti bhedaH 10, rAjapiNDaM bhuJjAnaH 11, AkuTTyA prANAtipAtaM kurvan, upetya pRthivyAdikaM hiMsannityarthaH 12, AkuTTyA mRSAvAdaM vadan 13, adattAdAnaM gRhNan 14 AkuTyaivAnantarhitAyAM pRthivyAM sthAnaM vA naiSedhikIM vA cetayan, kAyotsargaM svAdhyAyabhUmiM vA kurvannityarthaH 15, evamAkuTTyA sasnigdhasarajaskAyAM pRthivyAM cittavatyAM zilAyAM leSTau ca, kolAvAse dAruNi, kolA 20 ghuNAH teSAmAvAsaH 16, anyasmiMzca tathAprakAre saprANe sabIjAdau sthAnAdi kurvan 17, AkuTTyA mUlakandAdi bhuJjAnaH 18, antaH saMvatsarasya dazodakalepAn kurvan 19, tathA'ntaH saMvatsarasya daza mAyAsthAnAni ca 20 tathA abhIkSNaM paunaH puNyena zItodakalakSaNaM yadvikaTaM jalaM tena vyAghArito vyApto yaH pANiH hastaH sa tathA, tenAzanAdi pragRhya bhuJjAnaH zabalaH ityekaviMzatitamaH 21 / tathA nivRttibAdarasya 25 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahita samavAyAGgasUtre apUrvakaraNasyASTamaguNasthAnakavarttina ityarthaH, NaM vAkyAlaGkAre, kSINaM saptakam anantAnubandhicatuSTaya-darzanatrayalakSaNaM yasya sa tathA, tasya mohanIyasya karmaNaH ekaviMzati: karmAMzA apratyAkhyAnAdikaSAyadvAdazaka-nokaSAyanavakarUpA uttaraprakRtayaH satkarma sattAvasthaM karma prajJaptamiti / tathA zrIvatsaM zrIdAmakANDaM mAlyaM kRSTiM 5 cAponnatam AraNAvataMsakaM ceti SaDa vimAnAni / / 21 / / [sU0 22] bAvIsaM parIsahA paNNattA, taMjahA- digichAparIsahe 1, pivAsAparIsahe 2, sItaparIsahe 3, usiNaparIsahe 4, daMsamasagaphAsaparIsahe 5, acelaparIsahe 6, aratiparIsahe 7, itthiparIsahe 8, cariyAparIsahe 9, NisIhiyAparIsahe 10, sejjAparIsahe 11, akkosaparIsahe 12, vadhaparIsahe 10 13, jAyaNaparIsahe 14, alAbhaparIsahe 15, rogaparIsahe 16, taNaparIsahe 17, jallaparIsahe 18, sakkArapurakAraparIsahe 19, aNNANaparIsahe 20, daMsaNaparIsahe 21, paNNAparIsahe 22 / 1 // diTThivAyassa NaM bAvIsaM suttAI chinnaccheyaNayiyAiM sasamayasuttaparivADIe 2, bAvIsa suttAI acchinnaccheyaNayiyAI AjIviyasuttaparivADIe 3, bAvIsaM 15 suttAI tikaNaiyAiM terAsiyasuttaparivADIe 4, bAvIsaM suttAI caukkaNaiyAI sasamayasuttaparivADIe 5 / bAvIsatividhe poggalapariNAme paNNatte, taMjahA- kAlayavaNNapariNAme, nIlavaNNapariNAme, lohiyavaNNapariNAme, hAliddavaNNapariNAme, sukkilavaNNapariNAme / subbhigaMdhapariNAme, evaM dubbhigaMdhe vi / tittarasapariNAme, 20 evaM paMca vi rasA / kakkhaDaphAsapariNAme, mauyaphAsapariNAme, guruphAsapariNAme, lahuphAsapariNAme, sItaphAsapariNAme, usiNaphAsapariNAme, NiddhaphAsapariNAme, lukkhaphAsapariNAme, garuyalayapariNAme, agaruyalayapariNAme 6 / [2] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM bAvIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA 1 / / 1. vistarArthibhiH uttarAdhyayanasUtrasya dvitIya pariSahAdhyayane draSTavyam / / Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 22 dvAviMzatitamasthAnakam / ___81 chaTThIe puDhavIe NeraDyANaM ukkoseNaM bAvIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA / ahesattamAe NaM puDhavIe neraiyANaM jahaNNeNaM bAvIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA 3 / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM bAvIsaM paliovamAiM ThitI 5 paNNattA 4 sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM bAvIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA / accute kappe devANaM ukkoseNaM bAvIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA 6 / heTTimaheTThimagevejANaM devANaM jahaNNeNaM bAvIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA 7 / 10 je devA mahitaM vissutaM vimalaM pabhAsaM vaNamAlaM accutavaDeMsagaM vimANaM devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM [ukkoseNaM ] bAvIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA 8 // [3] te NaM devA bAvIsaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM bAvIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe 15 samuppajati 2 / ___ saMgatiyA bhavasiddhiyA jIvA je bAvIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva savvadakkhANaM aMtaM karessaMti 3 / / [TI0] dvAviMzatitamaM tu sthAnaM prasiddhArthameva, navaraM sUtrANi SaT sthiterAka, tatra mArgAcyavana-nirjarArthaM pariSahyante iti parISahAH / digiMcha tti bubhukSA, saiva parISaho 20 digiJchAparISaha iti, sahanaM cAsya sAdhumaryAdAnullaGghanena, evamanyatrApi 1, tathA pipAsA tRT 2, zItoSNe pratIte 3-4, tathA daMzAzca mazakAzca daMza-mazakA:, ubhaye'pyete caturindriyA:, mahattvAmahattvakRtazcaiSAM vizeSaH, athavA daMzo dazanaM bhakSaNamityarthaH, tatpradhAnA mazakA daMzamazakAH, ete ca yUkA-matkuNa-matkoTaka 1. tulanA- "mArgAcyavana-nirjarArthaM paripADhavyA: parISahAH" - tattvArtha0 9 / 8 / / Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre makSikAdInAmupalakSaNamiti 5, tathA celAnAM vastrANAM bahudhananavInAvadAtasupramANAnAM sarveSAM vA'bhAvaH acelam acelatvamityarthaH 6. arati : mAnaso vikAraH 7. strI pratItA 8, caryA grAmAdiSvaniyatavihAritA 9. naiSedhikI sopadravetarA ca svAdhyAyabhUmiH 10, zayyA manojJA'manojJA vasatiH saMstArako vA 11, Akrozo durvacanam 12, 5 vadho yaSTyAditADanam 13, yAcyA bhikSaNaM tathAvidhe prayojane mArgaNaM vA 14. alAbha-rogau pratItau 15 - 16, tRNasparzaH saMstArakAbhAve tRNeSu zayAnasya 17, jallaH zarIravastrAdimalaH 18, satkArapuraskArau vastrAdipUjanA-'bhyutthAnAdisaMpAdane, satkAreNa vA puraskaraNaM sanmAnanaM satkArapuraskAra: 19, jJAnaM sAmAnyena matyAdi. kvacidajJAnamiti zrUyate 20 darzanaM samyagdarzanam, sahanaM cAsya kriyAdivAdinAM 10 vicitramatazravaNe'pi nizcalacittatayA dhAraNam 21. prajJA svayaM vimarzapUrvako vastuparicchedo matijJAnavizeSabhUta iti 22 / 2 82 dRSTivAdo dvAdazamaGgam, sa ca paJcadhA parikarma 1 sUtra 2 pUrvagata 3 prathamAnuyoga 4 cUlikA 5 bhedAt, tatra dRSTivAdasya dvitIye prasthAne dvAviMzatiH sUtrANi, taMtra sarvadravya-paryAyanayAdyarthasUcanAt sUtrANi, chinnaccheyaNaiyAI ti iha yo nayaH sUtraM chinnaM 15 chedenecchati sa chinnacchedanayaH, yathA dhammo maMgalamukkaDaM [dazavai0 1 / 1] ityAdizlokaH sUtrArthataH chedena sthito na dvitIyAdizlokAnapekSate, ityevaM yAni sUtrANi chinnacchedanayavanti tAni chinnacchedanayikAni tAni ca svasamayA jinamatAzritA yA sUtrANAM paripATiH paddhatistasyAM svasamayasUtraparipATyAM bhavanti tayA vA bhavantIti, tathA acchinnaccheyaNayiyAiM ti iha yo nayaH sUtramacchinnaM chedenecchati so'cchinnacchedanayo 20 yathA dhammo maMgalamukkaGkaM [ dazavai0 1 / 1 ] ityAdizloko'rthato dvitIyAdizlokamapekSamANa ityevaM yAnyacchinnacchedanayavanti tAnyacchinnacchedanayikAni tAni cA''jIvikasUtraparipATyAM gozAlakamatapratibaddhasUtrapaddhatyAM tayA vA bhavanti. bhavantIti bhAvanA, tathA - akSararacanAvibhAgasthitAnyapyarthato'nyonyamapekSamANAni 1. yallaM ja2 / / 2. satkAre vA khaM0 // / 3. tatra sarvatra sarva je2 / 4. dhammA maMgalamukkinaM. ahiMsA saMjamo tava / devA vitaM namasaMti, jassa dhammaM sayA maNo || 1 | 1 || vyA0 dharmaH maGgalam utkRSTam ahiMsA saMyamaH tapaH devAH api taM namasyanti yasya dharme sadA manaH // " iti dazavaikAlikasUtre haribhadrasUriviracitAyAM vRtto // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (mu0 23 trayoviMzatisthAnakam / tikaNayiyAI ti nayatrikAbhiprAyAccintyante yAni tAni nayatrikavantIti trikanayikAnItyucyante, trairAzikasUtraparipATyAm, iha trairAzikA gozAlakamatAnusAriNo'bhidhIyante, yasmAtte sarvaM tryAtmakamicchanti, tadyathA-jIvo'jIvo jIvAjIvazceti, tathA lAko'loko lokAlokazcetyAdi, nayacintAyAmapi te trividhaM nayamicchanti. tadyathA-dravyAstika: paryAyAstika: ubhayAstikazceti, etadeva 5 nayatrayamAzritya trikanayikAnItyuktamiti, tathA caukkanayiyAI ti nayacatSkAbhiprAyatazcintyante yAni tAni catuSkanayikAni, nayacatuSkaM caivam, naigamanayo dvividha: sAmAnyagrAhI vizeSagrAhI ca, tatra yaH sAmAnyagrAhI sa saGgrahe'ntarbhUto vizeSagrAhI tu vyavahAra, tadevaM saGgraha-vyavahAra-rjusUtrA: zabdAditrayaM caika eveti catvAro nayA iti, svasamayetyAdi tathaiveti / 10 __ tathA pudgalAnAm aNvAdInAM pariNAmo dharmaH pudgalapariNAmaH, sa ca varNapaJcakagandhadvaya-rasapaJcaka-sparzASTakabhedAdviMzatidhA, tathA gurulaghu agurulaghu iti bhedadvayakSepAna dvAviMzatiH, tatra gurulaghu dravyaM yattiryaggAmi vAyvAdi, agurulaghu yat sthiraM siddhikSetraM ghaNTAkAravyavasthitajyotiSkavimAnAdIni / tathA mahitAdIni Sar3a vimAnAni / / 22 / / [sU0 23] [1] tevIsaM sUyagaDajjhayaNA paNNattA, taMjahA- samae 1, vetAlie 15 2, uvasaggapariNNA 3, thIpariNNA 4, narayavibhattI 5, mahAvIrathuI 6, kusIlaparibhAsite 7, vIrie 8, dhamme 9, samAhI 10, magge 11, samosaraNe 12, Ahattahie 13, gaMthe 14, jamatIte 15, gAthA 16, puMDarIe 17, kiriyaTThANe 18, AhArapariNNA 19, paccakkhANakiriyA 20, aNagArasutaM 21, addaijja 22, NAlaMdatija 23 / 1 20 [2] jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse imIse osappiNIe tevIsAe jiNANaM sUruggamaNamuhuttaMsi kevalavaranANadaMsaNe samuppaNNe 2 / 1. (dAti / / / / 2. "tae NaM samaNa bhagavaM mahAvIre aNagAra jAe... / tassa Na bhagavaMtassa.. vaisAhasuddhassa dasamIpakSaNa pAINagAmiNIe chAyAe pArisIe abhinivaTTAe pamANapattAe... kavalavaranANadasaNe samuppanne'' iti paryaSaNAkalpasUtra mahAvIraritre / "anna bhaNati- bAvIsAe puvvaNhe, malli-vIrANa avaraNhe" iti AvazyakacUrNI Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre ___ jaMbuddIve NaM dIve imIse osappiNIe tevIsaM titthakarA putvabhave ekkArasaMgiNo hotthA, taMjahA- ajita saMbhava abhiNaMdaNa jAva pAso vaddhamANo ya / usabhe NaM arahA kosalie coddasapuvvI hotthA 3 / jaMbuddIve NaM dIve imIse osappiNIe tevIsaM titthakarA puvvabhave 5 maMDaliyarAyANo hotthA, taMjahA- ajita saMbhava jAva vaddhamANo ya / usabhe NaM arahA kosalie cakkavaTTI hotthA 4/ ___ imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM tevIsaM paliovamAI ThitI paNNattA / ahesattamAe NaM puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM tevIsaM sAgarovamAI ThitI 10 paNNattA za asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM tevIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM tevIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 4 / heTThimamajjhimagevejjANaM devANaM jahaNNeNaM tevIsaM sAgarovamAI ThitI 15 paNNattA 5 / je devA heTThimaheTThimagevejayavimANesa devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM tevIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / [3] te NaM devA tevIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM tevIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe 20 samuppajati / saMtegatiyA bhavasiddhiyA [jIvA je tevIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva savvadukkhANaM aMtaM karessaMti 3|| [TI0] trayoviMzatisthAnakaM sugamameva, navaraM catvAri sUtrANi arvAka sthitisUtrebhyaH, tatra sUtrakRtAGgasya prathame zrutaskandhe SoDazA'dhyayanAni, dvitIye sapta, teSAM 25 cAnvarthastadadhigamAdhigamya iti ||23|| Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturviMzatisthAnakam / [sU0 24] cauvIsaM devAhidevA paNNattA, taMjahA- usabha ajita jAva vaddhamANe / calahimavaMta-siharINaM vAsaharapavvayANaM jIvAo cauvIsaM cauvIsaM joyaNasahassAI Nava battIse joyaNasate egaM ca aTThattIsabhAgaM joyaNassa kiMcivisesAhitAo AyAmeNaM paNNattAo 2 / cauvIsaM devaTThANA saiMdayA paNNattA / sesA ahamiMdA aNiMdA aprohitaa| uttarAyaNagate NaM sUrie cauvIsaMguliyaM porisIyaM chAyaM NivvattaittA NaM Niyati 4 / gaMgA-siMdhUo NaM mahANadIo pavahe sAtirege cauvIsaM kose vitthAreNaM paNNattAto 5 / 10 ratta-rattavatIo NaM mahANadIo pavahe sAtirege cauvIsaM kose vitthAreNaM paNNattAto 6 // [2] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyaMgatiyANaM NeraiyANaM cauvIsaM paliAvamAI ThitI paNNattA 1 // ahasattamAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM cauvIsaM sAgarovamAI ThitI 15 paNNattA 2 / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM cauvIsaM paliovamAI ThitI paNNatA 3! sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM cauvIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 4 / heTThimauvarimagevejANaM devANaM jahaNNeNaM cauvIsaM sAgarovamAI ThitI pnnnnttaa| je devA heTThimamajjhimagevejayavimANesu devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM cauvIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / [3] te NaM devA cauvIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA 25 20 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre UsasaMti vA NIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM cauvIsAe vAsasahassANaM AhAra samuppajjati 2 | saMgatiyA bhavasiddhiyA jIvA je cauvIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti [jAva savvadukkhANaM aMtaM karessaMti] 3| [TI0] caturviMzatisthAnake SaT sUtrANi sthiteH prAk, sugamAni ca / navaraM devAnAm indrAdInAmadhikA devAH pUjyatvAd devAdhidevA iti / tathA jIvAo i jambUdvIpalakSaNavRttakSetrasya varSANAM varSadharANAM ca RjvI sImA jIvocyate. AropitajyadhanurjIvAkalpatvAt, tayozca laghuhimavacchikharisatkayoH pramANam 24932 aSTatriMzadbhAgazca yojanasya kiJcidvizeSAdhikaH, atra gAthA cavIsa sahassAiM nava ya sae joyaNANa battIse / cullahimavaMtajIvA AyAmeNaM kaladdhaM ca // [ bRhatkSetra0 52] ti kalArddhamiti ekonaviMzatibhAgasyArddham, taccASTatriMzadbhAga eva bhavatIti / caturviMzatirdevasthAnAni devabhedAH, daza bhavanapatInAm, aSTau vyantarANAm, paJca jyotiSkANAm, ekaM kalpopapannavaimAnikAnAm, evaM caturviMzatiH sendrANi 15 camarAdIndrAdhiSThitAni, zeSANi graiveyakA - 'nuttarasuralakSaNAni ' aham aham' ityevamindrA yeSu tAnyahamindrANi, pratyAtmendrakANItyarthaH, ata eva anindrANi avidyamAnanAyakAni apurohitAni avidyamAnazAntikarmakArINi. upalakSaNaparatvAdasyAvidyamAnasevakajanAnIti / 5 10 86 ca 1. vyA0- "yojanAnAM caturviMzatisahasrANi nava zatAni dvAtriMzAni dvAtriMzadadhikAni eka kalArdhamityetAvatparimANAyAmena pUrvAparatayA deryeNa kSullahimavatA jovA / tathAhi jambUdvApaviSkambha kalArUpa ekonaviMzatilakSapramANo'vagAhana kSullahimavataH saMbandhinA triMzatsahasraparimANena 30000 DapaNA honaH kriyate, tatA jAta zarpAmidam aSTAdaza lakSAH saptatisahasrANi 1870000 / etadyathoktaparimANena 30000 avagAhana guNyate. jAtaH paJcakaH paTkaH ekakaH aSTI zUnyAni 56100000000 / eSa rAzibhUyazcatubhirguNyate. jAto drikaH dvikaH catuSkaH catuSkaH aSTau zUnyAni 224400000000 / asya vargamUlAnayane labdhaH catuSkaH samaka: trikaH samaka: zUnya aSTakaH 473708 / zeSastu rAziruddharati saptaka: trikaH zUnyaM saptaka: trikaH SaTkaH 730736 / chedarAzi: navakaH catuSkaH saptakaH catuSkaH ekakaH SaTkaH 947416 / tataH kalArdhAnayanArthamuddharitAM rAzidrikena guNyata chedarAzinA ca bhajyate, tato labdhamekaM kalArdhaM / vargamUlalabdhasya tu kalArAzaryojanAnayanArthamekAnaviMzatyA bhAgA hiyate, labdhAni yojanAnAM caturviMzatisahasrANi nava zatAni dvAtriMzadadhikAni 24932 ekaM ca kalArdham 1 ||12|| iti bRhatkSetrasamAsasya malayagirisUriviracitAyAM vRttau // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [mu. 25 paJcaviMzatisthAnakama / tathottarAyaNagata: sarvAbhyantaramaNDalapraviSTaH sUryaH karkasaGkrAntidina ityarthaH, caturviMzatyagulikAM pauruSyAM prahare bhavA chAyA pauruSIyA tAM chAyAM hastapramANazakoriti gamyate, nirvartya kRtvA NaM vAkyAlaGkAre nivartate sarvAbhyantaramaNDalAt dvitIyamaNDalamAgacchati, Aha ca- AsADhe mAse dapayA [uttarA0 26 / 13, oghani0 283] ityAdi / pravaha iti yataH sthAnAnnadI pravahati voDhuM pravarttate, 5 sa ca padmadAttoraNena nirgama iha sambhAvyate, na punaryo 'nyatra pravahazabdena makaramukhapraNAlanirgamaH prapAtakuNDanirgamo vA vivakSitaH, tatra hi jambUdvIpaprajJaptyAmiha ca paJcaviMzatikrozapramANA gaGgAdinadyo vistArato'bhihitA iti ||24|| [sU0 25] [1] purimapacchimatANaM titthagarANaM paMcajAmassa paNuvIsaM bhAvaNAo paNNattAo, taMjahA- iriyAsamiti, maNaguttI, vaiguttI, 10 AloyabhAyaNabhoyaNaM, AdANabhaMDanikkhevaNAsamiti 5, aNuvItibhAsaNayA, kohavivege, lobhavivege, bhayavivege, hAsavivege 10, uggahaaNuNNavaNatA, uggahasImajANaNatA, sayameva uggahaM aNugeNhaNatA, sAhammiyauggahaM aNuNNaviya paribhuMjaNatA, sAhAraNabhattapANaM aNuNNaviya paribhuMjaNatA 15, itthI-pasupaMDagasaMsattasayaNAsaNavajjaNatA, itthIkahavivajaNayA, itthIe iMdiyANamA- 15 loyaNavajaNatA, puvvarata-puvvakIliyANaM aNaNusaraNatA, paNItAhAravivajaNatA 20, soiMdiyarAgovaratI, evaM paMca vi iMdiyA 25 / 1 // mallI NaM arahA paNuvIsaM dhaNUti uhuMuccatteNaM hotthA 2 / savve vi NaM dIhaveyaDapavvayA paNuvIsaM paNuvIsaM joyaNANi uTuMuccatteNaM, paNuvIsaM paNuvIsaM gAuyANi uvvedheNaM paNNattA 3 / 20 doccAe NaM puDhavIe paNuvIsaM NirayAvAsasayasahassA paNNattA 4 / AyArassa NaM bhagavato sacUliyAyassa paNuvIsaM ajjhINA paNNattA 5 / 1. aSADha mAse dopayA pose mAse cauppayA / cittAsoesu mAsu tipayA havar3a porisI // 283 / / vyA0- ASAr3ha mAsa paurNamAsyAM dvipadA pauruSI bhavati. padaM ca dvAdazAGgalaM grAhyam, pauSa mAse pauNamAsyAM catuSpadA pauruSo bhavati, tathA caitrAzvayajapaurNamAsyAM tripadA pauruSI bhavati / / 283||" iti Aghani : droNAcAryaviracitAyA vattA / / 2. pravahayaMti ja2 / / 3. dRzyatA pR088 50 55 / / 4. uggaha aNu' je1.2 khaM0 / Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre paNuvI micchAdiTThivigaliMdie NaM apajjattae saMkiliTThapariNAme NAmassa kammassa uttarapagaDIo NibaMdhati, taMjA- tiriyagatiNAmaM, viyaliMdiyajAtiNAmaM, orAliyasarIraNAmaM, teyagasarIraNAmaM, kammagasarIraNAmaM, huDasaMThANaNAmaM, orAliyasarIraMgovaMgaNAmaM, sevaTTasaMghayaNaNAmaM, vaNNanAmaM, 5 gaMdhaNAmaM, rasaNAmaM, phAsaNAmaM, tiriyANupuvviNAmaM, agarulahunAmaM, uvaghAtaNAmaM, tasaNAmaM, bAdaraNAmaM, apajjattayaNAmaM, patteyasarIraNAmaM, athiraNAmaM, asubhaNAmaM, dubhagaNAmaM, aNAdejjaNAmaM, ajasokittINAmaM, nimmANaNAmaM 25 | 6| gaMgA - siMdhUo NaM mahANadIo paNuvIsaM gAuyANi puhatteNaM duhato 10 ghaDamuhapavattieNaM muttAvalihArasaMThiteNaM pavAteNaM pavaDaMti 7 / rattA-rattavatIo NaM mahANadIo paNuvIsaM gAuyANi puhatteNaM jAva pavAteNaM pavaDaMti 8 88 logabiMdusArassa NaM puvvassa paNuvIsaM vatthU paNNattA 9 / [2] imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM paNuvIsaM 15 palio mAI ThitI paNNattA 1 / asattamAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM paNuvIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 2 / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM paNuvIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA 3 / 20 sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM paNuvIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA 4| majjhimaheTThimagevejjANaM devANaM jahaNaNeNaM paNuvIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 5 / je devA heTThimauvarimavejjagavimANesu devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM 25 [ukkoseNaM ] paNuvIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [m027] paJcaviMzatisthAnakam / [3] te NaM devA paNuvIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM paNuvIsAe vAsasahassehiM AhAraTThe samupajjati 2 48 saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je paNuvIsAe [bhavaggahaNehiM sijjhissaMti] jAva aMta karessaMti 3 | 5 [TI0] paJcaviMzatisthAnakamapi subodham, navaramiha sthiterarvA nava sUtrANi, tatra paMcajAmassa ttipaJcAnAM yAmAnAM mahAvratAnAM samAhAraH paJcayAmam, tasya bhAvaNAo tti prANAtipAtAdinivRttilakSaNamahAvratasaMrakSaNAya bhAvyante iti bhAvanAH, tAzca pratimahAvrataM paJca paJcati, tatreryAsamityAdyAH paJca prathamasya mahAvratasya tatrAlokabhAjanabhojanam AlokanapUrvaM bhAjane pAtre bhojanaM bhaktAderabhyavaharaNam, anAlokya bhojane hi prANihiMsA 10 sambhavatIti, tathA anuvicintyabhASaNatAdikA dvitIyasya tatra vivekaH parityAgaH, tathA avagrahAnujJApanAdikAstRtIyasya tatrAvagrahAnujJApanA 1 tatra cAnujJAte sImAparijJAnam 2, jJAtAyAM ca sImAyAM svayameva uggahamiti avagrahasyAnugrahaNatA pazcAtsvIkaraNamavasthAnamityarthaH 3. sAdharmikANAM gItArthasamudAyavihAriNAM saMvignAnAmavagraho mAsAdikAlamAnena paJcakrozAdikSetrarUpaH sAdharmikAvagrahaH taM 15 tAnevAnujJApya tasyaiva paribhojanatA avasthAnam, sAdharmikANAM kSetre vasatau vA tairanujJAte eva vastavyamiti bhAvaH 4, sAdhAraNaM sAmAnyaM yadbhaktAdi tadanujJApyAcAryAdikaM tasya paribhojanateti 5, tathA stryAdisaMsaktazayanAdivarjanAdikAzcaturthasya praNItAhAraH atisnehavAniti, tathA zrotrendriyarAgoparatyAdikAH paJcamasya, ayamabhiprAyaH- yo yatra sajati tasya tat parigrahe'vatarati, tatazca zabdAdau rAgaM kurvatA te parigRhItA bhavantIti 20 parigrahaviratirvirAdhitA bhavati, anyathA tvArAdhiteti, vAcanAntare tvetA AvazyakAnusAreNa dRzyante / tathA micchAdiTThItyAdi, mithyAdRSTireva tiryaggatyAdikAH karmmaprakRtIbaMdhnAti na samyagdRSTiH, tAsAM mithyAtvapratyayatvAditi mithyAdRSTigrahaNam, vikalendriyo dvitricaturindriyANAmanyatamaH, NamityalaGkAre, paryApto'nyA api 25 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtra badhnAtItyaparyAptagrahaNam, aparyAptaka eva hyetA aprazastaparivarttamAnatadvayetararUpA badhnAti, so'pyetAH sakliSTapariNAmo badhnAtIti sakliSTapariNAma ityuktam. ayamapi dvIndriyAdyaparyAptakaprAyogyaM badhnAti, tatra vigaliMdiyajAinAmaM ti kadAcita dvIndriyajAtyA saha paJcaviMzatiH kadAcid trIndriyajAtyA evamitarathA'pIti / gaMgetyAdi. 5 paJcaviMzatirgavyUtAni pRthutvena yaH prapAtasteneti zeSaH, duhayo tti dvayArdizo: pUrvato gaGgA aparata: sindhurityarthaH, padmahradAdvinirgate paJca paJca yojanazatAni parvatopari gatvA dakSiNAbhimukhe pravRtte, ghaDamuhapavattieNaM ti ghaTamukhAdiva paJcaviMzatikrozapRthulajihvAkAta makaramukhapraNAlAt pravRttena muktAvalInAM muktAsarINAM yo hArastatsaMsthitena prapAtena prapatajjalasaMtAnena yojanazatocchitasya himavato'dhovarttino: svakIyayo: prapAtakaNDayo: 10 prapatataH, evaM raktA-raktavatyau, navaraM zikharivarSadharoparipratiSThitapuNDarIkahradAta prapatata iti / tathA lokabindusAraM caturdazapUrvamiti / / 25|| [sU0 26] [1] chavvIsaM dasa-kappa-vavahArANaM uddesaNakAlA paNNattA, taMjahA- dasa dasANaM, cha kappassa, dasa vavahArassa 1 / _ abhavasiddhiyANaM jIvANaM mohaNijjassa kammassa chavvIsaM kammaMsA saMtakammA 15 paNNattA, taMjahA- micchattamohaNijaM, solasa kasAyA, itthIvede, purisavede, napaMsakavede, hAsaM, arati, rati, bhayaM, sogo, dagaMchA / __[2] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM chavvIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 1 / ___ ahesattamAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM chavvIsaM sAgarovamAI ThitI 20 paNNattA 2 // asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM chavvIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM chavvIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 4 // 1. jihikAt jara he5.2 / / Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaDaviMzati- saptavizatisthAnake / majjhimamajjhimagevejjayANaM devANaM jahaNaNeNaM chavvIsaM sAgarovamAiM ThitI [ 0 26-27] 91 paNNattA 5 / je devA majjhimaTThimagevejjayavimANesu devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM chavvIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / [3] te NaM devA chavvIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti 5 vA nIsasaMti vA 1 / [tesi NaM devANaM chavvIsAe vAsasahassehiM AhAra samupajjata 2 saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je chavvIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti] jAva aMta karessaMti 3| [TI0] Sar3aviMzatisthAnakaM vyaktameva, navaram uddezanakAlA yatra zrutaskandhe'dhyayane 10 ca yAvantyadhyayanAnyuddezakA vA tatra tAvanta eva uddezanakAlA uddezAvasarAH zrutopacArarUpA iti / tathA abhavyAnAM tripuJjIkaraNAbhAvena samyaktvamizrarUpaM prakRtidvayaM sattAyAM na bhavatIti SaDaviMzatiH satkarmAMzA bhavantIti ||26|| [sU0 27] [1] sattAvIsaM aNagAraguNA paNNattA, taMjahA- pANAtivAtaveramaNe, evaM paMca vi / sotiMdiyaniggahe jAva phAsiMdiyaniggahe / kodhavivege jAva 15 lobhavivege / bhAvasacce, karaNasacce, jogasacce / khamA, virAgatA, maNasamAharaNatA, vatisamAharaNatA, kAyasamAharaNatA, NANasaMpaNNayA, daMsaNasaMpaNNayA, carittasaMpaNNayA, veyaNaadhiyAsaNatA, mAraNaMtiyaahiyAsaNayA 1 / jaMbuddIve dIve abhivajjehiM sattAvIsAe NakkhattehiM saMvavahAre vahati 2 egamege NaM NakkhattamAse sattAvIsaM rAtiMdiyAI rAtiMdiyaggeNaM paNNatte 3 | 20 sohammIsANesu kappesu vimANapuDhavI sattAvIsaM joyaNasatAiM bAhalleNaM paNNattA 4| veyagasammattabaMdhovarayassa NaM mohaNijjassa kammassa sattAvIsaM uttarapagaDIo saMtakammaMsA paNNattA 5 / sAvaNasuddhasattamIe NaM sUrie sattAvIsaMguliyaM porisicchAyaM NivvattaittA 25 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre NaM divasakhettaM nivaDDhemANe rayaNikhettaM abhiNivaDDemANe cAraM carati 6 / [2] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM sattAvIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 1 / asattamAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM sattAvIsaM sAgarovamAI ThitI 5 paNNattA 2 asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM sattAvIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM sattAvIsaM palio mAI ThitI paNNattA 4| majjhimauvarimagevejjayANaM devANaM jahaNaNeNaM sattAvIsaM sAgarovamAI ThitI 10 12 paNNattA 5 / je devA majjhimamajjhimagevejjayavimANesu devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM sattAvIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / [3] te NaM devA sattAvIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA 15 UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM sattAvIsAe vAsasahassehiM AhAra samuppajjati 2 | saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je sattAvIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva aMta karessaMti 3 / [TI0] saptaviMzatisthAnakamapi vyaktameva kevalaM SaT sUtrANi sthiterarvAku, tatra 20 anagArANAM sAdhUnAM guNAH caritravizeSA anagAraguNAH, tatra mahAvratAni paJca, indriyanigrahAzca paJca krodhAdivivekAzcatvAraH, satyAni trINi 17, tatra bhAvasatyaM zuddhAntarAtmatA, karaNasatyaM yat pratilekhanAdikriyAM yathoktAM samyagupayuktaH kurute, yogasatyaM yogAnAM manaHprabhRtInAmavitathatvam 17 / kSamA anabhivyaktakrodhamAnasvarUpasya dveSasaJjJitasyAprItimAtrasyAbhAvaH, athavA krodhamAnayorudayanirodhaH krodha25 mAnavivekazabdAbhyAM tUdayaprAptayostayornirodhaH prAgabhihita iti na punaruktatA'pIti 18 / Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [mu0 27 saptaviMzatisthAnakam / virAgatA abhiSvaGgamAtrasyAbhAvaH, athavA mAyAlobhayoranudayaH. mAyAlAbhavivekazabdAbhyAM tUdayaprAptayostayArnirodhaH prAgabhihita itIhApi na punaruktateti 59 / manovAkkAyAnAM samAharaNatA, pAThAntarataH samanvAharaNatA akuzalAnA nirAdhAstraya: 22 / jJAnAdisampannatAstisraH 25 / vedanAtisahanatA zItAdyatisahanam 26 / mAraNAntikAtisahanatA kalyANamitrabuddhyA mAraNAntikopasargasahanamiti 27 / 5 ___ tathA jambUdvIpe na dhAtakIkhaNDAdau abhijidvajaiH saptaviMzatyA nakSatrairvyavahAraH pravartate, abhijinnakSatrasyottarASADhacaturthapAdAnupravezanAditi / tathA mAso nakSatra-candrA'bhivarddhita-RtvA-''dityamAsabhedAt paJcavidho'nyatroktaH, tatra nakSatramAsa: candrasya nakSatramaNDalabhAgakAlalakSaNaH saptaviMzatiH rAtriMdivAni ahorAtrANi rAtriMdivAneNeti ahorAtraparimANApekSayedaM parimANaM na tu sarvathA, tasyAdhikataratvAd, AdhikyaM 10 cAhorAtrasaptaSaSTibhAgAnAmekaviMzatyeti / vimANapuDhavi tti vimAnAnAM pRthivI bhUmikA / tathA vadakasamyaktvabandhaH, kSAyopazamikasamyaktvahatubhUtazuddhadalikapuJjarUpA darzanamAhanIyaprakRtistasya, uvarao tti prAkRtatvAdudvalako viyojako yo jantustasya mohanIyakarmaNo'STAviMzatividhasya madhye saptaviMzatiruttaraprakRtayaH satkarmAzA: sattAyAmityarthaH, ekasyodalitatvAditi / tathA zrAvaNamAsasya zuddhasaptamyAM sUryaH saptaviMzatyagulikAM hastapramANazaGakoriti gamyate pauruSIM chAyAM praharacchAyAM nirvartya divasakSetraM ravikaraprakAzamAkAzaM nivarddhayan prakAzahAnyA hAni nayan rajanIkSetram andhakArAkrAntamAkAzamabhinivarddhayan prakAzahAnyA vRddhi nayan cAraM carati vyomamaNDale bhramaNaM karoti, ayamatra bhAvArtha:iha kila sthUlanyAyamAzritya ASADhyAM caturviMzatyagulapramANA pauruSIcchAyA bhavati, 20 dinasaptake ca sAtireke chAyA'gulaM varddhate. tatazca zrAvaNazuddhasaptamyAmagulatrayaM varddhate, sAtirakaikaviMzatitamadinatvAttasyAH, tadevamASADhyAH satkairaGgulaiH saha saptaviMzatiraGgulAni bhavanti, nizcayatastu karkasaGkrAnterArabhya yat sAtirekaikaviMzatitamaM dinaM tatroktarUpA pauruSIcchAyA bhavati / / 27 / / 15 1 ghadhima jara he / / Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 06 AcAryazrIabhayadevariviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtra [sU0 28] aTThAvIsativihe AyArapakappe paNNatte, taMjahA- mAsiyA ArovaNA, sapaMcarAyamAsiyA ArovaNA, sadasarAtamAsiyA ArovaNA, sapaNNarasarAtamAsiyA ArovaNA, savIsatirAyamAsiyA ArovaNA, sapaMcavIsarAtamAsiyAM ArovaNA, evaM ceva domAsiyA ArovaNA, 5 sapaMcarAtadomAsiyA ArovaNA, evaM temAsiyA ArovaNA, caumAsiyA ArovaNA, ugghAtiyA ArovaNA, aNugghAtiyA ArovaNA, kasiNA ArovaNA, akasiNA ArovaNA / ittAva tAva AyArapakappe, ittAva tAva Ayariyavve 1 / bhavasiddhiyANaM jIvANaM atthegatiyANaM mohaNijassa kammassa aTThAvIsaM kammaMsA saMtakammaM paNNattA, taMjahA- sammattaveyaNijaM, micchattaveyaNijja 10 sammamicchattaveyaNija, solasa kasAyA, Nava NokasAyA / __ AbhiNibohiyaNANe aTThAvIsativihe paNNatte, taMjahA- sotidiyatthoggahe, cakkhiMdiyatthoggahe, ghANiMdiyatthoggahe, jibbhiMdiyatthoggahe, phAsiMdiyatthoggahe, NoiMdiyatthoggahe, sotiMdiyavaMjaNoggahe, ghANiMdiyavaMjaNoggahe, jibbhiMdiyavaMjaNoggahe, phAsiMdiyavaMjaNoggahe, sotiMdiyaIhA jAva 15 phAsiMdiyaIhA, NoiMdiyaIhA, sotiMdiyAvAte jAva NoiMdiyaavAte, soiMdiyadhAraNA jAva NoiMdiyadhAraNA 3 / IsANe NaM kappe aTThAvIsaM vimANAvAsasayasahassA paNNattA / jIve NaM devagatiM nibaMdhamANe nAmassa kammassa aTThAvIsaM uttarapagaDIo NibaMdhati, taMjahA- devagatinAmaM, paMceMdiyajAtinAmaM, veubviyasarIranAmaM, 20 te yayasarIranAma, kammayasarIranAma, samacauraMsasaMThANaNAma, veuvviyasarIraMgovaMgaNAmaM, vaNNaNAmaM, gaMdhaNAmaM, rasaNAmaM, phAsaNAma, 1. AvazyakasUtrasya caturthe pratikramaNAdhyayana aTTAvIsaviha AyArakappa iti sUtrasya haribhadrarivirgacatAyA vRttA tvavam - "aSTAviMzatividha AcAra evA''cAraprakalpaH, kriyA pUrvavat, aSTAviMzatibhadAna darzayati- "satyapArANA 1 logA vijao ya 2 sIosaNijja 3 saMmattaM 4 / Avati 5 dhuvavimohA 6-7 uvahANasaya 8 mahApariNA 9 ya / / 1 // piMDesasirjAirayA bhAsajjAyA 10-13 ya vatthapAesA 14-15 / uggahADamA 56 sattakkataya 23 bhAvavimattIA 24-25 / / 2 / / ugghAyamaNagyAya AruvaNA tivihamo NisIha tu 26-27-28 / iya aThThAvIsavihA AyAmpakappaNAmo'yaM / / 3 / / " Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 28 aSTAviMzatisthAnakam / devANupuvvINAmaM, aguruyalahuanAmaM, uvaghAyanAmaM, parAghAyanAmaM, UsAsanAmaM, pasatthavihAyagaiNAma, tasanAmaM, bAyaraNAmaM, pajjattanAmaM, patteyasarIranAmaM, thirAthirANaM doNhaM aNNayaraM eganAmaM NibaMdhati, subhAsubhANaM doNhamaNNayaraM eganAmaM nibaMdhar3a, subhagaNAmaM, sussaraNAmaM, Aeja-aNAejanAmANaM doNhamaNNayaraM eganAmaM nibaMdhai, jasakittinAmaM, nimmANanAmaM / evaM ceva neraie 5 vi, NANattaM apasatthavihAyagaiNAma, huMDasaMThANanAmaM, athiraNAmaM, dubbhagaNAma, asubhanAmaM, dassaranAmaM, aNAdejjaNAmaM, ajasokittINAmaM, nimmANanAmaM 5 / [2] imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM aTThAvIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 1 / ahesattamAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM aTThAvIsaM sAgarovamAI ThitI 10 paNNattA / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM aTThAvIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu devANaM atthegatiyANaM aTThAvIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 4 / 15 uvarimaheTThimagevejjayANaM devANaM jahaNNeNaM aTThAvIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA 5 / je devA majjhimauvarimagevejaesa vimANesa devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM aTThAvIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA 6 / [3] te NaM devA aTThAvIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA / UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / [tesi NaM devANaM aTThAvIsAe vAsasahassehiM 20 AhAraTTe samuppajjati / saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je aTThAvIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti] jAva savvadukkhANaM aMtaM karessaMti 3 / [TI0] aSTAviMzatisthAnakamapi vyaktam, navaramiha paJca sthiteH prAk sUtrANi, tatra AcAra: prathamAgaM tasya prakalpa: adhyayanavizeSo nizIthamityaparAbhidhAna AcArasya 25 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahita samavAyAGgasUtra vA sAdhvAcArasya jJAnAdiviSayasya prakalpo vyavasthApanamityAcAraprakalpaH, tatra kvacid jJAnAdyAcAraviSaye aparAdhamApannasya kiJcit prAyazcittaM dattam. punaranyamaparAdhavizeSamApannastatastatraiva prAktane prAyazcitte mAsavahanayogyaM mAsikaM prAyazcittamAropitamityevaM mAsikyAropaNA bhavati, tathA paJcarAtrikazuddhiyogyaM 5 mAsika zuddhiyogyaM cAparAdhadvayamApannastataH pUrvadattaprAyazcitte sapaJcarAtramAsikaprAyazcittAropaNAt sapaJcarAtramAsikyAropaNA bhavati, evaM mAsikyAropaNAH SaT 6. evaM dvimAsikyaH 6, trimAsikya : 6, caturmAsikyo'poti 6 caturviMzatirAropaNAH, tathA sArddhadinadryasya pakSasya codghAtanena laghUnAM mAsAdInAM prAcInaprAyazcitte AropaNA audghAtikyAropaNA, yadAha 96 10 adveNa chinnase puvadveNaM tu saMjuyaM kAuM / dejjA ya lahuyANaM gurudANaM tattiyaM ceva / / [ ] tti / yathA mAsArddhaM 15 paJcaviMzatikArddhaM ca sArddhadvAdaza, sarvamIlane sArddhasaptaviMzatiriti laghumAsaH, tathA mAsadvayArddhaM mAso mAsikasyArddha pakSa ubhayamIlane sArddhA mAsa iti laghudvaimAsikam 25, tathA teSAmeva sArddhadinadvayAdyanudghAtanena gurUNAmAropaNA 15 anaughAtikyAropaNA 26 tathA yAvato'parAdhAnApannastAvatInAM tacchuddhInAmAropaNA kRtsnAropaNA 27, tathA bahUnaparAdhAnApannasya SaNmAsAntaM tapa iti kRtvA SaNmAsAdhikaM tapaHkarma teSvevAntarbhAvya zeSamAropyate yatra sA akRtsnAropaNetyaSTAviMzatiH 28. etacca samyag nizIthaviMzatitamoddezakAvagamyam / atraiva nigamanamAhaetAvAMstAvadAcAraprakalpa:, iha sthAnake AropaNAmAzritya vivakSito'nyathA 20 tadvyatirekeNApi tasyodghAtikAnudghAtikarUpasya bhAvAt, athavaitAvAne vAyaM tAvadAcAraprakalpaH. zeSasyAtraivAntarbhAvAt, tathA etAvattAvadAcaritavyamityapi tathaiva / devagatisUtre sthirAsthirayoH zubhAzubhayorAdeyAnAdeyayozca parasparaM virodhitvenaikadA bandhAbhAvAdanyataradbaghnAtItyuktam, tatra caikazabdagrahaNaM bhASAmAtra evAvaseyamiti, 1. "rAtrikamAsika tapa iti kRtvA iti pATha: patitaH // 4. kRtvA nAsti khaM0 // 2 / / 2 sthAnAGgaTIkAyAmuddhRtametat pU0 276 558 / / 3. jara madhya SaNmAsAntaM Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [mU0 21 ekonatriMzatsthAnakam / nArakasUtre viMzatistA eva prakRtayo'STAnAM tu sthAne aSTAvanyA badhnAti, etadevAhaevaM cevetyAdi, nAnAtvaM vizeSaH / / 28 / / [sU0 29] [1] egUNatIsativihe pAvasutapasaMge paNNatte, taMjahA- bhome, uppAe, sumiNe, aMtalikkhe, aMge, sare, vaMjaNe, lakkhaNe / bhome tivihe paNNatte, taMjahA- suttaM, vittI, vattie / evaM ekvekkaM tivihaM / vikahANuyoge, 5 vijANujoge, maMtANujoge, jogANujoge, aNNatitthiyapavattANujoge 1 // AsADhe NaM mAse egUNatIsaM rAtidiyAI rAtiMdiyAiM paNNatte 2 / bhaddavate NaM mAse [egUNatIsaM rAtiMdiyAI rAtiMdiyaggeNaM paNNatte] 3 / kattie NaM [mAse egUNatIsaM rAtidiyAI rAtidiyaggeNaM paNNatte] 4 / pose NaM mAse [egUNatIsaM rAtiMdiyAI rAtiMdiyaggeNaM paNNatte] 5 / 10 phagguNe NaM [mAse egaNatIsaM rAtidiyAiM rAtiMdiyaggeNaM paNNatte] 6 / vaisAhe NaM mAse [egUNatIsaM rAtiMdiyAiM rAtiMdiyaggeNaM paNNatte] 7/ caMdadiNe NaM ekUNatIsaM muhutte sAtirege muhattaggeNaM paNNatte 8 / jIve NaM pasatthajjhavasANajutte bhavie sammaTThiI titthakaranAmasahitAo NAmassa NiyamA egUNatIsaM uttarapagaDIo nibaMdhittA vemANiesu devesu devattAe 15 uvavajati 9 // [2] imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM egUNatIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 1 / ahesattamAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM egUNatIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA 2 / 20 asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM egUNatIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 3 // 1. AvazyakasUtrasya caturthe pratikramaNAdhyayane 'egaNatIsAe pAvasuyapasaMgahi iti sUtrasya haribhadrasUriviracitAyAM vRttAvapi kiJcidbhadana pApathrataprasaGgAnAM varNana vartate / / Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasutre sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM egUNatIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA 4| uvarimamajjhimagevejjayANaM devANaM jahaNaNeNaM egUNatIsaM sAgarovamAI ThitI 98 paNNattA 5 / je devA uvarimaheTThimagevejjayavimANesu devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM egUNatIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / [3] te NaM devA egUNatIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM egUNatIsAe vAsasahassehiM AhAra samuppajjati 2 | saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je egUNatIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti [ jAva savvadukkhANaM aMtaM karessaMti] 3 / [TI0] ekonatriMzatsthAnakamapi vyaktameva, navaraM naveha sUtrANi sthiteH prAk tatra pApopAdAnAni zrutAni pApazrutAni teSAM prasaGgaH tathA''sevanArUpaH pApazrutaprasaGgaH. sa ca pApazrutAnAmekonatriMzadhitvAt tadvidha uktaH, pApazrutaviSayatayA pApazrutAnyeva 15 vocyante, ata evAha - bhometyAdi, tatra bhaumaM bhUmivikAraphalAbhidhAnapradhAnaM nimittazAstram, tathA utpAtaM sahajarudhiravRSTyAdilakSaNotpAtaphalanirUpakaM nimittazAstram, evaM svapnaM svapnaphalAvirbhAvakam, antarikSam AkAzaprabhavagrahayuddhabhedAdibhAvaphalanivedakam, aGgaM zarIrAvayavapramANaspanditAdivikAraphalodbhAvakam, svaraM jIvAjIvAzritasvarasvarUpaphalAbhidhAyakam, vyaJjanaM maSAdivyaJjanaphalopadarzakam. 20 lakSaNaM lAJchanAdyanekavidhalakSaNavyutpAdakamityaSTau / etAnyeva sUtra - vRttivArttikabhedAccaturviMzatiH 24, tatrAGgavarjitAnAmanyeSAM sUtraM sahasrapramANam. vRttirlakSapramANA, vArttikaM vRttivyAkhyAnarUpaM koTIpramANam, aGgasya tu sUtraM lakSam, vRttiH koTI, vArttikamaparimitamiti, tathA vikathAnuyogaH arthakAmopAyapratipAdanaparANi kAmandaka - vAtsyAyanAdIni bhAratAdIni vA zAstrANi 25, 25 tathA vidyAnuyogo rohiNIprabhRtividyAsAdhanAbhidhAyIni zAstrANi 26. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekonatriMzatsthAnakam / mantrAnuyogazceTakAdimantrasAdhanopAyazAstrANi 27, yogAnuyogo vazIkaraNAdiyogAbhidhAyikAni haramekhalAdizAstrANi 28. anyatIrthikebhyaH kapilAdibhyaH sakAzAdyaH pravRttaH svakIyAcAravastutattvAnAmanuyogo vicAraH tatpuraskaraNArthaM zAstrasandarbha ityarthaH so'nyatIrthikapravRttAnuyoga iti 29 / tathA''SADhAdaya ekAntaritA SaNmAsA ekonatriMzadrAtriMdivAni rAtriMdivaparimANena bhavanti sthUlanyAyena, kRSNapakSe pratyekaM 5 rAtriMdivasyaikasya kSayAt. Aha ca phagguNa - vaDasA AsADhabahulapakkhe bhadRvae kattie ya pose ya / ya bodhavvA omarattAo || [ uttarA0 26/15 ] ti / iyamatra bhAvanA- candramAso hi ekonatriMzad dinAni dinasya ca dviSaSTibhAgAnAM dvAtriMzat RtumAsazca triMzadeva dinAni bhavatIti candramAsApekSayA 10 RtumAso'horAtradviSaSTibhAgAnAM triMzatA samadhiko bhavati, tatazca pratyahorAtraM candradina meM kaikena dviSaSTibhAgena hIyate ityavasIyate, evaM dviSaSTyA candradivasAnAmekaSaSTirahorAtrANAM bhavatItyevaM sAtireke mAsadvaye ekamavamarAtraM bhavatIti, vizeSastviha candraprajJapteravaseya iti / tathA caMdadiNe NaM ti candradinaM pratipadAdikA tithiH, taccaikonatriMzad muhUrttA: 15 sAtirekA muhUrttaparimANeneti katham ? yataH kila candramAsa ekonatriMzad dinAni dvAtriMzacca dinadviSaSTibhAgA bhavanti, tatazcandradinaM candramAsasya triMzatA guNanena muhUrttarAzIkRtasya triMzatA bhAgahAre ekonatriMzanmuhUrttA dvAtriMzacca muhUrttasya dviSaSTibhAgA labhyanta iti / [ 0 21 1. "NArtha: hara // / 2. rAtridivasapari khaM0 / rAtriMdivapramANena he2 / 3. rAtriMdivasasyai khaM0 // 4. "AsADhetti ASADhe bahulapakSe bhAdrapadAdiSu ca bahulapakSe oma tti avamA nyUnA ekeneti zeSaH, ratta tti padaikadeza'pi padaprayogadarzanAdahorAtrAH evaM caikadinApahAre dinacaturdazakenaiva kRSNapakSa eteSviti bhAvaH || 26|15|| iti uttarAdhyayanasUtrasya zAntisUriviracitAyAM pAIyaTIkAyAm / tathA oghaniyuktau gA0 285 / / 5. boddhavvA ji2 / 6 pratiSu pAThA:- " rattAo ha1.2 / raNAo je1 / "rAo tti jer| ravAo tti khaM0 / / 7. bhavatIti ha1.2 // 8. candraprajapte dvAdaze prAbhRte vizeSajijJAsubhirvilokanIyam // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre __ tathA jIva: prazastAdhyavasAnAdivizeSaNo vaimAnikeSUtpattukAmA nAmakarmaNa ekonatriMzaduttaraprakRtIrbadhnAti, tAzcemA:- devagati: 1 paJcendriyajAti: 2 vaikriyadrayaM 4 taijasakArmaNazarIre 6 samacaturasraM saMsthAnaM 7 varNAdicatuSkaM 11 devAnupUrvI 12 agurulaghu 13 upaghAtaM 14 parAghAtam 15 ucchvAsaM 16 prazastavihAyogatiH 17 vasaM 18 bAdaraM 5 19 paryApta 20 pratyekaM 21 sthirAsthirayoranyatarat 22 zubhAzubhayAranyatarat 23 subhaga 24 susvarama 25 AdeyAnAdeyayoranyatarat 26 yazaHkIrtyayaza:kIorakataraM 27 nirmANa 28 tIrthakaraM ceti 29 / [sU0 30] [1] tIsaM mohaNijjaThANA paNNattA, taMjahA je yAvi tase pANe vArimajhe vigAhiyA / / 10 udaeNakkamma mAreti mahAmohaM pakuvvati / / 19 / / 1 / sIsAveDheNa je keI AveDheti abhikkhaNaM / tivve asubhasamAyAre mahAmohaM pakuvvati / / 20 / / 2 / pANiNA saMpihittANaM soyamAvariya pANiNaM / aMto nadaMtaM mArei mahAmohaM pakuvvai / / 21 / / 3 / jAyateyaM samArabbha bahuM olaMbhiyA jaNaM / aMtodhUmeNa mArei mahAmohaM pakuvvai / / 22 / / 4 / sIsammi je pahaNai uttamaMgammi ceyasA / vibhaja matthayaM phAle mahAmohaM pakuvvati / / 23 / / 5 / puNo puNo paNihIe haNittA uvahase jaNaM / 20 phaleNaM aduva daMDeNaM mahAmohaM pakuvvai / / 24 / / 6 / gUDhAyArI nigRhejjA mAyaM mAyAe chAyae / asaccavAI NihAI mahAmohaM pakuvvai / / 25 / / 7 / 1. yaza:kIrti: 27 he 2 vinA / / 2. dazAzrutaskandhe navamyAM dazAyAM sarvA apyatA gAthA vartanta / / 3. prathamA' Adito gAthAGkasya sUcaka: / dvitIyastu mohniiysthaankrmaangkH|| 4. tivvAsubha' je5 / / 5. ita Arabhya aTI00 a5 madhye prAyaH sarvatra "vvaI iti pATha / / 18 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maga 300 triMzatsthAnakama / 0 dhaMseDa jo abhUeNaM akammaM attakammaNA / aduvA tumamakAsi tti mahAmohaM pakuvvai // 26 / / 8 / jANamANo parisao saccAmosANi bhAsati / ajjhINajhaMjhe purise mahAmohaM pakuvvati / / 27 / / 9 / aNAyagassa nayavaM dAre tasseva dhaMsiyA / viulaM vikkhobhaittANaM kiccA NaM paDibAhiraM / / 28 / / uvagasaMtaM pi jhaMpitA paDilomAhiM vaggUhiM / bhogabhoge viyAreti mahAmohaM pakuvvati / / 29 / / 10 / akumArabhUe je ker3a kumArabhUe tti haM vae / itthIhiM giddhe vasae mahAmohaM pakuvvati / / 30 / / 11 // abaMbhayArI je kei baMbhayAri tti haM vae / gaddabhe vva gavaM majjhe vissaraM nadaI nadaM / / 31 / / appaNo ahie bAle mAyAmosaM bahuM bhase / itthIvisayagehIe mahAmohaM pakuvvai / / 32 / / 12 / jaM nissie uvvahatI jasasA ahigameNa vA / tassa lubbhai vittammi mahAmohaM pakuvvai / / 33 / / 13 / issareNa aduvA gAmeNaM aNissare issarIkae / tassa saMpaggahIyassa sirI atulamAgayA ||34|| IsAdoseNa AiDe kalusAvilaceyase / je aMtarAyaM ceei mahAmohaM pakuvvati // 35 / / 14 / sappI jahA aMDauDaM bhattAraM jo vihiMsai / seNAvaI pasatthAraM mahAmohaM pakuvvai // 36 / / 15 / je nAyagaM va raTTassa neyAraM nigamassa vA / / seTiM baharavaM haMtA mahAmohaM pakuvvati / / 37 / / 16 / 1. bhAmarDa aTo kA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre bahujaNassa NeyAraM dIvaM tANaM ca pANiNaM / eyArisaM naraM haMtA mahAmohaM pakuvvati / / 38 / / 17/ uvaTTiyaM paDivirayaM saMjayaM sutavassiyaM / vokamma dhammao bhaMse mahAmohaM pakuvvati / / 39 / / 18 / tahevANataNANINaM jiNANaM varadaMsiNaM / tesiM avaNNimaM bAle mahAmohaM pakuvvati // 40 // 19 // neyAuyassa maggassa duTe avayaraI bahu / taM tippayaMto bhAveti mahAmohaM pakuvvati // 41 // 20 // AyariyauvajjhAehiM suyaM viNayaM ca gAhie / te ceva khiMsatI bAle mahAmohaM pakuvvati // 42 // 21 // AyariyauvajjhAyANaM sammaM no paDitappar3a / appaDipUyae thaddhe mahAmohaM pakuvvati // 43 / / 22 / abahussue ya je kei sueNa pavikaMthaI / sajjhAyavAyaM vayati mahAmohaM pakuvvati / / 44 / / 23 / ___ atavassie ya je ker3a taveNa pavikaMthai / savvaloyapare teNe mahAmohaM pakuvvati / / 45 / / 24| sAhAraNaTThA je kei gilANammi uvaTThie / pabhU Na kuNaI kiccaM majhaM pi se na kuvvati / / 46 / / saDhe niyaDipaNNANe kalusAulaceyase / __appaNo ya abohIe mahAmohaM pakuvvati / / 47 / / 25 / je kahAhigaraNAI saMpauMje puNo puNo / savvatitthANa bheyAya mahAmohaM pakuvvati // 48 // 26 / je ya Ahammie joe saMpauMje puNo puNo / sAhAheuM sahIheDaM mahAmohaM pakuvvati / / 49 / / 27/ Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi0 30 triMzatsthAnakam / 103 je ya mANussae bhoe adavA pAraloie / te'tippayaMto Asayati mahAmAhaM pakuvvati / / 50 / / 28 // iDI jutI jaso vaNNo devANaM balavIriyaM / tesiM avaNNima bAle mahAmohaM pakuvvati ||51 / / 29 / apassamANo passAmi deve jakkhe ya gujjhage / aNNANI jiNapUyaTThI mahAmohaM pakuvvati // 52 // 30 / 1 / there NaM maMDiyaputte tIsaM vAsAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNittA siddhe buddhe jAva savvadukkhappahINe 2 / egamege NaM ahoratte tIsaM muhuttA muhuttaggeNaM paNNatte / etesi NaM tIsAe muhattANaM tIsaM nAmadhejjA paNNattA, taMjahA- rohe, sete, 10 mitte, vAU, supIe 5, abhiyaMde, mAhiMde, balavaM, baMbhe, sacce 10, ANaMde, vijae, vIsaseNe, pAyAvacce, uvasame 15, IsANe, taTTe, bhAviyappA, vesamaNe, varuNa 20, satarisabhe, gaMdhavve, aggivesAyaNe, AtavaM, AvattaM 25, taTThavaM, bhUmahaM, risabhe, savvaTThasiddhe, rakkhase 30 / 3 / are NaM arahA tIsaM dhaNUiM urdUuccatteNaM hotthA 4/ sahassArassa NaM deviMdassa devaraNo tIsaM sAmANiyasAhassIto pnnnnttaao5| pAse NaM arahA tIsaM vAsAI agAramajjhAvasittA agArAto aNagAriyaM pavvatite // samaNe bhagavaM mahAvIre tIsaM vAsAI agAra jAva pavvatite 7 / rayaNappabhAe NaM puDhavIe tIsaM nirayAvAsasatasahassA paNNattA 8 / 20 [2] imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM tIsaM / paliovamAI ThitI paNNattA 1 / ahesattamAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM tIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA / asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM tIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 3 / 25 15 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 AcAryazrIabhayadevariviracitaTIkAsahita samavAyAGgasUtre [sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM tIsaM paliovamAI ThitI paNNattA ?] 4 / uvarimAuvarima gevejayANaM devANaM jahaNNeNaM tIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 5 / 5 je devA uvarimamajjhimagevejaesu vimANesu devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM tIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / [3] te NaM devA tIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1, jAva tIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe [samuppajati 2 / saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je tIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva 10 savvadukkhANaM aMtaM karessaMti 3 / / [TI0] triMzatsthAnakaM sugamam, navaraM sthiterAgaSTau sUtrANi, tatra mohanIyaM sAmAnyenASTaprakAraM karma vizeSatazcaturthI prakRtiH, tasya sthAnAni nimittAni mohanIyasthAnAni, tathA je Avi tase ityAdizlokaH, yazcApi trasAn prANAn stryAdIna vArimadhye vigAhya pravizyodakena zastrabhUtena mArayati, katham ?, Akramya pAdAdinA. 15 sa iti gamyate, mArya mANasya mahAmohotpAdakatvAt sakliSTa cittatvAcca bhavazataduHkhavedanIyamAtmano mahAmohaM prakaroti janayati, tadevaMbhUtaM trasamAraNeneka mohanIyasthAnamevaM sarvatreti / sIsA zlokaH, zIrSAveSTena ArdracarmAdimayena yaH kazcidveSTayati stryAdivasAniti gamyate abhIkSNaM bhRzaM tIvro'zubhasamAcAraH sa ityasya gamyamAnatvAt sa mAryamANasya 20 mahAmohotpAdakatvena Atmano mahAmohaM prakuruta iti 2 / yAvatkaraNAt keSucit sUtrapustakeSu zeSamohanIyasthAnAbhidhAnaparA: zlokAH sUcitAH. keSucit dRzyanta eveti te vyAkhyAyantepANiNA saMpihittANaM soyamAvariya pANiNaM / aMto nadaMtaM mArei mahAmohaM pakuvvai / / 3 / / Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triMzatsthAnakam | [ mU0 30] 105 pANinA hastena saMpidhAya sthagayitvA kiM tat ? zroto randhraM mukhamityarthaH, tathA AvRtya avarudhya prANinaM tataH antarnadantaM galamadhye ravaM kurvantaM ghuraghurAyamANamityarthaH, mArayati yaH sa iti gamyate, mahAmohaM prakarotIti tRtIyam 3 / jAyateyaM samArabbha bahuM oruMbhiyA jaNaM / aMtodhUmeNa mAreti mahAmohaM kuvva ||4| jAtatejasaM vaizvAnaraM samArabhya prajvAlya bahuM prabhUtam avarudhya mahAmaNDapa - vADAdiSu prakSipya janaM lokam antaH madhye maNDapAdeH dhUmena vahniliGgena, athavA antardhUmo yasya so'ntardhUmastena jAtatejasA vibhaktipariNAmAt mArayati yo'sau mahAmohaM prakarotIti caturtham 4 / sIsamma je pahAr3a uttamaMgammi ceyasA / 5 10 vibhajja matthayaM phAle mahAmohaM pakuvvati ||5|| zIrSe zirasi yaH prahanti khaDga - mudgarAdinA praharati prANina 'miti gamyate, kiMbhUte svabhAvataH ? zirasi uttamAGge sarvAvayavAnAM pradhAnAvayave tadvighAte'vazyaM maraNAt cetasA sakliSTena manasA, na yathAkathaJcidityarthaH tathA vibhAjya mastakaM prakRSTaprahAradAnena sphATayati vidArayati grIvAdikaM kAyamapIti gamyate sa ityasya 15 gamyamAnatvAt sa mahAmohaM prakarotIti paJcamam 5 / 1. vAhAdiSu khaM0 // 2. yasyAsAvanta khaM0 ja2 / / 3 sa nAsti je2 vinA / / 4. galAka je1.2. ha4 // 5 tathA nAsti je2 / je1 madhye'tra pAThaH patitaH / / 6. yogabhAvitena jera he1.2 / / puNo puNo paNihIe haNittA uvahase jaNaM / phaleNaM aduva daMDeNaM mahAmohaM pakuvvai / / 6 / / paunaH puNyena praNidhinA mAyayA yathA vANijakAdiveSaM vidhAya galakarttakAH pathi gacchatA saha gatvA vijane mArayanti, tathA hatvA vinAzya ya iti gamyate upahaset 20 AnandAtirekAt janaM mugdhalokaM hanyamAnam. kena hatvA ? phalena yogavibhAvitena mAtuliGgAdinA, aduva tathA daNDena prasiddhena sa iti gamyate, mahAmohaM prakarotIti SaSTham 6 / Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 gUDhAyArI nigUhejjA mAyaM mAyAe chAyae / asaccavAI NiNhAI mahAmohaM pakuvvai ||7|| gUDhAcArI pracchannAcAravAn nigUhayate gopayet, svakIyaM pracchannaM duSTamAcAram, tathA mAyAM parakIyAM mAyayA svakIyayA chAdayet jayet yathA zakunimArakAzchadairAtmAnamAvRtya 5 zakunIn gRhNantaH svakIyamAyayA zakunimAyAM chAdayanti tathA asatyavAdI nihnavI apalApakaH svakIyAyA mUlaguNottaraguNapratisevAyAH sUtrArthayorvA mahAmohaM prakarotIti 15 106 20 AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre saptamam / dhaMser3a jo abhUeNaM ammaM attakammuNA / aduvA mamakAsita mahAmohaM pakuvva // 8 // dhvaMsayati chAyayA bhraMzayati yaH puruSo'bhUtena asadbhUtena kam ? akarmakam avidyamAnaduzceSTitam AtmakarmaNA AtmakRtaRSighAtAdinA duSTavyApAraNa aduvA athavA yadanyena kRtaM tadAzritya parasya samakSameva tvamakArSIratanmahApApamiti vadati vadikriyAyAH gamyamAnatvAt sa ityasyApi gamyamAnatvAt sa mahAmohaM prakarotItyaSTamam 8 / jANamANo parisao saccAmosANi bhAsati / akkhINajhaMjhe purise mahAmohaM kuvvati ||9|| jAnAna: yathA anRtametat, pariSadaH sabhAyA bahujanamadhye ityarthaH, satyAmRSANi kiJcitsatyAni bahvasatyAni vastUni vAkyAni vA bhASate akSINajhaJjhaH anuparatakalahaH yaH sa iti gamyate, mahAmohaM prakarotIti navamam 9 / aNAyagassa nayavaM dAre tasseva dhaMsiyA / viulaM vikkhobhaittANaM kiccA NaM paDibAhiraM || uvagasaMtaM pi jhaMpitA paDilomAhiM vaggUhiM / bhogabhoge viyAreti mahAmohaM pakuvvati ||10|| anAyakaH avidyamAnanAyako rAjA, tasya, nayavAn nItimAnamAtyaH, sa tasyaiva 1. sa nAsti khaM0 he / / 2 pratiSu pATha:- satyAmuSANi kiMcitsa" he2 / satyamRSA kiMcitsa hara vinA // 3 bahanyasatyAni je2 / bahasatyAni nAsti khaM0 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 (ma0 30 triNshtmthaankm| rAjJo dArAn kalatraM dvAraM vA arthAgamasyopAyaM dhvaMsayitvA bhogabhogAn vidArayatIti sambandhaH. kiM kRtvA ? vipulaM pracuramatyarthamityarthaH, vikSobhya sAmantAdiparikarabhedena saMkSobhya nAyakama, tasya kSobhaM janayitvetyarthaH, kRtvA vidhAya NamityalakAre pratibAhyam anadhikAriNaM dArebhyo'rthAgamadvArebhyo vA, dArAn rAjyaM vA svayamadhiSThAyetyarthaH / tathA upakasantamapi samIpamAgacchantamapi, sarvasvApahAre 5 kRte prAbhatenAnulomaiH karuNaizca vacanairanukUlayitumupasthitamityarthaH, jhampayitvA naSTavacanAvakAzaM kRtvA pratilomAbhiH tasya pratikUlAbhirvAgbhiH vacanairatAdRzastAdRzastvamityAdibhirityarthaH, bhogabhogAn viziSTAn zabdAdIna vidArayati harati yo'sau mahAmohaM prakarotIti dazamam 10 / akumArabhUe je kei kumArabhUe ta'haM vae / itthIhiM giddhe vasae mahAmohaM pakuvvati // 11 // akumArabhUta: akumArabrahmacArI san yaH kazcit kumArabhUto'haM kumArabrahmacArI amiti vadati, atha ca strISu gRddho vazakazca strINAmevAyatta ityarthaH, athavA vasati Aste sa mahAmohaM prakarotItyekAdazam 11 / abaMbhayArI je keDa baMbhayAri ta'haM vae / gahabhe vva gavaM majjhe vissaraM nadaI nadaM / / appaNo ahie bAle mAyAmosaM bahuM bhase / itthIvisayagehIe mahAmohaM pakuvvai / / 12 / / abrahmacArI maithunAdanivRtto yaH kazcit tatkAla evA''sevyAbrahmacaryaM brahmacArI sAmpratamahamityatidhUrttatayA parapravaJcanAya vadati, tathA ya evamazobhAvahaM satAmanAdeyaM 20 bhaNan gardabha iva gavAM madhye visvaraM na vRSabhavanmanojJaM nadati muJcati nadaM nAdaM zabdamityarthaH, tathA ya evaM bhaNannAtmano'hito na hitakArI bAlo mUDho mAyAmRSAM 15 1. viziSTazabdAdIna jera 11.2 / / 2. paraprapaMcanAya hera vinA / / 3. mAyAmaSA kha0 je1 11 / mAyAM maSAM jr| Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahita samavAyAGgasUtre baha zAThyAnRtaM prabhUtaM bhaSate, zveva nindita bhASate, kayA ? strIviSayagRGkhyA hetubhUtayA, sa itthaMbhUto mahAmohaM prakarotIti dvAdazam 12 / jaM nissie uvvahatI jasasA ahigameNa vA / tassa lubbhai vittammi mahAmohaM pakuvvai / / 13 / / 5 yaM rAjAnaM rAjAmAtyAdikaM vA nizrita Azrita udvahate jIvikAlAbhanAtmAnaM dhArayati. katham ? yazasA tasya rAjAdeH satko'yamiti prasiddhyA abhigamanena vA sevayA AzritarAjAdestasya nirvAhakAraNasya rAjAderlubhyati vitta dravye yaH sa mahAmohaM prakarotIti trayodazam 13 / issareNa aduvA gAmeNaM aNissare issarIkae / 10 tassa saMpaggahIyassa sirI atulamAgayA / / IsAdoseNa AiDe kalusAvilaceyase / je aMtarAyaM ceei mahAmohaM pakuvvati / / 14 / / IzvareNa prabhuNA aduvA athavA grAmeNa janasamUhena anIzvara IzvarIkRta: tasya pUrvAvasthAyAmanIzvarasya sampragRhItasya puraskRtasya prabhvAdinA zrI: lakSmIratulA 15 asAdhAraNA AgatA prAptA, atulaM vA yathA bhavatItyevaM zrI: samAgatA AgatazrIkazca prabhvAyupakArakaviSaye IrSyAdoSeNAviSTo yuktaH kaluSeNa dveSalobhAdilakSaNapApenA''vilaM gaDulamAkulaM vA ceto yasya sa tathA yo'ntarAyaM vyavaccheda jIvita-zrI-bhogAnAM cetayate karoti prabhvAderasau mahAmohaM prakarotIti caturdazama 14 / sappI jahA aMDauDaM bhattAraM jo vihiMsai / seNAvaI pasatthAraM mahAmohaM pakuvvai / / 15 / / sappI nAgI yathA aMDauDaM aNDakakUTaM svakIyamaNDakasamUhamityarthaH, aNDasya vA puTaM sambaddhadaladvayarUpaM hinasti, evaM bhartAraM poSayitAraM yo vihinasti senApati rAjAnaM prazAstAram amAtyaM dharmapAThakaM vA sa mahAmohaM prakarotIti, tanmaraNe bahajanadaHsthatA bhavatIti paJcadazam 15 / Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ma triMzatsthAnakam / 100 je nAyagaM va raTThassa neyAraM nigamassa vA / seTiM bahuravaM haMtA mahAmohaM pakuvvati / / 16 / / yo nAyakaM vA prabhu rASTrasya rASTramahattarAdikamiti bhAvaH, tathA netAraM pravartayitAraM prayojaneSu nigamasya vANijakasamUhasya, kam ? zreSThinaM zrIdevatAkitapaTTabaddham, kiMbhUtam ? bahuravaM bhUrizabdaM pracurayazasamityarthaH hatvA mahAmohaM prakuruta iti SoDazam 5 15 bahujaNassa NeyAraM dIvaM tANaM ca pANiNaM / eyArisaM naraM haMtA mahAmohaM pakuvvati // 17|| bahajanasya paJcaSAdInAM lokAnAM netAraM nAyakaM dvIpa iva dvIpa: saMsArasAgaragatAnAmAzvAsasthAnam, athavA dIpa iva dIpo'jJAnAndhakArAvRta- 10 ddhidRSTiprasarANAM zarIriNAM heyopAdeyavastustomaprakAzakatvAt, tam, ata eva trANam ApadrakSaNaM prANinAmetAdRzaM yAdRzA gaNadharAdayo bhavanti, naraM prAvacanikAdipuruSa hatvA mahAmohaM prakarotIti saptadazam 17 / uvaTThiyaM paDivirayaM saMjayaM sutavassiyaM / vokamma dhammao bhaMse mahAmohaM pakuvvati // 18 // upasthitaM pravrajyAyAm, pravibrajiSumityarthaH, prativirataM sAvadyayogebhyo nivRttam, pravrajitamevetyarthaH, saMyataM sAdhum, sutapasvinaM tapAMsi kRtavantaM zobhanaM vA tapa: zritam Azritam, kvacit je bhikkhu jagajIvaNaM ti pAThaH, tatra jaganti jaGgamAni ahiMsakatvena jIvayatIti jagajIvanastaM vividhaiH prakArairupakramyAkramya vyupakramya, balAdityarthaH, dharmAt zruta-cAritralakSaNAd bhraMzayati yaH sa mahAmohaM prakarotIti 20 aSTAdazam 18 / tahevANataNANINaM jiNANaM varadaMsiNaM / tesiM avaNNima bAle mahAmohaM pakuvvati // 19 / / yathaiva prAktanaM mohanIyasthAnaM tathaivedamapi, anantajJAninAM jJAnasyAnantaviSayatvena 1. vyupAkramya ja2 / vyupakramya nAsti je5 he5.2 / / Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre akSayatvena vA jinAnAm arhatAM varadarzinAM kSAyikadarzanitvAt teSAM ye jJAnAdyanekAtizayasampadupetatvena bhuvanatraye prasiddhAH avarNaH avarNavAdo vaktavyatvena yasyAsti so'varNavAn yathA - nAsti kazcit sarvajJaH jJeyasyAnantatvAt. uktaM ca 110 ajja vi dhAvaDa nANaM ajja vi ya anaMtao alogAM vi / ajavina koi vihaM pAvati savvannuyaM jIvo || aha pAvati to saMto hor3a aloo na ceyamiti / [ ] tti / adUSaNaM caitad, utpattisamaya eva kevalajJAnaM yugapallokAloko prakAzayadupajAyate. yathA'pavarakAntarvarttidIpakalikA apavarakamadhyamityabhyupagamAditi. bAlaH ajJo mahAmohaM prakarotIti ekonaviMzatitamam 19 / neyAuyassa maggassa duTThe avayaraI bahu / taM tippayaMto bhAveti mahAmohaM pakuvvati ||20|| naiyAyikasya nyAyamanatikrAntasya mArgasya samyagdarzanAdeH mokSapathasya duSTo dviSTo vA apakaroti apakAraM karotIti, bahu atyartham pAThAntareNa apaharati bahujana vipariNamayatIti bhAvaH taM mArga tippayaMto tti nindan bhAvayati nindayA dveSeNa vA 15 vAsayati AtmAnaM paraM ca yaH sa mahAmohaM prakarotIti viMzatitamam 20 / AyariyauvajjhAehiM suyaM viNayaM ca gAhie / te ceva khiMsatI bAle mahAmohaM pakuvvati ||21|| AcAryopAdhyAyairyaiH zrutaM svAdhyAyaM vinayaM ca caritraM grAhita: zikSitaH tAneva khiMsati nindati 'alpazrutA ete' ityAdi jJAnataH, 'anyatIrthikasaMsargakAriNaH' ityAdi 20 darzanataH, 'mandadharmANaH pArzvasthAdisthAnavarttinaH' ityAdi caritrataH yaH sa evaMbhUto bAlo mahAmohaM prakarotItyekaviMzatitamam 21 / AyariyauvajjhAyANaM sammaM no paDitappar3a / appaDipUyae thaddhe mahAmohaM pakuvvati ||22|| 1. alogo tti / jera he1.2 / / 2 NAmayatIti khaM0 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 30 triMzatsthAnakam / 111 AcAryAdIn zrutadAna-glAnAvasthApraticaraNAdibhistarpitavataH upakRtavataH samyak na pratitaprpayati vinayAhAropadhyAdibhirna pratyupakaroti. tathA apratipUjako na pUjAkArI, tathA stabdho mAnavAn sa mahAmohaM prakarotIti dvAviMzatitamam 22 / abahussue ya je kei sueNa pavikaMthaI / sajjhAyavAyaM vayati mahAmohaM pakuvvati / / 23 / / abahuzrutazca yaH kazcit zrutena pravikatthate AtmAnaM zlAghate zrutavAnahamanuyogadharo'hamityevam, athavA kasmiMzcita 'sa tvamanuyogAcAryo vAcako vA iti pRcchati pratibhaNati- Amam, svAdhyAyavAdaM vadati vizuddhapAThako'hamityAdikaM yaH sa mahAmAhaM zrutAlAbhahetuM prakarotIti trayoviMzatitamam 23 / atavassie ya je kei taveNa pavikaMthai / savvaloyapara teNe mahAmohaM pakuvvati / / 24 / / sugamama. navaraM sarvalokAt sarvajanAta sakAzAt paraH prakRSTaH stena: cauro bhAvacAratvAta mahAmoham atapasvitAhetuM prakarotIti caturviMzatitamam 24 / mAhAraNaTThA je kei gilANammi uvaTThie / pabhU Na kuvvaI kiccaM majjhaM pi se na kuvvati / / saDhe niyaDipaNNANe kalusAulaceyase / appaNo ya abohIe mahAmohaM pakuvvati / / 25 / / sAdhAraNArthamupakArArthaM yaH kazcidAcAryAdigrlAne rogavati upasthite pratyAsannIbhUte prabhuH samartha upadezanauSadhAdidAnena ca svato'nyatazcopakAre na karoti kRtyamupekSate 20 ityarthaH, kenAbhiprAyeNetyAha- mamApyeSa na karoti kiMcanApi kRtyaM samartho'pi sanniti duSaNa. asamartho vA'yaM bAlatvAdinA, kiM kRtenAsya ? punarupakartumazaktatvAditi lAbhanati. zaThaH kaitavayuktaH zaktilopanAt, nikRti: mAyA tadviSaye prajJAnaM yasya sa tathA. glAna. praticaraNIyo mA bhavatviti glAnaveSamahaM karomIti vikalpavAnityarthaH, ata eva kaluSAkulacetAH AtmanazcAbodhiko bhavAntarAprAptavyajinadharmako 25 15 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 AcAryazrIabhayadavasUriviracitIkAsahita samavAyAGgasUtra glAnApratijAgaraNanA''jJAvirAdhanAt, cazabdAt pareSAM cA'bodhika: vidyamAnA bodhirasmAditi vyutpAdanAta, ye hi tadIya glAnApraticaraNamupalabhya jinadharmaparAGmukhA bhavanti teSAmabodhistatkRteti sa evambhUto mahAmohaM prakarotIti paJcaviMzatitamam / jo kahAhigaraNAI saMpauMje puNo puNo / 5 savvatitthANa bheyAya mahAmohaM pakuvvAte ||26 / / / ___ yaH kathA vAkyaprabandhaH, zAstramityarthaH. tadpANyadhikaraNAni kathAdhikaraNAni kauTilyazAstrAdIni prANyupamardanapravartakatvena teSAmAtmano dargatAvadhikAritvakaraNAta. kathayA vA kSetrANi kRSata, gA nastayata ityAdikayA adhikaraNAni tathAvidhapravRttirUpANi, athavA kathA rAjakathAdikA adhikaraNAni ca yantrAIni 10 kalahA vA kathAdhikaraNAni tAni samprayuGkte punaH punaH. evaM sarvatAthAnAM bhedAya saMsArasAgarataraNakAraNatvAt tIrthAni jJAnAdIni teSAM sarvathA nAzAya pravarttamAnaH sa mahAmAhaM prakarotIti Sar3avizatitamam 26 / je ya Ahammie joe saMpauMje puNo puNo / sAhAheuM sahIheuM mahAmAhaM pakuvati / / 27 / / 15 kaNThyam. navaram adhArmikA yogA nimitta-vazIkaraNAdiprayogA:, kimarthama ? zlAghAhetoH, sakhihetoH mitranimittamityarthaH. iti saptaviMzatitamama 27 / je ya mANussae bhoe aduvA pAraloDae / te'tippayaMto Asayati mahAmohaM pakuvvati / / 28 / / yaza mAnuSyakAn bhogAn athavA pAralaukikAn te tti vibhaktipariNAmAttastapa 20 vA atRpyan tRptimagacchan Asvadate abhilaSati Azrayati vA sa mahAmohaM prakarAtAti aSTavizatitamam 28 / / iDDI jutI jaso vaNNo devANaM balavIriyaM / tesiM avaNNimaM bAle mahAmohaM pakuvvati / / 29 / / RddhiH vimAnAdisampata, dyuti: zarIrAbharaNadIptiH, yaza: kIrti.. varNazuklAdiH 25 zarIrasambandhI. devAnAM vaimAnikAdInAM balaM zArIraM vIryaM jIvaprabhavam, astItyadhyAhAra:. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 31 ekatriMzatsthAnakam / 113 teSAmiha apagamyamAnatvAt teSAmapi devAnAmane kAtizAyiguNavatAmavarNavAn azlAghAkArI, athavA avarNavAn, kenollApana ? devAnAmRddhirdevAnAM dyutirityAdi kAkvA vyAkhyeyam, na kiJcida devAnAmRddhyAdikamastItyavarNavAdavAkyabhAvArthaH, ya evambhUtaH sa mahAmoha prakaroti ekonatriMzattamam 29 / apassamANo passAmi deve jakkha ya gujjhage / aNNANI jiNapUyaTThI mahAmohaM pakuvvati // 30 // apazyannapi yo brUte pazyAmi devAnityAdisvarUpeNa, ajJAnI, jinasyeva pUjAmarthayate yaH sa jinapUjArthI. gozAlakavata, sa mahAmohaM prakarotIti triMzattamam 30 / raudrAdayA muhartA AdityodayAdArabhya krameNa bhavanti, eteSAM ca madhye madhyamA: SaT kadAcid dine'ntarbhavanti kadAcidrAtrAviti / / 30 / / / 10 [sa0 31] [1] ekkatIsaM siddhAiguNA paNNattA, taMjahA- khINe AbhiNibohiyaNANAvaraNe, suyaNANAvaraNe, ohiNANAvaraNe, maNapajavaNANAvaraNe, khINe kevalaNANAvaraNe / khINe cakkhudaMsaNAvaraNe, evaM acakkhudaMsaNAvaraNe, ohidasaNAvaraNe, kevaladaMsaNAvaraNe, niddA, NihANihA, payalA, payalApayalA, khINe thiNagiddhI / khINe sAtAveyaNijje, 15 khINe asAyAveyaNijje / khINe saNamohe, khINe carittamohaNije / khINe negDyAue, tiriyAue, mANusAue, devAue / khINe uccAgoe, khINe niccAgoe, evaM subhaNAme, asubhaNAme / khINe dANaMtarAe, evaM lAbha-bhogauvabhoga-vIriyaMtarAe 31 / maMdare NaM pavvate dharaNitale ekkatIsaM joyaNasahassAI chacca tevIse joyaNasate 20 kiMcidesRNe parikkheveNaM paNNatte / jayA sUrie savvabAhirayaM maMDalaM uvasaMkamittA NaM cAraM carati tayA NaM ihagayassa maNUsassa ekatIsAe joyaNasahassehiM aTThahi ya ekkatIsehiM joyaNasatehiM tIsAe saTThibhAgehiM joyaNassa sUrie cakkhuphAsaM hvvmaagcchti| Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre abhivaDDie NaM mAse ekkatIsaM sAtiregANi rAtiMdiyANi rAtiMdiyaggeNaM paNNatte / Aicce NaM mAse ekkatIsaM rAtiMdiyANi kiMcivisesUNANi rAtiMdiyaggeNaM paNNatte / 5 [2] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM nerar3ayANaM ekkatIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA 1 / ahesattamAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM ekkatIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 21 asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM ekkatIsaM paliovamAiM ThitI 10 paNNattA 3 // sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM ekkatIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA 4 / vijaya-vejayaMta-jayaMta-aparAjitANaM devANaM jahaNaNeNaM ekkatIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 5 / 15 je devA uvarimauvarimagevejayavimANesu devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM ekatIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 6 / [3] te NaM devA ekkatIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 1 / tesi NaM devANaM ekkatIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajati 2 / 20 saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je ekkatIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva savvadukkhANaM aMtaM karessaMti 3 / ___ [TI0] ekatriMzatsthAnakaM sugamam, navaraM siddhAnAmAdau siddhatvaprathamasamaya eva guNA: siddhAdiguNAH, te cAbhinibodhikAvaraNAdikSayasvarUpA iti / mandaro meruH, sa ca dharaNItale dazasahasraviSkambha iti kRtvA yathoktaparidhipramANo 25 bhavatIti / Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ma0 32 ekatriMzatsthAnakam / 115 jayA NaM sUrie ityAdi, kila sUryasya caturazItyadhikaM maNDalazataM bhavati. maNDalaM ca jyotiSkamArgo'bhidhIyate, tatra jambUdvIpasyAntaH azItyadhike yojanazate paJcaSaSTiH sUryamaNDalAni bhavanti. tathA lavaNasamudre trINi triMzadadhikAni yojanazatAnyavagAaukonaviMzatyadhikaM sUryamaNDalazataM bhavati, tatra ca sarvabAhya samudrAntargatamaNDalAnAM paryantimam. tasya cAyAmaviSkambhau lakSaM SaT zatAni ca yojanAnAM 5 SaSTyadhikAni, paridhistu vRttakSetragaNitanyAyena trINi lakSANi aSTAdaza sahasrANi trINi zatAni paJcadazottarANi 318315, etAvacca kSetramAdityo'horAtradvayena gacchati, tatra ca SaSTimahartA bhavatIti SaSTyA bhAgApahAre yallabdhaM tanmuhUrtagamyakSetrapramANaM bhavati, tacca paJca sahasrANi trINi ca paJcottarANi zatAni paJcadaza ca yojanaSaSTibhAgA: 5305 , etacca divasArddhana guNyate, yadA ca sarvabAhye maNDale sUryazcarati tadA 10 dinapramANaM dvAdaza muhUrtAH, tadarthaM ca SaT, ataH SaDbhirmuhUrterguNitaM muhUrtagatipramANa cakSuHsparzapramANaM bhavati, tatra ekatriMzat sahasrANi aSTau ca zatAnyekatriMzadadhikAni triMzacca yojanaSaSTibhAgAH 31831 3 / abhivarddhitamAsa: abhivarddhitasaMvatsarasya catuzcatvAriMzadahorAtradviSaSTibhAgA- 15 dhikatryazItyadhikazatatrayarUpasya 383 , dvAdazo bhAgaH, abhivarddhitasaMvatsarazcAsau yatrAdhikamAsako bhavati trayodazacandramAsAtmakatvAccandramAsazca ekonatriMzatA dinAnAM dvAtriMzatA ca dinadviSaSTibhAgAnAM bhvtiiti| sAiregAI ti ahorAtrasya caturviMzatyuttarazatabhAgAnAmekaviMzatyuttarazatenAdhikAnIti / AdityamAsA yena kAlenAdityo rAziM bhuGkte, kiMcivisesUNAI ti ahorAtrArddhana 20 nyUnAnIti / / 31 / / [sU0 32] [1] battIsaM jogasaMgahA paNNattA, taMjahA 1. viSkambho kha0 11.2 / / 2. yatrAdhimAsako 2 / yatrAdhikamAso he1 // 3. AvazyakasUtre caturthe'dhyayane 'battIsAe jAgasaMgahahi iti sUtrasya hAribhavyA vRttau vistareNa dvAtriMzato yogasaMgrahAnAM varNanaM vartate. vizeSajijJAsubhistatra Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre AloyaNA 1 niravalAve 2, AvatIsu daDhadhammayA 3 / aNissitovahANe ya 4, sikkhA 5 nippaDikammayA 6 / / 53 / ! aNNAtatA 7 alobhe ya 8, titikkhA 9 ajjave 10 suI 11 / sammaddiTThI 12 samAhI ya 13, AyAre 14 viNaovae 15 / / 54 / / 5 dhitImatI ya 16 saMvege 17, paNihI 18 suvihi 19 saMvare 20 / attadosovasaMhAre 21, savvakAmavirattayA 22 / / 55|| paccakkhANe 23-24 viosagge 25, appamAde 26 lavAlave 27 / jhANasaMvarajoge ya 28, udae mAraNaMtie 29 // 56|| saMgANaM ca pariNA ya 30, pAyacchittakaraNe ti ya 31 / 10 ArAhaNA ya maraNaMte 32, battIsaM. jogasaMgahA / / 57 / / battIsaM deviMdA paNNattA, taMjahA- camare, bali, dharaNe, bhUyANaMde jAva ghose, mahAghose, caMde, sUre, sakke, IsANe, saNaMkumAre jAva pANate, accute / kuMthussa NaM arahao battIsaM jiNA battIsaM jiNasayA hotthA / sohamme kappe battIsaM vimANAvAsasatasahassA paNNattA / 15 revatiNakkhatte battIsatitAre paNNatte / battIsativihe NaTTe paNNatte / [2] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM battIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 11 ahesattamAe puDhavIe atthegatiyANaM neraDyANaM battIsaM sAgarovamAI ThitI 20 paNNattA 2 // asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM battIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 3 / sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM battIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 4 // je devA vijaya-vejayaMta-jayaMta-aparAjitavimANesu devattAte uvavaNNA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 (ma0 32 dvAtriMzatsthAnakam / sigaM devA atthegatiyANaM battIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 5 / [3] te NaM devA battIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA Usata vA nAsati vA / [tesi NaM devANaM battIsAe vAsasahassehiM AhAraTThe mamupajata 2 saMtagatiyA bhavasiddhiyA jIvA je battIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti] jAva savvadukkhANaM aMtaM karessaMti 3 / [TI0] dvAtriMzatsthAnakamapi vyaktam, navaraM yujyante iti yogA : manovAkkAyavyApArAH te ceha prazastA eva vivakSitAsteSAM ziSyAcAryagatAnAmAlocanA-nirapalApAdinA prakAreNa saGgrahaNAni saGgrahAH prazastayogasaGgrahAH prazastayogasaGgrahanimittatvAdAlocanAdaya eva tathAcyante, te ca dvAtriMzadbhavanti, tadupadarzakaM zlokapaJcakam AloyaNetyAdi, 10 asya gamanikA - tatra AloyaNa tti mokSasAdhakayogasaGgrahAya ziSyeNAcAryAyA''locanA dAtavyA 1. niravalAve tti AcAryo'pi mokSasAdhakayogasaGgrahAyaiva dattAyAmA''locanAyAM nirapalApaH syAt nAnyasmai kathayedityarthaH 2, AvaIsu daDhadhammaya tti prazastayogamaGgrahAya sAdhunA''patsu dravyAdibhedAsu dRDhadharmatA kAryA. sutarAM tAsu dRDhadharmaNA bhAvyamityarthaH 3. aNissiovahANe yatti 15 zubhayogasaGgrahAyaivA'nizritaM ca tadanyanirapekSamupadhAnaM ca tapo'nizritopadhAnaM parasAhAyyAnapekSaM tapo vidheyamityarthaH 4, sikkha tti yogasaGgrahAya zikSA'' sevitavyA, sAca sUtrArthagrahaNarUpA pratyupekSAdyAsevanAtmikA ceti dvidhA 5, nikamma tathaiva niSpratikarmatA zarIrasya vidheyA 6, aNNAyayatti tapaso'jJAtatA kAryA, yazaH- pUjAdyarthitvenA'prakAzayadbhistapaH kAryamityarthaH 7, alobhe ya tti alobhatA 20 vidheyA 8. titikkha tti titikSA parISahAdijayaH 9. ajjave tti Arjavam RjubhAvaH 10. sui ni zuciH satyaM saMyama ityarthaH 11. sammahiTTi tti samyagdRSTiH samyagdarzanazuddhiH 12. samAhI yatti samAdhizca cetaH svAsthyam 13, AyAre viNaovae ti dvAradrya tatrAcAropagataH syAt, na mAyAM kuryAdityarthaH 14. vinayopagato bhavet na mAnaM kuryAdityarthaH 15, dhiImaI yatti dhRtipradhAnA matirdhRtimatiH adainyam 25 5 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahita samavAyAGgasUtra 16, saMvege tti saMvega: saMsArabhayaM mokSAbhilASo vA 17, paNihi tti praNidhi: mAyA, sA na kAryatyarthaH 18. suvihi tti suvidhiH sadanuSThAnam 19, saMvaraH AzravanirodhaH 20, attadosovasaMhAre tti svakIyadoSasya nirodhaH 21. savvakAmavirattaya tti samastaviSayavaimukhyam 22. paccakkhANe tti pratyAkhyAnaM mUlaguNaviSayam 23 5 uttaraguNaviSayaM ca 24, viosagge tti vyutsargo dravya-bhAvabhedabhinnaH 25. appamAye tti pramAdavarjanam 26. lavAlave tti kAlopalakSaNam, tena kSaNe kSaNe sAmAcAryyanuSThAna kAryam 27, jhANasaMvarajoge yatti dhyAnameva saMvarayogo dhyAnasaMvarayoga: 28, udae mAraNaMtie tti mAraNAntike'pi vedanodaye na kSobha: kArya: 29, saMgANaM ca pariNa tti saGgAnAM jJaparijJA-pratyAkhyAnaparijJAbhedabhinnA parijJA kAryA 30. pAyacchittakaraNe 10 i ya tti prAyazcittakaraNaM ca kAryam 31, ArAdhanA ca maraNAnte maraNarUpo'nto maraNAntastatra ityete dvAtriMzadyogasaGgrahA iti 32 / ___ indrasUtre yAvatkaraNAt 'veNudeve veNudAlI harikkate harissahe aggisIhe aggimANave puNNe vasiTe jalakaMte jalappahe amiyagaI amiyavAhaNe velaMbe pahaMjaNe' iti dRzyam, punaH yAvatkaraNAt 'mAhiMde baMbhe laMtae sukke sahassAre' tti draSTavyam. 15 iha ca SoDazAnAM vyantarendrANAM SoDazAnAmeva cANapaNyikAdIndrANAmalparddhikatvanAvivakSitatvAdasaGkhyAtAnAmapi ca candra-sUryANAM jAtigrahaNena dvayoreva vivakSitatvAd dvAtriMzadindrA uktA iti / kunthunAthasya dvAtriMzadadhikAni dvAtriMzat kevlishtaanybhuuvn| dvAtriMzadvidhaM nATyamabhinayaviSayavastubhedAdyathA rAjapraznakRtAbhidhAdvitIyopAga iti sambhAvyate, dvAtriMzatpAtrapratibaddhamiti kecit / / 32 // 20 [sU0 33] [1] tettIsaM AsAyaNAto paNNattAto, taMjahA- sehe rAtiNiyassa AsannaM gaMtA bhavati, [AsAyaNA sehassa] 1, sehe rAiNiyassa purato gaMtA bhavati, [AsAyaNA sehassa] 2, sehe rAiNiyassa [sa ?]pakkhaM gaMtA bhavati, AsAyaNA sehassa 3, sehe rAtiNiyassa AsannaM ThiccA bhavati, AsAyaNA 1. AvazyakasUtrasya caturthe'dhyayane tettIsAe AsAyaNAhi iti sUtrasya hAribhatryAM vRttAvapi bistagaNa vrnnnmsti| Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 33 trayastriMzatsthAnakam / 119 10 sehassa 4, jAva rAtiNiyassa AlavamANassa tatthagate ciya paDisuNeti, [AsAyaNA sehassa] 33, iti khalu etAto tettIsaM AsAyaNAto / camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo camaracaMcAe rAyahANIe ekkamekke bAre tettIsaM tettIsaM bhomA paNNattA / mahAvidehe NaM vAse tettIsaM joyaNasahassAiM sAtiregAI vikkhaMbheNaM pnnnnttaaii| 5 jayA NaM sUrie bAhirANaMtaraM taccaM maMDalaM uvasaMkamittA NaM cAraM carati tayA NaM ihaMgatassa purisassa tettIsAe joyaNasahassehiM kiMcivisesUNehiM cakkhaphAsaM havvamAgacchati / [2] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegatiyANaM neraiyANaM tettIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA 1 / ahesattamAe puDhavIe kAla-mahAkAla-roruya-mahAroruesu neraiyANaM ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 2 / appatiTTANe narae neraiyANaM ajahaNNamaNukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA 31 asurakumArANaM devANaM atthegatiyANaM tettIsaM paliovamAiM ThitI paNNattA 4 / 15 sohammIsANesu kappesu atthegatiyANaM devANaM tettIsaM paliovamAI ThitI paNNattA 5 / vijaya-vejayaMta-jayaMta-aparAjitesu vimANesu, tettIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA / je devA savvaTThasiddhaM mahAvimANaM devattAte uvavaNNA tesi NaM devANaM 20 ajahaNNamaNukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA 7 / [3] te NaM devA tettIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA 11 tesi NaM devANaM tettIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajati 2 / saMtegatiyA bhavasiddhiyA jIvA je tettIsAe bhavagahaNehiM sijjhissaMti 25 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahita samavAyAGgasatra [jAva savvadukkhANaM aMtaM karessaMti 3 / [TI0] atha trayastriMzatsthAnakama, tatra Aya: samyagadarzanAdyavAptilakSaNa:. tasya zAtanA: khaNDanA: niruktAdAzAtanAH, tatra zaikSa: alpaparyAyo rAtnikasya bahapayAMyasya Asannam AsattyA yathA rajo'JcalAdi tasya lagati tathA gantA bhavatItyevamAzAtanA 5 zaikSasyetyevaM sarvatra 1. purao tti agrato gantA bhavati 2. sapakkhe ti samAnapakSaM samapArzva yathA bhavati, samazreNyA gacchatItyartha: 3. Thicca tti sthAtA AsitA bhavati, yAvatkaraNAd dazAzrutaskandhAnusAreNAnyA iha draSTavyAH, tAzcaivamarthataH - AsannaM puraH pArzvata: sthAnena timro 3 niSadanena ca tisraH 3. tathA vicArabhUmau gatayo: pUrvataramAcamata: zaikSasyAzAtanA 10. evaM pUrvaM gamanAgamanamAlocayata: 11. tathA rAtrI ko jaagtoti 10 pRSTa rAtnikena tadvacanamapratizRNvataH 12, rAtnikasya pUrvamAlapanAyaM kaMcana avamasya pUrvataramAlapata: 13, azanAdi labdhamaparasya pUrvamAlocayata: 14. evamanyasyApadarzayataH 15. evaM nimantrayata: 16, rAtnikamanApRcchyAnyasmai bhaktAdi dadataH 17. svaya pradhAnatara bhuJjAnasya 18, kvacit prayojane vyAharato rAtnikasya vaco'pratizaNvataH 52. ganika prati tatsamakSa vA bRhatA zabdena bahudhA bhASamANasya 20. vyAhatena mastakana vanda 15 iti vaktavya kiM bhaNasIti bruvANasya 21. prerayati rAtnike kastvaM preraNAyAmiti vadataH 22, Arya ! glAnaM kiM na praticarasItyAdyukte tvaM kiM na taM praticarItyAdi bhaNata. 23, dharma kathayati gurAvanyamanaskatAM bhajato'nanumodayata ityarthaH 24. kathayati garI na smarasIti vadata: 25, dharmakathAmAcchindataH 26. bhikSAvelA varttate ityAdivacanataH parSadaM bhindAnasya 27. guruparSado'nutthitAyAstathaiva vyavasthitAyA dharmaM kathayata: 28. 20 go: saMstArakaM pAdena ghaTTayata: 29, guroH saMstArake nirSIdata: 30. uccAsane niSAdata: 1 syaiva sarvatra je2 / / 2. draSTavyA iha je2 // 3. AsannapuraH ja1.2. 11.2 / / 4. ca nAsti - 15 / / , pravacanasAroddhAre'pi dvitIya vandanakadvAra 129-149 gAthAsa yAvaMzadAzAtanAmvarUpa vimtaraNa vrnnitmsti| tatra dvAdazI AzAtanA apratizravaNam. ekAnaviMzatitamyAzAtanApi apratizravaNama. ata, pravacanasAroddhAraTIkAyAM spaSTIkaraNamitya vihitam- "idAnImakonaviMzatitamImAha- evaM appaDisaNaNa tisara zabda kvaMto'pratizravaNe AzAtanA, nanviyaM appaDisaNaNe ti [12 dvAra pUrvavyAkhyAtava kimayaM punarbhaNvata / ityatrAha- navaramiNaM divasavisayaM ti idamapratizravaNa divase sAmAnyanoktama. pAzcAttya t vilasadandhakAgayA trA na ko'pi jAgrata supta vA mAM jAsyatItyapratizravaNamiti dvayAranayArbheda: 19 / / 14 / / " Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ma0 33 trayastriMzasthAnakam / 121 31. samAsane'pyevaM 32. trayastriMzattamA(mI?) sUtroktaiva, rAtnikasyAlapatastatragata eva AsanAdisthita eva pratizRNoti, Agatya hi pratyuttara deyamiti zaikSasyAzAtaneti tettIsaM tettIsaM bhoma tti bhaumAni nagarAkArANi, viziSTasthAnAnItyanye / tathA jayA NaM sUrie ityAdi. iha sUryasya maNDalayorantaraM dve dve 5 yAjane'STacatvAriMzaccaikaSaSTibhAgA:, etadviguNaM paJca yojanAni paJcatriMzaccaikaSaSTibhAgA:, etAvatA hInaM viSkambhataH sarvabAhyamaNDalAd dvitIyaM maNDalaM bhavati, tatazca vattakSatraparidhigaNitanyAyena paridhitaH saptadazabhiryojanairaSTatriMzatA caikaSaSTibhAgainyUna dvitIyamaNDalaM sarvabAhyamaNDalAdbhavati, evaM tRtIyamaNDale etadviguNena hInaM bhavati. tathAhi- tadviSkambhata ekAdazabhiryojanainavabhizcaikaSaSTibhAgaiH paryantimAddhInaM bhavati, 10 paridhitastu paJcatriMzatA yojanaiH paJcadazabhizcaikaSaSTibhAgaiyUnaM bhavati, tacca trINi lakSANi aSTAdaza sahasrANi dve zate ekonAzItyuttare SaTcatvAriMzaccaikaSaSTibhAgA iti, tathA antimamaNDalAnmaNDale maNDale dvAbhyAM muharttasyaikaSaSTibhAgAbhyAM dinavRddhirbhavati, tathA ca tRtIya maNDale yadA sUryazcarati tadA dvAdaza muhUrttAzcatvArazcaikaSaSTibhAgA muhUrtasya dinapramANa bhavati, tadaH caikaSaSTibhAgIkRtenASTaSaSTyadhikazatatrayalakSaNena, sthUlagaNitasya 15 vivakSitatvAta parityaktAze 318279 tRtIyamaNDalaparidhI guNite sati ekaSaSTyA ca paSTiguNitayA bhAge hRte yallabhyate tattRtIyamaNDale cakSuHsparzapramANaM bhavati, tacca dvAtriMzat sahasrANyakottarANi 32001 aMzAnAmekaSaSTyA bhAgalabdhAzcaikAnapaJcAzat SaSTibhAgA yojanasya - trayoviMzatizcaikaSaSTibhAgA yojanaSaSTibhAgasya , . etattRtIyamaNDale cakSuHsparzasya pramANa jambUdvIpaprajJaptyAmupalabhyate, iha tu yaduktaM trayastriMzat kiJcinyUnA, 20 tatra sAtirakasya yojanasyApi nyUnasahasratA vivakSiteti sambhAvyate, caturdaze maNDale 1. "jayA NaM bhaMte sAMgA bAhirataccaM maDalaM uvasaMkamittA cAra caraDa tayA NaM egamaMgeNa mahatteNaM kevaiya khattaM gacchaDa ! gAyamA ! paMca paMca jAyaNasahassAI tiNNi ya cauruttara jAyaNasae igNAlIsaM ca TibhAe jAyaNassa pragamagaNa mahattaNa gacchaDa tayA Na ihagayasma maNUsassa egAhiehi batIsAe jAyaNasahassahi egaNapannAe ya dvibhAehi jAyaNamma sahibhAga ca egaTTihA chattA tevIsAe cuNiyAbhAehi sUrie cakkhapphAsa havvamAgacchai / " iti jambadvIpaprajamA saptama vakSaskAra / / 2. sAtirekayojanasyApi je2 / / Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 AcAryazrIabhayadevasariviracitaTIkAsahite samavAyAGgasatra puridaM yathoktameva pramANaM bhavati. pratimaNDalaM yojanacaturazItyAH sAdhikAyAH prathamamaNDalamAne prakSepaNAditi / / 33 / / sU0 34] cottIsaM buddhAtisesA paNNattA, taMjahA- avaTTite kesa-maMsuroma-Nahe 1, nirAmayA niruvalevA gAyalaTThI 2, gokhIrapaMDure maMsasANite 3, 5 paumuppalagaMdhie ussAsanissAse 4, pacchanne AhAranIhAre adisse maMsacakkhuNA 5, AgAsagayaM cakkaM 6, AgAsagaM chattaM 7, AgAsiyAo seyavaracAmarAto 8, AgAsaphAliyAmayaM sapAyapIDhaM sIhAsaNaM 9, AgAsagato kuDabhIsahassaparimaMDiyAbhirAmo iMdajjhao purato gacchati 10, jattha jattha vi ya NaM arahaMtA bhagavaMto ciTuMti vA nisIyaMti vA tattha tattha vi ya NaM 10 takkhaNAdeva saMchannapatta-puppha-pallavasamAulo sacchatto sajjhao saghaMTo sapaDAto asogavarapAyavo abhisaMjAyati 11, Isi piTThao mauDaTThANammi teyamaMDalaM abhisaMjAyati, aMdhakAre vi ya NaM dasa disAto pabhAseti 12, bahusamaramaNijje bhUmibhAge 13, ahosirA kaMTayA bhavaMti 14, ur3a avivarIyA suhaphAsA bhavaMti 15, sItaleNaM suhaphAseNaM surabhiNA mArueNaM joyaNaparimaMDalaM savvao samaMtA 15 saMpamajijai tti 16, juttaphusieNa ya meheNa nihayarayareNuyaM kajati 17, jalathalayabhAsurapabhUteNaM viMTaTThAiNA dasaddhavaNNeNaM kusumeNaM jANussehappamANamette pupphovayAre kajjati 18, amaNuNNANaM saha-pharisa-rasa-rUva-gaMdhANaM avakariso bhavati 19, maNuNNANaM saha-pharisa-rasa-rUva-gaMdhANaM pAubbhAvo bhavati 20. paccAharato vi ya NaM hiyayagamaNIo joyaNanIhArI saro 21, bhagavaM ca NaM 20 addhamAgadhAe bhAsAe dhammamAtikkhati 22, sA vi ya NaM addhamAgadhA bhAsA bhAsijjamANI tesiM savvesiM AriyamaNAriyANaM dappaya-cauppaya-miya-pasupakkhi-sirIsivANaM appappaNo hitasivasuhadA bhAsattAe pariNamati 23, puvvabaddhaverA vi ya NaM devAsura-nAga-suvaNNa-jakkha-rakkhasa-kiMnara-kiMpurisa garula-gaMdhavva-mahoragA arahato pAyamUle pasaMtacittamANasA dhammaM nisAmeMti 25 24, aNNatitthiyapAvayaNI vi ya NaM AgayA vaMdaMti 25, AgayA samANA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 34 catutriMzatmthAnakam / 123 arahao pAyamUle nippaDivayaNA bhavaMti 26, jato jato vi ya NaM arahaMtA bhagavaMto viharaMti tato tato vi ya NaM joyaNapaNuvIsAeNaM ItI na bhavati 27, mArI na bhavati 28, sacakkaM na bhavati 29, paracakkaM na bhavati 30, ativaTThI na bhavati 31, aNAvuTThI na bhavati 32, dabhikkhaM na bhavati 33, puvvuppaNNA vi ya NaM uppAtiyA vAhI khippAmeva uvasamaMti 34 / 5 jaMbuddIve NaM dIve cauttIsaM cakkaviivajayA paNNattA, taMjahA- battIsaM mahAvidehe, bharahe, eravae / jaMbuddIve NaM dIve cottIsaM dIhaveyaDDA paNNattA / jaMbuddIve NaM TIva ukkosapade cottIsaM titthakarA samuppajaMti / camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo cottIsaM bhavaNAvAsasatasahassA pnnnnttaa| 10 paDhama-paMcama-chaTThI-sattamAsu causu puDhavIsu cottIsaM nirayAvAsasatasahassA paNNattA / [TI0] atha catustriMzatsthAnake kimapi likhyate- buddhAisesa tti buddhAnAM tIrthakatAmatizeSAH atizayA buddhAtizeSA:, avasthitam avRddhisvabhAvaM kezAzca zirojA zmazrUNi ca kUrcaromANi romANi ca zeSazarIralomAni nakhAzca pratItA iti 15 dvandvaikatvamityeka: 1. nirAmayA nIrogA nirupalepA nirmalA gAtrayaSTiH tanulateti dvitIyaH 2. gokSIrapANDuraM mAMsazoNitamiti tRtIyaH 3, tathA padmaM ca kamalaM gandhadravyavizeSo vA yat padmakamiti rUDham utpalaM ca nIlotpalamutpalakuSThaM vA gandhadravyavizeSastayoryo gandhaH sa yatrAsti tattathocchvAsaniHzvAsamiti caturthaH 4. pracchannamAhAranirim abhyavaharaNa-mUtrapurISotsargo, pracchannatvameva sphuTataramAha- adRzyaM 23 mAMsacakSuSA na punaravadhyAdilocanena puMsA iti paJcamaH 5. etacca dvitIyAdikamatizayacatuSkaM janmapratyayam / tathA AgAsagayaM ti AkAzagataM vyomavarti AkAzakaM vA prakAzakamityarthaH, cakraM dharmacakramiti SaSThaH 6. evamAkAzagaM chatraM 1 cakSuSAM ja2 hai / / 2. AgAsayaM ti je1.2 / / 3. AgAsagaM vAkAzakaM vA prakAzamityarthaH jera 5. AkAzakaM vA prakAzamityarthaH ja5 / / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasatre chatratrayamityartha iti saptamaH 7. AkAzake prakAza zvetavaracAmare prakIrNaka ityaSTamaH 8. AgAsaphAliyAmayaM ti AkAzamiva yadatyantamacche sphaTikaM tanmayaM siMhAsanaM saha pAdapIThena sapAdapIThamiti navamaH 9. AyAsagao tti AkAzagato'tyarthaM tRGga ityarthaH, kaDabhi tti laghupatAkA: saMbhAvyante, tatsahasraH 5 parimaNDitazcAsAvabhirAmazca abhiramaNIya iti vigrahaH, iMdajjhao tti zeSadhvajApekSayA'timahatvAdindrazcAsau dhvajazca indradhvaja iti vigrahaH, indratvasUcakA dhvaja iti vA. purao tti jinasyAgrato gacchatIti dazamaH 10. ciTuMti vA nisIyaMti va tti tiSThanti gatinivRttyA niSIdanti upavizanti. takkhaNAdeva tti tatkSaNameva akAlahInamityarthaH, patraiH saMchanna: patrasaMchanna iti vaktavye prAkRtatvAta saMchannapatra ityuktaM 10 sa cAsau puSpapallavasamAkulazceti vigrahaH, pallavA: akurAH, sacchatra: sadhvajaH saghaNTa: sapatAko'zokavarapAdapa ityekAdazaH 11. Isi tti ISad alpa piTThao tti pRSThataH pazcAdbhAge mauDaTThANammi tti mastakapradeze tejomaNDalaM prabhApaTalamiti dvAdazaH 12, bahusamaramaNIyo bhUmibhAga iti trayodazaH 13. ahosira tti adhomukhAH kaNTakA bhavantIti caturdaza: 14, Rtavo'viparItA:, kathamityAha- sukhaspA 15 bhavantIti paJcadaza: 15. yojanaM yAvat kSetrazuddhiH saMvataMkavAtenati SoDaza: 16, juttaphusieNaM ti ucitabindupAtena nihayaraya-reNuyaM ti vAtotkhAtamAkAzavarti rajo bhUvartA tu reNuriti gandhAdakavarSAbhidhAnaH saptadazaH 17, jalasthalajaM yad bhAsvaraM prabhUtaM ca kusumaM tena vRntasthAyinA urdhvamukhena dazArddhavarNena paJcavarNena, jAnunorutsedhasya uccatvasya yat pramANaM tadeva pramANa yasya sa jAnUtsedhapramANamAtra: puSpopacAra: 20 puSpaprakara ityaSTAdaza: 18, tathA kAlAgarupavarakuMdurukkaturukkadhUvamaghamaghetagaMdhuddha yAbhirAme bhavai tti kAlAgaruzca gandhadravyavizeSaH pravarakundarukkaM ca cIDAbhidhAnaM gandhadravyaM turukkaM ca zilhakAbhidhAnaM gandhadravyamiti dvandvastata etallakSaNo yo dhUpastasya maghamaghAyamAno bahalasaurabhyo yo gandha udbhUta udbhutastenAbhirAmam abhiramaNIya 1. AyAsaA tti je? he..2 / asao tti ja2 / / 2. kAlAguru ja" he1.2 / / 3. kAlAguru je5 he5.0 / / 4. taruSka je2 / / 5. he1 vinA- udvatta kha0 je / udhata ha2 / / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catustriMzatsthAnakam / 125 yattanathA sthAnaM niSadanasthAnamiti prakrama ityekAnaviMzatitamaH 19, tathA ubhayo pAsiM ca NaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM duve jakkhA kaDayatuDiyathaMbhiyabhuyA cAmarukkhevaM kareMti tti kaTakAni prakoSThAbharaNavizeSAH truTitAni bAhvAbharaNavizeSAH tairatibahutvena stambhitAviva stambhitau bhujau yayostau tathA yakSau devAviti viMzatitamaH 20. bRhadvAcanAyAmanantarIktamatizayadvayaM nAdhIyate, atastasyAM pUrve'STAdazaiva, amanojJAnAM 5 zabdAdInAmapakarSaH abhAva ityekAnaviMzatitamaH 19, manojJAnAM prAdurbhAva iti viMzatitamaH 20. paccAharao tti pratyAharato vyAkurvato bhagavataH hiyayagamaNIo tti hRdayaGgama: joyaNanIhAri tti yojanAtikAmI svara ityekaviMzaH 21, addhamAgahAe tti prAkanAdAnA SaNNA bhASAvizeSANAM madhye yA mAgadhI nAma bhASA rasorlazo mAgadhyAm / / ityAdilakSaNavatI sA asamAzritasvakIyasamagralakSaNA'rddhamAgadhItyucyate, tayA 10 dharmamAkhyAti. tasyA evAtikomalatvAditi dvAviMza: 22, bhAsijjamANIti bhagavatA'bhidhAyamAnA AriyamaNAriyANaM ti AryAnAryadezotpannAnAM dvipadA manuSyAzcatuSpadA gavAdayaH mRgA ATavyAH pazavo grAmyAH pakSiNa: pratItAH sarIsRpA ura: pAramappA bhujapArasappazceiti, teSAM kim ? Atmana Atmana: AtmIyayA AtmAyayatyarthaH, bhASAtayA bhASAbhAvena pariNamatIti sambandhaH, kimbhUtA'sau 15 bhASA ? ityAha- hitam abhyudayaM zivaM mokSaM sukhaM zravaNakAlodbhavamAnandaM dadAtIti hitazivasukhadati trayoviMza: 23, puvvabaddhavere tti pUrvaM bhavAntare'nAdikAle vA jAtipratyaya baddhaM nikAcitaM vairam amitrabhAvo yaiste tathA, te'pi ca. AsatAmanye, devA vaimAnikA asurA nAgAzca bhavanapativizeSAH suvarNAH zAbhanavopetatvAjjyAtiSkA yakSa-rAkSasa-kinnara-kiMpuruSA: vyantarabhedAH garuDA 20 garuDalAJchanatvAt suparNakumArA bhavanapativizeSAH, gandharvA mahoragAzca vyantaravizeSA eva, etaSAM dvandvaH, pasaMtacittamANasA, prazAntAni zamaM gatAni citrANi rAga-dvaSAdyanekavidhavikArayuktatayA vividhAni mAnasAni anta:karaNAni yeSAM te 1. "ata eta sau pAsa mAgadhyAma / / 4 / 287 / rasolaMzI / / 4 / 288 // iti hemacandrasarivicite praaktvyaakrnne|| 2. daya: 15 vinA / / 3. mokSaH sukhaM khu0 11.2 / mAkSasukhaM ja5 / / Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 AcAryazrIabhayadevasariviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtra prazAntacitramAnasA dharma nizAmayanti iti caturviMzaH 24. bRhadvAcanAyAmidamanyadatizayadvayamadhIyate, yaduta- anyatIrthikaprAvanikA api ca NaM vandante bhagavantamiti gamyate iti paJcaviMzaH 25. AgatAH santo'rhata: pAdamUle niSprativacanA bhavanti iti SaDviMza: 26, jao jao vi ya NaM ti yatra yatrApi 5 ca deze, tao tao tti tatra tatrApi ca paJcaviMzatau yojaneSu. iti: dhAnyAdyupadravakArI pracuramUSikAdiprANigaNa iti saptaviMza: 27, mAri: janamaraka ityaSTAviMza: 28. svacakraM svakIyarAjasainyam. tadapadravakAri na bhavatIti ekonatriMza: 29, evaM paracakraM pararAjasainyamiti triMza: 30, ativRSTiH adhikavarSa ityekatriMzaH 31. anAvRSTiH varSaNAbhAva iti dvAtriMza: 32, durbhikSaM duSkAla iti trayastriMzaH 33. uppAiyA vAhi 10 tti utpAtA: aniSTasUcakA rudhiravRSTyAdayastaddhetukA ye'nAste autpAtikAstathA vyAdhayo jvarAdyAstadapazama: abhAva iti catustriMzattamaH 34 / atra ca paccAharaA ita Arabhya ye'bhihitAste prabhAmaNDalaM ca karmakSayakRtAH, zeSA bhavapratyayebhyo'nye devakRtA iti, ete ca yadanyathApi dRzyante tanmatAntaramavagantavyamiti / ___ cakkavaTTivijaya tti cakravartivijetavyAni kSetrakhaNDAni / ukkosapae cottIsaM 15 titthagarA samuppajati tti samutpadyante sambhavantItyarthaH, na tvekasamaye jAyante. caturNAmavaikadA janmasambhavAt, tathAhi - merau pUrvAparazilAtalayo dve eva siMhAsane bhavato'to dvAveva dvAvavAbhiSicyate ato dvayordvayoreva janmati, dakSiNottarayostu kSetrayostadAnI divasasadbhAvAt na bharatairavatayorjinotpattirarddharAtra eva jinotpariti / paDhametyAdi prathamAyAM pRthivyAM triMzannarakAvAsAnAM lakSANi, paJcamyAM trINi SaSThyAM paJcAnaM 20 lakSaM saptamyAM paJca narakA:. evaM sarvamIlane catustriMzallakSANi bhavantIti / / 34 / / [sR0 35] paNatIsaM saccavayaNAisesA paNNattA / kuMthU NaM arahA paNatIsaM dhaNUI uDuMuccatteNaM hotthA / datte NaM vAsudeve paNatIsaM dhaNUiM urdUuccatteNaM hotthA / naMdaNe NaM baladeve paNatIsaM dhaNUI uDeuccatteNaM hotthA / 1. iti nAsti je khala Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 35] paJcatriMzatsthAnakam / 127 sohamme kappe sabhAe sohammAe mANavae cetiyakkhaMbhe heTThA uvariM ca addhatarasa addhaterasa joyaNANi vajettA majjhe paNatIsAe joyaNesu vatirAmaesu golavaTTasamuggatesu jiNasakahAto paNNattAto / bitiya-cautthIsu dosu puDhavIsu paNatIsaM nirayAvAsasayasahassA paNNattA / [TI0] paJcatriMzatsthAnakaM sugamam, navaraM satyavacanAtizayA Agame na dRSTAH, ete 5 tu granthAntaradRSTAH sambhAvitA:, vacanaM hi guNavadvaktavyam, tadyathA - saMskAravat 1, udAttam 2, upacAropetam 3, gambhIrazabdam 4, anunAdi 5, dakSiNam 6, upanItarAgam 7. mahArtham 8, avyAhatapaurvAparyam 9, ziSTam 10, asandigdham 11, apahRtAnyottaram 12, hRdayagrAhi 13, dezakAlAvyatItam 14, tattvAnurUpam 15, aprakIrNaprasRtam 16, anyonyapragRhItam 17, abhijAtam 18, atisnigdhamadhuram 19, aparamarmaviddham 20, 10 arthadharmAbhyAsAnapetam 21, udAram 22, paranindAtmotkarSaviprayuktam 23, upagatazlAgham 24. anapanItam 25, utpAditAcchinnakautUhalam 26, adrutam 27, anativilambitam 28. vibhrama-vikSepa-kilikiJcitAdiviyuktam 29, anekajAtisaMzrayAdvicitram 30, AhitavizeSam 31, sAkAram 32, sattvaparigraham 33, aparikheditam 34, avyucchedam 35 ceti / tatra saMskAravattvaM saMskRtAdilakSaNayuktatvam 1, udAttatvam uccairvRttitA 15 2. upacAropetatvam agrAmyatA 3, gambhIrazabdatvaM meghasyeva 4, anunAditvaM pratiravopetatA 5. dakSiNatvaM saralatvam 6, upanItarAgatvaM mAlavezikAdigrAmarAgayuktatA 7 ete sapta zabdApekSA atizayAH, anye tvarthAzrayA:, tatra mahArthatvaM bRhadabhidheyatA 8, avyAhatapaurvAparyatvaM pUrvAparavAkyAvirodha: 9, ziSTatvam abhimatasiddhAntoktArthatA vaktuH ziSTatAsUcakatvaM vA 10, asandigdhatvam asaMzayakAritA 11, apahRtAnyottaratvaM 20 paradUSaNAviSayatA 12, hRdayagrAhitvaM zrotRmanoharatA 13, dezakAlAvyatItatva prastAvocitatA 14, tattvAnurUpatvaM vivakSitavastusvarUpAnusAritA 15, aprakIrNaprasRtatvaM 1. aprakIrNa pramRtam je2 / aprakIrNaM prasRtam je1 he2 / / 2. ca 35 vacanaM mahAnubhAvairvaktavyamiti |ch| nathA dattaH saptamavAsudeva: he2 / / 3. 'zabdaM je2 // 4. mAlavakezikAdi' jaisN01| mAlavakaizikyAdi hai / / 5. pekSayA je2 he? / / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre susambandhasya sataH prasaraNam, athavA'sambaddhAdhikAritvA-'tivistarayorabhAva: 16. anyonyapragRhItatvaM paraspareNa padAnAM vAkyAnAM vA sApekSatA 17, abhijAtatvaM vaktuH pratipAdyasya vA bhUmikAnusAritA 18, atisnigdha-madhuratvaM ghRta-guDAdivat sukhakAritvam 19. aparamarmavedhitvaM paramarmAnudghaTTanasvarUpatvam 20, artha-dharmAbhyAsAnapetatvam 5 artha-dharmapratibaddhatvam 21, udAratvam abhidheyArthasyAtucchatvaM gumphaguNavizeSA vA 22, paranindAtmotkarSaviprayuktatvamiti pratItameva 23, upagatazlAghatvam uktaguNayogAt prAptazlAghatA 24, anapanItatvaM kAraka-kAla-vacana-liGgAdivyatyayarUpavacanadoSApetatA 25, utpAditAcchinnakautUhalatvaM svaviSaye zrotRNAM janitamavicchinnaM kautukaM yena tattathA tandrAvastattvam 26, adrutatvam anativilambitatvaM ca pratItam 27-28. vibhrama10 vikSepa-kilikiJcitAdiviyuktatvam, vibhramo vaktRmanaso bhrAntatA, vikSepa: tasyaivAbhidheyArthaM pratyanAsaktatA, kilikiJcitaM roSabhayAbhilASAdibhAvAnAM yugapadasakRtkaraNamAdizabdAnmanodoSAntaraparigrahastairvimuktaM yattattathA, tadbhAvastattvam 29. anekajAtisaMzrayAdvicitratvam, iha jAtayo varNanIyavastusvarUpavarNanAni 30. AhitavizeSatvaM vacanAntarApekSayA DhaukitavizeSatA 31, sAkAratvaM vicchinnavarNa-pada15 vAkyatvenAkAraprAptatvam 32, sattvaparigRhItatvaM sAhasopetatA 33. aparikheditatvama anAyAsasambhava: 34, avyuccheditvaM vivakSitArthasamyakasiddhiM yAvadavyavacchinnavacanaprameyateti 35 / tathA dattaH saptamavAsudevaH, nandanaH saptamabaladevaH, etayozcAvazyakAbhiprAyeNa SaDaviMzatirdhanuSAmuccatvaM bhavati, subodhaM ca tat, yato'ranAtha-mallisvAminorantare 20 tAvabhihitau, yato'vAci- ara-malliaMtare doNNi kesavA purisapuMDarIya-datta [Ava0 ni0 420] tti, aranAtha-mallinAthayozca krameNa triMzat paJcaviMzatizca dhanuSAmuccatvam, 1. vilambitvaM he, vinA / / 2. "viyuktaM vi' je1 // 3. vasturUpa' khaM0 / / 4. vaNNaNa vAsudavA savvaM nIlA balA ya mukkilayA / eesi dehamANa vucchAmi ahANapuvIe // 402 / / paDhamo dhaNUNa'sII sattarI saTTA ya panna paNayAlA / auNatIsaM ca dhaNU chavvIsa solasA daseva // 403 / / - iti AvazyakahAribhadrayAM vRtto / / ... "arazca malizva aramallA tayArantaram apAntarAla tasmin, dvau kezavau bhaviSyataH, ko dvau ityAha- puruSapaNDarIkadatto / / " - iti Avazyakasya hAribhadrayAM vRttau / / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sa0 36] SaTtriMzatsthAnakam / 129 etadantarAlavarttinozca vAsudevayoH SaSTha-saptamayorekonatriMzat SaDviMzatizca dhanuSAM yujyata iti, ihoktA tu paJcatriMzat syAt yadi datta-nandanau kunthunAthatIrthakAle bhavato na caitadevaM jinAntareSvadhIyata iti duravabodhamidamiti / / saudharme kalpe saudharmAvataMsakAdiSu vimAneSu sarveSu paJca paJca sabhA bhavanti / sudharmasabhA 1. upapAtasabhA 2, abhiSekasabhA 3, alaGkArasabhA 4. vyavasAyasabhA 5 5 ca / tatra sudharmasabhAmadhyabhAge maNipIThikopari SaSTiyojanamAno mANavako nAma caityastambho'sti, tatra vairAmaesu tti vajramayeSu tathA golavadvattA vartulA ye samudrakA bhAjanavizeSAsteSu jiNasakahAo tti jinasakthIni tIrthakarANAM manujalokanirvattA(?tA)nAM sakthIni asthIni prajJaptAnIti / bIya-cautthItyAdi dvitIyapRthivyAM paJcaviMzatirnarakalakSANi caturthyAM tu dazeti paJcatriMzattAnIti / / 35 / / 10 [sU0 36] chattIsaM uttarajjhayaNA paNNattA, taMjahA- viNayasuyaM 1, parIsahA 2, cAuraMgijjaM 3, asaMkhayaM 4, akAmamaraNijja 5, purisavijjA 6, urabbhijja 7, kAvilijaM 8, namipavvajA 9, dumapattayaM 10, bahusutapujA 11, haritesijaM 12, cittasaMbhUyaM 13, usukArijaM 14, sabhikkhugaM 15, samAhiTThANAI 16, pAvasamaNijaM 17, saMjaijjaM 18, miyacAritA 19, aNAhapavvajA 20, 15 samuddapAlija 21, rahanemijaM 22, gotamakesija 23, samitIo 24, jaNNatijaM 25, sAmAyArI 26, khaluMkijaM 27, mokkhamaggagatI 28, appamAto 29, tavomaggo 30, caraNavihI 31, pamAyaTThANAI 32, kammapagaDi 33, lesajjhayaNaM 34, aNagAramagge 35, jIvAjIvavibhattI ya 36 / ___ camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo sabhA sudhammA chattIsaM joyaNAI 20 uTuMuccatteNaM hotthA / samaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa chattIsaM ajANaM sAhassIto hotthA / cettAsoesu NaM mAsesu sati chattIsaMguliyaM sUrie porisicchAyaM nivvttti| [TI0] SaTtriMzatsthAnakaM spaSTameva, navaraM caitrAzvayujormAsayoH sakRd ekadA pUrNimAyAmiti vyavahAro nizcayatastu meSasaGkrAntidine tulAsaGkrAntidine cetyarthaH / 25 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 AcAryazrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre saptatriMzatsthAnakam / SaTtriMzadaGgulikAM padatrayamAnAm, Aha ca- "cettAsoesu mAsesu, tipayA hor3a porusI [ uttarA0 26 / 13 ] ti ||36|| [sU0 37] kuMthussa NaM arahao sattattIsaM gaNA sattattIsaM gaNaharA hotthA / hemavaya- heraNNavatiyAto NaM jIvAto sattattIsaM sattattIsaM joyaNasahassAiM 5 chacca covattare joyaNasate solasa ya ekUNavIsaibhAe joyaNassa kiMcivisesUNAto AyAmeNaM paNNattAto / 10 savvAsu NaM vijaya-vejayaMta- jayaMta- aparAjitAsu rAyadhANIsu pAgArA sattattIsaM sattattIsaM joyaNAI uDDauccatteNaM paNNattA / khuDDiyAe NaM vimANappavibhattIe paDhame vagge sattattIsaM uddesaNakAlA paNNattA / kattiyabahulasattamIe NaM sUrie sattattIsaMguliyaM porisicchAyaM nivvattaittA cAraM ca | [TI0] saptatriMzatsthAnakamapi vyaktam, navaraM kunthunAthasyeha saptatriMzad gaNadharA uktAH, Avazyake tu paJcatriMzat zrUyanta iti haimavatAdijIvayoruktapramANasaMvAdagAthA matAntaram / tathA 15 sattattIsa sahassA cha cca sayA joyaNANa causayarA / * | hemavayavAsajIvA kiMcUNA solasa kalA ya // [ bRhatkSetra0 54 ] kalA ekonaviMzatibhAgo yojanasyeti / tathA vijayAdIni pUrvAdIni jambUdvIpadvArANi tannAyakAstannAmAno devAsteSAM rAjadhAnyastannAmikA eva pUrvAdidikSu ito'saGkhyeyatame jambUdvIpa iti / kSudrikAyAM vimAnapravibhaktau kAlikazrutavizeSe, tatra kila bahavo 20 vargA adhyayanasamudAyAtmakA bhavanti / tatra prathame varge pratyadhyayanamuddezasya ye kAlAsta uddezanakAlA iti / yadi azvayujaH paurNamAsyAM SaTtriMzadaGgulikA pauruSIcchAyA bhavati tadA kArtikasya kRSNasaptamyAmagulasya vRddhiM gatatvAt saptatriMzadaGgulikA bhavatIti ||37|| 1. dRzyatAM pR0 87 Ti01 / 2. dRzyatA 50 142 Ti01 / / 3 yadi caitrasya paurNa he2 / / 4. tadA vaizAkhasya kRSNa hare / / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 [sU0 38-39 ] aSTatriMzatsthAnakam / [sU0 38] pAsassa NaM arahato purisAdANIyassa aTThattIsaM ajjiAsAhassIto ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hotthA | hemavateraNNavatiyANaM jIvANaM dhaNUvaTThA aTThattIsaM aTThattIsaM joyaNasahassAI satta ya cattAle joyaNasate dasa egUNavIsatibhAge joyaNassa kiMcivisesUNA parikkheveNaM paNNattA / atthassa NaM pavvayaraNNo bitie kaMDe aTThattIsaM joyaNasahassAiM uDDauccatteNaM paNNatte / khuDDiyAe NaM vimANapavibhattIe bitie vagge aTThattIsaM uddesaNakAlA paNNattA / [TI0] aSTatriMzatsthAnakaM vyaktameva, navaraM dhaNupaTTaM ti jambUdvIpalakSaNavRttakSetrasya 10 haimavata-hairaNyavatAbhyAM dvitIya-SaSThavarSAbhyAmavacchinnasyAropitajyadhanuH pRSThAkAre paridhikhaNDe dhanuHpRSThe iva dhanuH pRSThe ucyete, tatparyantabhUte RjupradezapaGktI tu jIve iva jIve iti / etatsUtrasaMvAdigAthArddhaM cattAlA satta sayA aDatIsa sahassa dasa kalA ya dhaNu [bRhatkSetra0 55 ] tti| tathA atthassa tti asto meruryatastenAntarito ravirastaM gata iti vyapadizyate tasya parvatarAjasya giripradhAnasya dvitIyaM kANDaM 15 vibhAgo'STatriMzadyojanasahasrANyuccatvena bhavatIti, matAntareNa tu triSaSTiH sahasrANi, * yadAha merussa tinni kaMDA puDhavovalavairasakkarA paDhamaM / rayae ya jAyarUve aMke phalihe ya bIyaM tu // ekkAgAraM taiyaM taM puNa jaMbUNayAmayaM hor3a | joyaNasahassa paDhamaM bAhalleNaM ca bIyaM tu // teva sahassAiM taiyaM chattIsa joyaNasahassA | * merussuvariM cUlA uvviddhA joyaNaduvIsaM // [ bRhatkSetra0 312-14] ti // 38 // [sU0 39] namissa NaM arahato egUNacattAlIsaM AhohiyasayA hotthA / 1. biDayaM tu khaM0 | bitiyaM ca he2 // 5 20 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre ekonacatvAriMzatsthAnakam / samayakhette NaM ekUNacattAlIsaM kulapavvayA paNNattA, taMjahA- tIsaM vAsaharA, paMca maMdarA, cattAri usukArA / docca-cauttha-paMcama-chaTTha-sattamAsu NaM paMcasu puDhavIsu ekUNacattAlIsaM nirayAvAsasatasahassA paNNattA / 5 nANAvaraNijassa mohaNijassa gottassa Aussa vi etAsi NaM cauNhaM kammapagaDINaM ekUNacattAlIsaM uttarapagaDIto paNNattAo / [TI0] ekonacatvAriMzatsthAnakaM vyaktameva, navaram Ahohiya tti niyatakSetraviSayAvadhijJAninasteSAM zatAnIti / kulapavvaya tti kSetramaryAdAkAritvena kulakalpA: parvatAH kulaparvatAH, kulAni hi lokAnAM maryAdAnibandhanAni bhavantItIha 10 tairupamA kRtA, tatra varSadharAstriMzad jambUdvIpe dhAtakIkhaNDa-puSkarArddhapUrvAparASu ca pratyekaM himavadAdInAM SaNNA SaNNA bhAvAt, mandarA: paJca, iSukArA dhAtakIkhaNDapuSkarArddhayoH pUrvetaravibhAgakAriNazcatvAraH, evamete ekonacatvAriMzaditi / doccetyAdi dvitIyAyAM paJcaviMzatizcaturthyAM daza paJcamyAM trINi SaSThyAM paJconaM lakSaM saptamyAM paJceti yathoktasaMkhyA narakANAmiti / nANAvaraNijjetyAdi, jJAnAvaraNIyasya paJca 15 mohanIyasyASTAviMzati: gotrasya dve AyuSazcatasraH ityevamekonacatvAriMzaditi / / 39 / / [sU0 40] arahato NaM ariTThanemissa cattAlIsaM ajiyAsAhassIto hotthaa| maMdaracUliyA NaM cattAlIsaM joyaNAI uTuMuccatteNaM paNNattA / saMtI arahA cattAlIsaM dhaNUI uTuMuccatteNaM hotthA / bhUyANaMdassa NaM [NAgiMdassa ?] nAgaraNNo cattAlIsaM bhavaNAvAsasayasahassA 20 paNNattA / khuDDiyAe NaM vimANapavibhattIe tatie vagge cattAlIsaM uddesaNakAlA paNNattA / phagguNapuNNimAsiNIe NaM sUrie cattAlIsaMguliyaM porisicchAyaM nivvadRittA 1. paMconalakSaM khaM0 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 [sU0 40-42] catvAriMzadekacatvAriMzad-dvicatvAriMzatsthAnakAni / NaM cAraM carati / evaM kattiyAe vi puNNimAe / ___ mahAsukke kappe cattAlIsaM vimANAvAsasahassA paNNattA / [TI0] catvAriMzatsthAnakaM vyaktam, navaraM vaisAhapuNNimAsiNIe tti yat keSucit pustakaSu dRzyate so'papAThaH, phagguNapuNNimAsiNIe tti atrAdhyeyam, katham ?, ucyate. pose mAse cauppayA [uttarA0 26 / 13] iti vacanAt pauSapaurNamAsyAmaSTa- 5 catvAriMzadagulikA sA bhavati, tato mAghe catvAri phAlgune ca catvAri aGgulAni patitAnItyevaM phAlgunapaurNamAsyAM catvAriMzadagulikA pauruSIcchAyA bhavati, kArttikyAmapyevamava, yataH cettAsoesu mAsesu tipayA hoi porusI [uttarA0 26 / 13] ityuktam, tataH padatrayasya SaTtriMzadaGgulapramANasya kArtikamAsAtikrame caturagulavRddhau catvAriMzadaGgulikA sA bhavatIti / / 40 / / 10 [sU0 41] namissa NaM arahato ekkacattAlIsaM ajiyAsAhassIo hotthaa| causu puDhavIsu ekkacattAlIsaM nirayAvAsasayasahassA paNNattA. taMjahArayaNappabhAe paMkappabhAe tamAe tamatamAe / mahalliyAe NaM vimANapavibhattIe paDhame vagge ekkacattAlIsaM uddesaNakAlA pnnnnnaa| 15 [TI0] ekacatvAriMzatsthAnakaM sugamam, navaraM causu ityAdi krameNa sUtroktAsu catasRSu prathama-caturtha-SaSTha-saptamISu pRthivISu triMzato dazAnAM ca narakalakSANAM paJconasya caikasya [lakSasya] paJcAnAM ca narakANAM bhAvAdyathoktasaMkhyAste bhavantIti / / 41 / / [sU0 42] samaNe bhagavaM mahAvIre bAyAlIsaM vAsAiM sAhiyAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNittA siddhe jAva ppahINe / 20 jaMbuDhIvassa NaM dIvassa purathimillAo carimaMtAo gothubhassa NaM AvAsapavvatassa paccatthimille carimaMte esa NaM bAtAlIsaM joyaNasahassAI abAhAte aMtare paNNatte / evaM cauddisi pi dobhAse saMkhe dayasIme ya / kAloe NaM samudde bAyAlIsaM caMdA jotiMsu vA joiMti vA jotissaMti ? zyatAM 1087 TI0 / / Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre vA / bAyAlIsaM sUriyA pabhAsiMsu vA pabhAsiMti vA pabhAsissaMti vA / saMmucchimabhuyaparisappANaM ukkoseNaM bAyAlIsaM vAsasahassAI ThitI paNNattA / nAme NaM kamme bAyAlIsavihe paNNatte, taMjahA- gatiNAme jAtiNAme sarIraNAme sarIraMgovaMgaNAme sarIrabaMdhaNaNAme sarIrasaMghAyaNaNAme saMghayaNaNAme 5 saMThANaNAme vaNNaNAme gaMdhaNAme rasanAme phAsaNAme agarulahuyaNAme uvaghAyaNAme parAghAtaNAme ANupuvvINAme ussAsaNAme AtavaNAme ujjoyaNAme vihagagatiNAme tasaNAme thAvaraNAme suhumaNAme bAdaraNAme pajattaNAme apajattaNAme sAdhAraNasarIraNAme patteyasarIraNAme thiraNAme athiraNAme subhaNAme asubhaNAme subhagaNAme dubbhagaNAme susaraNAme dussaraNAme AdejjaNAme 10 aNAdejaNAme jasokittiNAme ajasokittiNAme nimmANaNAme titthakaraNAme / lavaNe NaM samudde bAyAlIsaM nAgasAhassIo abhiMtariyaM velaM dhAreti / mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe bitie vagge bAyAlIsaM uddesaNakAlA paNNattA / egamegAe NaM osappiNIe paMcama-chaTThIto samAto bAyAlIsaM vAsasahassAI 15 kAleNaM paNNattAto / __egamegAe NaM ussappiNIe paDhama-bitiyAto samAto bAyAlIsaM vAsasahassAI kAleNaM paNNattAto / ___ [TI0] dvicatvAriMzatsthAnakaM vyaktameva, navaraM bAyAlIsaM ti chadmasthaparyAya dvAdaza varSANi SaNmAsA arddhamAsazceti, kevaliparyAyastu dezonAni triMzadvarSANIti paryuSaNAkalpe 20 dvicatvAriMzadeva varSANi mahAvIraparyAyo'bhihitaH, iha tu sAdhika uktaH, tatra paryaSaNAkalpe yadalpamadhikaM tanna vivakSitamiti sambhAvyata iti, jAva tti karaNAta 'buddhe mutte aMtakaDe parinivvuDe savvadukkhappahINe' tti dRzyam / jaMbuddIvassetyAdi. 1. "teNaM kAleNa teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIra tIsaM vAsAI agAravAsamajJa vasittA. sAiragAI davAlasa vAsAI chaumatthapariyAgaM pAuNittA. desUNAI tIsa vAsAI kevalipariyAgaM pAuNittA bAyAlIsaM vAsAI sAmaNNapariyAgaM pAuNittA, bAvari vAsAI savvAuyaM pAlaittA: ... ....... siddha baddhe mutte aMtagaDe parinivvaDe savvadakkhappahINa // 147 / / " iti paryuSaNAkalpe / / 2. he2 vinA- 'nivvuDe tti savvadukkhappahINa tti dRzyaM ja1.2 he1 / 'nivvuDe ti dRzyaM kh0|| 3. jaMbUTIva' je1 kha0 / / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ma0 42 dvicatvAriMzatsthAnakam / purithimillacarimaMtAo tti jagatIbAhyaparidherapasRtya gostubhasyA''vAsaparvatasya velaMdharanAgarAjasambandhinaH pAzcAttyazcaramAntaH caramavibhAgo yAvatA'ntareNa bhavati esa NaM ti etadantaraM dvicatvAriMzadyojanasahasrANi prajJaptam, antarazabdena vizeSo'pyabhidhIyate ityata Aha- AbAhAe tti vyavadhAnApekSayA yadantaraM tdityrthH| kAlAyaNe tti dhAtakIkhaNDapariveSTake kAlodAbhidhAne samudre / 5 ___ gainAmetyAdi. gatinAma yadudayAnnArakAditvena jIvo vyapadizyate, jAtinAma yadudayAdekendriyAdirbhavati, zarIranAma yadudayAdaudArikAdizarIraM karoti, yadudayAdaGgAnAM zira :prabhRtInAm upAGgAnAM ca agulyAdInAM vibhAgo bhavati taccharIrAGgopAGganAma, tathA audArikAdizarIrapudgalAnAM pUrvabaddhAnAM badhyamAnAnAM ca sambandhakAraNa zarIrabandhananAma, tathA audArikAdizarIrapudgalAnAM gRhItAnAM yadudayAccharIraracanA bhavati 10 taccharIrasaGghAtanAma, tathA'sthnAM yatastathAvidhazaktinimittabhUto racanAvizeSo bhavati tat saMhanananAma, saMsthAnaM samacaturasrAdilakSaNaM yato bhavati tat saMsthAnanAma, tathA yadudayAvarNAdivizeSavanti zarIrANi bhavanti tad varNAdinAma, tathA yadudayAdagurulaghu svaM svaM zarIraM jIvAnAM bhavati tadagurulaghunAma, tathA yato'GgAvayavaH pratijihvikAdirAtmopaghAtako jAyate tadupaghAtanAma, tathA yato'GgAvayava eva viSAtmako 15 daMSTrA-tvagAdiH pareSAmupaghAtako bhavati tat parAghAtanAma, tathA yadudayAdantarAlagatau jIvA yAti tadAnupUrvInAma, tathA yadudayAdacchvAsaniHzvAsaniSpattirbhavati taducchvAsanAma, tathA yadudayAjjIvastApavaccharIro bhavati tadAtapanAma, yathA''dityabimbapRthivIkAyikAnAm, tathA yato'nuSNoddyotavaccharIro bhavati taduddyotanAma, tathA yataH zubhetaragamanayukto bhavati tadvihAyogatinAma, jasanAmAdInyaSTau 20 pratItArthAni, tathA yata: sthirANAM dantAdyavayavAnAM niSpattirbhavati tat sthiranAma, yatazca bhU-jihvAdInAmasthirANAM niSpattirbhavati tadasthiranAma, evaM zira:prabhRtInAM zubhAnAM tacchubhanAma, pAdAdInAmazubhAnAmazubhanAma iti, zeSANi pratItAni, navaraM yadadayAjjAtau 1. parithimi he2 vinA || 2. pAzcAtyacara' kha0 ha2 // 3. svaM zarIraM je2 // 4. 'dayAntarAla' he1.2 vinA / / . tathA zira:pra ha / / Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 AcAryazrIabhayadevasuriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre tricatvAriMzatsthAnakam / jAtau jIvadeheSu stryAdiliGgAkAraniyamo bhavati tat sUtradhArasamAnaM nirmANanAmeti. paJcama-chaTThIo samAo tti duHSamA ekAntaduHSamA cetyarthaH, paDhama-bIyAu tti ekAntaduHSamA duHSamA ceti / / 42 / / [sU0 43] tetAlIsaM kammavivAgajjhayaNA paNNattA / 5 paDhama-cauttha-paMcamAsu tIsu puDhavIsu tetAlIsaM nirayAvAsasayasahassA paNNattA / jaMbuddIvassa NaM dIvassa purathimillAo carimaMtAo gothubhassa NaM AvAsapavvatassa purathimille carimaMte esa NaM teyAlIsaM joyaNasahassAI abAhAe aMtare paNNatte / evaM cauddisiM pi dobhAse saMkhe dayasIme / 10 mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe tatie vagge tetAlIsaM uddesaNakAlA paNNattA / [TI0] tricatvAriMzatsthAnake'pi kiJcillikhyate, kammavivAgajjhayaNa tti karmaNa: puNya-pApAtmakasya vipAkaH phalaM tatpratipAdakAnyadhyayanAni karmavipAkAdhyayanAni. etAni ca ekAdazAGga-dvitIyAGgayoH sabhAvyanta iti / jaMbuddIvassa NamityAdi. 15 jambUdvIpasya paurastyAntAd gostubhaparvato dvicatvAriMzadyojanAnAM sahasrANi tadviSkambhazca sahasraM tadadhikAyA dvAviMzateralpatvenAvivakSaNAdevaM ca tricatvAriMzat sahasrANi bhavantIti. evaM cauddisiM pi tti uktadigantarbhAvena catasro diza uktAH, anyathA evaM tidisiM pi tti vAcyaM syAt, tatra caivamabhilApa: 'jaMbuddIvassa NaM dIvassa dAhiNillAo carimatAo daobhAsassa NaM AvAsapavvayassa dAhiNille carimaMte esa NaM teyAlIsa 20 joyaNasahassAI abAhAe aMtare paNNatte', evamanyat sUtradvayam, navaraM pazcimAyA zakha AvAsaparvata uttarasyAmudakasIma iti / / 43 / / [sU0 44] cottAlIsaM ajjhayaNA isibhAsiyA diyalogacutAbhAsiyA paNNattA / 1. "syA tu daka' ha2 / / Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catuzcatvArizat-paJcacatvAriMzatsthAnake / [sU0 44-45] 137 vimalassa NaM arahato cottAlIsaM purisajugAiM aNupaTThisiddhAiM jAva ppahINAI / dharaNassa NaM nAgiMdassa nAgaraNNo cottAlIsaM bhavaNAvAsasayasahassA pnnnnttaa| mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe cautthe vagge cottAlIsaM uddesaNakAlA 5 paNNattA / [TI0] catuzcatvAriMzatsthAnake'pi kiJcillikhyate, catuzcatvAriMzat isibhAsiya tti RSibhASitAdhyayanAni kAlikazrutavizeSabhUtAni diyaloyacayAbhAsiya tti devalokAccyutaiH RSIbhUtairAbhASitAni devalokacyutAbhASitAni, kvacitpAThaH devaloyacuyANaM isINaM coyAlIsaM isibhAsiyajjhayaNA paNNattA / 10 ___ purisajugAI ti puruSA: ziSya-praziSyAdikramavyavasthitA yugAnIva kAlavizeSA iva kramasAdharmyAt puruSayugAni, aNupaTTi tti AnupUrvyA aNubandhaM ti pAThAntare tRtIyAdarzanAdanabandhena sAtatyena siddhAni jAva tti karaNAd buddhAi muttAi atakaDAi savvadakkhappahINAI' ti dRzyam / mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe caturthe varge catuzcatvAriMzaduddezanakAlA: prajJaptA: / / 44 / / [sU0 45] samayakhette NaM paNatAlIsaM joyaNasatasahassAiM AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte / sImaMtae NaM narae paNatAlIsaM joyaNasatasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM pnnnntte| evaM uDuvimANe paNNatte / IsipabbhArA NaM puDhavI paNNattA evaM ceva / dhamme NaM arahA paNatAlIsaM dhaNUI uTuMuccatteNaM hotthA / 20 maMdarassa NaM pavvatassa cauddisiM pi paNatAlIsaM paNatAlIsaM joyaNasahassAI abAdhAte aMtare paNNatte / savve vi NaM divaTThakhettiyA nakkhattA paNatAlIsaM muhutte caMdeNa saddhiM jogaM joeMsu vA joeMti vA joissaMti vA 15 1. jAvaM ti khasa0 vinA / / Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre paJcacatvAriMzat-SaTcatvAriMzatsthAnake / tinneva uttarAI, puNavvasU rohiNI visAhA ya / ete channakkhattA, paNatAlamuhattasaMjogA / / 58 / / mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe paMcame vagge paNatAlIsaM uddesaNakAlA paNNattA / 5 [TI0] paJcacatvAriMzatsthAnake tvidaM likhyate, samayakhette tti kAlopalakSitaM kSetram. manuSyakSetramityarthaH / sImaMtae NaM ti prathamapRthivyAM prathamaprastaTe madhyabhAgavartI vRtto narakendraH sImantaka iti / uDuvimANe tti saudharmezAnayoH prathamaprastaTavarti catasRNAM vimAnAvalikAnAM madhyabhAgavarti vRttaM vimAnendrakamuDuvimAnamiti / IsipabbhAra tti siddhipRthivI / maMdarassa NaM pavvayassetyAdi sUtre lavaNasamudrAbhyantaraparidhyapekSayAntara 10 draSTavyamiti / savve vi NamityAdi, candrasya triMzanmuhUrtabhogyaM nakSatrakSetraM samakSetramucyate. tadeva sArddhaM vyarddham, dvitIyamarddhamasyeti dvyarddhamityevaM vyutpAdanAt, tathAvidhaM kSetraM yeSAmasti tAni vyarddhakSetrikANi nakSatrANi ata eva paJcacatvAriMzanmuhUrtAn candreNa sArddha yogaM, sambandhaM yojitavanti / tinneva gAhA, trINyuttarANi uttaraphAlgunya uttarASADhA uttarabhadrapadAH / / 45 / / 15 [sU0 46] diTThivAyassa NaM chAyAlIsaM mAuyApayA paNNattA / baMbhIe NaM livIe chAyAlIsaM mAuyakkharA paNNattA / pabhaMjaNassa NaM vAtakumAriMdassa chAyAlIsaM bhavaNAvAsasatasahassA pnnnnttaa| [TI0] atha SaTcatvAriMzatsthAnake kiJcillikhyate, diTThivAyassa tti dvAdazAGgasya mAuyApaya tti sakalavAGmayasya akArAdimAtRkAH padAnIva dRSTivAdArthaprasavanibandhanatvena 20 mAtRkApadAni utpAda-vigama-dhrauvyalakSaNAni, tAni ca siddhazreNi-manuSyazreNyAdinA viSayabhedena kathamapi bhidyamAnAni SaTcatvAriMzad bhavantIti sambhAvyate / tathA baMbhIe NaM livIe tti lekhyavidhau SaTcatvAriMzanmAtRkAkSarANi, tAni cA'kArAdIni hakArAntAni 1. isI je2 / / 2. "kSetrakANi khaM0 / / 3. mAtRkApadAnIva kha0 je2 vinA / / Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 47] saptacatvAriMzatsthAnakam / 139 sakSakArANi R RR la la laM(La) ityetadakSarapaJcakavarjitAni sambhAvyante / tathA pabhaMjaNassa tti audIcyasyeti / / 46|| [sU0 47] jayA NaM sUrie savvabbhaMtaraM maMDalaM uvasaMkamittA NaM cAraM carati tayA NaM ihagatassa maNUsassa sattacattAlIsaM joyaNasahassehiM dohi ya tevaDhehiM joyaNasatehiM ekkavIsAe ya saTThibhAgehiM joyaNassa sUrie cakkhuphAsaM 5 havvamAgacchati / there NaM aggibhUtI sattacattAlIsaM vAsAI agAramajjhAvasittA muMDe bhavittA NaM agArAto aNagAriyaM pavvaite / TI0] atha saptacatvAriMzatsthAnake kimapyucyate, jayA NamityAdi, iha lakSapramANasya jambUdvIpasyAbhayato'zItyuttare yojanazate 360 apanIte sarvAbhyantarasya sUryamaNDalasya 10 viSkambho bhavati 99640, tatparidhistrINi lakSANi paJcadaza sahasrANi ekonanavatyadhikAni 315089, etacca sUryo muhUrtAnAM SaSTyA gacchatIti SaSTyA'sya bhAgahAre muhUrtagatirlabhyate, sA ca paJca yojanasahasrANi dve caikapaJcAzaduttare yojanazate ekonatriMzacca SaSTibhAgA yojanasya 5251 29 , yadA cAbhyantaramaNDale sUryazcarati tadA'STAdaza muhUrtA divasapramANam, tadarddhana navabhirmuhUrteH muhUrtagatirguNyate, tatazca yathoktaM 15 cakSuHsparzapramANamAgacchatIti / aggibhUi tti vIranAthasya dvitIyo gaNadharastasya ceha saptacatvAriMzadvarSANyagAravAsa uktaH, Avazyake tu SaTcatvAriMzat, tatra 1. sarveSu halikhitAdarzeSu laM iti pATho dRzyate, kintu La iti zuddhaH pAThaH saMbhAvyate / / 2. paMcavartitAni jara / / 3. 'a A i I u U e ai o au aM aH, ka kha ga gha Ga, ca cha ja jha Ja Ta Tha Da Dha Na, ta tha da dha na pa pha ba bha ma, ya ra la va za Sa sa hai, kSa iti SaTcatvAriMzada mAtRkAkSarANi atra sNbhaavynte|| 4. "agAraparyAyadvAravyAcikhyAsayA''ha- paNNA chAyAlIsA bAyAlA hor3a paNNa paNNA ya / tevaNNa paMcasaTThI aDayAlIsA ya chAyAlA // 650|| vyA0 paJcAzat SaTcatvAriMzat dvicatvAriMzat bhavati paJcAzat paJcAzacca tripaJcAzat paJcaSaSThiH aSTacatvAriMzat SaTcatvAriMzat iti gAthArthaH / / chattIsA solasagaM agAravAso bhave gnnhraannN| chaumatthayapariyAgaM ahakkama kittaissAmi // 651 / / vyA0- SaTtriMzat SoDazakam agAravAso gRhavAsA yathAsaGkhyama etAvAn gaNadharANAm / ... chadmasthaparyAya yathAkramaM yathAyoga kIrtayiSyAmi iti gAthArthaH / / nIsA bArasa dasagaM bArasa bAyAla cohasadugaM ca / NavagaM bArasa dasa aTThagaM ca chaumatthapariyAo / / 652 / / gAtheyaM nigdsiddhaa|| kevaliparyAyaparijJAnopAyapratipAdanAyAha- chaumatthaparIyAgaM agAravAsaM ca vogasittA NaM / savvAugamsa sesaM jiNapariyAgaM viyANAhi // 653 / / vyA0 chadmasthaparyAyam agAravAsaM ca vyavakalayya sarvAyuSkasya Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre aSTacatvAriMzadekonapaJcAzatsthAnaka / saptacatvAriMzattamavarSasyAsampUrNatvAdavivakSA. iha tvapUrNasyApi pUrNatva?]vivakSeti sambhAvanayA na virodha iti / / 47 / / [sU0 48] egamegassa NaM ranno cAuraMtacakkavaTTissa aDayAlIsaM paTTaNasahassA paNNattA / 5 dhammassa NaM arahato aDayAlIsaM gaNA aDayAlIsaM gaNaharA hotthA / sUramaMDale NaM aDayAlIsaM ekasaTThibhAge joyaNassa vikkhaMbheNaM paNNatte / TI0] aSTacatvAriMzatsthAnake'pi kimapi likhyate, paTTaNa tti, vividhadezapaNyAnyAgatya yatra patanti tat pattanaM nagaravizeSaH / pattanaM rtnbhuumirityaahreke| dhammassa tti paJcadazatIrthakarasya, ihA'STacatvAriMzad gaNA gaNadharAzcoktAH, Avazyake tu 10 tricatvAriMzat paThyante tadidaM matAntaramiti / sUramaMDale tti sUryavimAnaM yeSAM bhAgAnAmekaSaSTyA yojana bhavati teSAmaSTacatvAriMzat, trayodazabhistaiyUnaM yojanamityarthaH ||48 / / [sU0 49] sattasattamiyA NaM bhikkhupaDimA ekUNapaNNAe rAtidiehiM chaNNaueNaM bhikkhAsateNaM ahAsuttaM ArAhiyA bhavai / 15 devakuru-uttarakurAsu NaM maNuyA ekUNapaNNAe rAtidiehi saMpattajovvaNA bhavati / teiMdiyANaM ukkoseNaM ekUNapaNNaM rAtiMdiyA ThitI paNNattA / zarSa jinaparyAya vijAnIhAti gAthArthaH / / sa cAyaM jinaparyAya:- bArasa solasa aTThAraseva aTrAraseva aTreva / solasa sola tahekavIsa coha sole ya sole ya // 654|| nigasiddhA / sarvAyuSkapratipAdanAyAha- bANauDa cauhatari sattari tatto bhave asII ya / egaM ca sayaM tatto tesII paMcaNauI ya // 655|| aTTattarI ca vAsA tatto bAvattarI ca vAsAI / bAvaTThI cattA khala savvagaNaharAuyaM eyaM // 656 / / gAthAdyaM nigasiddhameva / / iti AvazyakasUtraniryukteH haribhadrasUriviracitAyA vRttau // 1. "nake kimapi he1 // 2. paTTaNaM ti je2 // 3. "culasIi 5. paMcanauI 2. biuttaraM 3. sAlasuttara 4. saya ca 5 / sattahi 6. paNanauI 7. taNauI 8. asAI a 9 // 266 / / ikkAsII 10. chAvattarI a 11. chADi 12, sattavaNNA ya 13 / paNNA 14. teyAlIsA 15. chattIsA 16 cava. paNatIsA 17 / / 267 / / tittIsa 18. aTTavIsA 19. aTThArasa 20 ceva, tahaya sattarasa 21 / ikkArasa 22. dasa 23, navaga 24. gaNANa mANa jiNidANaM 17 / / 268|| iti Avazyakaniyuktau / / Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAnapaJcAzat-paJcAzatsthAnaka / [mU0 50] 141 TI0] athaikonapaJcAzatsthAnake likhyate, sattasattamiyA NaM sapta saptamAni dinAni yasyAM sA saptasaptamikA, sapta ca saptamadinAni bhavanti saptasu saptakeSu, ataH sA saptadinasaptakamayatvAdekonapaJcAzatA dinairbhavatIti / paDima tti abhigrahaH / channaueNaM bhikkhAsaeNaM ti prathame dinasaptake pratidinamekottarayA bhikSAvRddhyA aSTAviMzatirbhikSA bhavanti, evaM ca saptasvapi SaNNavataM bhikSAzataM bhavati, athavA pratisaptakamekottarayA 5 vRddhyA yathoktaM bhikSAmAnaM bhavati, tathAhi- prathame saptake pratidinamekaikabhikSAgrahaNAt sapta bhikSA bhavanti, dvitIye dvayordvayorgrahaNAccaturdaza, evaM saptame saptAnAM grahaNAdekonapaJcAzadityevaM sarvasaGkalane yathoktaM mAnaM bhavatIti, ahAsuttaM ti yathAsUtraM yathAgamaM samyak kAyena spRSTA bhavati' iti zeSo draSTavyaH / saMpattajovvaNA bhavaMti tti na mAtApitRparipAlanAmapekSanta ityarthaH / Thii tti AyuSkam / / 49 / / 10 [sU0 50] muNisuvvayassa NaM arahato paMcAsaM ajiyAsAhassIto hotthaa| aNaMtatI NaM arahA paNNAsaM dhaNUI uDDUMuccatteNaM hotthA / purisottame NaM vAsudeve paNNAsaM dhaNUiM urdUuccatteNaM hotthA / savve vi NaM dIhaveyaDDA mUle paNNAsaM paNNAsaM joyaNANi vikkhaMbheNaM pnnnnttaa| laMtae kappe paNNAsaM vimANAvAsasahassA paNNattA / savvAto NaM timisaguhA-khaMDagappavAtaguhAto paNNAsaM paNNAsaM joyaNAI AyAmeNaM paNNattAto / savva vi NaM kaMcaNagapavvayA siharatale paNNAsaM paNNAsaM joyaNAI vikkhaMbhaNaM paNNattA / 20 [TI0] atha paJcAzatsthAnakam, tatra purisottima tti caturthavAsudevo'nantajinakAlabhAvI / tathA kaMcaNaga tti uttarakuruSu nIlavadAdInAM paJcAnAmAnupUrvIvyavasthitAnAM mahAhradAnAM pUrvAparapArzvayoH pratyekaM daza daza kAJcanaparvatA bhavanti, te ca sarve zatam, evaM devakuruSu niSadhAdInAM mahAhradAnAM pArzvataH zataM bhavati, 1. samyaga nyAyana ha2 vinA / dRzyatAmekAzItisthAnakaTIkAyAm / / Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre ekapaJcAzada-dvipaJcAzatsthAnake / sarva eva ca te jambUdvIpe dvizatamAnA bhavanti, te yojanazatocchritAH zatamUlaviSkambhAstannAmakadevanivAsabhUtabhavanAlaGkRtazikharatalAH / / 50 / / sU0 51] navaNhaM baMbhacerANaM ekAvaNNaM uddesaNakAlA paNNattA / camarassa NaM asuriMdassa asuraranno sabhA sudhammA ekAvaNNakhaMbhasatasanniviTThA 5 paNNattA / evaM ceva balissa vi / suppabhe NaM baladeve ekAvaNNaM vAsasatasahassAiM paramAuM pAlaittA siddhe buddhe jAva ppahINe / daMsaNAvaraNa-nAmANaM doNhaM kammANaM ekAvaNNaM uttarapagaDIto pnnnnttaato| TI0] athaikapaJcAzatsthAnakam, tatra baMbhacerANaM ti AcAraprathamazrutaskandhAdhyayanAnA 10 zastraparijJAdInAm, tatra prathame saptoddezakA iti saptaivoddezanakAlAH, evaM dvitIyAdiSu krameNa SaT, catvAraH, catvAraH, evaM SaT, paJca, aSTau, catvAraH, sapta cetyevamekapaJcAzaditi / suppahe tti caturtho baladevaH anantajijjinanAyakakAlabhAvI. tasyehaikapaJcAzadvarSalakSANyAyuruktam, Avazyake tu paJcapaJcAzaducyate tadidaM matAntara miti / ekAvaNNaM uttarapagaDIo tti darzanAvaraNasya nava nAmno dvicatvAriMzadityeka15 paJcAzaditi / / 5 / / ___ [sU0 52] mohaNijjassa NaM kammassa bAvaNNaM nAmadhejA paNNattA, taMjahAkohe kove rose dose akhamA saMjalaNe kalahe caMDikke bhaMDaNe vivAe 10, mANe made dappe thaMbhe attukkAse gavve paraparivAe ukkAse avakAse uNNate uNNAme 21, mAyA uvahI niyaDI valae gahaNe NUme kakke kurute daMbha kUDe 20 jhimme kibbisie AvaraNayA gRhaNayA vaMcaNayA palikuMcaNayA sAtijoge 38, lobhe icchA mucchA kaMkhA gehI taNhA bhijjhA abhijjhA kAmAsA bhogAsA jIvitAsA maraNAsA naMdI rAge 52 / 1. paMcAsII 1 pannattarI a 2 pannaTTi 3 paMcavannA ya 4 / sattarasa sayasahassA paMcamae Aua hoi 5 // 406 / / paMcAsIi sahassA 6 paNNaTTI 7 tahaya ceva paNNarasa 8 / bArasa sayAI AuM 9 baladavANaM jahAsaMkhaM / / 407 / / " iti Avazyakaniyuktau / / 2. attukAse khaM0 / aTI0 madhye attukAse je1 / / 3. ukkose je2 khaM0 / aTI0 madhye'pi je1 / / 4. avakkAse khaM0 je1 / aTI0 madhye'pi je2 / / 5. uNNatte je1 khaM0 / aTA0 madhye unnAya khN0|| 6. bhijjA abhijA je2 / bhijjhA abhijjhA aTI0 madhye khaM0 je1.2 / / Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 82] dvipaJcAzatsthAnakam / gothubhassa NaM AvAsapavvatassa puratthimillAto carimaMtAto valayAmuhassa mahApAyAlassa paccatthimile carimaMte esa NaM bAvaNNaM joyaNasahassAiM aba hA aMtare paNNatte | 143 obhAsassa NaM [AvAsapavvatassa dAhiNillAto carimaMtAto] keugassa [ mahApAyAssa uttarille carimaMte esa NaM bAvaNNaM joyaNasahassAiM abAhAte 5 aMtare paNNatte |] saMkhassa [NaM AvAsapavvatassa paccatthimillAto carimaMtAto] juyakassa [mahApAyAlassa puratthimile carimaMte esa NaM bAvaNNaM joyaNasahassAiM abAhAte aMtare paNNatte |] dagasImassa [NaM AvAsapavvatassa uttarillAto carimaMtAto ] Isarassa 10 [mahApAyAlassa dAhiNille carimaMte esa NaM bAvaNNaM joyaNasahassAiM abAhA aMtare paNNatte |] nANAvaraNijjassa nAmassa aMtarAtiyassa etesi NaM tiNhaM kammapagaDINaM bAvaNNaM uttarapagaDIto paNNattAto / sohamma-saNaMkumAra-mAhiMdesu tisu kappesu bAvaNNaM vimANavAsasatasahassA 15 paNNattA / [ TI0] atha dvipaJcAzatsthAnakam, tatra mohaNijjassa kammassa tti iha mohanIyakarmaNo'vayaveSu caturSu krodhAdikaSAyeSu mohanIya [tva ? ]mupacaryAvayave samudAyapacAranyAyena mohanIyasyetyuktam, tatrApi kaSAyasamudAyApekSayA dvipaJcAzannAmadheyAni na punarekaikasya kaSAyamAtrasyaiveti, tatra krodha ityAdIni daza 20 nAmAni krodhakaSAyasya, caMDikke tti cANDikyam / tathA mAna ityAdInyekAdaza mAnakaSAyasya, attukvAse tti AtmotkarSaH, ukkAse tti utkarSaH, avakAse apakarSaH, unnae tti unnataH, pAThAntareNa unnamaH, unnAme tti unnAmaH / tathA mAyAdIni saptadaza mAyAkaSAyasya, tvam kakke tti kalkam, kurue tti kurukam, 1-2 dRzyatAM pU0 142045 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 AcAryazrIabhayadevasUriviracitIkAsahite samavAyAGgasUtre tripaJcAzatsthAnakam / jhime tti jaihamyam / tathA lobhAdIni caturdaza lobhakaSAyasya, bhijjhA abhijjha tti abhidhyAnamabhidhyetyasya tItaM pidhAnamityAdAviva vaikalpike akAralope bhidhyA'bhidhyA ceti zabdabhedAnnAmadrayamiti / __ gothubhetyAdi, gostubhasya prAcyAM lavaNasamudramadhyavarttino velandharanAgarAja5 nivAsabhUtaparvatasya paurastyAccaramAntAdapasRtya vaDavAmukhasya mahApAtAlasya mahApAtAlakalazasya pAzcAttyazcaramAnto yena vyavadhAnena bhavatIti gamyate, esa NaM ti etadantaramabAdhayA vyavadhAnalakSaNamityarthaH, dvipaJcAzadyojanasahasrANi bhavantItyakSaraghaTanA, bhAvArthastvayam- iha lavaNasamudra paJcanavati yAjanasahasrANyavagAhya pUrvAdiSu dikSu catvAra: krameNa vaDavAmukha-ketuka-jUyakezvarAbhidhAnA mahApAtAlakalazA 10 bhavanti, tathA jambUdvIpaparyantAd dvicatvAriMzadyojanasahasrANyavagAhya sahasraviSkambhAzcatvAra eva velandharanAgarAjaparvatA gostubhAdayo bhavanti, tatazca paJcanavatyAstricatvAriMzatyapakarSitAyAM dvipaJcAzat sahasrANyantaraM bhavati / tathA saudharme dvAtriMzadvimAnAnAM lakSANi, sanatkumAre dvAdaza, mAhendre cASTAviti sarvANi dvipaJcAzat / / 52 / / [sU0 53] devakuru-uttarakuriyAto NaM jIvAto tevaNNaM tevaNNaM joyaNa15 sahassAiM sAiregAI AyAmeNaM paNNattAto / mahAhimavaMta-ruppINaM vAsaharapavvayANaM jIvAto tevaNNaM tevaNNaM joyaNasahassAI nava ya ekkatIse joyaNasate chacca ekUNavIsatibhAe joyaNassa AyAmeNaM paNNattAto / samaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa tevaNNaM aNagArA saMvaccharapariyAyA paMcasu 20 aNuttaresu mahatimahAlaesu mahAvimANesu devattAte uvavannA / saMmucchimauragaparisappANaM ukkoseNaM tevaNNaM vAsasahassAI ThitI pnnnnttaa| [TI0] tripaJcAzatsthAnake likhyate / mahAhimavaMtetyAdisUtre saMvAdagAthAtevannasahassAI nava ya sae joyaNANa igatIse / jIvA mahAhimavao addhakalA chakkalAo || [bRhatkSetra0 56] tti / 25 saMvaccharapariyAga tti saMvatsaramekaM yAvat paryAya: pravrajyAlakSaNo yeSAM te Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma0 54-55 catuHpaJcAzatsthAnakam / 145 saMvatsaraparyAyAH. mahaimahAlaesu mahAvimANesu tti mahAnti ca tAni vistIrNAni ca atimahAlayA iva atimahAlayAzca atyantamutsavAzrayabhUtAni mahAtimahAlayAsteSu, mahAnti ca tAni prazastAni vimAnAni ceti vigrahaH, ete cApratItA:, anuttaropapAtikAGge tu ye'dhIyante te trayastriMzat bahuvarSaparyAyAzceti / / 53 // __ [sU0 54] bharaheravaesu NaM vAsesu egamegAe ussappiNIe egamegAe 5 osappiNIe cauppaNNaM cauppaNNaM uttamapurisA uppajiMsu vA uppajaMti vA uppajissaMti vA, taMjahA- cauvIsaM titthakarA, bArasa cakkavaTTI, Nava baladevA, Nava vAsudevA / arahA NaM ariThThanemI cauppaNNaM rAtiMdiyAI chaumatthapariyAgaM pAuNittA jiNe jAe kevalI savvaNNU savvabhAvadarisI / 10 samaNe bhagavaM mahAvIre egadivaseNaM eganisejAte cauppaNNaM vAgaraNAI vAgaritthA / aNaMtaissa NaM arahato [cauppaNNaM gaNA] cauppaNNaM gaNaharA hotthA / [TI0] catuSpaJcAzatsthAnake likhyate / pAuNitta tti prApya / egaNisejjAe tti ekanAsanaparigraheNa, vAgaraNAI ti vyAkriyante abhidhIyante iti vyAkaraNAni prazne 15 sati nirvacanatayocyamAnAH padArthAH, vAgarittha tti vyAkRtavAn, tAni cApratItAni / anantanAthasyaha catuSpaJcAzad gaNA gaNadharAzcoktAH, Avazyake tu paJcAzaduktAstadidaM matAntaramiti / / 54 / / [sU0 55] mallI NaM arahA paNapannaM vAsasahassAiM paramAuM pAlaittA siddhe buddhe jAva ppahINe / maMdarassa NaM pavvatassa paccatthimillAto carimaMtAto vijayabArassa paccatthimille carimaMte esa NaM paNapaNNaM joyaNasahassAI abAhAe aMtare paNNatte / evaM 1. vistIrNAni mahAlayA iva atimahAlayAca je2 // 2. "mutsadhAzraya' khaM0 // 3. anuttaropapAtikAGge trayA vA vidyanta / tatra prathama varga daza adhyayanAni, dvitIya trayodaza, tRtIye daza, ityevaM trystriNshddhyynaani| taSu ca trayastriMzato bahavarSaparyAyANAmanuttaropapAtikAnAmanagArANaM varNanaM dRzyate / / 4. ye'bhidhIyate khN0|| 5. dRzyatAM 20 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre paJcapaJcAzatsthAnakama / cauhisi pi vejayaMtaM jayaMtaM aparAjiyaM ti / samaNe bhagavaM mahAvIre aMtimarAtiyaMsi paNapaNNaM ajjhayaNAI kallANaphalavivAgAiM paNapaNNaM ajjhayaNANi pAvaphalavivAgANi vAgarettA siddhe buddhe jAva ppahINe / 5 paDhama-bitiyAsu dosu puDhavIsu paNapaNNaM nirayAvAsasatasahassA pnnnnttaa| daMsaNAvaraNija-NAmA-''uyANaM tiNhaM kammapagaDINaM paNapaNNaM uttarapagaDIto paNNattAto / TI0] paJcapaJcAzatsthAnake kiJcid likhyate / maMdarassetyAdi, iha mero: pazcimAntAta pUrvasya jambUdvIpadvArasya pazcimAntaH paJcapaJcAzat sahasrANi yojanAnA bhavatItyuktama. tatra 10 kila merorviSkambhamadhyabhAgAt paJcAzat sahasrANi dvIpAnto bhavati, lakSapramANatvAda dvIpasya, meruviSkambhasya ca dazasAhasikatvAd dvIpArdhe paJcasahasrakSepeNa paJcapaJcAzadava bhavatIti, iha ca yadyapi vijayadvArasya pazcimAnta ityuktaM tathApi jagatyAH pUrvAnta iti kila sambhAvyate, merumadhyAt paJcAzato yojanasahasrANAM jagatyA bAhyAnte pUryamANatvAt, jambUdvIpajagatIviSkambheNa ca saha jambUdvIpalakSaM pUraNIyam, lavaNasamudrajagatIviSkambheNa 15 ca saha lavaNasamudralakSadvayamanyathA dvIpasamudramAnAjagatImAnasya pRthag gaNane manuSyakSetraparidhiratiriktA syAt, sA hi paJcacatvAriMzallakSapramANakSetrApekSayA'bhidhIyata, tatazcaivamatiriktA syAditi, athaveha kiJcidnApi paJcapaJcAzat pUrNatayA vivakSiteti / aMtimarAiyaMsi tti sarvAyu:kAlaparyavasAnarAtrau rAtrervA'ntime bhAge pApAyAM madhyamAyAM nagaryAM hastipAlasya rAjJaH karaNasabhAyAM kArtikamAsAmAvAsyAyAM svAtinA nakSatreNa 20 candramasA yuktena nAge karaNe pratyUSasi paryakAsananiSaNNaH paJcapaJcAzadadhyayanAni kallANaphalavivAgAiM ti kalyANasya puNyasya karmaNaH phalaM kAryaM vipAcyate vyaktIkriyate yaistAni kalyANaphalavipAkAni, evaM pApaphalavipAkAni, vyAkRtya pratipAdya siddho buddhaH, yAvatkaraNAt 'mutte aMtakaDe parinivvur3e savvadakkhappahINe' 1. "nake tvidaM li je1 kha0 he1.2 / / 2. maMdarasyetyAdi je1 khaM0 11.2 / / 3. bhavaMtIti ja? khaM0 h|| 4. ca nAsti jera / / Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU0 56-57] ssttpnycaasht-sptpnycaashtsthaanke| 147 tti dRzyam / paDhametyAdi, prathamAyAM triMzannarakalakSANi dvitIyAyAM paJcaviMzatiriti pnycpnycaasht| daMsaNetyAdi, darzanAvaraNIyasya nava prakRtayo nAmno dvicatvAriMzat AyuSazcatasra ityevaM paJcapaJcAzaditi / / 55|| [sU0 56] jaMbuddIve NaM dIve chappaNNaM nakkhattA caMdeNa saddhiM jogaM joeMsu 5 vA joeMti vA joissaMti vA / vimalassa NaM arahato chappaNNaM gaNA chappaNNaM gaNaharA hotthA / [TI0] atha SaTpaJcAzatsthAnake likhyate / jaMbuddIvetyAdi, tatra candradvayasya pratyekamaSTAviMzaterbhAvAt SaTpaJcAzannakSatrANi bhavanti / vimalasyeha SaTpaJcAzad gaNA gaNadharAzcoktAH, Avazyake tu saptapaJcAzaducyate tadidaM matAntaramiti / / 56 / / 10 [sU0 57] tiNhaM gaNipiDagANaM AyAracUliyavajANaM sattAvaNNaM ajjhINA paNNattA, taMjahA- AyAre sUtagaDe ThANe / ___ gothubhassa NaM AvAsapavvatassa purathimillAto carimaMtAto valayAmuhassa mahApAtAlassa bahahmajjhadesabhAe esa NaM sattAvaNNaM joyaNasahassAI abAhAe aMtare paNNatte / evaM daobhAsassa keukassa ya, saMkhassa juyakassa ya, 15 dayasImassa Isarassa ya / mallissa NaM arahato sattAvaNNaM maNapajavanANisatA hotthA / mahAhimavaMta-ruppINaM vAsadharapavvayANaM jIvANaM dhaNupaTTA sattAvaNNaM sattAvaNNaM joyaNasahassAI doNNi ya teNaute joyaNasate dasa ya ekUNavIsatibhAe joyaNassa parikkheveNaM paNNattA / 20 [TI0] atha saptapaJcAzatsthAnake kimapi likhyate / gaNipiDagANaM ti gaNina: AcAryasya piTakAnIva piTakAni sarvasvabhAjanAnIti gaNipiTakAni, teSAm, AcArasya zrutaskandhadvayarUpasya prathamAGgasya cUlikA sarvAntimamadhyayana 1 myatA pa0 540 Ti. 3 / / Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre aSTapaJcAzatsthAnakam / vimuktyabhidhAnamAcAracUlikA, tadvarjAnAm, tatrA''cAre prathamazrutaskandhe navAdhyayanAni, dvitIye SoDaza, nizIthAdhyayanasya prasthAnAntaratvenehAnAzrayaNAta. SoDazAnAM madhye ekasyAcAracUliketi parihRtatvAt zeSANi paJcadaza, sUtrakRte dvitIyAGge prathamazrutaskandhe SoDaza, dvitIye sapta, sthAnAGge dazetyevaM saptapaJcAzaditi / 5 gothabhetyAdau bhAvArtho'yam- dvicatvAriMzat sahasrANi vedikA-gostubhaparvatayorantaram. sahasraM gostubhasya viSkambhaH, dvipaJcAzad gostubha-vaDavAmukhayorantaram. dazasahasramAnatvAdvaDavAmukhaviSkambhasya tadarddhaM paJceti tato dvipaJcAzataH paJcAnAM ca mIlane sptpnycaashditi| jIvANaM dhaNupaTTha tti / maNDalakhaNDAkAra kSetram. iha sUtre saMvAdagAthArddham- sattAvanna sahassA dhaNuM pi teNauya dasaya dasa ya kala [bRhatkSetra0 57] tti 10 / / 57|| [sU0 58] paDhama-docca-paMcamAsu tIsu puDhavIsu aTThAvaNNaM nirayAvAsasatasahassA paNNattA / ___ nANAvaraNijjassa veyaNiya[ssa] Auya[ssa] nAma[ssa] aMtarAiyassa ya etesi NaM paMcaNhaM kammapagaDINaM aTThAvaNNaM uttarapagaDIto paNNattAto / 15 gothubhassa NaM AvAsapavvatassa paccatthimillAto carimaMtAto valayAmuhassa mahApAyAlassa bahumajjhadesabhAe esa NaM aTThAvaNNaM joyaNasahassAI abAhAe aMtare paNNatte / evaM cauddisiM pi netavvaM / [TI0] aSTapaJcAzatsthAnake'pi kimapi likhyate / paDhametyAdi tatra prathamAyAM triMzannarakalakSANi dvitIyAyAM paJcaviMzatiH paJcamyAM trINIti sarvANyaSTapaJcAzaditi / 20 nANetyAdi, tatra jJAnAvaraNasya paJca vedanIyasya dve AyuSazcatamro nAmno dvicatvAriMzat antarAyasya paJceti sarvA aSTapaJcAzadattaraprakRtayaH / gothubhassetyAdi, asya ca bhAvArtha: pUrvoktAnusAreNAvaseyaH / evaM cauddisiM pi neyavvaM ti anena sUtratrayamatidiSTam . taccaivam- 'daobhAsassa NaM AvAsapavvayassa uttarillAo carimaMtAo keugassa mahApAyAlassa bahumajjhadesabhAge esa NaM aTThAvannaM joyaNasahassAI abAhAe aMtara Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 59-60 ekonaSaSTi-SaSTisthAnake / 149 pannatte. evaM saMkhassa AvAsapavvayassa puratthi millAo carimaMtAo jUyagassa mahApAtAlassa, evaM dagasImassa AvAsapavvayassa dAhiNillAo carimaMtAo Isarassa mahApAyAlassa' tti / / 58 / / [sU0 59] caMdassa NaM saMvaccharassa egamege udU egUNasahi~ rAtidiyANi rAtidiyaggeNaM paNNatte / saMbhave NaM arahA ekUNasaTuiM puvvasatasahassAI agAramajhe vasittA muMDe jAva pavvatite / mallissa NaM arahato egUNasaTuiM ohiNNANisatA hotthA / [TI0] athaikonaSaSTisthAnake likhyate / saMdasva nicAdi, saMvatsaro hyanekavidhaH sthAnAGgAdiSUktaH, tatra yazcandragatimaGgIkRtya saMvatsaro vivakSyate sa candra eva, tatra ! ca dvAdaza mAsA: SaT ca Rtavo bhavanti, tatra caikaikatratorekonaSaSTI rAtriMdivAnAM rAtriMdivAgreNa bhavati, katham ?, ekonatriMzadrAtriMdivAni dvAtrizacca dviSTibhAgA ahorAtrasyetyevaMpramANa: kRSNapratipadArabdhaH paurNamAsIpariniSThitaH candramAso bhavati, dvAbhyA ca tAbhyAmaturbhavati, tara ekonaSaSTi. ahorAtrANyasau bhavati, yacceha dviSaSTibhAgadvayamadhikaM tanna vivAkSatam / sambhavamkonaSaSTiH pUrvalakSANi gRhasthaparyAya ihoktaH, Avazyake tu catuHpUrvAgAdhikA soktati / / 59 / / [sU0 60] egamege NaM maMDale sUrie saTThIe saTThIe muhuttehiM saMghAei / lavaNassa NaM samuddassa sahi~ nAgasAhassIo aggodayaM dhAreMti / vimale NaM arahA sarvhi dhaNUiM uDuMuccatteNaM hotthA / balissa NaM vairoyaNiMdassa sarvhi sAmANiyasAhassIto paNNattAto / baMbhassa NaM deviMdassa devaraNo sahi~ sAmANiyasAhassIto paNattAto / sohammIsANesu dAsu kappesu saDhi vimANAvAsasatasahassA paNNattA / TI0] atha SaSTisthAnakam, tatra egamegetyAdi, caturazItyadhikazatAkhyAnAM 1. jayassa 2 / / 2. "paNNarasa saMyasahassA kumAravAso a saMbhavajiNassa / coAlIsa raja cauraMga ceva boddhavvaM / / 79 // " iti Avazyakaniyukto / Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgastra ekaSaSTisthAnakam / sUryamaNDalAnAmekaikaM maNDalaM tathAvidhamArgabhUmiM sUryaH SaSTyA SaSTyA muhattaiH dvAbhyAM dvAbhyAmahorAtrAbhyAmityarthaH saGghAtayati niSpAdayati, ayamatra bhAvArtha:- ekasminnahani yatra sthAne uditaH sUryastatra sthAne punAbhyAmahorAtrAbhyAmudetIti / aggodayaM ti SoDazasahasrocchitAyA velAyA yadupari gavyUtadvayamAnaM vRddhihAnisvabhAvaM tadagrodakam / 5 balirasa tti audIcyasya asurakumAranikAyarAjasya / baMbhassa tti brahmalokAbhidhAna Alokendrasya / saTThi tti saudharme dvAtriMzadIzAne cASTAviMzatirvimAnalakSANIti kRtvA pATistAni bhavantIti / / 60 / / [sU0 61] paMcasaMvacchariyassa NaM jugassa ridumAseNaM mijamANassa egasaTuiM udumAsA paNNattA / 10 maMdarassa NaM pavvatassa paDhame kaMDe egasaTuiM joyaNasahassAI uDeuccatteNaM paNNatte / caMdamaMDale NaM egasaTThivibhAgabhatie samaMse paNNatte / evaM sUrassa vi / [TI0] atha ekaSaSTisthAnakam, tatra paJcetyAdi, paJcabhiH saMvatsa nirvRttamiti paJcasAMvatsarikam, tasya, NamityalaGkAre, yugasya kAlamAnavizeSasya RtumAsena 15 na candrAdimAsena mIyamAnasya ekaSaSTiH RtumAsA: prajJaptA:, iha cAyaM bhAvArtha: yugaM hi paJca saMvatsarA niSpAdayanti, tadyathA- candrazcandro'bhivarddhitaH candro'bhivardhitazceti, tatra ekonatriMzadahorAtrANi dvAtriMzacca dviSaSTibhAgA ahorAtrasyetyevaMpramANena 29 30 kRSNapratipadArabdhena paurNamAsIniSThitena candramAsena dvAdazamAsaparimANazcandrasaMvatsarastasya ca pramANamidam- trINi zatAnyahnAM catuSpaJcAzaduttarANi dvAdaza ca dviSaSTibhAgA divasasya 20 35462 , tathA ekatriMzad divasA ekaviMzatyuttaraM ca zataM caturviMzatyuttarazatabhAgAnAM divasasyetyevaMpramANo'bhivarddhitamAso bhavati, 31 4, etena ca mAsena dvAdazamAsapramANo'bhivarddhitasaMvatsaro bhavati, sa ca 'pramANena trINi zatAnyahnAM tryazItyadhikAni catuzcatvAriMzacca dviSaSTibhAgA divasasya 383 62 / tadevaM trayANAM 1. pramANata: je? he1.2 / pramANata je2 / / Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 (ma0 62 dviSaSTisthAnakam / candrasaMvatsarANAM dvayozcAbhivarddhitasaMvatsarayorekIkaraNe jAtAni dinAnAm aSTAdaza zatAni triMzadattarANi 1830, RtumAsazca triMzatA'horAtrairbhavatIti triMzatA bhAgahAre labdhA ekaSaSTiH RtumAsA iti / maMdarassetyAdi, iha merurnavanavatiyojanasahasrapramANo dvidhA vibhaktaH, tatra prathamo bhAga ekaSaSTiH sahasrANyuktaH, dvitIyastu aSTatriMzatsthAnake'STatriMzaditi, kSetrasamAse tu 5 kandena saha lakSapramANastridhA vibhaktaH, tatra prathamaM kANDaM sahasraM dvitIyaM triSaSTistRtIya SaTtriMzaditi / caMdamaMDale ityAdi candramaNDalaM candravimAnaM NamityalakRtau egasaTThi tti yojanasyaikaSaSTitamairbhAgairvibhAjitaM vibhAgairvyavasthApitaM samAMzaM samavibhAgaM prajJaptam, na viSamAMzam, yojanasyaikaSaSTibhAgAnAM SaTpaJcAzadbhAgapramANatvAt tasyAvaziSTasya ca bhAgabhAgasyAvidyamAnatvAditi / evaM sUrassa vi tti evaM sUryasyApi maNDalaM 10 vAcyam, aSTacatvAriMzadekaSaSTibhAgamAnaM hi tat, na cAparamaMzAntaraM tasyApyastIti samAMzateti / / 6 / / [sU0 62] paMcasaMvaccharie NaM juge bAvaDiM puNNimAto bAvahi~ amAvAsAto [paNNattAto] / vAsupujassa NaM arahato bAvaDhi gaNA bAvaDhi gaNaharA hotthA / 15 sukkapakkhassa NaM caMde bAvaDiM bAvahi~ bhAge divase divase parivahati, te ceva bahulapakkhe divase divase parihAyati / sohammIsANesu kappesu paDhame patthaDe paDhamAvaliyAe egamegAe disAe bAvaTiM bAvadi vimANA paNNattA / savve vemANiyANaM bAvaDhei vimANapatthaDA patthaDaggeNaM paNNattA / 20 ___ [TI0] atha dviSaSTisthAnakam, paMcetyAdi, tatra yuge trayazcandrasaMvatsarA bhavanti, teSu SatriMzat paurNamAsyo bhavanti, dvau cAbhivarddhitasaMvatsarau bhavataH, tatra cAbhivarddhitasaMvatsarastrayodazabhizcandramAsairbhavatIti tayoH SaDviMzatiH paurNamAsya ityevaM dviSaSTistA bhavanti ityevamamAvAsyA apIti / vAsupUjyasyeha dviSaSTirgaNA gaNadharAzcoktA 1. atra dRzyatA pR0 131 paM0 18 / / 2. tasya ca bhAgabhAgasyA' kha0 je1 / / Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre Avazyake tu SaTSaSTirukteti matAntaramidamapIti / sukkapakkhassetyAdi, zuklapakSasya sambandhI candro dviSaSTiM bhAgAn pratidinaM varddhate, evaM kRSNapakSe candraH parihIyate, ayaM cArthaH sUryaprajJaptyAmapyuktaH, tathAhikiNhaM rAhuvimANaM niccaM caMdeNa hoi avirahiyaM / cauraMgulamappattaM heTThA caMdassa taM carai / / bAvaTuiM bAvaThiM divase divase u sukkapakkhassa / jaM parivahai caMdo khavei taM ceva kAleNaM / / pannarasaibhAgeNa ya caMdaM paNNarasameva taM varai / paNNarasahabhAgeNa ya puNo vi taM ceva vakkamai / / 10 evaM vaDDai caMdo parihANI eva hoi caMdassa / kAlo vA joNhA vA eyaNubhAveNa caMdassa // [sUryapra0 19] tathA tatraivoktam - solasa bhAge kAUNa uDuvaI hAyaettha pannarasaM / tettiyamette bhAge puNo vi parivahuI joNhaM / / [jyotiSka0 111] ti / 15 tadevaM bhaNitadvayAnusAreNAnumIyate yathA candramaNDalasya ekatriMzaduttara navazatabhAgavikalpitasya eko'zo'vasthita evAste, zeSAH pratidivasaM dviSaSTiM dviSaSTiM kRtvA varddhante, tataH paJcadaze candradine sarve samuditA bhavanti, punastathaiva hIyante paJcadaze dine ekAvazeSA bhavantIti vacanadvayasAmarthyalabhyaM vyAkhyAnametat / jIvAbhigame tu 'bAvaDiM bAvahi~' gAhA tathA 'pannarasatibhAgeNaM' gAhA ete gAthe itthaM vyAkhyAte - 20 bAvahi~ bAvahi~ ityatra dviSaSTirdviSaSTi gAnAM divase divase ca pratyahamityarthaH, zuklapakSasya sambandhini, yat parivarddhate candrazcatura: sAdhikAn dviSaSTibhAgAn, kSapayati tadeva kAlena, etadevAha- pannarasa ityAdinA, candravimAnaM dviSaSTibhAgAna kriyate tataH 1. dRzyatAmatra pR0140 Ti03 / / 2. dviSaSTibhAgAn je1kha011 / / 3. imAzcatasro gAthAH sUryaprajJaptau ekonaviMzatitame prAbhata santi / tatra ca 'kAlo vA joNho vA' iti pAThaH / prAgapi uddhRtayaM gAthA jyotiSkaraNDakAt, dRzyatA pR0 60 50 6 Ti0 2 / / kintu tathA tatraivoktam' iti pAThena atra sUryaprajJaptaH prakRtatvAt sUryaprajaptAveva uktam' ityarthaH sUcyate, kintu sUryaprajJaptau candraprajJaptau vA neya gAthA kutrApi samupalabhyate / / 4. dRzyatAM pR060 tti02|| 5. vyAkhyAyete he2 / / 6. dviSaSTirdviSaSTibhAgAnAM je1 / dviSaSTi gAnAM khaM0 / dviSaSTibhAgAnAM he1.2| (dviSaSTi diSTi bhAgAnAM ?) || Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU0 63 dviSaSTisthAnakam / 153 paJcadazabhibhAMgo'pahriyate tatazcatvAro bhAgA: samadhikA dviSaSTibhAgAnAM paJcadazabhAgena labhyante, ata ucyate- paJcadazabhAgena coktalakSaNena candramadhikRtya paJcadazaiva divasAMstadrAhavimAnaM carati, evamapakrAmatItyapi bhAvanIyamiti, atrAsmAbhiryathAdRSTe likhite upanIte bahuzrutairnirNaya: kArya iti / sohammItyAdi, tatra saudharmezAnayostrayodaza vimAnaprastaTA bhavanti, sanatkumAra- 5 mAhendrayodaza, brahmaloke SaT, lAntake paJca, zukre catvAraH, evaM sahasrAre, Anata-prANatayozcatvAraH, evamAraNA-'cyutayoH, graiveyakeSvadhastanamadhyamoparimeSu trayaH trayaH, anuttareSveka iti dviSaSTiste bhavanti / eteSAM ca madhyabhAge pratyekamuDuvimAnAdikAH sarvArthasiddhavimAnAntA vRttavimAnarUpA dviSaSTireva vimAnendrakA bhavanti, tatpArzvatazca pUrvAdiSu dikSu tryamra-caturasra-vRttavimAnakrameNa vimAnAnAmAvalikA bhavanti, tadevaM 10 saudharmezAnayo: kalpayo: prathame prastaTe sarvAdhastana ityartha: paDhamAvaliyAe tti prathamA uttarAttarAvalikApekSayA AdyAzcatasra AvalikA yasmin sa prathamAvalikAkastatra, athavA prathamAt mUlabhUtAdvimAnendrakAdArabhya yA''valikA vimAnAnupUrvI tayA, athavottarottarAvalikApekSayA ekaikasyAM dizi yA prathamA AdyAvalikA tasyAm, paDhamAvaliya tti pAThAntare tu uttarottarAvalikApekSayA yA ekai kasyAM dizi 15 prathamAvalikA sA dviSaSTirdviSaSTirvimAnAni pramANena prajJapteti, egamegAe tti uDuvimAnAbhidhAnadevendrakApekSayA ekaikasyAM pUrvAdikAyAM dizi dviSaSTirdviSaSTivimAnAni prajJaptAni, dvitIyAdiSu punaH prastaTeSu ekaikahAnyA vimAnAni bhavanti yAvad dviSaSTitame'nuttarasuraprastaTe sarvArthasiddhadevendrakasya pArzvata ekaikameva bhavatIti, tathA savve tti sarve vaimAnikAnAM devavizeSANAM sambandhino dviSaSTivimAnaprastaTA 20 vimAnapratarA: prastaTAgreNa prastaTaparimANena prajJaptA iti / / 62 // [sU0 63] usabhe NaM arahA kosalie tevaDhei puvvasatasahassAI mahArAyavAsamajjhAvasittA muMDe bhavittA NaM agArAto aNagAriyaM pavvaite / 1. yAvadAvalikA je1 / yAvaAvalikA khN0|| 2. dviSaSTivi' he2 vinA / / 3. egamegAe itti je1.2 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre triSaSTi-catuHSaSTisthAnake / harivAsa-rammayavAsesu maNUsA tevaThThIe rAtidiehiM saMpattajovvaNA bhvNti| nisaDhe NaM pavvate tevahi~ sUrodayA paNNattA / evaM nIlavaMte vi / / [TI0] atha triSaSTisthAnakam, tatra saMpattajovvaNa tti mAtApitaparipAlanAnapekSA ityarthaH / nisahe NamityAdi, kila sUryamaNDalAnAM caturazItyadhikazatasaMkhyAnAM 5 madhyAt jambUdvIpasya paryantime azItyuttare yojanazate paJcaSaSTirbhavati, tatra ca niSadhavarSadharaparvatasyopari nIlavadvarSadharasya copari triSaSTiH sUryodayA: sUryodayasthAnAni sUryamaNDalAnItyarthaH, tadanye tu dve jagatyA upari, zeSANi tu lavaNe triSu triMzadadhikeSu yojanazateSu bhavantIti bhAvArthaH / / 63 / / [sU0 64] aTThaTThamiyA NaM bhikkhupaDimA causaTThIe rAtidiehiM dohi ya 10 aTThAsItehiM bhikkhAsatehiM ahAsuttaM jAva bhavati / causaddhiM asurakumArAvAsasatasahassA paNNattA / camarassa NaM raNNo causaddhiM sAmANiyasAhassIto paNNattAto / savve vi NaM dadhimuhapavvayA pallAsaMThANasaMThitA savvattha samA vikkhaMbhusseheNaM causaddhiM causaddhiM joyaNasahassAI paNNattA / 15 sohammIsANesu baMbhaloe ya tIsu kappesu causaTaii vimANAvAsasatasahassA paNNattA / ___ savvassa vi ya NaM raNNo cAuraMtacakkavaTTissa causaTThIlaThThIe mahagghe muttAmaNimae hAre paNNatte / [TI0] atha catuHSaSTisthAnakam, advetyAdi, aSTAvaSTamAni dinAni yasyAM sA'STASTamikA, yasyAM hi aSTau dinASTakAni bhavanti tasyAmaSTAvaSTamAni bhavantyeveti, bhikSupratimA abhigrahavizeSaH, aSTAvaSTakAni yato'sau bhavatyatazcatuHSaSTyA rAtriMdivaiH sAM pAlitA bhavati, tathA prathame'STake pratidinamekaikA bhikSA, evaM dvitIye dve dve, yAvadaSTame aSTAvaSTAviti saGkalanayA dve zate bhikSANAmaSTAzItyadhike bhavataH, ata uktam 20 1. dinAni sA'STASTamikA yasyAM hi kha0 / dinAni yasyAM hi je1.2 / / Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 65] paJcaSaSTisthAnakam / 155 dvAbhyAM cetyAdi, yAvatkaraNAt 'ahAkappaM ahAmagaM phAsiyA pAliyA sobhiyA tIriyA kittiyA samma ANAe ArAhiyA yAvi bhavatI' ti dRzyam / savve vi NamityAdi ito'STame nandIzvarAkhye dvIpe pUrvAdiSu dikSu catvAro'JjanakaparvatA bhavanti, teSAM ca pratyekaM catasRSu dikSu catasraH puSkariNyo bhavanti, tAsAM ca madhyabhAgeSu pratyekaM dadhimukhaparvatA bhavanti, te ca SoDaza palyakasaMsthAnasaMsthitAH, yataH sarvatra samA 5 viSkambheNa, mUlAdiSu dazasahasraviSkambhatvAtteSAm, kvacittu vikkhaMbhusseheNaM ti pAThastatra tRtIyaikavacanalopadarzanAdviSkambheNeti vyAkhyeyam, tathA utsedhenoccatvena catuHSaSTizcatuHSaSTiriti / sohammetyAdi, saudharme dvAtriMzadIzAne'STAviMzatiH brahmaloke ca catvAri vimAnalakSANi bhavantIti sarvANi catuHSaSTiriti / causaTThilaTThIe tti catuHSaSTiryaSTInAM sarINAM yasminnasau catuHSaSTiyaSTikaH, muttAmaNimaye tti muktAzca 10 muktAphalAni maNayazca candrakAntAdiratnavizeSAH, muktArUpA vA maNayo ratnAni muktAmaNayaH, tadvikAro muktAmaNimaya: / / 64|| [sU0 65] jaMbuddIve NaM dIve paNasarvhi sUramaMDalA paNNattA / there NaM moriyaputte paNasaddhiM vAsAI agAramajjhe vasittA muMDe bhavittA NaM agArAto aNagAriyaM pavvatite / 15 sohammavaDeMsayassa NaM vimANassa egamegAe bAhAe paNasahi~ paNasahi~ bhomA paNNattA / [TI0] atha paJcaSaSTisthAnakam, tatra moriyaputte NaM ti mauryaputro bhagavato mahAvIrasya saptamo gaNadharastasya paJcaSaSTirvarSANi gRhasthaparyAyaH, Avazyake'pyevamevoktaH, navarametasyaiva yo bRhattaro bhrAtA maNDikaputrAbhidhAnaH SaSThagaNadharaH taddIkSAdina 20 eva pravrajitastasyA''vazyake tripaJcAzadvarSANi gRhasthaparyAya ukto na ca bodhaviSayamupagacchati yato bRhattarasya paJcaSaSTiyujyate laghutarasya tripaJcAzaditi / sohammetyAdi, saudharmAvataMsakaM vimAnaM saudharmadevalokasya madhyabhAgavarti zakranivAsabhUtama, egamegAe bAhAe tti ekaikasyAM dizi prAkArAbhyarNavartIni 1. dRzyatA pR0 539 Ti0 4 / / Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 AcAryazrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre SaTSaSTisthAnakam / bhaumAni nagarAkArANi viziSTasthAnAnItyeke ||65|| [sU0 66] dAhiNaDDhamaNussakhettA NaM chAvaTThi caMdA pabhAsiMsu vA pabhAsaMti vA pabhAsissaMti vA, chAvaTThi sUriyA tavaiMsu vA tavaiMti vA tavaissaMti vA / uttaraDDhamaNussakhettA NaM chAvaTThi caMdA pabhAsiMsu vA pabhAsaMti vA pabhAsissaMti 5 vA / chAvaTThi sUriyA tavaiMsu vA tavaiMti vA tavaissaMti vA / sejjaMsassa NaM arahato chAvaTThi gaNA chAvaTThi gaNaharA hotthA | AbhiNibohiyanANassa NaM ukkoseNaM chAvahiM sAgarovamAI ThitI paNNattA / [TI0] atha SaTSaSTisthAnakam, tatra dAhiNetyAdi, manuSyakSetrasyArddhamarddhamanuSyakSetraM dakSiNaM ca tattacceti dakSiNArddhamanuSyakSetram, tatra bhavA dAkSiNArddhamanuSyakSetrAH, 10 NamityalaGkAre, SaTSaSTizcandrAH prabhAsitavanta: prabhAsanIyam, athavA liGgavyatyayAd dakSiNAni yAni manuSyakSetrANAmarddhAni tAni tathA, tAni prakAzitavantaH, pAThAntara dakSiNArddhamanuSyakSetre prabhAsanIyaM prabhAsitavantaH, te ca evam - dvau jambUdvIpe candrau catvAro lavaNasamudre dvAdaza dhAtakIkhaNDe dvicatvAriMzat kAlodasamudre dvisaptatizca puSkarArdhe, sarve caite dvAtriMzadadhikaM zatam, etadarddhaM ca SaTSaSTirdakSiNapaGktau sthitAH 15 SaTSaSTizcottarapaGktau, yadA cottarapaGktiH pUrvasyAM gacchati tadA dakSiNA pazcimAyAmiti, evaM sUryasUtramapyavaseyamiti / chAvaTThi gaNa tti Avazyake tu SaTsaptatirabhihitetIdaM ca matAntaramiti / chAvaTThI sAgarovamAI Thii ttiM yaccAtiriktaM tadiha na vivakSitam, yata evamidamanyatrocyate * 2 do vAre vijayAi yassa tinna'ccue ahava tAI / 1. dRzyatAM pR0 140 Ti0 3 / 2. iha kazcit sAdhurmatyAdijJAnAnvito dezonAM pUrvakAToM yAvat pravrajyA paripAlya vijaya - vaijayanta- jayantA 'parAjitavimAnAnAmanyataravimAne utkRSTaM trayastriMzatsAgaropamalakSaNadevAyuranubhUya punarapratipatitamatyAdijJAna eva manujeSUtpanno dezonAM pUrvakoTIM pravrajyAM vidhAya tadaiva vijayAdipUtkRSTamAyuH saMprApya punarapratipatitamatyAdijJAna eva manuSyo bhUtvA pUrvakoTIM jIvitvA siddhyatIti / evaM vijayAdiSu vAradvayaM gatasya: athavA'cyutadevaloke dvAviMzatisAgaropamasthitikeSu deveSu trIn vArAn gatasya tAni SaTSaSTisAgaropamAni adhikAni bhavanti / adhikaM ceha narabhavasaMbandhi dezonaM pUrvakoTitrayaM catuSTayaM vA draSTavyam / nAnAjIvAnAM tu sarvAddhaM sarvakAlaM matijJAnasya sthitiH / iti vizeSAvazyakabhASyasya maladhArihemacandrasUriviracitAyAM vRttau // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ma0 67 saptaSaSTisthAnakam / 157 aragaM narabhaviyaM nANAjIvANa savvaddha / / [vizeSAva0 436] ti / / 66 / / [sU0 67] paMcasaMvacchariyassa NaM jugassa nakkhattamAseNaM mijjamANassa sattasaDhiM nakkhattamAsA paNNattA / / hemavateraNNavatiyAto NaM bAhAto sattasaddhiM sattasaddhiM joyaNasatAiM paNapaNNAI tiNNi ya bhAgA joyaNassa AyAmeNaM paNNattAto / maMdarassa NaM pavvatassa purathimillAto carimaMtAto goyamadIvassa NaM dIvassa purathimille carimaMte esa NaM sattasaDhi joyaNasahassAI abAdhAte aMtare pnnnntte| savvesi pi NaM nakkhattANaM sImAvikkhaMbhe NaM sattasaTuiMbhAgabhaite samaMse paNNatte / 10 [TI0] atha saptaSaSTisthAnake kiJcidviviyate / tatra paMcasaMvetyAdi, nakSatramAso yena kAlena candro nakSatramaNDalaM bhuGkte, sa ca saptaviMzatirahorAtrANi ekaviMzatizcAhorAtrasya saptaSaSTibhAgAH 27 , yugapramANaM cASTAdaza zatAni triMzadadhikAnIti prAk darzitam 1830, tadevaM nakSatramAsasyoktapramANarAzinA dinasaptaSaSTibhAgatayA vyavasthApitena triMzadattarASTAdazazatapramANena yugadinapramANarAzi: saptaSaSTibhAgatayA vyavasthApita ekaM lakSaM 15 dvAviMzatiH sahasrANi SaTa zatAni daza cetyevaMrUpo vibhajyamAnaH saptaSaSTinakSatramAsapramANo bhavatIti / bAhAo tti laghuhimavajjIvAyA: pUrvAparabhAgato ye pravarddhamAnakSetrapradezapaGktI haimavatavarSajIvAM yAvatte haimavatabAhU ucyate evamairaNyavatabAhU api bhAvanIyau, iha pramANasaMvAda:- bAhA sattaTTisae paNapanne tiNNi ya kalAo (bRhatkSetra0 55] tti, kalA ekonaviMzatibhAgaH, etacca bAhupramANaM haimavatadhanu:pRSThAt cattAlA satta sayA aDatIsasahassa 20 dasa kalA ya dhaNu [bRhatkSetra0 55] tti evaMlakSaNAt 3874010 himavaddhanuHpRSThe dhaNupaTTa kalacaukkaM paNuvIsasahassa dusaya tIsahiya [bRhatkSetra0 53] tti evaMlakSaNe 25230 I. apanIte yaccheSaM tadarbhIkRtaM sadbhavatIti, AyAmena dairyeNeti / maMdarassetyAdi, mero: pUrvAntAjjambUdvIpo'parasyAM dizi jagatIbAhyAntaparyavasAnaH 1. dRzyatAM pariziSTa pR0.8 paM0 27 / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre paJcapaJcAzadyojanasahasrANi tAvadasti, tataH paraM dvAdazayo janasahasrANyatikramya lavaNasamudramadhye gautamadvIpAbhidhAno dvIpo'sti tamadhikRtya sUtrArthaH saMbhavati, paJcapaJcAzato dvAdazAnAM ca saptaSaSTitvabhAvAt, yadyapi sUtrapustakeSu gautamazabdo na dRzyate tathApyasau dRzyaH, jIvAbhigamAdiSu lavaNasamudre gautama-candra-ravidvIpAn vinA 5 dvIpAntarasyAzrUyamANatvAditi / savvesi pi NamityAdi, sarveSAmapi NamityalakAre nakSatrANAM sImAviSkambhaH pUrvAparatazcandrasya nakSatrabhuktikSetravistAra: nakSatreNAhorAtrabhogyakSetrasya saptaSaSTyA bhAgairbhAjito vibhaktaH samAMza: samacchedaH prajJaptaH, bhAgAntareNa tu bhajyamAnasya nakSatrasImAviSkambhasya viSamacchedatA bhavati, bhAgAntaraNa na bhaktuM zakyate ityarthaH, tathAhi- nakSatreNAhorAtragamyasya kSetrasya 10 saptaSaSTibhAgIkRtasyaikaviMzatirbhAgA abhijinnakSatrasya kSetrataH sImAviSkambho bhavati. etAvati kSetre candreNa saha tasya yogo vyapadizyata ityarthaH, tathA tasyAmevaikaviMzatau triMzanmuhUrttatvAdahorAtrasya triMzatA guNitAyAM 630 saptaSaSTyA hRtabhAgAyAM yallabdhaM tat kAlasImA bhavati, candreNa saha tasya yogakAla ityarthaH, sA ca nava muhUrtAH saptaviMzatizca saptaSaSTibhAgA: 9 / Aha ca15 abhiissa caMdajogo sattaTiM khaMDie ahoratte / bhAgA u ekkavIsaM kSetrataH hota'higA nava muhattA ya / / [jyotiSka0 162] tti kAlataH / tathA zatabhiSag-bharaNyAA -''zleSA-svAti-jyeSThAnAM trayastriMzat saptaSaSTibhAgAstadbhAgArddhaM ca kSetrasImAviSkambho bhavati, tasyAmeva sArddhatrayastriMzati triMzatA guNitAyAM 1005 saptaSaSTyA hatabhAgAyAM yallabdhaM tadeSAM kAlasImA, tacca paJcadaza 1. "abhijita: abhijinnakSatrasya candreNa saha yoga: saptaSaSTikhaNDitaH saptaSaSTipravibhAgIkRto yo'horAtrastasya satkA ye ekaviMzatirbhAgAstAvantaM kAlaM bhavati, te caikaviMzatiH saptaSTibhAgAH paribhAvyamAnA nava muhartAH adhikA: saptaviMzatisaptaSaSTibhAgAdhikA bhavanti / tathAhi- saptaSaSTikhaNDIkRtasyAhorAtrasya satkA ye ekaviMzatirbhAgAste muhartagatabhAgakaraNArthaM trizatA guNyante jAtAni SaT zatAni triMzadadhikAni 630. taSA saptaSaSTyA bhAga hRta labdhA nava muhartAH, ekasya ca muhartasya saptaviMzatiH saptaSaSTibhAgA iti / / 162 / / " iti jyotiSkaraNDasya malayagirisUriviracitAyAM vRttau / / 2. hoti higA kha0 je5 / / Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 (sU0 68 saptaSaSTi-aSTaSaSTisthAnake / muhUrtAH, Aha ca sayabhisayA bharaNIo addA assesa sAi jeTThA ya / ee chaNNakkhattA pannarasamuhuttasaMjogA / / [jambU0 pra0 7 / 160] iti / tathottarAtraya-punarvasu-rohiNI-vizAkhAnAM saptaSaSTibhAgAnAM zataM tadbhAgArddhaM ca kSetraviSkambha: sImA bhavati, tathA tasminneva triMzadguNite 3015 tathaiva hRtabhAge yallabdhaM 5 tadeSAM kAlasImA bhavati, sA ca paJcacatvAriMzanmuhartA iti, Aha ca tinneva uttarAI puNavvasU rohiNI visAhA ya / ee channakkhattA, paNayAlamuhuttasaMjogA / / [jambU0 pra0 7 / 160 ] iti / zeSANAM paJcadazAnAM nakSatrANAM saptaSaSTireva saptaSaSTibhAgAnAM kSetrasImAviSkambho bhavati, tasyAM ca tathaiva guNitAyAM 2010 hRtabhAgAyAM ca yallabdhaM tat kAlasImA, tacca triMzanmuhartAH, Aha 10 ca avasesA nakkhattA pannarasa vi hoti tIsaimuhuttA / caMdassa tehiM jogo samAsao esa vakkhAmi / / [jyotiSka0 165] evaM caikasya SaNNAM SaNNAM paJcadazAnAM cetyevamaSTAviMzaternakSatrANAmaSTAdaza zatAni triMzadadhikAni saptaSaSTibhAgAnAmetadeva dviguNaM SaTpaJcAzato nakSatrANAM bhavati, tacca sahasratrayaM 15 SaT zatAni SaSTyadhikAni 3660 // 67 / / _[sU0 68] dhAyaisaMDe NaM dIve aTThasaddhiM cakkavaTTivijayA aTThasaDhiM rAyadhANIto paNNattAo / ukkosapade aTThasarvhi arahaMtA samuppajiMsu vA samuppajaMti vA samuppajjissaMti vA / evaM cakkavaTTI baladevA vAsudevA / pukkharavaradIvaDDhe NaM aTThasahi~ vijayA evaM va jAva vAsudevA / 20 vimalassa NaM arahato aTThasaTTi samaNasAhassIto ukkosiyA samaNasaMpadA hotthA / 1. dRzyatA pariziSTe pR0 82 paM015 / / 2. TIkA- avazeSANi zravaNa-dhaniSThAprabhRtIni nakSatrANi paJcadazApi sUryeNa saha gatAni yAnti trayodaza samAn paripUrNAnahorAtrAn dvAdaza ca muharlAn yAvat / tathAhi- amUni paripUrNAna saptaSaSTibhAgAna candreNa samaM vrajanti, tataH sUryeNa saha etAni paJcabhAgAnapyahorAtrasya saptaSaSTisaMkhyAn gacchanti, saptaSaSTezca paJcabhirbhAga hRte labdhAsrayodazAhorAtrAH, zeSau ca dvau bhAgau tiSThataH, tau triMzatA guNyete jAtA SaSTiH, tasyAH paJcabhirbhAge hRte labdhA dvAdaza muhUrtA iti // 165 // " iti jyotiSkaraNDakasya malayagirisUriviracitAyAM vRttau / / Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre ekonasaptatisthAnakam / TI0] athASTaSaSTisthAnake kiJcillikhyate, dhAyaisaMDe ityAdi, iha yaduktam evaM cakkavaTTI baladevA vAsudeva tti tatra yadyapi cakravartinAM vAsudevAnAM vA naikadA aSTaSaSTiH sambhavati yato jaghanyato'pye kai kasmin mahAvidehe caturNAM caturNA tIrthakarAdInAmavazyaM bhAvaH sthAnAGgAdiSvabhihitaH, na caikatra kSetre cakravartI 5 vAsudevazcaikadA bhavato'taH SaSTirevotkarSatazcakravarttinAM vAsudevAnAM cASTaSaSTyAM vijayeSu bhavati tathApIha sUtre ekasamayenetyavizeSaNAt kAlabhedabhAvinAM cakravartyAdInAM vijayabhedenASTaSaSTiraviruddhA, abhilapyante ca jambUdvIpaprajJaptyAM bhArata-kAcchAdyabhilApena cakravarttina iti / / 68|| [sU0 69] samayakhette NaM maMdaravajA ekUNasattariM vAsA vAsadharapavvatA 10 paNNattA, taMjahA- paNatIsaM vAsA, tIsaM vAsaharA, cattAri usuyArA / maMdarassa pavvatassa paccatthimillAto carimaMtAto gotamaddIvassa paccatthimille carimaMte esa NaM ekUNasattari joyaNasahassAI abAdhAe aMtare paNNatte / mohaNijavajANaM sattaNhaM kammapagaDINaM ekUNasattaraM uttarapagaDIto pnnnnttaato| 15 [TI0] athaikonasaptatisthAnake kiJcillikhyate, samayetyAdi, mandaravarjA meruvarjAH, . varSANi ca bharatAdikSetrANi varSadharaparvatAzca himavadAdayastatsImAkAriNa: varSa varSadharaparvatA: samuditA ekonasaptatiH prajJaptAH, katham ?, paJcasu meruSu pratibaddhAni sapta sapta bharata-haimavatAdIni paJcatriMzadvarSANi tathA pratimeru SaT SaT himavadAdayo varSadharAstriMzattathA catvAra eveSukArA iti sarvasaMkhyaikonasaptatiriti / maMdarassetyAdi, 20 lavaNasamudraM pazcimAyAM dizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya dvAdazasahasramAna: susthitAbhidhAnasya lavaNasamudrAdhipaterbhavanenAlaGkRto gautamadvIpo nAma dvIpo'sti, tasya ca pazcimAnto mero: pazcimAntAdekonasaptatiH sahasrANi bhavanti, paJcacatvAriMzato 1. 'saMDetyAdi he2 vinA / / 2. caturNA tIrthakarA' he2 vinA / / 3. "jaMbUdIve dAve mahAvidaha vAse jahannapate cattAri arahatA cattAri cakkavaTTI cattAri baladevA cattAri vAsudevA uppajisa vA uppajjati vA uppajjissati vaa||" iti sthAnAGgasUtre 4/299 / / 4. jambUdvIpaprajJaptau tRtIye caturthe ca vakSaskAre draSTavyam / / 5. sahasrANi bhavati iti jasaM2 madhye patrasyAdhastAnirdiSTaH pUritaH pAThaH // 6. bhavaMtIti je1 / / Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 70 saptatisthAnakam / 161 jambUdvIpasambandhinAM dvAdazAnAmantarasambandhinAM dvAdazAnAmeva dvIpaviSkambhasambandhinAM ca mIlanAditi / mohanIyavarjAnAM karmaNAmekonasaptatiruttaraprakRtayo bhavantIti katham ? jJAnAvaraNasya paJca, darzanAvaraNasya nava vedanIyasya dve, AyuSazcatasraH, nAmno dvicatvAriMzad, gotrasya dve, antarAyasya paJceti / / 69|| [sU0 70] samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsatirAte mAse vItikaMte 5 sattarIe rAtidiehiM sesehiM vAsAvAsaM pajjosavite / / pAse NaM arahA purisAdANIe sattariM vAsAiM bahupaDipuNNAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNittA siddhe buddhe jAva ppahINe / vAsupujje NaM arahA sattaraM dhaNUI uDuMuccatteNaM hotthA / __ mohaNijassa NaM kammassa sattaraM sAgarovamakoDAkoDIo abAhUNiyA 10 kammaTThitI kammaNisege paNNatte / mAhiMdassa NaM deviMdassa devaraNNo sattari sAmANiyasAhassIto pnnnnttaato| [TI0] atha saptatisthAnake kimapi likhyate, samaNetyAdi, varSANAM caturmAsapramANasya varSAkAlasya saviMzatirAtre viMzatidivasAdhike mAse vyatikrAnte paJcAzati dineSvatIteSvityarthaH, saptatyAM ca rAtriMdiveSu zeSeSu, bhAdrapadazuklapaJcamyAmityarthaH, 15 varSAsvAvAso varSAvAsa: varSAvasthAnaM pajjosavei tti parivasati sarvathA karoti, paJcAzati prAktaneSu divaseSu tathAvidhavasatyabhAvAdikAraNe sthAnAntaramapyAzrayati, bhAdrapadazuklapaJcamyAM tu vRkSamUlAdAvapi nivasatIti hRdayamiti / purisAdANIe tti puruSANAmAdAnIya: upAdeyaH puruSAdAnIyaH / abAhUNiyA kammaTTiI kammaNisege paNNatte tti, iha kilAtmA aviziSTameva karmapudgalopAdAnaM kRtvA uttarakAlaM 20 jJAnAvaraNIyAdikarmaNAM svaM svamabAdhAkAlaM muktvA jJAnAvaraNIyAdiprakRtivibhAgatayA anAbhogikena vIryeNodayasahitaM taddalikaM niSiJcati, udayayogyaM racayatItyarthaH, ato dvividhA sthiti:- karmatvApAdanamAtrarUpA anubhavarUpA ca, yataH sthitiH avasthAnaM tena bhAvenApracyavanam, tatra karmatvApAdanarUpAM tAmadhikRtya saptatiH sAgaropamakoTIkoTyaH, 1. bhavaMti je2 / / 2. sametyAdi je2 || 3. sarvathA vAsaM karoti he2 / / Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre anubhavarUpAM tvadhikRtya saptavarSasahasroneti, tatra abAha tti kimuktaM bhavati ? bandhAvalikAyA Arabhya yAvat saptavarSasahasrANi tAvat tat karma na bAdhate. nodayaM yAtItyarthaH, tato'nantarasamaye karmadalikaM pUrvaniSiktam udaye pravezayati, niSeko nAma jJAnAvaraNAdikarmadalikasyAnubhavanArthaM racanA, tacca prathamasamaye bahakaM niSiJcati 5 dvitIyasamaye vizeSahInaM tRtIyasamaye vizeSahInamevaM yAvadutkRSTasthiti karmadalika tAvadvizeSahInaM niSiJcati, tathA coktam mottUNa sagamabAhaM paDhamAe Thiie bahutaraM davvaM / sese visesahINaM jAvukkosanti savvAsiM / / [karmapra0 83] ti / bAdha loDane [pA0dhA0 5], bAdhata iti bAdhA karmaNa udaya ityarthaH, na bAdhA abAdhA, 10 antaraM karmodayasyetyarthaH, tayA UnikA abAdhonikA karmasthitiH karmaniSeko bhavatItyavameke prAhuH, anye punarAhuH- abAdhAkAlena varSasahasrasaptakalakSaNenonA karmasthiti: saptasahasrAdhikasaptatisAgaropamakoTIkoTIlakSaNA, karmaniSeko bhavati. sa ca kiyAn? ucyate- sattaraM sAgarovamakoDAkoDIo tti / / 70 / / [sU0 71] cautthassa NaM caMdasaMvaccharassa hemaMtANaM ekkasattarIe rAiMdiehiM 15 vItikvaMtehiM savvabAhirAto maMDalAto sarie AuTiM kareti / vIriyapuvvassa NaM puvvassa ekkasattaraM pAhuDA paNNattA / ajite NaM arahA ekkasattaraM puvvasatasahassAI agAramajhe vasittA muMDe bhavittA jAva pavvatite / evaM sagare vi rAyA cAuraMtacakkavaTTI ekkasattaraM puvva jAva pavvatite / 20 [TI0] athaikasaptatisthAnake likhyate kiJcit, cautthassetyAdi, iha bhAvArtho'yam- yuge hi paJca saMvatsarA bhavanti, tatrAdyau candrasaMvatsarau tRtIyo'bhivarddhitasaMvatsarazcaturthazcandrasaMvatsara eva, tatra ca ekonatriMzatA dinAnAM dvAtriMzatA ca dviSaSTibhAgairdinasya candramAso bhavati, ayaM ca dvAdazaguNazcandrasaMvatsaro bhavati, trayodazaguNazcAyamevAbhivarddhito bhavati, tatazcandra-candrA-'bhivarddhitalakSaNe saMvatsaratraye 25 dinAnAM sahasraM dvinavatiH SaT ca dviSaSTibhAgA bhavanti 1092 6, tathA Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 [sU0 71] ekasaptatisthAnakam / AdityasaMvatsare dinAnAM zatatrayaM SaTSaSTizca bhavanti, tattritaye ca sahasramaSTanavatyadhikaM bhavati, iha ca kila candrayugamAdityayugaM cASADhyAmekaM pUryate'paraM ca zrAvaNakRSNapratipadi Arabhyate, evaM cAdityayugasaMvatsaratrayApekSayA candrayugasaMvatsaratrayaM paJcabhirdinaiH SaTpaJcAzatA ca dinadviSaSTibhAgairUnaM bhavatIti kRtvA AdityayugasaMvatsaratrayaM zrAvaNakRSNapakSasya candradiSaTke sAdhike pUryate candrayugasaMvatsaratrayaM tvASADhyAm, tatazca 5 zrAvaNakRSNapakSasaptamadinAdArabhya dakSiNAyanenAdityazcaran candrayugacaturthasaMvatsarasya caturthamAsAntabhUtAyAmaSTAdazottarazatatamadinabhUtAyAM kArtikyAM dvAdazottarazatatame svakIyamaNDale carati, tatazcAnyAnyekasaptatirmaNDalAni tAvatsveva dineSu mArgazIrSAdInAM caturNAM hemantamAsAnAM sambandhiSu carati, tato dvisaptatitame dine mAghamAse bahulapakSatrayodazIlakSaNe sUrya AvRttiM karoti, dakSiNAyanAnnivRttyottarAyaNena caratItyarthaH, 10 uktaM ca jyotiSkaraNDake, paJcasu yugasaMvatsareSUttarAyaNatithayaH krameNaivaM yadutabahulassa sattamIe 1 sUro suddhassa to cautthIe 2 / bahulassa ya pADivara 3 bahulassa ya terasIdivase 4 / / suddhassa ya dasamIe 5 pavattae paMcamI u AuTTI / 1. krameNaiva je1.2 he2 / / 2. "paDhamA bahulapaDivae bir3ayA bahulassa terasIdivase / suddhassa ya dasamIe bahulassaya sattamIe u || 247 || suddhassa cautthIe pavattae paMcamI u AuTTI / eyA AuTTIo savvAo sAvaNe mAse || 248 || TIkA - iha sUryasya dazA''vRttayo bhavanti etaccAnantarameva bhAvitam / tatra paJcAvRttayaH zrAvaNe mAsaM paJca mAghamAse / tatra yAH zrAvaNe mAse bhavanti tAsAM madhye prathamA bahulapakSe pratipadi 1. dvitIyA bahulasya bahulapakSasya sambandhini trayodazIrUpe divase 2, tRtIyA zuddhasya zuklapakSasya dazamyAm 3, caturthI bahulapakSasya saptamyAm 4 zuddhasya zuklapakSasya caturthyAM pravarttate paJcamI AvRti: 5 / etAH sarvA apyAvRttayaH zrAvaNe mAse veditavyAH || 247-248 / / sAmpratamatA AvRttayo yena nakSatreNa yutA bhavanti tannakSatranirUpaNArthamAha- paDhamA hor3a abhiiNA saMThANAhi ya tahA visAhAhiM / revatie u cautthI puvvAhiM phagguNIhi tahA // 249 // TIkA - zrAvaNamAsabhAvinInAmantaroditasvarUpANAM paJcAnAmAvRttInAM madhye prathamA''vRttirabhijitA nakSatreNa yutA bhavati, dvitIyA saMThANAhiM ti mRgazirasA tRtIyA vizAkhAbhiH, caturthI revatyA, paJcamI pUrvAphAlgunIbhiH || 249 || adhunA mAghamAse bhAvinya AvRttayo yAsu tithiSu bhavanti tA abhidadhAti bahulassa sattamIe paDhamA suddhassa to cautthIe / bahulassa ya pADivae bahulassa ya terasIdivase ||25|| suddhassa ya dasamIe pavattae paMcamI u AuTTI / eyA AuTTIo savvAo mAghamAsamma / / 251 / / TIkA- mAghamAse prathamA''vRttiH bahulasya kRSNapakSasya saptamyAM bhavati 1, dvitIyA zuddhasya zuklapakSasya caturthyAm 2. tRtIyA bahulapakSasya pratipadi 3, caturthI bahulapakSasya trayodazIdivase 4 paJcamI zuklapakSasya dazamyAM pravarttate 5 / etAH sarvA apyAvRttayo mAghamAse bhavanti // 250 - 251 / / " iti jyotiSkaraNDakasya malayagirisUriviracitAyAM vRttau // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre eA AuTTIo savvAo mAghamAsammi / / [jyotiSka0 250-251] tti / dakSiNAyanadinAni caivampaDhamA bahulapaDivae 1 bIyA bahulassa terasIdivase 2 / suddhassa ya dasamIe 3 bahulassa ya sattamIe 4 u / / 5 suddhassa cautthIe pavattae paMcamI u aauttttii| eyA AuTTIo savvAo sAvaNe mAse || [jyotiSka0 247-248] tti / vIriyapuvvassa tti tRtIyapUrvasya, pAhuDa tti prAbhRtamadhikAravizeSaH / ajietyAdi, tasya hi aSTAdaza pUrvalakSANi kumAratvaM tripaJcAzaccaikapUrvAGgAdhikA rAjyamityekasaptatiH, iha ca pUrvAGgamadhikamalpatvAnna vivakSitamiti / sagaro dvitIyazcakravartI 10 ajitasvAmikAlInaH // 71 / / [sU0 72] bAvattariM suvaNNakumArAvAsasatasahassA paNNattA / lavaNassa samuddassa bAvattariM nAgasAhassIto bAhiriyaM velaM dhAreMti / samaNe bhagavaM mahAvIre bAvattariM vAsAiM savvAuyaM pAlayittA siddhe buddhe jAva ppahINe / 15 there NaM ayalabhAyA bAvattariM vAsAiM savvAuyaM pAlayittA siddhe jAva ppahINe / ___ abbhaMtarapukkharaddhe NaM bAvattariM caMdA pabhAsiMsu vA pabhAsaMti vA pabhAsissaMti vA, bAvattariM sUriyA tavaiMsu vA tavaiMti vA tavaissaMti vA / egamegassa NaM raNNo cAuraMtacakkavaTTissa bAvattariM puravarasAhassIto 20 pnnnnttaato| bAvattaraM kalAto paNNattAto, taMjahA- lehaM 1, gaNitaM 2, rUvaM 3, narse 4, gIyaM 5, vAitaM 6, saragayaM 7, pukkharagayaM 8, samatAlaM 9, jUyaM 10, jANavayaM 11, porekavvaM 12, aTThAvayaM 13, dayamaTTiyaM 14, aNNavidhiM 15, pANavidhiM 16, leNavihiM 17, sayaNavihiM 18, ajaM 19, paheliyaM 20, 25 mAgadhiyaM 21, gAdhaM 22, silogaM 23, gaMdhajuttiM 24, madhusitthaM 25, Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvisaptatisthAnakam / 165 AbharaNavihiM 26, taruNIpaDikammaM 27, itthIlakkhaNaM 28, purisalakkhaNaM 29, hayalakkhaNaM 30, gayalakkhaNaM 31, goNalakkhaNaM 32, kukkuDalakkhaNaM 33, meMDhayalakkhaNaM 34, cakkalakkhaNaM 35, chattalakkhaNaM 36, daMDalakkhaNaM 37, asilakkhaNaM 38, maNilakkhaNaM 39, kAkaNilakkhaNaM 40, cammalakkhaNaM 41, caMdacariyaM 42, sUracaritaM 43, rAhucaritaM 44, gahacaritaM 5 45, sobhAkaraM 46, dobhAkaraM 47, vijAgataM 48, maMtagayaM 49, rahassagayaM 50, sabhAvaM 51, cAraM 52, paDicAraM 53, vUhaM 54, paDivUhaM 55, khaMdhAvAramANaM 56, nagaramANaM 57, vatthumANaM 58, khaMdhAvAranivesaM 59, nagaranivesaM 60, vatthunivesaM 61, IsatthaM 62, charupagayaM 63, AsasikkhaM 64, hatthisikkhaM 65, dhaNuvveyaM 66, hiraNNavAyaM, suvaNNavAyaM, maNipAgaM, dhAupAgaM 67, 10 bAhujuddhaM, daMDajuddhaM, muTThijuddhaM, aTThijuddhaM, juddhaM, nijuddhaM, juddhAtijuddhaM 68, suttakheDaM, nAliyAkheDu, vaDakheDaM, dhammakheDDe 69, pattacchejaM, kaDagacchejjaM, pattagacchejjaM 70, sajjIvaM, nijIvaM 71, sauNarutamiti 72 / / __ saMmucchimakhahayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyANaM ukkoseNaM bAvattariM vAsasahassAI ThitI paNNattA / 15 [TI0] atha dvisaptatisthAnake kimapi likhyate, suvarNakumArANAM dvisaptatirlakSANi, katham ?, dakSiNanikAye aSTatriMzaduttaranikAye tu catustriMzaditi / nAgasAhassIo tti nAgakumAradevasahasrANi velAM SoDazasahasrapramANAmutsedhato viSkambhatazca dazasahasramAnAM lavaNajaladhizikhAM bAhyAM dhaatkiikhnndddviipaabhimukhiim| mahAvIro dvisaptatiM varSANyAyuH pAlayitvA siddhaH, katham ?, triMzad gRhasthabhAve, dvAdaza sArddhAni pakSazca chadmasthabhAve, 20 dezonAni triMzat kevalitve iti dvisaptatiH / ayalabhAya tti mahAvIrasya navamo gaNadharaH, tasyAyurdvisaptativarSANi, katham ? SaTcatvAriMzad gRhasthatve, dvAdaza chadmasthatAyAm, caturdaza kevalitve iti / puSkarA. dvisaptatizcandrAH, tatraikasyAM paGktau SatriMzadanyasyAM ca tAvanta evetyevamiti / bAvattari kalAo tti kalanAni kalA:, 1drasaptanivarSA je vinA / / Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre 10 vijJAnAnItyarthaH, tAzca kalanIyabhedAd dvisaptatirbhavanti, tatra lekhanaM lekho'kSaravinyAsaH, tadviSayA kalA vijJAnaM lekha evocyate evaM sarvatra, sa ca lekho dvidhA- lipiviSayabhedAt, tatra lipiraSTAdazasthAnakoktA, athavA lATAdideza bhedatastathAvidhavicitropAdhibhedato vA'nekavidheti, tathAhi- patra-valka-kASTha-danta5 loha-tAmra-rajatAdayo akSarANAmAdhArAstathA lekhanotkIrNana-syUta-vyUta-cchinna-bhinna dagdha-saGkrAntito'kSarANi bhavantIti, viSayApekSayApyanekadhA- svAmi-bhRtya-pitaputra-guru-ziSya-bhAryA -pati-zatru-mitrAdInAM lekhaviSayANAmane katvAttathAvidhaprayojanabhedAcca, akSaradoSAzcaite atikAya'matisthaulyam, vaiSamyaM paGktivakratA / atulyAnAM ca sAdRzyamavibhAgo'vayaveSu ca / / [ ] iti 1. tathA gaNitaM saGkhyAnaM saGkalitAdyanekabheda pATIprasiddham 2, rUpaM lepya-zilAsuvarNa-maNi-vastra-citrAdiSu rUpanirmANam 3, nATyaM kalA bharatamArgacchalikaM lAsyavidhAnamityAdibhedAdaSTadhA, nATyagrahaNAt nRttakalApi gRhItA, sA ca abhinayikA aGgahArikA vyAyAmikA ceti tribhedA, svarUpaM cAtra bharatazAstrAdavaseyam 4, tathA 15 gItaM kalA, sA ca nibandhamArga-chalikamArga-bhinnamArgabhedAt tridhA, tatra sapta svarAstrayo grAmA, mUrcchanA ekaviMzatiH / tAnA ekonapaJcAzat samAptaM svaramaNDalam || [ ] iyaM ca vizAkhilazAstrAvaseyeti 5, vAiyaM ti vAdyakalA, sA ca tata-vitatazuSira-ghanavAdyAnAM catuSpaJcatryekaprakAratayA trayodazadhA 6 ityAdikaH kalAvibhAgo 20 laukikazAstrebhyo'vaseyaH, iha ca dvisaptatiriti kalAsaMkhyoktA, bahutarANi ca sUtre tannAmAnyupalabhyante, tatra ca kAsAMcit kAcidantarbhAvo'vagantavya iti / / 72 / / [sU0 73] harivassa-rammayavassiyAto NaM jIvAto tevattaraM tevattariM joyaNasahassAI nava ya ekkuttare joyaNasate sattarasa ya ekUNavIsatibhAge 1. bharataviracite nATyazAstraM caturtho'dhyAyodraSTavyaH / / 2. "bhinnamANNamArga' je2 / / Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 [mU0 74 trisaptati-catuHsaptatisthAnake / joyaNassa addhabhAgaM ca AyAmeNaM paNNattAto / ___ vijaye NaM baladeve tevattariM vAsasayasahassAI savvAuyaM pAlaittA siddhe jAva ppahINe / [TI0] atha trisaptatisthAnake kimapi likhyate, harivAsetyAdi. atra saMvAdagAthAeguttarA nava sayA tevattarimeva joyaNasahassA / jIvA sattarasa kalA addhakalA ceva harivAse / / 73901 12 bRhatkSetra0 58] tti / tathA vijayo dvitIyabaladevaH, tasyeha trisaptativarSalakSANyAyuruktam, Avazyake tu paJcasaptatiritIdamapi matAntarameva / / 73 / / [sU0 74] there NaM aggibhUtI covattari vAsAiM savvAuyaM pAlaittA siddhe jAva ppahINe / 10 nisabhAto NaM vAsaharapavvatAto tigiMcchiddahAto NaM dahAto sItotA mahAnadI covattari joyaNasatAI sAhiyAiM uttarAhattI pavahittA vatirAmatiyAe jibbhiyAe caujoyaNAyAmAe paNNAsajoyaNavikkhaMbhAe vairatale kuMDe mahatA ghaDamuhapavattieNaM muttAvalihArasaMThANasaMThiteNaM pavAteNaM mahayA saddeNaM pvddti| evaM sItA vi dakkhiNAhuttI bhANiyavvA / 15 cautthavajjAsu chasu puDhavIsu covattariM nirayAvAsasayasahassA paNNattA / [TI0] atha catuHsaptatisthAnake likhyate kiJcit, tatrAgnibhUtiriti mahAvIrasya dvitIyA gaNanAyakaH, tasye ha catu:saptativarSANyAyuH, atra cAya vibhAga:SaTcatvAriMzadvarSANi gRhasthaparyAyaH, dvAdaza chadmasthaparyAyaH, SoDaza kevaliparyAya iti / NisahAo NamityAdi. asya bhAvArtha:- kila niSadhavarSadharasya viSkambho yojanAnAM 20 SoDaza sahasrANi aSTau zatAni dvicatvAriMzat kalAdvayaM ceti, tasya ca madhyabhAge tigiMchimahAhradaH sahasradvayaviSkambhazcatu:sahasrAyAmaH, tadevaM parvataviSkambhArddhasya hradaviSkambhArddhana nyUnatAyAM zItodAmahAnadyAH parvatasyopari catuHsaptatizatAnyekaviMzatyadhikAni kalA caiketyevaM pravAho bhvti| vairAmaiyAe jibbhiyAe tti vajramayyA 1 dRzyatA pa0 142 Ti0 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168. AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre paJcasaptatisthAnakama / jihvikayA praNAlasthamakaramukhajihvayA caturyojanadIrghayA paJcAzadyojanaviSkambhayA vaharatale kuMDe tti niSadhaparvatasyAdhovarttini vajrabhUmike azItyadhikacaturyojanazatAyAmaviSkambhe dazayojanAvagAhe zItodAdevIbhavanAdhyAsitamastakena taddvIpenAlakRtamadhyabhAge zItodAprapAtahade mahaya tti mahApramANena, yat punaH duhao tti kvacit dRzyate tadapapATha 5 iti manyate, ghaDamuhapavattieNaM ti ghaTamukheneva kalazavadaneneva pravartita: prerito ghaTamukhapravartitastena muktAvalInAM muktAphalasarINAM sambandhI hArastasya yat saMsthAnaM tena saMsthito yastena, prapAta: parvatAt prapatajjalasamUhastena, mahAzabdena mahAdhvaninA prapatati, evaM zItApi, navaraM nIlavadvarSadharAd dakSiNAbhimukhI prapatatIti / cautthavajjetyAdi, tatra prathamAyA triMzat, dvitIyAyAM paJcaviMzatiH, tRtIyAyAM paJcadaza, 10 paJcamyAM trINi lakSANi, SaSThyAM paJconaM lakSam, saptamyAM paJcetyetAni mIlitAni catuHsaptatirbhavantIti / / 74 / / [sU0 75] suvihissa NaM pupphadaMtassa arahato paNNattaraM jiNA paNNattari jiNasatA hotthA / sItale NaM arahA paNNattaraM puvvasahassAI agAramajhe vasittA muMDe bhavittA 15 jAva pavvatite / saMtI NaM arahA paNNattariM vAsasahassAI agAravAsamajjhAvasittA jAva pavvatite / [TI0] atha paJcasaptatisthAnake kimapi likhyate, suvidheH navamatIrthakarasya nAmAntarata: puSpadantasyeti, tathA zItalasya paJcasaptatiH pUrvasahasrANi gRhavAse, katham ? paJcaviMzatiH 20 kumAratve, paJcAzacca rAjya iti, tathA zAntiH paJcasaptativarSasahasrANi gRhavAsamadhyuSya pravrajitaH, katham ? paJcaviMzatiH kumAratve, paJcaviMzatiH mANDalikatve, paJcaviMzatizcakravarttitve iti / / 75 / / [sU0 76] chAvattariM vijukumArAvAsasatasahassA paNNattA / evaM1. saptativarSa je? he1 / / Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sa0 76-77 SaTasaptati-saptasaptatisthAnake / 169 dIva-disA-udahINaM vijukumAriMda-thaNiyamaggINaM / chaNhaM pi jugalayANaM chAvattari mo satasahassA // 59 / / [TI0] atha SaTsaptatisthAnake kiJcit likhyate, tatra vidyutkumArANAM bhavanAvAsalakSANi dakSiNAyAM catvAriMzaduttarasyAM tu SaTtriMzaditi SaTsaptatiriti / evamiti idameva bhavanamAnaM zeSANAM dvIpakumArAdibhavanapatinikAyAnAm, ihArthe gAthA- dIvetyAdi 5 yugalAnAmiti dakSiNottaranikAyabhedena yugalam, nikAye nikAye bhavatIti // 76 / / [sU0 77] bharahe rAyA cAuraMtacakkavaTTI sattattariM puvvasatasahassAI kumAravAsamajjhAvasittA maharAyAbhiseyaM patte / aMgavaMsAto NaM sattattariM rAyANo muMDe jAva pavvaiyA / gahatoya-tusiyANaM devANaM sattattaraM devasahassA parivAro pnnnnttaa| 10 egamege NaM muhutte sattattariM lave lavaggeNaM paNNatte / / TI0] atha saptasaptatisthAnake viviyate kiJcit, tatra bharatacakravartI RSabhasvAminaH SaTsu pUrvalakSeSvatIteSu jAtastryazItitame ca tatrAtIte bhagavati ca pravrajite rAjA saMvRttaH, tatazca tryazItyAH SaTsu niSkarSiteSu saptasaptatistasya kumAravAso bhavatIti / aGgavaMza: 15 agarAjasantAnastasya sambandhinaH saptasaptatI rAjAnaH pravrajitAH / gaddatoyetyAdi, brahmalokasyAdhovartinISvaSTAsu kRSNarAjiSvaSTau sArasvatAdayo lokAntikAbhidhAnA devanikAyA bhavanti, tatra gardatoyAnA tuSitAnAM ca devAnAmubhayaparivArasaMkhyAmIlanena saptasaptatirdevasahasrANi parivAraH prajJaptAnIti / tathaikaiko muhUrttaH saptasaptatiM lavAn lavAgreNa lavaparimANena prajJaptaH, katham ? ucyate haTThassa aNavagallassa, NiruvakiTThassa jaMtuNo / __ege UsAsanIsAse, esa pANu tti vuccaI // 20 1. "gaddatAya-tusiyANaM devANaM satta devA satta devasahassA paNNattA" iti sthAnAGgasUtre sU0 576 / / 2. "saptatilavAna jera he1.2 // 3. vaccaDa je2 he1 / / Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre aSTasaptatisthAnakam / satta pANUNi se thove, satta thovANi se lave / lavANaM sattahattarIe, esa muhatte viyAhie // [bhagavatI0 6 / 7 / 4] tti / / 77 / / [sU0 78] sakkassa NaM deviMdassa devaraNNo vesamaNe mahArAyA aTThasattarIe suvaNNakumAra-dIvakumArAvAsasatasahassANaM AhevaccaM porevaccaM bhaTTittaM sAmittaM 5 mahArAyattaM ANAIsaraseNAvaccaM kAremANe pAlemANe viharati / there NaM akaMpite aTThattaraM vAsAiM savvAuyaM pAlayittA siddhe jAva savvadukkhappahINe / uttarAyaNaniyaTTe NaM sUrie paDhamAto maMDalAto egUNacattAlIsaime maMDale aTThattariM egasaTThibhAe divasakhettassa nivuDhettA rayaNikhettassa abhinivuDDhettA NaM 10 cAraM carati, evaM dakkhiNAyaNaniyaTTe vi / [TI0] athASTasaptatisthAnake kiJcit likhyate, sakkassetyAdi, vesamaNe mahArAya tti soma-yama-varuNa-vaizramaNAbhidhAnAnAM lokapAlAnAM caturtha uttaradikpAlaH, sa hi vaizramaNadevanikAyikAnAM suparNakumAradeva-devInAM dvIpakumAradeva-devInAM vyantara-vyantarINAM cAdhipatyaM karoti, tadAdhipatyAcca tannivAsAnAmapyAdhipatyamasau karotItyucyate 15 aSTasaptatyAH suparNakumAra-dvIpakumArAvAsazatasahasrANAmiti, tatra suparNakumArANAM dakSiNAyAmaSTatriMzad bhavanalakSANi dvIpakumArANAM ca catvAriMzadityevamaSTasaptatiriti, dvIpakumArAdhipatyametasya bhagavatyAM na dRzyate, iha tUktamiti matAntaramidam, AhevaccaM 1. 'rie je1 khaM0 / / 2. jambUdvIpaprajJaptau dvitIye vakSaskAre, anuyogadvArasUtre 367 tame sUtre'pi ca idaM gAthAdvayamasti / "haTThassa gAhA / hRSTasya tuSTasya anavakalyasya jarasA apIDitasya nirupakliSTasya vyAdhinA prAka sAmprataM vA'nabhibhUtasya jantoH manuSyAdereka ucchvAsayukto niHzvAsaH ucchvAsaniHzvAsaH, eSa prANa ucyate, zokajarAdibhirasvasthasya jantorucchvAsaniHzvAsaH tvaritAdisvarUpatayA svabhAvastho na bhavatyato hRssttaadivishessnnopaadaanm|| satta pANUNItyAdi zlokaH, sapta prANA yathoktasvarUpAH sa ekaH stokaH, sapta stokAH sa eko lava:, lavAnAM saptasaptatyA yo niSpadyate eSa muhUrto vyAkhyAtaH // " iti anuyogadvArasUtre maladhArihemacandrasUriviracitAyAM vRttau / / 3. dikkumAra' iti sarveSu hastalikhitAdarzeSu pAThaH / etadanusAreNa 'dvIpakumAradeva-devInAM dikkumAradeva-devInAM iti sampUrNaH pATho'tra TIkAyAM bhavediti saMbhAvyate / dRzyatAmadhastanamatratyaM TippaNam / / 4. bhagavatIsUtrasya tRtIye zatake saptame uddezake IdRzaM sUtramupalabhyate- "sakkassa NaM deviMdassa devaraNNo vesamaNassa mahAraNNo ime devA ANA-uvavAyavayaNa-niddese ciTThati, taMjahA- vesamaNakAiyA ti vA vesamaNadevayakAiyA ti vA suvaNNakumArA suvvaNakumArIo dIvakumArA dIvakumArIo disAkumArA disAkumArIo vANamaMtarA vANamaMtarIo je yA'vanne tahappagArA savve te Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU0 78] aSTasaptatisthAnakam / 171 ti Adhipatyam adhipatikarma, porevaccaM ti purovarttitvam agragAmitvamityarthaH, bhaTTittaM ti bhartRtvaM poSakatvam, sAmittaM ti svAmitvaM svAmibhAvam, mahArAyattaM ti mahArAjatvaM lokapAlatvamityarthaH, ANAIsaraseNAvaccaM ti AjJApradhAnasenAnAyakatvaM kAremANe tti anunAyakaiH sevakAnAM kArayan pAlemANe tti AtmanApi pAlayan viharati Aste / __ akampita: sthaviro mahAvIrasyASTamo gaNadharastasya cASTasaptativarSANi sarvAyuH, katham ?, gRhasthaparyAye aSTacatvAriMzat, chadmasthaparyAye nava, kevaliparyAye caikaviMzatiriti / uttarAyaNaniyaTTe NaM ti uttarAyaNAd uttaradiggamanAnnivRttaH uttarAyaNanivRttaH, prArabdhadakSiNAyana ityarthaH, sUrie tti AdityaH paDhamAo maMDalAo tti dakSiNAM dizaM gacchato raveryat prathamaM tasmAt, na tu sarvAbhyantarasUryamArgAt, 10 ekUNacattAlIsaime tti ekonacatvAriMzattame maNDale dakSiNAyanaprathamamaNDalApekSayA, sarvAbhyantaramaNDalApekSayA tu catvAriMze, aTThattariM ti aSTasaptatim egasaTThibhAe tti muhUrttasyaikaSaSTibhAgAn divasakhettassa tti divasalakSaNasya kSetrasya divasasyaivetyarthaH, nivvuDDhetta tti nirvardhya hApayitvetyarthaH, tathA rayaNikhettassa tti rajanyA eva abhinivvuDDetta tti abhinirvarthya vardhayitvetyarthaH, cAraM carai tti bhrAmyatItyarthaH, bhAvArtho'syaivaM 15 candraprajJaptivAkyairupadarzyate- jambUdvIpe dvIpe yadaitau sUryau sarvAbhyantaramaNDalamupasaMkramya cAraM caratastadA navanavatiryojanasahasrANi SaT ca paJcacatvAriMzadadhikAni yojanazatAnyanyonyamantaraM kRtvA carataH, etacca jambUdvIpe'zItyuttaraM yojanazataM tabbhattiyA jAva ciTThati / " asmin sUtre dvIpakumArAdhipatyaM vaizramaNasya spaSTaM dRzyate, ata: abhayadevasUribhi: 'na dRzyate' iti yad likhitaM tat teSAM samakSaM vidyamAneSu bhagavatIsUtrAdarzeSu adarzanAdeva tailikhitaM bhavediti sNbhaavyte|| 1. 'saptati: khaM0 je1 he1 / degsaptatiriti he2 / / 2. nivuvetta khaM0 he1,2 // 3. nivarthya khaMje1 he1,2| '27, 88, 98' sUtreSvapi IdRzo vicAro vartate, kintu 27 tamasUtraTIkAyAM 'nivardhayan, abhinivardhayan' iti zabdaprayogo dRzyate, ato 'ni-nir' upasargau ekArthAviti matvA ubhayorapi pAThayoH saMgatiH kartuM zakyate / yadi tu atra 'nivarya' agre ca 'abhinivarya' iti pAThaH svIkriyate tadA khaM0 je1 pAThaH samIcInaH eva // 4. nivuvetta he1,2 // 5. abhinivardhya khaM0 je1, he1,2 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre pravizyAbhyantaraM maNDalaM bhavati, etasmiMzca dviguNe jaMbUdvIpapramANAdapakarSite yathoktamantaraM bhavatIti, tathA tatra tayozcaratorutkRSTo'STAdazamuhUrto divaso bhavati jaghanyikA ca dvAdazamuhUrtA rAtrirbhavati, tato'bhyantaramaNDalAnniSkramya prathame'horAtre'bhyantarAnantaraM maNDalamupasaGkramya yadA cAraM caratastadA navanavatiryojanasahasrANi SaT ca 5 paJcacatvAriMzadadhikAni yojanazatAni paJcatriMzacca ekaSaSTibhAgA yojanasyAntaraM kRtvA cAra carataH, tadA cASTAdazamuharto divaso bhavati dvAbhyAM muharttasyaikaSaSTibhAgAbhyAmUnaH, dvAdazamuhUrtA ca rAtrirbhavati dvAbhyAM muhUrtekaSaSTibhAgAbhyAmadhiketi, evaM dakSiNAyanasya dvitIyAdiSu maNDaleSvahorAtreSu cAnyonyAntarapramANasya paJcabhiH paJcabhiryojanaiH paJcatriMzatA caikaSaSTibhAgairyojanasya vRddhirvAcyA, dvAbhyAM dvAbhyAM ca muhUrtekaSaSTibhAgAbhyAM dinahAnI 10 rAtrivRddhizceti, evaM ca ekonacatvAriMzattame maNDale sUryayorantaraM navanavatiH sahasrANyaSTa zatAni saptapaJcAzacca yojanAnAM trayoviMzatizcaikaSaSTibhAgAH, dinapramANaM cASTAdazAnAM muhUrtAnAM madhyAdekaSaSTibhAgAnAmaSTasaptatyAM pAtitAyAM SoDaza muhUrttAzcatuzcatvAriMzaccaikaSaSTibhAgA muhUrttasya, rAtrestvaSTasaptatyAM kSiptAyAM trayodaza muhUrtAH saptadazaikaSaSTibhAgAzceti, evaM dakkhiNAyaNaniya? tti yathottarAyaNanivRtta 15 ekonacatvAriMzattame maNDale aSTasaptatimekaSaSTibhAgAn hApayati varddhayati ca, evaM dakSiNAyananivRtto'pi sUryastAn hApayati varddhayati ca, kevalaM dakSiNAyane dinabhAgAn hApayati rAtribhAgAMzca varddhayati, iha tu dinabhAgAn varddhayati rAtribhAgAMzca hApayatIti / / 78 / / [sU0 79] valayAmuhassa NaM pAtAlassa heDillAto carimaMtAto imIse NaM 20 rayaNappabhAe puDhavIe heTThille carimaMte esa NaM ekUNAsIti joyaNasahassAI abAhAe aMtare paNNatte / evaM keussa vi juyayassa vi Isarassa vi / chaTThIe NaM puDhavIe bahumajjhadesabhAyAo chaTThassa ghaNodahissa heTThille carimaMte esa NaM ekUNAsItiM joyaNasahassAI abAhAe aMtare paNNatte / jaMbuddIvassa NaM dIvassa bArassa ya bArassa ya esa NaM egUNAsII 25 joyaNasahassAiM sAiregAI abAhAe aMtare paNNatte / Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 79] ekonAzItitamasthAnakam / 173 [TI0] athaikonAzItitamasthAnake kiJcillikhyate, tatra valayAmuhassa tti vaDavAmukhAbhidhAnasya pUrvadigvyavasthitasya pAyAlassa tti mahApAtAlakalazasyAdhastanacaramAntAd ratnaprabhApRthivIcaramAnta ekonAzItyAM sahasreSu bhavati, katham ? ratnaprabhA hi azItisahasrAdhikaM yojanAnAM lakSaM bAhalyato bhavati, tasyAzcaikaM samudrAvagAhasahasraM parihRtyAdholakSapramANAvagAho valayAmukhapAtAlakalazo bhavati, 5 tatastaccaramAntAt pRthivIcaramAnto yathoktAntara eva bhavati, evamanye'pi trayo vAcyA iti / chaThThIe ityAdi, asya bhAvArtha:- SaSThapRthivI hi bAhalyato yojanAnAM lakSaM SoDaza ca sahasrANi bhavati, ghanodadhayastu yadyapi saptApi pratyekaM viMzatiH sahasrANi syustathApyetasya granthasya matena SaSTho'sAvekaviMzatiH saMbhAvyate, tadevaM 10 SaSThapRthivIbAhalyArddhamaSTapaJcAzat ghanodadhipramANaM caikaviMzatirityevamekonAzItirbhavati, granthAntaramatena tu sarvaghanodadhInAM viMzatiyojanasahasrabAhalyatvAt paJcamImAzrityedaM sUtramavaseyam, yatastadbAhalyamaSTAdazottaraM lakSamuktam, yata AhapaDhamA'sIi sahassA 1 battIsA 2 aTThavIsa 3 vIsA ya 4 / aTThAra 5 sola 6 aTTha ya 7 sahassa lakkhovariM kujjA // [bRhatsaM0 241] iti / 15 athavA SaSThyAH sahasrAdhiko'pi madhyabhAgo madhyabhAgo vivakSitaH, evamarthasUcakatvAdbahuzabdasyeti / tathA jambUdvIpasya jagatyAzcatvAri dvArANi vijayavejayanta-jayantA-'parAjitAbhidhAnAni catuzcaturyojanaviSkambhANi gavyUtapRthuladvAra1. bhavaMti je2 khaM0 / / 2. vatIti khaM0 // 3. "atra' prAkRtatvAt prathamAzabdAt paratra vibhakterlopaH, prathamAyA dharmAbhidhAyAM pRthivyAmuccaistvaparimANaM paribhAvayannazItisahasrANi lakSasyopari kuryAt / kimuktaM bhavati ? prathamAyA ratnaprabhAyA: pRthIvyA azItiyojanasahasrAdhiko yojanalakSo bAhalyamiti / evaM dvitIyAdiSvapi pRthivISu bAhalyaparibhAvane dvAtriMzadAdIni yojanasahasrANi lakSasyopari kuryAt / atrApyayaM bhAvArthaH- dvitIyasyAM pRthivyAM viMzatiyojanasahasrAdhikaH / paJcamyAmaSTAdazayojanasahasrAdhika: ! SaSThyAM SoDazayojanasahasrAdhikaH / saptamyAmaSTayojanasahasrAdhika iti / yojanaM ceha pramANAGgulaniSpannaM draSTavyam / ratnaprabhAyAM ca pRthivyAmazItiyojanasahasrAdhiko lakSa: evam- SoDazasahasrapramANaM prathama kharakANDam, dvitIyaM paGkabahulaM kANDaM caturazItiyojanasahasramAnam, tRtIyamazItiyojanasahasrapramANaM jalabahulaM kANDamiti / zeSAstu pRthivyaH sarvA api pRthivIsvarUpAH, kevalaM zarkarAprabhA zarkarAbahulA vAlukAprabhA vAlukAbahuletyevaM nAmAnusArato vizeSasvarUpaM paribhAvanIyam // " iti bRhatsaMgrahaNyA malayagirisUriviracitAyAM TIkAyAm / / Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre azItitamasthAnakam / zAkhAni krameNa pUrvAdiSu dikSu bhavanti, teSAM ca dvArasya ca dvArasya cAnyonyamityarthaH, esa NaM ti etadekonAzItiryo janasahasrANi sAtirekANItyevaMlakSaNamabAdhayA vyavadhAnena vyavadhAnarUpamityartho'ntaraM prajJaptam, katham ?, jambUdvIpaparidheH [yo0] 316227, gA03, dhanuSAM 128, aGgula 13 sArdha ityevaMlakSaNasyApakarSita dvAra5 dvArazAkhAviSkambhasya caturvibhaktasyaivaMphalatvAditi / / 79 / / [sU0 80] sejase NaM arahA asItiM dhaNUI uTuMuccatteNaM hotthA / tiviThU NaM vAsudeve asItiM dhaNUI uTuMuccatteNaM hotthA / ayale NaM baladeve asItiM dhaNUI uTuMuccatteNaM hotthA / tiviThU NaM vAsudeve asItiM vAsasatasahassAI mahArAyA hotthA / 10 Aubahule NaM kaMDe asIti joyaNasahassAI bAhalleNaM paNNatte / IsANassa NaM deviMdassa devaraNo asItiM sAmANiyasAhassIto pnnnnttaato| jaMbuddIve NaM dIve asIuttaraM joyaNasataM ogAhettA sUrie uttarakaTThovagate paDhamaM udayaM karetI / [TI0] athAzItitamasthAnake kiJcillikhyate, zreyAMsa: ekAdazo jinaH / tripRSThaH 15 zreyAMsajinakAlabhAvI prathamavAsudevaH, acala: prathamabaladevaH, tathA tripRSThavAsudevasya caturazItivarSalakSANi sarvAyuriti, catvAri lakSANi kumAratve zeSaM tu mahArAjye iti| Aubahu ityAdi, kila ratnaprabhAyA azItyuttarayojanalakSabAhalyAyAstrINi kANDAni bhavanti, tatra prathamaM ratnakANDaM SoDazavidharatnamayaM SoDazasahasrabAhalyaM dvitIyaM paGkakANDaM caturazItisahasramAnaM tRtIyamabbahulakANDamazItiryojanasahasrANIti jaMbuddIve NamityAdi, 20 ogAhitta tti pravizya uttarakaTThovagaya tti uttarAM kASThAM dizamupagataH uttarakASThopagata: prathamamudayaM karoti, sarvAbhyantaramaNDale udetItyarthaH / / 80 // [sU0 81] navanavamiyA NaM bhikkhupaDimA ekkAsItie rAtidiehiM cauhi ya paMcuttarehiM bhikkhAsatehiM ahAsuttaM jAva ArAhitA [yAvi bhavati / kuMthussa NaM arahato ekkAsItiM maNapajavaNANisayA hotthA / 1. paridhiH je2 he2 / / 2. dvArazAkhA' je1 khaM0 // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU0 81-82 ekAzIti-vyazItisthAnake / 175 viyAhapaNNattIe ekkAsItiM mahAjummasayA paNNattA / TI0] athaikAzItisthAnake kiJciducyate, navanavamiketi nava navamAni dinAni yasyAM sA navanavamikA, bhavanti ca navasu navakeSu nava navamadinAni, tasyAM ca bhikSupratimAyAmekAzItirAtriMdivAni bhavantyeva, navAnAM navakAnAmekAzItirUpatvAt, tathA prathame navake pratidinamekaikA bhikSA, evamekottarayA vRddhyA navame navake nava naveti 5 sarvAsAM piNDane catvAri paJcottarANi bhikSAzatAni bhavantItyata uktaM cauhi yetyAdi, iha ca bhikSAzabdena dattirabhipretA, ahAsuttaM ti yathAsUtraM sUtrAnatikrameNa jAva tti karaNAd yathAkalpaM yathAmArgaM yathAtattvaM samyakkAyena spRSTA pAlitA zobhitA tIritA kIrttitA AjJayA''rAdhitA' iti draSTavyam / viyAhapannattIe tti vyAkhyAprajJaptyAmekAzItirmahAyugmazatAni prajJaptAni, iha zatazabdenAdhyayanAnyucyante, 10 tAni kRtayugmAdilakSaNarAzivizeSavicArarUpANi avAntarAdhyayanasvabhAvAni tadavagamAvagamyAnIti // 81 // [sU0 82] jaMbuddIve dIve bAsItaM maMDalasataM jaM sUrie dukkhutto saMkamittA NaM cAraM carati, taMjahA- nikkhamamANe ya pavisamANe ya / samaNe bhagavaM mahAvIre bAsItIe rAtidiehiM vItikaMtehiM gabbhAto gabbhaM 15 sAharite / mahAhimavaMtassa NaM vAsaharapavvayassa avarillAo carimaMtAo sogaMdhiyassa kaMDassa heTThille carimaMte esa NaM bAsIiM joyaNasayAI abAhAe aMtare pnnnntte| evaM ruppissa vi / [TI0] atha dvyazItisthAnake kimapi likhyate, tatra jambUdvIpe dvyazItaM 20 dvyazItyadhikaM maNDalazataM sUryasya mArgazataM tad bhavati' iti vAkyazeSaH, kiMbhUtam ? 1. bhagavatIsUtre 35 tame zatake dvAdaza ekendriyamahAyugmazatAni, 36 tame zatake dvAdaza dvIndriyamahAyugmazatAni, 37 tame zatake dvAdaza trIndriyamahAyugmazatAni, 38 tame zatake dvAdaza caturindriyamahAyugmazatAni, 39 tame zatake dvAdaza asaMjJipaJcendriyamahAyugmazatAni, 40 tame zatake ekaviMzatiH saMjJipaJcendriyamahAyugmazatAni sarvasaMkhyayA 12+12+12+12+12+21-81 mahAyugmazatAni / eteSu yad varNitaM tat tatraiva draSTavyaM jijJAsubhiH / / 2. apAMtarA' Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre yat sUryo dvikRtvo dvau vArau saGkramya pravizya cAraM carati, tadyathA- niSkrAmaMzca jambUdvIpAt pravizaMzca jambUdvIpa eveti, ayamatra bhAvArthaH- kila caturazItyadhika sUryamaNDalazataM bhavati, tatra sarvAbhyantara-sarvabAhye sakRdeva saGkrAmati zeSANi tu dvau vArAviti, iha ca dvyazItivivakSayaivedaM vyazItisthAnake'dhItamiti bhAvanIyam, yadyapi 5 ca jambUdvIpe paJcaSaSTireva maNDalAnAM bhavati tathApi jambUdvIpakasUryacAraviSayatvAccheSANyapi jambUdvIpena vizeSitAnIti / samaNe ityAdi ASADhazuklaSaSThyA Arabhya vyazItyAM rAtriMdiveSvatikrAnteSu tryazItitame vartamAne, azvayujaH kRSNatrayodazyAmityarthaH, garbhAt garbhAzayAd devAnandAbrAhmaNIkukSita ityarthaH garbhaM trizilAbhidhAnakSatriyAkukSiM saMhRto nIto 10 devendravacanakAriNA harinaigameSyabhidhAnadeveneti, idaM ca sUtraM dvyazItiM rAtriMdivAnyadhikRtya vyazItisthAnake'dhIyate, tryazItitamaM rAtriMdivamAzritya tu tryazItisthAnake iti / mahAhimavaMtassetyAdi mahAhimavato dvitIyavarSadharaparvatasya yojanazatadvayocchritasya avarillAo tti uparimAccaramAntAt saugandhikakANDasyAdhastanazcaramAnto vyazItiyo(o? )janazatAni, katham ? ratnaprabhApRthivyAM hi trINi kANDAni kharakANDa 15 paGkakANDamabbahulakANDaM ceti, tatra prathamaM kANDaM SoDazavidham, tadyathA ratnakANDam 1, vajrakANDam 2, evaM vaiDUrya 3 lohitAkSa 4 masAragalla 5 haMsagarbha 6 pulaka 7 saugandhika 8 jyotIrasa 9 aJjana 10 aJjanapulaka 11 rajata 12 jAtarUpa 13 aka 14 sphaTika 15 riSTakANDaM ceti. 16, etAni ca pratyekaM sahasrapramANAni, tatazca saugandhikakANDasyASTamatvAdazItiH zatAni dve ca zate mahAhimavaducchraya 20 ityevaM dvyazItiH zatAni iti, evaM rukmiNo'pi paJcamavarSadharasya vAcyam, mahAhimavatsamAnocchrAyatvAttasyeti / / 82 / / [sU0 83] samaNe bhagavaM mahAvIre bAsItIe rAtidiehiM vItikaMtehiM teyAsIime rAtidie vaTTamANe gabbhAo gabbhaM sAharite / 1. dvitIyAdvivacanametat // 2. hariniga khaM0 / hariNegame he2 // 3. 'carimA he1.2 vinA / / Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 83-84] tryazItitamasthAnakam / sItalassa NaM arahato tesIti gaNA tesIti gaNadharA hotthA / there NaM maMDiyaputte tesIti vAsAnaM savvAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAva ppahINe / 177 usabhe NaM arahA kosalie tesItiM puvvasatasahassAiM agAravAsamajjhAvasittA muMDe bhavittA NaM jAva pavvate / bharahe NaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI tesItiM puvvasatasahassAiM agAravAsamajjhAvasittA jiNe jAte kevalI savvaNNU savvabhAvarisI / [TI0] atha tryazItitamasthAnake kimapi likhyate, iha zItalajinasya tryazItirgaNAstryazItirgaNadharA uktAH, Avazyake tvekAzItiriti matAntaramidamiti / tathA sthaviro maNDikaputro mahAvIrasya SaSTho gaNadharaH tasya ca tryazItirvarSANi 10 sarvAyuH, katham ?, tripaJcAzad gRhasthaparyAye, caturdaza chadmasthaparyAye, SoDaza kevalitve ityevaM tryazItiriti / tathA kosalie tti kozaladeze bhavaH kauzalikaH / tesIiM ti viMzatiH pUrvalakSANi kumAratve, triSaSTiH rAjye ityevaM tryazItiH / tathA bharatazcakravartI saptasaptatiH pUrvalakSANi kumAratve, SaT cakravarttitve, ityevaM tryazItimagAravAsamadhyuSya jino jAtaH rAjyAvasthasyaiva rAgAdikSayAt kevalI saMpUrNA - 'sahAya- 15 vizuddhajJAnAditrayayogAt, sarvajJo vizeSabodhAt, sarvabhAvadarzI sAmAnyabodhAt, tataH pUrvalakSaM pravrajyAgrahaNapUrvakaM kevalitvena vihRtya siddha iti ||83 || [sU0 84] caurAsItiM nirayAvAsasatasahassA paNNattA / usabhe NaM arahA kosalie caurAsIiM puvvasatasahassAiM savvAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAva [ppahINe ] | evaM bharahe bAhubali baMbhi suMdari / sejjaMse NaM arahA caurAsIiM vAsasatasahassAiM savvAuyaM pAlaittA siddhe jAva ppahINe / 5 1. "sya tryazItirgaNadharA uktA khaM0 he1 / / 2 dRzyatA pR0 140 Ti0 3 / / 3 ntaramiti khaM0 je1 he2 / / 4. kozalAdeze je2 he1 // 5 SaT ca cakra je2 // 20 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre tiviThU NaM vAsudeve caurAsII vAsasayasahassAiM paramAuyaM pAlayittA appatiTThANe narae neraiyattAte uvavanne / sakkassa NaM deviMdassa devaraNo caurAsIti sAmANiyasAhassIto pnnnnttaato| savve vi NaM bAhirayA maMdarA caurAsItiM caurAsItiM joyaNasahassAI 5 uDDUMuccatteNaM paNNattA / ___ savve vi NaM aMjaNagapavvayA caurAsItiM caurAsItiM joyaNasahassAI uDuMuccatteNaM paNNattA / harivassa-rammayavAsiyANaM jIvANaM dhaNupaTThA caurAsItiM caurAsItiM joyaNasahassAiM solasa joyaNAiM cattAri ya bhAgA joyaNassa parikkheveNaM 10 paNNattA / paMkabahulassa NaM kaMDassa uvarillAto carimaMtAto heTThile carimaMte esa NaM caurAsItiM joyaNasahassAiM abAdhAe aMtare paNNatte / viyAhapaNNattIe NaM bhagavatIe caurAsItiM padasahassA padaggeNaM pnnnnttaa| caurAsItiM nAgakumArAvAsasatasahassA paNNattA / 15 caurAsItiM paiNNagasahassA paNNattA / caurAsItiM joNippamuhasatasahassA paNNattA / puvvAiyANaM sIsapaheliyapajavasANANaM saTThANaTThANaMtarANaM caurAsItIe guNakAre paNNatte / usabhassa NaM arahato kosaliyassa caurAsItiM gaNA caurAsItiM gaNadharA 20 hotthA / usabhassa NaM arahato kosaliyassa usabhaseNapAmokkhAto caurAsIti samaNasAhassIo hotthA / caurAsItiM vimANAvAsasayasahassA sattANautiM ca sahassA tevIsaM ca vimANA bhavaMtIti makkhAyA / 25 [TI0] caturazItisthAnake kimapi likhyate, caturazItirnarakalakSANyamunA vibhAgena Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 84] caturazItisthAnakam / 179 tIsA ya 1 paNNavIsA 2 paNNarasa 3 daseva 4 tiNNi ya 5 havaMti / paMcUNasayasahassaM 6 paMceva 7 aNuttarA nirayA // [bRhatsaM0 255] iti / zreyAMsa: ekAdazastIrthakara: ekaviMzativarSalakSANi kumAratve tAvantyeva pravrajyAyAM dvicatvAriMzadrAjye ityevaM caturazItimAyuH pAlayitvA siddhaH / tathA tiviTTha tti prathamavAsudevaH zreyAMsajinakAlabhAvIti / apratiSThAno narakaH saptamapRthivyAM paJcAnAM 5 madhyama iti / tathA sAmANiya tti samAnarddhayaH / tathA bAhiraya tti jambUdvIpakameruvyatiriktAzcatvAro mandarAzcaturazItiH sahasrANi prajJaptA: aMjaNagapavvaya tti jambUdvIpAdaSTame nandIzvarAbhidhAne dvIpe cakravAlaviSkambhamadhyabhAge pUrvAdiSu dikSu catvAro'JjanaratnamayA aJjanakaparvatAH / harivAsetyAdi, cattAri ya bhAgA joyaNassa tti ekonaviMzatibhAgAH, ihArthe gAthArddham 10 dhaNupaTTa kalacaukta culasIi sahassa solahiya // [bRhatkSetra0 59] tti [84016:9 ] tathA paGkabahulaM kANDaM dvitIyaM tasya ca bAhalyaM caturazItiH sahasrANIti yathoktasUtrArtha iti / tathA vyAkhyAprajJaptyAM bhagavatyAM caturazItiH padasahasrANi padAgreNa padaparimANena, iha ca yatrArtho palabdhistat padam, matAntareNa tu aSTAdazapadasahasraparimANatvAdAcArasya etadviguNadviguNatvAcca zeSAGgAnAM 15 vyAkhyAprajJaptiTTai lakSe aSTAzItizca sahasrANi padAnAM bhavatIti / tathA caturazItirnAgakumArAvAsalakSANi catuzcatvAriMzato dakSiNAyAM catvAriMzatazcottarAyAM bhAvAditi / caturazItiryonayo jIvotpattisthAnAni, tA eva pramukhAni dvArANi * 1. "prathamAyAM ratnaprabhAyAM pRthivyAM triMzacchatasahasrANi narakAvAsAnAM 3000000 / dvitIyasyAM paJcaviMzatiH zatasahasrANi 2500000 / tRtIyasyA paJcadaza 1500000 / caturthyAM daza 1000000 / paJcamyAM trINi 300000 / SaSThyAM paJconaM zatasahasra 99995 / saptamyAM paJcaiva 5 anuttarAH sarvAdhovartino narakAvAsAH / te caivam- pUrvasyAM dizi kAlanAmA narakAvAso'parasyAM dizi mahAkAlo dakSiNasyAM roruka uttarasyAM mahAroruko madhye'pratiSThAnaH // 255 / / " iti bRhatsaMgrahaNyA malayagirisUriviracitAyAM vRttau / / 2. bAhariya je2 / / 3. aMjanaparvatA: je1 khaM0 / / 4. "tirbhAgA: khaM0 // 5. caukka culasIiM je2 / caukkaM culasII khaM0 je1 // 6. etadviguNatvAcca zeSA' je? khaM0 / / 7. samavAyAGge bhagavatIsUtravarNane'pi caturAsIti payasahassAI payaggeNaM' ityevAbhihitam, kintu nandIsUtre bhagavatIsUtravarNane 'do lakkhA aTTAsItiM payasahassAI payaggeNaM' ityabhihitam / / Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 20 AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre yonipramukhAni teSAM zatasahasrANi lakSANi yonipramukhazatasahasrANi prajJaptAni, katham ? vigaliMdie do do cauro cauro ya nAraya- suresu / 2 * " tiriesu hoMti cauro cosa lakkhA ya maNusu // [ bRhatsaM0 351 - 352] ti / iha ca jIvotpattisthAnAnAmasaMkhyeyatve'pi samAnavarNa - gandha-rasa - sparzAnAM teSAmekatvavivakSaNAnna yathoktayonisaMkhyAvyabhicAro mantavya iti / puvvAiyANamityAdi, pUrvamAdiryeSAM tAni pUrvAdikAni teSAm, zIrSaprahelikA paryavasAne yeSAM tAni 10 zIrSa prahelikAparyavasAnAni teSAm, svasthAnAt pUrvapUrvasthAnAduttarottarasya saMkhyAsthAnasyotpattisthAnAt saMkhyAvizeSalakSaNAt guNanIyAdityarthaH sthAnAntarANi anantarasthAnAnyavyavahitasaMkhyAvizeSA guNakAraniSpannA yeSu tAni svasthAnasthAnAntarANi kramavyavasthitasaMkhyAsthAnavizeSA ityarthaH, athavA svasthAnAni pUrvasthAnAni sthAnAntarANi ca anantarasthAnAni svasthAna - sthAnAntarANi, athavA 15 svasthAnAt prathamasthAnAt pUrvAGgalakSaNAt sthAnAntarANi vilakSaNasthAnAni svasthAnasthAnAntarANi teSAm, caturazItyA lakSairiti zeSaH, abhyAsarAziH guNakAra: prajJaptaH, tathAhi - kila caturazItyA lakSaiH pUrvAGgaM bhavatIti svasthAnam, tadeva caturazItyA lakSairguNitaM pUrvamucyate tacca sthAnAntaramiti, evaM pUrvaM svasthAnaM tadeva caturazItyA lakSairguNitamanantarasthAnaM truTitAGgAbhidhAnaM bhavati, iha saGgrahagAthepuvvatuDiyADaDAvavahUhuya taha uppale ya paume ya / naliNatthaniura aue naue paue ya nAyavve // [ ] cUliyasIsapaheliya coddasa nAmA u aMgasaMjuttA / aTThAvIsa ThANA cauNauyaM hoi ThANasayaM // [ ] ti / " abhilApazcaiSAm - pUrvAGgaM pUrvaM truTitAGgaM truTitamityAdiriti / caurAsItimityAdi, iha vibhAgo'yam - 1. caudasa je1 khaM0 // 2. caudasa je1 / / 3 atra saMgraha je1 khaM0 // 4. huhuya je2 he // 25 180 puDhavi - daga-agaNi-mAruya ekkke satta joNilakkhAo / va patte aNaM dasa coddasa joNilakkhAo || Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU0 85] paJcAzItisthAnakam / 10 battIsa 32 aTThavIsA 28 bArasa 12 aTTha 8 cauro 4 sayasahassA / AreNa baMbhalogA vimANasaMkhA bhave esA // paMcAsa 50 catta 4 chacceva sahassA laMta 6 sukka sahassAre / saya cauro ANayapANaesu tiNNAraNaccuyao / / ekkArasuttaraM heTTimesu 111 sattuttaraM ca majjhimae 107 / sayamegaM uvarimae 100 paMceva aNuttaravimANA / [bRhatsaM0 117-119] iti / bhavaMtIti makkhAya tti etAni vimAnAnyevaM bhavanti iti hetorAkhyAtAni bhagavatA sarvajJatvAt satyavAditvAcceti / / 84 / / [sU0 85] AyArassa NaM bhagavato sacUliyAgassa paMcAsIti uddesaNakAlA paNNattA / dhAyaisaMDassa NaM maMdarA paMcAsItiM joyaNasahassAI savvaggeNaM paNNattA / ruyae NaM maMDaliyapavvae paMcAsItiM joyaNasahassAiM savvaggeNaM paNNatte / naMdaNavaNassa NaM heTThillAto carimaMtAto sogaMdhiyassa kaMDassa heTThille carimaMte esa NaM paMcAsItiM joyaNasayAiM abAhAte aMtare paNNatte / [TI0] atha paJcAzItisthAnake kiJcillikhyate, tatrA''cArasya prathamAGgasya 15 navAdhyayanAtmakaprathamazrutaskandharUpasya sacUliyAgassa tti dvitIye hi tasya zrutaskandhe paJca cUlikA: tAsu ca paJcamI nizIthAkhyeha na gRhyate bhinnaprasthAnarUpatvAttasyAstadanyAzcatasraH, tAsu ca prathama-dvitIye saptasaptAdhyayanAtmike tRtIyacaturthyAvekaikAdhyayanAtmike tadevaM saha cUlikAbhirvarttata iti sacUlikAkastasya paJcAzItiruddezanakAlA bhavantIti, uddezakAnAmetAvatsaMkhyatvAt, tathAhi- prathamazrutaskandhe 20 navasvadhyayaneSu krameNa sapta SaT catvArazcatvAraH SaT paJca aSTa catvAraH sapta ceti, dvitIyazrutaskandhe tu prathamacUlAyAM saptasvadhyayaneSu krameNa ekAdaza trayastrayaH caturSu dvau. dvau dvitIyAyAM saptai kasarANi adhyayanAnyevaM tRtIyaikAdhyayanAtmikA evaM caturthyapIti sarvamIlane paJcAzItiriti / 1. sahasA khaM0 / sahasa je1.2 // 2. sahasAre // 2 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre SaDazItisthAnakam / tathA dhAtakIkhaNDamandarI sahasramavagADhI caturazItiH sahasrANyucchritAviti paJcAzItiryojanasahasrANi sarvAgreNa bhavataH, puSkarArddhamandarAvapyevam, navaraM sUtre nAbhihitau vicitratvAt sUtragateriti / tathA rucako rucakAbhidhAnastrayodazadvIpAntargataH prAkArAkRtI rucakadvIpavibhAgakAritayA sthitaH, ata eva mANDalikaparvato maNDalena vyavasthitatvAt, 5 sa ca sahasramavagADhazcaturazItirucchrita iti paJcAzItiH sahasrANi sarvAgreNeti / tathA nandanavanasya meroH paJcayojanazatocchritAyAM prathamamekhalAyAM vyavasthitasyA'dhastyAccaramAntAt saugandhikakANDasya ratnaprabhApRthivyAH kharakANDAbhidhAnaprathamakANDasyAvAntarakANDabhUtasyASTamasya saugandhikAbhidhAnaratnamayasya 982 saugandhikakANDasyAdhastyazcaramAntaH paJcAzItiryojanazatAnyantaramAzritya bhavati, 10 katham ? paJca zatAni mero: sambandhIni pratyekaM ca sahasrapramANatvAdavAntarakANDAnAmaSTamakANDamazItiH zatAnIti // 85 // [sU0 86] suvihissa NaM pupphadaMtassa arahao chalasItiM gaNA chalasItiM gaNaharA hotthA / supAsassa NaM arahato chalasItiM vAisayA hotthA / doccAe NaM puDhavIe bahumajjhadesabhAgAo doccassa ghaNodahissa hel carimaMte esa NaM chalasItiM joyaNasahassAiM abAhAe aMtare paNNatte / [TI0] atha SaDazItisthAnake kimapi likhyate, tatra suvidheH navamajinasyeha SaDazItirgaNA gaNadharAzcoktA Avazyake tu aSTAzItiriti matAntaramidam / tathA dvitIyA pRthivI zarkarAprabhA, sA ca bAhalyato dvAtriMzatsahasrAdhikalakSamAnA tadarddhe 20 SaTSaSTiH sahasrANi ghanodadhizca tadadhovarttI dvitIyapRthivIsambandhitvAt dvitIyo viMzatiH sahasrANi bAhalyata iti SaDazItiryathoktamantaraM bhavatIti // 86 // 15 [sU0 87 ] maMdarassa NaM pavvatassa puratthimillAto carimaMtAto gothubhassa AvAsapavvayassa paccatthimile carimaMte esa NaM sattAsItiM joyaNasahassAI abAhAe aMtare paNNatte / maMdarassa [NaM pavvatassa ] dakkhiNillAto carimaMtAto 1. dRzyatAM pR0 140 Ti0 3 / / Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 87] saptAzItisthAnakam / 183 daobhAsassa AvAsapavvatassa uttarille carimaMte esa NaM sattAsIti joyaNasahassAI abAhAe aMtare paNNatte / evaM maMdarassa [NaM pavvatassa paccatthimillAto carimaMtAto saMkhassa AvAsapavvatassa purathimille carimaMte evaM ceva / evaM maMdarassa [NaM pavvatassa] uttarillAto carimaMtAto dagasImassa AvAsapavvatassa dAhiNille carimaMte esa NaM sattAsItiM joyaNasahassAiM 5 abAhAe aMtare pnnnntte| chaNhaM kammapagaDINaM AtimauvarillavajANaM sattAsItiM uttarapagaDIto paNNattAto / ___ mahAhimavaMtakUDassa NaM uvarillAto carimaMtAto sogaMdhiyassa kaMDassa heTThille carimaMte esa NaM sattAsIti joyaNasayAiM abAhAte aMtare paNNatte / evaM 10 ruppIkUDassa vi / [TI0] atha saptAzItisthAnake kiJcillikhyate, maMdaretyAdi, mero: paurastyAntAt jambUdvIpAntaH paJcacatvAriMzat sahasrANi dvicatvAriMzacca sahasrANi lavaNajaladhimavagAhya gostubho velandharanAgarAjAvAsaparvataH prAcyAM dizi bhavati, evaM sUtroktamantaraM bhavatIti, evamanyeSAM trayANAmantaramavaseyamiti / 15 tathA SaNNAM karmaprakRtInAmAdimoparimavarjAnAM jJAnAvaraNAntarAyarahitAnAM darzanAvaraNa-vedanIya-mohanIyA-''yuSkanAma-gotrasaMjJitAnAmityarthaH saptAzItiruttaraprakRtayaH prajJaptA:, katham ?, darzanAvaraNAdInAM SaNNAM krameNa nava dve aSTAviMzatiH catasro dvicatvAriMzad dve cetyetAsAM mIlane sUtroktasaMkhyA syAditi / ___ mahAhimavaMtetyAdi, mahAhimavati dvitIyavarSadharaparvate aSTau siddhAyatanakUTa- 20 mahAhimavatkUTAdIni kUTAni bhavanti, tAni ca paJcazatocchritAni, tatra mahAhimavatkUTasya paJca zatAni dve zate mahAhimavadvarSadharocchrayasya azItizca zatAni pratye kaM sahasramAnAnAmaSTAnAM saugandhikakANDAvasAnAnAM ratnaprabhAkharakANDAvAntarakANDAnAmityevaM mIlite saptAzItirantaraM bhavatIti / evaM ruppikUDassa vi tti rukmiNi paJcamavarSadhare yad dvitIyaM rukmikUTAbhidhAnaM kUTaM tasyApyantaraM mahAhimavatkUTasyeva vAcyam, 25 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre aSTAzItisthAnakam / samAnapramANatvAd dvayorapIti // 87 / / [sU0 88] egamegassa NaM caMdimasUriyassa aTThAsItiM aTThAsItiM mahaggahA parivAro paNNatto / diTThivAyassa NaM aTThAsItiM suttAiM paNNattAiM, taMjahA- ujjusuyaM, 5 pariNatApariNataM, evaM aTThAsIti suttANi bhANiyavvANi jahA NaMdIe / maMdarassa NaM pavvatassa purathimillAto carimaMtAto gothubhassa AvAsapavvatassa purathimille carimaMte esa NaM aTThAsItiM joyaNasahassAI abAdhAte aMtare pnnnntte| evaM causu vi disAsu NAtavvaM / __ bAhirAo uttarAto NaM kaTThAto sUrie paDhamaM chammAsaM ayamINe coyAlIsaime 10 maMDalagate aTThAsIti ekasaTThibhAge muhuttassa divasakhettassa NivuDDhettA rayaNikhettassa abhiNivuDDhettA sUrie cAraM caratIti / dakkhiNakaTThAto NaM sUrie doccaM chammAsaM ayamINe coyAlIsatime maMDalagate aTThAsItiM egasaTThibhAge muhuttassa rayaNikhettassa NivuDDhettA divasakhettassa abhiNivuDDhettA NaM sUrie cAra carati / 15 [TI0] aSTAzItisthAnake kiJcid vivriyate, ekai kasyA'saMkhyAtAnAmapi pratyekamityarthaH, candramAzca sUryazca candrama:sUryam, tasya, candra-sUryayugalasya ityarthaH, aSTAzItirmahAgrahAH, ete ca yadyapi candrasyaiva parivAro'nyatra zrUyate tathApi sUryasyApIndratvAdeta eva parivAratayA'vaseyA iti / diTThivAetyAdi, dRSTivAdasya dvAdazAGgasya parikarma-sUtra-pUrvagata-prathamAnuyoga-cUlikAbhedena paJcaprakArasya suttAiM 20 ti dvitIyaprakArabhUtAni aSTAzItirbhavanti, jahA naMdIe tti atidezataH sUtrANi darzitAni, tAni cAgre vyAkhyAsyAmaH / __maMdarassetyAdi, mero: pUrvAntAt jambUdvIpasya paJcacatvAriMzadyojanasahasramAnatvAt jambUdvIpAntAcca dvicatvAriMzadyojanasahasreSu gostubhasya vyavasthitatvAt tasya ca 1. sUryazcandrama: je2 // 2. rbhavati je1,2 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU0 89 aSTAzIti-ekonanavatisthAnake / 185 sahasraviSkambhatvAd yathoktaH sUtrArtho bhavatIti, anenaiva krameNa dakSiNAdidigvyavasthitAn dakAvabhAsa-zaGkha-dakasImAkhyAn velandharanAgarAjanivAsaparvatAnAzritya vAcyamata evAha- evaM causu vi disAsu neyavvamiti / bAhirAo NamityAdi, bAhyAyA: sarvAbhyantaramaNDalarUpAyA uttarasyA: kASThAyAH, kvacittu bAhirAo tti na dRzyate, sUryaH prathamaM SaNmAsaM dakSiNAyanalakSaNaM 5 dakSiNAyanAditvAt saMvatsarasya, ayamINe tti AyAn Agacchan catuzcatvAriMzattamamaNDalagato'STAzItimekaSaSTibhAgAna, divasakhettassa tti divasasyaiva nivuDDhetta tti nivardhya hApayitvA rayaNikhettassa tti rajanyAstu abhivayaM sUrie cAraM carai tti bhrAmyatIti, iha ca bhAvanaivam- pratimaNDalaM dinasya muhUrtekaSaSTibhAgadvayahAnerdakSiNAyanApekSayA catuzcatvAriMzattame aSTAzItirbhAgA hIyante, rAtrestu ta eva varddhanta 10 iti, dviH sUryagrahaNaM ceha dinarAtryAzritavAkyadvayabhedakalpanayA na punaruktamavaseyamiti, idaM ca sUtramaSTasaptatisthAnakasUtravad bhAvanIyamiti / dakkhiNAo ityAdisUtraM pUrvasUtravadavagantavyam, navaramiha dinavRddhiH rAtrihAnizca bhAvanIyeti / / 88 / / [sU0 89] usabhe NaM arahA kosalie imIse osappiNIe tatiyAe samAe pacchime bhAge ekUNaNauie addhamAsehiM sesehiM kAlagate vItikaMte jAva 15 savvadukkhappahINe / samaNe bhagavaM mahAvIre imIse osappiNIe cautthIe samAe pacchime bhAge egUNanautIe addhamAsehiM sesehiM kAlagate jAva savvadukkhappahINe / hariseNe NaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI egUNanauI vAsasayAiM mahArAyA hotthaa| saMtissa NaM arahato egaNanauI ajjAsAhassIto ukkosiyA ajjAsaMpadA 20 hotthA / [TI0] athaikonanavatisthAnake kiJcidvicAryate, taiyAe samAe tti suSamAduSSamAbhidhAnAyA ekonanavatyAmarddhamAseSu triSu varSeSu arddhanavasu ca mAseSu 'satsu' iti gamyate, jAva tti karaNAt 'aMtagaDe siddhe buddhe mutte' tti dRzyam / hariSeNacakravartI dazamastasya ca daza varSasahasrANi sarvAyustatra ca zatonAni nava 25 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre navatisthAnakam / sahasrANi rAjyaM zeSANyekAdaza [zatAni] kumAratva-mANDalikatvA-'nagAratveSu avaseyAni / iha zAntijinasyaikonanavatirAryikAsahasrANyuktAni, Avazyake tvekaSaSTiH sahasrANi zatAni ca SaDabhidhIyanta iti matAntarametaditi // 89 / / [sU0 90] sIyale NaM arahA NauiM dhaNUiM uTuMuccatteNaM hotthA / 5 ajiyassa NaM arahao NauI gaNA nauI gaNaharA hotthA / evaM saMtissa vi / sayaMbhussa NaM vAsudevassa NautiM vAsAiM vijae hotthA / savvesi NaM vaTaveyaDapavvayANaM uvarillAto siharatalAto sogaMdhiyakaMDassa heTThille carimaMte esa NaM nautiM joyaNasayAiM abAhAe aMtare paNNatte / 10 [TI0] atha navatisthAnake kiJcid vyAkhyAyate, tatrA'jitanAthasya zAntinAthasya ceha navatirgaNA gaNadharAzcoktAH, Avazyake tu paJcanavatirajitasya SaTtriMzattu zAnteruktAH, tadidamapi matAntaramiti / tathA svayambhUH tRtIyavAsudevaH, tasya navatirvarSANi vijayaH pRthivIsAdhanavyApAraH / savvesi NamityAdi, sarveSAM viMzaterapi vartulavaitADhyAnAM zabdApAtiprabhRtInAM yojanasahasrocchritatvAt saugandhika15 kANDacaramAntasya cASTasu sahasreSu vyavasthitatvAt navasu sahasreSu navateH zatAnAM bhAvAt sUtroktamantaramanavadyamiti // 10 // sU0 91] ekkANauI paraveyAvaccakammapaDimAto paNNattAto / kAloyaNe NaM samudde ekkANautiM joyaNasayasahassAiM sAhiyAiM parikkheveNaM paNNatte / 20 kuMthussa NaM arahato ekkANautiM AhohiyasatA hotthA / 1. "ajjAsaMgahamANaM usabhAINaM ao vuccha // 259 // tiNNeva ya lakkhAI 1 tiNNi ya tIsA ya 2 tiNNi chattIsA 3 / tIsA ya chacca 4 paMca ya tIsA 5 cauro a vIsA a 6 // 260 // cattAri ya tIsAI 7 tiNi ya asiAI 8 tiNhametto a / vIsuttaraM 9 chalahiyaM 10 tisahassahiaMca lakkhaM ca 11 // 261 / / lakkhaM 12 aTTa sayANi ya 13 bAvaTTi sahassa 14 causayasamaggA 15 / egaTThI chacca sayA 16 saTTisahassA sayA chacca 17 // 262 / / saTTi 18 paNapaNNa 19 paNNe 20 gacatta 21 cattA 22 tahaTTatIsaM ca 23 / chattIsaM ca sahassA 24 ajANaM saMgaho eso / / 263 / / " - iti Avazyakaniyuktau / / 2. dRzyatAM pR0 140 Ti0 3 / / Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 91] ekanavatisthAnakam / Auya-goyavajjANaM chaNhaM kammapagaDINaM ekkANautiM uttarapagaDIo paNNattAo / [TI0] athaikanavatisthAnake kiJcidvitanyate, tatra pareSAm AtmavyatiriktAnAM vaiyAvRtyakarmmANi bhaktapAnAdibhirupaSTambhakriyAstadviSayAH pratimAH abhigrahavizeSAH paravaiyAvRtyakarmmapratimAH, etAni ca pratimAtvenAbhihitAni kvacidapi nopalabdhAni, 5 kevalaM vinaya-vaiyAvRtyabhedA ete santi, tathAhi - darzanaguNAdhikeSu satkArAdirdazadhA vinayaH, Aha ca sakkAra 1 abbhuTThANe 2 sammANA 3 ''saNaabhiggaho 4 taha ya / AsaNaaNuppayANaM 5 kiikammaM 6 aMjaligaho ya 7 // 187 iMtassagacchaNayA 8 Thiyassa taha pajjuvAsaNA bhaNiyA 9 / gacchaMtANuvvayaNaM 10 eso sussUsaNAviNao // [ ]tti / tatra satkAro vandana-stavanAdiH 1, abhyutthAnam AsanatyAgaH 2, sanmAno vastrAdipUjanam 3, AsanAbhigrahaH tiSThata evAsanAnayanapUrvakamupavizatAtreti bhaNamiti 4, AsanAnupradAnam Asanasya sthAnAt sthAnAntarasaJcAraNam 5, kRtikarmmAdIni prakaTAni / tathA tIrthakarAdInAM paJcadazAnAM padAnAmanAzAtanAdipadacatuSTayaguNitatve 15 SaSTividho'nAzAtanAvinayo bhavati, tathAhi titthayara 1 dhamma 2 Ayariya 3 vAyage 4 thera 5 kula 6 gaNe 7 saMghe 8 / sambhoya 9 kiriyAe 10 mainANAINa 15 ya taheva / / [ ] atra bhAvanA- tIrthakarANAmanAzAtanA, tIrthakaraprajJaptasya dharmasya anAzAtanA, evaM sarvatra / kAyavvA puNa bhattI bahumANo taha ya vaNNavAo ya / arahaMtamAjhyANaM kevalanANAvasANANaM // [ ] ti / tathaupacArikavinayaH saptadhA, yadAha 10 1. etA vakSyamANAzca sarvA api vinayasambaddhA gAthA dazavaikAlikasya prathame'dhyayane haribhadrasUriviracitAyAM vRttAvanyatra ca samuddhRtAH santi / vizeSato jijJAsubhiH pariziSTe TippaneSu draSTavyam // 20 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre abbhAsacchaNa 1 chaMdANuvattaNaM 2 kayapaDikII tahaya 3 / kAriyanimittakaraNaM 4 dukkhattagavesaNA tahaya 5 / / taha desakAlajANaNa 6 savvatthesu tahaya aNumaI bhaNiyA 7 / uvayArio u viNao eso bhaNio samAseNaM // [ ] ti, 5 abhyAsAsanam upacaraNIyasyAntike'vasthAnam, chandAnuvarttanam abhiprAyAnuvRttiH, kRtapratikRti ma prasannA AcAryAH sUtrAdi dAsyanti 'na nAma nirjarA' iti manyamAnasyAhArAdidAnam, kAritanimittakaraNaM samyak zAstramadhyApitasya vizeSaNa vinaye varttanaM tadarthAnuSThAnaM ca, zeSANi prasiddhAni, tathA vaiyAvRtyaM dazadhA, yadAha Ayariya uvajjhAe thera-tavassI-gilANa-sehANaM / 10 sAhammiya-kula-gaNa-saMghasaMgayaM tamiha kAyavvaM // [ ] ti. tatra pravrAjanA 1 digu 2 deza 3 samuddeza 4 vAcanA 5 cAryabhedAdAcAryasya ca paJcavidhatvAttadevaM caturdazadhetyekanavatirvinayabhedAH, ete eva abhigrahaviSayIkRtAH pratimA ucyanta iti / tathA kAloyaNe tti kAlodasamudraH, sa caikanavatirlakSANi sAdhikAni parikSepeNa, 15 AdhikyaM ca saptatyA sahasraiH SabhiH zataiH paJcottaraiH saptadazabhirdhanu:zataiH paJcadazottaraiH saptAzItyA cAGgulaiH sAdhikairiti / Ahohiya tti niyatakSetraviSayAvadhayaH / AyurgotravarjAnAM SaNNAmiti jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-vedanIya-mohanIya-nAmA'ntarAyANAM krameNa paJca-nava-dvayaSTAviMzati-dvicatvAriMzata-paJcabhedAnAmiti / / 9 / / [sU0 92] bANauiM paDimAto paNNattAo / / 20 there NaM iMdabhUtI bANautiM vAsAiM savvAuyaM pAlaittA siddhe buddhe [jAva ppahINe / maMdarassa NaM pavvatassa bahumajjhadesabhAgAto gothubhassa AvAsapavvatassa paccatthimille carimaMte esa NaM bANautiM joyaNasahassAiM abAhAe aMtare pnnnntte| evaM cauNha vi AvAsapavvayANaM / 1. zAstrapadamapitasya khaM0 / / 2. bhedAcArya' je2 khamU0 / / 3. satkArAdi 10. anAzAtanAdi 60, aupacArika 7. vaiyAvRtya 14 = 91 // 4. kAlAyaNe je1.2 he1.2 / / 5. aho' je2 / / Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 92] dvinavatisthAnakam / 189 [TI0] atha dvinavatisthAnake kimapyabhidhIyate, dvinavatiH pratimA: abhigrahavizeSAH, tAzca dazAzrutaskandhaniryuktyanusAreNa darzyante, tatra kila paJca pratimA uktAH, tadyathAsamAdhipratimA 1, upadhAnapratimA 2, vivekapratimA 3, pratisaMlInatApratimA 4, ekavihArapratimA ceti 5 / tatra samAdhipratimA dvividhA- zrutasamAdhipratimA cAritrasamAdhipratimA ca, darzanaM jJAnAntargatamiti na bhinnA darzanapratimA vivakSitA, tatra 5 zrutasamAdhipratimA dviSaSTibhedA, katham ?, AcAre prathame zrutaskandhe paJca, dvitIye saptatriMzat, sthAnAGge SoDaza, vyavahAre catasra ityetA dviSaSTiH, etAzca caritrasvabhAvA api viziSTazrutavatAM bhavantIti zrutapradhAnatayA zrutasamAdhipratimAtvenopadiSTA iti sambhAvayAmaH / paJca sAmAyikacchedopasthApanIyAdyAzcAritrasamAdhipratimAH / upadhAnapratimA dvividhA- bhikSu-zrAvakabhedAt, tatra bhikSupratimA mAsAI sattaMtA [paJcAzaka0 18 / 3] 10 ityAdinA'bhihitasvarUpA dvAdaza, upAsakapratimAstu daMsaNavaya [paJcAzaka0 10 / 3] ityAdinA'bhihitasvarUpA ekAdazeti sarvAstrayoviMzatiH / vivekapratimA tvekA krodhAderAbhyantarasya gaNa-zarIropadhi-bhakta-pAnAderbAhyasya ca vivecanIyasyAnekatve'pyekatvavivakSaNAditi / pratisaMlInatApratimA'-pyekaiva indriyasvarUpasya paJcavidhasya noindriyasvabhAvasya ca yoga-kaSAya-viviktazayanA-''sanabhedatastrividhasya 15 pratisaMlInatAviSayasya bhedenAvivakSaNAditi, paJcamyekavihArapratimaikaiva, na ceha sA bhedena vivakSitA, bhikSupratimAsvantarbhAvitatvAdityevaM dviSaSTiH paJca trayoviMzatirekA ekA ca dvinavatistA bhavantIti / ___ sthavira indrabhUtirmahAvIrasya prathamagaNanAyakaH, sa ca gRhasthaparyAyaM paJcAzataM varSANi triMzataM chadmasthaparyAyaM dvAdaza ca kevalitvaM pAlayitvA siddha iti sarvANi dvinvtiriti| 20 maMdarassetyAderbhAvArtha:- merumadhyabhAgAt jambUdvIpaH paJcAzat sahasrANi tato 1. "mAsAI sattatA paDhamA biti satta rAidiNA / aharAI egarAI bhikkhupaDimANa bArasagaM / / 1 / / '' iti sampUrNA gAthA / AvazyakasUtre pratikramaNAdhyayane 'bArasahiM bhikkhupaDimAhiM' iti sUtrasya vyAkhyAnarUpe mUlabhASye'pi gAtheyaM vartate, vyAkhyAtA ca tatra haribhadrasUribhiH / / 2. 'dasaNa vaya sAmAiya posahapaDimA abaMbha saccitte / AraMbha pesa uddivajjae samaNabhUe ya / / ' iti sampUrNA gAthA / gAtheyam AvazyakasUtre pratikramaNAdhyayane 'igArasahiM uvAsagapaDimAhi' iti sUtrasya mUlabhASye'pi vartate / / Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre trinavati-caturnavatisthAnake / dvicatvAriMzat sahasrANyatikramya gostubhaparvata iti sUtroktamantaraM bhavatIti, evaM zeSANAmapi // 92 // [sU0 93] caMdappabhassa NaM arahato teNautiM gaNA teNautiM gaNaharA hotthaa| saMtissa NaM arahato teNauI coddasapuvvisayA hotthA / 5 teNautimaMDalagate NaM sUrie ativaTTamANe vA niyaTTamANe vA samaM ahorattaM visamaM kareti / [TI0] atha trinavatisthAnake kimapi vitanyate, teNauiMmaMDaletyAdi, tatra ativarttamAno vA sarvabAhyAt sarvAbhyantaraM prati gacchan nivartamAno vA sarvAbhyantarAt sarvabAhyaM prati gacchan vyatyayo vA vyAkhyeyaH, samamahorAtraM viSamaM karotItyasyArtha:10 ahazca rAtrizca ahorAtraM tayoH samatA tadA bhavati yadA paJcadaza paJcadaza muhUrttA ubhayorapi bhavanti, tatra sarvAbhyantaramaNDale aSTAdazamuhUrtamaharbhavati rAtrizca dvAdazamuhUrtA, sarvabAhye tu vyatyayaH, tathA tryazItyadhike maNDalazate dvau dvAvekaSaSTibhAgau varddhate hIyete ca, yadA ca dinavRddhistadA rAtrihAniH rAtrivRddhau ca dinahAniriti, tatra dvinavatitame maNDale pratimaNDalaM muhartekaSaSTibhAgadvayavRddhyA trayo muhartA ekenaikaSaSTibhAgenAdhikA varddhante 15 hIyante vA, teSu ca dvAdazamuhUrteSu madhye kSipteSu aSTAdazabhyo'pasAriteSu vA paJcadaza muhUrtA ubhayatraikenaikaSaSTibhAgenAdhikA hInA vA bhavanti, ato dvinavatitamamaNDalasyArddha samAhorAtratA tasyaiva cAnte viSamAhorAtratA bhavati, dvinavatitamaM maNDalaM cAdita Arabhya trinavatitamamiti yathoktaH sUtrArtha iti // 93 / / [sU0 94] nisaha-nelavaMtiyAo NaM jIvAto cauNauI cauNauI 20 joyaNasahassAI ekaM chappaNNaM joyaNasataM doNNi ya ekUNavIsatibhAge joyaNassa AyAmeNaM paNNattAto] / ajitassa NaM arahato cauNautiM ohinANisayA hotthA / [TI0] atha caturnavatisthAnake kiJcidvivecyate, nisahetyAdi, iha pAdonA 1. paMcadaza muhUrtA je1 khaM0 // Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 [sU0 95] paJcanavatisthAnakam / saMvAdagAthA- cauNauisahassAiM chappaNNahiyaM sayaM kalA do ya / jIvA nisahassesA [bRhatkSetra0 60] iti / / 94 / / [sU0 95] supAsassa NaM arahato paMcANautiM gaNA paMcANautiM gaNaharA hotthA / jaMbuddIvassa NaM dIvassa carimaMtAo cauddisiM lavaNasamudaM paMcANautiM 5 paMcANautiM joyaNasahassAI ogAhittA cattAri mahApAyAlA paNNattA, taMjahAvalayAmuhe keue juyate Isare / lavaNasamudassa ubhaopAsiM pi paMcANautiM paMcANautiM padesA uvvedhussedhaparihANIe paNNattA / kuMthU NaM arahA paMcANautiM vAsasahassAI paramAuyaM pAlayittA siddhe buddhe 10 jAva ppahINe / there NaM moriyaputte paMcANautiM vAsAiM savvAuyaM pAlayittA siddhe buddhe jAva ppahINe / [TI0] atha paJcanavatisthAnake kiJcillikhyate, lavaNasamudrasyobhayapArzvato'pi paJcanavatiH paJcanavatiH pradezA udvedhotsedhaparihANyAM viSaye prajJaptAH, ayamatra 15 bhAvArtha:- lavaNasamudramadhye dazasAhamrikakSetrasya samadharaNItalApekSayA sahasramudvedhaH, uNDatvamityarthaH, tadanantaraM paJcanavatiM pradezAnatikramyodvedhasya pradeza: parihIyate, tato'pi paJcanavatiM pradezAn gatvA udvedhasya pradezo hIyate, evaM paJcanavatipaJcanavatipradezAtikrame pradezamAtrasya pradezamAtrasyodvedhasya hAnyA paJcanavatyAM yojanasahasreSvatikrAnteSu samudrataTapradeze udvedhataH sahasrasyApi parihANirbhavati, samabhUtalatvaM bhavatItyarthaH, tathA 20 samudramadhyabhAgApekSayA tattaTasya sAhasika utsedho bhavati, utsedhazcoccatvam, tatra samadharaNItalarUpAt tattaTAt paJcanavatiM pradezAnatikramya ekapradezikA utsedhasya parihAgirbhavati, tato'pi paJcanavatiM pradezAn gatvA prAdezikyevotsedhahAnirbhavati, evaM paJcanavatipaJcanavatipradezAtikrameNa prAdezikyA prAdezikyA utsedhahAnyA paJcanavatyAM yojanasahasreSvatikrAnteSu samudramadhyabhAge sahasramapi utsedhasya parihIyate, evaM 25 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre SaNNavatisthAnakam / sAhasikotsedhaparihANau, sAhasikodvedhatA bhavati lavaNasyeti, athavA udvedhArthaM yotsedhaparihANistasyAM paJcanavatiH pradezA: prajJaptAH, teSvatilaghiteSu utsedhataH pradezaparihANyAmudvedhaH prAdeziko bhavatIti / tathA kunthunAthasya saptadazatIrthakarasya kumAratva-mANDalikatva-cakravarttitvA5 'nagAratveSu pratyekaM trayoviMzatervarSasahasrANAmarddhASTamavarSazatAnAM ca bhAvAt sarvAyuH paJcanavativarSasahasrANi bhavatIti / tathA mauryaputro mahAvIrasya saptamagaNadharastasya paJcanavativarSANi sarvAyuH, katham ?, gRhasthatva-chadmasthatva-kevalitveSu krameNa paJcaSaSTicaturdaza-SoDazAnAM varSANAM bhAvAditi / / 95 / / [sU0 96] egamegassa NaM raNo cAuraMtacakkavaTTissa chaNNautiM chaNNautiM 10 gAmakoDIo hotthA / vAyukumArANaM chaNNauiM bhavaNAvAsasatasahassA paNNattA / vAvahArie NaM daMDe chaNNautiM aMgulANi aMgulapamANeNaM, evaM dhaNU nAliyA juge akkhe musale vi / abbhaMtarAo Aimuhatte chaNNautiM aMgulacchAye paNNatte / 15 [TI0] atha SaNNavatisthAnake kimapi vyAkhyAyate, vAyukumArANAM SaNNavatirbhavanalakSANi dakSiNasyAM paJcAzata uttarasyAM ca SaTcatvAriMzato bhAvAditi / vAvahArie tti vyAvahAriko yena gavyUtAdipramANaM cintyate, avyAvahArikastu laghuH dI? vA bhavatyuktapramANAt, daNDo hi catuHkara uktaH, karazca caturviMzatyagulaH, evaM caturviMzatau caturguNitAyAM SaNNavatiH syAdeveti / abbhaMtarAo ityAdi, abhyantarAd 20 abhyantaraM maNDalamAzrityetyarthaH, AdimuhUrttaH SaNNavatyaGgulacchAyaH prajJaptaH, ayamatra bhAvArtha:- sarvAbhyantare maNDale yatra dine sUryazcarati tasya dinasya prathamo muhUrto dvAdazAGgulamAnaM zakumAzritya SaNNavatyagulacchAyo bhavati, tathAhitaddinamaSTAdazamuhUrttapramANaM bhavatIti muhUrto'STAdazabhAgo dinasya bhavati, tatazca chAyAgaNitaprakriyayA chedenASTAdazalakSaNena dvAdazAGgulaH zakurguNyata iti, tato dve zate 1..he1 vinA- NAsyAM paMcAzata uttarAsyAM ca je1.2 khaM0 / NAyAM paMcAzata uttarAyAM ca he2 // Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 97-98] saptanavati- aSTanavatisthAnake / SoDazottare bhavataH 216, tayorarddhAkRtayoraSTottaraM zataM bhavati 108, tatazca zaGkapramANe 12'panIte SaNNavatiraGgulAni labhyante iti // 96 / / 193 [sU0 97] maMdarassa NaM pavvatassa paccatthimillAto carimaMtAto gothubhassa NaM AvAsapavvayassa paccatthimile carimaMte esa NaM sattANautiM joyaNasahassAiM abAdhAte aMtare paNNatte / evaM cauddisiM pi / aTThaNhaM kammapagaDINaM sattANautiM uttarapagaDIto paNNattAto / hariseNe NaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI desUNAI sattANautiM vAsasayAI agAravAsamajjhAvasittA muMDe bhavittA NaM agArAto jAva pavvatite / [TI0] atha saptanavatisthAnake kiJcid vicAryate, maMdaretyAderbhAvArtho'yam - meroH pazcimAntAt jambUdvIpAntaH paJcapaJcAzat sahasrANi tato dvicatvAriMzatA gostubha iti 10 yathoktamevAntaramiti / hariSeNo dazamacakravartI dezonAni saptanavatiM varSazatAni gRhamadhyuSitastrINi cAdhikAni pravrajyAM pAlitavAn dazavarSasahasratvAttadAyuSkasyeti // 97 // [sU0 98] naMdaNavaNassa NaM uvarillAto carimaMtAto paMDayavaNassa heTThile carimaMte esa NaM aTThANautiM joyaNasahassAiM abAhAe aMtare paNNatte / 5 maMdarassa NaM pavvatassa paccatthimillAto caritato gothubhasma 15 AvAsapavvatassa puratthimile carimaMte esa NaM aTThANautiM joyaNasahassAI abAhAe aMtare paNNatte / evaM caudisiM pi / dAhiNabharahaDDassa NaM dhaNupaTTe aTThANautiM joyaNasayAiM kiMcUNAI AyAmeNaM paNNatte / uttarAto NaM kaTThAto sUrie paDhamaM chammAsaM ayamINe ekUNapannAsatime 20 maMDalagate aTThANautiM eksaTThibhAge muhuttassa divasakhettassa nivuDDhettA rayaNikhettassa abhinivuttA NaM sUrie cAraM carati / dakkhiNAto NaM kaTThAto sarie doccaM chammAsaM ayamINe ekkUNapannAsati maMDalagate aANauti ekasaTTibhAe muhuttassa rayaNikhettassa nivuDDhettA divasakhettasa abhinivuttA NaM sUrie cAraM carati / 25 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre revatipaDhamajeTThapajjavasANANaM ekkUNavIsAe nakkhattANaM aTThANautiM tArAto tAraggeNaM paNNattAto / [TI0] athASTanavatisthAnake kiJcidabhidhIyate, naMdaNavaNetyAderbhAvArtho'yamnandanavana mero: paJcayojanazatocchitaprathamamekhalAbhAvi paJcayojanazatocchitaM 5 tadgatapaJcayojanazatocchritakUTASTakasya tadgrahaNena grahaNAt, tathA paNDakavanaM ca meruzikharavyavasthitam, ato navanavatyA meroruccastvasya Adye sahasre apakRSTe yathoktamantaraM bhavatIti / gostubhasUtrabhAvArthaH pUrvavat, navaraM gostubhaviSkambhasahasre kSipte yathoktamantaraM bhavatIti / veyaDDhassa NamityAdiryaH keSucit pustakeSu dRzyate so'papAThaH, samyakpAThazcAyam- dAhiNabharahaDDassa NaM dhaNupaTTe aTThANauiM joyaNasayAiM kiMcUNAI 10 AyAmeNaM paNNatte iti, yato'nyatroktam nava ceva sahassAI chAvaTThAiM sayAI satta bhave / savisesa kalA cegA dAhiNabharahaddhadhaNupaTTe // [bRhatkSetra0 43] [9607 2. ] ti / vaitADhyadhanuHpRSThaM tvevamuktamanyatra dasa ceva sahassAI satteva sayA havaMti teyAlA / 15 dhaNupaTTa veyaDhe kalA ya paNNArasa havaMti / / [bRhatkSetra0 45] [10743 2] uttaraH yo gamityAdi, bhAvArthaH pUrvoktAnusAreNAvaseyaH, navaramiha ekvetAlIsaime iti keSucit pustakeSu dRzyate so'papAThaH, egUNapaMcAsaime tti ekonapaJcAzato dviguNatve ASTanavatirbhavati, dvayaguNanaM ca pratimaNDalaM muhUrtekaSaSTibhAgadvayavRddherdinasya rAtreveti / revaItyAdi, revatiH prathamA yeSAM tAni revatiprathamAni tathA jyeSThA paryavasAne 2c yeSAM tAni jyeSThAparyavasAnAni, tAni ca lAni ceti karmadhArayaH, teSAmekonaviMzaternakSatrANAmaSTanavatistArAstArAparibhAgena prajJaptAH, tathAhirevatInakSatraM dvAtriMzattAram 32, azvinI tritAram 35, bharaNI tritAram 38, kRttikA SaTtAram 44, rohiNI paJcatAram 49, mRgaziratritAram 52, AdrA(H?) ekatAram 53, punarvasU paJcatAram 58, puSyastritAram 61, azleSA SaTtAram 67, maghA saptatAram 25 74, pUrvaphAlgunI dvitAram 76, uttaraphAlgunI dvitAram 78, hastaH paJcatAram 83, 1. paNNarasa he2 / / 2. uttarAphA' je2 .. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 99] navanavatisthAnakam / 1 citrA ekatAram 84, svAtirekatAram 85, vizAkhA paJcatAram 90, anurAdhA catustAram 94, jyeSThA tritAramityevam 97, sarvatArAmIlane yathoktatArAgramekonaM granthAntarAbhiprAyeNa bhavati, adhikRtagranthAbhiprAyeNa tveSAmekatarasya ekatArAdhikatvaM sambhAvyate tato yathoktA tatsaMkhyA bhavatIti // 98|| 195 [sU0 99] maMdare NaM pavvate NavaNautiM joyaNasahassAiM uDDauccatteNaM pnnnntte| 5 naMdaNavaNassa NaM purathimillAto carimaMtAto paccatthimille carimaMte esa NaM NavaNautiM joyaNasatAiM abAhAte aMtare paNNatte / evaM dakkhiNillAto uttare / paDhame sUriyamaMDale NavaNautiM joyaNasahassAiM sAtiregAI AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte / docce sUriyamaMDale NavaNautiM joyaNasahassAiM sAhiyAiM 10 AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte / tatie sUriyamaMDale navanautiM joyaNasahassAiM sAhiyAiM AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte / imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe aMjaNassa kaMDassa heTThillAto carimaMtAto vANamaMtarabhomejjavihArANaM uvarimaMte esa NaM navanautiM joyaNasayAiM abAhAe aMtare paNNatte / 15 [TI0] atha navanavatisthAnake kimapi likhyate, naMdaNavaNetyAdi, asya bhAvArtha:meruviSkambho mUle daza sahasrANi, nandanavanasthAne tu navanavatiryo janazatAni catuHpaJcAzacca yojanAni SaT ca yojanaikAdazabhAgA bAhyo giriviSkambho nandanavanAbhyantarastu meruviSkambha ekonanavatiH zatAni catuHpaJcAzadadhikAni SaT caikAdazabhAgAstathA paJca zatAni nandanavanaviSkambhaH, tadevamabhyantaragiriviSkambho 20 dviguNanandanavanaviSkambhazca mIlito yathoktamantaraM prAyo bhavatIti / paDhamasUriyamaMDale tti, iha jambUdvIpapramANasyAzItyuttarazate dviguNite apakRSTe yo rAzi: sa prathamamaNDalasyA''yAmaviSkambhaH, sa ca navanavatiH sahasrANi SaT zatAni 1. rAdhAzcatu 1, 2 vinA / "aNurAhA paMcatAre pannatte" iti vikramasaMvat 1975 tame varSe Agamodayasamiti prakAzitAyAM malayagiriviracitaTIkAsahitAyAM sUryaprajJaptau dazame prAbhRte navame prAbhRtaprAbhRte / / 2. atra nava je1,2 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre zatasthAnakam / catvAriMzadadhikAni, dvitIyaM tu navanavatiH sahasrANi SaT zatAni paJcacatvAriMzacca yojanAni yojanasya ca paJcatriMzadekaSaSTibhAgAH, katham ?, maNDalasya maNDalasya cAntaraM dve dve yojane, sUryavimAnaviSkambhazcASTacatvAriMzadekaSaSTibhAgAH, etad dviguNitaM paJca yojanAni paJcatriMzade kaSaSTibhAgAzceti jAtametacca pUrvamaNDalaviSkambhe kSipta 5 jAtamuktapramANamiti, tRtIyamaNDalaviSkambho'pyevamavaseyaH, sa ca navanavatiH sahasrANi SaT zatAni ekapaJcAzat yojanAni navaikaSaSTibhAgAzceti / imIse NamityAderbhAvArtho'yam- aJjanakANDaM dazamaM kANDam, tatra ca ratnaprabhoparimAntAcchataM zatAnAM bhavati, prathamakANDaprathamazate ca vyantaranagarANi na santIti tasminnapasArite navanavatiH zatAnyantaraM sUtroktaM bhavatIti // 99 / / 10 [sU0 100] dasadasamiyA NaM bhikkhupaDimA egeNaM rAiMdiyasateNaM addhachaThehiM bhikkhAsatehiM ahAsuttaM jAva ArAhiyA yAvi bhavati / sayabhisayAnakkhatte saekatAre paNNatte / suvidhI pupphadaMte NaM arahA egaM dhaNusataM uDuMuccatteNaM hotthA / 'pAse NaM arahA purisAdANIe ekaM vAsasayaM savvAuyaM pAlayittA siddhe 15 jAva ppahINe / evaM there vi ajjasuhamme / savve vi NaM dIhaveyaDpavvayA egamegaM gAuyasataM uTuMuccatteNaM paNNattA / savve vi NaM cullahimavaMta-siharivAsaharapavvayA egamegaM joyaNasataM uTuMuccatteNaM, egamegaM gAuyasataM uvvedheNaM paNNattA / / savve vi NaM kaMcaNagapavvayA egamegaM joyaNasayaM uTuMuccatteNaM, egamegaM 20 gAuyasataM uvvedheNaM, egamegaM joyaNasayaM mUle vikkhaMbheNaM paNNattA / [TI0] atha zatasthAnake kiJcillikhyate, tatra daza dazamadinAni yasyAM sA dazadazamikA, yA hi dinAnAM daza dazakAni bhavati, tatra bhavanti daza dazamadinAni zataM ca dinAnAmata ucyate ekena rAtriMdivazateneti, yasyAM ca prathame dazake pratidinamekaikA bhikSA dvitIye dve dve evaM yAvad dazame daza dazetyevaM sarvabhikSAsaGkalane sUtroktasaMkhyA bhavatyeva iti| 1. syAcAMtaraM je1 / 'syAvAMtaraM khaM0 je2 / / 2. bhavaMti je2 / / Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 [sU0 101-104 ] 150-200-250-300 sthAnakAni / pArzvanAthastriMzadvarSANi kumAratvaM saptatiM cAnagAratvamityevaM zatamAyuH pAlayitvA siddhaH / evaM there vi ajjasuhamme tti AryasudharmA mahAvIrasya paJcamo gaNadhara : so'pi varSazataM sarvAyuH pAlayitvA siddha:, tathA ca tasyAgAravAsaH paJcAzadvarSANi chadmasthaparyAyo dvicatvAriMzat kevaliparyAyo'STau, bhavati caitadrAzitrayamIlane varSazatamiti / vaitADhyAdiSUccatvacaturthAMza: udvedha:, kAJcanakA uttarakuru - devakuruSu kramavyavasthitAnAM 5 paJcAnAM mahAhradAnAmubhayato daza daza vyavasthitAH, te ca jambUdvIpe zatadvayasaMkhyAH samavaseyA iti // 100 // [sU0 1091] caMdappabhe NaM arahA divaDuM dhaNusataM uuccatteNaM hotthA / AraNe kappe divaGkaM vimANAvAsasataM paNNattaM / evaM accue vi / [sU0 102] supAse NaM arahA do dhaNusayAI uuccatteNaM hotthA / savve viNaM mahAhimavaMta - ruppIvAsaharapavvayA do do joyaNasatAI uuccatteNaM, do do gAuyasatAiM uvvedheNaM paNNattA / jaMbuddIve NaM dIve do kaMcaNapavvatasayA paNNattA / 10 [sU0 103] paumappabhe NaM arahA aDDAijAiM dhaNusatAI uDDauccatteNaM hotthA / asurakumArANaM devANaM pAsAyavaDeMsagA aDDAijjAI joyaNasayAI uDDauccatteNaM 15 paNNattA / [TI0] athaikottarasthAnavRddhyA sUtraracanAM parityajya paJcAzacchatAdivRddhayA tAM kurvannAha- caMdappahetyAdi, sugamaM ca sarvamA dvAdazAGgagaNipiTakasUtrAt // 150 // 200|| navaraM pAsAyavaDeMsaya tti avataMsakAH zekharakAH karNapUrANi vA avataMsakA iva avataMsakAH pradhAnA ityarthaH, prAsAdAzca te avataMsakAzca prAsAdAnAM vA madhye avataMsakAH 20 prAsAdAvataMsakAH / / 250 / / [sU0 104 ] sumatI NaM arahA tiNNi dhaNusayAI uDDauccatteNaM hotthA / ariTThanemI NaM arahA tiNNi vAsasayAiM kumAramajjhAvasittA muMDe bhavittA jAva pavvatite / Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre 350-400-450 sthAnakAni / vemANiyANaM devANaM vimANapAgArA tiNNi tiNNi joyaNasatAiM uTuMuccatteNaM paNNattA / samaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa tinni sayANi coddasapuvvINaM hotthaa| paMcadhaNusatiyassa NaM aMtimasArIriyassa siddhigatassa sAtiregANi tiNNi 5 dhaNusayANi jIvappadesogAhaNA paNNattA / [sU0 105] pAsassa NaM arahato purisAdANIyassa adbhuTThAI sayAI coddasapuvvINaM hotthA / abhinaMdaNe NaM arahA adbhuTThAI dhaNusayAI uTuMuccatteNaM hotthA / [TI0] tathA paMcadhaNussatiyassa NamityAdi, paJcadhanuHzatapramANasya 10 aMtimasArIriyassa tti caramazarIrasya siddhigatasya sAtirekANi trINi zatAni dhanuSAM jIvapradezAvagAhanA prajJaptA, yato'sau zailezIkaraNasamaye zarIrarandhrapUraNena dehavibhAgaM vimucya ghanapradezo bhUtvA dehatribhAgadvayAvagAhanaH siddhimupagacchati, sAtirekatvaM caivam tiNNi sayA tettIsA dhaNuttibhAgo ya hoi boddhavvo / 15 esA khalu siddhANaM ukkosogAhaNA bhaNiya // [Ava0 ni0 971] tti / / 300 / / 350 / / [sU0 106] saMbhave NaM arahA cattAri dhaNusatAI uDDhuMuccatteNaM hotthA / savve vi NaM Nisabha-nIlavaMtA vAsaharapavvayA cattAri cattAri joyaNasatAI uDDUMuccatteNaM, cattAri cattAri gAuyasatAI uvvedheNaM paNNattA / savve vi ya NaM vakkhArapavvayA Nisabha-nIlavaMtavAsaharapavvayaM teNaM cattAri 20 cattAri joyaNasatAI u8uccatteNaM, cattAri cattAri gAuyasatAiM uvvedheNaM pnnnnttaa| ANaya-pANaesu NaM dosu kappesu cattAri vimANasayA paNNattA / samaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa cattAri satA vAdINaM sadevamaNuyAsurammi logammi vAe aparAjitANaM ukkosiyA vAdisaMpayA hotthA / [sU0 107] ajite NaM arahA addhapaMcamAiM dhaNusatAiM uTuMuccatteNaM hotthaa| 25 sagare NaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI addhapaMcamAiM dhaNusatAI uTuMuccatteNaM hotthaa| Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 sthAnakam / [sU0 108] 199 [sU0 108] - savve vi NaM vakkhArapavvayA sIyA-sIoyAo mahAnaIo maMdaraM vA pavvayaM teNaM paMca joyaNasayAI uDuMuccatteNaM, paMca gAuyasayAiM uvveheNaM paNNattA + / ___ savve vi NaM vAsaharakUDA paMca paMca joyaNasatAI uTuMuccatteNaM, mUle paMca paMca joyaNasatAI vikkhaMbheNaM paNNattA / 5 usabhe NaM arahA kosalie paMca dhaNusatAI uTuMuccatteNaM hotthA / bharahe NaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI paMca dhaNusatAiM urdauccatteNaM hotthA / somaNasa-gaMdhamAdaNa-vijuppabha-mAlavaMtA NaM vakkhArapavvayA NaM maMdarapavvayaM teNaM paMca paMca joyaNasayAI uDuMuccatteNaM, paMca paMca gAuyasatAI uvvedheNaM paNNattA / 10 ___ savve vi NaM vakkhArapavvayakUDA hari-harIsahakUDavajA paMca paMca joyaNasatAI uTuMuccatteNaM, mUle paMca paMca joyaNasatAI AyAmavikkhaMbheNaM paNNattA / savve vi NaM NaMdaNakUDA balakUDavajA paMca paMca joyaNasatAiM uTuMuccatteNaM, mUle paMca paMca joyaNasatAI AyAmavikkhaMbheNaM paNNattA / sohammIsANesu kappesu vimANA paMca paMca joyaNasayAiM uTuMuccatteNaM pnnnnttaa| 15 [TI0] savve vi NaM vakkhArapavvaetyAdi, vakSaskAraparvatA ekamerupratibaddhA viMzatiste ca varSadharAsattau catu:zatoccAH, zItAdinadIpratyAsattau merupratyAsattau ca paJcazatoccA iti / tathA savve vi NaM vakkhAretyAdi, tatra varSadharakUTAni zatadvayamazItyadhikam, katham ?, lahuhimava himava nisaDhe ekkArasa aTTha nava ya kUDAiM / nIlAisu tisu navagaM aTThekkArasa jahAsaMkhaM // [ ] eteSAM ca paJcaguNatvAt, vakSaskArakUTAni tvazItyadhikacatuHzatIsaMkhyAni, katham ?, vijupahamAlavaMte nava nava sesesu satta satteva / solasa vakkhAresuM cauro cauro ya kUDAiM // [ ] 20 1. - etadantargataH pATho je2 madhye eva vartate / / Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre 600 sthAnakam / eteSAM paJcaguNatvAt, paJcaguNatvaM ca jambUdvIpAdimerUpalakSitakSetrANAM paJcatvAt, sarvANyetAni paJcazatocchritAni, evaM mAnuSottarAdiSvapi, vaitADhyakUTAni tu sakrozaSaDyojanocchrayANi, varSakUTAni tu RSabhakUTAdInyaSTayojanocchritAnIti, harikUTaharisahakUTavarjanaM tviha tayoH sahasrocchrayatvAd, Aha ca5 vijuppabhaharikUDo harissaho mAlavaMtavakkhAre / naMdaNavaNabalakUDo uvviddhA joyaNasahassaM // [bRhatkSetra0 156] ti / / 500 / / [sU0 109] saNaMkumAra-mAhiMdesu kappesu vimANA cha joyaNasatAI uTuMuccatteNaM paNNattA / cullahimavaMtakUDassa NaM uvarillAo carimaMtAto cullahimavaMtassa 10 vAsaharapavvatassa same dharaNitale esa NaM cha joyaNasatAI abAhAte aMtare paNNatte / evaM siharikUDassa vi / pAsassa NaM arahato cha satA vAdINaM sadevamaNuyAsure loe [vAe] aparAjiyANaM ukkosA vAtisaMpadA hotthA / abhicaMde NaM kulagare cha dhaNusatAI uTuMuccatteNaM hotthA / 15 vAsupuje NaM arahA chahiM purisasatehiM muMDe bhavittA NaM agArAto aNagAriyaM pavvatite / [TI0] cullahimavaMtakUDassetyAdi, iha bhAvArtha:- himavAn yojanazatocchritastatkUTaM ca paJcazatocchritamiti sUtroktamantaraM bhavatIti / abhicaMde NaM kulakare tti abhicandraH kulakaro'syAmavasarpiNyAM saptAnAM kulakarANAM caturthaH, tasyocchrayaH SaD dhanu:zatAni 1. "vyA0- vidyutprabhanAmake devakurUNAM pazcimadigbhAge merordakSiNAparakoNasthe niSadhalagne gajadante parvate harikUTa yannAma niSadhapratyAsannaM navamaM kUTam, tathottarakurUNAM pUrvadizi meroruttarapUrvasyAM dizi vartamAne nIlavadvarSadharaparvatalagne mAlyavati vakSaskAraparvate nIlavataH pratyAsannaM yannavamaM harissahakUTaM nAma kUTam, yacca meroH prathamamekhalAyAM nandanavane uttarapUrvasyAM dizi vakSyamANasvarUpaM balakUTaM nAma kUTam, etAni trINyapi kUTAni kanakamayAni pratyekaM yojanasahasramudviddhAni uccAni 1000 / " iti bRhatsaMgrahaNyA malayagirisUriviracitAyAM vRttau // 2. vakkhAro je2 hemU2 / / 3. "kulakaranAmapratipAdanAyAha- paDhamittha vimalavAhaNa cakkhuma jasamaM cautthamabhicaMde / tatto a paseNaie marudeve ceva nAbhI ya // 155 / / prathamo'tra vimalavAhanazcakSuSmAn yazasvI caturtho'bhicandraH tatazca prasenajita marudevazcaiva Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 700-800 sthAnake / 201 sU0 110-111] paJcAzadadhikAni / / 600 / / [sU0 110] baMbha-laMtaesu kappesu vimANA satta satta joyaNasatAiM uTuMuccatteNaM paNNattA / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa satta jiNasatA hotthA / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa satta veuvviyasayA hotthA / ariTThanemI NaM arahA satta vAsasatAI desUNAI kevalapariyAgaM pAuNittA siddhe buddhe jAva ppahINe / mahAhimavaMtakU Dassa NaM uvarillAto carimaMtAto mahAhimavaMtassa vAsadharapavvayassa same dharaNitale esa NaM satta joyaNasatAI abAhAte aMtare paNNatte / evaM ruppikUDassa vi / 10 [TI0] zramaNasya bhagavato mahAvIrasya sapta jinazatAni kevalizatAnItyarthaH / tathA zramaNasya bhagavato mahAvIrasya sapta vaikriyazatAni vaikriyalabdhimatsAdhuzatAnItyarthaH / aridvetyAdi, desUNAI ti catuHpaJcAzatA dinAnAmUnAni, tatpramANatvAt chadmasthakAlasyeti / mahAhimavaMtetyAdau bhAvArtho'yammahAhimavAn yojanazatadvayocchritastatkUTaM ca paJcazatocchritamiti sUtroktamantaraM bhavatIti 15 / / 700 // [sU0 111] mahAsukka-sahassAresu dosu kappesu vimANA aTTa joyaNasatAI urdUuccatteNaM paNNattA / imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe paDhame kaMDe aTThasu joyaNasatesu vANamaMtarabhomejavihArA paNNattA / 20 samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa aTTha sayA aNuttarovavAtiyANaM devANaM gatikallANANaM ThitikallANANaM AgamesibhaddANaM ukkosiyA nAbhizceti / / 155 / / Nava dhaNusayA ya paDhamo aTThaya sataddhasattamAI ca / chacceva addhachaTThA paMcasayA paNNavIsaM tu // 156 // nava dhanu:zatAni prathamaH aSTau ca sapta ardhasaptamAni Sar3a ca ardhaSaSThAni paJca zatAni paJcaviMzatiH. anye paThanti- paJcazatAni viMzatyadhikAni, yathAsaMkhyaM vimalavAhanAdInAmidaM pramANaM draSTavyamiti gAthArthaH // 156 / / " iti AvazyakasUtrasya hAribhadrayAM vRttau / / Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre 900 sthAnakam / aNuttarovavAtiyasaMpadA hotthA / imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAto bhUmibhAgAto aTThahiM joyaNasaehiM sUrie cAraM carati / arahato NaM ariTThanemissa aTTha satAI vAdINaM sadevamaNuyAsurammi logammi 5 vAte aparAjiyANaM ukkosiyA vAdisaMpadA hotthA / __[TI0] imIse NamityAdi, prathamaM kANDaM kharakANDasya SoDazavibhAgasya prathamavibhAgarUpaM ratnakANDam, tatra yojanasahasrapramANe adha upari ca yojanazatadvayaM vimucyAnyeSvaSTasu yojanazateSu vaneSu bhavA vAnAste ca te vyantarAzca teSAM sambandhinaH bhUmivikAratvAd bhaumeyakAste ca te viharanti krIDanti teSviti vihArAzca nagarANi 10 vAnavyantarabhaumeyakavihArA iti / aTTha saya tti aSTa zatAni, keSAmityAha aNuttarovavAiyANaM devANaM ti deveSUtpatsyamAnatvAt devA dravyadevA ityarthaH, teSAm, gati: devagatilakSaNA kalyANaM yeSAM te gatikalyANAH, teSAm, evaM sthiti: trayastriMzatsAgaropamalakSaNA kalyANaM yeSAM te tathA, teSAm, tathA tatazcyutAnAmAgamiSyad AgAmi bhadraM kalyANaM nirvANagamanalakSaNaM yeSAM te AgamiSyadbhadrAH, teSAm, kimityAha15 ukkosietyAdi // 800 // - [sU0 112] ANaya-pANaya-AraNa-'ccutesu kappesu vimANA Nava joyaNasatAI uTuMuccatteNaM paNNattA / ___ nisabhakUDassa NaM uvarillAto siharatalAto Nisabhassa vAsaharapavvatassa same dharaNitale esa NaM nava joyaNasatAI abAhAe aMtare paNNatte / evaM 20 nIlavaMtakUDassa vi / vimalavAhaNe NaM kulagare Nava dhaNusatAI uhuMuccatteNaM hotthA / imIse [NaM] rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAto bhUmibhAgAto NavahiM joyaNasatehiM savvuparime tArArUve cAraM carati / nisabhassa NaM vAsadharapavvayassa uvarillAto siharatalAto imIse rataNappabhAe Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 [ sU0 112-114] 1000-1100 sthAnake / puDhavIe paDhamassa kaMDassa bahumajjhadesabhAe esa NaM Nava joyaNasatAI abAhAe aMtare paNNatte / evaM nIlavaMtassa vi / [TI0] nisahakUDassa NamityAdi, ihAyaM bhAva:- niSadhakUTaM paJcazatocchritaM niSadhazcatuHzatocchrita iti yathoktamantaraM bhavatIti // 900 // [sU0 113] savve vi NaM gevejavimANA dasa dasa joyaNasatAI uTuMuccatteNaM 5 paNNattA / savve vi NaM jamagapavvayA dasa dasa joyaNasatAI uTuMuccatteNaM paNNattA, dasa dasa gAuyasatAI uvvedheNaM, mUle dasa dasa joyaNasatAI aayaamvikkhNbhennN| evaM citta-vicittakUDA vi bhANiyavvA / savve vi NaM vaTaveyaDapavvayA dasa dasa joyaNasatAI uddhaMuccatteNaM, dasa dasa 10 gAuyasatAI uvvedheNaM, mUle dasa dasa joyaNasatAiM vikkhaMbheNaM, savvattha samA pallagasaMThANasaMThiyA, dasa dasa joyaNasatAI vikkhaMbheNaM paNNattA / savve vi NaM hari-harissahakUDA vakkhArakUDavajA dasa dasa joyaNasayAI uTuMuccatteNaM, mUle dasa dasa joyaNasayAI vikkhaMbheNaM paNNattA / evaM balakUDA vi naMdaNakUDavajjA / 15 arahA vi ariTThanemI dasa vAsasayAI savvAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAva ppahINe / pAsassa NaM arahato dasa sayAiM jiNANaM hotthA / pAsassa NaM arahato dasa aMtevAsisayAiM kAlagatAI jAva savvadukkhappahINAI / 20 paumaddaha-puMDarIyaddahA dasa dasa joyaNasayAI AyAmeNaM paNNattA / [sU0 114] aNuttarovavAtiyANaM devANaM vimANA ekkArasa joyaNasatAI uDuccatteNaM paNNattA / pAsassa NaM arahato ekkArasa satAI veuvviyANaM hotthA / [TI0] savve vi NaM jamagetyAdi, uttarakuruSu nIlavadvarSadharasya dakSiNataH zItAyA 25 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTokAsahite samavAyAGgasUtre 2000 sthAnakam / mahAnadyA ubhayoH kUlayojhai yamakAbhidhAnau parvatau staH, te ca paJcasvapyuttarakuruSu dvayordvayorbhAvAd daza / evaM citta-vicittakUDA vi tti paJcasu devakuruSu yamakavat tatsadbhAvAt paJca citrakUTA: paJca ca vicitrakUTA iti / savve vi NamityAdi, sarve'pi vRttA vaitADhyA viMzatiH shbdaapaatyaadyH| savve 5 vi NaM harItyAdi, harikUTaM vidyutprabhAbhidhAne gajadantAkAravakSaskAraparvate harisahakUTaM tu mAlavadvakSaskAre, etAni ca paJcasvapi mandareSu bhAvAt paJca paJca bhavanti sahasrocchritAni ca, vakkhArakUDavaja tti zeSavakSaskArakUTeSvevamuccatvaM nAsti, eteSvevAstItyarthaH / evaM balakUDA vi tti paJcasu mandareSu paJca nandanavanAni teSu pratyekamaizAnyAM dizi balakUTAbhidhAnaM kUTamasti, tataH paJca, tAni sahasrocchritAni ca, naMdanakUDavaja tti 10 zeSANi nandanavaneSu pratyekaM pUrvAdidigvidigvyavasthitAni catvAriMzatsaMkhyAni nandanakUTAni varjayitvA, tAni sAhasrikANi na bhavantItyarthaH / arahetyAdi. kumAratve trINi varSazatAnyanagAratve saptetyevaM daza zatAni / paramaddahapuMDarIyadRha tti padmahradaH zrIdevInivAso himavadvarSadharaparvatoparivartI puNDarIkahrado lakSmIdevInivAsaH zikharivarSadharoparivartIti / / 1000 / 1100 / / 15 [sU0 115] mahApauma-mahApuMDarIyadRhA NaM do do joyaNasahassAI AyAmeNaM paNNattA / [sU0 116] imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe vatirakaMDassa uvarillAo carimaMtAo lohitakkhassa kaMDassa heDhille carimaMte esa NaM tiNNi joyaNasahassAI abAhAte aMtare paNNatte / 20 [sU0 117] tigiMcchi-kesariddahA NaM dahA cattAri cattAri joyaNasahassAI AyAmeNaM paNNattA / / TI0] tathA mahApadma-mahApuNDarIkahradau mahAhimavadrukmivarSadharayoruparivarttinau hrI-buddhidevyornivAsabhUtAviti / / 2000 / / imIse NaM rayaNetyAdi, ayamiha bhAvArtha:- ratnaprabhApRthivyAH prathamasya 1. ca nAsti khaM0 je1 / / Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sR0 118-131] 3000 AdisthAnakAni / 205 SoDazavibhAgasya kharakANDAbhidhAnakANDasya vajrakANDaM nAma dvitIyaM kANDam, vaiDUryakANDaM tRtIyam, lohitAkSakANDaM caturtham, tAni ca pratyekaM sAhasikANIti trayANAM yathoktamantaraM bhavatIti / / 3000 / / tigiMcchi-kesarihradau niSadha-nIlavadvarSadharoparisthitau dhRti-kIrtidevInivAsAviti ||4000 / 5 [sU0 118] dharaNitale maMdarassa NaM pavvatassa bahumajjhadesabhAgAo ruyagaNAbhIto cauddisiM paMca paMca joyaNasahassAI abAhAe maMdare pavvate paNNatte / [sU0 119] sahassAre NaM kappe cha vimANAvAsasahassA paNNattA / [TI0] dharaNitale ityAdi, dharaNitale dharaNyAM same bhUbhAga ityarthaH, 10 ruyaganAbhIo tti aThThapAeso ruyago tiriyaM logassa majjhayArammi / esa ppabhavo disANaM eseva bhave aNudisANaM // [AcA0 ni0 42] ti / rucaka eva nAbhiH cakrasya tumbamiveti rucakanAbhiH, tatazcatasRSvapi dikSu paJca paJca sahasrANi merustasya dazasahasraviSkambhatvAditi // 5000 / 6000 // 15 [sU0 120] imIse NaM rataNappabhAe puDhavIe rayaNassa kaMDassa uvarillAto carimaMtAto pulagassa kaMDassa heTThille carimaMte esa NaM satta joyaNasahassAiM abAhAe aMtare paNNatte / [sU0 121] harivassa-rammayA NaM vAsA aTTha joyaNasahassAiM sAtiregAI vitthareNaM paNNattA / 20 [sU0 122] dAhiNaDDabharahassa NaM jIvA pAINapaDiNAyayA duhato samudaM puTThA Nava joyaNasahassAiM AyAmeNaM paNNattA / / 1. "tiryaglokamadhye ratnaprabhApRthivyA upari bahumadhyadeze mervvantau sarvvakSullakapratarau tayoruparitanasya catvAraH pradezA gostanAkArasaMsthAnA adhastanasyApi catvArastathAbhUtA evetyeSo'STAkAzapradezAtmakazcaturasro rucako dizAmanudizAM ca prabhava utpattisthAnamiti / " iti zIlAcAryaviracitAyAmAcArAGgaTIkAyAM prathame'dhyayane prathame uddezake / / 2. paJca nAsti kha0 je1 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre [sU0 123] maMdare NaM pavvate dharaNitale dasa joyaNasahassAiM vikkhaMbheNaM paNa / 15 206 [sU0 124] jaMbUdIve NaM dIve egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte / [sU0 125] lavaNe NaM samudde do joyaNasatasahassAiM cakkavAlavikkhaMbheNaM paNNatte / [sU0 126 ] pAsassa NaM arahato tiNNi sayasAhassIto sattAvIsaM ca sahassAiM ukkosiyA sAviyAsaMpadA hotthA / [sU0 127] dhAyaisaMDe NaM dIve cattAri joyaNasatasahassAiM cakkavAla10 vikkhaMbheNaM paNNatte / [sU0 128] lavaNassa NaM samuddassa puratthimillAto carimaMtAto paccatthimille carimaMte esa NaM paMca joyaNasayasahassAiM abAdhAte aMtare paNNatte / [sU0 129] bharahe NaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI cha puvvasatasahassAIM rAyamajjhAvasittA muMDe bhavittA NaM agArAto aNagArayaM pavvati / [sU0 130] jaMbUdIvassa NaM dIvassa puratthimillAto veiyaMtAto dhAyaisaMDacakvAlassa paccatthimile carimaMte [ esa NaM] satta joyaNasatasahassAiM abAdhAte aMtare paNNatte / [sU0 131] mAhiMde NaM kappe aTTha vimANAvAsasayasahassA paNNattA / [TI0] imIse NamityAdi, ratnakANDaM prathamaM pulakakANDaM saptamamiti sapta 20 sahasrANi // 7000 // harivassetyAdi, ihArthe gAthArddham - harivAse igavIsA culasIi sayA kalAya ekkA ya [bRhatkSetra0 31] tti ||8000|| 1. "harivAse igavIsA, culasIi sayA kalA ya ekkA ya / solasa sahassa aTTha saya, bAyAlA do kalA nisa ||31|| vyA0- sugamam / tathA niSadhaparvatasya viSkambhAnayanAya jambUdvIpaviSkambho lakSapramANo dvAtriMzatA guNyate, jAtA dvAtriMzallakSAH, tAsAM navatyadhikena zatena bhAgo hiyate, labdhAni yojanAnAM SoDaza sahasrANyaSTau zatAni Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 132-135] 2000 AdisthAnakAni / dAhiNetyAdi, dakSiNo bhAgo bharatasyeti dakSiNArddhabharataM tasya jIveva jIvA RjvI sImA prAcInaM pUrvataH pratIcInaM pazcimataH AyatA dIrghA prAcInapratIcInAyatA duhao tti ubhayataH pUrvAparapArzvayorityarthaH, samudraM lavaNasamudraM spRSTA chuptavatI, nava sahasrANyAyAmata ihoktA, sthAnAntare tu tadvizeSo'yam - nava sahasrANi sapta zatAnyaSTacatvAriMzadadhikAni dvAdaza ca kalA iti // 9000||10000 / / 5 207 100000||200000||300000||400000|| lavaNetyAdi, tatra jambUdvIpasya lakSaM catvAri ca lavaNasyeti paJca || 500000|| jaMbUdIvassetyAdi, tatra lakSaM jambUdvIpasya dve lavaNasya catvAri dhAtakIkhaNDasyeti sapta lakSANyantaraM sUtroktaM bhavatIti // 700000|| [sU0 132] ajiyassa NaM arahato sAtiregAiM nava ohiNANisahassAiM 10 hotthA / [sU0 133] purisasIhe NaM vAsudeve dasa vAsasatasahassAiM savvAuyaM pAlaittA paMcamAe puDhavIe Naraesa neraiyattAte uvavanne / [sU0 134] samaNe bhagavaM mahAvIre titthakarabhavaggahaNAto chaTThe polibhavaggahaNe egaM vAsakoDiM sAmaNNapariyAgaM pAuNittA sahassAre kappe 15 savva vimANe devattAte uvavanne / [sU0 135] usabhasirissa bhagavato carimassa ya mahAvIravaddhamANassa ega sAgarovamakoDAkoDI abAdhAe aMtare paNNatte / [TI0] ajitasyArhataH sAtirekANi navAvadhijJAnisahasrANi, atirekaJca catvAri zatAni, idaM ca sahasra sthAnakamapi sallakSasthAnakAdhikAre yadadhItaM tat 20 sahasrazabdasAdharmyAdvicitratvAdvA sUtragaterlekhakadoSAdveti // 9000|| "" dvicatvAriMzadadhikAni apare caikonaviMzatibhAgarUpe dve kale 16842 ka0 2 / etAvanniSadhaparvatasya viSkambhaparimANam // ' iti bRhatkSetrasamAsasya malayagiriviracitAyAM TIkAyAm || 1. "joyaNasahassanavagaM, satteva sayA havaMti aDayAlA / bArasa ya kalA sakalA, dAhiNabharahaddhajIvAo ||39|| " iti bRhatkSetrasamAse prathame'dhikAre / / 2. jaMbuddI je1 khaM0 // / 3. sthAnAGge tu " purisasIhe NaM vAsudeve darU bAsasayasahassAiM savvAuyaM pAlaittA chaTTAte tamAe puDhavIe neratitattAe uvavanne" (sU0 735) iti pAThaH / / 6. catvAri khaM0 // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre dvAdazAGganAmAni / puruSasiMhaH paJcamavAsudevaH ||1000000|| samaNetyAdi, kila bhagavAn poTTilAbhidhAno rAjaputro babhUva, tatra ca varSakoTiM pravrajyAM pAlitavAnityeko bhavaH, tato devo'bhUditi dvitIya:, tato nandanAbhidhAno rAjasUnuH chatrAgranagaryAM jajJe iti tRtIyaH, tatra varSalakSaM sarvadA mAsakSapaNena tapastaptvA 5 dazamadevaloke puSpottaravaravijayapuNDarIkAbhidhAne vimAne devo'bhavaditi caturthaH, tato brAhmaNakuNDagrAme RSabhadattabrAhmaNasya bhAryAyA devAnandAbhidhAnAyAH kukSAvutpanna ini paJcamaH, tatastryazItitame divase kSatriyakuNDagrAme nagare siddhArthamahArAjasya trizilAbhidhAnabhAryAyAH kukSAvindravacanakAriNA harinaigameSinAmnA devena saMhRtastIrthakaratayA ca jAta iti SaSThaH, uktabhavagrahaNaM hi vinA nAnyad bhavagrahaNaM SaSThaM 10 zrUyate bhagavata ityetadeva SaSThabhavagrahaNatayA vyAkhyAtam, yasmAcca bhavagrahaNAdidaM SaSThaM tadapyetasmAt SaSThameveti suSTucyate tIrthakarabhavagrahaNAt SaSThe poTTilabhavagraha ||10000000|| usabhetyAdi, usabhasirissa tti prAkRtatvena zrIRSabha iti vAcye vyatyayena nirdezaH kRtaH, ekA sAgaropamakoTIkoTIti dvicatvAriMzatA varSasahasraiH 15 kiJcitsAdhikairUnA'pyalpatvAdvizeSasyAvizeSitokteti ||100000000000000|| [sU0 136-1] duvAlasaMge gaNipiDage paNNatte, taMjahA - AyAre sUtagaDe ThANe samavAe viyAhapaNNattI NAyAdhammakahAo uvAsagadasAto aMtagaDadasAto aNuttarovavAtiyadasAto paNhAvAgaraNAI vivAgasute diTThavAe / [sU0 136-2] se kiM taM yAre ? AyAreNaM samaNANaM niggaMthANaM 20 AyAragoyaraviNayaveNaiyagANagamaNacaMkamaNapamANajogajuM jaNabhAsAsamitiguttIsejjovahibhattapANauggamauppAyaNaesaNAvisohisuddhAsuddhaggahaNavayaNiyamatavovadhANasuppasatthamAhijjati / se samAsato paMcavihe paNNatte, taMjahANANAyAre daMsaNAyAre carittAyAre tavAyAre vIriyAyAre / AyArassa NaM parittA vAyaNA, saMkhejjA aNuogadArA, saMkhejjAto paDivattIto, saMkhejjA veDhA, 1. ca nAsti je2 // / 2. mAsalakSakSapaNena khaM0 // / 3. trizalA je1.2, he1.2 // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 136] AcArAGgavarNanam / 209 saMkhejA silogA, saMkhejAto nijuttIto / se NaM aMgaTThayAe paDhame aMge, do sutakkhaMdhA, paNuvIsaM ajjhayaNA, paMcAsItI uddesaNakAlA, paMcAsII samuddesaNakAlA, aTThArasa padasahassAiM padaggeNaM paNNatte / saMkhejA akkharA, aNaMtA gamA, aNaMtA pajjavA, parittA tasA, aNaMtA thAvarA, sAsayA kaDA NibaddhA NikAitA jiNapaNNattA bhAvA AghavijaMti paNNavijjati parUvijjati 5 daMsijati nidaMsirjati uvadaMsijati / se evaMAtA, evaMNAtA, evNvinnnnaataa| evaM caraNakaraNaparUvaNayA Aghavijati paNNavijjati parUvijjati daMsijati nidaMsijati uvadaMsijati / settaM AyAre / [TI0] iha ya ete anantaraM saMkhyAkramasambandhamAtreNa sambaddhA vividhA vastuvizeSA uktAsta eva viziSTatarasambandhasambaddhA dvAdazAge prarUpyanta iti dvAdazAGgasyaiva 10 svarUpamabhidhitsurAha- duvAlasaMge ityAdi, athavottarottarasaMkhyAkramasaMbaddhArthaprarUpaNamanantaramakAri, sAmprataM saMkhyAmAtrasaMbaddhapadArthaprarUpaNAyopakramyate- duvAlasaMge ityAdi, tatra zrutaparamapuruSasyAGgAnIvAGgAni dvAdazA'GgAni AcArAdIni yasmiMstad dvAdazAGgam, guNAnAM gaNo'syAstIti gaNI AcAryaH, tasya piTakamiva piTakaM sarvasvabhAjanaM gaNipiTakam, athavA gaNizabdaH paricchedavacanaH, tathA coktam- 15 AyArammi ahIe jaM nAo hoi samaNadhammo u / tamhA AyAradharo bhaNNai paDhamaM gaNiTThANaM // [AMcA0 ni0 10] paricchedasthAnamityarthaH, tatazca paricchedasamUho gaNipiTakam, atra caivaM padaghaTanA - yadetad gaNipiTakaM tat dvAdazAGgaM prajJaptam, tadyathA- AcAraH sUtrakRta ityaadi| se kiM tamityAdi. atha kiM tadAcAravastu ? yadvA atha ko'yamAcAra: ? 20 1. "yasmAdAcArAdhyayanAt kSAntyAdikazcaraNa-karaNAtmako vA zramaNadharmaH parijJAto bhavati tasmAt sarveSAM gaNitvakAraNAnAmAcAradharatvaM prathamam AdyaM pradhAnaM vA gaNisthAnamiti' iti zIlAcAryaviracitAyAmAcArAGgaTIkAyAM prathame'dhyayane prathame uddezake / / 2. AcArAdInAM dRSTivAdaparyantAnAM dvAdazAnAmaGgAnAM svarUpaM nandIsUtrasya hAribhadrIvRttyanusAreNa prAyaH sarvaM varNitamatra, ato vizeSajijJAsubhiH nandIsUtrasya haribhadrasUribhirviracitA vRttiravalokanIyA / yadyapi nandIsUtrasya jinadAsagaNimahattaraviracitAyAM cUrNAvapi etAdRzaM kiJcid varNanamupalabhyate, tathApi iyam abhayadevasUribhirviracitA vRttiH bahuSu sthAneSu prAyo'kSarazaH nandIhAribhadrIvRttimanusarati iti dhyeyam // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre AcaraNamAcAraH Acaryata iti vA AcAraH sAdhvAcarito jJAnAdyAsevanavidhiriti bhAvArthaH, etatpratipAdako grantho'pyAcAra evocyate / AyAreNaM ti anenAcAreNa karaNabhUtena zramaNAnAmAcArAdyAkhyAyata iti yogaH, athavA AcAre'dhikaraNabhUte Namiti vAkyAlaGkAre zramaNAnAM tapaHzrIsamAliGgitAnAM nirgranthAnAM 5 sabAhyAbhyantaragrantharahitAnAm, Aha- zramaNA nirgranthA eva bhavantIti vizeSaNaM kimarthamiti ?, ucyate, zAkyAdivyavacchedArtham, uktaM ca- niggaMtha-sakka-tAvasageruya-AjIva paMcahA samaNa [piNDani0 445] tti, tatrA''cAro jJAnAdyanekabhedabhinnaH, gocaro bhikSAgrahaNavidhilakSaNaH, vinayo jJAnAdivinayaH, vainayikaM tatphalaM karmakSayAdi, sthAnaM kAyotsargopavezana-zayanabhedAt trirUpam, gamanaM vihArabhUmyAdiSu gatiH, 10 caGkramaNam upAzrayAntare zarIrazramavyapohAdyarthamitastataH saJcaraNam, pramANaM bhakta pAnA-'bhyavahAropadhyAdermAnam, yogayojanaM svAdhyAya-pratyupekSaNAdivyApAreSu pareSAM niyojanam, bhASA saMyatabhASA satyA-'satyAmRSArUpA, samitayaH IryAsamityAdyAH paJca, guptayo manoguptyAdayastisraH, tathA zayyA ca vasatirupadhizca vastrAdiko bhaktaM ca azanAdi pAnaM ca uSNodakAdIti dvandvaH, tathA udgamotpAdanaiSaNAlakSaNAnAM doSANAM 15 vizuddhiH abhAva udgamotpAdanaiSaNAvizuddhiH, tataH zayyAdInAmudgamAdivizuddhyA zuddhAnAM tathAvidhakAraNe'zuddhAnAM ca grahaNaM zayyAdigrahaNam, tathA vratAni mUlaguNA niyamA: uttaraguNAstapaupadhAnaM dvAdazavidhaM tapaH, tata AcArazca gocarazcetyAdi yAvad guptayazca zayyAdigrahaNaM ca vratAni ca niyamAzca tapaupadhAnaM ceti samAhAradvandvastatastacca tat suprazastaM ceti karmadhArayaH, etat sarvamAkhyAyate abhidhIyate / eteSu cA''cArAdipadeSu yatra kvacidanyataropAdAne anyatarasya gatArthasyAbhidhAnaM tat sarvaM tatprAdhAnyakhyApanArthamevetyavaseyamiti / 1. "niggaMtha-sakka-tAvasa-geruya-AjIva paMcahA samaNA / tesi parivesaNAe lobheNa vaNija ko AppaM ? // 445 / / vyA0- nirgranthA: sAdhavaH, zAkyA: mAyAsUnavIyAH, tApasAH vanavAsinaH pAkhaNDinaH, gairukA: gerukaraJjitavAsasa: parivrAjakAH, AjIvakA: gozAlakaziSyA iti paJcadhA paJcaprakArAH zramaNA bhavanti, eteSAM ca yathAyoga gRhigRheSu samAgatAnAM pariveSaNe bhojanapradAne kriyamANe sati ko'pyAhAralampaTaH sAdhuH lobhena AhArAdilubdhatayA vanati zAkyAdibhaktamAtmAnaM darzayati, tadbhaktagRhiNaH purata iti sAmarthyagamyam / / 445 // "- iti piNDaniryuktau malayagirisUriviracitAyAM vRttau / Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 136] AcArAGgavarNanam / 211 se samAsa[o] ityAdi, sa: AcAro yamadhikRtya granthasyAcAra iti saMjJA pravarttate samAsata: saMkSepataH paJcavidhaH prajJaptaH, tadyathA- jJAnAcAra ityAdi, tatra jJAnAcAraH zrutajJAnaviSayaH kAlAdhyayana-vinayAdhyayanAdirUpo vyavahAro'STadhA, darzanAcAraH samyaktvavatAM vyavahAro niHzaGkitAdirUpo'STadhA, cAritrAcAraH cAritriNAM samityAdipAlanAtmako vyavahAraH, tapaAcAro dvAdazavidhatapovizeSAnuSThitiH, 5 vIryAcAro jJAnAdiprayojaneSu vIryasyA'gopanamiti / AcArassa tti AcAragranthasya, NamityalaGkAre, parittA saMkhyeyA AdyantopalabdhernAnantA bhavatItyarthaH, kA ? vAcanA sUtrArthapradAnalakSaNA, avasarpiNyutsarpiNIkAlaM vA pratItya parIteti / saMkhyeyAnyanuyogadvArANi upakramAdIni, adhyayanAnAmeva saMkhyeyatvAt prajJApakavacanagocaratvAcca / saMkhejAo paDivattIo tti dravyAdipadArthAbhyupagamA 10 matAntarANItyarthaH, pratimAdyabhigrahavizeSA vaa| saMkhejA veDha tti veSTakA: chandovizeSAH, ekArthapratibaddhavacanasaGkaliketyanye / saMkhejA siloga tti zlokAH anussttpchndaaNsi| saMkhyAtA: niryuktayaH, niryuktAnAM sUtre'bhidheyatayA vyavasthApitAnAmarthAnAM yuktiH ghaTanA viziSTA yojanA niryuktayuktiH, etasmiMzca vAcye yuktazabdalopAnniyuktirityucyate, etAzca nikSepaniyuktyAdyAH saMkhyeyA iti / se NamityAdi, sa AcAro NamityalaGkAre 15 aGgArthatayA aGgalakSaNavastutvena prathamamaGgaM sthApanAmadhikRtya, racanApekSayA tu dvAdazamaGgaM prathamam, pUrvagatasya sarvapravacanAt pUrvaM kriyamANatvAditi dvau zrutaskandhau adhyayanasamudAyalakSaNau / paJcaviMzatiradhyayanAni, tadyathAsatthapariNNA 1 logavijao 2 sIosaNija 3 saMmattaM 4 / AvaMti 5 dhuya 6 vimoho 7 mahApariNNo 8 vahANasuyaM 9 // [Ava0 saM0 ] ti 20 prathamazrutaskandhaH / 1. bhavaMtI je2 // 2. vA nAsti je1 // 3. pratiSu pAThaH- parItteti je2 he1,2 / parIte tti khaM0 je1|| 4. AvazyakasUtrasya caturthe pratikramaNAdhyayane 'aTThAvIsavihe AyArakappe' iti sUtrasya haribhadrasUriviracitAyAM vRttau ida gAthAdvayaM dRzyate, tatra ca pUrvAparasambandhAnusAreNa AvazyakasaMgrahaNikAraviracitamidaM gAthAdvayaM prtiiyte| Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre piMDesaNa 1 seji 2 riyA 3 bhAsajAyA ya 4 vattha 5 pAesA 6 / uggahapaDimA 7 satta sattikkayA 14 bhAvaNa 15 vimuttI 16 // [Ava0 saM0] iti dvitIyazrutaskandhaH / evametAni nizIthavarjAni paJcaviMzatiradhyayanAni / tathA paJcAzItiruddezanakAlA:, 5 katham ?, ucyate, aGgasya zrutaskandhasyAdhyayanasyoddezakasya caiteSAM caturNAmapyeka evoddezanakAlaH, evaM ca zastraparijJAdiSu paJcaviMzatAvadhyayaneSu krameNa sapta 1 SaT 2 catu 3 zcatuH 4 SaT 5 paJca 6 aSTa 7 sapta 8 catu 9 rekAdaza 10 tri 11 tri 12 dvi 13 dvi 14 dvi 15 dvi 16 saMkhyA uddezanakAlAH SoDazasvadhyayaneSu, zeSeSu navasu navaiveti, iha saGgrahagAthA10 satta ya cha ccau cauro cha paMca aTeva satta cauro ya / ekkArA ti ti do do do do sattekka ekko ya // [ ] tti / evaM samuddezanakAlA api bhaNitavyAH / aSTAdaza padasahasrANi padAgreNa prajJaptaH, iha yatrArthopalabdhistat padam / nanu yadi dvau zrutaskandhau paJcaviMzatiradhyayanAnyaSTAdaza padasahasrANi padAgreNa bhavanti, tato yad bhaNitaM navabaMbhaceramaio aTThArasapadasahassio 15 veu [AcA0 ni0 11] tti tat kathaM na virudhyate ? ucyate, yat dvau zrutaskandhAvityAdi tadAcArasya pramANaM bhaNitam, yat punaraSTAdaza padasahasrANi tannavabrahmacaryAdhyayanAtmakasya prathamazrutaskandhasya pramANam, vicitrArthabaddhAni ca sUtrANi, gurUpadezatasteSAmartho'vaseya iti / saMkhyeyAni akSarANi, veSTakAdInAM saMkhyeyatvAt / anantA gamA:, iha gamA: arthagamA gRhyante, arthaparicchedA ityarthaH, te cAnantAH, ekasmAdeva 20 sUtrAttattaddharmaviziSTAnantadhAtmakavastupratipatteH, anye tu vyAcakSate - abhidhAnAbhidheyavazato gamA bhavanti, te cAnantAH / anantA: paryAyA: svaparabhedabhinnA akSarArthaparyAyA ityarthaH / parittAstrasA AkhyAyanta iti yogaH, vasantIti trasA: dvIndriyAdayaste ca parIttA nAnantAH, evaMrUpatvAdeva teSAm / anantA: sthAvarA vanaspatikAyasahitAH / 1. dRzyatAmatra pR071 paM09 / / 2. parIttA je2 / / 3. parItA khaM0 je1 / / Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 137] AcArAGgavarNanam / kiMbhUtA ete ? sAsayA kaDA nibaddhA nikAiya tti zAzvatA: dravyArthatayA avicchedena pravRtteH, kRtA: paryAyArthatayA pratisamayamanyathAtvAvApteH, nibaddhAH sUtra eva grathitAH, nikAcitA niyukti-saGgrahaNi-hetUdAharaNAdibhiH pratiSThitA jinaiH prajJaptA bhAvA: padArthA anye'pyajIvAdayaH AghavijaMti tti prAkRtazailyA AkhyAyante sAmAnyavizeSAbhyAM kathyanta ityarthaH, prajJApyante nAmAdibhedAbhidhAnena, prarUpyante 5 nAmAdisvarUpakathanena, yathA pajAyANabhidheya [vizeSAva0 25] mityAdi, darzyante upamAmAtrataH yathA gaurgavayastathA [mI0 zlo0 vA0 ] ityAdi, nidarzyante hetudRSTAntApanyAsena, upadarzyante upanaya-nigamanAbhyAM sakalanayAbhiprAyato veti / sAmpratamAcArAGgagrahaNaphalapratipAdanAyAha- se evamityAdi, sa ityAcArAGgagrAhako gRhyate, evaM Aya tti asmin bhAvataH samyagadhIte satyevamAtmA bhavati, 10 taduktakriyApariNAmAvyatirekAt sa eva bhavatItyarthaH, idaM ca sUtra pustakeSu na dRSTa nandyAM tu dRzyate itIha vyAkhyAtamiti, evaM kriyAsArameva jJAnamiti khyApanArthaM kriyApariNAmamabhidhAyAdhunA jJAnamadhikRtya Aha- evaMnAya tti idamadhItya evaMjJAtA bhavati yathaivehoktamiti, evaMvinnAya tti vividho viziSTo vA jJAtA vijJAtA evaMvijJAtA bhavati, tantrAntarIyajJAtRbhyaH pradhAnatara ityarthaH / evamityAdi nigamanavAkyam, evam 15 anena prakAreNA''cAragocaravinayAdyabhidhAnarUpeNa caraNa-karaNaprarUpaNatA AkhyAyata iti. caraNaM vrata-zramaNadharma-saMyamAdyanekavidham, karaNaM piNDa vizuddhisamityAdyanekavidham, tayoH prarUpaNatA prarUpaNaiva AkhyAyate ityAdi pUrvavaditi, settaM AyAre tti tadidamAcAravastu athavA so'yamAcAro yaH pUrvaM pRSTa iti // 1 // _ [sU0 137] se kiM taM sUyagaDe ? sUyagaDeNaM sasamayA sUijjati, parasamayA 20 sUijjati, sasamaya-parasamayA sUijjati, jIvA sUijjati, ajIvA sUijjati, 1. "kIdRgu gavaya ityevaM pRSTo nAgarikairyadi / bravItyAraNyako vAkyaM yathA gaurgavayastathA // 1 // " iti mImAMsA zlokavArtike upamAnaparicchede nyAyaratnAkarasya TIkA "prasiddhasAdhAt sAdhyasAdhanamupamAnam" (nyA0 sU0 1.1.6) iti akSapAdenoktam, kIdRzo gavayaH ityevaM nAgarikeNa pRSTo vanyaH prasiddhena gavA sAdhAdaprasiddha gavayaM yena vAkyena bodhayati yathA- gauriva gavayaH iti, tadvAkyam upamAnamiti / 2. setaM he1 vinA / / 3. pUrvapRSTa khaM0 he / pUrvadRSTa he5 // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre jIvA - 'jIvA sUijjaMti, loge sUijjati, aloge sUijjati, logAloge sUijjati / sUyagaDe NaM jIvA -'jIva- puNNa-pAvA -''sava-saMvara- NijjarabaMdha - mokkhAvasANA payatthA sUijaMti / samaNANaM acirakAlapavvaiyANaM kusamayamohamohamatimohitANaM saMdehajAyasahajabuddhipariNAmasaMsaiyANaM * pAvakaramailamatiguNavisohaNatthaM AsItassa kiriyAvAdisatassa caurAsItIe akiriyAvAdINaM sattaTThIe aNNANiyavAdINaM battIsAe veNaiyavAdINaM tinhaM tesaGkANaM aNNadiTThiyasayANaM vahaM vUhaM kiccA sasamae ThAviti / NANAdiTTaMtavayaNaNissAraM suDDu darisayaMtA vivihavitthArANugamaparamasabbhAvaguNavisiTThA mokkhapahodAragA udArA, aNNANatamaMdhakAraduggesu dIvabhUtA, 10 sovANA ceva siddhisugatigharuttamassa, NikkhobhanippakaMpA suttatthA / sUyagaDassa NaM parittA vAyaNA, saMkhejjA aNuogadArA, saMkhejjAto paDivattIto, saMkhejA veDhA, [saMkhejjA] silogA, [saMkhejjAo] nijjutIto / se NaM aMgaTThatAe docce aMge, do sutakkhaMdhA, tevIsaM ajjhayaNA, tettIsaM uddesaNakAlA, tettIsaM samuddesaNakAlA, chattIsaM padasahassAiM payaggeNaM paNNatte / saMkhejjA akkharA, 15 taM ceva jAva parittA tasA, aNaMtA thAvarA, sAsayA kaDA NibaddhA NikAitA jiNapaNNattA bhAvA AghavijjaMti jAva uvadaMsijjaMti / se [ evaM AtA, ? ] evaMNAte[NAtA?] evaMviNNAte [tA?] jAva caraNakaraNaparUvaNayA Aghavijjati [paNNavijjati rUvijjati nidaMsijati uvadaMsijjati ] / settaM sUyagaDe / [TI0] se kiM taM sUyagaDe ? sUca sUcAyAm [ ], sUcanAt sUtram, sUtreNa kRtaM 20 sUtrakRtamiti rUDhyocyate / sUyagaDeNaM ti sUtrakRtena sUtrakRte vA svasamayAH sUcyante ityAdi kaNThyam, tathA sUtrakRtena jIvA - 'jIva- puNya-pApA - ''zrava-saMvara- nirjarA- mokSAvasAnAH padArthAH sUcyante / tathA samaNANamityAdi, atra ca zramaNAnAM bandha 214 1. atra 147 [7] tame ca sUtre evaM NAte evaM viNNAte ityeva pATho hastalikhitAdarzeSu dRzyate kintu 136 tame sUtre evaMAtA evaMNAtA evaMviNNAtA iti pATho vartate, nandIsUtre'pi AcArAdivarNanapareSu sarveSu sUtreSu tathaiva pAThaH / atastadanusAreNa atra 147 [7] tame ca sUtre ' evaMAtA, evaMNAtA, evaMviNNAtA' iti pATha: zuddha iti saMbhAvyate // 2 miti ihocyate je1 khaM0 // / 3. sUtrakRte jIvA khaM0 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 137 sUtrakRtAGgavarNanam / 215 matiguNavizodhanArthaM svasamayaH sthApyata iti vAkyArthaH, tatra zramaNAnAM kiMbhUtAnAm ? acirakAlapravrajitAnAm, cirapravrajitA hi nirmalamatayo bhavanti, aharnizaM zAstraparicayAd bahuzrutasaMparkAcceti, punaH kiMbhUtAnAm ? kusamayamoha[moha]maipohiyANaM ti, kutsitaH samaya: siddhAnto yeSAM te kusamayA: kutIrthikAH, teSAM mohaH padArtheSvayathAvad bodha: kusamayamohaH, tasmAdyo mohaH zrotRmanomUDhatA, tena matirmohitA 5 mUDhatA nItA yeSAM te kusamayamohamohamatimohitAH / athavA kusamayA: kusiddhAntAH, teSAm ogha: saMgho makArastu prAkRtatvAt, tasmAdyo mohaH mUDhatA, tena matirmohitA yeSAM te kusamayaughamohamatimohitAH / athavA kusamayAnAM kutIrthikAnAM maudho mogho vA zubhaphalApekSayA niSphalo yo mohastena matirmohitA yeSAM te kusamayamodhamohamatimohitA: kusamayamoghamohamatimohitA vA, teSAm, tathA 10 saMdehA: vastutattvaM prati saMzayAH kusamayamohamohamatimohitAnAmiti vizeSaNasAnnidhyAt kusamayebhyaH sakAzAt jAtA yeSAM te sandehajAtA:, tathA sahajAt svabhAvasampannAt na kusamayazravaNasampannAd buddhipariNAmAt matisvabhAvAt saMzayo jAto yeSAM te sahajabuddhipariNAmasaMzayitA:, sandehajAtAzca sahajabuddhipariNAmasaMzayitAzca ye te tathA, teSAma, zramaNAnAmiti prakramaH, kimata Aha- pApakaro viparyaya-saMzayAtmakatvena 15 kutsitapravRttinibandhanatvAdazubhakarmaheturata eva ca malinaH svarUpAcchAdanAdanirmalo yo matiguNo buddhiparyAyastasya vizodhanAya nirmalatvAdhAnAya pApakaramalinamatiguNavizodhanArtham / AsIyassa kiriyAvAisayassa tti azItyadhikasya kriyAvAdizatasya vyUha kRtvA svasamaya: sthApyata iti yogaH, evaM zeSeSvapi padeSu kriyA yojanIyeti / tatra 20 na kartAraM vinA kriyA saMbhavatIti tAmAtmasamavAyinIM vadanti ye tacchIlAzca te kriyAvAdinaH, te punarAtmAdyastitvapratipattilakSaNA amunopAyenAzItyadhikazatasaMkhyA vijJeyAH - jIvA-'jIvA-''zrava-bandha-saMvara-nirjarA-puNyA-'puNyamokSAkhyAnnava padArthAn viracayya paripATyA jIvapadArthasyAdha: svaparabhedAvupanyasanIyau, 1. cirakAlapravra' he1,2 / / 2. kA vinA je1,2 he2 // 3. kriyA bhavatIti je2 he1 / / Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre tayoradho nityAnityabhedau, tayorapyadhaH kAlezvarA-''tma-niyati-svabhAvabhedAH paJca nyasanIyAH, punaritthaM vikalpA: karttavyAH - asti jIvaH svato nitya: kAlata ityeko vikalpaH, vikalpArthazcAyam - vidyate khalvAtmA svena rUpeNa nityazca kAlavAdinaH, uktenaivAbhilApena dvitIyo vikalpa IzvarakAraNikasya, tRtIyaH AtmavAdinaH, caturtho 5 niyativAdinaH, paJcamaH svabhAvavAdinaH, evaM svata ityaparityajatA labdhAH paJca vikalpAH, parata ityanenApi paJca labhyante, nityatvAparityAgena caite daza vikalpAH, evamanityatvenApi dazaiva, iti ekatra viMzatirjIvapadArthena labdhAH, ajIvAdiSvapyaSTAsvevameva pratipadaM viMzatirvikalpAnAmato viMzatirnavaguNA zatamazItyuttaraM kriyAvAdinAmiti / caurAsIe akiriyavAINaM ti, eteSAM ca svarUpaM yathA nandyAdiSu tathA vAcyam, 10 navarametadvyAkhyAne puNyApuNyavarjAH sapta padArthAH sthApyante, tadadha: svataH paratazceti padadvayam, tadadhaH kAlAdInAM SaSThI yadRcchA nyasyate, tatazca nAsti jIva: svata: kAlata ityeko vikalpaH, evamete caturazItirbhavanti / sattaTThIe annANiyavAINaM ti, ete'pi tathaiva, navaraM jIvAdInnava padArthAnutpattidazamAn vyavasthApyAdhaH sapta sadAdaya: sthApyAH, tadyathA- sattvamasattvaM sadasattvamavAcyatvaM 15 sadavAcyatvamasadavAcyatvaM sadasadavAcyatvamiti, tatra ko jAnAti jIvasya sattvamityeko vikalpaH, evamasattvamityAdi, tata ete sapta navakAstriSaSTiH, utpattestvAdyA eva catvAro vAcyAH, ityevaM saptaSaSTiriti / tathA battIsAe veNaiyavAINaM ti, ete caivam- sura-nRpati-jJAti-yati-sthavirA 1. "caurAsIIte akiriyAvAdINaM caturazIterakriyAvAdinAm, kriyA pUrvavat, na hi kasyacidanavasthitasya padArthasya kriyA samasti, tadbhAve cAvasthiterabhAvAdityevaMvAdino'kriyAvAdinaH / tathA cA''hureke- 'kSaNikAH sarvasaMskArAH, asthitAnAM kutaH kriyA ? / bhUrtiyeSAM kriyA saiva kArakaM saiva cocyate / / 1 / / ' [ ] ityAdi / ete cA''tmAdinAstitvapratipattilakSaNA amunopAyena caturazItirdraSTavyAH eteSAM hi puNyA-'puNyavivarjitapadArthasaptakanyAsastathaiva, jIvasyAdhaH sva-paravikalpabhedadvayopanyAsaH, asattvAdAtmano nityA'nityabhedau na staH, kAlAdInAM tu paJcAnAM SaSThI yadRcchA nyasyate, pazcAd vikalpAbhilApa:- nAsti jIva: svataH kAlata ityeko vikalpaH, evamIzvarAdibhirapi yadRcchAvasAnaiH, sarve ca SaD vikalpAH / " iti nandIsUtre sUtrakRtAGgasvarUpavarNane haribhadrasUriviracitAyAM vRttau // 2. rbhavati khaM0 // 3. 'sattvAdi je2 // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 [sU0 137 sUtrakRtAGgavarNanam / 'dhama-mAtR-pitRRNAM pratyekaM kAya-vAG-mano-dAnaizcaturddhA vinayaH kArya ityabhyupagamavanto dvAtriMzaditi / ___ evaM caiteSAM caturNA vAdiprakArANAM mIlane trINi triSaSTyadhikAni anyadRSTizatAni bhavantyata ucyate- tiNhamityAdi, vUhaM kicca tti pratikSepaM kRtvA svasamayo jainasiddhAntaH sthApyate / yata evaM sUtrakRtena vidhIyate atastatsUtrArthayoH svarUpamAha- 5 nANetyAdi, nAnA anekadhA bahabhiH prakArairityarthaH, diTuMtavayaNanissAraM ti syAdvAdinA pUrvapakSIkRtAnAM pravAdinAM svapakSasthApanAya yAni dRSTAntavacanAnyupalakSaNatvAddhetuvacanAni ca tadapekSayA nissAraM sAratAzUnyaM pareSAM matamiti gamyate, suSTha punarapratikSepaNIyatvena darzayantau prakaTayantau tathA vividhazcAsau satpadaprarUpaNAdyanekAnuyogadvArAzritatvena vistArAnugamazca anugamanIyAne kajIvAditattvAnAM vistarapratipAdanaM vividha- 10 vistArAnugamaH, tathA paramasadbhAvaH atyantasatyatA vastUnAmaidamparyamityarthaH, tAveva guNau tAbhyAM viziSTau vividhavistArAnugamaparamasadbhAvaguNaviziSTau, mokkhapahoyAraga tti mokSapathAvatArako, samyagdarzanAdiSu prANinAM pravartakAvityarthaH, udAra tti udArau sakalasUtrArthadoSarahitatvena nikhilatadguNasahitatvena ca, tathA'jJAnameva tamaH andhakAramAtyantikAndhakAramathavA prakRSTamajJAnamajJAnatama 15 tadevAndhakAramajJAnatamo'ndhakAramajJAnatamAndhakAraM vA, tena ye durgA duradhigamAste tathA, teSu, tattvamArgeSviti gamyate, dIvabhUya tti prakAzakAritvAd dIpopamau, sovANA ceva tti sopAnAnIva unnatA''rohaNamArgavizeSa iva siddhisugatigRhottamasya siddhilakSaNA sugatiH siddhisugatirathavA siddhizca sugatizca sudevatva-sumAnuSatvalakSaNA siddhi-sugatI, tallakSaNaM yad gRhANAmuttamaM gRhottamaM varaprAsAdastasya 20 siddhisugatigRhottamasyArohaNa iti gamyate, nikkhohanippakaMpa tti nikSobhau vAdinA kSobhayituM calayitumazakyatvAt niSprakampau svarUpato'pISadvyabhicAralakSaNakampAbhAvAt, kAvityAha - sUtrArtho sUtraM cArthazca niyukti-bhASya-saGgrahaNi-vRtti-cUrNi-paJjikAdirUpa 1. iva siddhisugatirathavA siddhizca sugatizca khaM0 je1 / iva siddhisugaigRhottamasya siddhilakSaNA sugati siddhica sugatizca je2 // 2. gamyaM nikkho je2 / / Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre iti sUtrArthoM, zeSa kaNThyaM yAvat settaM sUyagaDe tti, navaraM trayastriMzaduddezanakAlA: cau 4 tiya 3 cauro 4 do 2 do 2 ekkArasa ceva huMti ekkasarA / satteva mahajjhayaNA egasarA bIyasuyakhaMdhe // [ ] ityato gAthAto'vaseyA iti / sU0 138] se kiM taM ThANe ? ThANeNaM sasamayA ThAvijaMti, parasamayA 5 ThAvijaMti, sasamaya-parasamayA [ThAvijaMti], jIvA ThAvijaMti, ajIvA [ThAvijaMti], jIvAjIvA [ThAvijaMti], logo alogo logAlogo vA ThAvijjati / ThANeNaM davva-guNa-khetta-kAla-pajjava payatthANaM / selA salilA ya samudda sUra bhavaNa vimANa AgarA NadIto / Nidhayo purisajjAyA sarA ya gottA ya jotisaMcAlA // 60 / / 10 ekkavidhavattavvayaM daviha jAva dasavihavattavvayaM jIvANa poggalANa ya logaTThAiM ca NaM parUvaNayA Aghavijati jAva ThANassa NaM parittA vAyaNA jAva saMkhejA silogA, saMkhejAto saMgahaNIto / se taM(NaM) aMgaThThatAe tatie aMge, ege sutakkhaMdhe, dasa ajjhayaNA, ekkavIsaM uddesaNakAlA, ekkavIsaM samuddesaNakAlA, bAvattariM payasahassAiM padaggeNaM paNNatte / saMkhejA akkharA 15 jAva caraNakaraNaparUvaNayA Aghavijati / settaM ThANe / [TI0] se kiM taM ThANe ityAdi, atha kiM tat sthAnam ?, tiSThantyasmin pratipAdyatayA jIvAdaya iti sthAnam, tathA cAha- ThANeNamityAdi, sthAnena sthAne vA jIvAH sthApyante yathAvasthitasvarUpapratipAdanayeti hRdayam, zeSaM prAyo nigadasiddhameva, navaraM ThANeNamityasya punaruccAraNaM sAmAnyena pUrvoktasyaiva sthApanIyavizeSapratipAdanAya 20 vAkyAntaramidamiti jJApanArtham, tatra davvaguNakhettakAlapajjava tti prathamAbahuvacanalopAd dravya-guNa-kSetra-kAla-paryavA: padArthAnAM jIvAdInAM sthAnena sthApyante iti prakramaH, tatra dravyaM dravyArthatA yathA jIvAstikAyo'nantAni dravyANi, guNaH svabhAvo yathopayogasvabhAvo jIvaH, kSetraM yathA asaMkhyeyapradezAvagAhano'sau, kAlo yathA anAdyaparyavasitaH, paryavA: kAlakRtA avasthA yathA nArakatvAdayo bAlatvAdayo veti| 1. ThANeNaM tyasya je2 he1,2 / / Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 131 sthAnAGgavarNanam / 219 selA ityAdi gAthAvizeSaH, tatra zailA: himavadAdiparvatAH sthApyante sthAneneti yogaH sarvatra, salilAzca gaGgAdyA mahAnadyaH, samudrA: lavaNAdayaH, sUrA: AdityAH, bhavanAni asurAdInAm, vimAnAni candrAdInAm, AkarA: suvarNAdyutpattibhUmayaH, nadyaH sAmAnyA mahI-kosIprabhRtayaH, nidhaya: cakravartisambandhino naisarpAdayo nava, purisajAya tti puruSaprakArA unnatapraNatAdibhedAH, pAThAntareNa pussajoya tti upalakSaNatvAt 5 puSyAdinakSatrANAM candreNa saha pazcimAgrimobhayapramAdikA yogAH, svarAzca SaDjAdayaH sapta, gotrANi ca kAzyapAdIni ekonapaJcAzat, joisaMcAla tti jyotiSaH tArakarUpasya saJcalanAni tihiM ThANehiM tArArUve calejA [sthAnAGga0 sU0 141] ityAdinA sUtreNa sthApyante sthAneneti prakramaH / tathA ekavidhaM ca tad vaktavyakaM ca tadabhidheyamityekavidhavaktavyakaM prathame adhyayane 10 sthApyata iti yogaH, evaM dvividhavaktavyakaM dvitIye'dhyayane, evaM tRtIyAdiSu yAvad dazavidhavaktavyakaM dazame'dhyayane / tathA jIvAnAM pudgalAnAM ca prarUpaNatA''khyAyata iti yogaH, tathA logaTThAI ca NaM ti lokasthAyinAM ca dharmAdharmAstikAyAdInAM prarUpaNatA prajJApanA, zeSamAcArasUtravyAkhyAnavadavaseyam, navaramekaviMzatiruddezanakAlA:, katham ? dvitIya- 15 tRtIya-caturtheSvadhyayaneSu catvArazcatvAra uddezakA: paJcame traya ityete paJcadaza, zeSAstu SaT SaNNAmadhyayanAnAM SaDu deshnkaaltvaaditi| bAvattariM padasahassAI ti aSTAdazapadasahasramAnAdAcArAd dviguNatvAt sUtrakRtasya tato'pi dviguNatvAt sthAnasyeti / / 3 / / [sU0 139] se kiM taM samavAe ? samavAe NaM sasamayA sUijaMti, parasamayA 20 sUijati, sasamaya-parasamayA sUijaMti, jIvA sUijjati, ajIvA sUijaMti, jIvAjIvA sUijaMti, loge sUijjati, aloge sUijjati, logAloge suuijjti| samavAe NaM ekAdiyANaM egatthANaM eguttariya parivaDDI ya davAlasaMgassa ya 1. nArakAdayo je2 / / 2. sUtrakRtasya tato'pi dviguNatvAt je1 madhye nAsti / khaM0 madhye tu adhastAt pUritaH / sUtrakRtastat dviguNatvAt je2 / / 3. samAye aTI0 // Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre gaNipiDagassa pallavagge samaNugAijjati / ThANagasayassa bArasavihavittharassa sutaNANassa jagajIvahitassa bhagavato samAseNaM samAyAre Ahijjati / tatha ya NANAvihappagArA jIvAjIvA ya vaNNitA vitthareNaM, avare vi ya bahuvihA visesA naraga- tiriya- maNuya - suragaNANaM AhArussAsa-lesa-AvAsasaMkha5 AyayappamANa - uvavAya-cavaNa-ogAhaNohi- veyaNa - vihANa - uvaoga-jogaiMdiya-kasAya, vivihA ya jIvajoNI, vikkhaMbhussehaparirayappamANaM vidhivisesA ya maMdarAdINaM mahIdharANaM, kulagara - titthagara - gaNadharANaM samattabharahAhivA cakkINa ceva cakkahara - halaharANa ya, vAsANa ya niggamA ya, samAe ete aNNe ya evamAdi ettha vitthareNaM atthA samAhijjaMti / samavAyassa NaM parittA vAyaNA 10 jAva se NaM aMgaTThatAe cautthe aMge, ege ajjhayaNe, ege suyakkhaMdhe, ege uddesaNakAle, ege samuddesaNakAle, ege coyAle padasatasahasse padaggeNaM pnnnntte| saMkhejjANi akkharANi jAva settaM samavAe / [TI0] se kiM tamityAdi, atha ko'sau samavAyaH ?, sUtre tu prAkRtatvena vakAralopAt samAye ityuktam, samavAyanaM samavAyaH samyak pariccheda ityarthaH, taddhetuzca 15 grantho'pi samavAyaH, tathA cAha-- samavAyena samavAye vA svasamayAH sUcyante ityAdi kaNThyam / tathA samavAyena samavAye vA, egAiyANaM ti ekadvitricaturAdInAM zatAntAnAM koTIkoTyantAnAM vA, egatthANaM ti eke ca te arthAzcetyekArthAsteSAm, ayamarthaH- ekeSAM keSAJcit, na sarveSAm, nikhilAnAM vaktumazakyatvAt, arthAnAM jIvAdInAm, eguttariyatti eka uttaro yasyAM sA ekottarA saiva ekottarikA, iha 20 ca prAkRtatvAt hrasvatvam, parivuDDI yatti parivRddhizceti samanugIyate samavAyeneti yogaH, tatra ca parivarddhanaM saMkhyAyAH samavaseyam, cazabdasya cAnyatra sambandhAdekottarikA anekottarikA ca, tatra zataM yAvadekottarikA parato'nekottariketi / tathA dvAdazAGgasya ca gaNipiTakasya pallavaggaM ti paryavaparimANam abhidheyAditaddharmasaMkhyAnaM yathA parittA tasA ityAdi paryavazabdasya ca pallava tti nirdeza: prAkRtatvAt paryaGkaH pallaMka 220 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (sU0 13 samavAyAGgavarNanam / 221 ityAdivaditi, athavA pallavA iva pallavA: avayavAstatparimANaM samaNugAijai tti samanugIyate pratipAdyate / pUrvoktamevArthaM prapaJcayannAha- ThANagetyAdi, ThANagasayassa tti sthAnakazatasyaikAdInAM zatAntAnAM saMkhyAsthAnAnAm, tadvizeSitAtmAdipadArthAnAmityarthaH, tathA dvAdazavidho vistaro yasyAcArAdibhedena tat dvAdazavidhavistaram, tasya, zrutajJAnasya 5 jinapravacanasya, kiMbhUtasya ? jagajjIvahitasya, bhagavataH zrutAtizayayuktasya samAsena saMkSepeNa samAcAraH pratisthAnaM pratyaGgaM ca vividhAbhidheyAbhidhAyakatvalakSaNo vyavahAra: Ahijai tti AkhyAyate / atha samAcArAbhidhAnAnantaraM tatra yaduktaM tadabhidhAtumAhatattha yetyAdi, tattha ya tti tatraiva samavAye iti yogaH, nAnAvidhaH prakAro yeSAM te nAnAvidhaprakArAH, tathAhi- ekendriyAdibhedena paJcaprakArA jIvAH, punarekaikaH prakAra: 10 paryAptA-'paryAptAdibhedena nAnAvidhaH, jIvAjIvA ya tti jIvA ajIvAzca varNitA vistareNa mahatA vacanasandarbheNa, apare'pi ca bahavidhA vizeSA jIvAjIvadharmA varNitA iti yogaH, tAneva lezata Aha- naraetyAdi, naraya tti nivAsanivAsinAmabhedopacArAnnArakAH, tatazca nArakatiryagmanujasuragaNAnAM sambandhina AhArAdayaH, tatra AhAraH ojaAhArAdirAbhogikAnAbhogikasvarUpo'nekadhA, 15 ucchvAso'nusamayAdiH kAlabhedenAnekadhA, lezyA kRSNAdikA SoDhA, AvAsasaMkhyA yathA narakAvAsAnAM caturazItirlakSANItyAdikA, AyatapramANamAvAsAnAmeva saMkhyAtAsaMkhyAtayojanAyAmatA, upalakSaNatvAdasya viSkambha-bAhalya-paridhimAnAnyapyatra draSTavyAni, upapAta ekasamayenaitAvatAmetAvatA vA kAlavyavadhAnenotpattiH, cyavanamekasamayenaitAvatAmiyatA vA kAlavyavadhAnena maraNam, avagAhanA 20 zarIrapramANamagulAsaMkhyeyabhAgAdi, avadhi: agulAsaMkhyeyabhAgakSetraviSayAdiH, vedanA zubhAzubhasvabhAvA, vidhAnAni bhedA yathA saptavidhA nArakA ityAdi, upayoga: AbhinibodhikAdirkIdazavidhaH, yoga: paJcadazavidhaH, indriyANi paJca, 1. 'ijaMti samanugIyaMte pratipAdyate kha0 / 'ijaMti samanugIyate pratipAdyate je1 / 'ijatti samanugIyate pratipAdyate je2 / / 2. nAnAvidhaH nAnAvidha: je2 // 3. naretyAdi khaMsaM0 vinA / / Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre dravyAdibhedAd viMzatirvA, zrotrAdicchidrAdyapekSayA'STau vA, kaSAyAH krodhAdayaH AhArazcocchvAsazcetyAdidva(I)ndvastataH kaSAyazabdAt prathamAbahuvacanalopo draSTavyaH, tathA vividhA ca jIvayoniH sacittAdikaM jIvAnAmutpattisthAnam, tathA viSkambhotsedha-parirayapramANaM vidhivizeSAzca mandarAdInAM mahIdharANAmiti, tatra 5 viSkambho vistAra utsedhaH uccatvaM pariraya: paridhiH, vidhivizeSA iti vidhayo bhedA yathA mandarA jambUdvIpIya-dhAtakIkhaNDIya-pauSkarArddhikabhedAt tridhA tadvizeSastu jambUdvIpako lakSocca: zeSAstu paJcAzItisahasrocchritA iti, evamanyeSvapi bhAvanIyam, tathA kulakara-tIrthakara-gaNadharANAM tathA samastabharatAdhipAnAM cakriNAM caiva tathA cakradhara-haladharANAM ca vidhivizeSAH iti yogaH, tathA varSANAM ca bharatAdikSetrANAM 10 nirgamA: pUrvebhya: uttareSAmAdhikyAni, samAe tti samavAye caturthe age varNitA iti prakramaH, athaitannigamayannAha- ete coktAH padArthA anye ca ghana-tanuvAtAdayaH padArthAH, evamAdayaH evaMprakArAH atra samavAye vistareNArthAH samAzrIyante, aviparItasvarUpaguNabhUSitA buddhayA'GgIkriyanta ityarthaH, athavA samasyante kuprarUpaNAbhyaH samyak prarUpaNAyAM kSipyante, zeSaM nigadasiddhamA nigamanAditi / / 5 / / 15 sU0 140] se kiM taM viyAhe ? viyAheNaM sasamayA viAhijaMti, parasamayA viAhijaMti, sasamaya-parasamayA viAhijaMti, jIvA viAhijaMti, ajIvA viAhijaMti, jIvAjIvA viAhijaMti, loe viAhijati, aloe viyAhijati / viyAheNaM nANAvihasura-nariMda-rAyarisi-vivihasaMsaiya pucchiyANaM jiNeNa vitthareNa bhAsiyANaM davvaguNakhettakAlapajavapadesa20 pariNAmajahatthibhAvaaNugamanikkhevaNayappamANa-suniuNovakkamavivihappakArapAgaDapayaMsiyANaM logAlogappagAsiyANaM saMsArasamuddaruMdauttaraNasamatthANaM suravatisaMpUjiyANaM bhaviyajaNapayahiyayA-bhinaMdiyANaM tamarayaviddhaMsaNANasudiTThadIvabhUyaIhAmatibuddhivaddhaNANaM chattIsasahassamaNUNayANaM vAgaraNANa dasaNAo suyatthabahuvihappagArA sIsahitatthAya guNahatthA / viyAhassa NaM 25 parittA vAyaNA jAva aMgaThThatAe paMcame aMge, ege sutakkhaMdhe, ege sAirege Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 140] vyAkhyAprajJapti [ =bhagavatIsUtra]varNanam / 223 ajjhayaNasate, dasa uddesagasahassAiM, dasa samuddesagasahassAiM, chattIsaM vAgaraNasahassAiM, caurAsIti payasahassAiM payaggeNaM paNNatte / saMkhejAI akkharAI, aNaMtA gamA jAva sAsayA kaDA NibaddhA [NikAiyA jiNapaNNattA bhAvA AghavijaMti jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA Aghavijjati / settaM viyAhe / [TI0] se kiM taM viyAhe ityAdi, atha keyaM vyAkhyA ?, vyAkhyAyante arthA yasyAM sA vyAkhyA, viyAhe iti ca pulli~GganirdezaH prAkRtatvAt, viyAheNaM ti vyAkhyayA vyAkhyAyAM vA sasamayA ityAdIni nava padAni sUtrakRtavarNake vyAkhyAtatvAdiha kaNThyAni / viyAheNamityAdi, nAnAvidhaiH suraiH narendraiH rAjaRSibhizca vivihasaMsaiya tti vividhasaMzayitaiH vividhasaMzayavadbhiH pRSTAni yAni tAni tathA, teSAM 10 nAnAvidhasuranarendrarAjaRSivividhasaMzayitapRSTAnAM vyAkaraNAnAM SaTtriMzataH sahasrANAM darzanAt zrutArthA vyAkhyAyanta iti pUrvApareNa vAkyasaMbandhaH, punaH kiMbhUtAnAM vyAkaraNAnAm ? jineneti bhagavatA mahAvIreNa vitthareNa bhAsiyANaM vistareNa bhaNitAnAmityarthaH, punaH kiMbhUtAnAm ? davvetyAdi, dravya-guNa-kSetra-kAla-paryavapradeza-pariNAmAnAM yathAstibhAvo'nugama-nikSepa-naya-pramANa-sunipuNopa- 15 kramairvividhaprakAraiH prakaTaH pradarzito yairvyAkaraNaistAni tathA, teSAm, tatra dravyANi dharmAstikAyAdIni, guNA jJAna-varNAdayaH, kSetram AkAzam, kAla: samayAdiH, paryavAH sva-parabhedabhinnA dharmAH, athavA kAlakRtA avasthA nava-purANAdayaH paryavAH, pradezA niraMzAvayavAH, pariNAmA: avasthAto'vasthAntaragamanAni, yathA yena prakAreNA'stibhAvaH astitvaM sattA yathA'stibhAvaH, anugama: 20 saMhitAdivyAkhyAnaprakArarUpaH uddeza-nirdeza-nirgamAdidvArakalApAtmako vA, nikSepo nAmasthApanA-dravya-bhAvairvastuno nyAsaH, nayapramANam, nayA naigamAdayaH sapta dravyAstikaparyAyAstikabhedAt jJAnanaya-kriyAnayabhedAnnizcaya-vyavahArabhedAdvA dvau, te eva tAveva vA pramANaM vastutattvaparicchedanaM nayapramANam, tathA sunipuNaH susUkSmaH suniguNo vA suSTha nizcitaguNa upakrama: AnupUrvyAdiH, vividhaprakAratA caiSAM bhedabhaNanata evopadarziteti, 25 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre punaH kiMbhUtAnAM vyAkaraNAnAm ?, lokAloko prakAzitau yeSu tAni tathA, teSAm, tathA saMsArasamuddaruMdauttaraNasamatthANaM ti saMsArasamudrasya ruMdasya vistIrNasya uttaraNe tAraNe samarthAnAmityarthaH, ata eva surapatisaMpUjitAnAM pracchaka-nirNAyakapUjanAt sUktatvena zlAghitatvAdvA, tathA bhaviyajaNapayahiyayAbhiNaMdiyANaM ti bhavyajanAnAM 5 bhavyaprANinAM prajA loko bhavyajanaprajA bhavyajanapado vA, tasyAstasya vA hRdayaiH cittairabhinanditAnAM anumoditAnAmiti vigrahaH, tathA tamorajasI ajJAna-pAtake vidhvaMsayati nAzayati yattattamorajovidhvaMsaM tacca tad jJAnaM ca tamorajovidhvaMsajJAnam, tena suSTha dRSTAni nirNItAni yAni tAni tathA, ata eva tAni ca tAni dIpabhUtAni ceti, ata eva tAni ca tAni IhAmatibuddhivarddhanAni ce ti, teSA 10 tamorajovidhvaMsajJAnasudRSTadIpabhUtehAmatibuddhivarddhanAnAm, tatra IhA vitarka , mati: avAyo nizcaya ityarthaH. buddhiH autpattikyAdizcaturvidheti, athavA tamorajovidhvaMsanAnAmiti pRthageva padam, pAThAntareNa sudRSTadIpabhUtAnAmiti ca, tathA chattIsasahassamaNUNayANaM ti anyUnakAni SaTtriMzat sahasrANi yeSAM tAni tathA, iha makAro'nyathA padanipAtazca prAkRtatvAdanavadya iti, vAgaraNANaM ti vyAkriyante 15 praznAnantaramuttaratayA'bhidhIyante nirNAyakena yAni tAni vyAkaraNAni, teSAM darzanAt prakAzanAdupanibandhanAdityarthaH, athavA teSAM darzanA upadarzakA ityarthaH, ka ityAhasuyatthabahuvihappayAra tti zrutaviSayA arthAH zrutArthA abhilApyArthavizeSA ityarthaH, zrutA vA AkarNitA jinasakAze gaNadhareNa ye arthAste zrutArthAH, athavA zrutamiti sUtram arthA niryuktyAdaya iti zrutArthAH, te ca te bahuvidhaprakArAzceti vigrahaH, 20 zrutArthAnAM vA bahuvidhA: prakArA iti vigrahaH, kimarthaM te vyAkhyAyanta ityAha ziSyahitArthAya ziSyANAM hitam anarthapratighAtA-'rthaprAptirUpaM tadevA'rthaH prArthyamAnatvAttasya, tasmai iti, kiMbhUtAste ata Aha- guNahastAH, guNa evArthaprAptyAdilakSaNo hasta iva hasta: pradhAnAvayavo yeSAM te tathA / viyAhassetyAdi tu nigamanAntaM sUtrasiddham, navaraM zatamihAdhyayanasya saMjJA / 25 caturazIti: padasahasrANi padAgreNeti samavAyApekSayA dviguNatAyA ihAnAzrayaNAt, Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 141] jJAtAdharmakathAvarNanam / anyathA tadviguNatve dve lakSe aSTAzItiH sahasrANi ca bhavantIti // 5 // [sU0 141] se kiM taM NAyAdhammakahAo ? NAyAdhammakahAsu NaM NAyANaM garAI, ujjANAI, cetiyAI, vaNasaMDA, rAyANo, ammApitaro, samosaraNAiM, dhammAyariyA, dhammakahAto, ihaloiyA pAraloiyA iDDivisesA, bhogapariccAyA, pavvajAto, sutapariggahA, tavovahANAI, pariyAgA, saMlehaNAto, bhattapaccakkhANAI, pAovagamaNAI, devalogagamaNAI, sukulapaccAyAtI, puNa bohilAbho, aMtakiriyAto ya AghavijjaMti jAva nAyAdhammakahAsu NaM pavvaiyANaM viNayakaraNajiNasAmisAsaNavare saMjamapatiNNApAlaNadhiimativavasAyadubbalANaM 225 5 tavaniyamatavovahANaraNaduddharabharabhaggANisahANisaTThANaM ghoraparIsahaparAjiyAsahapa[pA]raddharuddhasiddhAlayamagganiggayANaM visayasuhatucchaAsAvasadosa - 10 mucchiyANaM virAhiyacarittaNANadaMsaNajatiguNavivihappagAraNissArasunnayANaM saMsAraapAradukkhaduggatibhavavivihaparaMparApavaMcA, dhIrANa ya jiyaparIsahakasAyaseNNadhitidhaNiyasaMjamaucchAhanicchiyANaM ArAhiyaNANadaMsaNacarittajogaNissallasuddhasiddhAlayamaggamabhimuhANaM surabhavaNavimANasokkhAiM aNovamAI bhottUNa ciraM ca bhogabhogANi tANi divvANi maharihANi tato ya 15 kAlakkamacuyANaM jaha ya puNo laddhasiddhimaggANaM aMtakiriyA, caliyANa ya sadevamANusadhIrakaraNakAraNANi bodhaNaaNusAsaNANi guNadosadarisaNANi, dite paccaye ya soUNa logamuNiNo jaha ya TThiya sAsaNammi jaramaraNaNAsaNakare, ArAhitasaMjamA ya suralogapaDiniyattA uveMti jaha sAsataM sivaM savvadukkhamokkhaM ete aNNe ya evamAdittha vitthareNa ya / 20 NAyAdhammakahAsu NaM parittA vAyaNA, saMkhejjA aNuogadArA jAva saMkhejjAto saMgahaNIto / se NaM aMgaTThatAe chaTThe aMge, do sutakkhaMdhA, ekUNavI (tI ? ) saM ajjhayaNA, te samAsato duvihA paNNattA, taMjahA - caritA ya kaDatA ya / dasa dhammakahANaM vaggA, tattha NaM egamegAe dhammakahAe paMca paMca akkhAiyasatAI, 1. ekUNatIsaM khaM0 aTI0 vinA // , Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre egamegAe akkhAiyAe paMca paMca uvakkhAiyasatAI, egamegAe uvakkhAiyAe paMca paMca akkhAiyauvakkhAiyasatAiM, evAmeva sapuvvAvareNaM adbhuTThAto akkhAiyakoDIo bhavaMtIti makkhAyAo / egUNatIsaM uddesaNakAlA, egUNatIsaM samuddesaNakAlA, saMkhejAiM payasatasahassAiM payaggeNaM paNNatte / 5 saMkhejA akkharA jAva caraNakaraNaparUvaNayA Aghavijati / settaM NAyAdhammakahAto / [TI0] se kiM tamityAdi, atha kAstA jJAtAdharmakathA: ? jJAtAni udAharaNAni tatpradhAnA dharmakathA jJAtAdharmakathA:, dIrghatvaM saMjJAtvAd, athavA prathamazrutaskandho jJAtAbhidhAyakatvAt jJAtAni dvitIyastu tathaiva dharmakathAH, tatazca jJAtAni ca dharmakathAzca 10 jJAtAdharmakathAH, tatra prathamavyutpattyarthaM sUtrakAro darzayannAha- nAyAdhammakahAsu NamityAdi, jJAtAnAm udAharaNabhUtAnAM meghakumArAdInAM nagarAdInyAkhyAyante, nagarAdIni dvAviMzati: padAni kaNThyAni ca, navaramudyAnaM patra-puSpa-phala-cchAyopagavRkSopazobhitaM vividhaveSonnatamAnazca bahujano yatra bhojanArthaM yAtIti, caityaM vyantarAyatanam, vanakhaNDo'nekajAtIyairuttamairvRkSarupazobhita iti / AghavijaMti, iha yAvatkaraNAdanyAni 15 paJca padAni dRzyAni yAvadayaM sUtrAvayavo yathA nAyAdhammetyAdi, tatra jJAtAdharmakathAsu NamityalakAre, pravrajitAnAm, kva ? vinayakaraNajinasvAmizAsanavare karmavinayakare jinanAthasambandhini zeSapravacanApekSayA pradhAne pravacane ityarthaH, pAThAntareNa samaNANaM viNayakaraNajiNasAsaNammi pavare, kiMbhUtAnAm ? saMyamapratijJA saMyamAbhyupagamaH saiva duradhigamatvAt kAtaranarakSobhakatvAd gambhIratvAcca pAtAlamiva pAtAlam, tatra, 20 dhRtimativyavasAyA durlabhA yeSAM te tathA, pAThAntareNa saMyamapratijJApAlane ye dhRtimativyavasAyAsteSu durbalA ye te tathA, teSAm, tatra dhRtiH cittasvAsthyam, mati: buddhiH, vyavasAya: anuSThAnotsAha iti, tathA tapasi niyama: avazyaM karaNaM taponiyamo niyantrita(taM) tapaH, sa ca tapaupadhAnaM cAniyantritaM tapa eva zrutopacAratapo vA taponiyamatapaupadhAne te eva raNazca kAtaranarakSobhakatvAt saGgrAmo duddharabhara tti 1. gamyatvAt he2 vinA // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 141] jJAtAdharmakathAvarNanam / 227 zramakAraNatvAd durddharabharazca durvahalohAdibhArastAbhyAM bhagnA iti bhagnakA: parAGmukhIbhUtAH, tathA nisahA-nisaTThANaM ti niHsahA nitarAmazaktAsta eva niHsahakA nisRSTAzca nisRSTAGgA muktAGgA ye te taponiyamatapaupadhAnaraNadurdharabharabhagnakaniHsahakanisRSTAH, pAThAntareNa ni:sahakaniviSTAH, teSAm, iha ca prAkRtatvena kakAralopa-sandhikaraNAbhyAM bhagnA ityAdau dIrghatvamavaseyam, tathA ghoraparISahaiH parAjitAzcAsahAzca asamarthAH 5 santaH prArabdhAzca parISahaireva vazIkartuM ruddhAzca mokSamArgagamane ye te ghoraparISahaparAjitAsahaprArabdharuddhAH, ata eva siddhAlayamArgAt jJAnAdernirgatAH pratipatitA ye te tathA, te ca te te ceti, teSAm, ghoraparISahaparAjitAsahaprArabdharuddhasiddhAlayamArganirgatAnAm, pAThAntareNa ghoraparISahaparAjitAnAm, tathA saha yugapadeva parISahairviziSTaguNazreNimArohantaH praruddharuddhAH atiruddhA: 10 siddhAlayamArganirgatAzca ye te tathA, teSAM sahapraruddharuddhasiddhAlayamArganirgatAnAm, tathA viSayasukhe tucche svarUpataH AzAvazadoSeNa manorathapAratantryavaiguNyena mUrcchitA adhyupapannA ye te tathA, teSAM viSayasukhatucchAzAvazadoSamUrcchitAnAm, pAThAntareNa viSayasukhe yA mahecchA kasyAMcidavasthAyAM yA cAvasthAntare tucchAzA tayorvazaH pAratantryaM tallakSaNena doSeNa mUrcchitA ye te tathA, teSAM 15 viSayasukhamahecchAtucchAzAvazadoSamUrcchitAnAm, tathA virAdhitAni caritrajJAnadarzanAni yaiste tathA, tathA yatiguNeSu vividhaprakAreSu mUlaguNottaraguNarUpeSu niHsArA: sAravarjitAH palaJjiprAyaguNadhAnyA ityarthaH, tathA taireva yatiguNaiH zUnyakAH sarvathA abhAvAdye te tatheti padatrayasya karmadhArayo'tasteSAM virAdhitacAritrajJAnadarzanayatiguNavividhaprakAraniHsArazUnyakAnAm, kimata Aha- 20 saMsAre saMsRtau apAraduHkhA anantaklezA ye durgatiSu nAraka-tiryak-kumAnuSakudevatvarUpAsu bhavA bhavagrahaNAni teSAM yA vividhAH paramparA: pAramparyANi tAsAM ye prapaJcAste saMsArApAraduHkhadurgatibhavavividhaparamparAprapaJcA:, AkhyAyante iti pUrveNa yogaH, tathA dhIrANAM ca mahAsattvAnAm, kiMbhUtAnAm ? - jitaM parISahakaSAyasainyaM yaiste tathA, dhRte: manaHsvAsthyasya dhanikA: svAmino dhRtidhanikAH, 25 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre tathA saMyame utsAho vIryaM nizcita: avazyaMbhAvI yeSAM te saMyamotsAhanizcitAH, tataH padatrayasya karmadhArayaH, atasteSAM jitaparISahakaSAyasainyadhRtidhanikasaMyamotsAhanizcitAnAm, tathA ArAdhitA jJAnadarzanacAritrayogA yaiste tathA, niHzalyo mithyAdarzanAdirahitaH zuddhazca atIcAraviyukto ya: siddhAlayasya siddhermArgastasyA5 'bhimukhA ye te tathA, tataH padadvayasya karmadhArayaH, atasteSAmArAdhitajJAnadarzana cAritrayoganiHzalyazuddhasiddhAlayamArgAbhimukhAnAm, kimata Aha- surabhavane devatayotpAde yAni vimAnasaukhyAni tAni surabhavanavimAnasaukhyAni anupamAni jJAtAdharmakathAsvAkhyAyanta iti prakramaH, iha ca bhavanazabdena bhavanapatibhavanAni na vyAkhyAtAnyavirAdhitasaMyamapravrajitaprastAvAt, te hi bhavanapatiSu notpadyanta iti, 10 tathA bhuktvA ciraM ca bhogabhogAn manojJazabdAdIn tAMstathAvidhAn divyAn svargabhavAn mahArhAn, mahataH AtyantikAn arhAn prazastatayA pUjyAniti bhAvaH, tatazca devalokAt kAlakramacyutAnAM yathA ca punarlabdhasiddhimArgANAM manujagatAvavAptajJAnAdInAmantakriyA mokSo bhavati tathA''khyAyata iti prakramaH, tathA calitAnAM ca kathaJcit karmavazataH parISahAdAvadhIratayA saMyamapratijJAyA bhraSTAnAM saha 15 devairmAnuSAH sadevamAnuSAsteSAM sambandhIni dhIrakaraNe dhIratvotpAdane yAni kAraNAni jJAtAni tAni sadevamAnuSadhIrakaraNakAraNAni AkhyAyanta iti prakramaH, iyamatra bhAvanA - yathA AryASADho devena dhIrIkRto yathA vA meghakumAro bhagavatA, zailakAcAryo vA panthakasAdhunA dhIrIkRtaH evaM dhIrakaraNakAraNAni tatrAkhyAyante, kiMbhUtAni tAnItyAha- bodhanAnuzAsanAni, bodhanAni mArgabhraSTasya mArgasaMsthApanAni anuzAsanAni 20 dusthasya susthatAsampAdanAni, athavA bodhanam AmantraNaM tatpUrvakAnyanuzAsanAni bodhanAnuzAsanAni, tathA guNadoSadarzanAni saMyamArAdhanAyAM guNA itaratra doSA bhavantItyevaMdarzanAni vAkyAnyAkhyAyanta iti yogaH, tathA dRSTAntAn jJAtAni pratyayAMzca bodhikAraNabhUtAni vAkyAni zrutvA lokamunayaH zukaparivrAjakAdayo yathA ca yena ca prakAreNa sthitAH zAsane jarA-maraNanAzanakare jinAnAM sambandhinIti bhAvaH, 1. dhIrIkaraNa' je2 he2, khaMsaM0 / / Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 [sU0 144] jJAtAdharmakathAvarNanam / 6 tathA''khyAyanta iti yoga:, tathA ArAhitasaMjama tti eta eva laukikamunayaH saMyamavalitAzca jinapravacanaM prapannAH punaH paripAlitasaMyamAzca suralokaM gatvA caite suralokapratinivRttA upayanti yathA zAzvataM sadAbhAvinaM zivam abAdhakaM sarvaduHkhamokSaM nirvANamityarthaH, ete cottalakSaNAH anye ca evamAdittha evamAdaya Adizabdasya prakArArthatvAdevaMprakArA arthA: padArthAH, vitthareNa yatti 5 vistareNa cazabdAt kvacit kecit saMkSepeNa AkhyAyanta iti kriyAyogaH / nAyAdhammakahAsu NamityAdi kaNThyamA nigamanAt, navaraM ekUNatIsamajjhayaNa tti prathame zrutaskandhe ekonaviMzatirdvitIye ca dazeti / tathA dasa dhammakahANaM ityAdau bhAvaneyam- ikonaviMzatirjJAtAdhyayanAni dASTantikArthajJApanalakSaNajJAtapratipAdakatvAttAni prathamazrutaskandhe, dvitIye 10 tvahiMsAdilakSaNadharmmasya kathA dharmakathA AkhyAnakAnItyuktaM bhavati, tAsAM ca daza vargAH, varga iti samUhaH, tatazcArthAdhikArasamUhAtmakAnyadhyayanAnyeva daza vargA draSTavyAH, taMtra jJAteSvAdimAni daza jJAtAni jJAtAnyeva, na teSvAkhyAyikAdisambhavaH, zeSANi nava jJAtAni teSu punarekaikasmin paJca paJca catvAriMzadadhikAni AkhyAyikAzatAni, tatrApyekaikasyAmAkhyAyikAyAM paJca paJcopAkhyAyikAzatAni, tatrApyekaikasyAmupAkhyAyikAyAM paJca paJcAkhyAyikopAkhyAyikAzatAni, evametAni saMpiNDitAni kiM saJjAtam ? vaggA igavIsaM koDisayaM lakkhA paNNAsameva boddhavvA / ( 9 x 540 x 500 x 500 =) 1215000000 evaM Thie samANe ahigayasuttassa patthAvo // [ nandI0 hAri0 ] tadyathA-- dasa dhammakahANaM vaggA, tattha NaM egamegAe dhammakahAe paMca paMca 20 1. "khyAyata je4 // 2. ekUNavIsa khaM0 / atredamavadheyam - samavAyAnasUtrasya mUlAdarzeSu ekUNavIsa iti pATha upalabhyate, khaM0aTI0 hastalikhitAdarze'pi ekUNavIsa iti pATha upalabhyate, anyeSu tu aTI0 hastalikhitAdarzeSu ekUNatIsa" iti pATha upalabhyate / nandIsUtre'pi ekUNavIsaM iti pATho dRzyate, nandIvRttikRdbhirapi tathaiva vyAkhyAtam / tathApi aTI0 madhye 'prathame zrutaskandhe ekonaviMzatirdvitIye ca daza' iti vyAkhyAdarzanAt ekUNatIsa iti pAThasyApi saMgatiH kartuM zakyata evAtra iti dhyeyam / 3. nandIsUtrasya haribhadrasUriviracitAyAM vRttAvIdRzameva varNanamupalabhyate, jinadAsagaNimahattaraviracitAyAM cUrNau tu anyathA varNanaM dRzyate / vistarArthibhiH pariziSTe Tippane draSTavyam / / 15 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre akkhAiyAsayAI, egamegAe akkhAiyAe paMca paMcauvakkhAiyAsayAI, egamegAe uvakkhAiyAe paMca paMca akkhAiuvakkhAiyAsayAI ti, evametAni sampiNDitAni kiM saMjAtam ? paNuvIsaM koDisayaM (1250000000) ettha ya samalakkhaNAiyA jamhA / navanAyayasaMbaddhA akkhAiyamAiyA teNaM / / te sohijaMti phuDaM imAu rAsIu vegalANaM tu / puNaruttavajiyANaM pamANametthaM viNiddiDheM / / [nandI0 hAri0] zodhite caitasmin sati arddhacaturthA eva kathAnakakoTyo bhavantIti, ata evAhaevAmeva sapuvvAvareNaM ti bhaNitaprakAreNa guNana-zodhane kRte satItyuktaM bhavati, 10 adbhuTThAo akkhAiyAkoDIo bhavaMtIti makkhAyAo tti AkhyAyikAH kathAnakAni etA evametatsaMkhyA bhavantIti kRtvA AkhyAtA bhagavatA mahAvIreNeti / tathA saMkhyAtAni padasayasahassANIti kila paJca lakSANi SaTsaptatizca sahasrANi padAgreNa, athavA sUtrAlApakapadAgreNa saMkhyAtAnyeva padazatasahasrANi bhavantItyevaM sarvatra bhAvayitavyamiti // 6 // 15 [sU0 142] se kiM taM uvAsagadasAto ? uvAsagadasAsu NaM uvAsayANaM NagarAiM, ujjANAI, cetiyAI, vaNasaMDA, rAyANo, ammApitaro, samosaraNAI, dhammAyariyA, dhammakahAo, ihaloiyA pAraloiyA iDDivisesA, uvAsayANaM ca sIlavvayaveramaNaguNapaccakkhANaposahovavAsapaDivajjaNatAto, suyapariggahA, tavovahANAiM, paDimAto, uvasaggA, saMlehaNAto, bhattapaccakkhANAI, 20 pAovagamaNAI, devalogagamaNAI, sukulapaccAyAtI, puNa bohilAbho, aMtakiriyAto ya AghavijaMti / uvAsagadasAsu NaM uvAsayANaM riddhivisesA, parisA, vittharadhammasavaNANi, bohilAbha, abhigamaNaM, sammattavisuddhatA, thirattaM, mUlaguNuttaraguNAtiyArA, ThitivisesA ya, bahuvisesA paDimA'bhiggahagahaNapAlaNA, uvasaggAhiyAsaNA, NiruvasaggA ya, tavA ya cittA, sIlavvayaguNa1. to he1 vinA // Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 sU0 142 upAsakadazAvarNanam / varamaNapaccakkhANaposahovavAsA, apacchimamAraNaMtiyAyasaMlehaNAjhosaNAhiM appANaM jaha ya bhAvaittA bahUNi bhattANi aNasaNAe ya cheyaittA uvavaNNA kappavaravimANuttamesu jaha aNubhavaMti suravaravimANavarapoMDarIesu sokkhAI aNovamAI kameNa bhottUNa uttamAiM, tao AukkhaeNaM cuyA samANA jaha jiNamammi bohiM, labhrUNa ya saMjamuttamaM tamarayoghavippamukkA uveMti jaha 5 akkhayaM savvadukkhamokkhaM, ete anne ya evamAdI [atthA vitthareNa ya] / uvAsayadasAsu NaM parittA vAyaNA, saMkhejA aNuogadArA jAva saMkhejjAto saMgahaNIto / se NaM aMgaThThayAe sattame aMge, ege sutakkhaMdhe, dasa ajjhayaNA, dasa uddesaNakAlA, dasa samuddesaNakAlA, saMkhejjAiM payasayasahassAI payaggeNaM paNNatte / saMkhejjAiM akkharAiM jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA aaghvijti| 10 settaM uvAsagadasAto / [TI0] se kiM tamityAdi, atha kAstA upAsakadazA: ?, upAsakA: zrAvakAstadgatakriyAkalApapratibaddhA dazA: dazAdhyayanopalakSitA upAsakadazAH, tathA cAha- upAsakadasAsu NaM upAsakAnA nagarANi udyAnAni caityAni vanaSaNDA rAjAnaH ambA-pitarau samavasaraNAni dharmAcAryA dharmakathA aihalaukika- 15 pAralaukikA RddhivizeSA upAsakAnAM ca zIlavrataviramaNaguNapratyAkhyAnapauSadhopavAsapratipadanatAH, tatra zIlavratAni aNuvratAni, viramaNAni rAgAdiviratayaH, guNA guNavratAni, pratyAkhyAnAni namaskArasahitAdIni, poSadhaH aSTamyAdiparvadinaM tatropavasanamAhAra-zarIrasatkArAdityAgaH poSadhopavAsaH, tato dvandve satyeteSAM pratipadanatA: pratipattaya iti vigrahaH, zrutaparigrahAstapaupadhAnAni 20 ca pratItAni, paDimAo tti ekAdaza upAsakapratimAH kAyotsargA vA, upasargA devAdikRtopadravAH, saMlekhanA bhakta-pAnapratyAkhyAnAni, pAdapopagamanAni devalokagamanAni sukulapratyAyAti: punarbodhilAbho'ntakriyA cAkhyAyante pUrvoktameva, ito vizeSata Aha- uvAsagetyAdi, tatra RddhivizeSA 1. 'NAhiM jjhosaNAhiM khaM0 je1 / / 2. poSa he1 // 3. pratipAdanatA: khaM0 / pratipadanaM je2 / / Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre anekakoTIsaMkhyadravyAdisampadvizeSAH, tathA pariSadaH parivAravizeSA yathA mAtA-pitRputrAdikA abhyantarapariSat dAsI-dAsa-mitrAdikA bAhyapariSaditi, vistaradharmazravaNAni mahAvIrasannidhau, tato bodhilAbho'bhigama: samyaktvasya vizuddhatA, sthiratvaM samyaktvazuddhareva, mUlaguNottaraguNA aNuvratAdayaH, aticArAsteSAmeva bandha-vadhAditaH 5 khaNDanAni, sthitivizeSAzca upAsakaparyAyasya kAlamAnabhedAH, bahuvizeSAH pratimA: prabhUtabhedA: samyagdarzanAdipratimAH, abhigrahagrahaNAni, teSAmeva ca pAlanAni, upasargAdhisahanAni, nirupasargaM ca upasargAbhAvazcetyarthaH, tapAMsi ca citrANi, zIlavratAdayo'nantaroktarUpAH, apazcimAH pazcAtkAlabhAvinyaH, akArastvamaGgalaparihArArthaH, maraNarUpe ante bhavA mAraNAntikyaH, Atmana: zarIrasya 10 jIvasya ca saMlekhanA: tapasA rAgAdijayena ca kRzIkaraNAni AtmasaMlekhanAH, tataH padatrayasya karmadhArayaH, tAsAm, jhosaNa tti joSaNA: sevanA: karaNAnItyarthaH, tAbhirapazcimamAraNAntikAtmasaMlekhanAjoSaNAbhirAtmAnaM yathA ca bhAvayitvA, bahUni bhaktAni anazanatayA ca nirbhojanatayA chedayitvA vyavacchedya upapannA mRtveti gamyate, keSu ? kalpavareSu yAni vimAnAni uttamAni teSu, yathAnubhavanti 15 suravaravimAnAni varapuNDarIkANIva varapuNDarIkANi yAni teSu, kAni? saukhyAnyanupamAnAni krameNa bhuktvottamAni, tata: AyuHkSayeNa cyutAH santo yathA jinamate bodhiM labdhvA iti zeSaH, labdhvA ca saMyamottama pradhAnaM saMyama tamorajaoghavipramuktA ajJAnakarmapravAhavimuktA upayanti yathA akSayam apunarAvRttikaM sarvaduHkhamokSaM karmakSayamityarthaH, tathopAsakadazAsvAkhyAyata iti prakramaH, ete cAnye 20 cetyAdi prAgvat / navaraM saMkhejjAiM payasayasahassAiM padaggeNaM ti kilaikAdaza lakSANi dvipaJcAzacca sahasrANi padAnAmiti / / 7 / / [sU0 143] se kiM taM aMtagaDadasAto ? aMtagaDadasAsu NaM aMtagaDANaM NagarAI, ujjANAI, cetiyAI, vaNasaMDA, rAyANo, ammApitaro, samosaraNAI dhammAyariyA, dhammakahAto, ihaloiyA pAraloiyA iDDivisesA, bhogapariccAyA, 1. tapAMsi ca ritrANi je1 khaM0 / tapAMsi ca vicitrANi he2 / / 2. rapazcimAmAraNA khaM0 je1.2|| Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 143 antakRtadazAvarNanam / 233 pavvajjAto, sutapariggahA, tavovahANAI, paDimAto bahuvihAto, khamA, ajavaM, maddavaM ca, soyaM ca saccasahiyaM, sattarasaviho ya saMjamo, uttamaM ca baMbhaM, AkiMcaNiyA, tavo, ciyAto, kiriyAto, samitiguttIo ceva, taha appamAyajogo, sajjhAyajjhANANa ya uttamANaM doNhaM pi lakkhaNAI, pattANa ya saMjamuttamaM jiyaparIsahANaM cauvvihakammakkhayammi jaha kevalassa laMbho, 5 pariyAo jattio ya jaha pAlio muNIhiM, pAtovagato ya jo jahiM jattiyANi bhattANi cheyaittA aMtagaDo muNivaro tamarayoghavippamukko, mokkhasuhamaNuttaraM ca pattA, ete anne ya evamAdI atthA parU[vijaMti jAva se NaM aMgaThThayAe aTThame aMge, ege sutakkhaMdhe, dasa ajjhayaNA, satta vaggA, dasa uddesaNakAlA, dasa samuddesaNakAlA, saMkhejAiM payasatasahassAiM pyggennN| 10 saMkhejA akkharA jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA Aghavijati / settaM aMtagaDadasAto / [TI0] se kiM tamityAdi, atha kAstA antakRtadazA: ? tatrAnto vinAzaH, sa ca karmaNastatphalasya vA saMsArasya kRto yaiste antakRtAH, te ca tIrthakarAdayaH, teSAM dazAH prathamavarge dazAdhyayanAnIti tatsaMkhyayA antakRtadazAH, tathA cAha- aMtagaDadasAsu 15 NamityAdi kaNThyam, navaraM nagarAdIni caturdaza padAni SaSThAGgavarNakAbhihitAnyeva, tathA paDimAo tti dvAdaza bhikSupratimA mAsikyAdayo bahuvidhAH, tathA kSamA ArjavaM mArdavaM ca zaucaM ca satyasahitam, tatra zaucaM paradravyApahAramAlinyAbhAvalakSaNam, saptadazavidhazca saMyama uttamaM ca brahma maithunaviratirUpam, AkiMcaNiya tti AkiJcanyam, tapaH, tyAga iti AgamoktaM dAnam, samitayo guptayazcaiva, tathA apramAdayogaH, 20 svAdhyAyadhyAnayozca uttamayordvayorapi lakSaNAni svarUpANi, tatra svAdhyAyasya lakSaNaM sajjhAeNa pasatthaM jhANa [upadezamAlA0 gA0 338] mityAdi, dhyAnalakSaNaM yathA- aMtomuhuttamettaM 1. kSamA mArdavaM ArjavaM ca khaM0 / / 2. "sajjhAeNa pasatthaM jhANaM jANai sa savvaparamatthaM / sajjhAe vaTTato khaNe khaNe jAi veraggaM // 338 // " iti saMpUrNA gAthA / / Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 AcAryazrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre 1 cittAvatthANamegavatthummi [ dhyAnaza0 3] ityAdi, AkhyAyanta iti sarvatra yoga:, tathA prAptAnAM ca saMyamottamaM sarvaviratiM jitaparISahANAM caturvidhakarmmakSaye ghAtikSaye sati yathA kevalasya jJAnAderlAbhaH paryAyaH pravrajyAlakSaNo yAvAMzca yAvadvarSAdipramANa yathA yena tapovizeSAzrayaNAdinA prakAreNa pAlito munibhiH pAdapopagatazca 5 pAdapopagamAbhidhAnamanazanaM pratipanno yo muniryatra zatruJjayaparvatAdau yAvanti ca bhaktAni bhojanAni chedayitvA, anazaninAM hi pratidinaM bhaktadvayacchedo bhavati, antakRto munivaro jAta iti zeSaH, tamorajaoghavipramuktaH, evaM ca sarve'pi kSetrakAlAdivizeSitA munayo mokSasukhamanuttaraM ca prAptA AkhyAyanta iti kriyAyogaH / ete anye cetyAdi prAgvat / navaraM dasa ajjhayaNa tti prathamavargApekSayaiva ghaTate, 10 nandyAM tathaiva vyAkhyAtatvAt, yacceha paThyate satta vagga tti tat prathamavargAdanyavargApekSayA, yato'tra sarve'pyaSTa vargAH, nandyAmapi tathA paThitatvAt, tadvRttizceyam- aTTha vagga tti atra vargaH samUhaH, sa cAntakRtAnAmadhyayanAnAM vA, sarvANi caikavargagatAni yugapaduddizyante, ato bhaNitam 'aTTha uddesaNakAlA' ityAdi [ nandI0 hAri0 ], iha ca daza uddezanakAlA adhIyante iti nAsyAbhiprAyamavagacchAmaH / tathA saMkhyAtAni padazatasahasrANi padAgreNeti, 15 tAni ca kila trayoviMzatirlakSANi catvAri ca sahasrANIti // 8 // [sU0 144] se kiM taM aNuttarovavAtiyadasAto ? aNuttarovavAtiyadasAsu NaM aNuttarovavAtiyANaM NagarAI, ujjANAI, cetiyAI, vaNasaMDA, rAyANo, ammApitaro, samosaraNAI, dhammAyariyA, dhammakahAto, ihaloiyA pAraloiyA 1. "aMtomuhuttamettaM cittAvatthANamegavatthummi / chaumatthANaM jhANaM joganiroho jiNANaM tu / / 3 / / vyA0iha muhUrttaH saptasaptatilavapramANa: kAlavizeSo bhaNyate / antarmadhyakaraNe, tatazcAntarmuhUrttamAtraM kAlamiti gamyate, mAtrazabdastadadhikakAlavyavacchedArtha:, tatazca bhinnamuhUrtameva kAlam kim ? cittAvasthAnamiti cittasya manasaH avasthAnaM cittAvasthAnam, avasthiti: avasthAnam, niSprakampatayA vRttirityarthaH kva ? ekavastuni, ekam advitIyaM vasantyasmin guNaparyAyA iti vastu cetanAdi, ekaM ca tadvastu ekavastu, tasmin 2 chadmasthAnAM dhyAnamiti, tatra chAdayatIti chadma pidhAnaM tacca jJAnAdInAM guNAnAmAvArakatvAjjJAnAvaraNAdilakSaNaM ghAtikarma chadmani sthitAzchadmasthA akevalina ityarthaH, teSAM chadmasthAnAm, dhyAnaM prAgvat || 3 ||" iti dhyAnazatake hAribhadryAM vRttau // 2. " se kiM taM aMtagaDadasAo..." [sU0 92] iti nandIsUtrasya haribhadrasUriviracitAyAM vRttAvetadasti / nandIsUtrasya jinadAsagaNimahattaraviracitAyAM cUrNAvapi stokaM varNanamupalabhyate // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 144) anuttaropapAtikadazAvarNanam / 235 iDDivisesA, bhogapariccAyA, pavvajAo, sutapariggahA, tavovahANAI, paDimAto, saMlehaNAto, bhattapaccakkhANAiM, pAovagamaNAI, aNuttarovavatti, sukulapaccAyAtI, puNa bohilAbho, aMtakiriyA to] ya AghavijaMti / aNuttarovavAtiyadasAsu NaM titthakarasamosaraNAI paramamaMgallajagahitANi, jiNAtisesA ya bahavisesA, jiNasIsANaM ceva samaNagaNapavaragaMdhahatthINaM 5 thirajasANaM parisahaseNNarivubalapamaddaNANaM tavadittacarittaNANasammattasAravivihappagAravittharapasatthaguNasaMjuyANaM aNagAramaharisINaM aNagAraguNANa vaNNao uttamavaratavavisiTThaNANajogajuttANaM, jaha ya jagahiyaM bhagavao, jArisA ya riddhivisesA devAsuramANusANa / parisANaM pAubbhAvA ya jiNasamIvaM, jaha ya uvAsaMti jiNavaraM, jaha ya parikaheM(he)ti dhammaM 10 logagurU amara-narA-'suragaNANaM, soUNa ya tassa bhAsiyaM avasesakammA visayavirattA narA jahA abbhuveMti dhammaM orAlaM saMjamaM tavaM cAvi bahuvihappagAraM jaha bahaNi vAsANi aNucarittA ArAhiyanANadaMsaNacarittajogA jiNavayaNamaNugayamahiyabhAsitA jiNavarANa hiyayeNamaNuNettA je ya jahiM jattiyANi bhattANi cheyaittA labhrUNa ya samAhimuttamaM jhANajogajuttA uvavannA 15 muNivaruttamA jaha aNuttaresu, pAvaMti jaha aNuttaraM tattha visayasokkhaM tatto ya cuyA kameNa kAhiMti saMjayA jaha ya aMtakiriyaM, ete anne ya evamAdittha jAva parittA vAyaNA, saMkhejA aNuogadArA, [jAva] saMkhejAto sNghnniito| se NaM aMgaTThayAe navame aMge, ege suyakkhaMdhe, dasa ajjhayaNA, tinni vaggA, dasa uddesaNakAlA, dasa samuddesaNakAlA, saMkhejAiM payasayasahassAI payaggeNaM 20 paNNatte / saMkhejANi akkharANi jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA aaghvijjti| settaM aNuttarovavAtiyadasAto / [TI0] se kiM tamityAdi, nAsmAduttaro vidyate ityanuttara upapatanamupapAto janmetyarthaH, anuttaraH pradhAnaH saMsAre anyasya tathAvidhasyAbhAvAdupapAto yeSAM te tathA, ta 1. vitthAra aTI0 / / Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre evA'nuttaropapAtikAH, tadvaktavyatApratibaddhA dazA dazadhyayanopalakSitA anuttaropapAtikadazAH, tathA cAha- aNuttarovavAiyadasAsu NamityAdi, tatrAnuttaropapAtikAnAmiti sAdhUnAm, nagarAdIni dvAviMzatiH padAni jJAtAdharmakathAvarNakoktAni tthaa| eteSAmeva ca prapaJca racayannAha- anuttaropapAtikadazAsu tIrthakarasamavasaraNAni, 5 kimbhUtAni ? paramamaGgalyatvena jagaddhitAni paramamaGgalyajagaddhitAni, jinAtizeSAzca bahuvizeSA dehaM vimalasuyaMdha[ ]mityAdayazcatustriMzadadhikatarA vA, tathA jinaziSyANAM caiva gaNadharAdInAm, kimbhUtAnAmata Aha- zramaNagaNapravaragandhahastinAM zramaNottamAnAmityarthaH, tathA sthirayazasAm, tathA parISahasainyameva parISahavRndameva ripubalaM paracakraM tatpramaInAnAm, tathA davavad dAvAgniriva dIptAni ujjvalAni, 10 pAThAntareNa tapodIptAni, yAni caritra-jJAna-samyaktvAni taiH sArA: aphalgavo vividhaprakAravistArA anekavidhaprapaJcA: prazastAzca ye kSamAdayo guNAstaiH saMyutAnAm, kvacittu guNadhvajAnAmiti pAThaH, tathA anagArAzca te maharSayazcetyanagAramaharSayasteSAmanagAraguNAnAM varNakaH zlAghA AkhyAyata iti yogaH, punaH kimbhUtAnAM jinaziSyANAm ? uttamAzca te jAtyAdibhirvaratapasazca te viziSTajJAnayogayuktAzcetyata15 steSAmuttamavaratapoviziSTajJAnayogayuktAnAm, kiJcAparam ? yathA ca jagaddhitaM bhagavata ityatra jinasya zAsanamiti gamyate, yAdRzAzca RddhivizeSA devAsuramAnuSANAM ratnojjvalalakSayojanamAnavimAnaracanaM sAmAnikAdyane kadevadevIko TisamavAyanaM maNikhaNDamaNDitadaNDa paTu pracalatpatAki kAzatopazobhitamahAdhvajapura : pravarttanaM vividhAtodyanAdagaganAbhogapUraNaM caivamAdilakSaNAH pratikalpitagandhasindhuraskandhArohaNaM 20 caturaGgasainyaparivAraNaM chatra-cAmara-mahAdhvajAdimahArAjacihnaprakAzanaM ca evamAdayazca sampadvizeSAH samavasaraNagamanapravRttAnAM vaimAnika-jyotiSkANAM bhavanapati-vyantarANAM rAjAdimanujAnAM ca, athavA anuttaropapAtikasAdhUnAm RddhivizeSA devAdisambandhinastAdRzA AkhyAyanta iti kriyA, tathA parSadAM saMjayavemANitthI saMjayi puvveNa pavisiuM vIra[ ]mityAdinoktasvarUpANAM prAdurbhAvAzca AgamanAni, kva ? 1. tAni yathA eteSA" je2 he1.2 / / 2. pavasiuM khaM0 je1.2 / / Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 145] anuttaropapAtikadazAvarNanam / 237 jiNasamIvaM ti jinasamIpe, yathA ca yena ca prakAreNa paJcavidhAbhigamAdinA upAsate sevante rAjAdayo jinavaraM tathA''khyAyata iti yogaH, yathA ca parikathayati dharma lokagaruriti jinavaro'mara-narA-'suragaNAnAm, zrutvA ca tasyeti jinavarasya bhASitam, avazeSANi kSINaprAyANi karmANi yeSAM te tathA, te ca te viSayaviraktAzceti avazeSakarmaviSayaviraktAH, ke ? narAH, kim ? yathA abhyupayanti dharmamudAram, 5 kiMsvarUpamata Aha- saMyamaM tapazcApi, kimbhUtamityAha- bahuvidhaprakAram, tathA yathA bahUni varSANi aNucaritta tti anucarya Asevya saMyamaM tapazceti varttate, tata ArAdhitajJAna-darzana-cAritrayogAH, tathA jiNavayaNamaNugayamahiyabhAsiya tti jinavacanam AcArAdi anugataM sambaddhaM nArdavitardamityarthaH mahitaM pUjitamadhikaM vA bhASitaM yairadhyApanAdinA te tathA, pAThAntare jinavacanamanugatyA AnukUlyena suSTha 10 bhASitaM yaiste jinavacanAnugatisubhASitAH, tathA jiNavarANa hiyaeNamaNuNetta tti, iha SaSThI dvitIyArthe, tena jinavarAn hRdayena manasA anunIya prApya dhyAtveti yAvat, ye ca yatra yAvanti ca bhaktAni chedayitvA labdhvA ca samAdhimuttamaM dhyAnayogayuktA: upapannA munivarottamA yathA anuttareSu tathA AkhyAyata iti prakramaH, tathA prApnuvanti yathA'nuttaraM tattha tti anuttaravimAneSu viSayasukhaM tathA''khyAyate iti yogaH, tatto 15 ya tti anuttaravimAnebhyazcyutA: krameNa kariSyanti saMyatA yathA cAntakriyAM te tathA''khyAyante anuttaropapAtikadazAsviti prakRtam / ___ ete cAnye cetyAdi pUrvavat, navaraM dasa ajjhayaNA tinni vagga tti, ihAdhyayanasamUho vargaH, varge varge dazAdhyayanAni, vargazca yugapadevoddizyate ityatastraya evoddezanakAlA bhavantIti / evameva ca nandAvabhidhIyante, iha tu dRzyante dazetyatrAbhiprAyo na jJAyata 20 iti / tathA saMkhyAtAni padasayasahassAiM padaggeNaM ti kila SaTcatvAriMzallakSANyaSTau ca sahasrANi / / 9 / / - [sU0 145] se kiM taM paNhAvAgaraNANi ? paNhAvAgaraNesu aTThattaraM 1. 'yaMta je1 khaM0 // 2. "hANAdikoukamma, bhUtIkammaM savijjagA bhUtI / vijArahite lahugo cauvIsA tiNNi pasiNasayA // 4289 / / vyA0 ziMdubhAdiyANa masANacaccarAdisu NhavaNaM kajjati, rakkhANimittaM bhUtI, Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre pasiNasataM, aTThattaraM apasiNasataM, aTThattaraM pasiNApasiNasataM, vijAtisayA, nAgasupaNNehiM saddhiM divvA saMvAyA AghavijaMti / paNhAvAgaraNadasAsu NaM sasamaya-parasamayapaNNavayapatteyabuddhavividhatthabhAsAbhAsiyANaM atisayaguNauvasamaNANa-ppagAraAyariyabhAsiyANaM vitthareNaM thiramahesIhiM vividha5 vitthAra(ttha?)bhAsiyANaM ca jagahitANaM addAgaMguTThabAhuasimaNikhAma AiccamAtiyANaM vivihamahApasiNavijAmaNapasiNavijjAdaivayapayogapAhaNNaguNappagAsiyANaM sabbhUyabiguNappabhAvanaragaNamativimhayakarINaM atisayamatItakAlasamaye damatitthakaruttamassa thitikaraNakAraNANaM durabhigamadurava gAhassa savvasavvaNNusammatassA'budhajaNavibohakarassa paccakkhayappaccaya10 karINaM paNhANaM vivihaguNamahatthA jiNavarappaNIyA AghavinaMti / paNhAvAgaraNesu NaM parittA vAyaNA, saMkhejA jAva saMkhejAto saMgahaNIto / se NaM aMgaThThatAe dasame aMge, ege suttakkhaMdhe, paNatAlIsaM ajjhayaNA paNatAlIsaM uddesaNakAlA, paNatAlIsaM samuddesaNakAlA, saMkhejjANi payasayasahassANi payaggeNaM paNNatte, saMkhejA akkharA, aNaMtA gamA jAva 15 caraNakaraNaparUvaNayA Aghavijjati / settaM paNhAvAgaraNANi / [TI0] se kiM tamityAdi, praznaH pratItaH, tannirvacanaM vyAkaraNam, praznAnAM ca vyAkaraNAnAM ca yogAt praznavyAkaraNAni, teSu aTThattaraM pasiNasayaM ityAdi, tatrAguSTha-bAhupraznAdikA mantravidyAH praznAH, yAH punarvidhinA japyamAnA apRSTA eva zubhAzubhaM kathayanti etAH apraznAH, tathA'GguSThAdipraznabhAvaM tadabhAvaM ca pratItya yA 20 vidyAH zubhAzubhaM kathayanti tAH praznApraznAH / vijAisaya tti tathA anye vidyAtizayA: stambha-stobha-vazIkaraNa-vidveSIkaraNoccATanAdayaH nAgasuparNaizca saha vijjAbhimatIe bhUtIe caulahuM / iyarAe mAsalahuM / pasiNA ete paNhavAkaraNesu puvvaM AsI / / 4289 / / pasiNApasiNaM suviNe vijjAsiddhaM tu sAhati parassa / ahavA AiMkhiNiyA ghaMTiyasiTuM parikaheti // 4290 // vyA0 suviNayavijjAkahiyaM kadhiMtassa pAsiNApasiNaM bhavati / ahavA vijAbhimaMtiyA ghaMTiyA kaNNamUle cAlijati, tattha devatA kadhiti, kaheMtassa pasiNApasiNaM bhavati, sa eva iMkhiNI bhaNNati / / 4290 // " iti nishiithbhaassycuurnnii| 1. vitthAreNa vIramahe je2 / / 2. nandIsUtre pATho'yaM vartate / / Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 sU0 145 praznavyAkaraNavarNanam / bhavanapativizeSairupalakSaNatvAd yakSAdibhizca saha 'sAdhakasya' iti gamyate, divyA: tAttvikA: saMvAdA: zubhAzubhagatA: saMlApA: AkhyAyante / etadeva prAyaH prapaJcayannAhapaNhAvAgaraNadasetyAdi, svasamaya-parasamayaprajJApakA ye pratyekabuddhAstaiH karakaNDvAdisadRzairvividhArthA yakA bhASA gambhIretyarthaH tayA bhASitA: gaditAH svasamayaparasamayaprajJApakapratyekabuddhavividhArthabhASAbhASitAH, tAsAm, kim ? - 5 AdarzAGguSThAdInAM sambandhinInAM praznAnAM vividhaguNamahArthAH praznavyAkaraNadazAsvAkhyAyanta iti yogaH, punaH kimbhUtAnAM praznAnAm ? aisayaguNauvasamanANappagAraAyariyabhAsiyANaM ti atizayAzca AmarSoSadhyAdayo guNAzca jJAnAdaya upazamazca svaparabhedaH, ete nAnAprakArA yeSAM te tathA, te ca te AcAryAzca tairbhASitA yAstAstathA, tAsAm, kathaM bhASitAnAmityAha- vitthareNaM ti vistareNa mahatA vacanasandarbheNa, tathA 10 sthiramaharSibhiH. pAThAntare vIramaharSibhiH vivihavittharabhAsiyANaM ca tti vividhavistareNa bhASitAnAm, cakArastRtIyapraNAyakabhedasamuccayArthaH, punaH kathaMbhUtAnAM praznAnAm ? jagahiyANaM ti jagaddhitAnAM puruSArthopayogitvAt, kiMsambandhinInAmityAhaadAga tti AdarzazcAGguSThazca bAhU ca asizca maNizca kSaumaM ca vastram Adityazceti dvandvaste AdiryeSAM kuDya-zakha-ghaTAdInAM te tathA, teSAM 15 sambandhinInAm, praznavidyAbhirAdarzakAdInAmAvezanAt, kiMbhUtAnAM praznAnAmata Aha- vividhamahApraznavidyAzca vAcaiva prazne satyuttaradAyinya: manaHpraznavidyAzca mana:pranitArthottaradAyinyaH, tAsAM daivatAni tadadhiSThAtRdevatAH, teSAM prayogaprAdhAnyena tavyApArapradhAnatayA guNaM vividhArthasaMvAdanalakSaNaM prakAzayanti loke vyaJjayanti yAstA vividhamahApraznavidyA-manaHpraznavidyA-daivataprayogaprAdhAnyaguNaprakAzikAH, 20 tAsAm, punaH kiMbhUtAnAM praznAnAm ? sadbhUtena tAttvikena dviguNena upalakSaNatvAllaukikapraznavidyAprabhAvApekSayA bahuguNena, pAThAntare vividhaguNena, prabhAvena mAhAtmyena naragaNamate: manujasamudayabuddhervismayakaryaH camatkArahetavo yAH praznAstAH 1. pahAvAgaraNamityAdi kha0 je1.2 / / 2. vitthAreNaM he1 vinA / / 3. vitthAra' he2 vinA / / 4. pratyuttara je2 / / Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre sadbhUtadviguNaprabhAvanaragaNamativismayakaryaH, tAsAm, punaH kiMbhUtAnAM tAsAm ? atisayamatItakAlasamaye tti atizayena yo'tItaH kAlasamaya: sa tathA, tatra, ativyavahite kAle ityarthaH, damaH zamastatpradhAnaH tIrthakarANAM darzanAntarazAstRNAmuttamo yaH sa tathA bhagavAn jinaH, tasya damatIrthakarottamasya sthitikaraNaM sthApanam AsId 5 atItakAle sAtizayajJAnAdiguNayuktaH sakalapraNAyakazira:zekharakalpa: puruSavizeSa: evaMvidhapraznAnAmanyathAnupapatteH' ityevaMrUpam, tasya kAraNAni hetavo yA tAstathA, tAsAm, punastA eva vizinaSTi durabhigamaM duravabodhaM gambhIrasUkSmArthatvena dura bagAhaM ca duHkhAdhyeyaM sUtrabahutvAdyattasya, sarveSAM sarvajJAnAM sammatam iSTa sarvasarvajJasammatam, athavA sarvaM ca tat sarvajJasammataM ceti sarvasarvajJasammataM pravacanatanvamityarthaH, tasya, 10 abudhajanavibodhanakarasya ekAntahitasyeti bhAvaH, pacakhayapaccayakarINaM ti pratyakSakeNa jJAnena sAkSAdityartho ya: pratyaya: 'sarvAtiyanidhAnamatIndriyArthopadarzanAvyabhicAri cedaM jinapravacanama' ityevaMrUpA pratipattiH, athavA pratyakSeNevAnenArthAH pratIyanta iti pratyakSamivedamityevaM pratItiH pratyakSatApratyayastatkaraNazIlA: pratyakSakapratyayakaryaH pratyakSatApratyayako vA, tAsAM pratyakSakapratyayakarINAM 15 pratyakSatApratyayakarINAM vA, kAsAmityAha- praznAnAM praznavidyAnAm upalakSaNatvAdanyAsA ca yAsAmaSTottarazatAnyAdau pratipAditAni, vividhaguNA bahavidhaprabhAvAste ca te mahArthAzca mahAnto'bhidheyAH padArthAH zubhAzubhasUcanAdayo vividhaguNamahArthAH, kiMbhUtA: ? jinavarapraNItA:, kimityAha AghavijaMti tti AkhyAyante, zeSaM pUrvavat, navaraM yadyapIhAdhyayanAnAM dazatvAd dazaivoddezanakAlA bhavanti tathApi vAcanAntarApekSayA 20 paJcacatvAriMzaditi sambhAvyate iti paNayAlIsamityAdyaviruddhamiti / saMkhejANi payasayasahassANi padaggeNaM ti tAni ca kila dvinavatirlakSANi SoDaza ca sahasrANIti / / 10 / / _[sU0 146] se kiM taM vivAgasute ? vivAgasue NaM sukaDadukkaDANaM kammANaM 1. kAla: samaya: khaM0 // 2. samasamastatpra je2 / / 3. pratyakSeNaivA je2 / / 4. pratyakSakapratyaya je2|| 5. navatila he2 vinA / / Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 sU0 146 vipAkazrutavarNanam / phalavivAge Aghavijati / se samAsao duvihe paNNatte, taMjahA- duhavivAge ceva suhavivAge ceva, tattha NaM daha duhavivAgANi, daha suhavivAgANi / se kiM taM duhavivAgANi ? duhavivAgesu NaM [duhavivAgANaM] NagarAI, cetiyAI, ujjANAiM, vaNasaMDA, rAyANo, ammApitaro, samosaraNAiM, dhammAyariyA, dhammakahAto, naraga(nagara)gamaNAiM, saMsArapavaMcaduhaparaMparAo ya 5 AghavijaMti, settaM duhavivAgANi / se kiM taM suhavivAgANi ? suhavivAgesu suhavivAgANaM NagarAiM jAva dhammakahAto, ihaloiyapAraloiyA iTTivisesA, bhogapariccAyA, pavvajAo, suyapariggahA, tavovahANAiM, paDimAto, saMlehaNAto, bhattapaccakkhANAI, pAovagamaNAiM, devalogagamaNAI, sukulapaccAyAtI, puNa bohilAbho, 10 aMtakiriyAto ya AghavijaMti / dahavivAgesu NaM pANAtivAya-aliyavayaNa-corikkakaraNa-paradAramehuNasasaMgatAe mahativvakasAya-iMdiya-ppamAya-pAvappaoya-asuhajjhavasANasaMciyANaM kammANaM pAvagANaM pAvaaNubhAgaphalavivAgA NirayagatitirikkhajoNibahuvihavasaNa-sayaparaMparApabaddhANaM maNuyatte vi AgatANaM jaha 15 pAvakammaseseNa pAvagA hoti phalavivAgA vaha-vasaNaviNAsa-NAsakaNNoTuMguTTha-kara-caraNa-nahaccheyaNa-jibbhacche yaNa-aMjaNa-kaDaggidAhaNagayacalaNamalaNa-phAlaNa-ullaMbaNa-sUla-latA-lauDa-laTThibhaMjaNa-tau-sIsagatattatellakalakalaabhisiMcaNa-kuMbhipAga-kaMpaNa-thirabaMdhaNa-veha-vajjhakattaNapatibhayakarakarapalIvaNAdidAruNANi dukkhANi aNovamANi, 20 bahuvivihaparaMparANubaddhA Na muccaMti pAvakammavallIe, aveyaittA hu Natthi mokkho, taveNa dhitidhaNiyabaddhakaccheNa sohaNaM tassa vA vi hojjA / etto ya subhavivAgesu sIla-saMjama-Niyama-guNa-tavovahANesu sAhasu 1. jemU - he2 -aTI0 madhye'tra nagaragamaNAI' iti pAThaH, anyeSu tu hastalikhitAdarzeSu 'naragagamaNAI' iti pAThaH, nandIsatre'pi asminneva varNane nirayagamaNAI ityeva pAThaH / / Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre suvihiesu aNukaMpAsayappayogatekAlamativisuddhabhattapANAiM payayamaNasA hitasuhanIsesativvapariNAmanicchiyamatI payacchiUNaM payogasuddhAiM jaha ya nivvatteti u bohilAbhaM jaha ya parittIkareMti Nara-Niraya-tiriya suragatigamaNavipulapariyaTTa-arati-bhaya-visAya-soka-micchattaselasaMkaDaM 5 aNNANatamaMdhakAracikkhallasuduttAraM jara-maraNa-joNisaMkhubhitacakkavAlaM solasakasAyasAvayapayaMDacaMDaM aNAtiyaM aNavayaggaM saMsArasAgaramiNaM, jaha ya NibaMdhaMti AugaM suragaNesu, jaha ya aNubhavaMti suragaNavimANasokkhANi aNovamANi, tato ya kAlaMtare cuyANaM iheva naralogamAgayANaM Au-vapuvaNNa-rUva-jAti-kula-jamma-Arogga-buddhi-mehAvisesA mittajaNa-sayaNadhaNadhaNNavibhavasamiddhisArasamudayavisesA bahuvihakAmabhogubbhavANa sokkhANa suhavivAguttamesu, aNuvarayaparaMparANubaddhA asubhANaM subhANaM ceva kammANaM bhAsiyA bahuvihA vivAgA vivAgasuyammi bhagavatA jiNavareNa saMvegakAraNatthA, anne vi ya evamAdiyA, bahuvihA vitthareNaM atthaparUvaNayA Aghavijjati / vivAgasuyassa NaM parittA vAyaNA, saMkhejA jAva saMkhejAto sNghnniito| 15 se NaM aMgaThThatAe ekkArasame aMge, vIsaM ajjhayaNA, vIsaM uddesaNakAlA, vIsaM samuddesaNakAlA, saMkhejAiM payasayasahassAiM payaggeNaM paNNatte, saMkhejANi akkharANi, jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA Aghavijjati / setaM vivaagsue| [TI0] se kiM tamityAdi, vipacanaM vipAkaH zubhAzubhakarmapariNAmastatpratipAdakaM zrutaM vipAkazrutam / vivAgasue NamityAdi kaNThyam, navaraM phalavivAge tti phalarUpo 20 vipAkaH, tathA nagaragamaNAI ti bhagavato gautamasya bhikSAdyarthaM nagarapravezanAnIti / etadeva pUrvoktaM prapaJcayannAha- duhavivAgesu NamityAdi, tatra prANAtipAtA'lIkavacana-cauryakaraNa-paradAramaithunaiH saha sasaMgayAe tti yA sasaGgatA saparigrahatA tayA saMcitAnAM karmaNAmiti yogaH, mahAtIvrakaSAyendriyapramAdapApaprayogAzubhAdhyavasAnasaJcitAnAM karmaNA pApakAnAM pApAnubhAgA azubharasA ye 1. degthA ityata Arabhya SaT patrANi khaM0 madhye na santi / / 2. saha saMgayAe je2 he2 / khaM0 madhye'tra pAThaH patitaH / / Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 146 vipAkazrutavarNanam / 243 phalavipAkA vipAkodayAste tathA, te AkhyAyanta iti yogaH, keSAmityAha- nirayagatau tiryagyonau ca ye bahuvidhavyasanazataparamparAbhiH prabaddhAH te tathA, teSAm, jIvAnAmiti gamyate. tathA maNuyatti tti manujatve'pyAgatAnAM yathA pApakarmazeSeNa pApakA bhavanti phalavipAkA azubhA vipAkodayA ityarthaH, tathA AkhyAyate iti prakRtam, tathAhi- vyadho yaSTyAditADanaM vRSaNavinAzo varddhitakakaraNaM tathA nAsAyAzca karNayozca 5 oSThasya cAguSThAnA ca karayozca caraNayozca nakhAnAM ca yacchedanaM tattathA, jihvAchedanam, aMjaNa tti aJjanaM taptAyaHzalAkayA netrayoH, mrakSaNaM vA dehasya kSAra-tailAdinA, kaDaggidAhaNaM ti kaTAnAM vidalavaMzAdimayAnAmagni: kaTAgnistena dAhanaM kaTAgnidAhanam, kaTena pariveSTitasya bodhanamityarthaH, tathA gajacalanamalanaM phAlanaM vidAraNam ullambanaM vRkSazAkhAdAvudbandhanam, tathA zUlena latayA lakuTena yaSTyA ca bhaJjanaM gAtrANAm, 10 tathA trapuNA dhAtuvizeSeNa, sIsakena ca tenaiva, taptena tailena ca kala-kala tti sazabdenAbhiSecanam, tathA kumbhyAM bhAjanavizeSe pAkaH kumbhIpAkaH, kampanaM zItalajalAcchoTanAdinA zItakAle gAtrotkampajananam, tathA sthirabandhanaM nibiDaniyantraNam, vedhaH kuntAdinA zastreNa bhedanam, varddhakarttanaM tvaguttroTanam, pratibhayakaraM bhayajananaM tacca tat karapradIpanaM ca vasanAveSTitasya tailAbhiSiktasya 15 karayoragniprabodhanamiti karmadhArayaH, tatazca vyadhazca vRSaNavinAzazcetyAdi yAvat pratibhayakarakarapradIpanaM ceti dvandvaH, tatastAni AdiryeSAM duHkhAnAM tAni, tathA tAni ca tAni dAruNAni ceti karmadhArayaH, kAnImAnItyAha- duHkhAni, kiMbhUtAni ? anupamAni du:khavipAkepvAkhyAyanta iti prakramaH, tathedamAkhyAyate bahavividhaparamparAbhiH da:khAnAmiti gamyate, anubaddhAH santatamAligitA 20 bahuvividhaparamparAnubaddhA jIvA iti gamyate, na mucyante na tyajyante, kayA ? pApakarmavallayA du:khaphalasampAdikayA, kimityAha- yato'vedayitvA ananubhUya karmaphalamiti gamyate, haryasmAdarthe, nAsti na bhavati mokSo viyogaH karmaNaH sakAzAt, jIvAnAmiti gamyate, kiM sarvathA netyAha- tapasA anazanAdinA, kimbhUtena ? dhRtiH 1. vidhau je2 / vadho je5 / "vyadha tADane" - pA0dhA0 1181 / / 2. agniprabodhanamityarthaH / / Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre cittasamAdhAnaM tadrUpA dhaNiyaM ti atyarthaM baddhA niSpIDitA kacchA bandhavizeSo yatra tattathA tena, dhRtibalayuktenetyarthaH, zodhanam apanayanaM tasya karmavizeSasya vAvi tti sambhAvanAyAM hojjA sampadyeta, nAnyo mokSopAyo'stIti bhAvaH / etto yetyAdi, itazcAnantaraM sukhavipAkeSu dvitIyazrutaskandhAdhyayaneSvityarthaH, 5 yadAkhyAyate tadabhidhIyata iti zeSa:, zIlaM brahmacaryaM samAdhirvA, saMyamaH prANAtipAtaviratiH, niyamA abhigrahavizeSAH, guNA: zeSamUlaguNA: uttaraguNAzca, tapo'nazanAdi, eteSAmupadhAnaM vidhAnaM yeSAM te tathA, atasteSu zIla-saMyama-niyamaguNa-tapaupadhAneSu, keSvityAha- sAdhuSu yatiSu, kimbhUteSu ? suSTha vihitam anuSThita yeSAM te suvihitAsteSu bhaktAdi dattvA yathA bodhilAbhAdi nirvarttayanti tathehAkhyAyata 10 iti sambandhaH, iha ca sampradAne'pi saptamI na daSTA, viSayasya vivakSaNAt, anukampA anukrozastatpradhAna Azaya: cittaM tasya prayogo vyAvRtti(pRti)ranukampAzayaprayogastena, tathA tekAlamati tti triSu kAleSu yA mati: buddhiryaduta dAsyAmIti paritoSo dIyamAne paritoSo datte ca paritoSa iti sA trikAlamatistayA ca yAni vizuddhAni tAni tathA, tAni ca tAni bhaktapAnAni ceti anukampAzayaprayogatrikAlamativizuddhabhakta15 pAnAni pradAyeti kriyAyogaH, kena pradAyetyAha- prayatamanasA AdarapUtacetasA, hito'narthaparihArarUpatvAt sukhaH taddhetutvAt zubho vA nIsesa tti niHzreyasaH kalyANakaratvAt tIvraH prakRSTaH pariNAma: adhyavasAnaM yasyAM sA tathA, sA nizcitA asaMzayA mati: buddhiryeSAM te hitasukhaniHzreyasatIvrapariNAmanizcitamatayaH, kim ? payacchiUNaM ti pradAya, kiMbhUtAni bhakta-pAnAni ? prayogeSu zuddhAni 20 dAyakadAnavyApArApekSayA sakalAzaMsAdidoSarahitAni grAhakagrahaNavyApArApekSayA codgamAdidoSavarjitAni, tataH kim ? yathA ca yena ca prakAreNa pAramparyeNa mokSasAdhakatvalakSaNena nirvarttayanti, bhavyajIvA iti gamyate, tuzabdo bhASAmAtrArthaH, bodhilAbham, yathA ca parittIkurvanti hrasvatAM nayanti saMsArasAgaramiti yoga:, kiMbhUtam ? nara-niraya-tiryak-suragatiSu yajjIvAnAM gamanaM paribhramaNaM sa eva vipulo 25 vistIrNaH parivarto matsyAdInAM parivartanamanekadhA saJcaraNaM yatra sa tathA, tathA arati Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 [sU0 146 ] vipAkazrutavarNanam / bhaya-viSAda-zoka-mithyAtvAnyeva zailAH parvatAstaiH saGkaTaH saGkIrNo yaH sa tathA, tataH karmmadhArayo'tastam, iha ca viSAdo dainyamAtram, zokastvAkrandanAdicihna iti, tathA ajJAnameva tamo'ndhakAraM mahAndhakAraM yatra sa tathA, atastam, cikkhallasuduttAraM ti cikkhallaM kardamaH saMsArapakSe tu cikkhallaM viSaya-dhana- svajanAdipratibandhaH, tena sudustaro duHkhottAryo yaH sa tathA, tam, tathA jarAmaraNayonaya eva saMkSubhitaM 5 mahAmatsya-makarAdyanekajalajantujAtisammardena praviloDitaM cakravAlaM jalapArimANDalyaM yatra sa tathA, tam, tathA SoDaza kaSAyA eva zvApadAni makarara-grAhAdIni prakANDacaNDAni atyarthadrANi yatra sa tathA, tam, anAdikamanavadagramanantaM saMsArasAgaramimaM pratyakSamityarthaH, tathA yathA ca sAgaropamAdinA prakAreNa nibadhnantyAyuH suragaNeSu sAdhudAnapratyayamiti bhAvaH, yathA cAnubhavanti suragaNavimAnasaukhyAni anupamAni 10 tatazca kAlAntare cyutAnAm iheva tti tiryagloke naralokamAgatAnAmAyu-rvapurvarNa-rUpa-jAti-kula- janmA -''rogya - buddhi-medhAvizeSA AkhyAyanta iti yogaH, tatrAyuSo vizeSa itarajIvAyuSaH sakAzAt zubhatvaM dIrghatvaM ca, evaM vapuH zarIraM tasya sthirasaMhananatA, varNasyodAragauratvam, rUpasyAtisundaratA jAteruttamatvam, kulasyApyevam, janmano viziSTakSetrakAlanirAbAdhatvam, Arogyasya prakarSaH, buddhirautpattikyAdikA 15 tasyAH prakRSTatA, medhA apUrvazrutagrahaNazaktiH, tasyA vizeSa : prakRSTataiveti, tathA mitrajanaH suhRllokaH, svajana: pitRpitRvyAdiH, dhanadhAnyarUpo yo vibhavo lakSmIH sa dhanadhAnyavibhavaH, tathA samRddheH purA - 'ntaHpura- koza- koSThAgAra-bala-vAhanarUpAyAH sampado yAni sArANi pradhAnavastUni teSAM yaH samudayaH samUhaH sa tathA ityeteSAM dvandvastata eSAM ye vizeSAH prakarSAste tathA, tathA bahuvidhakAmabhogodbhavAnAM saukhyAnAM 20 vizeSA itIhApi sambandhanIyam, zubhavipAka uttamo yeSAM te zubhavipAkottamA:, teSu, jIveSviti gamyam, iha ceyaM SaSThyarthe saptamI, tena zubhavipAkAdhyayanavAcyAnAM sAdhUnAmAyuSkAdivizeSAH zubhavipAkAdhyayaneSvAkhyAyante iti prakRtam / atha pratyekaM zrutaskandhayorabhidheye puNya-pApavipAkarUpe pratipAdya, tayoreva yaugapadyena 1. cikhala je1.2 // 2. purakoza je2 vinA || Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre te Aha- aNuvarayetyAdi, anuparatA avicchinnA ye paramparAnubaddhAH pAramparyapratibaddhAH, ke ? vipAkA iti yoga:, keSAm ? azubhAnAM zubhAnAM caiva karmaNAM prathamadvitIyazrutaskandhayoH krameNaiva bhASitAH uktA bahuvidhA vipAkA vipAkazrute ekAdaze'ge bhagavatA jinavareNa saMvegakAraNArthAH saMvegahetavo bhAvAH, anye'pi 5 caivamAdikA AkhyAyanta iti pUrvoktakriyayA vacanapariNAmAdvottarakriyayA yoga:, evaM bahuvidhA vistareNArthaprarUpaNatA AkhyAyata iti, zeSaM kaNThyam, navaraM saMkhyAtAni padazatasahasrANi padAgreNeti, tatra kila ekA padakoTI caturazItizca lakSANi dvAtriMzacca sahasrANIti / / 11 / / 246 [sU0 147] [1] se kiM taM diTThivAe ? diTThivAe NaM savvabhAvaparUvaNayA 10 Aghavijjati / se samAsato paMcavihe paNNatte, taMjahA- parikammaM suttAI puvvagayaM aNuogo cUliyA / [2] se kiM taM parikamme ? parikamme sattavihe paNNatte, taMjahAsiddhaseNiyAparikamme maNussaseNiyAparikamme puTThaseNiyAparikamme ogAhaNaseNiyAparikamme uvasaMpajjaNaseNiyAparikamme vippajahaNaseNiyAparikamme 15 cutAcutaseNiyAparikamme / se kiM taM siddhaseNiyAparikamme ? siddhaseNiyAparikamme cosavihe paNNatte, taMjahA- mAuyApadANi 1, egaTThitAtiM 2, pADho 3, aTTapayANi 4, ( aTThapayANi 3, pADho 4) AgAsapadANi 5, keubhUyaM 6, rAsibaddhaM 7, egaguNaM 8, duguNaM 9, tiguNaM 10, keubhUtapaDiggaho 11, saMsAra Diggaho 12, naMdAvattaM 13, siddhAvattaM 14, settaM siddhaseNiyAparikamme / 20 se kiM taM maNussaseNiyAparikamme ? maNussaseNiyAparikamme cohasavihe paNNatte, taMjahA-- tAiM ceva mAuyApayAI jAva naMdAvattaM maNussAvattaM, settaM maNussaseNiyAparikamme / avasesAiM parikammAI pADhAiyAI ekkArasavihANi pannattAI / iccetAiM satta parikammAI, cha sasamaiyANi, satta AjIviyANi / cha caukkaNaiyANi, satta terAsiyANi / evAmeva sapuvvAvareNaM satta parikammAI 1. pAraMparyapratibaddhAH he2 vinA nAsti // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 dRSTivAdasvarUpam / tesIti bhavaMtIti makkhAyAtiM / settaM parikammAiM / TI0] se kiM taM diTThivAe tti, dRSTayo darzanAni, vadanaM vAdaH dRSTInAM vAdo dRSTivAdaH dRSTInAM vA pAto yatrAsau dRSTipAtaH, sarvanayadRSTayaH evehAkhyAyanta ityarthaH, tathA cAha- diTThivAeNamityAdi, dRSTipAtena dRSTipAte vA srvbhaavprruupnnaa''khyaayte| se samAsao paMcavihetyAdi, sarvamidaM prAyo vyavacchinnaM tathApi yathAdRSTaM kiJcit 5 likhyate, tatra sUtrAdigrahaNayogyatAsampAdanasamarthAni parikarmANi gaNitaparikarmavat, tacca parikarmazrutaM siddhazreNikAdiparikarmamUlabhedataH saptavidham, uttarabhedatastu tryazItividhaM mAtRkApadAdi, etacca sarvaM samUlottarabhedaM sUtrArthato vyavacchinnam, eteSAM ca parikarmaNAM SaT AdimAni parikarmANi svasAmayikAnyeva, gozAlaka pravarttitAjIvikapASaNDisiddhAntamatena punaH cyutAcyutazreNikAparikarma- 10 sahitAni sapta prajJApyante, idAnIM parikarmasu nayacintA, tatra naigamo dvividhaH - sAGgrahiko'sAGgrahikazca, tatra sAGgrahikaH saGgrahaM praviSTo'sAGgrahikazca vyavahAram, tasmAt saGgraho vyavahAra RjusUtraH zabdAdayazcaika evetyevaM catvAro nayAH, etaizcaturbhirnayaiH SaT svasAmayikAni parikarmANi cintyante, ato bhaNitaM cha caukkanaiyAiM bhavanti, ta eva cAjIvikAstrairAzikA bhaNitAH, kasmAd ?, ucyate, yasmAtte sarvaM tryAtmakam 15 icchanti, yathA 'jIvo'jIvo jIvAjIvaH, loko'loko lokAlokaH, sat asat sadasat' ityevamAdi, nayacintAyAmapi te trividhaM nayamicchanti, tadyathA- dravyArthikaH paryAyArthika: ubhayArthikaH, ato bhaNitaM satta terAsiya tti sapta parikarmANi trairAzikapASaNDasthAstrividhayA nayacintayA cintayantItyarthaH / settaM parikamma tti nigmnm| [sU0 147] [3] se kiM taM suttAiM ? suttAiM aTThAsItiM bhavaMtIti 20 makkhAyAtiM, taMjahA- ujjagaM pariNayApariNayaM bahubhaMgiyaM vipaccaviyaM aNaMtaraparaMparaM sAmANaM saMjUhaM bhinnaM AhavvAyaM sovatthitaM ghaMTaM gaMdAvattaM bahulaM 1. dRSTipAdena je5.2 !! 2. pAkhaMDi je2 // 3. truTitasya khaM0 Adarzasya ni' ityataH prArambhaH / / 4. saMgrAhi khaM0 / saMgrahi je2 / je1 madhye'tra patraM truTitam / / 5. saMgrAhi kha0 / saMgrahi je2 / / 6. saMgrahapravi' je2 / / 7. saMgrAhi khaM0 he1 / / 8. 'pASaNDi he1,2 vinA / / 9. 'kamme he2 / / Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre puTThApuTuM viyAvattaM evaMbhUtaM duyAvattaM vattamANuppayaM samabhirUDhaM savvatobhadaM paNasaM dupaDiggahaM 22 / icce tAI bAvIsaM suttAI chiNNacche yaNaiyANi sasamayasuttaparivADIe, iccetAI bAvIsaM suttAI acchinnaccheyanaiyANi AjIviyasuttaparivADIe, icce tAI bAvIsaM suttAI tikaNaDyANi 5 terAsiyasuttaparivADIe, icce tAI bAvIsaM suttAI caukkaNaiyANi sasamayasuttaparivADIe / evAmeva sapuvvAvareNaM aTThAsItI suttAI bhavaMtIti makkhAyAI / settaM suttAI / / [TI0] se kiM taM suttAimityAdi, tatra sarvadravya-paryAya-nayAdyarthasUcanAt sUtrANi amUnyapi ca sUtrArthato vyavacchinnAni tathApi dRSTAnusArataH kiJcillikhyate, etAni kila 10 RjukAdIni dvAviMzatiH sUtrANi, tAnyeva vibhAgato'STAzItirbhavanti, katham ?, ucyate, icceiyAI bAvIsaM suttAI chinnaccheyanaiyAiM sasamayasuttaparivADIe tti iha yo nayaH sUtraM chinnaM chedenecchati sa chinnacchedanayo yathA dhammo maMgalamukkaTTha [dazavai0 1 / 1] ityAdizlokaH sUtrArthataH pratyekacchedena sthito na dvitIyAdizlokamapekSate, pratyekakalpitaparyanta ityarthaH, etAnyeva dvAviMzatiH svasamayasUtraparipATyA sUtrANi sthitAni, tathA ityetAni dvAviMzatiH 15 sUtrANi acchinnacchedanayikAnyAjIvikasUtraparipATyeti, ayamarthaH- iha yo nayaH sUtramacchinnaM chedenecchati so'cchinnacchedanayo yathA dhammo maMgalamukkaTTha [dazavai0 1 / 1] ityAdizloka evArthato dvitIyAdizlokamapekSamANo dvitIyAdayazca prathamamiti anyonyasApekSA ityarthaH, etAni dvAviMzatirAjIvikagozAlakapravarttitapASaNDasUtraparipATyA akSararacanAvibhAgasthitAnyapyarthato'nyonyamapekSamANAni bhavanti / icceiyAiM ityAdi 20 sUtram, tatra tikanaiyAI ti nayatrikAbhiprAyatazcintyanta ityarthaH, trairAzikAzcAjIvikA evocyante iti| tathA icce iyAI ityAdi sUtram, tatra caukkanaiyAI ti nayacatuSkAbhiprAyatazcintyanta iti bhAvanA / evamevetyAdisUtram, evaM catasro dvAviMzatayo'STAzItiH sUtrANi bhavanti / settaM suttAI ti nigamanavAkyam / 1. aSTAzItyapi ca khamU0 je1 / aSTAzItiretAnyapi ca khaMsaM0 / / 2. dRzyatAM pR082 paM020 / / 3. "mapekSyamANo je2|| 4. nyamavekSyamANAni je1,2,he1 / nyasAvekSyamANAni khN0|| 5. bhavaMtIti khaM0 je5|| Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 147 dRSTivAdasvarUpam / 249 [sU0 147] [4] se kiM taM puvvagae ? puvvagae coddasavihe paNNatte, taMjahAuppAyapuvvaM aggeNiyaM vIriyaM atthiNatthippavAyaM NANappavAyaM saccappavAyaM AtappavAyaM kammappavAyaM paccakkhANaM aNuppavAyaM avaMjhaM pANAuM kiriyAvisAlaM logabiMdasAraM 14 / uppAyapuvvassa NaM dasa vatthU, cattAri cUliyAvatthU pnnnnttaa| aggeNiyassa NaM puvvassa coddasa vatthU, bArasa cUliyAvatthU pnnnnttaa| 5 vIriyapuvvassa aTTha vatthU, aTTha cUliyAvatthU paNNattA / atthiNatthippavAyassa NaM puvvassa aTThArasa vatthU, dasa cUliyAvatthU paNNattA / NANappavAyassa NaM puvvassa bArasa vatthU paNNattA / saccappavAyassa NaM puvvassa do vatthU pnnnnttaa| AtappavAyassa NaM puvvassa solasa vatthU paNNattA / kammappavAyassa NaM puvvassa tIsaM vatthU paNNattA / paccakkhANassa NaM puvvassa vIsaM vatthU paNNattA / 10 aNuppavAyassa NaM puvvassa paNNarasa vatthU paNNattA / avaMjhassa NaM puvvassa bArasa vatthU paNNattA / pANAussa NaM puvvassa terasa vatthU pnnnnttaa| kiriyAvisAlassa NaM puvvassa tIsaM vatthU paNNattA / logabiMdusArassa NaM puvvassa paNuvIsaM vatthU paNNattA / dasa coddasa aTThaTThAraseva bArasa duve ya vatthUNi / 15 solasa tIsA vIsA paNNarasa aNuppavAyammi // 61 // bArasa ekkArasame bArasame teraseva vatthUNi / tIsA puNa terasame coddasame paNNavIsAo // 62 / / cattAri duvAlasa aTTha ceva dasa ceva cUlavatthUNi / AtillANa cauNhaM sesANaM cUliyA Natthi // 63 // settaM puvvagataM / [TI0] se kiM taM puvvagayetyAdi, atha kiM tat pUrvagatam ?, ucyate, yasmAttIrthakara: tIrthapravarttanAkAle gaNadharANAM sarvasUtrAdhAratvena pUrvaM pUrvagatasUtrArthaM bhASate tasmAt pUrvANIti bhaNitAni, gaNadharAH punaH zrutaracanAM vidadhAnA AcArAdikrameNa racayanti sthApayanti ca, matAntareNa tu pUrvagatasUtrArthaH pUrvamarhatA bhASito gaNadharairapi pUrvagatazrutameva pUrvaM racitaM 25 15 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasatre pazcAdAcArAdi / nanvevaM yadAcAraniyuktyAmabhihitaM savvesiM AyAro paDhamo [AcA0 ni0 8] ityAdi tat katham ?, ucyate, tatra sthApanAmAzritya tathoktamiha tvakSararacanA pratItya bhaNitaM pUrvaM pUrvANi kRtAni' iti / ___ tacca pUrvagataM caturdazavidhaM prajJaptam, tadyathA- uppAyetyAdi, tatrotpAdapUrvaM prathamam, 5 tatra ca sarvadravyANAM paryavANAM cotpAdabhAvamaGgIkRtya prajJApanA kRtA, tasya ca padaparimANamekA koTI / aggeNIyaM dvitIyam, tatrApi sarveSAM dravyANAM paryavANAM jIvavizeSANAM cA'graM parimANaM varNyata ityagreNItam, tasya padaparimANaM SaNNavatiH padazatasahasrANi / vIriyaM ti vIryapravAdaM tRtIyam, tatrApyajIvAnAM jIvAnAM ca sakarmetarANAM vIryaM procyata iti vIryapravAdam / tasyApi saptatiH padazatasahasrANi parimANam / 10 astinAstipravAdaM caturtham, yadyalloke yathAsti yathA vA nAsti, athavA syAdvAdAbhiprAyataH tadevAsti tadeva nAstItyevaM pravadatIti astinAstipravAdaM bhaNitam, tadapi padaparimANataH SaSTiH pdshtshsraanni| jJAnapravAdaM paJcamam, tasmin matijJAnAdipaJcakasya bhedaprarUpaNA yasmAt kRtA tasmAt jJAnapravAdam, tasmin padaparimANamekA koTI ekapadoneti / satyapravAdaM SaSTham / satyaM saMyamaH satyavacanaM vA, 15 tadyatra sabhedaM sapratipakSaM ca varNyate tat satyapravAdam, tasya padaparimANam ekA padakoTI SaT ca pdaaniiti| AtmapravAdaM saptamam, Aya tti AtmA so'nekadhA yatra nayadarzanairvarNyate tadAtmapravAdam, tasya padaparimANaM SaDviMzatiH pdkottyH| karmapravAdamaSTamam, jJAnAvaraNAdikamaSTavidhaM karma prakRti-sthityanubhAga-pradezAdibhirbhedairanyaizcottarottarabhedairyatra varNyate tat karmapravAdam, tatparimANamekA padakoTI azItizca sahasrANIti / pratyAkhyAnaM 20 navamam, tatra sarvapratyAkhyAnasvarUpaM varNyata iti pratyAkhyAnapravAdam, tatparimANa caturazItiH padazatasahasrANIti / vidyAnupravAdaM dazamam, tatrAneke vidyAtizayA varNitAH, tatparimANamekA padakoTI daza ca padazatasahasrANIti / avandhyamekAdazam, vandhyaM nAma niSphalam, na vandhyamavandhyaM saphalamityarthaH, tatra hi sarve jJAna-tapaH-saMyamayogAH zubhaphalena 1. "savvesi AyAro, titthassa pavattaNe paDhamayAe / sesAI aMgAI, ekkArasa ANupuvvIe // 8 // " - iti AcArAGganiryuktau / / Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 [sU0 147 dRSTivAdasvarUpam / saphalA varNyante, aprazastAzca pramAdAdikAH sarve azubhaphalA varNyante, ato'vandhyam, tasya ca parimANaM SaviMzatiH padakoTyaH / prANAyuAdazam, tatrApyAyuHprANavidhAnaM sarvaM sabhedamanye ca prANA varNitAH, tatparimANamekA padakoTI SaTpaJcAzacca pdshtshsraanniiti| kriyAvizAlaM trayodazam, tatra kAyikyAdayaH kriyA vizAla tti sabhedA: saMyamakriyAH chandaH kriyAvidhAnAni ca varNyanta iti kriyAvizAlam, tatpadaparimANaM 5 nava padakoTyaH / lokabindasAraM ca caturdazam, taccAsmin loke zrutaloke vA bindurivAkSarasya sarvottamamiti, sarvAkSarasannipAtapratiSThitatvena ca lokabindusAraM bhaNitam, tatpramANamarddhatrayodaza padakoTya iti / ___ uppAyapuvvassetyAdi kaNThyam, navaraM vastu niyatArthAdhikArapratibaddho granthavizeSo'dhyayanavaditi, tathA cUDA iva cUDA, iha dRSTivAde parikarma-sUtra-pUrvagatA- 10 'nuyogoktAnuktArthasaGgrahaparA granthapaddhatayazcUDA iti / settaM puvvagate tti nigamanam / [sU0 147] [5] se kiM taM aNuoge ? aNuoge duvihe paNNatte, taMjahAmUlapaDhamANuoge ya gaMDiyANuoge ya / se kiM taM mUlapaDhamANuoge ? mUlapaDhamANuoge ettha NaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM puvvabhavA, devalogagamaNANi, AuM, cayaNANi, jammaNANi ya, abhiseyA, rAyavarasirIo, sIyAo, 15 pavvajAo, tavA ya, bhattA, kevalaNANuppAtA, titthapavattaNANi ya, saMghayaNaM, saMThANaM, uccattaM, AuM, vaNNavibhAgo, sIsA, gaNA, gaNaharA ya, ajjA, pavattiNIo, saMghassa cauvvihassa jaM vA vi parimANaM, jiNA, maNapajjava ohiNANi-samattasuyaNANiNo ya vAdI aNuttaragatI ya jattiyA, jattiyA siddhA, pAtovagato ya jo jahiM jattiyAI bhattAiM cheyaittA aMtagaDo muNivaruttamo, 20 tamaratoghavippamukkA siddhipahamaNuttaraM ca pattA, ete anne ya evamAdI bhAvA paDhamANuoge kahiyA AghavijaMti paNNavijaMti parUvijaMti [daMsijaMti nidaMsirjati uvdNsirjti]| settaM mUlapaDhamANuoge / se kiM taM gaMDiyANuoge? gaMDiyANuoge aNegavihe paNNatte, taMjahA- kulakaragaMDiyAo 1. setaM je2 // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre titthakaragaMDiyAo gaNadharagaMDiyAo cakkavaTTigaMDiyAo dasAragaMDiyAo baladevagaMDiyAo vAsudevagaMDiyAo harivaMsagaMDiyAo bhaddabAhagaMDiyAo tavo kammagaMDiyAo cittaM taragaMDiyAo osappiNigaMDiyAo ussappiNigaMDiyAo amara-nara-tiriya-nirayagatigamaNaviviha5 pariyaTTaNANuyoge, evamAtiyAto gaMDiyAto AghavijaMti paNNavijaMti parUvijaMti [daMsirjati nidaMsirjati uvadaMsirjati] / settaM gaMDiyANuoge / [6] se kiM taM cUliyAo ? jaNNaM AillANaM cauNhaM puvvANaM cUliyAo, sesAiM puvvAiM acUliyAI / settaM cUliyAo / [7] diTThivAyassa NaM parittA vAyaNA, saMkhejA aNuogadArA jAva saMkhejAto 10 nijuttIo / se NaM aMgaThThatAe bArasame aMge, ege sutakkhaMdhe, coddasa puvvAI, saMkhejA vatthU, saMkhejA cUlavatthU, saMkhejA pAhuDA, saMkhejA pAhuDapAhuDA, saMkhejAto pAhuDiyAto, saMkhejAto pAhuDapAhuDiyAto, saMkhejANi payasayasahassANi padaggeNaM, saMkhejA akkharA, aNaMtA gamA, aNaMtA pajjavA, parittA tasA, aNaMtA thAvarA, sAsatA kaDA NibaddhA NikAiyA jiNapaNNattA 15 bhAvA AghavijaMti paNNavijaMti parUvijaMti daMsijjati nidaMsijaMti uvadaMsijati / evaMNAte, evaM viNNAte, evaM caraNakaraNaparUvaNA aaghvijjti| settaM diTThivAte / settaM duvAlasaMge gaNipiDage / [TI0] se kiM tamityAdi, anurUpo'nukUlo vA yogo'nuyoga: sUtrasya nijenAbhidheyena sArddhamanurUpaH sambandha ityarthaH, sa ca dvividhaH prajJaptaH, tadyathA- mUlaprathamAnuyogazca 20 gaNDikAnuyogazca / se kiM tamityAdi, iha dharmapraNayanAd mUlaM tAvattIrthakarAH, teSAM prathamasamyaktvAptilakSaNapUrvabhavAdigocaro'nuyogo mUlaprathamAnuyogaH, tathA cAha- se kiM taM mUlapaDhamANuoge ityAdi sUtrasiddhaM yAvat setaM mUlapaDhamANuoge / se kiM tamityAdi ihaikavaktavyatArthAdhikArAnugatA vAkyapaddhatayo gaNDikA ucyante tAsAmanuyoga: arthakathanavidhiH gaNDikAnuyogaH, tathA cAha- gaMDiyANuoge 1. dRzyatAM pR0 214 Ti0 1 // Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 148 dRSTivAdasvarUpam / 253 aNegetyAdi. tatra kulakaragaNDikAsu kulakarANAM vimalavAhanAdInAM pUrvajanmAdyabhidhIyata iti. evaM zeSAsvapi abhidhAnavazato bhAvanIyam, yAvat citrAntaragaNDikA:, navaraM dazArhAH samudravijayAdayo daza vasudevAntAH / tathA citrA anekArthA antare RSabhA-'jitatIrthakarAntare gaNDikA ekavaktavyatArthAdhikArAnugatA, tatazca citrAzca tA antaragaNDikAzca citrAntaragaNDikAH, etaduktaM bhavati- RSabhA-'jitatIrthakarAntare 5 tadvaMzajabhUpatInAM zeSagatigamanavyudAsena zivagamanA-'nuttaropapAtaprAptipratipAdikAcitrAntaragaNDikA iti, tAzca coddasa lakkhA siddhA nivaINekko ya hoi savvaTTe / evekkekaTThANe purisajugA huMta'saMkhejA / / [ ] ityAdinA granthena nandiTIkAyAmabhihitAstata evAvadhAryAH, iha sUtragamanikAmAtrasya 10 vivakSitatvAditi, zeSa sUtrasiddhamA nigamanAt, navaraM saMkhejjA vatthu tti paJcaviMzatyuttare dve zate, saMkhejA cUlavatthu tti catustriMzat // 12 // [sU0 148] iccetaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM atIte kAle aNaMtA jIvA ANAe virAhettA cAuraMtaM saMsArakaMtAraM aNupariyaTiMsu, iccetaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM paDuppanne kAle parittA jIvA ANAe virAhettA cAurataM saMsArakaMtAraM 15 aNupariyaTuMti, iccetaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM aNAgate kAle aNaMtA jIvA ANAe virAhettA cAurataM saMsArakaMtAraM aNupariyaTTissaMti / iccetaM davAlasaMgaM gaNipiDagaM atIte kAle aNaMtA jIvA ANAe ArAhettA cAuraMtaM saMsArakaMtAraM vitivatiMsu, evaM paDupaNNe vi, aNAgate vi / duvAlasaMge NaM gaNipiDage Na kayAti Na AsI, Na kayAti Natthi, Na 20 kayAti Na bhavissai, bhuviM ca bhavati ya bhavissati ya, dhuve Nitie sAsate akkhae avvae avaTTite Nicce / se jahANAmae paMca atthikAyA Na kayAi Na Asi, Na kayAi NatthI, Na kayAi Na bhavissaMti, bhuviM ca bhavaMti 1. nandIsUtrasya cUrNI hAribhatryAM ca vRttau coddasa... ... Adaya ekaviMzatigAthA uddhRtA vartante / tAzca tatraiva jijJAsubhidraSTavyAH / / Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre ya bhavissaMti ya, dhuvA NitiyA jAva NiccA, evAmeva duvAlasaMge gaNipiDage Na kayAti Na Asi, Na kayAti NatthI, Na kayAti Na bhavissati, bhuviM ca bhavati [ya] bhavissai ya, jAva avaTTite Nicce / ____ettha NaM duvAlasaMge gaNipiDage aNaMtA bhAvA, aNaMtA abhAvA, aNaMtA 5 heU, aNaMtA aheU, aNaMtA kAraNA, aNaMtA akAraNA, aNaMtA jIvA, aNaMtA ajIvA, aNaMtA bhavasiddhiyA, aNaMtA abhavasiddhiyA, aNaMtA siddhA, aNaMtA asiddhA, AghavijaMti paNNavijaMti parUvijaMti daMsijaMti nidaMsijjati uvadaMsijaMti / / TI0] sAmprataM dvAdazAGge virAdhanAniSpannaM traikAlikaM phalamupadarzayannAha10 icceyamityAdi, ityetad dvAdazAGgaM gaNipiTakamatItakAle anantA jIvA AjJayA virAdhya caturantaM saMsArakAntAram aNupariyaTiMsu tti anuparivRttavantaH, idaM hi dvAdazAGga sUtrArtho bhayabhedena trividham, tatazca AjJayA sUtrAjJayA abhinivezato'nyathApAThAdilakSaNayA, atItakAle anantA jIvAzcaturantaM saMsArakAntAraM nAraka-tiryaG-narA-'maravividhavRkSajAladustaraM bhavATavIgahanamityarthaH, 15 anuparAvRttavanto jamAlivat, arthAjJayA punarabhinivezato'nyathAprarUpaNAdilakSaNayA goSThAmAhilavat, ubhayAjJayA punaH paJcavidhAcAraparijJAnakaraNodyatagurvAdezAderanyathAkaraNalakSaNayA gurupratyanIkadravyaliGgadhAryanekazramaNavat, sUtrArthobhayairvirAdhyetyarthaH, athavA dravya-kSetra-kAla-bhAvApekSamAgamoktAnuSThAnamevAjJA, tayA, tadakaraNe netyarthaH / icceyamityAdi gatArthameva, navaraM parIttA jIvA iti saMkhyeyA jIvAH, vartamAna20 viziSTavirAdhakamanuSyajIvAnAM saMkhyeyatvAt, aNupariyaTuMti tti anuparAvarttante, bhramantItyarthaH / icceyamityAdi, idamapi bhAvitArthameva, navaram aNupariyaTTissaMti tti anuparAvarttiSyante, paryaTiSyantItyarthaH / icceyamityAdi kaNThyam, navaraM viivaiMsu tti vyativrajitavantaH, caturgatikasaMsArollaGghanena muktimavAptA ityarthaH, evaM pratyutpanne'pi, navaram ayaM vizeSa:1. viI je2 // Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 [sU0 148 dRSTivAdasvarUpam / vIvayaMti tti vyativrajanti, vyatikrAmantItyarthaH, anAgate'pyevam, navaraM vIvaissaMti tti vyativrajiSyanti, vyatikramiSyantItyarthaH / yadidamaniSTetarabhedabhinnaM phalaM pratipAditametat sadAvasthAyitve sati dvAdazAGgasyopajAyata ityAha- duvAlasaMgetyAdi, dvAdazAGga NamityalakAre gaNipiTakaM na kadAcinnAsIdanAditvAt, na kadAcinna bhavati sadaiva bhAvAta, na 5 kadAcinna bhaviSyati aparyavasitatvAt, kiM tarhi ? bhuviM cetyAdi, abhUcca bhavati ca bhaviSyati ca, tatazcedaM trikAlabhAvitvAdacalatvAcca dhruvaM mervAdivat, dhruvatvAdeva niyataM paJcAstikAyeSu lokavacanavat, niyatatvAdeva zAzvataM samayAvalikAdiSu kAlavacanavat, zAzvatatvAdeva vAcanAdipradAne'pyakSayaM gaGgAsindhupravAhe'pi padmahradavat, akSayatvAdevA'vyayaM mAnuSottarAbahiH samudravat, avyayatvAdeva svapramANe'vasthitaM 10 jambUdvIpAdivat, avasthitatvAdeva nityamAkAzavaditi, sAmprataM dRSTAntamatrArthe Ahase jahA nAmae ityAdi, tadyathA nAma paJcAstikAyA dharmAstikAyAdaya: na kadAcinnAsannityAdi prAgvat, evAmevetyAdi dArTAntikayojanA nigadasiddhaiveti / __ ettha NamityAdi, atra dvAdazAGge gaNipiTake anantA bhAvA AkhyAyanta iti yogaH, tatra bhavantIti bhAvA jIvAdayaH padArthAH, ete ca jIva-pudgalAnantatvAdanantA 15 iti, tathA anantA abhAvAH, sarvabhAvAnAmeva pararUpeNAsattvAtta evAnantA abhAvA iti, sva-parasattAbhAvA-'bhAvobhayAdhInatvAdvastutattvasya, tathAhi- jIvo jIvAtmanA bhAvo'jIvAtmanA cAbhAvo'nyathA'jIvatvaprasaGgAditi / anye tu dharmApekSayA anantA bhAvA: anantA abhAvA: prativastvastitvanAstitvAbhyAM pratibaddhA iti vyAcakSate / tathA'nantA hetavaH, tatra hinoti gamayati jijJAsitadharmaviziSTAnAniti hetuH, 20 te cAnantAH, vastuno'nantadhAtmakatvAt, tatpratibaddhadharmaviziSTavastugamakatvAcca hetoH, sUtrasya cAnantagamaparyAyAtmakatvAditi, yathoktahetupratipakSato'nantA ahetavaH tathA anantAni kAraNAni mRtpiNDa-tantvAdIni ghaTa-paTAdinirvartakAni, tathA anantAnyakAraNAni sarvakAraNAnAmeva kAryAntarAkAraNatvAt, na hi mRtpiNDa: paTaM 1. "tyAdiH khaM0 je1,2 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre nirvarttayatIti / tathA anantA jIvA: prANinaH, evamajIvA: vyaNukAdayaH, bhavasiddhikA bhavyAH itare tu abhavyAH / siddhA niSThitArthAH, itare saMsAriNaH, AghavijaMtItyAdi pUrvavaditi / [sU0 149] [1] duve rAsI paNNattA, taMjahA- jIvarAsI ya ajIvarAsI 5 ya / ajIvarAsI duvihA paNNattA, taMjahA- rUviajIvarAsI ya arUviajIvarAsI ya / se kiM taM arUviajIvarAsI ? arUviajIvarAsI dasavihA paNNattA, taMjahA- dhammatthikAe jAva addhAsamae, jAva se kiM taM aNuttarovavAtiyA? aNuttarovavAtiyA paMcavihA paNNattA, taMjahA- vijaya vejayaMta-jayaMta-aparAjiya-savvaTThasiddhayA, settaM aNuttarovavAtiyA, settaM 10 paMceMdiyasaMsArasamAvaNNajIvarAsI / duvihA NeraiyA paNNattA, taMjahA- pajjattA ya apajattA ya, evaM daMDao bhANiyavvo jAva vemANiya tti / [TI0] dvAdazAGgasya svarUpamanantaramabhihitamatha tadabhidheyasya rAzidvayAntarbhAvataH svarUpamabhidhitsurAha- duve rAsItyAdi / iha ca prajJApanAyA: prathamapadaM prajJApanAkhyaM 15 sarvaM tadakSaramadhyetavyam, kimavasAnamityAha- jAva se kiM tamityAdi, kevalamasya prajJApanAsUtrasya cAyaM vizeSaH, iha duve rAsI paNNattA ityabhilApaH, tatra tu duvihA paNNavaNA paNNattA - jIvapaNNavaNA ajIvapaNNavaNA ya [prajJApanA0 3] tti, atidiSTamya ca sUtrataH sarvasya prajJApanApadasya lekhitumazakyatvAdarthatastalleza upadarzyatetatrA'jIvarAzirdvividho rUpyarUpibhedAt, tatrArUpyajIvarAzirdazadhA- dharmAstikAya20 stadezastatpradezAzcetyevamadharmAstikAyAkAzAstikAyAvapi vAcyAvevaM nava dazamo'ddhAsamaya iti / rUpyajIvarAzizcatu - skandhA dezAH pradezA: paramANavazceti, te ca varNa-gandha-rasa-sparza-saMsthAnabhedataH paJcavidhAH saMyogato'nekavidhA iti / jIvarAzirdvividha:- saMsArasamApanno'saMsArasamApannazca, tatrAsaMsArasamApannA jIvA dvividhA:anantara-paramparasiddhabhedAt, tatrAnantarasiddhA: paJcadazaprakArA:, paramparasiddhAstvanantaprakArA 1. prajJApanA0 147 / / Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 141 jIvAjIvarAzivarNanam / 257 iti, saMsArasamApannAstu paJcadhaikendriyAdibhedena, tatraikendriyAH paJcavidhAH pRthivyAdibhedena, punaH pratyekaM dvividhAH sUkSma-bAdarabhedena, punaH paryAptA-'paryAptabhedena dvidhA, evaM dvitri-caturindriyA api, paJcendriyAzcaturddhA nArakAdibhedAt, tatra nArakAH saptavidhAH ratnaprabhAdipRthivIbhedAt, paJcendriyatiryaJcastridhA jala-sthala-khacarabhedAt, tatra jalacarAH paJcavidhA matsya-kacchapa-grAha-makara-susumArabhedAt / punarmatsyA anekadhA 5 zlakSNamatsyAdibhedAt / kacchapA dvedhA asthikacchapa-mAMsakacchapabhedAt, grAhA: paJcadhA dili-veSTaka-madgu-pulaka-sImAkArabhedAt, makarA dvidhA zuNDAmakarA maSTamakarAzca, saMsumArAstvekavidhAH, sthalacarA dvidhA catuSpada-parisarpabhedAt, tatra catuSpadAzcaturddhA ekakhura-dvikhura-gaNDIpada-sanakhapadabhedAt, krameNa caite azva-go-hasti-siMhAdayaH, parisarpA dvidhA ura:parisarpa-bhujaparisarpabhedAt, ura:parisarpAzcaturddhA ahi-ajagarA- 10 ''zAlika-mahoragabhedAt, tatrA'hayo dvidhA darvIkarA mukulinazceti, khacarAzcaturddhA carmapakSiNo lomapakSiNaH samudgapakSiNo vitatapakSiNazca, tatrAdyau dvau valgulIhaMsAdibhedAvitarau dvIpAntareSveva staH, sarve ca paJcendriyatiryaJco manuSyAzca dvidhAsammUrcchimA garbhavyutkrAntikAzca, tatra saMmUrchimAH napuMsakA eva, itare tu triliGgA iti, garbhavyutkrAntikamanuSyAstridhA - karmabhUmijA akarmabhUmijA antaradvIpajAzceti, 15 karmabhUmijA dvividhA:- AryA mlecchAzca, AryA dvedhA - RddhiprAptA itare ca, tatra prathamA arhadAdayaH, dvitIyA navavidhAH kSetra-jAti-kula-karma-zilpa-bhASA-jJAna-darzanacAritrabhedAt / devAzcaturvidhAH bhavanavAsyAdibhedAt, bhavanapatayo dazadhA asura-nAgAdayaH, vyantarA aSTadhA pizAcAdayaH, jyotiSkAH paJcadhA candrAdayaH, vaimAnikA dvedhA kalpopagA: 20 kalpAtItAzca, kalpopagA dvAdazadhA saudharmAdibhedAt, kalpAtItA dvedhA- graiveyakA anuttaropapAtikAzca, graiveyakA navadhA, anuttaropapAtikAH paJcadheti, etat samastaM sUcayatokta jAva se kiM taM aNuttaretyAdi / pUrvoktameva jIvarAziM daNDakakrameNa dvidhA darzayannAha- duvihetyAdi sugamam / navaraM daMDao tti / 1. dvidhA jara he1 / / 2. dvaidhA je2 / / Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre neraiyA 1 asurAI 10 puDhavAI 5 biMdiyAdao 4 maNuyA 1 / vaMtara 1 joisa 1 vemANiyA ya 1 aha daMDao evaM // [ ] / [sU0 149] [2] imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe kevaiyaM ogAhettA kevaiyA NirayA paNNattA? goyamA ! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe 5 AsIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvariM egaM joyaNasahassaM ogAhettA heTThA cegaM joyaNasahassaM vajjettA majjhe aTThahattare joyaNasayasahasse ettha NaM rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyANaM tIsaM nirayAvAsasayasahassA bhavaMtIti makkhAyA / te NaM NarayA aMto vaTTA, bAhiM cauraMsA, jAva asubhA nirayA asubhAto Naraesu veyaNAto / 10 [TI0] athAnantaraprajJApitAnAM nArakAdInAM paryAptA-'paryAptabhedAnAM sthAnanirUpaNAyAha imIse NamityAdi avagAhanAsUtrAdarvAk sarvaM kaNThyam, navaraM te NaM nirayA ityAdi, atra ca jIvAbhigamacUrNyanusAreNa likhyate - kila dvividhA narakA bhavanti AvalikApraviSTAH AvalikAbAhyAzca, tatrAvalikApraviSTA aSTAsu dikSu bhavanti, te ca vRtta-tryamra-caturasrakrameNa pratyavagantavyAH, eteSAM ca madhye indrakAH sImantakAdayo 15 bhavanti, AvalikAbAhyAstu puSpAvakIrNA dividizAmantarAleSu bhavanti, nAnAsaMsthAnasaMsthitA iti nirayasaMsthAnavyavasthA, tatra ca bAhulyamaGgIkRtyedamabhidhIyate - aMto vaTTetyAdi, uktaM ca sUtrakRvRttikRtA- narakAH sImantakAdikA bAhulyamaGgIkRtyA'nta: madhye vRttA bahirapi caturasrA adhazca kSuruprasaMsthAnasaMsthitAH, etacca saMsthAna puSpAvakIrNakAnAzrityoktaM teSAmeva pracuratvAt, AvalikApraviSTAstu vRtta-tryamra-caturasrasaMsthAnA 20 bhavantI[sUtrakRtAGgavR0 ti, tatrAntarvRttA madhye zuSiramAzritya, bahizcaturasrA kuDyaparidhimAzritya, yAvatkaraNAdidaM dRzyaM yaduta- adhaH kSuruprasaMsthAnasaMsthitA: - 1. "imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe narakA kiMsaMThiyA paNNattA ? goyamA ! dubihA pannattA, taMjahAAvaliyapaviThThA ya AvaliyabAhirA ya / tattha NaM je te AvaliyapaviTTA te tivihA pannattA, taMjahA- vaTTA taMsA cauraMsA / tattha NaM je te AvaliyabAhirA te nAnAsaMThANasaMThitA pnnttaa|" iti jIvAbhigamasUtre tRtIyAyAM pratipattau dvitIye uddezake / asya sUtrasya cUrNiratrAbhipretA pratIyate / samprati jIvAbhigamacUrNirmopalabhyate // 2. atra prajJApanAsUtrasya dvitIye sthAnapade 174 tamaM sUtra draSTavyam / / 3. dRzyatAM sUtrakRtAGgasya dvitIye zrutaskandhe dvitIyasya adhyayanasya zIlAcAryaviracitAyAM vRttau / / 4. kSarapra' he2 / / 5. kSurapra' je1 he2 / / Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 (sU0 141] narakAvAsavarNanam / bhUtalamAzritya kSuruprAkArAstadbhUtalasya saMcArisattvapAdacchedakatvAt, anye tvAhuH - teSAmadhastanoM'zaH kSurupra ivAgre'gre pratalo vistIrNazceti kSuraprasaMsthAnatA / tathA niccaMdhayAratamasA vavagayagahacaMdasUranakkhattajoisappahA meyavasApUyaruhiramaMsacikkhallalittANulevaNatalA asuI vIsA paramadubbhigaMdhA kAUagaNivaNNAbhA kakkhaDaphAsA durahiyAsA iti, tatra nityaM sarvadA andhakAram andhatvakArakaM bahalabalAhakapaTalA''cchAdita- 5 gaganamaNDalA'mAvAsyA'rddharAtrA'ndhakAravattama: tamisraM yeSu te nityAndhakAratamasaH, athavA nityenAndhakAreNa sArvakAlikenetyarthaH tamasaH tamisrA nityAndhakAratamasaH, jAtyandhameghA'ndhakArA'mAvAsyAnizIthatulyA ityarthaH, kathamityata Aha- vyapagatA avidyamAnA grahacandrasUranakSatrarUpANAM jyotiSAM jyotiSkalakSaNavimAnavizeSANAM jyotiSo vA dIpAdyagneH prabhA prakAzo yeSu te tathA, paha tti pathazabdo vA'yaM vyAkhyeyaH, 10 tathA medo-vasA-pUya-rudhira-mAMsAni zarIrAvayavAsteSAM yaccikkhallaM kardamastena liptam upadigdhamanulepanena sakRlliptasya punaH punarupalepanena talaM bhUmikA yeSAM te medovasA-pUya-rudhira-mAMsacikkhallaliptAnulepanatalAH, yadyapi ca tatra medaHprabhRtInyaudArikapaJcendriyazarIrAvayavarUpANi na santi vaikriyazarIratvAnnArakANAM tathApi tadAkArAstadavayavAstattayocyanta iti, azucayo vizrAH AmagandhayaH pUtigandhaya 15 ityarthaH, ata eva paramadurabhigandhAH kAUagaNivaNNAbha tti kRSNAgnirlohAdInAM dhmAyamAnAnAM tadvarNavadAbhA yeSAM te kRSNAgnivarNAbhAH, tathA karkazaH sparzo yeSAM te karkazasparzAH, ata eva duHkhena kRcchreNAdhisoDhuM zakyate vedanA yeSu te duradhisahAH, ata evA'zubhA narakA ata eva ca azubhA narakeSu vedanA iti / / [sU0 149] [3] evaM satta vi bhANiyavvAo jaM jAsu jujjati- 20 AsIyaM battIsaM aTThAvIsaM taheva vIsaM ca / aTThArasa solasagaM aTThattarameva bAhallaM // 64 / / tIsA ya paNNavIsA paNNarasa daseva sayasahassAI / tiNNegaM paMcUNaM paMceva aNuttarA naragA // 65 // 1. kSurapra je1 he2 / / 2. asui je2 / / 3. tattayA tattvena ucyanta ityarthaH / / 4. sahyA je2 he2 / / Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 260 AcAryazrIabhayadevapUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre causaTThI asurANaM caurAsItiM ca hoti nAgANaM / bAvattariM suvaNNANa vAukumArANa chaNNautiM // 66 / / dIva-disA-udadhINaM vijukumAriMda-thaNiya-maggINaM / chaNhaM pi juvalagANaM chAvattari mo satasahassA // 67 / / battIsa'TThAvIsA bArasa aTTha cauro satasahassA / paNNA cattAlIsA chacca sahassA sahassAre // 68 / / ANaya-pANayakappe cattAri sayA''raNaccute tinni / satta vimANasatAI causu vi eesu kappesu // 69 / / ekkArasuttaraM heTThimesu sattuttaraM ca majjhimae / sayamegaM uvarimae paMceva aNuttaravimANA // 70 / / doccAe NaM puDhavIe taccAe NaM puDhavIe cautthI[e NaM puDhavIe] paMcamI [e NaM puDhavIe] chaTThI[e NaM puDhavIe] sattamI[e NaM puDhavIe] gAhAhiM bhaanniyvvaa| sattamAe NaM puDhavIe pucchA, gotamA ! sattamAe puDhavIe aTThattarajoyaNasatasahassabAhallAe uvariM addhatevaNNaM joyaNasahassAI ogAhettA 15 heTThA vi addhatevaNNaM joyaNasahassAI vajettA majjhe tisu joyaNasahassesu ettha NaM sattamAe puDhavIe neraiyANaM paMca aNuttarA mahatimahAlayA mahAnirayA paNNattA, taMjahA- kAle, mahAkAle, rorute, mahArorute, apatiTThANe NAmaM paMcamae / te NaM nirayA vaTTe ya taMsA ya, adhe khurappasaMThANasaMThitA jAva asubhA naragA asubhAo naraesu veyaNAto / / 20 [TI0] evaM satta vi bhANiyavva tti prathamAmamuJcatA sapta ityuktam- jaM jAsu jujjai tti yacca yasyAM pRthivyAM bAhalyasya narakANAM ca parimANaM yujyate sthAnAntaroktAnusAreNa tacca tasyAM vAcyam, taccedam- AsItaM gAhA, tIsA ya gAhA, azItisahasrAdhikaM yojanalakSaM ratnaprabhAyAM bAhalyamevaM zeSAsu bhAvanIyam, tathA triMzallakSANi prathamAyAM narakAvAsAnAmityevaM zeSAsvapi neyamiti, AvAsaparimANaM cAsurAdInAmapi dazAnAM 1. prajJApanAsUtre dvitIye sthAnapade kvacidakSaraza: kvacittu arthAnusAri sarvamidamabhihitaM vistareNa / / Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 [sU0 150 ] narakAvAsA-'surakumArAvAsAdivarNanam / saudharmmAdInAM ca kalpetarANAM sUtrairvakSyatIti, tannivAsaparimANasaGgrahaH- causaTThI ityAdi gAthAH paJca / evaM ceha sUtrAbhilApo dRzya:- sakkarappabhAe NaM puDhavIe kevaiyaM ogAhittA kevaiyA nirayA paNNattA ?, goyamA ! sakkarappabhAe NaM puDhavIe battIsuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvariM egaM joyaNasahassaM ogAhittA heTThA cegaM joyaNasahassaM vajjettA majjhe tIsuttare joyaNasayasahasse ettha NaM sakkarappabhAe puDhavIe neraiyANaM paNuvIsaM nirayAvAsasayasahassA 5 bhavantIti makkhAyA, te NaM nirayetyAdi, evaM gAthAnusAreNAnye'pi paJcAlApakA vAcyA iti etadevAha - doccAe ityAdi veyaNAo ityetadantaM sugamam, navaraM gAhAhiM ti gAthAbhiH karaNabhUtAbhirgAthAnusAreNetyarthaH, bhaNitavyA vAcyA narakAvAsA iti prakramaH / tathA vaTTe yataMsA ya tti madhyamo vRttaH zeSAstryAiti // [sU0 150] [1] kevatiyA NaM bhaMte ! asurakumArAvAsA paNNattA ? 10 gotamA ! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvariM egaM joyaNasahassaM ogAhettA heTThA cegaM joyaNasahassaM vajjettA majjhe aTThahattare joyaNasatasahasse ettha NaM rayaNappabhAe puDhavIe causaTThi asurakumArAvAsasatasahassA paNNattA / te NaM bhavaNA bAhiM vaTTA, aMto cauraMsA, ahe pokkharakaNNiyAsaMThANasaMThitA, ukkiNNaMtaravipulagaMbhIrakhAta - 15 phalihA aTTAlayacariyadAragourakavADatoraNapaDiduvAradesabhAgA jaMtamusalamusaMDhisatagghiparivAritA aujjhA aDayAlakoTThayaraiyA aDayAlakatavaNamAlA lAulloiyamahiyA gosIsasarasarattacaMdaNadaddaradiNNapaMcaMgulitalA kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkaDajjhaMtadhUvamaghamagheMtagaMdhuddharAbhirAmA sugaMdhavaragaMdhagaMdhiyA gaMdhavaTTibhUtA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA nIrayA NimmalA vitimirA visuddhA sappabhA 20 samirIyA saujjoyA pAsAdIyA darisaNijjA abhiruvA paDirUvA / evaM jassa jaM kamatI taM tassa jaM jaM gAhAhiM bhaNiyaM, taha ceva vaNNao / [2] kevatiyA NaM bhaMte ! puDhavikAiyAvAsA paNNattA ? gotamA ! asaMkhejA puDhavikAiyAvAsA paNNattA / evaM jAva maNUsa ti / [3] kevatiyA NaM bhaMte ! vANamaMtarAvAsA paNNattA ? gotamA ! imIse 25 NaM rataNappabhAe puDhavIe rayaNAmayassa kaMDassa joyaNasahassabAhallassa uvariM Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre ega joyaNasataM ogAhettA heTThA cegaM joyaNasataM vajettA majjhe aTThasu joyaNasatesu ettha NaM vANamaMtarANaM devANaM tiriyamasaMkhejA bhomejaNagarAvAsasatasahassA paNNattA / te NaM bhomejjA nagarA bAhiM vaDA aMto cauraMsA, evaM jahA bhavaNavAsINaM taheva NeyavvA, NavaraM paDAgamAlAulA surammA pAsAdIyA 5 [darisaNijjA abhirUvA paDirUvA] / ___ [4] kevatiyA NaM bhaMte ! jotisiyAvAsA paNNattA ? goyamA ! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo sattanauyAI joyaNasayAiM urdu uppatittA ettha NaM dasuttarajoyaNasatabAhalle tiriyaM jotisavisae jotisiyANaM devANaM asaMkhejA jotisiyavimANAvAsA paNNattA / te NaM 10 jotisiyavimANAvAsA abbhuggayamUsiyapahasiyA vivihamaNirayaNabhatticittA vAudbhutavijayavejayaMtIpaDAgacchattAticchattakaliyA tuMgA gagaNatalamaNulihaMtasiharA jAlaMtararayaNa paMjarummilita vva maNikaNagathUbhiyAgA vigasitasatavattapuMDarIyatilayarayaNaddhacaMdacittA aMto bahiM ca sahA tavaNijavAlugApatthaDA suhaphAsA sassirIyarUvA pAsAdIyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvA / 15 [5] kevaiyA NaM bhaMte ! vemANiyAvAsA paNNattA ? goyamA ! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo urlDa caMdimasUriyagahagaNanakkhattatArArUvA NaM vItivaittA bahuNi joyaNANi bahaNi joyaNasatANi [bahUNi] joyaNasahassANi [bahUNi] joyaNasayasahassANi [bahugIto] joyaNakoDIto [bahugIto] joyaNakoDAkoDIto asaMkhejAo 20 joyaNakoDAkoDIto ur3e dUraM vIivaittA ettha NaM vemANiyANaM devANaM sohammIsANa-saNaMkumAra-mAhiMda-baMbha-laMtaga-sukka-sahassAra-ANaya-pANayaAraNa-'ccuesu gevejagaNuttaresu ya caurAsIti vimANAvAsasayasahassA sattANautiM ca sahassA tevIsaM ca vimANA bhavaMtIti mkkhaayaa| te NaM vimANA accimAlippabhA bhAsarAsivaNNAbhA arayA nIrayA NimmalA vitimirA visuddhA 1. gevejamaNu' je2 / gevejagamaNu' je1 / / Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 150 asurakumArAvAsAdivarNanam / 263 savvarayaNAmayA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA NippaMkA NikaMkaDacchAyA sappabhA samiriyA saujjoyA pAsAdIyA darisaNijA abhirUvA paDirUvA / [6] sohamme NaM bhaMte ! kappe kevatiyA vimANAvAsA paNNattA ? goyamA! battIsaM vimANAvAsasayasahassA paNNattA / evaM IsANAisu 28 / 12 / 8 / 4 / eyAI sayasahassAI, 50 / 40 / 6 / eyAiM sahassAiM, ANae pANae 5 cattAri, AraNaccue tiNNi, eyANi sayANi, evaM gAhAhiM bhANiyavvaM / [TI0j athAsurAdyAvAsaviSayamabhilApaM darzayati- keva ityAdi sugamam, navaraM tAni bhavanAni bahirvRttAni vRttaprAkArAvRtanagaravat, antaH samacaturasrANi tadavakAzadezasya caturasra tvAt, adhaH puSkarakarNikAsaMsthAnasaMsthitAni, puSkarakarNikA padmamadhyabhAgaH, sA connatasamacitrabindukinI bhavatIti, tathA utkIrNAntara- 10 vipulagambhIrakhAta-parikhAni, utkIrNaM bhuvamutkIrya pAlIrUpaM kRtamantaram antarAlaM yayoste utkIrNAntare te vipulagambhIre khAta-parikhe yeSAM tAni tathA, tatra khAtamadha upari ca samam,parikhA tUpari vizAlA adhaH saGkucitA, tayorantare teSu pAlI astIti bhAvaH, tathA aTTAlakA: prAkArasyoparyAzrayavizeSAH, carikA nagara-prAkArayorantaramaSTahasto mArgaH, pAThAntareNa caturaya tti caturakA: sabhAvizeSA: grAmaprasiddhAH, dAragoura 15 tti gopuradvArANi pratolyo nagarasyeva, kapATAni pratItAni, toraNAnyapi tathaiva, pratidvArANi avAntaradvArANi, tata eteSAM dvandvaH, etAni dezalakSaNeSu bhAgeSu yeSAM tAni tathA, iha dezo bhAgazcAnekArthaH, tato'nyonyamanayorvizeSyavizeSaNabhAvo dRzya iti, tathA yantrANi pASANakSepaNayantrANi, muzalAni pratItAni, musuNDhayaH praharaNavizeSAH, zataghnyaH zatAnAmupaghAtakAriNyo mahAkAyAH kASTha-zailastambhayaSTayaH, tAbhiH pariyAriya 20 tti parivAritAni, parikaritAnItyarthaH, tathA ayodhAni yodhayituM saGgrAmayituM durgatvAnna zakyante parabalairyAni tAnyayodhAni, avidyamAnA vA yodhAH parabalasubhaTA yAni prati tAnyayodhAni / tathA aDayAlakoTThagaraiya tti aSTacatvAriMzabhedabhinnavicitracchandagopuraracitAni, anye bhaNanti aDayAlazabdaH kila prazaMsAvAcakaH / tathA 1. "mbhIrakhAtaparikhe khaM0 je1 / Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre aDayAlakayavaNamAla tti aSTacatvAriMzabhedabhinnAH prazaMsAr2yA vA kRtA vanamAlA vanaspatipallavasrajo yeSu tAni tathA / tathA lAiyaM ti yad bhUmezchagaNAdinopalepanam ulloiyaM ti kuDyamAlAnAM seTikAdibhiH sammRSTIkaraNam, tatastAbhyAmiva mahitAni pUjitAni lAulloiyamahitAni / tathA gozIrSaM candanavizeSa: sarasaM ca rasopetaM 5 yad raktacandanaM candanavizeSaH, tAbhyAM dardarAbhyAM ghanAbhyAM dattAH paJcAGgulayastalA hastakAH kuDyAdiSu yeSu, athavA gozIrSasarasaraktacandanasya satkA dardareNa capeTAbhighAtena dardareSu vA sopAnavIthISu dattAH paJcAGgulayastalA yeSu tAni gozIrSasarasaraktacandanadardaradattapaJcAGgulitalAni / tathA kAlAguruH kRSNA gururgandhadravyavizeSa: pravaraH pradhAnaH kundurukkaH cIDA turuSkaH silhakaM gandhadravyameva 10 etAni ca tAni DajhaMta tti dahyamAnAni ceti vigrahaH, teSAM yo dhUmo maghamagheta tti anukaraNazabdo'yaM maghamaghAyamAno bahalagandha ityarthaH tenoddharANi utkaTAni yAni tAni tathA, tAni ca tAnyabhirAmANi ca ramaNIyAnIti samAsaH / tathA sugandhayaH surabhayo ye varagandhA: pradhAnavAsAsteSAM gandhaH Amodo yeSvasti tAni sugandhivaragandha gandhikAni / tathA gandhavarttiH gandhadravyANAM gandhayuktizAstropadezena nirvarttitA 15 guTikA, tadbhUtAni tatkalpAnIti gandhavartibhUtAni pravaragandhaguNAnItyarthaH / tathA acchAni AkAzasphaTikavat, saNha tti zlakSNAni sUkSmaskandhaniSpannatvAt, zlakSNadalaniSpannapaTavat, laNha tti masRNAnItyarthaH, ghuNTitapaTavat, ghaTTa tti ghRSTAnIva ghRSTAni kharazAnayA pASANapratimAvat, maTTha tti mRSTAnIva mRSTAni sukumArazAnayA pASANapratimeva, zodhitAni vA pramArjanikayeva, ata eva nIraya tti nIrajAMsi 20 rajorahitatvAt, nimmala tti nirmalAni kaThinamalAbhAvAt, vitimira tti vitimirANi nirandhakAratvAt, visuddha tti vizuddhAni niSkalaGkatvAt, na candravat sakalaGkAnItyarthaH / tathA sappaha tti saprabhANi, saprabhAvANi athavA svena AtmanA prabhAnti zobhante prakAzante veti svaprabhANi, yataH samirIya tti samarIcIni sakiraNAni ata eva 1. ca tAni yAni tAni tathA, teSAM yo he2 / ca yAni tAni tathA, yo he1 / / 2. utkuTAni khaM0 je2 / / 3. ni:paMkatvAt he1.2 / ni:paMcakatvAt je2 / / Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 150 ] asurakumArAvAsAdivarNanam / ? saujjoya tti sahoddyotena vastvantaraprakAzanena varttante iti sodyotAni, pAsAIya tti prAsAdIyAni manaHprasattikarANi, darisaNijja tti darzanIyAni tAni hi pazyazcakSuSA na zramaM gacchatIti bhAva:, abhirUva tti abhirUpANi kamanIyAni, paDirUvatti pratirUpANi draSTAraM draSTAraM prati ramaNIyAni, naikasya kasyacidevetyarthaH / evamityAdi, yathA asurakumArAvAsasUtre tatparimANamabhihitamevamiti, tathA yad 5 bhavanAdiparimANaM yasya nAgakumArAdinikAyasya kramate ghaTate tattasya vAcyamiti kiMvidhaM tat parimANamata Aha- jaM jaM gAhAhiM bhaNiyaM yadyad gAthAbhiH causaTThI asurANamityAdikAbhirabhihitam, kiM parimANameva tathA vAcyam ? netyAha- taha ceva vaNNao tti yathA asurakumAre bhavanAnAM varNaka uktastathA sarveSAmasau vAcya iti, tathAhi-- kevaiyA NaM bhaMte ! nAgakumArAvAsA paNNattA ?, goyamA ! imIse NaM rayaNappabhAe 10 puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvariM egaM joyaNasayasahassaM ogAhettA heTThA cegaM joyaNasahassaM vajjettA majjhe aTThahattare joyaNasayasahasse ettha NaM rayaNappabhAe [ puDhavIe] culasII nAgakumArAvAsasayasahassA [paNNattA ], te NaM bhavaNA ityAdIti - / 265 kevaiyA NaM bhaMte / puDhavItyAdi gatArtham, navaraM manuSyANAM garbhavyutkrAntikAnAm asaMkhyAtAnAmabhAvAt saMkhyAtA evAvAsAH, sammUrcchimAnAM tvasaMkhyeyatvena 15 pratizarIramAvAsabhAvAdasaMkhyeyA iti bhAvanIyamiti / kevaiyA NaM bhaMte ! joisiyANaM vimANAvAsA ityaadi| abbhuggayamUsiyapahasiya tti abhyudgatA saJjAtA utsRtA prabalatayA sarvAsu dikSu prasRtA yA prabhA dIptistayA sitA: zuklA ityabhyudgatotsRtaprabhAsitAH, tathA vividhA anekaprakArA maNayaH candrakAntAdyA ratnAni karketanAdIni teSAM bhaktayo vicchittivizeSAstAbhizcitrA: 20 citravantaH Azcaryavanto veti vividhamaNiratnabhakticitrAH, tathA vAtodbhUtA vAyukampitA vijayaH abhyudayastatsaMsUcikA vaijayantItyabhidhAnA yAH patAkA athavA vijayA iti vaijayantInAM pArzvakarNikA ucyante tatpradhAnA yA vaijayantyastAzca tadvarjitAH patAkAzca chatrAticchatrANi ca uparyuparisthitAtapatrANi taiH kalitA yuktA 1. pAsAiya je2 he1,2 // tti / dvIpakumArAdInAM tu SaNNAM pratyekaM SaTsaptatirvAcyeti // - 2 etaccihnAntargatapAThasthAne he2 madhye IdRzaH pAThaH - bhavatIti makkhAya Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre vAtodbhUtavijayavaijayantIpatAkAchatrAticchatrakalitA iti / tuGgA uccastvaguNayuktAH, ata eva gayaNatalamaNulihaMtasihara tti gaganatalam ambaramanulikhad abhilaGghayacchikharaM yeSAM te gaganatalAnulikhacchikharAH / tathA jAlAntareSu jAlakamadhyabhAgeSu ratnAni yeSAM te jAlAntararatnAH, iha prathamA5 bahuvacanalopo draSTavyaH, jAlakAni ca bhavanabhittiSu loke pratItAnyeva tadantareSu ca zobhArthaM ratnAni sambhavantyeveti / tathA paJjaronmIlitA iva paJjarabahiSkRtA iva, yathA kila kiJcidvastu paJjarAd vaMzAdimayapracchAdanavizeSAdvahiH kRtamatyantamavinaSTacchAyatvAcchobhate evaM te'pIti bhAvaH / tathA maNikanakAnAM sambandhinI stUpikA zikharaM yeSAM te maNikanakastUpikAkAH / tathA vikasitAni yAni zatapatrapuNDarIkANi dvArAdau * 10 pratikRtitvena tilakAzca bhittyAdiSu puNDrANi ratnamayAzca ye arddhacandrA dvArAgrAdiSu taizcitrA ye te vikasitazatapatrapuNDarIkatilakaratnArddhacandracitrAH / tathA antarbahizca sUkSNA masRNA ityarthaH / tathA tapanIyaM suvarNavizeSastanmayyA vAlukAyA: sikatAyA: prastaTaH prataro yeSu te tapanIyavAlukAprastaTAH, pAThAntare tu saNhazabdasya vAlukAvizeSaNatvAt zlakSNatapanIyavAlukAprastaTA iti vyAkhyeyam / tathA sukhasparzA: zubhasparzA vA, 15 tathA sazrIkaM sazobhaM rUpam AkAro yeSAm athavA sazrIkANi zobhAvanti rUpANi narayugmAdIni rUpakANi yeSu te sazrIkarUpAH, prAsAdIyA darzanIyA: abhirUpA: pratirUpA iti puurvvt| kevaietyAdi, ratnaprabhAyA: pRthivyA bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo tti bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya Urdhvam upari, tathA candrama:-sUrya-grahagaNa-nakSatra20 tArArUpANi, NamityalaGkAre, kim ? vIivaitta tti vyativrajya vyatikramyetyarthaH, tArArUpANi ceha tArakA eveti, tathA bahanItyAdi, kimityAha- Urdhvam upari daramatyarthaM vyativrajya caturazItirvimAnalakSANi bhavantIti sambandhaH, iti makkhAya tti iti evaMprakArA athavA yato bhavanti tata AkhyAtAH sarvavedineti, te NaM ti tAni vimAnAni, Namiti vAkyAlakAre, accimAlippabha tti arcimAlI 1. jAlamadhya je2 / / 2. prasA' je2 he2 // 3. keva ityAdi je2 / / Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 [sU0 151 ] asurakumArAvAsAdivarNanam / Adityastadvat prabhAnti zobhante yAni tAnyarcimAliprabhANi, tathA bhAsAnAM prakAzAnAM rAziH bhAsarAzi: Adityastasya varNastadvadAbhA chAyA varNo yeSAM keSAMcittAni bhAsarAzivarNAbhAni, tathA araya tti arajAMsi svAbhAvikarajorahitatvAt, nIrayatti nIrajAMsi AgantukarajovirahAt, nimmala tti nirmalAni kakkhaTamalAbhAvAt, vitimirANi AhAryAndhakArarahitatvAt, vizuddhAni svAbhAvikatamovirahAt 5 sakaladoSavigamAdvA, sarvaratnamayAni na dArvAdidalamayAnItyarthaH, acchAnyAkAzasphaTikavat, lakSNAni sUkSmaskandhamayatvAt, ghRSTAnIva ghRSTAna kharazAnayA pASANapratimeva, mRSTAnIva mRSTAni sukumArazAnayA pASANapratimeveti, niSpaGkAni kalaGkavikalatvAt kardamavizeSarahitatvAcca, niSkaGkaTA niSkavacA nirAvaraNA nirupaghAtetyarthaH chAyA dIptiryeSAM tAni niSkakaTacchAyAni, 10 prabhANi prabhAvavanti, samarIcIni sakiraNAnItyarthaH, sodyotAni vastvantaraprakAzanakarANItyarthaH, pAsAIetyAdi prAgvat / sohamme NaM bhaMte! kappe kevaiyA vimANAvAsA paNNattA ?, goyamA ! battIsaM vimANAvAsasayasahassA paNNattA / evamIzAnAdiSvapi draSTavyam, etadevAha - evaM IsANAiti, evaM gAhAhiM bhANiyavvaM ti battIsa aTThAvIsA ityAdikAbhiH 15 pUrvoktagAthAbhiH, tadanusAreNetyarthaH, pratikalpaM bhinnaparimANA vimAnAvAsA bhaNitavyAstadvarNakazca vAcyo yathA- te NaM vimANetyAdi yAvat paDirUvA, navaramabhilApabhedo'yaM yathA- IsANe NaM bhaMte ! kappe kevaiyA vimANAvAsA paNNattA ?, goyamA ! aTThAvIsaM vimANAvAsasayasahassA paNNattA, te NaM vimANA jAva paDirUvA / evaM sarvaM pUrvoktagAthAnusAreNa prajJApanAdvitIyapadAnusAreNa ca vAcyamiti // 1 [sU0 151] neraiyANaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM ThitI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM dasa vAsasahassAiM, ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA / apajjattagANaM bhaMte ! neraiyANaM kevaiyaM kAlaM ThitI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / 1. yathA nAsti je2 / / 2. prajJApanAsUtre caturthe sthitipade vistareNedaM sarvaM vidyate // 20 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre pajjattagANaM jahanneNaM dasa vAsasahassAiM aMtomuhuttUNAI, ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI aMtomuhuttUNAI | imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe evaM jAva vijaya - vejayaMta- jayaMta - aparAjiyANaM devANaM kevaiyaM kAlaM ThitI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM 5 battIsaM sAgarovamAI, ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamANi / savva ajahaNNamaNukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAiM ThitI paNNattA / 268 10 [TI0] anantaraM nArakAdijIvAnAM sthAnAnyuktAni, atha teSAmeva sthitimupadarzayitumAha- neraiyANaM bhaMte ityAdi sugamam, navaraM sthitiH nArakAdiparyAyeNa jIvAnAmavasthAnakAlaH, apajjattayANaM ti, nArakAH kila labdhitaH paryAptakA eva bhavanti, karaNatastUpapAtakAle antarmuhUrtaM yAvadaparyAptakA bhavanti tataH paryAptakAH, tatasteSAmaparyAptakatvena sthitirjaghanyato'pyutkarSato'pi cAntarmuhUrtameva, paryAptakAnAM punaraudhikyeva jaghanyotkRSTA cAntarmuhUrtonA bhavatIti, ayaM ceha paryAptakA'paryAptakavibhAgaH 15 nAradevA tirimaNuyagabbhayA je asaMkhavAsAU / ete u apajjattA uvavAe ceva boddhavvA || [] sesA ya tiriyamaNuyA laddhiM pappovavAyakAle ya / ovi bhaivvA pajjattiyare ya jiNavayaNaM // [ ] ti / uktA sAmAnyato nArakasthitiH, vizeSatastAmabhidhAtumidamAha - imIse NamityAdi, sthitiprakaraNaM ca sarvaM prajJApanAprasiddhamityatidizannAha - evamiti yathA prajJApanAyAM 20 sAmAnya - paryAptakA -'paryAptakalakSaNena gamatrayeNa nArakANAM nArakavizeSANAM tiryagAdikAnAM ca sthitiruktA evamihApi vAcyA, kiyaddUraM yAvadityAha - jAva vijayetyAdi, anuttarasurANAmaughikA-'paryAptaka-paryAptakalakSaNaM gamatrayaM yAvadityarthaH, iha 1. atraiva samavAyAGgasUtre ekatriMzatsthAnake "vijaya vejayaMta- jayaMta aparAjitANaM devANaM jahaNaNeNaM ekatIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA" [sU0 31] iti abhihitam, atra tu jaghanyena dvAtriMzat sAgaropamANi uktAni / kathamekatraiva sUtre parasparaM visaMvAdaH ? || anuyogadvArasUtre [sU0391[9]], prajJApanAsUtre caturthe pade 436 [3] tame sUtre uttarAdhyayanasUtre SaTtriMzattame'dhyayane [ gA0243] ca ekatriMzad eva jaghanyena sthitiruktA / / Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sR0 152) nArakAdisthitivarNanam-audArikAdizarIravarNanam / 269 caivamatidiSTasUtrANyarthato vAcyAni- ratnaprabhAnArakANAM bhadanta ! kiyatI sthitiH ?, gautama! jaghanyena daza varSasahasrANi, utkarSataH sAgaropamam 1, aparyAptakaratnaprabhApRthivInArakANAM bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA ?, gautama ! ubhayathA'pi antarmuhUrtam 2, evaM paryAptakAnAM sAmAnyoktaivAntarmuhUrtAMnA vAcyA 3, evaM zeSapRthivInArakANAM pratyeka dazAnAmasurAdInAM pRthivIkAyikAdInAM tirazcAM garbhajetarabhedAnAM 5 manuSyANA vyantarANAmaSTavidhAnAM jyotiSkANAM paJcaprakArANAM saudharmAdInAM vaimAnikAnAM ca gamatraya vAcyam, iha ca vijayAdiSu jaghanyato dvAtriMzat sAgaropamANyuktAni, gandhahastyAdiSvapi tathaiva dRzyate, prajJApanAyAM tvekatriMzadukteti matAntaramidam, paryAptakA'paryAptakagamadvayamiha samUhyam, evaM sarvArthasiddhisthitirapi tribhirgamairvAcyeti / / [sU0 152] kati NaM bhaMte ! sarIrA paNNattA ? gotamA ! paMca sarIrA 10 paNNattA, taMjahA- orAlie jAva kammae / orAliyasarIre NaM bhaMte ! kativihe paNNatte ? goyamA ! paMcavihe paNNatte, taMjahA- egiMdiyaorAliyasarIre jAva gabbhavakkaM tiyamaNussapaMciMdiya orAliyasarIre ya / orAliyasarIrassa NaM bhaMte! kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM aMgulassa asaMkhejatibhAgaM, ukkoseNaM sAtiregaM 15 joyaNasahassaM / evaM jahA ogAhaNasaMThANe orAliyapamANaM tahA niravasesaM, 1. "harttam 2. paryAptakAnAM tu sAmAnyo he2 / / 2. tattvArthaTIkAkartuH siddhasenAcAryasya gandhahastinAmnA prasiddhirasti / kintu tattvArthasya siddhasenAcAryaviracitAyA TIkAyAmIdRzaH pATho vartate- "vijayAdiSu caturSu jaghanyena ekaviMzat utkarSeNa dvAtriMzat, sarvArthasiddha trayastriMzat sAgaropamANi ajaghanyotkRSTA sthitiH / bhASyakAreNa tu sarvArthasiddha'pi jaghanyApi dvAtriMzat sAgaropamANyadhItA, tanna vidmaH kenApyabhiprAyeNa' [tattvArthaTIkA 4 / 32] / ata idamabhayadevarivacanaM tattvArthavyAkhyAkartuH siddhasenAcAryasya gandhahastitvaprasiddhibAdhakam, tatazcintyamidam / rata: parata: pUrvA pUrvA'nantarA [tattvArthasU0 4 / 42] mAhendrAt parataH, pUrvA parA anantarA jaghanyA sthitirbhavati. tadyathA - mAhendra parA sthitirvizeSAdhikAni sapta sAgaropamANi sA brahmaloke jaghanyA sthitirbhavati, brahmaloke daza sAgaropamANi parA sthitiH sA lAntake jaghanyA / evamA sarvArthasiddhAditi' iti tattvArthabhASye pAThaH 4 / 42 / / __ digambaraparamparAyAM tu uparimoveyakeSu prathame ekAnnatriMzat, dvitIye triMzat, tRtIye ekatriMzat, anudizavimAneSu dvAtriMzat, vijayAdiSu trayastriMzat sAgaropamANi utkRSTA sthitiH, sarvArthasiddhe trayastriMzadeveti' iti tattvArtharAjavArtike 4 // 32 // 3. prajJApanAsUtrasya ekaviMzatitame avagAhanAsaMsthAnapade etada vistareNa varNitamasti / Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre evaM jAva maNusse ukkoseNaM tiNNi gaauyaaii| kativihe NaM bhaMte ! veuvviyasarIre paNNatte ? goyamA ! duvihe paNNatte, taMjahA- egidiyaveuvviyasarIre ya paMciMdiyaveuvviyasarIre ya / evaM jAva saNaMkumAre ADhattaM jAva aNuttarA bhavadhAraNijjA jA tesiM rayaNI rayaNI 5 parihAyati / ___ AhArayasarIre NaM bhaMte ! kativihe paNNatte ? goyamA ! egAkAre pnnnntte| jai egAkAre paNNatte kiM maNussaAhArayasarIre amaNussaAhArayasarIre ? goyamA ! maNussAhAragasarIre, No amaNUsAhAragasarIre / evaM jati maNUsa0 kiM gabbhavakkaMtiya0 saMmucchima0 ? goyamA ! gavbhavataMtiya0, no samucchima0 / 10 jai gabbhavakvaMtiya0 kiM kammabhUmaga0 akammabhUmaga0 ? goyamA ! kammabhUmaga0, no akmmbhuumg0| jai kammabhUmaga0 kiM saMkhejjavAsAuya0 asaMkhejavAsAuya0? goyamA ! saMkhejavAsAuya0, no asaMkhejavAsAuya0 / jai saMkhejavAsAuya0 kiM pajjattaya0 apajattayaH ? goyamA ! pajattaya0, no apajattaya0 / jar3a pajattaya0 kiM sammaddiTThI0 micchadiTThI0 sammAmicchadiTThI0 ? goyamA ! 15 sammadiTThi0, no micchadiTThi0 no sammAmicchadiTThi0 / jai sammadiTThi0 kiM saMjata0 asaMjata0 saMjatAsaMjata0 ? goyamA ! saMjata0, no asaMjata0 no sNjtaasNjt0| jai saMjata0 kiM pamattasaMjata0 apamattasaMjata0 ? goyamA ! pamattasaMjata0, no apmttsNjt0| jai pamattasaMjata0 kiM iDipatta0 aNiDipatta0? goyamA! iDipatta0, no aNiDipattaH / vayaNA vi bhaNiyavvA / AhArayasarIre 20 samacauraMsasaMThANasaMThite / AhAra[yasarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA? goyamA !] jahanneNaM desUNA rayaNi, ukkoseNaM paDipuNNA rayaNI / teyAsarIre NaM bhaMte ! kativihe paNNatte ? goyamA ! paMcavihe paNNatte, taMjahA- egidiyateyasarIre ya beiMdiyateyasarIre ya teiMdiyate yasarIre ya cauriMdiyateyasarIre ya paMciMdiyateyasarIre ya evaM jAva gevejayassa NaM bhaMte ! 25 devassa mAraNaMtiyasamugghAteNaM samohatassa samANassa [teyAsarIrassa] kemahAliyA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 152] audArikAdizarIravarNanam / sarIrogAhaNA paNNattA ? goyamA ! sarIrappamANamettA vikkhaMbhabAhalleNaM, AyAmeNaM jahanneNaM ahe jAva vijjAharaseDhIo, ukkoseNaM ahe jAva aholoiyA gAmA, uTTaM jAva sayAI vimANAI, tiriyaM jAva maNussakhettaM, evaM jAva aNuttarovavAiyA vi / evaM kammayasarIraM pi bhANiyavvaM / [TI] anantaraM nArakAdijIvAnAM sthitiruktA, idAnIM taccharIrANAmavagAhanA- 5 pratipAdanAyAha - kai NaM bhaMte ityAdi kaNThyam, navaramekendriyaudArikazarIramityAdau yAvatkaraNAd dvitricatuSpaJcendriyaudArikazarIrANi pRthivyAdyekendriya jalacarAdipaJcendriyabhedena prAgupadarzitajIvarAzikrameNa vAcyAni kiyaddUramityAhagabbhavakkaMtiyetyAdi / orAliyasarIrassetyAdi, tatrodAraM pradhAnaM tIrthakarAdizarIrANi pratItya athavorAlaM vizAlaM samadhikayojanasahasrapramANatvAt vanaspatyAdi pratItya athavA 10 uralaM svalpapradezopacitatvAt bRhattvAcca bheNDavaditi, athavA mAMsAsthisnAyubaddhaM yaccharIraM tat samayaparibhASayA orAlamiti, tacca taccharIraM ceti prAkRtatvAdau (do) raoNliyazarIram, tasya, avagAhante yasyAM sA'vagAhanA AdhArabhUtaM kSetram, zarIrANAmavagAhanA zarIrAvagAhanA, athavaudArikazarIrasya jIvasya audArikazarIrarUpAvagAhanA zarIrAvagAhanA sA bhadanta ! kemahAliyA kimmahatI prajJaptA ?, tatra 15 jaghanyenAGgulAsaMkhyeyabhAgaM yAvat pRthivyAdyapekSayA, utkarSeNa sAtirekaM yojanasahasramiti bAdaravanaspatyapekSayeti / evaM jAva maNusse tti, iha evaM yAvatkaraNAdavagAhanAsaMsthAnAbhidhAnaprajJApanaikaviMzatitamapadAbhihitagrantho'rthato'yamanusaraNIyaH, tathAhi - ekendriyaudArikasya pRcchA nirvacanaM ca tadeva, tathA pRthivyAdInAM caturNAM bAdara - sUkSmaparyAptA - 'paryAptAnAM jaghanyata 20 utkRSTatazcAGgulAsaMkhyeyabhAgaH, vanaspatInAM bAdaraparyAptAnAmutkarSataH sAdhikaM yojanasahasram, zeSANAM tvaGgulAsaMkhyeyabhAga eva, dvi-tri- caturindriyANAM paryAptAnAM 6 271 1. gAhanA Aha khaM0 // / 2. vorAlaM vistarAlaM samadhi he2 / 3. orAlaM khaM0 // 4. bhiMDavaditi khaM0 / bheMDavadityAdi he2 / / 5 degliyaM zarIraM khaM0 // / 6. audArikazarIrAvagAhanA khaM0 // khaM0 anusAreNa orAliyasarIrogAhaNA iti mUlapAThaH saMbhAvyate // 7 maNussetyAdi iha khaM0 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre krameNa dvAdaza yojanAni trINi gavyUtAni catvAri ceti, paJcendriyatirazcAM jalacarANAM paryAptAnAM garbhajAnAM saMmUrcchanajAnAM cotkarSato yojanasahasram evaM sthalacarANAM catuSpadAnAM saMmUrcchanajAnAM paryAptAnAM gavyUtapRthaktvam, garbhavyutkrAntikAnAM teSAM SaD gavyUtAni, uraH parisarpANAM garbhavyutkrAntikAnAM yojanasahasram eSAmeva sammUrcchanajAnAM 5 yojanapRthaktvam, bhujaparisarpANAM garbhajAnAM gavyUtapRthaktvam, sammUrcchanajAnAM dhanuHpRthaktvam, khacarANAM garbhajAnAM sammUrchanajAnAM ca dhanuH pRthaktvameva, tathA manuSyANAM garbhavyutkrAntikAnAM gavyUtatrayam sammUrcchanajAnAmaGgulAsaMkhyeyabhAgaH, eSa eva sarvatra jaghanyapade aparyAptapade ceti / 272 tathA kaivihe NamityAdi spaSTam, navaraM vividhA viziSTA vA kriyA vikriyA, tasyAM 10 bhavaM vaikriyam, vividhaM viziSTaM vA kurvanti taditi vaikurvikamiti vA, tatraikendriyavaikriyazarIraM vAyukAyasya paJcendriyavaikriyazarIraM nArakAdInAm / evaM jAvetyAderatidezAdidaM draSTavyam, yaduta jai egiMdiyaveuvviyasarIrae kiM vAukAiyaegiMdiyaveuvviyasarIrae avAukAiyaegiMdiyaveDavviyasarIrae ?, goyamA ! vAukAiyaegiMdiyasarIrae no avAukAiya [prajJApanA sU0 1515] ityAdinA'bhilApenAyamartho dRzyaH, yadi vAyoH kiM 15 sUkSmasya bAdarasya vA ?, bAdarasyaiva, yadi bAdarasya kiM paryAptakasyA-'paryAptakasya vA ?, paryAptakasyaiva, yadi paJcendriyasya kiM nArakasya paJcendriyatirazco manujasya devasya vA ?, gautama ! sarveSAm, tatra nArakasya saptavidhasya paryAptakasyetarasya ca, yadi tirazcaH kiM sammUrcchimasya itarasya vA ?, itarasya, tasyApi saMkhyAtavarSAyuSa evaM paryAptakasya, tasya ca jalacarAdibhedena trividhasyApi / tathA manuSyasya garbhajasyaiva, tasyApi 20 karmabhUmijasyaiva, tasyApi saMkhyAtavarSAyuSa eva paryAptakasyaiva ca / tathA devasya bhavanavAsyAdeH, tatrAsurAderdazavidhasya paryAptakasyetarasya ca, evaM vyantarasyASTavidhasya jyotiSkasya paJcavidhasya, tathA yadi vaimAnikasya kiM kalpopapannasya kalpAtItasya ? ubhayasyApi paryAptasyAparyAptasya ceti / tathA vaikriyaM bhadanta ! kiMsaMsthitam ?, ucyate, nAnAsaMsthitam, tatra vAyoH 9. tasyApijala he // Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 152 audArikAdizarIravarNanam / 273 patAkAsaMsthitam, nArakANAM bhavadhAraNIyamuttaravaikriyaM ca huNDasaMsthitam, paJcendriyatiryaG-manuSyANAM nAnAsaMsthitam, devAnAM bhavadhAraNIyaM samacaturasrasaMsthAnasaMsthitamuttaravaikriya nAnAsaMsthitam, kevalaM kalpAtItAnAM bhavadhAraNIyameva / tathA vaikriyazarIrAvagAhanA bhadanta ! kiMmahatI ?, gautama ! jaghanyato'gulAsaMkhyeyabhAgamutkarSataH sAtirekaM yojanalakSam, vAyorubhayathA aGgulAsaMkhyeyabhAgam, evaM 5 nArakasya jaghanyena, bhavadhAraNIyA tu utkarSataH paJca dhanuHzatAni, eSA ca saptamyAm, SaSThyAdiSu tviyameva arddhArddhahIne ti, uttaravaikriyA tu jaghanyataH sarveSAmapyamulasaMkhyeyabhAgamutkarSatastu nArakasya bhavadhAraNIyadviguNeti, paJcendriyatirazcAM yojanazatapRthaktvamutkarSataH, manuSyANAM tUtkarSataH sAtirekaM yojanAnAM lakSam, devAnAM tu lakSamevottaravaikriyam, bhavadhAraNIyA tu bhavanapati-vyantara-jyotiSka-saudharmezAnAnAM 10 sapta hastAH, sanatkumAra-mAhendrayoH SaT, brahma-lAntakayoH paJca, mahAzukrasahasrArayozcatvAra AnatAdiSu trayo graiveyakeSu dvAvanuttareSveka iti, anantaroktaM sUtrata evAha- evaM jAva saNaMkumAretyAdi, evamiti duvihe paNNatte egidietyAdinA pUrvadarzitakrameNa prajJApanoktaM vaikriyAvagAhanAmAnasUtraM vAcyam, kiyadramityAha- yAvat sanatkumAre ArabdhaM bhavadhAraNIyavaikriyazarIraparihANamiti gamyaM tato'pi yAvadanuttarANi 15 anuttarasurasambandhIni bhavadhAraNIyAni zarIrANi yAni bhavanti teSAM ratnI ratni: parihIyata iti, etadarthaM sUtraM tAvaditi, pustakAntare tvidaM vAkyamanyathApi dRzyate, tatrApyakSaraghaTanaitadanusAreNa kAryeti / AhAraetyAdi sugamam, navaram evamiti yathA pUrvam AlApakaH paripUrNa uccArita evamuttaratrApi, tathAhi- jai maNussa tti - jai maNussAhAragasarIre kiM 20 gabbhavakvaMtiyamaNussAhAragasarIre saMmucchimamaNussAhAragasarIre ?, goyamA ! gabbhavakkaM tiyamaNussAhAragasarIre no saMmucchimamaNussAhAragasarIre, jai gabbhavakkaMtiya0 ityAdi sarvamUhyaM yAvat jai pamattasaMjayasammadiTThipajattayasaMkhejavAsAuyakammabhUmagagabbhavakvaMtiyamaNussAhAragasarIre kiM iDhipattapamatta1. tiryagmanu je2 // 2. sUtra evAha je1 khaM0 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre saMjayasammadiTThipajattayasaMkhejavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaM tiyamaNussAhAragasarIre aNiDhipattapamattasaMjayasammadiTThipajjattayasaMkhejavAsAuyakammabhUmagagabbhavakkaMtiyamaNussAhAragasarIre ?, goyamA ! dvitIyasya niSedhaH prathamasya cAnujJA vAcyA, etadevAha- vayaNA vi bhANiyavva tti sUcitavacanAnyapyuktanyAyena 5 sarvANi bhaNanIyAni, vibhAgena pUrNAnyuccAraNIyAnItyarthaH, AhAra tti 'AhAragasarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA ?, goyamA !' ityetat sUcitam, jahaNNeNaM desUNA rayaNIti, katham ? ucyate, tathAvidhaprayatnavizeSatastathA''rambhakadravyavizeSatazca prArambhakAle'pyuktapramANabhAvAt, na hIhaudArikAderivA gulAsaMkhyeyabhAgamAtratA prArambhakAle iti bhAvaH / 10 teyAsarIre NaM bhaMte ityAdi, evaM yAvatkaraNAt prajJApanAsatkaikaviMzatitamapadoktA taijasazarIravaktavyatA iha vAcyA, sA ceyamarthataH- egidiyateyagasarIre NaM bhaMte ! kativihe ?, goyamA ! paMcavihe paNNatte, taMjahA- puDhavi jAva vaNapphaikAiyaegidiyateyagasarIre [prajJApanA sU0 1536-1537], evaM jIvarAziprarUpaNA'nusAreNa sUtraM bhAvanIyam, yAvat savvaTThasiddhagaaNuttarovavAiyakappAtItavemANiyadevapaMceMdiyateyagasarIre NaM bhaMte ! 15 kiMsaMThie ?, nANAsaMThie [prajJApanA sU0 1544[3]], yasya pRthivyAdijIvasya yadaudArikAdizarIrasaMsthAnaM tadeva taijasasya kArmaNasya ca / tathA jIvasya mAraNAntikasamudghAtagatasya kiyatI taijasI zarIrAvagAhanA ?. zarIramAtrA viSkambha-bAhalyAbhyAmAyamatastu jaghanyenAGgulasyAsaMkhyeyabhAga utkarSata Urdhvamadhazca lokAntAllokAntaM yAvadekendriyasya, tatastatrotpattimaGgIkRtyeti bhAvaH, 20 evaM sarveSAmevaikendriyANAm, dvIndriyAdInAM tu AyAmata utkarSeNa tiryaglokAllokAntaM yAvat prAyastiryagloke dvIndriyAditirazcAM bhAvAt, nArakasya jaghanyato yojanasahasram, katham ?, narakAt pAtAlakalazasya sahasramAnaM kuDyaM bhittvA tatra matsyatayotpadyamAnasya, utkarSeNa tu adhaH saptamI yAvat saptamapRthivInArakaM samudrAdimatsyeSUtpadyamAnaM pratItya, tiryak svayambhUramaNaM yAvat UrdhvaM paNDakavanapuSkariNIM yAvat, yatastayo raka utpadyate, 1. "mmaddiTThi khaM0 je1 he2 / / Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 153] avadhi-vedanAdivarNanam / 275 na parataH, manuSyasya lokAntaM yAvat, bhavanapati-vyantara-jyotiSka-saudharmezAnadevAnAM jaghanyato'gulAsaMkhyeyabhAgaH svasthAna eva pRthivyAditayotpAdAt, utkarSatastu adhastRtIyapRthivIM yAvat tiryak svayambhUramaNabahirvedikAntam UrdhvamISatprAgbhArAM yAvat, yata ete zubhaparyAptabAdareSveva pRthivyAdiSUtpadyante ato na parato'pIti, sanatkumArAdisahasrArAntadevAnAM tu jaghanyato'gulAsaMkhyeyabhAgaH, katham ?, paNDakavanAdi- 5 puSkariNImajanArthamavatAre mRtasya tatraiva matsyatayotpadyamAnatvAt, pUrvasambandhinI vA manuSyopabhuktastriyaM pariSvajya mRtasya tadgarbhe samutpAdAditi, utkarSatastu adho yAvanmahApAtAlakalazAnAM dvitIyastribhAgaH, tatra hi jalasadbhAvAnmatsyeSUtpadyamAnatvAt, tiryak svayambhUramaNasamudraM yAvat, UrdhvamacyutaM yAvat, tatra hi saGgatikadevanizrayA gatasya mRtvehotpadyamAnatvAditi, AnatAdInAmacyutAntAnAM tu jaghanyato'gulA- 10 saMkhyeyabhAgaH, katham ?, ihAgatasya maraNakAlaviparyastamatermanuSyopabhuktastriyamabhiSvajya mRtasya tatraivotpatteriti, utkarSatastvadho yAvadadholokagrAmAn, tiryag manuSyakSetre, UrdhvamacyutavimAnAni yAvat manuSyeSvevotpadyante eta iti bhAvanA tathaiva kAryA, graiveyakAnuttaropapAtikadevAnAM jaghanyato vidyAdharazreNI yAvat, utkarSato'dho yAvadadholokagrAmAn, tiryag manuSyakSetram, UrdhvaM tadvimAnAnyeveti, evaM kArmaNasyApyavagAhanA 15 dRzyA samAnatvAdetayoriti / uktArthameva sUrtIzamAha- gevejagassa NamityAdi / [sU0 153] bhede visaya saMThANe abhaMtara bAhire ya desodhI / ohissa vaDDi hANI paDivAtI ceva apaDivAtI // 71 // kativihe NaM bhaMte ! ohI paNNatte ? goyamA ! duvihe paNNatte- bhavapaccaie ya khaovasamie ya / evaM savvaM ohipadaM bhANiyavvaM / sItA ya davva sArIra sAta taha veyaNA bhave dukkhA / abbhuvagamuvakkamiyA NitAI ceva aNidAtiM // 72 // neraiyA NaM bhaMte ! kiM sItavedaNaM veyaMti, usiNaveyaNaM veyaMti, sItosiNaveyaNaM veyaMti ? goyamA ! neraiyA0 evaM ceva veyaNApadaM bhANiyavvaM / 1. prajApanAsUtrasya trayastriMzattamam avadhipadam // 2. prajJApanAsUtrasya paJcatriMzattamaM vedanApadam // Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre __kati NaM bhaMte ! lesAto paNNattAto ? goyamA ! challesAto paNNattAto, taMjahA- kiNhalesA nIlalesA kAulesA teulesA pamhalesA sukkalesA / evaM lesApadaM bhANiyavvaM / aNaMtarA ya AhAre AhArAbhoyaNA viya / poggalA neva jANaMti ajjhavasANA ya sammatte / / 73 / / neraiyA NaM bhaMte ! aNaMtarAhArA tato nivvattaNayA tato pariyAtiyaNatA tato pariNAmaNatA tato pariyAraNayA tato pacchA vikuvvaNayA ? haMtA goyamA! evaM AhArapadaM bhANiyavvaM / / [TI0] anantaraM zarIriNAmavagAhanAdharmma ukto'dhunA tvavadhidharmapratipAdanAyAha- bhede 10 ityAdi dvAragAthA, tatra bhedo'vadhervaktavyaH, yathA dvividho'vadhiH - bhavapratyayaH kSAyopazamikazca, tatra bhavapratyayo devanArakANAM kSAyopazamiko manuSyatirazcAmiti, tathA viSayo gocaro'vadhervAcyaH, sa ca caturddhA - dravyataH kSetrataH kAlato bhAvatazca, tatra dravyato jaghanyena tejo-bhASayoragrahaNaprAyogyAni dravyANi jAnAti, utkarSatastu sarvamekANukAdyanantANukAntaM rUpidravyajAtaM jAnAti, kSetraM jaghanyato'gulAsaMkhyeyabhAgaM 15 jAnAti utkarSato'saMkhyeyAnyaloke lokamAtrANi khaNDAni jAnAti, kAlaM jaghanyata AvalikAyA asaMkhyeyabhAgamatItamanAgataM ca jAnAti, utkarSataH saMkhyAtItA utsarpiNyavasarpiNIrjAnAti, bhAvAn jaghanyataH pratidravyaM caturo varNAdIn utkarSataH pratidravyamasaMkhyeyAn sarvadravyApekSayA tvanantAniti / tathA saMsthAnamavadhervAcyam, yathA nArakANAM taprAkAro'vadhiH, palyAkAro bhavanapatInAm, paTahAkAro vyantarANAm, 20 jhllaakRtiyotisskaannaam, mRdaGgAkAra: kalpopapannAnAm, puSpAvalIracitazikhara cageryAkAro graiveyakANAm, kanyAcolakasaMsthAno'nuttarasurANAM lokanADyAkRtirityarthaH, tiryaG-manuSyANAM tu nAnAsaMsthAna iti / tathA anbhaMtara tti ke avadhiprakAzitakSetrasyAbhyantare vartante iti vAcyam, tatra neraiyadevatitthaMkarA ya ohissa'bAhirA huMti 1. prajJApanAsUtrasya saptadazaM lezyApadam // 2. atra prajJApanAsUtrasya aSTAviMzatitamam AhArapadaM na grAhyam. kintu AhArapadazabdena catustriMzattamaM paricAraNApadaM grAhyamiti TIkAyAM nirdiSTamabhayadevasUripAdaiH // 3. ca nAsti khaM0 je1 // Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 [sU0 153] avadhi-vedanAdivarNanam / Ava0 ni066] ityAdi / tathA bAhire tti ke'vadhikSetrasya bAhyA bhavantIti vAcyam, tatra zeSA jIvA bAhyAvadhayo'bhyantarAvadhayazca bhavanti / tathA desohi tti avadhiprakAzyavastuno dezaprakAzI avadhirdezAvadhi: sa keSAM bhavatIti vAcyam, taviparItastu sarvAvadhiH, tatra manuSyANAm ubhayamanyeSAM dezAvadhireva, yataH sarvAvadhiH kevalajJAnalAbhapratyAsattAvevotpadyata iti / tathA'vadhervRddhirhAnizca vAcyA, yo yeSAM 5 bhavati, tatra tiryaG-manuSyANAM varddhamAno hIyamAnazca bhavati, zeSANAmavasthita eva, tatra varddhamAno yo'GgulAsaMkhyeyabhAgAdi dRSTvA bahu bahutaraM pazyati, viparItastu hIyamAna iti| tathA pratipAtI cApratipAtI cAvadhirvAcyaH, tatrotkarSato lokamAtra: pratipAtI, tataH paramapratipAtI, tatra bhavapratyayastaM bhavaM yAvanna pratipatati, kssaayopshmikstuubhytheti| etadeva darzayati- kaivihetyAdi, atrAvasare prajJApanAyAstraya- 10 striMzattamaM padamanyUnamadhyeyamiti / __ anantaramupayogavizeSaH kSAyopazamiko jIvaparyAyaH ukto'dhunA sa evaudayiko vedanAlakSaNo'bhidhIyate- sIyA ityAdi dvAragAthA, tatra sIyA ya tti cazabdo'nuktasamuccaye, tena trividhA vedanA - zItA uSNA zItoSNA ceti, tatra zItAmuSNA ca vedayanti nArakAH, zeSAstrividhAmapi / davva tti upalakSaNatvAccaturvidhA 15 vedanA dravyAdibhedena, tatra pudgaladravyasambandhAt dravyavedanA, nArakAdyupapAtakSetrasambandhAt kSetravedanA, nArakAdyAyu:kAlasambandhAt kAlavedanA, vedanIyakamrmodayAd bhAvavedanA, tatra nArakAdayo vaimAnikAntAzcaturvidhAmapi vedanAM vedayantIti / tathA sArIra tti tridhAvedanA zArIrI mAnasI zArIramAnasI ca, tatra saMjJipaJcendriyAH sarve trividhAmapi, itare tu shaariiriimeveti| tathA sAya tti tridhA vedanA - sAtA asAtA sAtAsAtA ceti, tatra 20 sarve jIvAH trividhAmapi vedayantIti / taha veyaNA bhave dukkha tti, trividhA vedanAsukhA duHkhA sukhaduHkhA ceti, tatra sarve'pi trividhAmapi vedayanti, navaraM sAtAsAtayoH sukhaduHkhayozcAyaM vizeSa:- sAtAsAte krameNodayaprAptavedanIyakarmapudgalAnubhavalakSaNe, sukhaduHkhe tu pareNa udIryamANavedanIyakarmAnubhavalakSaNe / tathA abbhuvagamuvakkamiya tti, dvidhA vedanA- AbhyupagamikI aupakramikI ceti, tatrAdyA yAmabhyupagamato vedayanti 25 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre jIvA yathA sAdhavaH ziroloca-brahmacaryAdikAma, dvitIyA tu svayamudIrNasyodIraNAkaraNena vodayamupanItasya vedanIyasyAnubhavaH, tatra paJcendriyatiryaG-manuSyA dvividhAmapi zeSAstvaupakramikImeva vedayantIti / tathA NIyAe ceva aNiyAe tti, dvividhA vedanA, tatra nidayA AbhogataH anidayA tvanAbhogataH, tatra saMjJina ubhayato'saMjJinastvanidayeti, 5 etaddvAravivaraNAya neraiyA NamityAdi, ihAvasare prajJApanAyA: paJcatriMzattamaM vedanAkhya padamadhyeyamiti / anantaraM vedanA prarUpitA, sA ca lezyAvata eva bhavatIti lezyAprarUpaNAyAha- kai NaM bhaMte ityAdi, iha sthAne prajJApanAyA: saptadazaM SaDuddezaka lezyAbhidhAnaM padamadhyetavyam, taccAsmAbhiratibahatvAdarthato'pi na likhitamiti tata evAvadhAraNIyamiti / 10 anantaraM lezyA uktAH, salezyA eva cAhArayantItyAhAraprarUpaNAya aNaMtarA yetyAdidvArazlokamAha / tatra aNaMtarA ya AhAre tti anantarAzca avyavadhAnAzcAhAraviSaye anantarAhArA jIvA vAcyA ityarthaH, tathA''hArasyA''bhoganA, apiceti vacanAdanAbhoganA ca vAcyA / tathA pudgalAna jAnantyeva, evakArAnna pazyantIti caturbhaGgI sUcitA / tathA adhyavasAnAni samyaktvaM ca vAcyamiti / 15 tatrAdyadvArArthamAha- neraietyAdi, aNaMtarAhAra tti upapAtakSetraprAptisamaya evAhArayantItyarthaH / tato nivvattaNayA iti tataH zarIranirvRttiH / tato pariyAdiyaNaya tti tataH paryApAnamaGgapratyaGgaH samantAt pAnamityarthaH / tato pariNAmaNaya tti ApItasyopAttasya pariNatirindriyAdivibhAgena / tato pariyAraNaya tti tataH zabdAdiviSayopabhoga ityarthaH / tato pacchA viuvvaNaya tti tataH pazcAdvikriyA nAnArUpA 20 ityarthaH / haMta tti hanta gautama !, evametaditi bhAvaH, evaM sarveSAM paJcendriyANAM vaktavyam, navaraM devAnAM pUrvaM vikurvaNA pazcAt paricAraNA zeSANAM tu pUrvaM paricAraNA pazcAdvikurvaNA, ekendriyAdInAmapyevameva praznaH, nirvacane tu yatra vaikriyasambhavo nAsti tatra vikurvaNA niSedhanIyeti / evamAhArapayaM bhANiyavvaM ti yathA''dyadvArasya prazna uktastathA taduttaraM zeSadvArANi 25 ca bhaNadbhiH prajJApanAyAzcatustriMzattamaM paricAraNApadAkhyaM padamiha bhaNitavyamiti, idaM Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 sU0 154 AyurbandhAdivarNanam / cAtrAhAravicArapradhAnatayA AhArapadamuktamiti, tat punarevamarthatastatra AhArAbhogaNAi yatti etasya vivaraNam - nArakANAM kimAbhoganirvartita AhAro'nAbhoganirvarttito vA ?, ubhayathApIti nirvacanam, evaM sarveSAm, navaramekendriyANAmanAbhoganirvartita eveti / tathA poggalA neva jANaMti tti, asyArtha:- nArakA yAn pudgalAn AhArayanti tAnavadhinApi na jAnanti aviSayatvAttadavadhesteSAm, na pazyanti cakSuSA'pi lomAhAratvAt teSAm, 5 evamasurAdayastrIndriyAntAH, kevalam ekendriyA anAbhogAhAratvAd dvitrIndiyAzca matyajJAnitvAnna jAnanti cakSurindriyAbhAvAcca na pazyantIti, caturindriyAstu cakSuHsadbhAve'pi matyajJAnitvAt prakSepAhAraM na jAnanti, cakSuSA tu pazyanti, tathA ta eva lomAhAramAzritya na jAnanti na pazyantIti vyapadizyate, cakSuSo'viSayatvAttasya, paJcendriyatiryaJco manuSyAzca kecijjAnanti pazyanti cAvadhijJAnAdiyuktAH lomAhAraM prakSepAhAraM 10 ca, tathA'nye jAnanti na pazyanti lomAhAram, jAnantyavadhinA na pazyanti cakSuSA, tathA anye na jAnanti pazyanti, tatra na jAnanti prakSepAhAraM matyajJAnitvAt pazyanti cakSuSA, tathA anye na jAnanti na pazyanti lomAhAraM niratizayatvAditi, vyantara-jyotiSkA nArakavat, vaimAnikAstu ye samyagdRSTayaste jAnanti viziSTAvadhitvAt pazyanti ca cakSuSo'pi viziSTatvAt, mithyAdRSTayastu na jAnanti na pazyanti, pratyakSa- 15 parokSajJAnayosteSAmaspaSTatvAditi / tathA ajjhavasANA ya tti dAram, nArakAdInAM prazastAprazastAnyasaMkhyeyAnyadhyavasAnAnIti / tathA saMmatte tti dAram, tatra nArakAH kiM samyaktvAbhigamino mithyAtvAbhigaminaH samyaktvamithyAtvAbhigaminazceti? trividhA api, evaM sarve'pi, navaramekendriya-vikalendriyA mithyAtvAbhigamina eveti / sU0 154] [1] kativihe NaM bhaMte ! AugabaMdhe paNNatte ? goyamA ! 20 chavvihe AugabaMdhe paNNatte, taMjahA- jAtinAmanidhattAue, evaM gatinAma0 ThitinAma0 padesanAma0 aNubhAga0 ogAhaNAnAma0 / ___ [2] neraiyANaM bhaMte ! kativihe AugabaMdhe pannatte ?, goyamA ! chavvihe pannatte, taMjahA- jAtinAma0 jAva ogAhaNAnAma0 / evaM jAva vemANiya tti| 1. "AhArAbhoyaNAi ya iti AhArAbhoganA, AdizabdAdAhArAnAbhoganA ca vaktavyA / " iti prajJApanAsUtrasya catustriMzattame pade malayagirisUriviracitAyAM vRttau / / 2. eva ca lomA' khaM0 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre - [3] nirayagatI NaM bhaMte ! kevatiyaM kAlaM virahitA uvavAeNaM paNNattA ? goyamA! jahanneNaM ekkaM samayaM, ukkoseNaM bArasa muhutte, evaM tiriyagati maNussa[gati] deva[gati] / siddhigatI NaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM virahiyA sijjhaNayAe paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM evaM samayaM, ukkoseNaM chmmaase| 5 evaM siddhivajA uvvadRNA / [4] imIse NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe neraiyA kevaiyaM kAlaM virahiyA uvavAeNaM ? evaM uvavAyadaMDao bhANiyavvo uvvaTTaNAdaMDao ya / __ [TI0] anantaramAhAraprarUpaNA kRtA, AhArazcAyurbandhavatAmeva bhavatItyAyurbandhaprarUpaNAyAha- kaivihetyAdi, tatrAyuSo bandha: niSeka AyurbandhaH, niSekazca pratisamaya 10 bahahInahInatarasya dalikasyAnubhavanArthaM racanA, nidhattamapIha niSeka ucyate, ata evAha jAinAmanidhattAue, jAtinAmnA saha nidhattaM niSiktamanubhavanArthaM bahvalpAlpatarakrameNa vyavasthApitamAyurjAtinAmanidhattAyuH, atha kimarthaM jAtyAdinAmakarmaNA''yuvizeSyate ?, ucyate- AyuSkasya prAdhAnyopadarzanArtham, yasmAnnArakAdyAyurudaye sati jAtyAdinAmakarmaNAmudayo bhavati, nArakAdibhavopagrAhakaM cAyureva, yasmAd 15 vyAkhyAprajJaptyAmuktam- neraie NaM bhaMte ! neraiesu uvavajjai, aneraie neraiesu uvavajjai ?, goyamA ! neraie neraiesu uvavajjai, no aneraie neraiesu uvavajjai [bhagavatI0 4/9/173], etaduktaM bhavati - nArakAyuHprathamasamayasaMvedanakAla eva nAraka ityucyate, tatsahacAriNAM ca paJcendriyajAtyAdinAmakarmaNAmapyudaya iti / ___ tathA gatinAmanidhattAue tti, gati rakagatyAdiH, tallakSaNaM nAmakarma tena saha 20 nidhattaM niSiktamAyurgatinAmanidhattAyuH / tathA ThiinAmanidhattAue tti, sthitiryat sthAtavyaM tena bhAvanAyurdalikasya saiva nAma pariNAmo dharma ityarthaH sthitinAma, gati-jAtyAdikarmaNAM vA prakRtyAdibhedena caturvidhAnAM yaH sthitirUpo bhedastat sthitinAma, tena saha nidhattamAyuH sthitinaamnidhttaayuriti| tathA paesanAmanidhattAue tti, pradezAnAM pramitaparimANAnAmAyuHkarmadalikAnAM nAma 1. atra prajJApanAsUtre SaSThaM vyutkrAntipadaM draSTavyam / / 2. viziSyite je2 he1, hesaM2 / / 3. nAma: je2 khaM0 he2 / / Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 154] AyurbandhAdivarNanam / 281 pariNAmo ya: tathA''tmapradezeSu sambandhanaM sa pradezanAma, jAti-gatyavagAhanAkarmaNAM vA yat pradezarUpaM nAmakarma tat pradezanAma, tena saha nidhattamAyuH prdeshnaamnidhttaayuriti| tathA aNubhAganAmanidhattAue tti, anubhAga: AyuSkarmadravyANAM tIvrAdibhedo rasa: sa eva tasya vA nAma: pariNAmo'nubhAganAma:, athavA gatyAdInAM nAmakarmaNAmanubhAgabandharUpo bhedo'nubhAganAma, tena saha nidhattamAyuranubhAganAmanidhattAyuriti / 5 __tathA ogAhaNAnAmanidhattAue tti, avagAhate jIvo yasyAM sA'vagAhanA zarIramaudArikAdi paJcavidham, tatkAraNaM karmApyavagAhanA, tadrUpaM nAmakarmA'vagAhanAnAma, tena saha nidhattamAyuravagAhanAnAmanidhattAyuriti / neraiyANamityAdi spaSTam / anantaramAyurbandha ukto'dhunA baddhAyuSAM nArakAdigatiSUpapAto bhavatIti tadvirahakAlaprarUpaNAyAha- nirayagaI NamityAdi kaNThyam, navaraM yadyapi ratnaprabhAdiSu 10 caturviMzatirmuhUrttAdivirahakAlaH, yathoktam cauvIsaI muhuttA satta ahoratta taha ya paNNarasA / mAso ya do ya cauro chammAsA virahakAlo u // [bRhatsaM0 281] tti / tathApi sAmAnyagatyapekSayA dvAdaza muhUrtA uktAH, tathA evaMkaraNAd yattiryaGmanuSyagatyoH sAmAnyena dvAdaza muhartA uktAH tad garbhavyutkrAntikApekSayA, devagatau tu 15 sAmAnyata ev| siddhivajjA uvvadRNa tti nArakAdigatiSu dvAdazamuhUrto virahakAla 1. 'sAI khaM0 je1 / "cauvIsayaM muhuttA, satta ahoratta taha ya pannarasa / mAso a do a cauro chammAsA virahakAlo u / / 281 / / ukkoso rayaNAisu, savvAsu jahannao bhave smo| emeva ya uvvaTTaNa, saMkhA puNa suravarUtullA ||282 / / vyA0- iha narakeSu nArakAH satatameva prAya utpadyante / kevala kadAcidantaraM bhavati / taccAntara jaghanyataH sarvAsu samastAsu pRthivISu pratyekaM bhavatyekaH samaya: / utkarSato ratnaprabhAyAM pRthivyAM caturviMzatimUhurtA antaram / zarkarAprabhAyAM saptAhorAtrAH / vAlukAprabhAyAM paJcadaza / paGkaprabhAyAM mAsaH / dhUmaprabhAyAM dvau mAsau / tamaHprabhAyAM catvAro mAsAH / tamastamaHprabhAyAM SaNmAsAH / emeva ya uvvadRNa tti yathopapAtavirahakAla ukta evamevodvartanAvirahakAlo'pi jaghanyata utkarSatazca vAcyaH / tataH samastAsu pRthivISu pratyekamudvartanAvirahakAlo jaghanyata eka: samayaH / utkarSato ratnaprabhAyAM caturviMzatimuhartAH / zarkarAprabhAyAM saptAhorAtrAH / vAlukAprabhAyAM pakSaH / paGkaprabhAyAM mAsaH / dhUmaprabhAyAM dvau mAsau / tamaHprabhAyAM catvAro mAsAH / tamastama:prabhAyAM SaNmAsAH / "saMkhA puNa suravarUtulla tti' upapAta udvartanAyAM ca saGkhyA punarekasmin samaye suravaratulyA surANAmiva draSTavyA / tadyathA- ekasmin samaye nArakA utpadyante jaghanyapada eko dvau vA, utkarSataH saGkhyAtA asaGkhyAtA vA, evameva codvartante'pIti / / 28182 // " iti bRhatsaMgrahaNyA malayagirisUriviracitAyAM vRttau // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre udvartanAyAmiti, siddhAnAM tUdvarttanaiva nAsti, apunarAvRttitvAtteSAmiti / imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe neraiyA kevaikAlaM virahiyA uvavAeNaM paNNattA ?, evaM uvavAyadaMDao bhANiyavvo tti, sa cAyam- goyamA ! jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM cauvvIsaM muhuttAI [prajJApanA0 6 / 569], anenAbhilApena zeSA vAcyAH , 5 tathAhi- sakkarappabhAe NaM ukkoseNaM satta rAiMdiyANi, vAluyappabhAe addhamAsaM, paMkappabhAe mAsaM, dhUmappabhAe do mAsA, tamappabhAe cauro mAsA, ahesattamAe cha mAsa tti / asurakumArA cauvIsa, muhuttA evaM jAva thaNiyakumArA / puDhavikAiyA avirahiyA uvavAeNaM evaM sesA vi| beiMdiyA aMtomuhattaM, evaM teiMdiyacauriMdiyasaMmucchimapaMciMdiyatirikkhajoNiyA vi, gambhavakaMtiyA tiriyA maNuyA ya bArasa muhuttA, saMmucchimamaNussA cauvIsaI muhuttA virahiyA uvavAeNaM, vaMtara10 joisiyA cauvIsaM muhuttAiM, evaM sohammIsANe vi, saNaMkumAre Nava diNAI vIsA ya muhattA, mAhiMde bArasa diNAI dasa muhuttA, baMbhaloe addhatevIsaM rAiMdiyAI, laMtae paNayAlIsaM, mahAsukke asII, sahassAre diNasayaM, ANae saMkhejjA mAsA, evaM pANae vi, AraNe saMkhejA vAsA. evaM accue vi, gevejapatthaDesu tisu tisu kameNaM saMkhejjAiM vAsasayAI vAsasahamsAI vAsasayasahassAiM, vijayAisu asaMkhenaM kAlaM, savvaTThasiddhe paliovamassAsaMkhejaibhAgaM ti, 15 evaM uvvaTaNAdaMDao vi tti / [sU0 154] [5] neraiyA NaM bhaMte ! jAtinAmanidhattAugaM katihiM AgarisehiM pagareMti? goyamA ! siya 1, siya 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7, siya aTThahiM, no ceva NaM nvhiN| evaM sesANa vi AugANi jAva vemANiya ti / TI0] upapAta udvarttanA cAyurbandhe eva bhavatItyAyurbandhe vidhivizeSaprarUpaNAyAha20 neraietyAdi kaNThyam, navaram Akarpo nAma karmapudgalopAdAnam, yathA gau: pAnIyaM pibantI bhayena puna: puna: AbaMhati, evaM jIvo'pi tIvraNAyurbandhAdhyavasAnena sakadeva jAtinAmanidhattAyuH prakaroti, mandena dvAbhyAmAkarSAbhyAM mandatareNa tribhirmandatamena caturbhiH paJcabhiH SabhiH saptabhiraSTAbhirvA na punarnavabhiH, evaM zeSANyapi, AugANi tti gatinAmanidhattAyurAdIni vAcyAni yAvad vaimAnikA iti, ayaM caikAdyAkarSaniyamo 25 jAtyAdinAmakarmaNAmAyurbandhakAla eva badhyamAnAnAM na zeSakAlam, Ayurbandhapari 1. atra prajJApanAsUtrasya SaSThaM vyutkrAntipadaM draSTavyam / Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 155 ] saMhananAdivarNanam / samApteruttarakAlamapi bandho'styeva, eSAM dhruvabandhinInAM ca jJAnAvaraNAdiprakRtInAM pratisamayameva bandhanirvRttirbhavati, etAstu parAvRtya parAvRtya badhyanta iti / [sU0 155] [1] kaivihe NaM bhaMte ! saMghayaNe paNNatte ? goyamA ! chavi saMghayaNe paNNatte, taMjahA- vairosabhanArAyasaMghayaNe risabhanArAyasaMghayaNe nArAyasaMghayaNe addhanArAyasaMghayaNe khIliyAsaMghayaNe chevaTTha (sevaTTa ? ) saMghayaNe / 5 283 [TI0] anantaraM jIvAnAmAyurbandhaprakAra ukto'dhunA teSAmeva saMhanana - saMsthAnavedaprakArAnAha- kaivihe NamityAdi daNDakatrayaM kaNThyam, navaraM saMhananamasthibandhavizeSaH, markaTasthAnIyamubhayoH pArzvayorasthi nArAcam, RSabhastu paTTaH, vajraM kIlikA, vajraM ca RSabhazca nArAcaM ca yatrAsti tadvajrarSabhanArAcasaMhananam, markaTa-paTTa- -kIlikAracanAyuktaH prathamo'sthibandhaH, markaTa-kIlikAbhyAM dvitIyaH, markaTayuktastRtIyaH, markaTakaikadezabandhana- 10 dvitIyapArzvakIlikAsambandhazcaturthaH, agulidvayasya saMyuktasya madhye kIlikaiva dattA yatra tat kIlikAsaMhananaM paJcamam, yatrAsthIni carmaNA nikAcitAni kevalaM tat sevArttam, snehapAnAdInAM nityaparizIlanA sevA, tayA RtaM prAptaM sevArttamiti SaSTham / [sU0 155] [2] neraiyA NaM bhaMte ! kiMsaMghayaNI [ paNNattA ] ? goyamA ! chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNI, NevaTThI, Neva chirA, Navi NhArU, je poggalA 15 aNiTThA akaMtA appiyA amaNuNNA amaNAvA te tesiM asaMghayaNattAe pariNamati / asurakumArA NaM [ bhaMte!] kiMsaMghayaNI paNNattA ? goyamA ! chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNI, NevaTTI, Neva chirA jAva je poggalA iTThA kaMtA piyA maNuNNA maNAmA maNAbhirAmA te tesiM asaMghayaNattAe pariNamaMti / evaM jAva thaNiyakumAra 20 tti / puDhavi[kAiyA NaM bhaMte !] kiMsaMghayaNI pannattA ? [ goyamA !] sevaTTasaMghayaNI paNNattA, evaM jAva saMmucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiya tti / gabbhavakkaMtiyA 1. parAvRtya badhyaMta je 2 he2 / / 2. prakArAmAha je1 / 'prakAramAha khaM0 // / 3. nArAca khaM0 // / 4. markaTakapaTTa je2 / / 5. markaTaka - kIli je2 he2 / / 6. atra 'asthidvayasya' iti pAThaH zuddho bhAti / / 7. Neva aTI0 // Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre chavvihasaMghayaNI / saMmucchimamaNussA NaM sevadRsaMghayaNI / gabbhavakkaMtiyamaNUsA chavvihe saMghayaNe paNNattA / jahA asurakumArA tahA vANamaMtarA jotisiyA vemANiyA / [TI0] chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNi tti uktarUpANAM SaNNAM saMhananAnA5 manyatamasyApyabhAvenA'saMhaninaH asthisaJcayarahitAH, ata evAha- nevaThThI naivAsthIni taccharIrake, neva chira tti naiva zirA dhamanyaH, Neva pahArU naiva snAyUnIti kRtvA saMhananAbhAvaH, tatsahitAnAM hi pracuramapi du:khaM na bAdhAvidhAyi syAt, nArakAstvatyantazItAdibAdhitA iti, na cAsthisaJcayAbhAve zarIraM nopapadyate, skandhavattadupapatteH, ata evAha- je poggaletyAdi, ye pudgalA aniSTA: avallabhA: 10 sadaivaiSAM sAmAnyena, tathA akAntA akamanIyAH sadaiva tadbhAvena, tathA apriyA dveSyA: sarveSAmeva, tathA'zubhAH prakRtyasundaratayA, tathA amanojJA amanoramAH kathayApi, tathA amanaApA na manaH priyAzcintayApi, te evaMbhUtA: pudgalAsteSAM nArakANAm asaMghayaNattAe tti asthisaJcayavizeSarahitazarIratayA pariNamanti / [sU0 155] [3] kativihe NaM bhaMte ! saMThANe paNNatte ? goyamA ! chavvihe saMThANe 15 paNNatte, taMjahA- samacauraMse, NaggohaparimaMDale, sAti, khujje, vAmaNe, huMDe / __NeraDyA NaM bhaMte ! kiMsaMThANI paNNattA ?] goyamA ! haMDasaMThANI pnnnnttaa| asuraku mArA [NaM bhaMte !] kiM [saM ThANI paNNattA ?] goyamA ! samacauraMsasaMThANasaMThiyA paNNattA jAva thaNiya tti / puDhavi[kAiyA] masUrayasaMThANA paNNattA / AUkAiyA] thibuyasaMThANA 20 paNNattA / teU[kAiyA] sUikalAvasaMThANA paNNattA / vAU[kAiyA paDAtiyAsaMThANA paNNattA / vaNapphati[kAiyA] NANAsaMThANasaMThitA pnnnnttaa| betiyA teMtiyA cauriMdiyA sammucchimapaMceMdiyatirikkhajoNiyA huMDasaMThANA paNNattA / gabbhavavaMtiyA chavvihasaMThANA [paNNattA] / saMmucchimamaNUsA huMDasaMThANasaMThitA paNNattA / gabbhavakkaMtiyANaM [maNUsANaM] 25 chavvihA saMThANA [paNNattA] / Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 (sU0 156-157 saMsthAna-vedavarNana-kulakarAdinAmAni / jahA asurakumArA tahA vANamaMtarA jotisiyA vemANiyA / [TI0] kaivihe saMThANetyAdi, tatra mAnonmAnapramANAni anyUnAnyanatiriktAni aGgopAGgAni ca yasmin zarIrasaMsthAne tat samacaturasrasaMsthAnam, tathA nAbhita upari sarvAvayavAzcaturasralakSaNA'visaMvAdino'dhastu tadanurUpaM yanna bhavati tannyagrodhasaMsthAnam, tathA nAbhito'dhaH sarvAvayavAzcaturasralakSaNAvisaMvAdino yasyopari ca yattadanurUpaM na bhavati 5 tat sAdisaMsthAnam, tathA grIvA hastapAdAzca samacaturasralakSaNayuktA yatra saMkSiptavikRtaM ca madhyakoSThaM tat kubjasaMsthAnam, tathA yallakSaNayuktaM koSThaM caturasralakSaNApetaM grIvAdyavayavahastapAdaM ca tadvAmanam, tathA yatra hastapAdAdyavayavA: bahaprAyAH pramANavisaMvAdinazca tad hunnddmityucyte| [sU0 156] kativihe NaM bhaMte ! vee paNNatte ? goyamA ! tivihe vee 10 paNNatte, taMjahA- itthivede purisavede NapuMsagavede / ratiyANaM bhaMte ! kiM inthivee purisavee NapuMsagavee paNNatte ? goyamA ! No itthi[vede], No puMvede, NapuMsagavede [paNNatte / asurakumA[rANaM bhaMte !] kiM [itthivee purisavee NapusaMgavee paNNate ? goyamA ! itthi vee, pumaM vee, No NapuMsagavie jAva thaNiya tti / puDhavi[kAiyA] Au[kAiyA teu[kAiyA] vAu[kAiyA] 15 vaNa[pphatikAiyA beiMdiyA] te iMdiyA] cau[riMdiyA saMmucchimapaMceMdiyatirikkha joNiyA saMmucchimamaNUsA purAgaveyA / gabhavakvaMtiyamaNUsA paMceMdiyatiriyA tiveyA / jahA asurakumArA sahA vANamaMtarA jotisiyA vemANiyA / [TI0] kaivihe veda(de) ityAdi, tatra strIvedaH puMskAmitA, puruSaveda: 20 strIkAmitA, napuMsakavedaH strIpuMskAmiteti / [sU0 157] te NaM kAle NaM te NaM samae NaM kappassa samosaraNaM NetavvaM jAva gaNaharA sAvaccA NiravaccA vocchinnA / jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse tItAe ussappiNIte satta kulakarA hotthA, taMjahA 25 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre mittadAme sudAme ya, supAse ya sayaMpabhe / vimalaghose sughose ya, mahAghose ya sattame // 74 / / jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse tItAe ussappiNIe dasa kulakarA hotthA, taMjahA5 satajale satAU ya, ajitaseNe aNaMtaseNe ya / kakkaseNe bhImaseNe, mahAseNe ya sattame // 75 / / daDharahe dasarahe satarahe / jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse imIse osappiNIe samAte satta kulagarA hotthA, taMjahA10 paDhamettha vimalavAhaNa0 [cakkhuma jasamaM cautthamabhicaMde / tatto paseNaIe marudeve ceva nAbhI ya // 76 / / ] gAhA etesi NaM sattaNhaM kulagarANaM satta bhAriyAto hotthA, taMjahAcaMdajasa caMda0[kaMtA surUva paDirUva cakkhukaMtA ya / sirikaMtA marudevI kulagarapattINa NAmAI // 77 / / ] gAhA / 15 jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse imIse NaM osappiNIe cauvIsaM titthakarANa pitaro hotthA, taMjahA NAbhI jiyasattU yA0 [jiyArI saMvare i ya / mehe dhare paiTe ya mahaseNe ya khattie / / 78 // suggIve daDharahe viNhU vasupujje ya khattie / 20 kayavammA sIhaseNe ya bhANU vissaseNe i ya // 79 / / sUre sudaMsaNe kuMbhe sumittavijae samuddavijaye ya / rAyA ya AsaseNe siddhatthe cciya khattie // 80 // ] gAhA / 1. sthAnAGge'pi sU0 556 // 2. sthAnAGgasUtre [sU0767] 'aNaMtaseNe ta ajitaseNe ta' iti pAThaH / / 3. atra [ ] koSThakAntargata: pATha Avazyakaniyukti-sthAnAGga-samavAyAGgaTIkAnusAreNa ammAbhiH pUrita iti sarvatra jJeyam / / Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 [sU0 157 kulakarAdinAmAni / uditoditakulavaMsA visuddhavaMsA guNehiM uvaveyA / titthappavattayANaM ete pitaro jiNavarANaM / / 81 // jaMbuddIve evaM mAtaromarudevA0 [vijaya seNA siddhatthA maMgalA susImA ya / puhaI lakkhaNa rAmA naMdA viNhU jayA sAmA // 82 / / sujasA suvvaya airA siri devI ya pabhAvaI / paumAvatI ya vappA siva vammA tisilA i ya // 83 // ] gAhAto / jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse imIse osappiNIe cauvIsaM titthakarA hotthA, taMjahA- usabha 1 ajita 2 jAva vaddhamANo 24 ya / etesiM cauvIsAe titthakarANaM cauvIsaM puvvabhaviyA NAmadhejA hotthA, 10 taMjahA paDhamettha vatiraNAbhe vimale taha vimalavAhaNe ceva / tatto ya dhammasIhe sumitta taha dhammamitte ya // 84 / / suMdarabAhU taha dIhabAhu jugabAhu laTThabAhU ya / diNNe ya iMdadiNNe suMdara mAhiMdare ceva // 85 / / sIharahe meharahe ruppI ya sudaMsaNe ya bodhavve / tatto ya NaMdaNe khalu sIhagirI ceva vIsatime // 86 // ahINasattu saMkhe sudaMsaNe NaMdaNe ya bodhavve / osappiNIe ete titthakarANaM tu puvvabhavA // 87 / / etesi NaM cauvIsAe titthayarANaM cauvIsaM sIyAo hotthA, taMjahA- 20 sIyA sudaMsaNA suppabhA ya siddhattha suppasiddhA ya / vijayA ya vejayaMtI jayaMtI aparAjiyA / / 88 / aruNappabha sUrappabha suMkappabha aggisappabhA ceva / vimalA ya paMcavaNNA sAgaradattA taha NAgadattA ya // 89 / / Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 15 20 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre abhayakara NivvutikarI maNoramA taha maNoharA ceva / devakuru uttarakurA visAla caMdappabhA sIyA // 90 // tAto sIyAto savvesiM ceva jiNavariMdANaM / savvajagavacchalANaM savvotukasubhAe chAyAe // 91 // puvviM ukkhittA mANusehiM sA haTTaromakUvehiM / pacchA vahaMti sIyaM asuriMda- suriMda - nAgiMdA / / 92 / / calacavalakuMDaladharA sacchaMdaviuvviyAbharaNadhArI / sura-asuravaMdiyANaM vahaMti sIyaM jiNiMdANaM // 93 // purato vahaMti devA nAgA puNa dAhiNammi pAsamma / paccatthimeNa asurA garulA puNa uttare pAse ||14|| ubho ya viNItAe bAravatIe ariTThavaraNemI / avasesA titthakarA NikkhaMtA jammabhUmIsu // 95 // 288 savve vi egadUseNa [NiggayA jiNavarA cavvIsaM / Na ya NAma aNNaliMge Na ya gihiliMge kuliMge ya / / 96 / / ] gAhA / ekko bhagavaM vIro pAso mallI [ya tihiM tihiM saehiM / bhagavaM pi vAsupujo chahiM purisasaehiM nikkhaMto / / 97 / / ] gAhA / uggANaM bhogANaM rAtiNNA [NaM ca khattiyANaM ca / cauhiM sahassehiM usabho sesA u sahassaparivArA || 18 || ] gAhA / sumatittha NiccabhatteNa [Niggao vAsupujjo jiNo uttheNaM / pAso mallI viya aTTameNa sesA u chaTTheNaM / / 99 / / ] gAhA / etesi NaM cauvIsAe titthakarANaM cauvIsaM paDhamabhikkhAdeyA hotthA, taMjA sejjaMsa baMbhadatte suriMdadatte ya iMdadat ya / tatto ya dhammasI sumitte taha dhammamitte ya // 100 // Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 157] zibikA-tIrthakarasahadIkSita-bhikSA-caityavRkSAdivarNanam / 289 pusse puNavvasU puNa NaMde suNaMde jae ya vijae ya / paume ya somadeve mahiMdadatte ya somadatte ya // 101 // aparAtiya vIsaseNe vIsatime hoti usabhaseNe ya / diNNe varadatte dhanne bahule ya ANupuvvIe // 102 / / ete visuddhalesA jiNavarabhattIya paMjaliuDAo / taM kAlaM taM samayaM paDilAbhetI jiNavariMde // 103 / / saMvacchareNa bhikkhA0 [laddhA usabheNa logaNAheNa / sesehiM bIyadivase laddhAo paDhamabhikkhAo // 104 // ] gAhA / usabhassa paDhamabhikkhA0 [khoyaraso Asi logaNAhassa / sesANaM paramaNNaM amayarasarasovamaM Asi // 105 / / ] gAhA / savvesi pi jiNANaM jahiyaM laddhAto paDhamabhikkhAto / tahiyaM vasudhArAto sarIramettIo vuTThAto // 106 / / etesi NaM cauvIsAe titthakarANaM cauvIsaM cetiyarukkhA hotthA, taMjahANaggoha sattivaNNe sAle piyate piyaMgu chattohe / sirise ya NAgarukkhe mAlI ya piluMkkhurukkhe ya // 107 // teMduga pADali jaMbU Asotthe khalu taheva dadhivaNNe / NaMdIrukkhe tilae aMbagarukkhe asoge ya // 108 / / caMpaya baule ya tahA veDasarukkhe tahA ya dhAyaIrukkhe / sAle ya vaddhamANassa cetiyarukkhA jiNavarANaM // 109 / / battIsatiM dhaNUiM cetiyarukkho u vaddhamANassa / Niccougo asogo occhanno sAlarukkhaNaM // 110 / / 10 15 1. tulanA- "savvehiM pi jiNehiM, jahiaM laddhAo paDhamabhikkhAo / tahiaM vasuhArAo, vuTTAo pupphavuTTIo // 331|| addhaterasakoDI ukkosA tattha hoi vasuhArA / addhaterasa lakkhA, jahaNNiA hoi vasuhArA // 332 / / " iti Avazyakaniryuktau / / Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre 10 tiNNeva gAuyAiM cetiyarukkho jiNassa usabhassa / sesANaM puNa rukkhA sarIrato bArasaguNA u // 111 / / sacchattA sapaDAgA saveDyA toraNehiM uvaveyA / suraasuragarulamahiyANa cetiyarukkhA jiNavarANaM // 112 / / etesi NaM cauvIsAe titthakarANaM cauvIsaM paDhamasIsA hotthA, taMjahApaDhamettha usabhaseNe bitie puNa hoi sIhaseNe u / cArU ya vajjaNAbhe camare taha suvvaya vidabbhe // 113 / / diNNe vArAhe puNa ANaMde gotthubhe suhamme ya / maMdara jase ariTTe cakkAuha sayaMbhu kuMbhe ya // 114 / / bhisae ya iMda kuMbhe varadatte diNNa iMdabhUtI ya / uditoditakulavaMsA visuddhavaMsA guNehiM uvaveyA / titthappavattayANaM paDhamA sissA jiNavarANaM // 115 / / etesi NaM cauvIsAe titthakarANaM cauvIsaM paDhamasissiNIo hotthA, taMjahA15 baMbhI phaggU sammA atirANI kAsavI ratI somA / sumaNA vAruNi sulasA dhAraNi dharaNI ya dharaNidharA // 116 / / paumA sivA suyI aMjU bhAvitappA ya rakkhiyA / baMdhU pupphavatI ceva ajA vaNilA ya AhiyA / / 117 / / jakkhiNI pupphacUlA ya caMdaNajA ya AhitA / 20 uditoditakulavaMsA visuddhavaMsA guNehiM uvaveyA / titthappavattayANaM paDhamA sissI jiNavarANaM // 118 // [TI0] ete ca pUrvo ditA arthAH samavasaraNasthitena bhagavatA dezitA iti samavasaraNavaktavyatAmAha- te NamityAdi, iha NakArau vAkyAlaGkArArthI, ataste iti Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 157] zibikA-tIrthakarasahadIkSita- bhikSA caityavRkSAdivarNanam / 291 prAkRtatvAt tasmin kAle sAmAnyena duHSamasuSamAlakSaNe, tasmin samaye viziSTe yatra bhagavAneva viharati smeti / kappassa samosaraNaM neyavvaM ti ihAvasare kalpabhASyakrameNa samavasaraNavaktavyatA'dhyeyA, sA cA''vazyakoktAyA na vyatiricyate, vAcanAntare tu paryuSaNAkalpoktakrameNetyabhihitam, kiyaddUramityAha - jAva gaNetyAdi, tatra gaNadharaH paJcamaH sudharmAkhyaH sApatya:, zeSA nirapatyAH avidyamAnaziSyasantataya ityarthaH, vocchinna tti siddhA iti, tathAhi parinivvuyA gaNaharA jIvaMte nAyae nava jaNA u / iMdabhUI hamme ya rAyagihe nivvue vIre || [ Ava0 ni0 658] ti / ayaM ca samavasaraNanAyakaH kulakaravaMzotpanno mahApuruSazceti kulakarANAM varapuruSANAM jaMbuddIvetyAdi sugamam, navaraM ca vaktavyatAmAha paDhamettha vimalavAhaNa cakkhuma jasamaM cautthamabhicaMde / tatto paseNaIe marudeve ceva nAbhI ya / / [Ava0 ni0 155] tti / tathA-- caMdajasa caMdakaMtA surUva paDirUva cakkhukaMtA ya / sirikaMtA marudevI kulagarapattINa NAmAI || [Ava0 ni0 159] ti / 1. bRhatkalpabhASye 'samosaraNe kevaiyA / / 1976 / / ' iti gAthAta Arabhya saMkhAIe vi bhave .... // 1297|| ' iti gAthAparyantaM samavasaraNavaktavyatA vartate, kintu jAva gaNaharA sAvaccA niravaccA vocchinnA iti atra jAvazabdena sUcitaH ko'pi pATho bRhatkalpabhASye nAsti / Avazyakaniryuktau tu samosaraNe kevaiyA... ||543 / / ityata Arabhya jaM kAraNa NikkhamaNaM vocchaM eesi ANupuvvIe / titthaM ca suhammAo NiravaccA gaNaharA sesA / / 595 / / iti paryantA bRhatkalpabhASyeNa akSarazaH samAnaprAyA bayo gAthAH santi, tatra ca niravaccA gaNaharA sesA iti pATha upalabhyate // 2. 'te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNassa bhagavao mahAvIrasya nava gaNA ikkArasa gaNaharA hutthA / savve vi NaM ete samaNassa bhagavao mahAvIrassa ekkArasa vi gaNaharA duvAlasaMgiNo caudasapuvviNo samattagaNipiDagadhAragA rAyagihe nagare mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM kAlagayA jAva savvadukkhappahINA / there iMdabhUI there ajjasuhamme ya siddhigae mahAvIre pacchA doNi vi therA parinivvuyA, je ime ajjattAe samA nithA viharati ee NaM savve ajjasuhammassa aNagArassa AvaccijjA, avasesA gaNaharA niravaccA vucchinnA / " iti paryuSaNAkalpasUtre sthavirAvalyAm // / 3. sthAnAGgasU0 556 / "prathamo'tra vimalavAhanazcakSuSmAn yazasvI caturtho'bhicandraH tatazca prasenajit marudevazcaiva nAbhizceti bhAvArtha: sugama eveti gAthArthaH || 155 || candrayazAH candrakAntA surUpA pratirUpA cakSuH kAntA ca zrIkAntA marudevI kulakarapatnInAM nAmAnIti gAthArthaH || 159 || " iti AvazyakasUtre hAribhadryAM vRttau // 5 10 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre 10 tathA- nAbhI jiyasattU yA jiyArI saMvare i ya / mehe dhare paiDhe ya, mahaseNe ya khattie / suggIve daDharahe viNhU vasupujje ya khattie / kayavammA sIhaseNe ya bhANU vissaseNe i ya / / sUre sudaMsaNe kuMbhe sumittavijae samuddavijaye ya / rAyA ya AsaseNe siddhatthe cciya khattie // [Ava0 ni0 387-389] tti| tathA- marudevi vijaya seNA siddhatthA maMgalA susImA ya / puhaI lakkhaNa rAmA naMdA viNhU jayA sAmA / sujasA suvvaya airA, siri devI ya pabhAvatI / paumAvatI ya vappA siva vammA tisilA i ya // [Ava0 ni0 385-386] tti| tathA savvougasubhAe chAyAe tti sarvartukayA sarveSu zaradAdiSu RtuSu sukhadayA chAyayA prabhayA AtapAbhAvalakSaNayA vA yuktA iti zeSaH / / 91 / / tathA sA haTTharomakUvehiM ti sA zibikA yasyAM jino'dhyArUDhaH hRSTaromakUpaiH uddhRSitaromabhirityarthaH / / 92 // tathA calacavalakuMDaladhara tti calAzca te capalakuNDaladharAzceti vAkyam, tathA svacchandena 15 svarucyA vikurvitAni yAnyAbharaNAni mukuTAdIni tAni dhArayanti ye te tathA asurendrAdaya iti yogaH // 93|| garula tti garuDadhvajAH suparNakumArA ityarthaH / / 94 / / tathA- savve vi egadUseNa niggayA jiNavarA cauvIsaM / na ya NAma annaliMge na ya gihiliMge kuliMge ya // [Ava0 ni0 227] tti / egadaseNa tti ekena vastreNendrasamarpitena nopadhibhUtena yuktA niSkrAntA ityarthaH, 20 na cA'nyaliGge sthavirakalpikAdiliGge, tIrthakaraliGga evetyarthaH, kuliGge zAkyAdiliGge / tathA ekko bhagavaM vIro pAso mallI ya tihiM tihiM saehiM / 1. kayadhammA je1,2 // 2. sarve'pi ekadRSyeNa ekavastreNa nirgatAH jinavarAzcaturviMzatiH, apizabdasya vyavahitaH saMbandhaH, sarve yAvantaH khalvatItA jinavarA api ekadRSyeNa nirgatAH / sarve tIrthakRtaH tIrthakaraliGga eva niSkrAntAH, na ca nAma anyaliGge na gRhasthaliGge kuliGge vA, anyaliGgAdyartha ukta eveti gAthArthaH // 227 // " Ava0 hAri0 // 3. eko bhagavAn vIraH caramatIrthakaraH pravrajitaH, tathA pArtho mallizca tribhistribhiH zataiH saha, tathA bhagavAMzca vAsupUjya: SaDbhiH puruSazataiH saha niSkrAnta: pravrajitaH / tathA ugrANAM bhogAnAM rAjanyAnA Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 [sU0 157] tIrthakaramAtR-bhikSA-caityavRkSAdinirUpaNam / bhayavaM pi vAsupujjo chahiM purisasaehiM nikkhaMto / uggANaM bhogANaM rAiNNANaM ca khattiyANaM ca / cauhiM sahassehiM usabho sesA u sahassaparivArA // [Ava0 ni0 224-225] tathA- sumai'ttha niccabhatteNa niggao vAsupujjo jiNo cauttheNaM / pAso mallI viya aTTameNa sesA u chaTTeNaM // [Ava0 ni0 228] ti, sumatiratra nityabhaktena, anupoSito niSkrAnta ityarthaH / tathA- saMvacchareNa bhikkhA laddhA usabheNa loganAheNa / sesehi bIyadivase laddhAo paDhamabhikkhAo / [Ava0 ni0 319] tti, tathA- usabhassa paDhamabhikkhA khoyaraso Asi loganAhassa / sesANaM paramaNNaM amayarasarasovamaM Asi // [Ava0 ni0 320] 10 sarIramettIo tti puruSamAtrAH // 106 / / ceiyarukkha tti baddhapIThA vRkSA yeSAmadhaH kevalAnyutpannAnIti / battIsaM dhaNuyAI gAhA, niccougo tti nityaM sarvadA Rtureva puSpAdikAlo yasya sa nityartukaH asogo tti azokAbhidhAno yaH samavasaraNabhUmimadhye bhavati, occhanno sAlarukkheNaM ti avacchannaH zAlavRkSaNetyata eva vacanAdazokasyopari zAlavRkSo'pi 15 kathaJcidastItyavasIyata iti // 110 / / tiNNeva gAuyAI gAhA RSabhasvAmino dvAdazaguNa ityarthaH / / 111 / / saveiya tti vedikAyuktAH, ete cAzokAH samavasaraNasambandhinaH sambhAvyanta iti / / 112 / / ca kSatriyANAM ca caturbhiH sahasraH saha RSabhaH, kim ? niSkrAnta iti varttate, zeSAstu ajitAdayaH sahasraparivArA niSkrAntA iti, ugrAdInAM ca svarUpamadhaH pratipAditameveti gAthArthaH // 224-25 // " Ava0 hAri0 // 1. "sumati: tIrthakaraH, theti nipAtaH, nityabhaktena anavaratabhaktena nirgato niSkrAntaH, tathA vAsupUjyo jinazcaturthena, nirgata iti varttate, tathA pArtho mallyapi cASTamena, zeSAstu RSabhAdayaH SaSTheneti gAthArthaH / / 228 // " Ava0 hAri0 / / 2. saMvatsareNa bhikSA labdhAH RSabheNa lokanAthena prathamatIrthakRtA, zeSaiH ajitAdibhiH bharatakSetratIrthakadbhiH dvitIyadivase labdhAH prathamabhikSA iti gAthArthaH // 319 / / RSabhasya ta ikSarasaH prathamapAraNake AsIllokanAthasya, zeSANAm ajitAdInAM paramaM ca tadannaM ca paramAnnaM pAyasalakSaNam, kiMviziSTamityAha- amRtarasavada rasopamA yasya tad amRtarasarasopamamAsIditi gAthArthaH // 320 // " iti AvazyakasUtrasya hAribhadrayAM vRttau / / Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 15 5 mahAharI ya vijae ya paume rAyA taheva ya / 20 AcAryazrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre [sU0 158] [1] jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse imIse osappiNIe bArasa cakkavaTTIpita hotthA, taMjahA 25 294 usabhe sumittavijae samuhavijae ya vissaseNe ya / sUrite sudaMsaNe paumuttara kattavIrie ceva // 119 // baMbhe bArasa vutte piunAmA cakkavaTTINaM // 120 / / jaMbuddIve NaM dIve bharahe vAse imAe osappiNIe bArasa cakkavaTTimAyaro hotthA, taMjahA sumaMgalA jasavatI bhaddA sahadevA atirA siri devI / jAlA tArA merA vappA culaNI ya apacchimA // 121 // jaMbuddIve NaM dIve bharahe vAse imAe osappiNIe bArasa cakkavaTTI hotthA taMjahA bharahe sagare maghavaM0 [saNaMkumAro ya rAyasaddUlo / saMtI kuMthU ya aro havai subhUmo ya koravvo / / 122 / / navamo ya mahApaumo hariseNo ceva rAyasaddUlo / jayanAmo ya naravaI bArasamo baMbhadatto ya / / 123 / / ] gAdhAto / etesi NaM bArasahaM cakkavaTTINaM bArasa itthirayaNA hotthA, taMjahApaDhamA hoi subhaddA, bhaddA suNaMdA jayA ya vijayAya / kaNhasirI sUrasirI, paumasirI vasuMdharA devI / lacchimatI kurumatI, itthIrataNANa nAmAI // 124 // jaMbuddIve NaM dIve bharahe vAse imAe osappiNIe nava baladeva - vAsudevapitaro hotthA, taMjahA payAvatI ya baMbhe [rudde some sive ti ta / mahasIha aggisIhe, dasarahe navame ta vasudeve / / 125 / / ] gAhA / jaMbuddIve NaM dIve bharahe vAse imIse osappiNIe Nava vAsudevamAtaro Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 295 10 [sU0 158 cakravartipitR-mAtR-cakravartinAmAni vAsudeva-baladevavarNanam / hotthA, taMjahAmiyAvatI umA ceva, puDhavI sIyA ya ammayA / lacchimatI sesamatI, kekaI devaI i ya // 126 / / jaMbuddIve NaM dIve bharahe vAse imAe osappiNIe Nava baladevamAyaro hotthA, taMjahA bhaddA subhaddA ya suppabhA sudaMsaNA vijayA ya vejayaMtI / jayaMtI aparAtiyA NavamiyA ya rohiNI baladevANaM mAtaro // 127 / / [TI0] tathA-bharaho sagaro maghavaM saNaMkumAro ya rAyasadUlo / saMtI kuMthU ya aro havai subhUmo ya koravvo / / navamo ya mahApaumo hariseNo ceva rAyasadlo / jayanAmo ya naravaI bArasamo baMbhadatto ya // [Ava0 ni0 374-375] tathA- payAvatI ya baMbho somo ruddo sivo mahasivo ya / ___ aggisihA ya dasaraho navamo bhaNio ya vasudevo / [Ava0 ni0 411] tti| [sU0 158] [2] jaMbuddIve NaM dIve bharahe vAse imIse osappiNIe nava dasAramaMDalA hotthA, taMjahA- uttamapurisA majjhimapurisA pahANapurisA oyaMsI 15 teyaMsI vaccaMsI jasaMsI chAyaMsI kaMtA somA subhagA piyadaMsaNA surUvA suhasIla-suhAbhigama-savvajaNaNayaNakaMtA ohabalA atibalA mahAbalA aNihatA aparAtiyA sattumaddaNA ripusahassamANamadhaNA sANukkosA amaccharA acavalA acaMDA mitamaMjupalAvahasita-gaMbhIra-madhurapaDipuNNasaccavayaNA abbhuvagayavacchalA saraNNA lakkhaNavaMjaNaguNovavetA mANummANapamANa- 20 paDipuNNasujAtasavvaMgasuMdaraMgA sasisomAgArakaMtapiyadasaNA amasaNA payaMDadaMDappayAragaMbhIradarisaNijA tAladdhayovviddhagarulakeU mahAdhaNuvikaDDhayA mahAsattasAgarA duddharA dhaNuddharA dhIrapurisA juddhakittipurisA vipulakulasamubbhavA mahArayaNavihADagA addhabharahasAmI somA rAyakulavaMsatilayA ajiyA ajitarahA 1. itaH paraM trINi patrANi kha0 madhye na santi / / Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre hala-musala-kaNagapANI saMkha-cakka-gaya-satti-NaMdagadharA pavarujjalasukaMtavimalagotthubhatirIDadhArI kuMDalaujjoviyANaNA puMDarIyaNayaNA ekAvalikaMThalaitavacchA sirivacchasulaMchaNA varajasA savvouyasurabhikusumasuracitapalaMbasobhaMtakaMtavikasaMtacittavaramAlaraiyavacchA aTThasayavibhattalakkhaNapasattha5 suMdaraviratiyaMgamaMgA mattagayavariMdalaliyavikkamavilAsiyagatI sAratanavathaNiyamadhuragaMbhIrakoMcanigghosaduMdubhisarA kaDisuttaganIlapIyakosejjavAsasA pavaradittateyA narasIhA naravatI nariMdA naravasahA maruyavasabhakappA abbhahiyaM rAyateyalacchIe dippamANA nIlaga-pItagavasaNA duve duve rAma-kesavA bhAyaro hotthA, taMjahA10 tiviTTha ya jAva kaNhe // 128 // ayale vi0 jAva rAme yAvi apacchime // 129 // etesi NaM NavaNhaM baladeva-vAsudevANaM puvvabhaviyA nava nAmadhejA hotthA, taMjahA vissabhUtI pavvayae dhaNadatta samuddadatta sevAle / piyamitta laliyamitte puNavvasU gaMgadatte ya // 130 / / etAI nAmAiM puvvabhave Asi vAsudevANaM / etto baladevANaM jahakkama kittaissAmi // 131 // vissanaMdI subaMdhU ya sAgaradatte asoga lalie ya / vArAha dhammaseNe aparAiya rAyalalie ya // 132 // 20 etesiM NaM NavaNhaM baladeva-vAsudevANaM puvvabhaviyA nava dhammAyariyA hotthA, taMjahA 1.. "tividrU a duviThU sayaMbhu purisuttame purisasIhe / taha purisapuMDarIe datte nArAyaNe kaNhe / / 40 / / ayale vijae bhadde suppabhe a sudaMsaNe / ANaMde NaMdaNe paume rAme Avi apacchime // 41 / / " iti saMpUrNa gAthAdvayam AvazyakamUlabhASye vartate / / Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 10 [sU0 158] vAsudeva-baladevAdinAmAni / 297 saMbhUta subhadda sudaMsaNe ya seyaMsa kaNha gaMgadatte ya / sAgara samuddanAme dumaseNe ya Navamae // 133 / / ete dhammAyariyA kittIpurisANa vAsudevANaM / puvvabhave AsiNhaM jattha nidANAI kAsI ya // 134 / / etesiM NaM NavaNhaM vAsudevANaM puvvabhave Nava NidANabhUmIto hotthA, taMjahA- 5 maharA jAva hatthiNapuraM ca // 135 / / etesi NaM NavaNhaM vAsudevANaM nava NidANakAraNA hotthA, taMjahAgAvI jue jAva mAtukA ti ya // 136 / / etesi NaM NavaNhaM vAsudevANaM Nava paDisattU hotthA, taMjahAassaggIve jAva jarAsaMdhe // 137 / / ete khalu paDisattU jAva sacakkehiM // 138 // ekko ya sattamAe paMca ya chaTThIe paMcamA ekko / ekko ya cautthIe kaNho puNa taccapuDhavIe // 139 / / aNidANakaDA rAmA0 [savve vi ya kesavA niyANakaDA / uTuMgAmI rAmA kesava savve ahogAmI // 140 // ] gAhA / aTuMtakaDA rAmA, ego puNa baMbhaloyakappammi / ekkA se gabbhavasahI, sijjhissati AgamisseNaM // 141 // jaMbuddIve NaM dIve eravate vAse imIse osappiNIe cauvIsaM titthagarA hotthA, taMjahA caMdANaNaM sucaMdaM ca aggiseNaM ca naMdiseNaM ca / isidiNNaM vayahAriM vaMdimo sAmacaMdaM ca // 142 // vaMdAmi juttiseNaM ajitaseNaM taheva sivaseNaM / buddhaM ca devasamma sayayaM nikkhittasatthaM ca // 143 / / assaMjalaM jiNavasabhaM vaMde ya aNaMtaI amiyaNANiM / uvasaMtaM ca dhuyarayaM vaMde khalu guttiseNaM ca // 144 / / 15 20 25 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre atipAsaM ca supAsaM devIsaravaMdiyaM ca marudevaM / nivvANagayaM ca dharaM khINaduhaM sAmakoTTaM ca // 145 / / jiyarAgamaggiseNaM vaMde khINarayamaggiuttaM ca / vokasiyapejadosaM ca vAriseNaM gataM siddhiM // 146 / / 5 jaMbuddIve dIve bharahe vAse AgamesAte ussappiNIe satta kulagarA bhavissaMti, taMjahA mittavAhaNe subhUme ya suppabhe ya sayaMpabhe / datte sahame subaMdhU ya AgamesANaM hokkhati // 147 / / jaMbuddIve NaM dIve [bharahe vAse] AgamesAte ussappiNIte dasa kulakarA 10 bhavissaMti, taMjahA- vimalavAhaNe sImaMkare sImaMdhare khemaMkare khemaMdhare daDhadhaNU dasadhaNU sayadhaNU paDisuI sammuI ti / jaMbuddIve NaM dIve bharahe vAse AgapesAe ussappiNIe cauvIsaM titthakarA bhavissaMti, taMjahA mahApaume 1 surAdeve 2 supAse ya 3 sayaMpabhe 4 / 15 savvANubhUtI 5 arahA devautte ya hokkhatI 6 // 148 / / udae 7 peDhAlaputte ya 8 poTTile 9 satae ti ya 10 / muNisuvvate ya arahA 11 savvabhAvavidU jiNe 12 // 149 / / amame 13 NikkasAe ya 14, nippulAe ya 15 nimmame 16 / cittautte 17 samAhI ya 18 AgamisseNa hokkhaI / / 150 / / 20 saMvare 19 aNiyaTTI ya 20, vivAe 21 vimale ti ya 22 / devovavAe arahA 23 aNaMtavijae ti ya 24 / / 151 / / ete vuttA cauvvIsaM bharahe vAsammi kevalI / AgamissANa hokhaMti dhammatitthassa desagA // 152 / / etesi NaM cauvIsAe titthakarANaM puvvabhaviyA cauvIsaM nAmadhejA 25 bhavissaMti, taMjahA Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 5 [ sU0 158] kulakara-tIrthakara-cakravarti-vAsudeva-baladevAdinAmAni / seNiya supAsa udae, poTila aNagAre taha daDhAU ya / kattiya saMkhe ya tahA, NaMda suNaMde satae ya bodhavvA // 153 / / devaI ceva saccati taha vAsudeve baladeve / rohiNi sulasA ceva ya tatto khalu revatI ceva // 154 / / tatto havati migAlI bodhavve khalu tahA bhayAlI ya / dIvAyaNe ya kaNhe tatto khalu nArae ceva // 155 / / aMmaDe dArumaDe yA sAtIbuddhe ya hoti bodhavve / ussappiNi AgamesAe titthakarANaM tu puvvabhavA // 156 // etesi NaM cauvIsaM titthakarANaM cauvIsaM pitaro bhavissaMti, cauvIsaM mAtaro bhavissaMti, cauvIsaM paDhamasIsA bhavissaMti, cauvIsaM paDhamasissiNIto 10 bhavissaMti, cauvIsaM paDhamabhikkhAdA bhavissaMti, cauvIsaM cetiyarukkhA bhavissaMti / ___ jaMbuddIve NaM dIve bharahe vAse AgamesAe usappiNIe bArasa cakkavaTTI bhavissaMti, taMjahAbharahe ya dIhadaMte gUDhadaMte ya suddhadaMte ya / 15 siriutte siribhUtI sirisome ya sattame // 157 // paume ya mahApaume vimalavAhaNe vipulavAhaNe ceva / riTe bArasame vutte AgamesA bharahAhivA // 158 / / / etesi NaM bArasaNhaM cakkavaTTINaM bArasa pitaro bhavissaMti, bArasa mAtaro bhavissaMti, bArasa itthIrayaNA bhavissaMti / 20 jaMbuddIve NaM dIve bharahe vAse AgamesAe ussappiNIe Nava baladeva-vAsu- / devapitaro bhavissaMti, Nava vAsudevamAtaro bhavissaMti, Nava baladevamAtaro bhavissaMti Nava dasAramaMDalA bhavissaMti, taMjahA- uttimapurisA majjhimapurisA pahANapurisA oyaMsI evaM so ceva vaNNato bhANiyavvo jAva nIlagapItagavasaNA duve duve rAma-kesavA bhAtaro bhavissaMti, taMjahA 25 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre NaMde ya 1 NaMdamitte 2 dIhabAhU 3 tahA mahAbAhU 4 / aibale 5 mahabbale 6 balabhadde ya sattame 7 // 159 / / duviThU ya 8 tiviThU ya 9 AgamesANaM vaNhiNo / jayaMte vijae bhadde suppabhe ya sudaMsaNe // 5 ANaMde NaMdaNe paume saMkarisaNe ya apacchime // 160 // etesi NaM navaNhaM baladeva-vAsudevANaM puvvabhaviyA Nava nAmadhejjA bhavissaMti, Nava dhammAyariyA bhavissaMti, Nava niyANabhUmIo bhavissaMti, Nava niyANakAraNA bhavissaMti, Nava paDisattU bhavissaMti, taMjahA tilae ya lohajaMghe vairajaMghe ya kesarI ya paharAe / 10 aparAjiye ya bhIme mahAbhImaseNe ya suggIve ya apacchime // 161 / / ete khalu paDisattU kittIpurisANa vAsudevANaM / savve ya cakkajohI hammihiMti sacakkehiM // 162 // jaMbuddIve NaM dIve eravate vAse AgamesAe ussappiNIe cauvIsaM titthakarA bhavissaMti, taMjahA15 sumaMgale atthasiddhe ya, vvANe ya mahAjase / dhammajjhae ya arahA, AgamesANa hokkhati // 163 / / siricaMde pupphakeU ya, mahAcaMde ya kevalI / suyasAgare ya arahA, AgamesANa hokkhatI // 164 // 1. terApaMthibhiH jaina vizvabhAratI-lADanUtaH IsavIye 1984 varSe prakAzite, sthAnakavAsibhizca IsavIye 2000 varSe byAvarata: prakAzite samavAyAGgasUtre'tra IdRza: pAThaH- "sumaMgale ya siddhatthe NivvANe ya mahAjase / dhammajjhae ya arahA AgamissANa hokkhaI / siricaMde pupphakeU mahAcaMde ya kevalI / suyasAgare ya arahA AgamissANa hokkhaI / siddhatthe puNNaghose ya mahAghose ya kevalI / saccaseNe ya arahA AgamissANa hokkhaI / / sUraseNe ya arahA mahAseNe ya kevalI / savvANaMde ya arahA devautte ya hokkhaI / / supAse suvvae arahA arahe ya sukosle| hA aNaMtavijae AgamissANa hokkhaI / / vimale uttare arahA arahA ya mahAbale / devANaMde ya arahA AgamissANa hokkhaI / / ee vuttA cauvvIsaM eravayammi kevalI / AgamissANa hokkhaMti dhammatitthassa desagA // " 2. ita Arabhya devautte ya hokhatI' itiparyantaH pAThaH khaM0 madhye dvirbhUtaH // Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 sU0 158] tIrthakarAdinAmAni vAsudeva-baladevavarNanAdi / siddhatthe puNNaghose ya, mahAghose ya kevalI / saccaseNe ya arahA, aNaMtavijae i ya // 165 / / sUraseNe mahAseNe, devaseNe ya kevalI / savvANaMde ya arahA, devautte ya hokkhatI // 166 / / supAse suvvate arahA, mahAsukke ya sukosale / devANaMde arahA aNaMtavijae i ya // 167 / / vimale uttare arahA arahA ya mahAbalo / devovavAe arahA AgamessANa hokkhatI // 168 // ee vuttA cauvvIsaM, eravatavAsammi kevalI / AgamesANa hokkhaMti, dhammatitthassa desagA // 169 // bArasa cakkavaTTipitaro mAtaro cakkavaTTiitthIrayaNA bhavissaMti, nava baladevavAsudevapitaro mAtaro Nava dasAramaMDalA bhavissaMti, taMjahA- uttimapurisA jAva rAmakesavA bhAyaro bhavissaMti, nAmA, paDisattU, puvvabhavaNAmadhejANi, dhammAyariyA, NidANabhUmIo, NidANakAraNA, AyAe, eravate AgamesA bhANiyavvA, evaM dosu vi AgamesA bhANiyavvA / 15 [TI0] jaMbUdIvetyAdi / dasAramaMDala tti / dazArANAM vAsudevAnAM maNDalAni baladeva-vAsudevadvaya-dvayalakSaNAH samudAyA dazAramaNDalAni, ata eva do do rAmakesava tti vakSyati, dazAramaNDalAvyatiriktatvAcca baladeva-vAsudevAnAM dazAramaNDalAnIti 10 1. khaM0 madhye yAdRzaH pATha upalabhyate so'tra upanyastaH / aNaMtavijae i ya ityayaM pAThaH khaM0 madhye 167 tame zloke punarapi dRzyate / kintu etatsthAne AgamessANa hokkhatI iti pATho'tra yadi bhavet tadA sarvaM samaJjasaM bhavet. 24 saMkhyApUrtirapi ca kathaJcid bhavet / atra ca samavAyAGgasUtrasya hastalikhitAdarzeSu anyeSu ca pravacanasAroddhAra-titthogAlIprakIrNakAdigrantheSu bhUyAn pAThavisaMvAdo dRzyate / vistareNa etajjijJAsubhiH zrImahAvIrajainavidyAlayena vikramasaM0 2041 varSe [isavIye 1985 varSe] prakAzite'smatsaMpAdite samavAyAGgasUtre tatratyapariziSTe ca draSTavyam / / 2. je1,2 madhye'tra IdRzaH pAThaH- devANaMde arahA NaM vijaye vimala uttare // 167 // arahA arahA ya mahAyase / devovavAe arahA AgamessANa hokkhatI // 168 // 3. dRzyatAM pR0299 paM025 // Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre pUrvamuddizyApi dazAramaNDalavyaktibhUtAnAM teSAM vizeSaNArthamAha- tadyathetyAdi, tadyatheti baladeva-vAsudevasvarUpopanyAsArambhArthaH, kecittu dazAramaMDaNA iti paThanti, tatra dazArANAM vAsudevakulInaprajAnAM maNDanA: zobhAkAriNo dazAramaNDanA:, uttamapuruSA iti tIrthakarAdInAM catuSpaJcAzata uttamapuruSANAM madhyavarttitvAt, madhyamapuruSA: tIrthakara5 cakriNAM prativAsudevAnAM ca balAdyapekSayA madhyavarttitvAt, pradhAnapuruSAstAtkAlikapuruSANAM zauryAdibhiH pradhAnatvAt, ojasvino mAnasabalopetatvAt, tejasvino dIptazarIratvAt, varcasvinaH zArIrabalopetatvAt, yazasvina: parAkramaM prApya prasiddhiprAptatvAt, chAyaMsi tti prAkRtatvAt chAyAvantaH zobhamAnazarIrAH, ata eva kAntA: kAntiyogAt, saumyA araudrAkAratvAt, subhagA janavallabhatvAt, priyadarzanA: 10 cakSuSyarUpatvAt, surUpA: samacaturasrasaMsthAnatvAt, zubhaM sukhaM vA sukhakaratvAcchIlaM svabhAvo yeSAM te zubhazIlA: sukhazIlA vA, sukhenAbhigamyante sevyante ye zubhazIlatvAdeva te sukhAbhigamyAH, sarvajananayanAnAM kAntA abhilASyA ye te tathA, tata: padatrayasya karmadhArayaH, oghabalA: pravAhabalAH avyavacchinnabalatvAt, atibalA: zeSapuruSabalAnAmatikramAt, mahAbalA: prazastabalAH, anihatA nirupa15 kramAyuSkatvAduroyuddhe vA bhUmyAmapAtitvAt, aparAjitAstaireva zatrUNAM parAjitatvAt, etadevAha- zatrumardanAstaccharIra-tatsainyakadarthanAd, ripusahasramAnamathanAstadrAJchitakAryavighaTanAt, sAnukrozAH praNateSvadrohakatvAt, amatsarA: paraguNalavasyApi grAhakatvAt, acapalA manovAkkAyasthairyAt, acaNDA niSkAraNaprabalakoparahitatvAt, mite parimite maJjunI komale pralApazca AlApo hasitaM ca yeSAM te mitama pralApa20 hasitAH, gambhIram adarzitaroSa-toSa-zokAdivikAraM meghanAdavadvA, madhuraM zravaNasukhakaraM pratipUrNam arthapratItijanakaM satyam avitathaM vacanaM vAkyaM yeSAM te tathA, tataH padadvayasya karmadhArayaH, abhyupagatavatsalAH tatsamarthanazIlatvAt, zaraNyAstrANakaraNe sAdhutvAt, lakSaNAni mAnAdIni vajra-svastika-cakrAdIni vA vyaJjanAni tilaka1. 'vAdInAM he2 / / 2. yuddhe bAhubhyAmapAti aparA je2 // Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 [sU0 158] vAsudeva-baladevavarNanam / maSAdIni teSAM guNA maharddhiprAptyAdayastairupaapaitAH zakandhvAdidarzanAdupapetA yuktA lakSaNavyaJjanaguNopapetA:, mAnamudakadroNaparimANazarIratA, katham ?, udakapUrNAyAM droNyAM niviSTe puruSe yajjalaM tato nirgacchati tadyadi droNapramANaM syAt tadA sa puruSo mAnaprApta ityabhidhIyate, unmAnam arddhabhAraparimANatA, katham ?, tulAropitasya puruSasya yadyarddhabhArastaulyaM bhavati tadA'sAvunmAnaprApta ucyate, pramANamaSTottarazata- 5 magulAnAmucchrayaH, mAnonmAnapramANaiH pratipUrNam anyUnaM sujAtamA garbhAdhAnAt pAlanavidhinA sarvAGgasundaraM nikhilAvayavapradhAnam aGgaM zarIraM yeSAM te tathA, zazivat saumyAkAramaraudramabIbhatsaM vA kAntaM dIpaM priyaM janapremotpAdakaM darzanaM rUpaM yeSAM te tathA, amasaNa tti amasRNA: prayojaneSvanalasA: amarSaNA vA aparAdhiSvakRtakSamAH, prakANDa utkaTo daNDaprakAra AjJAvizeSo nItibhedavizeSo vA 10 yeSAM te tathA, athavA pracaNDo duHsAdhyasAdhakatvAd daNDapracAraH sainyavicaraNaM yeSAM te tathA, gambhIrA alakSyamANAntarvRttitvena dRzyante ye te gambhIradarzanIyAH, tataH padadvayasya karmadhArayaH, pracaNDadaNDapracAreNa vA ye gambhIrA dRzyante, tathA tAlastalo vA vRkSavizeSo dhvajo yeSAM te tAladhvajA: baladevAH, udviddhaH ucchrito garuDalakSitaH ketuH dhvajo yeSAM te udviddhagaruDaketavo vAsudevAH, tAladhvajAzca udviddhagaruDaketavazca 15 tAladhvajodviddhagaruDaketavaH, mahAdhanurvikarSakA: mahAprANatvAt, mahAsattvalakSaNajalasya sAgarA iva sAgarA AzrayatvAnmahAsattvasAgarAH, durddharA raNAGgaNe teSAM praharatAM kenApi dhanvinA dhArayitumazakyatvAt, dhanurdharA: kodaNDapraharaNAH, dhIreSveva te puruSAH puruSakAravanto na kAtareSviti dhIrapuruSAH, yuddhajanitA yA kIrtistatpradhAnAH puruSA yuddhakIrtipuruSAH, vipulakulasamudbhavA iti pratItam, mahAratnaM vajraM tasya 20 mahAprANatayA vighaTakA aguSTha-tarjanIbhyAM cUrNakA mahAratnavighaTakAH, vajraM hi 1. "71. aco'ntyAdi Ti / 1 / 1 / 64 / acAM madhye yo'ntyaH sa Adiryasya taTTisaMjJaM syAt / / zakandhvAdiSu pararUpaM vAcyam / / tacca Te: / / zakandhuH / krkndhuH| kulaTA / (ga) sImantaH kezaveze // sImAnto'nyaH / mniissaa| halISA / lAGgalISA / pataJjali: / sAraGgaH pazu-pakSiNoH / sAraGgo'nyaH / / AkRtigaNo'yam / / mArtaNDaH / / " iti pA0 siddhAntakaumudyAm / / 2. dIptaM je2 he2 / / 3. vA nAsti je1.2 he1 / / 4. ita: khaM0 prateH praarmbhH|| Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre adhikaraNyAM dhRtvA ayoghanenA''sphoTyate na ca bhidyate tAveva ca bhittIti durbhedaM taditi, athavA mahatI yA AracanA sAgara - zakaTavyUhAdinA prakAreNa sisaGgrAmayiSormahAsainyasya tAM raNaraGgarasikatayA mahAbalatayA ca vighaTayanti viyojayanti ye te mahAracanAvighaTakAH, pAThAntareNa tu mahAraNavighaTakAH, 5 arddhabharatasvAminaH, saumyA nIrujA rAjakulavaMzatilakA: ajitA: ajitarathAH, halamuzala-kaNakapANayaH, tatra hala - muzale pratIte, te praharaNatayA pANau haste yeSAM te baladevAH, yeSAM tu kaNakA bANA: pANau te zArGgadhanvAno vAsudevAH, zaMkhazca paJcajanyAbhidhAnaH cakraM ca sudarzananAmakaM gadA ca kaumodakIsaMjJA lakuTavizeSaH zaktizca trizUlavizeSo nandakazca nandakAbhidhAnaH khaDgaH, tAn dhArayantIti zaMkha-cakra-gadA10 zakti-nandakadharAH vAsudevAH, pravaro varaprabhAvayogAdujjvalaH zuklatvAt svacchatayA vA, sukAntaH kAntiyogAt, pAThAntare sukRtaH suparikarmmitatvAt, vimalo malavarjitatvAt, gotthubha tti kaustubhAbhidhAno yo maNivizeSastaM tirIDaM ti kirITaM ca mukuTaM dhArayanti ye te tathA, kuNDalodyotitAnanAH, puNDarIkavannayane yeSAM te tathA, ekAvalI AbharaNavizeSaH sA kaNThe grIvAyAM lagitA vilambitA satI vakSasi 15 urasi varttate yeSAM te ekAvalIkaNThalagitavakSasaH, zrIvRkSAbhidhAnaM suSThu lAJchanaM mahApuruSatvasUcakaM vakSasi yeSAM te zrIvRkSalAJchanAH, varayazasaH sarvatra vikhyAtatvAt, sarvartukAni sarvaRtusaMbhavAni surabhINi sugandhIni yAni kusumAni taiH suracitA kRtA yA pralambA AprapadInA sobhaMta tti zobhamAnA kAntA kamanIyA vikasantI phullantI citrA paJcavarNA varA pradhAnA mAlA srak racitA nihitA ratidA vA sukhakArikA 20 vakSasi yeSAM te sarvartukasurabhikusumasuracitapralambazobhamAnakAntavikasaccitravaramAlAracitavakSasaH, tathA aSTazatasaMkhyAni vibhaktAni viviktarUpANi yAni lakSaNAni cakrAdIni taiH prazastAni maGgalyAni sundarANi ca manoharANi viracitAni vihitAni aMgamaMga tti aGgopAGgAni ziro'GgulyAdIni yeSAM te aSTazatavibhaktalakSaNaprazastasundaraviracitAGgopAGgAH, tathA mattagajavarendrasya yo 1. tAveva adhikaraNyayoghanAveva ityarthaH // 304 9 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sR0 158] vAsudeva-baladevavarNanam / 305 lalito manoharo vikramaH saMcaraNaM tadvadvilAsitA saMjAtavilAsA gati: gamanaM yeSAM te mattagajavarendralalitavikramavilAsitagatayaH, tathA zaradi bhavaH zAradaH sa cAsau navaM stanitaM rasitaM yasminni?Se sa navastanita: sa ceti samAsaH, sa cAsau madhuro gambhIrazca yaH krauJcanirghoSaH pakSivizeSaninAdastadvad dundubhisvaravacca svaro nAdo yeSAM te zAradanavastanitamadhuragambhIrakrauJcanirghoSadundubhisvarAH, iha ca zaratkAle hi 5 krauJcA mAdyanti madhuradhvanayazca bhavantIti zAradagrahaNam, tathA pauna:puNyena zabdapravRttau tadbhaGgAdamanojJatA tasya syAditi navastanitagrahaNaM svarUpopadarzanArthaM tu madhuragambhIragrahaNamiti, tathA kaTIsUtrakam AbharaNavizeSastatpradhAnAni nIlAni baladevAnAM pItAni vAsudevAnAM kauzeyakAni vastravizeSabhUtAni vAsAMsi vasanAni yeSAM te kaTIsUtrakanIlapItakauzeyavAsasaH, pravaradIptatejaso varaprabhAvatayA varadIptitayA 10 ca, narasiMhA vikramayogAt, narapatayaH tannAyakatvAt, narendrA: paramaizvaryayogAt, naravRSabhA utkSiptakAryabharanirvAhakatvAt, maruvRSabhakalpA: devarAjopamAH, abhyadhikaM zeSarAjebhyaH rAjatejolakSmyA dIpyamAnAH, nIlakapItakavasanA iti punarbhaNanaM nigamanArtham, kathaM te navetyAha- duve duve ityAdi, evaM ca nava vAsudevA nava baladevA iti, tiviTTha ya yAvatkaraNAt duviThU ya sayaMbhu purisuttame purissiihe| 15 taha purisapuMDarIe datte nArAyaNe kaNhe / / [Ava0 bhA0 40] tti, ayale vijaye bhadde suppabhe ya sudaMsaNe / AnaMde NaMdaNe paume rAme Avi apacchime / / [Ava0 bhA0 41] tti / kittIpurisANaM ti kIrtipradhAnapuruSANAmiti / / 134 / / mahurA ya kaNagavatthU sAvatthI poyaNaM ca rAyagihaM / kAyaMdI kosaMbI mihilapurI hatthiNapuraM ca // [Ava0 pra0 ] tathA- gAvI jue saMgAme taha itthI parAio raMge / bhajANurAga goTThI paraiDDI mAuyA i ya // [Ava0 pra0 ] tti / 20 1. ca madhura' khaM0 // 2. Avazyakaniryuktau prakSipteyaM gAthA / / 3. ya jue khaM0 he1 // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre 5 tathA- assaggIve tArae merae mahukeDhave nisuMbhe ya / bali paharAe taha rAvaNe ya navame jarAsaMdhe // [Ava0 bhA0 42] tti / ee khalu paDisattU kittIpurisANa vAsudevANaM / savve vi cakkajohI savve vi hayA sacakkehiM / / [Ava0 bhA0 43] ti / aNiyANakaDA rAmA savve vi ya kesavA niyANakaDA / uDDhaMgAmI rAmA kesava savve ahogAmI / / [Ava0 ni0 415] ti / AgamisseNaM ti AgamiSyatA kAlena AgamessANaM ti pAThAntare AgamiSyatAM bhaviSyatAM madhye setsyatIti // 141 / / jambUdvIpairavate asyAmavasarpiNyAM caturviMzatistIrthakarA abhUvan, tAMzca 10 stutidvAreNAha- caMdANaNaM gAhA / candrAnanaM 1 sucandraM ca 2 agnisenaM ca 3 nandiSeNaM ca 4 / kvacidAtmaseno'yaM dRzyate / RSidinnaM ca 5 vratadhAriNaM ca 6 vandAmahe zyAmacandraM ca 7 // 142 // ___vaMdAmi gAhA, vande yuktisenaM kvacidayaM dIrghabAhurdIghaseno vocyate 8, ajitasenaM kvacidayaM zatAyurucyate 9, tathaiva zivasenaM kvacidayaM satyaseno'bhidhIyate satyakizceti 15 10, buddhaM cAvagatatattvaM ca devazarmANaM devasenAparanAmakaM 11, satataM sadA vande iti prakRtam, nikSiptazastraM ca nAmAntarataH zreyAMsam 12 / / 143 / / asaMjalaM gAhA, asaMjvalaM jinavRSabhaM pAThAntareNa asvayaMjvalaM 13, vande anantajitamamitajJAninaM sarvajJamityarthaH, nAmAntareNAyaM siMhasena iti 14, upazAntaM 1. rAmaNe je1,2 he1,2 / / 2. saMdha tti je1 khamU0 / 'saMdhu tti khaMsaM0 // 3 "ete khalu pratizatravaH, ete eva. khaluzabdasya avadhAraNArthatvAt, nAnye, kIrtipuruSANAM vAsudevAnAm, sarve cakrayodhinaH, sarve ca hatA: svacakrairiti, yatastAnyeva taccakrANi vAsudevavyApattaye kSiptAni taiH puNyodayAt vAsudevaM praNamya tAneva vyApAdayanti iti gAthArthaH // 43 / / anidAnakRto rAmAH, sarve api ca kezavA nidAnakRtaH, UrdhvagAmino rAmAH, kezavAH sarve adhogAminaH / bhAvArthaH sugamaH, navaraM prAkatazailyA pUrvAparanipAtaH anidAnakatA rAmA: iti, anyathA akRtanidAnA rAmA iti draSTavyam, kezavAstu kRtanidAnA iti gAthArthaH // 415 / / '' iti AvazyakasUtrasya hAribhadryAM vRttau / / 4. sacakkeNa / aNi je2 // 5. 'gAmi tti je1 / / 6. setsyaMtIti khaM0 / / 7. naMdiseNaM je2 he2 / / 8. 'seno dRzyate je2 / / 9. ca nAsti je1,2 he1,2 // 10. anantajinama je2 he1 / anantakaM taM jinama he2 // Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sU0 159] tIrthakaranAmAdi / 307 ca upazAntasaMjJaM dhUtarajasaM 15 vande khalu guptisenaM ca 16 / / 144 / / ___ aipAsaM gAhA, atipAdyaM ca 17 supArzva 18 devezvaravanditaM ca marudevaM 19 nirvANagataM ca dharaM dharasaMjJaM 20 kSINaduHkhaM zyAmakoSThaM ca 21 // 145 // ___ jiya gAhA, jitarAgamagnisenaM mahAsenAparanAmakaM 22 vande kSINarajasamagniputraM ca 23 vyavakRSTapremadveSaM ca vAriSeNaM 24 gataM siddhimiti, sthAnAntare 5 kiJcidanyathApyAnupUrvI nAmnAmupalabhyate / / 146 / / / __ mahApadmAdayo vijayAntAzcaturviMzatiH / / 148 / / evamidaM sarvaM sugama granthasamApti yAvat, navaram AyAe tti baladevAderAyAtaM devalokAdecyutasya manuSyeSUtpAdaH siddhizca yathA rAmasyeti, evaM dosu vi tti bharatairAvatayorAgamiSyanto vAsudevAdayo bhnnitvyaaH| sU0 159] iccetaM evamAhijjati, taMjahA- kulagaravaMse ti ya evaM titthagaravaMse 10 ti ya cakkavahivaMse ti ya dasAravaMse ti ya gaNadharavaMse ti ya isivaMse ti ya jativaMse ti ya muNivaMse ti ya sute ti vA sutaMge ti vA sutasamAse ti vA sutakhaMdhe ti vA samAe ti vA saMkheti vA / samattamaMgamakkhAyaM, ajjhayaNaM ti tti bemi // // samavAo cautthamaMgaM sammattaM // graM0 1667 // 15 [TI0] ityamevamanekadhA'rthAnupadAdhikRtagranthasya yathArthAnyabhidhAnAni darzayitumAhaityetadadhikRtazAstramevamanenAbhidhAnaprakAreNA''khyAyate abhidhIyate, tadyathAkulakaravaMzasya tatpravAhasya pratipAdakatvAt kulakaravaMza iti ca, itirupadarzane, cazabdaH samuccaye, evaM titthagaravaMse i ya tti yathA dezena kulakaravaMzapratipAdakatvAt kulakaravaMza ityetadAkhyAyate evaM dezatastIrthakaravaMzapratipAdakatvAt tIrthakaravaMza iti 20 ca AkhyAyate etaditi, evaM cakravartivaMza iti ca dazAravaMza iti ca gaNadharavaMza iti ca, gaNadharavyatiriktA: zeSA jinaziSyA RSayastadvaMzapratipAdakatvAdRSivaMza iti ca, tatpratipAdanaM cAtra paryuSaNAkalpasya samastasya RSivaMzaparyavasAnasya samavasaraNaprakrameNa bhaNitatvAdata eva yativaMzo munivaMzazcaitaducyate, yati-munizabdayoH 1. siddhizca yathA rAmasyeti nAsti je2 he1 / je1 madhye patraM truTitam / / Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 AcAryazrIabhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre RSiparyAyatvAt, tathA zrutamiti vaitadAkhyAyate, parokSatayA traikAlikArthAvabodhanasahatvAdasya, tathA zrutAGgamiti vA zrutasya pravacanasya puruSarUpasyAGgam avayava iti kRtvA, tathA zrutasamAsa iti [vA] samastasUtrArthAnAmiha saMkSepeNAbhidhAnAt, zrutaskandha iti vA zrutAMzasamudAyarUpatvAdasya, samAe i va tti samavAya iti vA, 5 samastAnAM jIvAdipadArthAnAmabhidheyatayeha samavAyanAt mIlanAdityarthaH, tathA ekAdi saMkhyApradhAnatayA padArthapratipAdanaparatvAdasya saMkhyeti vA''khyAyate, tathA samastaM paripUrNaM tadetadaGgamAkhyAtaM bhagavatA, neha zrutaskandhadvayAdikhaNDanenAcArAdAvivAgateti bhAvaH, tathA ajjhayaNaM ti tti samastametadadhyayanamityAkhyAtaM nehoddezakAdikhaNDanA'sti zastraparijJAdiSviveti bhAvaH, itizabdaH samAptau / bemi tti kila sudharmasvAmI 10 jambUsvAminaM pratyAha sma, bravImi pratipAdayAmi etat zrImanmahAvIravarddhamAnasvAminaH samIpe yadavadhAritamityanena gurupAramparyamarthasya pratipAditaM bhavati, evaM ca ziSyasya granthe gauravabuddhirupajanitA bhavati, Atmanazca guruSu bahumAno darzita auddhatyaM ca parihRtam, ayamevArthaH ziSyasya sampAdito bhavati mumukSUNAM cAyaM mArga ityAveditamiti samavAyAkhya caturthamaGgaM vRttitaH samAptam / / namaH zrIvIrAya pravaravarapArthAya ca namo namaH zrIvAgdevyai varakavisabhAyA api namaH / namaH zrIsaGghAya sphuTaguNagurubhyo'pi ca namo namaH sarvasmai ca prakRtavidhisAhAyakakRte / / 1 / / yasya granthavarasya vAkyajaladherlakSaM sahasrANi ca, catvAriMzadaho caturbhiradhikA mAnaM padAnAmabhUt / tasyoccaizcalukAkRtiM nidadhata: kAlAdidoSAttathA, darlekhAt khilatAM gatasya kudhiyaH kurvantu kiM mAdRzAH ? / / 2 / / 20 1. vyAkhyAyata khaM0 / je1 madhye patraM khaNDitam / / 2. sadeta' je2 he1,2 // 3. "sahAyAdvA' - si0 7 / 062 / "yopAntyAd gurUpottamAdasuprakhyAdakaJ' - si0 7/1172 / / / Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 [sU0 151] TIkAkRdviracitA prazastiH / svaM kaSTe'tinidhAya kaSTamadhikaM mA me'nyadA jAyatAm, vyAkhyAne'sya tathA vivektumanasAmalpazrutAnAmamum / ityAlocayatA tathApi kimapi proktaM mayA tatra ca, darvyAkhyAnavizodhanaM vidadhatu prAjJAH parArthodyatAH / / 3 / / iha vacasi virodho nAsti sarvajJavAktvAt, vacana tadavabhAso yaH sa maandyaannRbuddheH| 5 varaguruvirahAdvA'tItakAle munIzairgaNadharavacanAnAM sastasaGghAtanAdvA // 4 // vyAkhyAnaM yadyapIdaM pravarakavivaca:pAratantryeNa dRbdham sambhAvyo'smiMstathApi kvacidapi manaso mohato'rthAdibhedaH / kintu zrIsaGghabuddheranusaraNavidherbhAvazuddhezca doSo mA me'bhUdalpako'pi prazamaparamanA astu devI zrutasya / / 5 / / 10 niHsambaddhavihArahAricaritAn zrIvarddhamAnAbhidhAn sUrIna dhyAtavato'titIvratapaso granthapraNItiprabhoH / zrImatsUrijinezvarasya jayino dappIyasAM vAggminAma, tadvandhorapi buddhisAgara iti khyAtasya sUre vi / / 6 / / ziSyeNAbhayadevAkhyasUriNA vivRtiH kRtA / zrImataH samavAyAkhyaturyAGgasya samAsataH // 7 / / ekAdazasu zateSvatha viMzatyadhikeSu vikramasamAnAm / aNahilapATakanagare racitA samavAyaTIkeyam / / 8 / / pratyakSaraM nirUpyAsyA: granthamAnaM vinizcitam / trINi zlokasahasrANi, pAdanyUnA ca SaTzatI // 9 // 15 1. zrasta khaM0 he1,2 / / 2. stAcca devI je2 he1 / / 3. vihArihAri' khaM0 / je1 madhye patraM khnndditm|| 4. vivRttiH je1,2 / kha0 madhye patraM khaNDitam / / 5. srANi pAdanyUnAni je1 khaMmU0 / srANi pAdanyUnA ca khasaM0 / / 6 pAdonASTazatI tathA / graMthAgraM 3775 / zubhaM bhavatu zrI maNasaMghasya he2 / / he2 = aNahilapurapattane [ = pATaNanagare] zrIhemacandrAcAryajJAnamandire 9997 granthakramAGke vidyamAnaH kAgajapatroparilikhita AdarzaH / patrasaMkhyA 1-69 / ayamAdarzaH SoDaze vaikrame zatake likhitaH pratibhAti / / 7 zubhaM bhavatu zrIsaMghasya // zrI kalyANamastu Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrI abhayadevasUriviracitaTIkAsahite samavAyAGgasUtre lekhakaprazastyAdi / zrIrastu graMthAgraM 3575 1 / / he1 = pUrvaM vADIpArzvanAthabhaNDArasatkaH samprati tu upari nirdiSTe zrIhemacandrAcAryajainajJAnamandire 6897 granthakramAGke vidyamAna: kAgajapatropari likhita Adarza: / patrasaMkhyA 1-84 / ayamapi SoDaze vaikrame zatake likhitaH pratibhAti // 310 khaM0 madhye itaH paraM mahatI prazastirvartate, tadyathA- " namaH zrIvardhamAnAya vardhamAnAya vedasA / vedasAra para brahma brahmabaddhasthitizca yaH ||1|| svabIjamuptaM kRtibhiH kRSIvalaiH kSetre susiktaM zubhabhAvavAriNA / kriyeta yasmin saphalaM zivazriyA puraM tadatrAsti dayAvaTAbhidham ||2 || khyAtastatrAsti vastupraguNagaNaH prANirakSaikadakSaH / sajjJAne labdhalakSyo jinavacanarucizcaMcaduccaizcaritraH / pAtraM pAtraikacUDAmaNijinasugurUpAsanAvAsanAyAH / saMghaH suzrAvakANAM sukRtamatiramI santi tatrApi mukhyAH ||3|| honAkaH sajjanajyeSThaH zreSThI kumarasiMhakaH / somAkaH zrAvakaH zreSThaH ziSTadhIrarisiMhakaH ||4|| kaDuyAkaJca suzreSThI sAMgAka iti sattamaH / khImvAkaH suhaDAkazca dharmakarmaikakarmaThaH ||5|| etanmukhaH zrAvakasaMgha eSo'nyadA vadAnyo jinazAsanajJaH / sadA sadAcAravicAracArukriyAsamAcArazucivratAnAm ||6|| zrImajjagaccandramunIndraziSyazrI pUjya devendramunIzvarANAm / tadAdyaziSyatvabhRtAM ca vidyAnandAkhyavikhyAtamuniprabhUNAm ||7|| tathA gurUNAM suguNairgurUNAM zrIdharmaghoSAbhidhasUrirAjAm / sadezanAmevamapApabhAvAM zuzrAva bhAvAvanatottamAMgaH ||8|| viSayasukhapipAsorgehinaH kvAsti zIlaM karaNavazagatasya syAt tapo vA'pi kIdRk / anavaratamadabhrArambhiNo bhAvanA: kastadiha niyatamekaM dAnamevAsya dharmaH || 9 || kiMca - dharmaH sphUrjati dAnameva gRhiNAM jJAnAbhayopagrahaistredhA tadvaramAdyamatra yadito niHzeSadAnodayaH / jJAnaM cAdya na pustakairvirahitaM dAtuM ca lAtuM ca vA zakyaM pustakalekhanena kRtibhiH kAryastadartho'rthavAn ||10|| zrutveti saMghasamavAyavidhIyamAnajJAnArcanodbhavadhanena mithaH pravRddhima / nItena pustakamidaM zrutakrozavRddhyai baddhAdarazciramalekhayadeSa hRSTaH || 11|| yAvajjinamatabhAnuH prakAzitAzeSavastuvicAra: / jagati jayatIha pustakamidaM budhairvAcyatAM tAvat // 12 // saMvat 1349 varSe mAgha zudi 13 adyeha dayAvaTe zre0 honA zre0 kumarasIha zre0 somaprabhRtisaMghasamavAyasamArabdhapustakabhAMDAgAre le0 sIhAkena zrIsamavAyavRttipustakaM likhitam // ch|" Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 0 prathamaM pariziSTam / zrI samavAyAGgasUtrAntargatAnAM gAthArdhAnAmakArAdikramaH / gAthArdham pRSThAGkaH | gAthArdham pRSThAGkaH gAthArdham pRSThAGkaH aibale 5 mahabbale 6 300 appaNo ya abohIe 102 isidiNNaM vayahAri 297 aMtodhUmeNa mArei 100 ababhayArI je kei 101 | issareNa aduvA gAmeNa 101 aMto nadaMta mArei 100 abahussue ya je kei 102 IsAdoseNa AiDhe 101 aMbe aMbarisI ceva 56 abbhuvagamuvakkamiyA 275 ukkhittaNAe 1 saMghADe 2 72 aMmaDe dArumaDe yA 299 abhayakara NivvutikarI 288 uggANaM bhogANaM 288 akumArabhUe je kei amame NikkasAe 298 uDDhuMgAmI rAmA kesava 297 akkhINajhajhe purise ayale vi jAva 296 uttare ya 24 disAI ya 25 62 aTuMtakaDA rAmA 297 aruNappabha sUrappabha 287 udaeNakkamma mAreti 100 aTTArasa solasagaM 259 avasesA titthakarA 288 udae 7 peDhAlaputte ya 8 298 aNaMtarA ya AhAre 276 asaccavAI NiNhAI 100 uditoditakulavaMsA 287 aNAgayassa nayavaM 101 asipatte dhaNu kumbhe 56 uditoditakulavaMsA 290 aNidANakaDA rAmA 297 assaMjalaM jiNavasabhaM 297 | uditoditakulavaMsA 290 aNissitovahANe ya 4 116 assaggIve jAva 297 uppAyapuvvamaggeNiyaM aNNANI jiNapUyaTThI 103 AgamissANa hokkhaMti 298 uvagasaMtaM pi jhaMpitA 101 aNNAtatA 5 alobhe ya 103 |AgamesANa hokkhaMti 301 uvaTThiyaM paDivirayaM atavassie ya je kei 102 ANaMde NaMdaNe paume 300 uvasaMtaM ca dhuyarayaM atipAsaM ca supAsaM 298 ANaya-pANayakappe 260 uvahi suya bhattapANe 43 attadosovasaMhAre 21 116 AtillANa cauNhaM 249 usabhassa paDhamabhikkhA 289 atthINatthipavAyaM 52 AyariyauvajjhAehiM ___ 102 usabhe sumittavijaye atthe ya 11 sUriyAvatte 62 AyariyauvajjhAyANaM 102 usabho ya viNItAe 288 addINasattu saMkhe 287 ArAhaNA ya maraNaMte 116 ussappiNi AgamesAe 299 aduvA tumamakAsi tti 101 AloyaNA 1 niravalAve 2116 ee vuttA cauvvIsaM 301 aparAjiye ya bhIme AvaMtI dhutaM vimohAyaNaM 30 ekkA se gabbhavasahI 297 aparAtiya vIsaseNe 289 | AsIyaM battIsaM 259 ekkArasuttaraM heTTimesu 260 apassamANo passAmi 103 iDDI jutI jaso vaNNo 103 | ekko bhagavaM vIro pAso 288 appaDipUyae thaddhe 102 itthIvisayagehIe 101 ekko ya cautthIe 297 appaNo ahie bAle 101 itthIhiM giddhe vasae 101 ekko ya sattamAe 294 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavAyAGgasUtrAntargatAnAM gAthArdhAnAmakArAdikramaH / kw // gAthArdham pRSThAGkaH gAthArdham pRSThAGkaH gAthArdham pRSThAGkaH etAI nAmAI 296 calacavalakuMDaladharA 288 | taM tippayaMto bhAvati 102 etAto sIyAto savvesiM 288 cArU ya vajaNAbhe 290 tatto kiriyavisAlaM ete khalu paDisattU 297 cittautte 17 samAhI ya 298 tatto paseNaIe ete khalu paDisattU 300 cittarasA maNiyaMgA 34 tatto ya NaMdaNe khalu ete chaNNakkhattA 57 chaNhaM pi jugalayANaM 169 tatto ya dhammasIhe ete channakkhattA 538 chaha pi juvalayANa 260 tatto ya dhammasAha ete dhammAyariyA 297 jaM nissie uvvahatI 101 tatto havati migAlI ete visuddhalesA 289 jakkhiNI pupphacUlA ya 290 tassa lubbhai vittammi ete vuttA cauvvIsa 298 jayatI aparAtiyA NavamiyA 295 tassa saMpaggahIyassa etto baladevANaM 296 jayaMte vijae bhadde 300 tahiyaM vasudhArAto 289 eyArisa naraM hatA 102 jayanAmo ya naravaI 294 tahevANataNANINaM osappiNIe ete 287 jANamANo parisao 101 titthappavattayANaM ete ohissa vaDDI hANI 271 jAyateyaM samArabbha 100 titthappavattayANaM paDhamA 290 kakkasaNe bhImaseNe 286 jAlA tArA merA 294 titthappavattayANaM paDhamA 290 kaNhasirI sUrasirI 294 | jiyarAgamaggiseNaM vaMde 298 tiNNega paMcUrNa kattiya saMkhe ya tahA 299 je aMtarAya ceei 101 tiNNeva gAuyAI kammappavAyapuvvaM 82 je kahAhigaraNAI 102 tinneva uttarAI kayavammA sIhasaNe ya 286 je nAyagaM va rahassa 101 tilA ya lohajaMghe kitikammamsa ya karaNe 43 je ya Ahammie joe 102 tiviTTa ya jAva kharassare mahAghose 6 je ya mANussae bhoe 103 tivve subha samAyare 100 gaddabhe vva gavaM majhe 101 je yAvi tase pANe 100 tIsA puNa terasame gAvI jue jAva 297 / jhANasaMvara joge ya 116 tIsA ya paNNavIsA 271 gUDhAyArI nigRhejjA 100 NaMdirukkhe tilae 289 tube a6 rohiNI 5 mallI 70 caMdajasa caMda [kaMtA 286 pAMde ya 1 NaMdamitte 2 300 teMduga pADali jaMbU cedANaNaM sucaMda 297 Na ya NAma aNNaliMge 288 te ceva khisatI bAle 102 capaya baule ya tahA 289 Naggoha sattivaNe sAle 289 te'tippayato Asayati 503 causaTThI asurANaM 260 NAbhI jiyasattU yA 286 tesiM avaNNima bAle 102 causira tiguttaM 43 Niccougo asogo 289 tesiM avaNNimaM bAle 103 cauhi sahassehi 288 Nidhayo purisajjAyA 218 datte suhuma subaMdhU ya 298 cattAri davAlasa aTTa 249 taM kAlaM taM samaya 289 dasa coisa adRTTAraseva 249 N0000 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam / 0 0 0 43 MWG 0 gAthArdham pRSThAGkaH gAthArdham pRSThAGkaH | gAthArdham pRSThAGkaH dAyaNe ya nikAe ya 43 paDhamettha usabhaseNe 290 bharahe sagare maghavaM 294 dAvaddave 11 udagaNAte 12 72 paDhamettha vatiraNAbhe 287 bhisae ya iMda kuMbhe diNNe ya iMdadiNNe 287 paDhamettha vimalavAhaNa 286 | bhede visaya saMThANe 271 diNNe varadatte dhanne 289 paNNA cattAlIsA chacca 260 | bhogabhoge viyAreti 101 diNNe vArAhe puNa 290 pabhU Na kuNaI kiccaM 102 maMdara jase ariTTe 290 dIva-disA-udadhINaM 260 payAvatI ya baMbhe 294 maMdara 1 meru 2 maNorama 3 62 dIva-disA-udahINaM 169 paliyaMka 15 nisijjA ya 69 mattaMgayA ya bhiMgA 34 dIvAyaNe ya kaNhe 299 pANiNA saMpahittANaM 100 marudevA vijayaseNA 287 daoNaya jahAjAyaM pAso mallI vi ya aTThamaNa 288 mahasIha aggisIhe 294 duviTTa ya 8 tiviTTa ya 9 300 piyamitta laliyamitte 296 mahApaume 1 surAdeve 2 298 devaI ceva saccati 299 puNo puNo paNihIe 100 mahAharI ya vijae ya 294 devakuru uttarakurA 288 purato vahaMti devA 288 mahurA jAva hatthiNapuraM 297 devANaMde arahA 301 puvvabhave AsiNhaM 297 migasira addA pUso devovavAe arahA 23 pavviM ukkhittA 288 mittadAme sudAme ya 286 devovavAe arahA 301 pusse puNavvasU pUNa vaMde 289 mittavAhaNe subhUme ya 298 dhaMsei jo abhUyeNaM 101 puhaI lakkhaNa rAmA 287 miyAvatI umA ceva 295 dhammajjhae ya arahA 300 poggalA neva jANaMti 276 muNisuvvate ya arahA 11 298 dhitImatI ya 16 saMvege 116 phaleNaM adava daMDeNaM 100 mehe dhare paiTe ya 286 naMdiphale 15 avarakaMkA 72 baMdhU pupphavatI ceva 290 rayaNuccaya 7 piyadasaNa 8 62 navamo ya mahApaumo 294 baMbhI phaggU sammA 290 rAyA ya AsaseNe 286 neyAuyassa maggassa 102 baMbhe bArasame vutte 294 | riTThe bArasame vutte 299 nivvANagayaM ca dharaM 297 battIsatiM dhaNUI ruddovarudda kAle ya 56 paumA sivA suyI 290 battIsa'TThAvIsA bArasa 260 rohiNi sulasA ceva ya 299 paumAvatI ya vappA 287 bahujaNassa NeyAraM 102 lacchimatI kurumatI 294 paume ya mahApaume 299 bArasa ekkArasame 249 lacchimatI sesamatI 295 paume ya somadeve 289 bAvattari suvaNNANa 260 vaMdAmi juttiseNaM paccakkhANe viosaggo 116 buddhaM ca devasamma | vayachakkaM 6 kAyachakkaM 12 69 paccatthimeNa asurA 288 bhagavaM pi vAsupujjo 288 vArAha dhammaseNe 296 pacchA vahati sIyaM 288 bhaddA subhaddA ya suppabhA 295 viulaM vikkhobhaittANaM 101 paDhamA hoi subhaddA 294 | bharahe ya dIhadaMte 299 vijjA aNuppavAyaM jA aNuppavAya 52 297 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavAyAGgasUtrAntargatAnAM gAthArdhAnAmakArAdikramaH / 0 0 0 0 .. gAthArdham pRSThAGkaH gAthArdham pRSThAGkaH | gAthArdham pRSThAGkaH vijayA ya vejayaMtI 287 sammadiTThI 12 samAhI ya 116 suggIve daDharahe vibhajja matthaya phAle 100 sayamaga uvarimae 260 sujasA suvvaya airA 287 vimalaghose sughose ya 286 savvajagavacchalANaM 288 supAse suvvate arahA 301 vimalA ya paMcavaNNA 287 | savvatitthANa bheyAya 102 subhe ya subhaghose ya vimale uttare arahA 301 savvaloyapare teNe 102 sumaMgalA jasavatI 294 vissanaMdI subaMdhU ya 296 savvANaMde ya arahA 301 sumaMgale attha siddha ya 300 vissabhUtI pavvayae 296 savvANubhUtI 5 arahA 298 sumaNA vAruNi sulasA 290 vAkamma dhammao bhase savve ya cakkajAhI 300 sumatittha NiccabhatteNa 288 vAkasiyapejjadAsa ya 298 savve vi egadasaNa 288 suyasAgara ya arahA saMgANa ca pariNA ya 116 savvesi pi jiNANa 289 sura-asuravaMdiyANaM 288 saMtI kuMthU ya aro 294 | sAgara samuddanAme 297 | suraasuragamalamahiyANa saMbhUta subhadda sudaMsaNe 297 sAle ya vaddhamANassa sUrasaNa mahAsaNa saMvacchareNa bhikkhA 289 sAhAraNaTTA je kei saMvare 19 aNiyaTTI ya 298 sAhAheuM sahIheuM 102 sUra sudaMsaNe kuMbhe 286 saccappavAyapuvvaM 52 siddhatthe puNNaghose ya 301 sejjaMsa baMbhadatte 288 saccaseNe ya arahA 301 siriutte siribhUtI 299 seTTi baharavaM hatA sacchattA sapaDAgA 290 sirikaMtA marudevI 286 seNAvaI pasatthAra sajjhAyavAya vayati 102 siricaMde pupphakeU ya 300 seNiya supAsa udae saDhe niyaDIpaNNANe 102 sirise ya NAgarukkhe / 289 selA salilA ya samudda 218 satajjale satAU ya 286 sItA ya davva sArIra 275 sesANaM paramaNNa sattabhisaya bharaNi addA 57 sIyA sudaMsaNA suppabhA 287 | sesANaM puNa rukkhA satta vimANasatAI 260 sIsammi je pahaNai 100 sesehiM bIyadivase santhapariNNA logavijao 30 sIsAveDheNa je keI 100 some siridhare ceva sappI jahA aMDauDa 101 sIharahe meharahe 287 solasa tIsA vIsa samosaraNa sannisejjA ya 43 suMdarabAha taha dIhabAhu 287 | hattho cittA ya tahA 294 5.01. 299 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaM pariziSTam- katipayAni viziSTAni TippanAni / [pR026 paM017] samprati candraprajJaptiH sUryaprajJaptizca prAya ekarUpaiva saMjAtA upalabhyate, ataH etadviSaye sUryaprajJaptisUtraM taTTIkA cAtra upanyasyete asmAbhiH "tA kahaM te jotisassa dArA AhitAti vadejjA / tattha khalu imAo paMca paDivattio 5 pannattAo- tatthege evamAhaMsu-tA kattiyAdiyA NaM satta nakkhattA puvvadAriyA pannattA / ege puNa evamAhaMsu - tA mahAdiyA NaM satta nakkhattA puvvadAriyA pannattA / ege puNa evamAhaMsu-tA dhaNiThThAdiyA NaM satta nakkhattA puvvadAriyA pnnttaa| ege puNa evamAhaMsu-tA assiNIyAdiyA NaM satta nakkhattA puvvadAriyA pannattA / ege puNa evamAhaMsu-tA bharaNIyAdiyA NaM satta nakkhattA puvvadAriyA pannattA... vayaM puNa evaM vadAmo-tA abhiIyAdiyA NaM satta nakkhattA puvvadAriyA pannattA taMjahA-abhiI savaNo 10 dhaNiTTA satabhisayA puvvApoTTavayA uttarApoTTavayA revtii| assiNIyAdiyA NaM satta nakkhattA dAhiNadAriyA pannattA taMjahA-assiNI bharaNI kattiyA rohiNI saMThANA addA puNavvasU / pussAdiyA NaM satta nakkhattA pacchimadAriyA pannattA taMjahA-pusso assesA mahA puvvAphaguNI uttarAphagguNI hattho cittA / sAtiyAdiyA NaM satta nakkhattA uttaradAriyA pannattA taMjahA-sAtI visAhA anurAhA jeTTA mUle puvvAsADhA uttraasaaddhaa|" iti candraprajJaptau sUryaprajJaptau c| 15 asya vyAkhyA- "tA kahaM te joisadArA ityAdi, tA iti pUrvavat, katham ? - kena prakAreNa kena krameNetyarthaH jyotiSo - nakSatracakrasya dvArANi AkhyAtAnIti vadet ? evamukte bhagavAnetadviSaye yAvatyaH paratIrthikAnAM pratipattayastAvatIrupadarzayati- tatthetyAdi, tatra - teSAM paJcAnAM paratIrthikasaGghAtAnAM madhye eke evamAhuH - kRttikAdIni sapta nakSatrANi pUrvadvArakANi prajJaptAni, iha yeSu nakSatreSu pUrvasyAM dizi gacchataH prAya: zubhamupajAyate tAni pUrvadvArakANi, evaM dakSiNadvArakAdInyapi 20 vakSyamANAni bhAvanIyAni, atraivopasaMhAramAha- ege evamAhaMsu eke punarevamAhuH - anurAdhAdIni sapta nakSatrANi pUrvadvArakANi prajJaptAni, atrApyupasaMhAra:- ege evamAhaMsu evaM zeSANyapyupasaMhAravAkyAni yojaniyAni, eke punarevamAhuH-dhaniSThAdIni sapta nakSatrANi pUrvadvArakANi, eke punarevamAhuH- azvinyAdIni sapta nakSatrANi pUrvadvArakANi prajJaptAni eke punarevamAhuH bharaNyAdIni sapta nakSatrANi pUrvadvArakANi, sampratyeteSAmeva paJcAnAmapi matAnAM bhAvanikAmAha- tattha je te evamAhaMsu ityAdi sugamam, bhagavAn 25 svamatamAha- vayaM puNa ityAdi pAThasiddham // " iti zrImalayagiriviracitAyAM sUryaprajJaptiTIkAyAM dazamasya prAbhRtasya ekaviMzatitame praabhRtpraabhRte| [pR039 paM018] "atha pratimApratimAsvarUpamAha- sammamaNuvvayaguNavayasikkhAvayavaM thiro ya nANI ya / aTThami-cauddasIsuM paDimaM ThAegarAIyaM 10 / 17 / / sammaM0 gAhA / samyagiti samyaktvam, aNuvrata-guNavrata-zikSApadAni pratItAni / tAni yasya santi sa tadvAn / pUrvoktapratimA Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaM pariziSTam / catuSkayukta ityarthaH / so'pi sthiro'vicalasattvaH / itaro hi tadvirAdhako bhavati / yataH sA rAtrau catuSpathAdau ca vidhIyate, tatra copasargAH saMbhavantIti / jJAnI ca jJAtA pratimAkalpapAdeH / ajJAno hi sarvatrApyayogyaH kiM punarasyAmiti / cazabdau samuccayArtho / aSTamIcaturdazyoH prtiityoH| upalakSaNatvAdasya pauSadhadivaseSviti dRzyam, pratimAM kAyotsarga ThAi tti adhitiSThati karotItyarthaH / kiMpramANamityAha-ekA rAtriH parimANasyA ityekarAtrikI sarvarAtrikI tAM yastasya pratimApratimA 5 bhavatIti zeSaH / iti gAthArthaH // 17|| ___zeSadineSu yAdRzo'sau bhavati tadarzayitumAha- asiNANaviyaDabhoI mauliyaDo divasabaMbhayArI y| rattiM parimANakaDo paDimAvaje su diyahesu 10 / 18 / / asiNA0 gAhA / asnAno'vidyamAnasnAnaH / vikaTe prakaTe divase, na rAtrAviti yAvat, bhoktuM zIlamasyeti vikaTabhojI caturvidhAhArarAtri-bhojanavarjakaH, tataH pUrvapadena saha karmadhArayaH / tathA maulikRto'baddhakaccha: / 10 tathA divase brahma caratItyevaMzIlo divasabrahmacArI / ca: samuccaye / tathA rattimiti vibhaktipariNAmAd rAtrau rajanyAM parimANakRtaH maithunAsevanaM prati kRtayoSidbhogaparimANaH / kadetyAha- pratimAvarjeSu aparvasvityarthaH, divaseSu dineSu / uktavyAkhyAnasaMvAdinI ceyaM gAthA yaduta- asiNANaviyaDabhoI pakAsabhoi tti hoi jaM bhaNiyaM / divasao na ratti bhuMje maulikaDo kaccha navi rodhe / [ ] kacchAM nAropayatItyarthaH / iti gAthArthaH / / 18 // " iti paJcAzakasya abhayadevasUriviracitAyAM vRttau // [pR043 paM01, pR045 paM013] "ohaddArassa ime bArasa paDidArA- uvahi suta bhatta pANe aMjalIpaggaheti ya / dAvaNA ya nikAe ya / abbhuTTANe ti yAvare // 2071 / / kitikammassa ya karaNe veyAvacce karaNeti ya / samosaraNa saNisejjA, kadhAe ya pabaMdhaNe // 2072 / / uvahi tti dArassa ime cha paDidArA- uggama uppAdaNa esaNA ya parikammaNA ya pariharaNA / saMjoyavihivibhattA chaTANA hoMti uvadhimmi // 2073 // tattha uggama tti dAraM, asya vyAkhyA- 20 samaNuNNeNa maNuNNo sahito suddhovadhiggahe suddho / aha avisuddhaM geNhati jeNa'visuddhaM tamAvaje // 2074 / / saMbhotito saMbhoieNa samaM uvahiM solasehi AhAkammatiehiM uggamadosehiM suddhaM uppAeti to suddho / aha asuddhaM uppAeti jeNa uggamadoseNa asuddhaM geNhati tattha jAvatio kammabaMdho jaM ca pAyacchittaM taM Avajati // 2074 / / egaM va do va tiNNi va AuTuMtassa hoti pacchittaM / AuTuMte vi tato pareNa tiNhaM visaMbhogo // 2075 / / saMbhoio asuddhaM geNhaMto coio 25 bhaNAti-'saMtA paDicoyaNA, micchAmi dukkaDaM, Na puNo evaM karissAmo' / evaM AuTTe jamAvaNNo taM pacchittaM dAuM saMbhogo / evaM bitiyavArAe vi / evaM tatiyavArAe vi / tatiyavArAo pareNaM cautthavArAe tameva atiyAraM seviUNa AuTuMtassa vi visaMbhogo // 2075 / / " - iti nizIthabhASyacUrNI paJcame uddezake / / 15 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katipayAni viziSTAni TippanAni / [ pR043 paM08] "kahi NaM bhaMte / vijayassa devassa vijayA NAma rAyahANI paNNattA ?. goyamA ! vijayassa NaM dArassa puratthimeNaM tiriyamasaMkhejje dIvasamudde vItivatittA aNNaMmi jaMbuddIve dIve bArasa joyaNasahassAI ogAhittA ettha NaM vijayassa devassa vijayA NAma rAyahANI pa0 bArasa joyaNasahassAiM AyAmavikkhaMbheNaM sattatIsajoyaNasahassAiM nava ya aDayAle joyaNasae 5 kiMcivisesAhie parikkheveNaM paNNatte.... // [sU0 135 ] || vyA0- kahi NaM bhaMte! vijayassetyAdi, ka bhadanta ! vijayasya devasya vijayA nAma rAjadhAnI prajJaptA ? bhagavAnAha gautama ! vijayasya dvArasya pUrvasyAM dizi tiryag asaGkhyeyAn dvIpasamudrAn vyativrajya atikramya atrAntare yo'nyaH jambUdvIpaH adhikRtadvIpatulyAbhidhAnaH, anena jambUdvIpAnAmapyasaGkhyeyatvaM sUcayati, tasmin dvAdaza yojanasahasrANi avagAhya atrAntare vijayasya devasya yogyA vijayA nAma rAjadhAnI prajJaptA mayA 10 zeSaizca tIrthakRdbhiH, sA ca dvAdaza yojanasahasrANi AyAmaviSkambheNa AyAmaviSkambhAbhyAm, saptatriMzad yojanasahasrANi nava zatAni aSTAcatvAriMzAni aSTacatvAriMzadadhikAni kiJcidvizeSAdhikAni parikSepeNa, idaM ca parikSepaparimANaM vikkhaMbhavaggadahaguNakaraNI vaTTassa parirao hoI' [ ] iti karaNavazAt svayamAnetavyam // " iti jIvAbhigamasUtre tRtIyAyAM pratipattau prathame uddeza malayagirisUriviracitAyAM vRttau // 7 15 [pR060 paM015, pR0159, paM02] "sayabhisayA bharaNIo addA assesa sAi jeTTA ya / ee cha nakkhattA paNayAlamuhuttasaMjogA ||7 / 160 / / TI0 zatabhiSak bharaNI ArdrA azleSA svAti: jyeSThA caH samuccaye etAni SaT nakSatrANi paJcadaza muhUrtAn yAvat candreNa saha saMyogaH sambandho yeSAM tAni tathA, tadyathA- eteSAM SaNNAmapi nakSatrANAM pratyeka saptaSaSTikhaNDIkRtasyAhorAtrasya satkAn sArddhAn trayastriMzadbhAgAn yAvaccandreNa saha yogo bhavati tato 20 muhUrttagatasaptaSaSTibhAgakaraNArthaM trayastriMzat triMzatA guNyante jAtAni nava zatAni navatAni navatyadhikAni 990 yadapi cArddhaM tadapi triMzatA guNayitvA dvikena bhajyate labdhAH paJcadaza muhUrtasya saptaSaSTibhAgAste pUrvarAzI prakSipyantaM jAtaH pUrvarAziH sahasraM paJcottaram 1005, asya saptaSaSTyA bhAge hate labdhAH paJcadaza muhUrttA iti / tathA - "tiNNeva uttarAI puNavvasU rohiNI visAhA ya / ee cha nakkhattA paNayAlamuhuttasaMjogA ||7 / 160 / / TI0 tisra uttarAH uttaraphalgunI uttarASADhA uttarabhadrapadA 25 ityevaMrUpA: punarvasU rohiNI vizAkhA, caH samuccaye, etAni evakArasya bhinnakramatvAdetAnyeveti yojyam, sUtre puMstvanirdeza: prAkRtatvAt SaD nakSatrANi paJcacatvAriMzataM muhUrtAn yAvaccandreNa saha saMyogo yeSAM tAni tathA tadyathA - atrApi SaNNAM nakSatrANAM pratyekaM saptaSaSTikhaNDIkRtasyAhorAtrasya satkAnAM bhAgAnAM zatamekamekasya ca bhAgasyArddhaM candreNa saha yogastatraiSAM bhAgAnAM muhUrttagatabhAgakaraNArthaM zataM prathamatastriMzatA guNyate jAtAni trINi sahasrANi paJcadazottarANi 3015, eteSAM saptaSaSTyA Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaM pariziSTam / bhAge hRte labdhAH paJcacatvAriMzanmuhUrtA iti / " iti jambUdvIpaprajJapteH saptame vakSaskAre 160 tama sUtrasya zAnticandrIyAyAM vRttau / / [pR066 paM016] "samprati lavaNasamudrazikhAvaktavyatAmAha- dasajoyaNasahassA, lavaNasihA cakkavAlao ruMdA / solasa sahassa uccA, sahassamegaM ca ogADhA // 17 // vyA0 abhyantarato bAhyatazca paJcanavatipaJcanavatiyojanasahasrANi parityajya madhyabhAge lavaNasamudrasya zikhA vartate, sA 5 ca cakravAlato rathacakrAkAreNa rundA vistIrNA daza yojanasahasrANi, tathA bhUtale samajalapaTTAdUrdhvamuccA SoDaza yojanasahasrANi, sahasramekaM yojanAnAmavagADhA bhUmau praviSTA // 17 / / desUNamaddhajoyaNa, lavaNasihovari dagaM duve kAlA / airegaM airegaM, parivaDDhai hAyae vAvi // 18 / / vyA0 anantaroktAyA lavaNasamudrazikhAyA upari dezonamardhayojanaM kiJcinnyUne dve gavyUte dvau kAlau ahorAtramadhye dvau vArau udakamatirekamatirekaM parivardhate hIyate ca, pAtAlakalazagatavAyukSobhe vardhate tadupazAntau 10 ca hIyate ityarthaH / / 18 / / samprati velandharavaktavyatAmAha- anbhiMtariyaM velaM, dharaMti lavaNodahissa nAgANaM / bAyAlIsa sahassA, dusattari sahassa bAhiriyaM // 19 // saTThi nAgasahassA, dharaMti aggodayaM samudassa / velaMdharaAvAsA, lavaNe cAuddisiM cauro / / 20 / / vyA0 lavaNasamudrasyAbhyantarikA jambUdvIpAbhimukhAM velAM zikhoparijalaM zikhAM ca arvAk pravizantIM dharanti vArayanti nAgAnAM nAgakumArANAM bhavanapatinikAyAntarvartinAM dvAcatvAriMzatsahasrANi, bAhyAM 15 dhAtakIkhaNDadvIpAbhimukhAM velAM dhAtakIkhaNDadvIpamadhye pravizantIM vArayanti nAgAnAM dvAsaptatisahasrANi, tathA SaSTinAgasahasrANi agrodakaM dezonayojanArdhajalAdupari vardhamAnaM jalaM samudrasya lavaNasamudrasya vArayanti / evaM sarvasaGkhyayA velandharadevAnAmekaM lakSaM catuHsaptatisahasrANi bhavanti / uktaM ca"lavaNassa NaM bhaMte samuddassa kevaiyA nAgasahassA abhiMtariyaM velaM dharaMti ? kevaiyA nAgasahassA bAhiriyaM velaM dharaMti ? kevaiyA nAgasahassA aggodagaM dharaMti ? goyamA ! lavaNassa NaM samudassa 20 bAyAlIsaM nAgasahassA abhiMtariyaM velaM dharaMti, bAvattari nAgasahassA bAhiriyaM velaM dharaMti, sadviM nAgasahassA aggodagaM dharaMti / evameva sapuvvAvareNa lavaNe samudde egasayasAhassiyA cauhattari ca nAgasahassA bhavaMtIti makkhAyaM" [ ] / eteSAM ca velandharadevAnAmAvAsA AzrayabhUtAH parvatA lavaNasamudre pUrvAdiSu catasRSu dikSu dvicatvAriMzadvicatvAriMzadyojanasahasrANyavagAhyAtrAntare pratyeka me kai kabhAvena catvAraH catu : saGkhyA veditavyAH // 19-20 // samprati 25 teSAmAvAsaparvatAnAmAvAsaparvatAdhipatInAM ca nAgarAjAnAM nAmAnyAha- puvvAI aNukamaso, gotthubha dagabhAsa saMkha dagasImA / gotthubha sivae saMkhe, maNosile nAgarAyANo // 21 / / vyA0 tathA pUrvAdyanukra meNaivaiteSAmAvAsaparvatAnAmadhipatInAM nAmAnyamUni, tadyathAgostUpasyAvAsaparvatasyAdhipatirgostUpanAmA devaH, dakabhAsasya zivaH, zaGkhasya zaGkhaH, dakasImno manaHzilaH / ete catvAro'pi pratyekaM caturNAmindrasAmAnikasahasrANAm, catasRNAmagramahiSINAM 30 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katipayAni viziSTAni TippanAni / saparivArANAma. tisRNAM parSadAm, saptAnAmanIkAnAm saptAnAmanIkAdhipatInAm, SoDazAnAmAtmarakSakadevasahasrANAm, svasya svasyAvAsaparvatasya, svasyAH svasyA rAjadhAnyA adhipatayaH / tatra gostUpadevasya rAjadhAnI gostUpA, sA ca gostUpasyAvAsaparvatasya pUrvato'parasmin lavaNasamudre dvAdazayojanasahasrebhyaH parato veditavyA / zivadevasya zivA rAjadhAnI, sA ca dakabhAsasyAvAsaparvatasya dakSiNato'parasmin 5 lavaNasamudra / zaGkhadevasya zaGkhA nAma rAjadhAnI sA ca zaGkhasyAvAsaparvatasyAparato'parasmin lavaNasamadre / manaHzilasya devasya manaHzilA rAjadhAnI, sA ca dakasImna AvAsaparvatasyottarato'parasmin lavaNasamudra ||21|| tadevamuktA mahatAM velandharANAM nAgarAjAnAmAvAsaparvatA nAmAni ca samprati kSullavelandharadevAnAmAvAsaparvatAn nAmAni cAha- aNuvelaMdharavAsA, lavaNe vidisAsu saMThiyA cauro / kakkoDaga vijjuppabha, kailAsa ruNappabhe ceva ||22|| kakkoDaga kaddamae, kelAsa 10 ruNappabhe ya rAyANo / bAyAlIsa sahasse, gaMtuM udahimmi savve'vi ||23|| vyA0 mahatAM belandharANAmAdezapratIcchakatayA'nuyAyino velandharA anuvelandharAsteSAmAvAsA AvAsaparvatA lavaNe lavaNasamudre vidikSu uttarapUrvAdikAsu catasRSu vidikSu dvAcatvAriMzataM yojanasahasrANyavagAhyAntare saMzritAH sthitAH catvAraH catuH saGkhyA veditavyAH, tadyathA- uttarapUrvasyAM dizi karkoTakaH 1. dakSiNapUrvasyAM vidyutprabhaH 2, dakSiNAparasyAM kailAza: 3, aparottarasyAmaruNaprabhaH 4 / eteSAmadhipatayo 15 nAgarAjA yathAkramaM karkoTakaH kardamakaH kailAzaH aruNaprabhazca / ete ca catvAro'pi gostUpadava iva maharddhikA veditavyAH navaraM karkoTakasya nAgarAjasya rAjadhAnI karkoTikA, sA ca karkoTakasyAvAsaparvatasyottarapUrvasyAM dizi tiryagasaGkhyeyAn dvIpasamudrAnatikramyAparasmin lavaNasamudre dvAdazayojanasahasrebhyaH parato'vagantavyA / kardamasya ca nAgarAjasya kardamikA rAjadhAnI, sAca vidyutprabhasya svAvAsaparvatasya dakSiNapUrvato'parasmin lavaNasamudre / kailAzadevasya nAgarAjasya kailAzA 20 nAma rAjadhAnI, sA ca svAvAsaparvatasya kailAzasya dakSiNAparato'parasmin lavaNasamudre / aruNaprabhasya nAgarAjamyAruNaprabhA nAma rAjadhAnI, sA ca svAvAsaparvatasyAruNaprabhasyAparottarato'parasmin lavaNasamudra / ete ca sarve'pi gostUpAdayo'ruNaprabhaparyavasAnA aSTAvapyAvAsaparvatA jambUdvIpavedikAntAtpratyekaM dvicatvAriMzataM yojanasahasrANyudadhau lavaNasamudre'vagAhyAtrAntare veditavyAH / etacca prAgeva bhAvitam / / 22-23 / / sampratyeteSAmavagAhAdipramANamAha- cattAri joyaNasae, tIsaM kosaM ca uvagayA bhUmiM / 25 sattarasa joyaNasae, igavIse UsiyA savve ||24|| vyA0 sarve'STAvapi gostUpAdayaH parvatAH pratyekaM catvAri yojanazatAni triMzadadhikAni 430 ekaM ca krozaM 1 bhUmimupagatA bhUmau praviSTAH, saptadaza yojanazatAni ekaviMzatyadhikAni 1721 ucchritA uccAH / ete ca sarve'pi pratyekamekaikayA vedikayA ekaikena ca vanakhaNDena samantataH parikSiptAH ||24|| " iti bRhatkSetra0 malaya0 / [pR068 paM0 22] " nANaMtarAyadasagaM daMsaNa cattAri ucca jasakittI / eyA solasa payaDI, 30 suhumakasAyammi vocchinnA ||23|| vyA0- 'nANaMtarAyadasagaM' iti jJAnAvaraNaM paJcavidhamantarAya Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dvitIyaM pariziSTam / paJcavidham, 'daMsaNa cattAri' iti, darzanAvaraNAni catvAri cakSuracakSuravadhikevaladarzanAvaraNAkhyAni, uccairgotram, yazaHkIrtiH, ityetAH SoDaza prakRtayaH sUkSmakaSAye bandhaM pratItya vyavacchinnAH / etadbandhasya sAmparAyikatvAduttareSu ca samparAyasya kaSAyodayalakSaNasyAbhAvAt // 23 // " iti saToke prAcIne karmastavAkhye dvitIye karmagranthe / / [pR087 paM0 7] "gaMgA NaM mahANaI pavahe cha sakosAiM joaNAI vikkhaMbheNaM addhakosaM 5 uvveheNaM tayaNaMtaraM ca NaM.... [jambU0 4 / 74] / vyA0- athAsyA eva pravahamukhayoH pRthutvodvedhau darzayati- gaMgA NamityAdi, gaGgA mahAnadI pravahe, yataH sthAnAt nadI voDhuM pravarttate sa pravahaH, padmadrahAttoraNAnirgama ityarthaH, tatra SaT sakrozAni yojanAni viSkambheNa, tathA krozArddhamudvedhena, mahAnadInAM sarvatrodvedhasya svavyAsapaJcAzattamabhAgarUpatvAt, astIti zeSaH, tadanantaramiti padmadahatoraNIyavyAsAdanantaram, etena yAvat kSetraM sa vyAso'nuvRttastAvatkSetrAdanantaraM 10 gaGgAprapAtakuNDanirgamAdanantaramityarthaH, etena ca yo'nyatra pravahazabdena makaramukhapraNAlanirgama: prapAtakuNDanirgamo vA'bhihitaH sa neti, zrIabhayadevasUripAdaiH samavAyAGgavRttau zrImalayagiripAdaizca bRhatkSetrasamAsavRttau padmadrahatoraNanirgamaparatvenaiva vyAkhyAnAt, evamudvedhe'pi jJeyam / " iti jambUdvIpaprajJaptau caturthe vakSaskAre 74 tamasUtrasya zAnticandraviracitAyAM vRttau // pR089 paM022] "paJcaviMzatibhirbhAvanAbhiH, kriyA pUrvavat, prANAtipAtAdinivRttilakSaNa- 15 mahAvratasaMrakSaNAya bhAvyanta iti bhAvanAH, tAzcemAH- iriyAsamie sayA jae, uveha bhuMjejja va pANabhoyaNaM / AyANanikkhevaduguMcha saMjae, samAhie saMjamae maNovaI // 1 // ahassasacce aNuvIi bhAsae, je kohalohabhayameva vajjae / sa dIharAyaM samupehiyA siyA, muNI hu mosaM parivajjae sayA / / 2 / / sayameva u uggahajAyaNe, ghaDe matimaM nisamma sai bhikkhu uggahaM / aNuNNaviya bhujijja pANabhoyaNaM, jAittA sAhamiyANa uggahaM / / 3 / / AhAragutte avibhUsiyappA, itthiM na nijjhAi na saMthavejjA / buddho 20 muNI khuDDakahaM na kujjA, dhammANupehI saMdhae baMbhaceraM // 4 // je saddarUvarasagaMdhamAgae, phAse ya saMpappa maNuNNapAvae / gihIpadosaM na kareja paMDie, sa hoi daMte virae akiMcaNe // 5 / / gAthA: paJca, AsAM vyAkhyA-IraNam IryA, gamanamityarthaH, tasyAM samitaH-samyagita IryAsamitaH, IryAsamitatA prathamabhAvanA. yato'samitaH prANino hiMsedataH sadA yataH-sarvakAlamupayuktaH san 'uveha bhujeja va pANabhoyaNaM' 'uveha'tti avalokya bhuJjIta pAnabhojanam, anavalokya bhuJjAnaH prANino hiMset, avalokya bhoktavyaM 25 dvitIyabhAvanA, evamanyatrApyakSaragamanikA kAryA, AdAnanikSepau-pAtrAdergrahaNamokSau Agamaprasiddhau jugupsati-karotyAdAnanikSepajugupsakaH, ajugupsan prANino hiMsyAt tRtIyabhAvanA, saMyataH-sAdhu: samAhitaH san saMyame 'maNovaitti aduSTaM manaH pravartayet, duSTaM pravartayan prANino hiMset caturthI bhAvanA, evaM vAcamapi, paJcamI bhAvanA, gatAH prathamavratabhAvanAH / dvitIyavratabhAvanA: procyante-'ahassasacce'tti ahAsyAt satyaH, hAsyaparityAgAdityarthaH, hAsyAdanRtamapi brUyAt, ato hAsyaparityAgaH prathamabhAvanA, 30 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katipayAni viziSTAni TippanAni / anuvicintya-paryAlocya bhASeta, anyathA'nRtamapi brUyAt, dvitIyabhAvanA, ya: krodhaM lobhaM bhayameva vA tyajet, sa itthambhUto dIrgharAtraM-mokSaM samupekSya-sAmIpyena (draSTA) dRSTvA 'siyA' syAt munireva mRSAM parivarjeta sadA, krodhAdibhyo'nRtabhASaNAditi bhAvanAtrayam, gatA dvitIyavratabhAvanAH / tRtIyavratabhAvanAH procyante- 'svayameva' Atmaneva prabhuM prabhusaMdiSTaM vA'dhikRtya avagrahayAccAyAM pravartate anuvicintya, 5 anyathA'dattaM gRhNIyAt, prathamabhAvanA, ghaDe maimaM nisammatti tatraiva tRNAdyanujJApanAyAM ceSTeta matimAna nizamya AkarNya pratigrahadAtRvacanam, anyathA tadadattaM gRhNIyAt, paribhoga iti dvitIyA bhAvanA, 'sai bhikkhu uggaha'ti sadA bhikSuravagrahaM spaSTamaryAdayA'nujJApya bhajeta, anyathA'dattaM saMgRhNIyAt, tRtIyA bhAvanA, anujJApya garumanya vA bhaJjIta pAnabhAjanama. anyathA'dattaM galIyAta. catI bhAvanA. yAcitvA sAdharmikANAmavagrahaM sthAnAdi kAryam, anyathA tRtIyavratavirAdhane ti paJcamI bhAvanA, 10 uktaastRtiiyvrtbhaavnaaH| sAmprataM caturthavratabhAvanA: procyante- 'AhAraguttetti AhAraguptaH syAt. nAtimAtraM snigdhaM vA bhuJjIta, anyathA brahmavratavirAdhakaH syAt, prathamA bhAvanA, avibhUSitAtmA syAdvibhUSAM na kuryAd, anyathA brahmavratavirAdhaka: syAt. dvitIyA bhAvanA, striyaM na nirIkSeta tavyatirekAdindriyANi nA''lokayed, anyathA brahmavratavirAdhakaH syAt, tRtIyA bhAvanA, na saMthavejja'tti na stryAdisaMsaktA vasati seveta, anyathA brahmavirAdhakaH syAt, caturthI bhAvanA, buddhaH avagatatattva: 15 muni: sAdhuH kSudrakathAM na kuryAt strIkathAM strINAM veti, anyathA brahmavirAdhaka: syAt, paJcamI bhAvanA. 'dhamma(dhammANu)pehI saMdhae baMbhacera'ti nigadasiddham, uktAzcaturthavratabhAvanAH / paJcamavratabhAvanAH procyanteya: zabdarUparasagandhAnAgatAn, prAkRtazailyA'lAkSaNiko'nusvAraH, sparzAzca saMprApya manojJa-pApakAn iSTAniSTAnityarthaH, gRddhim abhiSvaGgalakSaNAm, pradveSaH prakaTastaM na kuryAt paNDitaH, sa bhavati dAnto viratA'kiJcana iti, anyathA'bhiSvaGgAdeH paJcamamahAvratavirAdhanA syAt, paJcApi bhAvanAH, uktAH 20 paJcamahAvratabhAvanAH, athavA'sammohArthaM yathAkramaM prakaTArthAbhireva bhASyagAthAbhiH procyante- "paNavIsa bhAvaNAo paMcaNha mahavvayANameyAo / bhaNiyAo jiNagaNaharapujehi navara suttammi / / 1 / / iriyAsamii paDhamA AloiyabhattapANabhoI ya / AyANabhaMDanikkhevaNA ya samiI bhave taiyA / / 2 / / maNasamiI vayasamiI pANaivAyammi hoti paMceva / hAsaparihAraaNuvIibhAsaNA kohalohabhayapariNNA / / 3 / / esa musAvAyassa adinnadANassa hotimA paMca / pahusaMdiTTa pahU vA paDhamoggaha jAe~ aNuvII / / 4 / / uggahaNasIla biiyA 25 tatthoggaNheja uggahaM jahiyaM / taNaDagalamallagAI aNuNNavejjA tahiM tahiyaM / / 5 / / taccammi uggahaM tU aNuNNave sAri uggahe jA u / tAvaiya mera kAuM na kappaI bAhirA tassa / / 6 / / bhAvaNa cauttha sAhammiyANa sAmaNNamaNNapANaM tu / saMghADagamAINaM bhujejja aNuNNaviyae u / / 7 / / paMcamiyaM gaMtUNa sAhammiyauggahaM aNuNNaviyA / ThANAI ceejA paMceva adiNNadANassa / / 8 / / baMbhavayabhAvaNAo No aimAyApaNIyamAhAre / docca avibhUsaNA U vibhUsavattI na u havejjA / / 9 / / taccA bhAvaNa itthINa 30 iMdiyA maNaharA Na NijjhAe / sayaNAsaNA vivittA itthipasuvivajjiyA sejjA / / 10 / / esa cautthA Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaM pariziSTam / Na kahe itthINa kahaM tu paMcamA esA / saddA rUvA gaMdhA rasa phAsA paMcamI ee / / 11 / / rAgaddosavivajaNa apariggahabhAvaNAu paMceva / savvA paNavIseyA eyAsu na vaTTiyaM jaM tu / / 12 / / " iti AvazyakasUtrasya caturthe'dhyayane hAribhadrayAM vRttau // [pR0120 paM07] "suyaM me AusaMteNa bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu therehiM bhagavaMtehiM tettIsaM AsAyaNAo pannattAo, katarAo khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM tettIsaM AsAyaNAo pannattAo? 5 imA khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM tettIsaM AsAyaNAo pannattAo, taMjadhA- sehe rAtiNiyassa purato gaMtA bhavati, AsAdaNA sehassa // 1 // sehe rAyaNiyassa sapakkhaM gaMtA bhavati, AsAyaNA sehassa / / 2 / / sehe rAyaNiyassa AsannaM gaMtA bhavati, AsayaNA sehassa / / 3 / / evaM eeNaM abhilAveNaM sehe rAtiNiyassa purao ciTTittA bhavati, AsAyaNA sehassa // 4 // sehe rAINiyassa sapakkhaM ciTTittA bhavati, AsAyaNA sehassa / / 5 / / sehe rAyaNiyassa AsannaM ciTTittA bhavati, AsAdaNA sehassa 10 / / 6 / / sehe rAyaNiyassa purato nisIittA bhavati, AsAdaNA sehassa / / 7 / / sehe rAyaNiyassa sapakkhaM nisIittA bhavati, AsAdaNA sehassa / / 8 / sehe rAyaNiyassa AsannaM nisIittA bhavati, AsAdaNA sehassa / / 9 / / sehe rAyaNiyeNa saddhiM bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA nikkhaMte samANe putvAmeva sehatarAe AyAmei pacchA rAyaNie, AsAdaNA sehassa // 10 // sehe rAyaNieNa saddhiM bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA nikkhaMte samANe tattha puvvAmeva sehatarAe Aloeti pacchA rAyaNie, 15 AsAyaNA sehassa // 11 // kei rAyaNiyassa puvvaM saMlavattae siyA te puvvAmeva sehatarae Alaveti pacchA rAtiNie, AsAyaNA sehassa // 12 // sehe rAtiNiyassa rAto vA viAle vA vAharamANassa ajjo kei sutte ? ke jAgare ? tattha sehe jAgaramANe rAtiNiyassa apaDisuNettA bhavati, AsAdaNA sehassa / / 13 / / sehe asaNaM vA 4 paDiggahittA putvAmeva sehatarAgassa Aloei pacchA rAyaNiyassa, AsAdaNA sehassa / / 14 / / sehe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDigAhettA puvvAmeva 20 sehatarAgassa paDidaMseti pacchA rAyaNiyassa, AsAdaNA sehassa // 15 / / sehe asaNaM vA 4 paDiggAhettA taM puvAmeva sehatarAgaM uvaNimaMteti pacchA rAyaNiyassa, AsAdaNA sehassa / / 16 / / sehe rAyaNieNa saddhiM asaNaM vA 4 paDiggAhettA taM rAyaNiyassa aNApucchittA jassa jassa icchai tassa tassa khaddhaM khaddhaM dalayai, AsAdaNA sehassa / / 17 / sehe asaNaM vA 4 paDiggAhittA rAiNieNa saddhi AhAremANe tattha sehe khaddhaM khaddhaM DAaM DAaM rasitaM rasiyaM UsaDhaM UsaDhaM maNuNNaM maNuNNaM maNAmaM 25 maNAmaM niddhaM niddhaM lukkhaM lukkhaM AhArettA bhavai, AsAdaNA sehassa / / 18 / sehe rAyaNiyassa vAharamANassa apaDisuNittA bhavai, AsAdaNA sehassa / / 19 / / sehe rAyaNiyassa vAharamANassa tatthagate ceva paDisuNettA bhavati, AsAyaNA sehassa // 20 // sehe rAyaNiyassa kiM ti vaittA bhavati, AsAdaNA sehassa / / 21 / / sehe rAyaNiyaM tumaM ti vattA bhavati, AsAdaNA sehassa / / 22 / / sehe rAyaNiyamsa khaddhaM khaddhaM vattA bhavati, AsAdaNA sehassa / / 23 / / sehe rAyaNiyaM tajjAeNa tajjAeNa paDibhaNittA 30 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katipayAni viziSTAni TippanAni / *0 bhavai. AsAdaNA sehassa / / 24 / / sehe rAtiNiyassa kahaM kahemANassa iti evaM ti vattA na bhavati, AsAyaNA saMhassa / / 25 / / sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa no sumarasIti vattA bhavati, AsAdaNA sehassa / / 26 / / sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa No sumaNase bhavati, AsAdaNA sehassa / / 27 / / sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa parisaM bhettA bhavati, AsAyaNA sehassa / / 28 / / sehe rAyaNiyassa 5 kahaM kahemANassa kahaM AcchiMdittA bhavati, AsAyaNA sehassa / / 29 / / sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANamsa tIe parisAe aNuTTitAe abhinnAe avucchinnAe avvogaDAe doccaMpi tameva kaha kathitA bhavati. AsAdaNA sehassa / / 30 / / sehe rAyaNiyassa sejjAsaMthAragaM pAeNaM saMghaTTittA hattheNaM aNaNuNNavattA gacchati, AsAdaNA sehassa / / 31 / / sehe rAyaNiyassa sejjAsaMthArae ciTTittA vA nisIittA vA tuyaTTittA vA bhavai. AsAyaNA sehassa / / 32 / / sehe rAyaNiyassa uccAsaNe vA 10 samAsasi vA ciTTittA vA nisIyittA vA tuTTittA vA bhavati, AsAdaNA sehassa / / 33 / / etAo khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM tettIsaM AsAyaNAo pannattAo ni bemi // " iti dazAzrutaskandhe tRtIye'dhyayane [tRtIyasyAM dazAyAm] / vizeSato jijJAsubhiH dazAzrutaskandhacUrNirvilokanIyA / / pR0130 paM015] "sAmprataM haimavatavarSasya jIvAmAha- sattattIsa sahassA, chacca sayA joyaNANa causayarA / hemavayavAsajIvA, kiMcUNA solasa kalA ya // 54 // vyA0 15 saptatriMzatsahasrANi SaT zatAni catuHsaptatAni catuHsaptatyadhikAni yojanAnAM kalAzca SoDaza kiJcidanA, etAvatI haimavatavarSasya jIvA / tathAhi- haimavatavarSasyAvagAha iSvaparaparyAyaH saptatisahasrapramANa: 70000 / tena jambUdvIpaviSkambhaH kalArUpa ekonaviMzatilakSapramANa UnaH kriyate, jAtA aSTAdaza lakSAstriMzatsahasrANi 1830000 / eSa rAziyathoktenAvagAhena 70000 guNyate. guNite ca sati jAta ekaka: drika: aSTaka: ekaka: aSTau zUnyAni 128100000000 / eSa rAzibhUyazcaturbhirguNyate, 20 jAtaH paJcaka: ekaka: dvika: catuSka: aSTau zUnyAni 512400000000 / asya vargamUlAnayane labdhaH saptaka: ekakaH paJcaka: aSTaka: dvikaH ekakaH 715821 / zeSaM tUddhati dvika: navaka: paJcaka: navakaH paJcakaH navaka: 295959 / chedarAzi: ekakaH catuSka: trika: ekakaH SaTka: catuSkaH dvika: 1431642 / vargamUlalabdhasya tu kalArAzaryojanakaraNArthamekonaviMzatyA bhAgo hriyate. labdhAni yojanAnAM saptatriMzatsahasrANi SaT zatAni catuHsaptatyadhikAni kalAzca paJcadaza 37674 25 ka0 5... uddharitarAzyapekSayA kiJcidunaikA kalA labhyate iti paribhAvya 'kiMcUNA solasa kalA ya' ityuntama 1.4 // " - iti bRhatkSetra0 palaya0 / / pR0131 paM013, 157] "adhunA'syaiva haimavatavarSasya dhanu:pRSThaM bAhAM cAha- cattAri ya satta sayA, aDatIsasahassa dasa kalA ya dhaNu / bAhA sattaTThisayA, paNapannA tinni ya kalAo / / 55 / / vyA0 aSTAtriMzatsahasrANi sapta zatAni catvAriMzadadhikAni yojanAnAM daza ca 30 kalA ityetAvatpramANaM haimavatavarSasya dhanuHpRSTham / tathAhi- haimavatavarSasyeSuparimANaM saptatisahasrANi Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 dvitIyaM pariziSTam / 70000 / asya varge jAtaH catuSkaH navakaH zUnyAnyaSTau 4900000000 / eSa rAzibhUyaH SaDbhirguNyate, jAtaH dvika: navakaH catuSkaH aSTau ca zUnyAni 29400000000 / etat prAgukte haimavatavarSajIvAvarge paJcakaH ekakaH dvikaH catuSkaH aSTau zUnyAni 512400000000 ityevaMparimANe prakSipyate, jAtaH paJcakaH catuSka ekaka: aSTaka: aSTau zUnyAni 541800000000 / asya vargamUlAnayane labdhaH saptakaH trikaH SaTkaH zUnyaM saptakaH zUnyam 736070 / zeSamuddharitaM navaka: 5 paJcakaH paJcakaH ekakaH zUnyaM zUnyam 955100 / chedarAzirekakaH catuSkaH saptakaH dvikaH ekakaH catuSkaH zUnyam 1472140 / vargamUlalabdhaH kalArAzirekonaviMzatyA yojanakaraNAya bhajyate, labdhAni yojanAnAmaSTAtriMzatsahasrANi sapta zatAni catvAriMzadadhikAni yojanAnAM kalAH daza 38740 ka0 10 // tathA saptaSaSTizatAni paJcapaJcAzAni paJcapaJcAzadadhikAni yojanAnAM kalAstisraH 6758 ka0 3 haimavatavarSasya bAhA / tathAhi- mahato dhanuHpRSThAt haimavatavarSasatkAt aSTAtriMzatsahasrANi 10 sapta zatAni catvAriMzadadhikAni yojanAnAM kalA daza 38740 ka0 10 ityevaMparimANAt DaharakaM dhanu:pRSThaM kSalahimavataH saMbandhi paJcaviMzatisahasrANi dve zate triMzadadhike kalAzcatasraH 25230 ka0 4 ityevaMpramANaM zodhyate, zodhite ca sati tasmina jAtaM zeSamidama- ekakaH trikaH paJcaka: ekaka: zanyaM 13510 kalAzca SaTa 6 / asyArdhe labdhAni yojanAnAM saptaSaSTizatAni paJcapaJcAzadadhikAni tisraH kalA: 6755 ka0 3 / / 55 / / 15 - [paM018] "samprati mero: kANDAdivaktavyatAmAha- merussa tinni kaMDA, puDhavovalavairasakkarA paDhame / rayae ya jAyarUve, aMke phalihe ya bIyammi // 312 / / egAgAraM taiyaM, taM puNa jaMbUNayAmayaM hoi / joyaNasahassa paDhama, bAhalleNaM ca bIyaM tu // 313 // tevaTThi sahassAiM, taiyaM chattIsa joNasahassA / vyA0 mero: parvatasya trINi kANDAni, kANDaM nAma viziSTaparimANAnugato vicchedaH, tatra prathame kANDe pRthivyupalavajrazarkarAH, kimuktaM bhavati ? prathamaM kANDaM kvacitpRthivIbahulam, 20 kvacidupalabahulam, kvacidvajrabahulam, kvaciccharkarAbahulam / tathA dvitIyakANDe rajatam, jAtarUpam, aGkaratnAni, sphaTikaratnAni ca, atrApIyaM bhAvanA- dvitIyaM kANDaM kvacidrajatabahulam, kvacijjAtarUpabahulam, kvacidaGkaratnabahulam, kvacitsphaTikaratnabahulam / tRtIyaM punarekAkAram, tacca sarvAtmanA jAmbUnadamayam / uktaM ca- "maMdarassa NaM bhaMte pavvayassa kai kaMDA pannattA ? goyamA ! tinni kaMDA pannattA. taMjahA- hedile kaMDe majjhile kaMDe uvarime kaMDe | maMdarassa Na bhate pavvayassa 25 hiTTille kaMDe kaivihe pannatte ? goyamA ! cauvihe pannatte, taMjahA- puDhavI uvale vaire sakkarA / maMdarassa NaM bhaMte ! pavvayassa majjhille kaMDe kaivihe pannatte ? goyamA ! cauvihe pannatte, taMjahAaMke phalihe rayae jAyarUve / maMdarassa NaM bhaMte ! pavvayassa uvarime kaMDe kaivihe pannatte ? goyamA ! egAgAre pannatte, taMjahA- savvajaMbUNayAmae'' [ ] / tatra prathama kANDaM bAhalyena yojanasahasraM yojanasahasraparimANam, tacca bhUmAvavagADham, dvitIyaM tu triSaSTisahasrANi, tacca samatalabhUbhAgAdArabhya 30 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katipayAni viziSTAni TippanAni / pratipattavyama, tRtIyaM SaTtriMzadyojanasahasrANi / evaM kANDatrayaparimito meruryojanalakSapramANaH / / merussa uvari cUlA, uvviddhA joyaNaduvIsaM // 314 / evaM savvaggeNaM, samUsio meru lakkhamarittaM / vyA0 merolakSapramANasyopari yojanasahasrapramANAyAmaviSkambhasyoparitanasya talasya bahamadhyabhAge dve viMzatI (40) yojanAnAmudviddhA cUlA, evaM sarvAtmanA parimANatazcintyamAno 5 meruyojanalakSamatiriktaM bhavati catvAriMzadadhikayojanalakSapramANo bhavatItyarthaH / / " - iti bRhatkSetra0 malaya0 / / pR0144 paM023] "sAmprataM mahAhimavato jIvAmAha- tevanna sahassAI, nava ya sayA joyaNANa igatIsA / jIvA mahAhimavae, addha kalA chakkalAo ya / / 56 / / vyA0 mahAhimavati parvate jIvA tripaJcAzatsahasrANi nava zatAni ekatriMzadadhikAni yojanAnAM SaT kalAH 10 paripUrNA: ardhakalA ca / tathAhi- mahAhimavato'vagAho lakSaM paJcAzatsahasrANi 150000 / anena jambUdvIpaviSkambhaH kalArUpa ekonaviMzatilakSapramANa UnaH kriyate, tato jAtaM zeSaM sArdhAH saptadaza lakSA: 1.750007 / etAvadavagAhenoktarUpeNa 150000 guNyate, jAto dvikaH SaTkaH dvika: paJcaka: aSTo zUnyAni 262500000000 / eSa rAzi: punazcaturbhirguNyate. jAtaH ekakaH zUnyaM paJcakaH zUnyAni daza 1000000000000, eSa mahAhimavato jIvAvargaH, asya vargamUlamAnIyate, labdhaH 15 ekaka: zUnya dvika: catuSkaH SaTkaH navakaH paJcakaH 1024695 / zeSamuritamekakaH paJcaka: SaTka: navaka: saptakaH paJcaka: 156975 / chedarAzi: dvika: zUnyaM catuSkaH navaka: trikaH navakaH zUnyaM 2049390 / vargamUlalabdhasya tu rAzeryojanakaraNArthamekonaviMzatyA bhAgo hriyate, labdhAni yojanAnAM tripaJcAzatsahasrANi nava zatAni ekatriMzadadhikAni kalAH SaT 53931 ka0 6 / uritastu kalArAzirardhakalAnayanAya drikena guNyate, tatazchedarAzinA bhajyate iti labdhamekaM kalAmiti 20 / / 56 // " iti bRhatkSetra0 malaya0 / [pR0148 paM09] sAmpratamasyaiva mahAhimavato dhanu:pRSThaM bAhAM cAha- sattAvanna sahassA, dhaNupaTuM teNauya dusaya dasa ya kalA / bAhA bANuui sayA, chasattarA nava kaladdhaM ca / / 57 / / vyA0 mahAhimavato dhanu:pRSThaM saptapaJcAzatsahasrANi dve zate trinavatyadhike yojanAnAM kalA daza / tathAhi- mahAhimavata iSuH sArdhalakSapramANaH 150000, tasya vargo dvikaH dvika: paJcakaH zUnyAnyaSTau 25 22800000000 / eSa rAziH SabhirguNyate, jAta ekaka: trika: paJcakaH zUnyAni nava 135000000000, etat prAgabhihite mahAhimavato jIvAvarge ekakaH zUnyaM paJcaka: zUnyAni daza 1050000000000 ityevaMparimANe prakSipyate, jAta ekakaH ekaka: aSTakaH paJcakaH zUnyAni nava 1185000000000. asya vargamUlAnayane labdha ekakaH zUnyam aSTakaH aSTakaH paJcakaH saptakaH saptaka: 1088577 / zeSamidam ekaka: ekakaH paJcakaH zUnyaM saptaka: ekaka: 115071 / 30 chedarAzirdika: ekakaH saptakaH saptakaH ekakaH paJcaka: catuSka: 2177154 / vargamUlalabdhasya kalArAzaryojanAnayanArthamekonaviMzatyA bhAgo hriyate, labdhAni yojanAnAM saptapaJcAzatsahasrANi dve zate Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 dvitIyaM pariziSTam / trinavatyadhike kalA daza 57293 ka0 10 / / tathA dvinavatizatAni SaTsaptatAni SaTsaptatyadhikAni yojanAnAM nava kalA ekaM ca kalArdhamityetAvatpramANA pUrvasyAmaparasyAM ca dizi pratyekaM mahAhimavato bAhA / tathAhi- mahato dhanuHpRSThAnmahAhimavataH satkAt saptapaJcAzatsahasrANi dve zate trinavatyadhike kalA daza 57293 ka0 10 ityevaMparimANAt laghu dhanuH pRSThaM haimavatavarSasaMbandhi yojanAnAmaSTAtriMzatsahasrANi sapta zatAni catvAriMzadadhikAni kalA daza 38740 ka0 10 evaMsaGkhyamapanIyate, 5 apanIte ca sati tasmin jAtaM zeSamidam ekaka: aSTakaH paJcakaH paJcaka: trika: 18553, asyArdhe labdhAni yojanAnAM dvinavatizatAni SaTsaptatyadhikAni nava kalA evaM kalArdhaM 9276 ka0 9 ardham 1 // 57 // " iti bRhatkSetra0 malaya0 / __ [pR0152 paM03] "keNamityAdi, kena kAraNena zuklapakSe candro varddhate ? kena vA kAraNena candrasya kRSNapakSe parihANirbhavati, kena vA anubhAvena prabhAveNa candrasya ekaH pakSaH kRSNo bhavati 10 eko jyotsnaH - zukla iti ? evamukte bhagavAnAha- kiNhamityAdi, iha dvividho rAhustadyathAparvarAhuH nityarAhuzca, tatra parvarAhuH sa ucyate yaH kadAcidakasmAt samAgatya nijavimAnena candravimAnaM sUryavimAnaM ca antaritaM karoti, antarite ca kRte loke grahaNamiti prasiddhiH, sa iha na gRhyate, yastu nityarAhustasya vimAnaM kRSNam, tacca tathAjagatsvAbhAvyAt candreNa saha nityaM sarvakAlamavirahitaM tathA caturaGgulena catubhirragulairaprAptaM sat candravimAnasyAdhastAccarati, taccaivaM carat zuklapakSe 15 zanaiH zanaiH prakaTIkaroti candramasaM kRSNapakSe ca zanaiH zanairAvRNoti, tathA cAha- bAvaTThimityAdi, iha dvASaSTibhAgIkRtasya candravimAnasya dvau bhAgAvuparitanAvapAkRtya zeSasya paJcadazabhirbhAge hRte ye catvAro bhAgA labhyante te dvASaSTizabdenocyante, avayave samudAyopacArAt, etacca vyAkhyAnaM jIvAbhigamacUrkhAdidarzanataH kRtam, na punaH svamanISikayA, tathA cAsyA eva gAthAyA vyAkhyAne jIvAbhigamacUrNi:- "candravimAnaM dvASaSTibhAgIkriyate, tataH paJcadazabhirbhAgo hriyate, tatra catvAro 20 bhAgA dvASaSTibhAgAnAM paJcadazabhAgena labhyante, zeSau dvau bhAgau, etAvad dine dine zuklapakSasya rAhuNA mucyate'' ityAdi, evaM ca sati yat samavAyAGgasUtram - 'sukkapakkhassa divase divase caMdo bAvaTTi bhAge parivaDDai'tti tadapyevameva vyAkhyeyam, sampradAyavazAddhi sUtraM vyAkhyeyam, na svamanISikayA, sampradAyazca yathoktasvarUpa iti, tatra zuklapakSasya divase yat yasmAt kAraNAt candro dvASaSTiM dvASaSTiM bhAgAn- dvASaSTibhAgasatkAn caturazcaturo bhAgAn yAvatparivardhate, kAlena kRSNapakSena punardivase divase 25 tAneva dvASaSTibhAgasatkAn caturazcaturo bhAgAn kSapayati parihApayati / etadeva vyAcaSTe- pannarasa ityAdi, kRSNapakSe pratidivasaM rAhuvimAnaM svakIyena paJcadazena bhAgena candravimAnaM paJcadazameva bhAgaM vRNoti AcchAdayati, zuklapakSe tu punastameva pratidivasaM paJcadazabhAgam AtmIyena paJcadazabhAgena vyatikrAmati muJcati, kimuktaM bhavati ?-kRSNapakSe pratipadaM ArabhyAtmIyena paJcadazena paJcadazena bhAgena pratidivasamekaikaM paJcadazabhAgamuparitanabhAgAdArabhyAvRNoti, zuklapakSe tu pratipada Arabhya tenaiva krameNa 30 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katipayAni viziSTAni TippanAni / pratidivasamekaikaM paJcadazabhAgaM prakaTIkaroti, tena jagati candramaNDalavRddhihAnI pratibhAsete, svarUpata: panazcandramaNDalamavasthitameva / tathA cAha- evaM vaDai ityAdi, evaM rAhuvimAnena pratidivasaM krameNAnAvaraNakaraNato vardhate vardhamAnaH pratibhAsate candraH, evaM rAhavimAnena pratidivasaM krameNAvaraNakaraNata: pratihAniH pratihAnipratibhAso bhavati candrasya viSaye, etenaivAnubhAvena kAraNena ekaH pakSa: kAla: 5 kRSNo bhavati. yatra candrasya parihANiH pratibhAsate, ekastu jyotsna: zuklo yatra candraviSayo vRddhipratibhAsaH / " iti sUryaprajJapte: ekonaviMzatitame prAbhRte 100 tamasUtrasya malayagirisUriviracitAyAM vRttau / [pR0152 paM018] "iha dvividho rAhustadyathA-parvarAhurnityarAhuzca, tatra parvarAhuH sa ucyate yaH kadAcidakasmAt samAgatya nijavimAnena candravimAnaM sUryavimAnaM vA'ntaritaM karoti, antarite 10 ca kRte loka grahaNamiti prasiddhiH, sa iha na gRhyate, yastu nityarAhustasya vimAnaM kRSNaM tathAjagatsvAbhAvyAccandreNa saha nityaM' sarvakAlamavirahitaM tathA 'cauraMgulena' caturaGgulairaprAptaM sat candrasya candravimAnasyAdhastAccarati, taccaivaM carat zuklapakSe zanaiH zanaiH prakaTIkaroti candramasaM kRSNapakSa ca zanaiH zanairAvRNoti, tathA cAha- iha dvASaSTibhAgIkRtasya candravimAnasya dvau bhAgAvuparitanau sadA'nAvAryasvabhAvatvAd apAkRtya zeSasya paJcadazabhirbhAge hRte ye catvAro bhAgA labhyante te 15 dvASaSTizabdanocyante. avayave samudAyopacArAt, etacca vyAkhyAnametasyaiva cUrNimupajIvya kRtaM na svamanISikayA, tathA ca tadgrantha:- 'candravimAnaM dvASaSTibhAgIkriyate, tataH paJcadazabhirbhAgo'pahriyate, tatra catvAro bhAgA dvASaSTibhAgAnAM paJcadazabhAgena labhyante zeSau dvau, etAvad dine dine zuklapakSasya rAhuNA mucyata' iti, evaM ca sati yatsamavAyAGgasUtram- "sukkapakkhassa divase divase bAvaTTi bAvaTi bhAge parivaDDai" iti, tadapyevameva vyAkhyeyam, saMpradAyavazAddhi sUtraM vyAkhyeyam, na 20 svamanISikayA. anyathA mahadAzAtamAprasakteH, saMpradAyazca yathoktasvarUpa iti, tatra zuklapakSasya divase yad yasmAt kAraNAccandro dvASaSTidvASaSTibhAgAn dvASaSTibhAgasatkAn caturazcaturo bhAgAn yAvat parivardrate, kAlena kRSNapakSaNa punardivase 2 tAneva dvASaSTibhAgasatkAn caturazcaturo bhAgAn 'prakSapayati' parihApayati, etadeva vyAcaSTe- kRSNapakSe pratidivasa rAhuvimAnaM svakIyena paJcadazena bhAgena taM 'candra' candravimAnaM paJcadazameva bhAgaM vRNoti' AcchAdayati, zuklapakSe punastameva pratidivasaM 25 paJcadazabhAgamAtmIyena paJcadazena bhAgena 'vyatikrAmati' muJcati, kimuktaM bhavati ? kRSNapakSe pratipada ArabhyAtmIyena paJcadazena paJcadazena bhAgena pratidivasamekaikaM paJcadazabhAgamuparitana-bhAgAdArabhyAvRNoti, zuklapakSe tu pratipada Arabhya tenaiva krameNa pratidivasamekaikaM paJcadazabhAgaM prakaTIkaroti, tena jagati candramaNDalasya vRddhihAnI pratibhAsete, svarUpataH punazcandramaNDalamavasthitameva, tathA cAha- evaM rAhavimAnena pratidivasaM krameNAnAvaraNakaraNato 'varddhate' varddhamAnaH pratibhAsate candraH' iti 30 jIvAbhigamasUtrasya tRtIyAyAM pratipattau dvitIye uddezake malayagiriviracitAyAM vRttau / / Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaM pariziSTam / pR0157 paM022] "adhunA'syaiva kSullahimavato dhanuHpRSThaM bAhAM cAha- dhaNupaTTa kalacaukkaM, paNuvIsasahassa dusaya tIsa'hiyA / bAhA soladdhakalA, tevanna sayA ya panahiyA // 53 // vyA0 paJcaviMzatisahasrANi dve zate triMzadadhike yojanAnAM kalAzcatasraH 25230 ka0 4 ityetAvatparimANaM kSullahimavato dhanuHpRSTham / tathAhi- kSullahimavataH iSuparimANaM triMzatsahasrANi kalAnAm 30000, asya vargo vidhIyate, jAto navaka: aSTau zUnyAni 900000000 / eSa rAzibhUyaH SaDbhirguNyate, 5 jAtaH paJcakaH catuSka: aSTau zUnyAni 5400000000 / etat kSullahimavato jIvAvarge prAguktasvarUpe dvikaH dvikaH catuSkaH catuSka: aSTau zUnyAni 224400000000 ityevaMparimANe prakSipyate / tato jAto rAzirayam- dvikaH dvikaH navakaH aSTakaH aSTau zUnyAni 229800000000 / asya vargamUlAnayane labdhaH catuSkaH saptaka: navakaH trikaH saptakaH catuSkaH 479374 / zeSaM tUddharitaM paJcakaH SaTkaH aSTaka: ekakaH dvika: catuSkaH 568124 / chedarAziH navakaH paJcaka: aSTaka: 10 saptakaH catuSkaH aSTakaH 958748 / vargamUlalabdhastu kalArAziryojanakaraNArthamekonaviMzatyA bhajyate, labdhAni yojanAnAM paJcaviMzatisahasrANi dve zate triMzadadhike catasraH kalA: 25230 ka0 4 / tathA tripaJcAzacchatAni paJcAzadadhikAni yojanAnAM SoDazArdhakalAH sArdhapaJcadazakalA: 5350 ka0 153 ityetAvatpramANA pUrvasyAmaparasyAM ca dizi pratyekaM bAhA / tathAhi- mahato dhanuHpRSThAta kSullahimavataH saMbandhinaH paJcaviMzatisahasrANi dve zate triMzadadhike yojanAnAM kalAzcatasraH 25230 15 ka0 4 ityevaMparimANAt laghu dhanuHpRSThamuttarabharatArdhasaMbandhi caturdaza sahasrANi paJca zatAni aSTAviMzatyadhikAni yojanAnAM kalAzcaikAdaza 14528 ka0 11 ityevaMpramANaM zodhyate, zodhite ca sati jAtaM zeSamidaM daza sahasrANi sapta zatAni ekakottarANi yojanAnAM kalAzca dvAdaza 10701 ka0 12 / eteSAmadhe labdhAni tripaJcAzacchatAni paJcAzadadhikAni yojanAnAM kalAH paJcadaza eka kalArdham 5350 ka0 15 ardham 1 // 53 // " -iti bRhatkSetra0 malaya0 // 20 pR0162 paM07] "mottUNa sagamabAhaM paDhamAi ThiIi bahutaraM davvaM / etto visesahINaM jAvukkosaM ti savvesiM // 83 // vyA0- tadevaM kRtA sthitisthAnaprarUpaNA / samprati nissekprruupnnaavsrH| tatra ca dve anuyogadvAre -anantaropanidhA, paramparopanidhA ca / tatrAntaropanidhAprarUpaNArthamAha- mottUNa tti sarvasminnapi karmaNi badhyamAne AtmIyamAtmIyamabAdhAkAlaM muktvA parityajya UrdhvaM dalikanikSepaM karoti / tatra prathamAyAM sthitau samayalakSaNAyAM prabhUtataraM 25 dravyaM karmadalikaM niSiJcati / etto visesahINaM ti itaH prathamasthiterUcaM dvitIyAdiSu samayasamayapramANAsu vizeSahInaM vizeSahInaM karmadalikaM niSiJcati / tathAhi- prathamasthiteH sakAzAt dvitIyasthitI vizeSahInam, tato'pitRtIyasthitau vizeSahInam, tato'pi caturthasthitau vizeSahInam, evaM vizeSahInaM vizeSahInaM tAvadvAcyaM yAvattattatsamaya badhyamAnakarmaNAmutkRSTA sthitizcaramasamaya ityarthaH / / 83 / / " iti malayagirisUriviracitAyAM karmaprakRtivRttau / / 30 Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katipayAni viziSTAni TippanAni / 19 pR0167 paM05] "adhunA harivarSasya jIvAmAha- eguttarA nava sayA, tevattarimeva joynnshssaa| jIvA sattarasa kalA, addhakalA ceva harivAse // 58 / / vyA0 harivarSe harivarSAbhidhasya kSetrasya jIvA trisaptatisahasrANi nava zatAni ekottarANi yojanAnAM kalA: saptadaza ardhakalA ca / tathAhi- harivarSasyAvagAhastrINi lakSANi daza sahasrANi 310000, anena 5 jambUdvIpaviSkambhaH kalArUpa ekonaviMzatilakSapramANo hInaH kriyate, jAtA: zeSAH paJcadaza lakSA navatisahasrANi 1590000, etaduktapramANenAvagAhena 310000 guNyate, jAtaH catuSka: navaka: dvika: navakaH aSTau zUnyAni 492900000000 / eSa rAzibhUyazcaturbhirguNyate, jAta ekakaH navakaH saptaka: ekakaH SaTkaH zUnyAni cASTau 1971600000000 / eSa harivarSasya jIvAvargaH, asya vargamUlAnayane labdha ekakaH catuSkaH zUnyaM catuSkaH ekaka: trikaH SaTkaH 1404136 / zeSa 10 tiSThati dvika: zUnyaM navaka: trikaH paJcakaH zUnyaM catuSka: 2093504 / chedarAziH dvikaH aSTaka: zUnyama aSTaka: dvikaH saptakaH dvika: 2808272 / tato yojanakaraNArthaM vargamUlalabdhamekonaviMzatyA bhajyate. labdhAni yojanAnAM trisaptatisahasrANi nava zatAni ekottarANi kalA: saptadaza 73901 ka0 17 / uddharitastu kalArAzirardhakalAnayanAya dvikena guNyate, guNayitvA ca yathoktapramANena chedarAzinA bhajyate labdhamekaM kalArdham, zeSastvardhakalArAzirevaMrUpastiSThati ekakaH trika: saptaka: 15 aSTaka: saptaka: trikaH SaTkaH 1378736 // 58 // " iti bRhatkSetra0 malaya0 / ___ [pR0179 paM011] "sAmpratamasyaiva harivarSasya bAhAM dhanuHpRSThaM cAha- bAhA tera sahassA, egaTThA tisaya saya chakkala'ddhakalA / dhaNupaTTa kalaM caukkaM, culasIDa sahassa solahiyA ||5|| vyA0 harivarSasya pUrvasyAmaparasyAM ca dizi pratyekaM bAhAparimANaM trayodaza sahasrANi trINi zatAni ekaSaSTAni ekaSaSTyadhikAni yojanAnAM SaT kalA: ekaM ca kalArdham / tathAhi- mahato dhanu:pRSThAt 20 harivarSasatkAt caturazItiryojanAnAM sahasrANi SoDazAdhikAni kalAzcatasraH 84016 ka0 4 ityevaparimANAta DaharakaM dhana : paSTha mahAhimavataH saMbandhi saptapaJcAzatsahasrANi dve zate trinavatyadhike kalA daza 57293 ka0 10 ityevaMparimANa zodhyate. zodhite ca sati jAtaM zeSamidama- SaDaviMzati: sahasrANi sapta zatAni dvAviMzatyadhikAni yojanAnAM trayodaza kalA: 26722 ka0 13, eteSAmadhe labdhAni yojanAnAM trayodaza sahasrANi trINi zatAni ekaSaSTyadhikAni SaT ca kalAH sArdhAH 13361 25 kalA: 6 ardham / tathA caturazItiryojanAnAM sahasrANi SoDazAdhikAni catasraH kalA: 84016 ka0 4 ityetAvatparimANaM harivarSasya dhanuHpRSTham / tathAhi- harivarSasyeSuparimANaM timro lakSA daza sahasrANi 310000, asya vargo vidhIyate, jAto navakaH SaTka: ekakaH zUnyAnyaSTau 96100000000 bhUya eSa rAziH SaDbhirguNyate, AgataH paJcakaH saptakaH SaTkaH SaTkaH aSTau zUnyAni 576600000000 / etat harivarSakSetrasya satke ekaka: navakaH saptaka: ekakaH SaTka: zUnyAnyaSTau 30 1971600000000 ityevaMrUpe jIvAvarge prakSipyate, tato jAto rAzirevaMpramANa:- dvikaH paJcakaH Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 dvitIyaM pariziSTam / catuSkaH aSTakaH dvikaH zUnyAnyaSTau 2548200000000 / asya vargamUlAnayane labdha ekakaH paJcakaH navakaH SaTkaH trika: zUnyam aSTau(STakaH) 1596308 / zeSamuddharati saptakaH SaTkaH navakaH ekakaH trikaH SaTkaH 769136 / chedarAziH trikaH ekakaH navakaH dvikaH SaTkaH ekakaH SaTkaH 3192616 / vargamUlalabdhastu kalArAziryojanakaraNArthamekonaviMzatyA bhajyate, labdhAni yojanAnAM caturazItisahasrANi SoDazAdhikAni catasraH kalA: 84016 ka0 4 / / 59 / / " - iti bRhatkSetra0 5 malaya0 / [pR0180 paM03] "puDhavidagaagaNimAruya, ikkikke satta joNilakkhAo / vaNapatteya aNaMte, dasa caudasa joNilakkhAo // 351 / / vigaliMdiesu do do, cauro cauro a nArayasuresu / tiriesu hu~ti cauro, caudasa lakkhAo maNuesu // 352 // vyA0 pRthivyudakAgnimarutAM saMbandhinyekaikasmin samUhe sapta yonilakSA bhavanti, tadyathA- sapta pRthivInikAye, saptodakanikAye, 10 saptAgninikAye, sapta vAyunikAye / vanaspatinikAyo dvividhaH, tadyathA- pratyeko'nantakAyazca / tatra pratyekavanaspatinikAye daza yonilakSAH, anantavanaspatinikAye caturdaza / vikalendriyeSu dvIndriyatrIndriyacaturindriyarUpeSu pratyekaM dve dve yonilakSe, tadyathA- dve yonilakSe dvIndriyeSu, dve trIndriyeSu, dve caturindriyeSu / tathA, catamro yonilakSA nArakANAm, catamro devAnAm, tathA tiryakSu paJcendriyeSu catamro yonilakSAH, caturdaza yonilakSA manuSyeSu / sarvasaGkhyayA caturazItiryonilakSA bhavanti / 15 uktaM ca- 'nabhasvataH sapta jalasya cAgneH, kSitestathA tAzca nigodayoTTe / smRtAzcatasraH kila nArakANAM tathA tirazcAM tridivaukasAM ca // 1 // trirIrite dve vikalendriyANAM caturdaza syurmanujanmanAM ca / vanaspatInAM daza yonilakSA, azItirevaM caturuttarA syAt // 2 // ' [ ] iti // 351-352 // ' - iti bRhatsaMgrahaNyA malayagirisUriviracitAyAM vRttau // [pR0181 paM01] "uktA jyotiSkavimAnavaktavyatA, samprati vaimAnikadevavimAnavaktavyatAmAha- 20 battIsaTThAvIsA bArasa aTTha ya cauro sayasahassA / AreNa baMbhalogA vimANasaMkhA bhave esA // 117 / / vyA0 brahmalokAt brahmalokacaramaparyantAdArato'rvAk / kimuktaM bhavati ? brahmalokamabhivyApya eSA vimAnasaGkhyA bhavati, tadyathA-saudharme kalpe dvAtriMzadvimAnAnAM zatasahasrANi 3200000 / IzAnadevaloke'STAviMzatiH 2800000 / sanatkumArakalpe dvAdaza 1200000 / mAhendrakalpe'STau 800000 / brahmaloke kalpe catvAri 400000 // 117 // tathA- pannAsa catta 25 chacceva sahassA laMtasukkasahassAre / saya cauro ANayapANaesu tinnAraNaccuyae // 118 / / vyA0 atrApi pUrvArdhe kalpakrameNa saGkhyApadayojanA / lAntake kalpe paJcAzadvimAnAnAM sahasrANi 50000 / mahAzukre kalpe catvAriMzatsahasrANi 40000 / sahasrAre kalpe SaT sahasrANi 6000 / tathA AnataprANatayordvayoH kalpayoH samuditayozcatvAri vimAnazatAni 400 / AraNAcyutayordvayoH kalpayoH samuditayostrINi vimAnazatAni 300 / / 118 / / tathA- ikkArasuttaraM hiTimesu sattuttaraM ca mjjhime| 30 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katipayAni viziSTAni TippanAni / sayamagaM uvarimae paMcava aNuttaravimANA // 119 / / vyA0 adhastaneSu triSu graiveyakeSu samuditeSu vimAnAnAmekAdazottarazatam 111 / madhyame graiveyakatrike samudite saptottaraM vimAnAnAM zatam 107 / uparitane graiveyakatrike samudite zatamekaM vimAnAnAm 100 / sarvaparyantavartini tu carame prastaTe paJcaivAnuttaravimAnAni, na vidyate uttara pradhAnaM paraM vA yebhyastAnyanuttarANi, tAni ca tAni vimAnAni 5 ca anuttaravimAnAni / / 119 / / " iti bRhatsaMgrahaNyA malayagirisUriviracitAyAM TIkAyAm / [pR0189 paM02] "bhikkhUpaDimANa dArA 4 / adhikAro uvadhANeNa / jato Aha-bhikkhUNaM uvadhANa0 gAthA 47 / / bhikkhUNaM uvahANe pagayaM tattha va havanti nikkhevA / tini ya puvvahiTThA pagayaM puNa bhikkhupaDimAe // 1 // pagayaM adhigAro. NAmanipphaNNe bhikkhU paDimA ya dupayaM NAma, bhikkhU vaNNeyavvo paDimA ya / tattha bhikkhu tti tassiM bhikkhummi paDimAsu ya 10 NikkhavA NAmAdI 4. dosa vi tinni NAmar3havaNAdavvabhikkha ya pavvahivA. sa bhikkhae adhigAro bhAvabhikkhUe adhigAro / bhAvabhikkhuNo tassa vi paDimAsu, tAsi NAmAdi tinni puvvavaNNitA, uvaasgddimaasu| pagataM adhigAro bhAvapaDimAe, sA ca bhAvaDimA paMcavidhA, taMjadhA-samAdhi0 gAthA 88 // samAhiovahANe ya vivekapaDimAi ya / padisaMlINA ya tahA egavihAre ya paMcamIyA 15 / / 2 / / samAdhipaDimA, uvadhANapaDimA, vivegapaDimA, paDisaMlINapaDimA, egavidhArapaDimA / samAdhipaDimA dvividhA- sutasamAdhipaDimA carittasamAdhipaDimA ya, darzanaM tadantargatameva / sutsmaadhiddimaa| chAvaTTi kahiM ? ucyate-AyAre0 gAthA 49 // AyAre bAyAlA paDimA solasa ya vanniyA ThANe / cattAri a vavahAre moe do do caMdapaDimAo / / 3 / / AyAre bAtAlIsaM, kaha ? AyAraggehiM sattattIsaM, baMbhacerehiM paMca, evaM 20 bAtAlIsaM AyAre, ThANe solasa vibhAsitavvA, vavahAre cattAri, do moyapaDimAto khuDDigA mahalligA ya moyapaDimA, do caMdapaDimA - javamajjhA vairamajjhA ya / evaM etA suyasamAdhipaDimA chaavtttthi| evaM ca suyasamAdhipaDimA chAvaTThiyA ya pannattA / samAIyamAIyA cArittasamAhipaDimAo // 4 // 50 / imA paMca cArittasamAhipaDimAto taMjadhA-sAmAiyacarittasamAdhipaDimA jAva adhakkhAtacarittasamAdhipaDimA / uvahANapaDimA duvidhA-bhikkhUNaM0 gAthA0 51 / / 25 bhikkhUNaM uvahANe uvAsagANaM ca vaniyA sutte / gaNakovAivivego sanbhiMtarabAhiro duviho / / 5 / / bhikkhUNaM uvahANe bArasapaDimA sutte vannijati / uvAsagANaM ekkArasa sutte vnnnnitaa| vivegapaDimA ekkA sA puNa kohAdi, AdigrahaNAt sarIra-uvadhi-saMsAravivegA / sA samAsato duvidhA-abhiMtaragA bAhirA ya / abhiMtariyA kodhAdINaM / AdigrahaNAt mANamAyAlobhakammasaMsArANa y| bAhiriyA gaNasarIrabhattapANassa ya aNesaNijjassa / paDisalINapaDimA cautthA / sA ekkA 30 cev| sA puNa samAseNa duvidhA-iMdiyapaDisaMlINapaDimA ya noiMdiyapaDisaMlINapaDimA ya / Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaM pariziSTam / iMdiyasaMlINapaDimA paMcavidhA-sotiMdiyamAdIyA0 gAthA 52 // soiMdiyamAdIA padisalINayA cautthiyA duvihA / aTThaguNasamaggassa ya egavihArissa paMcamiyA // 6 // sotiMdiyavisayapayAraNiseho vA sotiMdiyapajuttesu vA atthesu rAgaddosaNiggaho / evaM paMcaNha vi / NoiMdiyapaDisalINatA tividhAjogapaDisalINatA kasAyapaDisaMlINatA vivittasayaNAsaNasevaNatA jadhA pannattIe / ahavA abhiMtariyA bAhiragA ya / egavihArissa egA ceva, sA ya kassa kappati ? Ayariyassa aTTaguNovavetassa, 5 aTTa guNA AyArasaMpadAdI samaggo uvaveto, kiM savvasseva ? netyucyate-jo so atisesaM guNeti vijAdi pavvesu / uktaM ca- 'aMto uvassagassa egarAtaM vA durAtaM vA tirAtaM vA vasabhassa vA gItatthassa vijjAdinimittaM' [ ] / evaM chaNNautiM savvaggeNa bhAvapaDimA / "- iti dazAzrutaskandhacUrNI saptamyAM dazAyAm / [pR0189 paM010] "mAsAI sattaMtA paDhamA biitaiyasattarAidiNA / aharAI egarAI 10 bhikkhUpaDimANa bArasagaM // 18 // 3 // mAsA0 gAhA / mAsAdayo mAsaprabhRtayaH / saptAntAH saptamAsAvasAnAH / ekaikamAsavRddhyA sapta pratimA bhavanti / tatra mAsaH parimANamasyA mAsikI prathamA, evaM dvimAsikI dvitIyA, trimAsikI tRtIyA yAvatsaptamAsikI saptamI / paDhamA-bir3ataiya sattarAidiNa tti saptAnAmupari prathamA dvitIyA tRtIyA ca sapta rAtri-dinAni rAtriMdivAni yasyAM sA tathA pratimA bhavati / tadabhilApazcaivam- prathamA saptarAtriMdivetyAdi / etAzcAditaH krameNASTamI 15 navamI dazamI ceti / aharAi tti / ahorAtraM parimANamasyA ahorAtrikI ekAdazI / ekA rAtriryasyAM sA ekarAtrirekarAtrikItyarthaH, dvAdazIti / evaM bhikSupratimAnAmuktArthAnAM dvAdaza parimANamasyeti dvAdazakaM vRndaM bhavatIti gAthAsamAsArthaH / [paM011] daMsaNavayasAmAiyaposahapaDimAabaMbhasaccitte / AraMbhapesauddiTThavajae samaNabhUe ya // 10 // 3 // daMsaNa0 gAhA / darzanaM ca samyagdarzanam / vratAni cAnuvratAdIni / sAmAyikaM 20 ca sAvadyetarayogavarjanAsevAsvabhAvam / pauSadhaM ca parvadinAnuSTheyamupavAsAdi / pratimA ca kaayotsrgH| abrahma cAbrahmacaryam / sacittaM ca sacetanadravyamiti / samAhAradvandvaH / tatastasmin viSaye / pratimeti prakaraNagamyam / iha ca darzanAdiSu paJcasu vidhidvAreNa pratimA, abrahmasacittayostu varjanadvAreNeti / tathA Arambhazca svayaM kRSyAdikaraNam, preSazca preSaNaM pareSAM kRSyAdiSu pravartanam, uddiSTaM cAdhikRtaM zrAvakamuddizya sacetanaM sadacetanIkRtaM pakvaM vA, yo varjayati pariharate'sAvArambha-preSoddiSTavarjaka: 25 pratimeti prakRtameva / iha ca pratimApratimAvatorabhedAdevamupanyAsaH / tathA zramaNa: sAdhuH sa iva yaH saH zramaNabhUtaH / bhUtazabdasyopamAnArthatvAt / ihApi pratimApratimAvatorabhedenopanyAsaH / cazabdaH samuccayArthaH / etAsAM ca darzanapratimA vratapratimetyevamAdirabhilApo draSTavyaH / iti dvAragAthAsamAsArthaH // 10 // 3 // " iti paJcAzakasya zrIabhayadevasUriviracitAyAM TIkAyAm // [pR0191 paM01] "samprati niSadhasya jIvAmAha- cauNaui sahassAiM, chappannahiyaM sayaM 30 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katipayAni viziSTAni TippanAni / kalAudo ya / jIvA nisahassesA, dhaNupaTTaM se imaM hoi || 60|| vyA0 niSadhasya niSadhavarSadharasya jIvA eSA yaduta caturnavatiryojanAnAM sahasrANi zatamekaM SaTpaJcAzadadhika dve ca kale / tathAhiniSadhasyAvagAhaH SaD lakSAH triMzatsahasrANi 630000, anena jambUdvIpaviSkambhaH kalArUpa ekonaviMzatilakSapramANa UnaH kriyate, jAtaM zeSaM dvAdaza lakSA: saptatisahasrANi 1270000, 5 etadyathoktenAvagAhena guNyate, jAtaH aSTakaH zUnya zUnyam ekakaH aSTau zUnyAni 800100000000 | eSa rAzibhUyazcaturbhirguNyate, jAtaH trikaH dvikaH zUnyaM zUnyaM catuSkaH zUnyAnyaSTau 3200400000000| eSa niSadhasya jIvAvargaH, asya vargamUlAnayane labdha ekakaH saptakaH aSTakaH aSTakaH navakaH SaTkaH SaTkaH 1788966 | zeSamidaM SaTkaH paJcakaH zUnyamaSTakaH catuSkaH catuSkaH 650844 / chedarAziH trikaH paJcakaH saptakaH saptakaH navakaH trikaH dvikaH 3577932 / vargamUlalabdhasya tu 10 rAzeryojanakaraNArthamekonaviMzatyA bhAgo hiyate, labdhAni yojanAnAM caturnavatisahasrANi zatamekaM SaTpaJcAzadadhikaM dve ca kale 94956 ka0 2 / dhanuH pRSThaM dhanuH pRSThaparimANaM se' tasya niSadhaparvatasyedaM vakSyamANaM bhavati ||60||" iti bRhatkSetra0 malaya0 / [pR0994 paM011] "nava ceva sahassAI, chAvaTThAI sayAI satteva / savisesa kalA cegA, dAhiNabharahadbadhaNupa ||43|| vyA0 dakSiNabharatArdhadhanuH pRSThaM dhanuH pRSThaparimANaM nava sahasrANi 15 sapta zatAni SaTSaSTAni SaTSaSTyadhikAni, kalA caikonaviMzatibhAgarUpA ekA savizeSA 9766 ka0 1 kiJcidvizeSAdhikA, tathAhi - dhanuH pRSThasya karaNamidam - iSuvargaM SaDguNaM jIvAvarge prakSipya yattasya vargamUlaM taddhanuH pRSThamiti / tatra dakSiNabharatArdhasyeSuH kalArUpa: paJcacatvAriMzacchatAni paJcaviMzatyadhikAni 4525. asya vargo dvikaH zUnyaM catuSkaH saptakaH paJcakaH SaTkaH dvikaH paJcakaH 20475625 / eSa SaibhirguNyate, jAta ekakaH dvikaH dvikaH aSTakaH paJcaka: trikaH saptakaH paJcakaH 20 zUnyam 122853750 eSa rAzirdakSiNabharatArdhasya satke jIvAvarge trikazcatuSkastrikaH zUnyamaSTakaH zUnyaM navakaH saptakaH paJcakaH zUnya zUnyam 34308097500 ityevaMrUpe prakSipyate, tato jAto rAziH trikaH catuSkaH catuSkaH trikaH zUnyaM navakaH paJcakaH ekakaH dvikaH paJcakaH zUnyam 34430951250 / asya vargamUle labdham ekakaH aSTakaH catvAraH paJcakAH 185555 / zeSastuparitano rAzirdvikaH navaka: trikaH dvikaH dvikaH paJcakaH 293225, chedarAzi: trikaH saptakaH 25 traya ekakAH zUnyam 371110 / vargamUlalabdhasya tu rAzeryojanakaraNArthamekonaviMzatyA bhAgo hiyate, labdhAni yojanAnAM nava sahasrANi sapta zatAni SaTSaSTyadhikAni kalA caikA 9766 ka0 1 ||43|| 23 [paM0 14] sAmpratamasyaiva vaitADhyaparvatasya dhanuH pRSThamAha - dasa ceva sahassAI, satteva sayA havaMti teyAlA / dhaNupaTTaM veyaDDe, kalA ya pannarasa havaMti || 45 || vyA0 daza sahasrANi sapta 30 zatAni tricatvAriMzAni tricatvAriMzadadhikAni yojanAnAM kalAzca paJcadaza bhavanti 10743 ka0 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaM pariziSTam / 15 vaitADhyasya dhanuHpRSTham / tathAhi- vaitADhyasyeSuH kalAnAM catuHpaJcAzacchatAni paJcasaptatyadhikAni 5475, asya vargo vidhIyate jAto dvikaH navakaH navakaH saptakaH paJcakaH SaTkaH dvikaH paJcakaH 29975625 / bhUya eSa rAziH SaDbhirguNyate, jAta ekakaH saptakaH navakaH aSTakaH paJcakaH trika: saptakaH paJcakaH zUnyam 179853750 / eSa rAzirvaitADhyasatke jIvAvarge catuSkaH ekakaH catuSkaH navakaH zUnyaM zUnyaM navakaH saptakaH paJcakaH zUnyaM zUnyam 41490097500 ityevaMrUpe prakSipyate, 5 tato jAtamidam- catuSkaH ekakaH SaTkaH SaTkaH navakaH navakaH paJcakaH ekakaH dvikaH paJcakaH zUnyam 41669951250 / asya vargamUlAnayane labdhaM dve lakSe catvAri sahasrANi zatamekaM dvAtriMzadadhikaM kalAnAm 204132 / zeSastUparitano rAzistiSThati saptasaptatisahasrANi aSTau zatAni SaDviMzatyadhikAni 77826, chedarAzizcatamro lakSA aSTau sahasrANi dve zate catuHSaSTyadhike 408264 / vargamUlalabdhastu rAziryojanakaraNArthamekonaviMzatyA bhajyate, labdhAni yojanAnAM daza 10 sahasrANi sapta zatAni tricatvAriMzadadhikAni kalAH paJcadaza 10743 ka0 15 // 45 // " iti bRhatkSetrasamAse malayagirisUriviracitAyAM vRttau // _[pR0208 paM019] digambaraparamparAyAM tattvArtharAjavArtike yAdRzamAcArAGgAdisvarUpaM varNita tadatropanyasyate- "aGgapraviSTamAcArAdidvAdazabhedaM buddhyatizayarddhiyuktagaNadharAnusmRtagrantharacanam / 12 / bhagavadarhatsarvajJahimavannirgatavAggaGgA'rthavimalasalilaprakSAlitAntaHkaraNaiH buddhyatizayarddhiyuktairgaNa- 15 dharairanusmRtagrantharacanam AcArAdidvAdazavidhamaGgapraviSTamityucyate / tadyathA-AcAraH, sUtrakRtam, sthAnam, samavAyaH, vyAkhyAprajJaptiH, jJAtRdharmakathA, upAsakAdhyayanam, antakRddazA, anuttaraupapAtikadazA, praznavyAkaraNam, vipAkasUtram, dRSTivAda iti / AcAre caryAvidhAnaM zuddhyaSTakapaJcasamititriguptivikalpaM kathyate / / sUtrakRte jJAnavinayaprajJApanA kalpyAkalpyacchedopasthApanA vyavahAradharmakriyAH prarUpyante / 20 sthAne anekAzrayANAmarthAnAM nirNayaH kriyate / samavAye sarvapadArthAnAM samavAyazcintyate / sa cturvidhH-drvykssetrkaalbhaavviklpaiH| tatra dharmA'dharmAstikAyalokAkAzaikajIvAnAM tulyA'saMkhyeyapradezatvAt ekena pramANena dravyANAM samavAyanAd dravyasamavAyaH / jambUdvIpasarvArthasiddhyapratiSThAnanarakanandIzvaraikavApInAM tulyayojanazatasahasraviSkambhapramANena kSetrasamavAyanAt kssetrsmvaayH| utsarpiNyavasarpiNyostulyadazasAgaropamakoTikoTipramANAt 25 kAlasamavAyanAt kAlasamavAyaH / kSAyikasamyaktvakevalajJAnakevaladarzanayathAkhyAtacAritrANAM yo bhAvaH tadanubhavasya tulyAnantapramANatvAt bhAvasamavAyanAd bhAvasamavAyaH / vyAkhyAprajJaptau SaSTivyAkaraNasahasrANi 'kimasti jIvaH, nAsti' ityevamAdIni nirUpyante / jJAtRdharmakathAyAm AkhyAnopAkhyAnAnAM bahuprakArANAM kathanam / Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katipayAni viziSTAni TippanAni / 25 upAsakAdhyayane zrAvakadharmalakSaNam / saMsArasyAntaH kRto yaiste antakRtaH / namimataGgagasomilarAmaputrasudarzanayamalIkavalIkakiSkambalapAlAmbaSThaputrA ityete daza vardhamAnatIrthakaratIrthe / evamRSabhAdInAM trayoviMzatestIrtheSvanye'nye ca daza dazAnagArA daza daza dAruNAnupasargAnnirjitya kRtsnakarmakSayAdantakRtaH daza asyAM varNyante iti 5 antakRdazA / athavA, antakRtAM dazA antakRddazA, tasyAm arhadAcAryavidhiH sidhyatAM c| upapAdo janma prayojana yeSAM ta ime aupapAdikAH, vijayavaijayantajayantAparAjitasarvArthasiddhAkhyAni paJcAnuttarANi. anuttareSvaupapAdikA anuttaraupapAdikA: RSidAsa-dhAnya-sunakSatra-kArtika-nanda-nandanazAlibhadra-abhaya-vAriSeNa-cilAtaputrA ityete daza vardhamAnatIrthakaratIrthe / evamRSabhAdInAM trayAviMzatastIrtheSvanye'nye ca daza dazAnagArA daza daza dAruNAnupasargAnirjitya vijayAdyanuttareSUtpannA 10 ityevamanuttaropapAdikAH dazAsyA varNyanta ityanuttaraupapAdikadazA / athavA, anuttaraupapAdikAnAM dazA anuttaropapAdikadazA, tasyAmAyurvekriyikAnubandhavizeSaH / AkSepavikSepairhetunayAzritAnAM praznAnAM vyAkaraNaM praznavyAkaraNam, tasmillaukikavaidikAnAmarthAnAM nirNayaH / vipAkasUtre sukRtaduHkRtAnAM vipAkazcintyate / ____ dvAdazamaga dRSTivAda iti / kautkala-kANeviddhi-kauzika-harismazru-mAMchapika-romaza-hArItamuNDA-'zvalAyanAdInAM kriyAvAdadRSTInAmazItizatam, marIcikumAra-kapilolUka-gArgya-vyAghrabhUtivAli-mAThara-maudgalyAyanAdInAmakriyAvAdadRSTInA caturazItiH, sAkalya-valkala-kuthumi-sAtyamuninArAyaNa - kaTha - mAdhyandina - mauda-paippalAda - bAdarAyaNAmbaSThi - kR do vikAyana- vasu - jaiminyAdInAmajJAnikudRSTInAM saptaSaSTiH, vaziSTha-pArAzara-janukarNi-vAlmIki-romaharSiNi-satyadatta20 vyAselAputraupamanyavaindradattAyasthUNAdInAM vainayikadRSTInAM dvAtriMzat / eSAM dRSTizatAnAM trayANAM triSaSTyuttarANAM prarUpaNaM nigrahazca dRSTivAde kriyate / sa paJcavidhaH-parikarma sUtraM prathamAnuyoga: pUrvagataM cUlikA ceti / " iti tattvArtharAjavArtike 120 // [pR0213 paM0 6] "pajjAyA'NabhidheyaM ThiamaNNatthe tayatthaniravekkhaM / jAicchiaM ca nAmaM jAvadavvaM ca pAeNa / / 25 / / yat kasmiMzcid bhRtakadArakAdau indrAdyabhidhAnaM kriyate, tad 25 nAma bhaNyata / kathaMbhUtaM tat ?, ityAha- paryAyANAM zakra-parandara-pAkazAsana-zatamara samAnArthavAcakAnAM dhvanInAmanabhidheyamavAcyam, nAmavataH piNDasya saMbandhI dharmo'yaM nAmnyupacaritaH, sa hi nAmavAna bhRtakadArakAdipiNDa: kilaikena saMketitamAtreNendrAdizabdenaivA'bhidhIyate, na tu zeSaiH zakra-purandara-pAkazAsanAdizabdaiH, ato nAmayuktapiNDagatadharmo nAmnyuparitaH paryAyAnabhidheyamiti / punarapi kathaMbhUtaM tannAma ?. ityAha- ThiamaNNatthe tti vivakSitAd bhRtakadArakAdipiNDAdanya30 zvAsAvarthazcA'nyArtho devAdhipAdiH, sadbhAvatastatra yat sthitam, bhRtakadArakAdau tu saMketamAtratayaiva nAtInA Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaM pariziSTam / vartate, athavA sadbhAvataH sthitamanvarthe anugataH saMbaddhaH paramaizvaryAdiko'rtho yatra so'nvarthaH zacIpatyAdiH, sadbhAvatastatra sthitam, bhRtakadArakAdau tarhi kathaM vartate ?, ityAha-tadarthanirapekSa tasyendrAdinAmno'rthastadarthaH paramaizvaryAdistasya nirapekSaM saMketamAtreNaiva tadarthazUnye bhRtakadArakAdau vartate, iti paryAyAnabhidheyam, sthitamanyArthe, anvarthe vA, tadarthanirapekSaM yat kvacid bhRtakadArakAdau indrAdyabhidhAnaM kriyate tad nAma, itIha tAtparyArthaH / prakArAntareNA'pi nAmnaH svarUpamAha- yAdRcchikaM 5 ceti, idamuktaM bhavati- na kevalamanantaroktam, kintvanyatrA'vartamAnamapi yadevameva yadRcchayA kenacid gopAladArakAderabhidhAnaM kriyate, tadapi nAma, yathA Dittho Davittha ityAdi / idaM cobhayarUpamapi kathaMbhUtam ?, ityAha- yAvadrvyaM ca prAyeNeti -yAvadetadvAcyaM dravyamavatiSThate tAvadidaM nAmA'pyavatiSThata iti bhAvaH / kiM sarvamapi ?, na, ityAha- prAyeNeti, meru-dvIpa-samudrAdikaM nAma prabhUtaM yAvadrvyabhAvi dRzyate, kiJcit tvanyathA'pi samIkSyate, devadattAdinAmavAcyAnAM dravyANAM 10 vidyamAnAnAmapyaparAparanAmaparAvartasya loke darzanAt / siddhAnte'pi yaduktam-"nAmaM AvakahiaM' [ ]ti tat pratiniyatajanapadAdisaMjJAmevA'GgIkRtya, yathottarAH kurava ityAdi / tadevaM prakAradvayena nAmnaH svarUpamatroktam, etacca tRtIyaprakArasyopalakSaNam, pustaka-patra-citrAdilikhitasya vastvabhidhAnabhUtendrAdivarNAvalImAtrasyA'pyanyatra nAmatvenoktatvAditi / etacca sAmAnyena nAmno lakSaNamuktam, prastute tvevaM yojyate-yatra maGgalArthazUnye vastuni maGgalamiti nAma kriyate, tad vastu nAmnA nAmamAtreNa 15 maGgalamiti kRtvA nAmamaGgalamityucyate / pustakAdilikhitaM ca yad maGgalamiti varNAvalImAtram, tadapi nAma ca tad maGgalaM ceti kRtvA nAmamaGgalamityabhidhIyate // iti gAthArthaH // 25 // " iti vizeSAvazyakabhASye maladhArihemacandrasUriviracitAyAM vRttau / [pR0229 paM013] iha yAdRzaM jJAtAdharmakathAGgasya varNanaM dRzyate tAdRzameva prAyo'kSaraza: nandIsUtrasya haribhadrasUriviracitAyAM vRttau dRzyate / kintu jinadAsagaNimahattaraviracitAyAM cUrNI 20 anyathA dRzyate, yathA- "tattha NAtesu AdimA dasa NAtA ceva, Na tesu akkhaadiyaadisNbhvo| sesA Nava NAtA, tesu ekkakke NAte cattAlIsaM cattAlIsaM akkhAiyAo bhavaMti, tattha vi ekkekkAe akkhAiyAe paMca paMca uvakkhAiyAsatAI bhavaMti, tesu vi ekkekkAe uvakkhAiyAe paMca paMca akkhAiovakkhAiyasatAI bhavaMti, evaM ete Nava koDIo / etAo dhammakahAsu sohetavva tti kAtuM ekoNavIsAe NAtANaM dasaNha ya dhammakahANaM viseso kajati-dasa NAtA dasa Nava ya 25 dhammakahAto dasahiM paropparaM suddhA / evaM visese kate sesA Nava NAtA, te Nava cattAlIsAe guNitA jAtA tiNNi satA saTTA akkhAiyANaM, ete akkhAiyapaMcasatehiMto sodhitA, tattha sesaM cattAlaM sataM, taM uvakkhAiyapaMcasatehiM guNitaM jAtA uvakkhAitANaM sattaraM sahassA, te paMcahiM akkhAitovakkhAiyasatehiM guNitA evaM jAtA adbhuTThAto akkhAiyakoDIto / " iti nandIcUrNI / abhayadevasUribhiH jJAtAdharmakathAGgasya svarUpaM yAdRzaM varNitaM tAdRzameva varNanaM vidhAya 30 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katipayAni viziSTAni TippanAni / haribhadra sUribhiH tatprAnta evaM guravo vyAcakSate, anye punaranyathA, tadabhiprAyaM punarvayamatigambhIratvAnnAvagacchAmaH, paramArthaM tvatra viziSTazrutavido vidantItyalaM prasaGgena' iti nandITIkAyAmabhihitam / cUrNikAravacanaM manasi nidhAyaiva tairetallikhitaM bhavediti pratIyate / / (pR0276 paM023] "Neraiya-deva-titthaMkarA ya ohissa'bAhirA haMti / .... // 66 / / 5 vyA0 nArakA: prAgnirUpitazabdArthAH, devA api, tIrthakaraNazIlAstIrthakarAH, nArakAzca devAzca tIrthakarAzceti vigrahaH, cazabda evakArArthaH, sa cAvadhAraNe, asya ca vyavahitaH sambandha iti darzayiSyAmaH. ete nArakAdayaH avadheH avadhijJAnasya na bAhyA abAhyA bhavanti, idamatra hRdayamavadhyupalabdhasya kSetrasyAntarvartante, sarvato'vabhAsakatvAt, pradIpavat, tatazcArthAdabAhyAvadhaya eva bhavanti, naiSAM bAhyAvadhirbhavatItyarthaH / .... athavA anyathA vyAkhyAyate- nAraka-deva-tIrthakarA 10 avadherabAhyA bhavantItI. kimuktaM bhavati ? niyatAvadhaya eva bhavanti, niyamenaiSAmavadhirbhavatItyarthaH / / " iti AvazyakasUtre hAribhadryAM vRttau / Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSThAGkaH in oon 0 tRtIyaM pariziSTam / zrIsamavAyAGgasUtraTIkAyAM granthAntarebhya: sAkSitayoddhRtAnAM pAThAnAmakArAdikrameNa suuciH| uddhRtapAThaH pRSThAGkaH / uddhRtapAThaH aMtomuhuttamettaM cittAvatthANa |AsADhavahulapakkhe... [uttarA0 26 / 15] 19 megavatthummi [dhyAnaza0 3] ___ 233 | AsADhe mAse dupayA [uttarA0 26 / 13, ajja vi dhAvai nANaM... [ ] 110 | oghina0 283] ajja vi na koi viuhaM.. [ ] 110 iMtassaNugacchaNayA 8 Thiyassa... [ ] 187 aTTha vagga tti atra.. [nandI hAri0] 234 | igavIsaM koDisayaM lakkhA... [nandI. hAri0] 229 aTThapaesA rUyago.. [AcA0 ni0 42] 205 | IsANe NaM bhaMte [ ] 267 aTThamicauddasIsuM... [paJcAzaka0 10 / 17] 39 uggANaM bhogANaM ... [Ava0 ni0 225] 213 aTThArasapayasahassANi puNa... [nandI TI0] 71 | uvasamasaMmattAo... [vizeSAva. bhA0 531] 55 aNiyANakaDA rAmA... [Ava0 ni0 415] 306 | usabhassa paDhamabhikkhA... [Ava0 ni0 320] 213 aNuvelaMdharavAsA lavaNe... [vRhatkSetra. 420] 67 ee khalu paDisattU.. [Ava0 bhA0 43] 306 atikAryamatisthaulyam,.. [ ] 166 | ekkAgAraM taiyaM taM puNa... [bRhatkSetra. 313] 131 areNa chinnasesaM... [ ] 96 | ekkArasuttaraM heTThimesu.. [vRhatkSetra. 119] 181 abhaMtariyaM velaM dharaMti... [vRhatkSetra0 417] 66 ekkArasekkavIsA saya... [vRhatsaM0 105] 41 abbhAsacchaNa 1 chaMdANuvattaNaM.... [ ] 188 ekko bhagavaM vIro.. [Ava0 ni0 224] 212 abhiissa caMdajAgo... [jyotipka0 162] 158 egaM va do va tiNNi... [nizIthabhA0 2075] 45 ayale bhayabheravANaM... [paryuSaNA0 ] 4 | eguttarA nava sayA... [vRhatkSetra0 58] 167 ayale vijaye bhadde... [Ava0 bhA0 41] 305 egidiyateyagasarIre... ara-malliaMtare.. [Ava. ni0 420] 128 prajJApanA0 sU0 1536-1537] 274 avasesA nakkhattA.. [jyotipka. 165] 159 etAni nakSatrANyubhayayogIni... [lokazrI TIkA]29 asiNANaviyaDabhorDa mauliyaDo... evaM vaTThai caMdo... [sUryapra0 19] 152 [paJcAzaka0 10 / 18] 39 | kakkoDaya kaddamae... [vRhatkSetra0 421] 67 asogo kiNNarANaM... [sthAnAgasU. 654] 28 kalaMvo u pisAyANaM... [sthAnAGgasU0 654] 28 assaggIve tArae merae [Ava0 bhA0 42] 306 | kAyavvA puNa bhattI... [ ] 187 aha pAvita to saMto... [ ] | kiNhaM rAhuvimANaM niccaM... [vRhatsaM0 116] 59 AyaMguleNa vatthu ussehapamANao... | kiNhaM rAhuvimANaM niccaM... [sUryapra0 11] 152 __ [vRhatsaM0 gA0 349] __ 11 | kRSNAdidravyasAcivyAt.. [ ] 24 Ayariya uvajjhAe thera-... [ ] 188 gAvI jue saMgAme.. [Ava0 prakSepa0 ] 305 AyArammi ahIe jaM.. [AcA0 ni0 10] 209 | goyamA ! jahaNNeNaM... [prajJApanA0 6569] 282 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM pariziSTam / 236 188 uddhRtapAThaH pRSThAGkaH | uddhRtapAThaH pRSThAGkaH caMdajasa caMdakaMtA.. [Ava. ni0 159] 291 | desUNamaddhajoyaNa lavaNasihovari.... caTa 4 tiya 3 caurA 4... [ ] 218 [vRhatkSetra. 416] 66 caNauisahassAI... [vRhatkSetra0 60] 191 dehaM vimalasuyaMdhaM [ ] cavIsa sahassAI nava ya... [vRhatkSetra0 52] 86 | do 1 sAhi 2 satta... [vRhatsaM0 gA0 12] 22 cauvIsaI muhuttA [vRhatsaM0 281] 281 | do desUNuttarillANaM... [vRhatsaM0 5] 15 cattAlA satta sayA... [vRhatkSetra0 55] 131,157 | do vAre vijayAisu... [vizepAva0 436] 156 cattAri jAyaNasae... [bRhatkSetra. 422] 67 |dhaNupaTTha kalacaukkaM... [vRhatkSetra0 53] 157 cUliyasIsapaheliya coddasa... [ ] 180 dhaNupaTTha kalacaukkaM... [bRhatkSetra0 59] 179 cattAsAesu mAsesu.. [uttarA0 26 / 13]133,130 |dhammo maMgalamukkaTTha [dazavai0 1 / 1] 82,248 coddasa lakkhA siddhA.. [ ] narakAH sImantakAdikA... [sUtrakRtAgava.] 258 253 jai egidiyavarabbiyasarIrae kiM... |nava ceva sahassAiM... [vRhatkSetra. 43] 194 [ prajJApanA sU0 1515] 272 | navavabhaceramaio aTThArasapada.. jampa jai mAgarovama ThiI... [vRhatsaM0 214] 13 [AcA0 ni0 11] 212 jA paDhamAe jeTThA...[vRhatsaM0 gA0 234] 22 navavaMbhaceramaio... [AcArA0 ni0 11] 71 taha damakAlajANaNa ... [ navamo ya mahApaumo.. [Ava0 ni0 375] 295 ] tiNNi sayA tattIsA... [Ava0 ni0 971] 198 nANaM 5 tarAya 5 dasagaM... [karmastava0 2 / 23] 68 nAbhI jiyasattU yA.. [Ava0 ni0 387] 292 titthayara 1 dhamma 2 Ayariya... [ ] 187 tinneva uttarAI puNavvasU.. [jambU0 pra0] 159 nArayadevA tirimaNuyagabbhayA... [ ] 268 niggaMtha-sakka-tAvasa-... [piNDani0 445] 210 tiviThTha ya duviThU ya ... [Ava0 bhA0 40] 305 niccaMdhayAratamasA vavagayagahacaMda.. [ ] 259 tihiM ThANahiM tArArUve.. naraie NaM bhate ! neraiesu.. sthAnAGga sU0 141] | [bhagavatI0 4/9/173] 280 tIsA ya 1 paNNavIsA.. [vRhatsaM0 255] 179 | neraiyadevatitthaMkarA ya... [Ava0 ni0 66] 276 ta sohijjati phuDaM.. [nandI. hAri0] 230 | neraiyA 1 asurAI 10 puDhavAI... [ ] 258 taMvaTTi sahasmAI... [vRhatkSetra0 314] 131 |paMca sae chabbIse chacca.. [vRhatkSetra0 29] 74 taMvannasaharamAI nava ya... [vRhatkSetra0 56] 144 paMcAsa 50 catta 4... [vRhatsaM0 118] 181 daMsaNavaya [paJcAzaka 10 / 3] 189 | |pajjAyANabhidheya [vizeSAva0 25] 213 dasa ceva sahasmAI... [vRhatkSetra. 45] 194 | paDhamA bahalapaDivae 1 vIyA... dasa joyaNasahassA... [bRhatkSetra0 415] 66| [jyotipka0 247] 164 dasa navagaM gaNANa mANaM... [Ava. ni0 268] 29 | |paDhamA'sIi sahassA 1.. [vRhatsaM0 241] 173 dAhiNa divaDDa paliyaM... [vRhatsaM0 5] 11 paDhamettha vimalavAhaNa.. [Ava0 ni0 155] 291 duvihA paNNavaNA paNNattA... [prajJApanA0 3] 256 paNuvIsaM koDisayaM... [nandI0 hAri0 ] 230 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrIsamavAyAGgasUtraTIkAyAM granthAntarebhyaH sAkSitayoddhRtAnAM pAThAnAmakArAdakrameNa sUciH / pRSThAGkaH uddhRtapAThaH pRSThAGkaH | uddhRtapAThaH payAvatI ya vaMbho... [Ava. ni. 411] 295 saMvacchareNa bhikkhA... [Ava0 ni0 319] 293 parinibbuyA gaNaharA.. [Ava0 ni0 658] 291 | sakkAra 1 abbhuTThANe 2... [ ] 187 paliyaM 1 ahiyaM 2... [vRhatsaM0 gA0 14] 22 sajjhAeNa pasatthaM jhANaM..... piMDesaNa 1 sejji 2 riyA... [Ava0 saM0] 212 | [upadezamAlA. gA0 338] 233 puDhavi-daga-agaNi-... [vRhatsaM0 351] 180 saddhiM nAgasahassA... [vRhatkSetra. 418] 66 puNavvasu rohiNI.. [lokazrI] | 29 | satta pANUNi se thove,... [bhagavatI. 6 / 7 / 4]170 pannarasaibhogeNa ya.... [sUryapra0 19] 152 satta ya cha ccau cauro.. [ ] 212 puvvatuDiyADaDAvavahahuya taha... [ ] 180 | sattattIsa sahassA cha.. [vRhatkSetra0 54] 130 pavvAdiaNukkamaso gothabha... bRhatkSetra 419]66 sattAvanna sahassA dhaNaM... [vRhatkSetra. 57] 148 pose mAse cauppayA [uttarA0 26 / 13] 133 satthapariNNA 1 loga... [Ava0 saM0] battIsa 32 aTThavIsA... [vRhatsaM0 117] 181 | sapta svarAstrayo grAmA,... [ ] 166 vahulassa sattamIe... [jyotipka0 250] 163 samaNunnamaNunne vA... [nizIthabhA0 2124] 47 vAdhRloDane [pA0 dhA0 5] 162 sayabhisayA bharaNIo adA. vAvaDhiM vAvardvi divase... [sUryapra0 19] 152 [jambU0 pr07|160] 159,60 vAhA sattaTThisae.. [vRhatkSetra0 55] 157 | savvaTThisaddhagaaNuttarovavAiya..... bharaho sagaro maghavaM.. [Ava0 ni0 374] 295 prajJA0 sU. 1544] 274 marudevi vijaya seNA.. [Ava0 ni0 385] 292 savve vi egadUseNa.. [Ava0 ni0 227] 212 mahurA ya kaNagavatthU.... [Ava0 prakSepa0] 305 | savvesiM AyAro paDhamo [AcA0 ni08] 250 mAsAI sattaMtA [paJcAzaka. 18 / 3] 189 savvesiM uttaro meru [ ] merussa tinni kaMDA.. [vRhatkSetra0 312] 131 sahasaMmuIyAe samaNe [AcA0 sU0743] 3 mokSe bhave ca sarvatra,...[ ] 7 |sAgaramegaM 1 tiya 2... [vRhatsaM0 gA. 233] 21 mottUNa sagamavAhaM paDhamAe... [karmapra0 83] 162 suggIve daDharahe viNhU.. [Ava0 ni0 388] 292 yathA gaurgavayastathA [mI0 zlo. vA0 ] 213 | sujasA suvvaya.. [Ava0 ni0 386] 292 yoga-kSemakRnnAthaH [] | suddhassa cautthIe... [jyotipka0 248] 164 ratnaM nigadyate tajjAtau jAtau yadutkRpTam [ ] 56 | suddhassa ya dasamIe... [jyotipka. 251] 163 rasorlazo mAgadhyAm [ ] 125 | sumai'ttha niccabhatteNa... [Ava ni0 228]293 lahuhimava himava nisaDhe... [ ] 199 | sUca sUcAyAm [ ] 214 vigaliMdiesu do do.. [vRhatsaM0 352] 180 sUre sudaMsaNe kuMbhe... [Ava0 ni0 389] 292 vijjupahamAlavaMte nava nava... [ ] 199 | sesA ya tiriyamaNuyA... [ ] 268 vijjuppabhaharikUDo.. [vRhatkSetra. 156] 200 |solasa bhAge kAUNa..jyotipka0111] 60.152 vIraM ariTThanemi... [Ava0 ni0 221] 74 haTThassa annvgllss,..[bhgvtii06|7|4] 169 saMjayavemANitthI saMjayi.. [ ] 236 | harivAse igavIsA.. [vRhatkSetra. 31] 206 iw w Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha prazastiH (zArdUlavikrIDitam) pAdAGguSThasucAlitAmaragiri-hastAstadavasmayaH, jihvAkhaNDitazakrasaMzayacayA, vAnapTahAlAhalaH / mAgINamahApasargadakRpA natrAmvudattAJjaliH, dADhAdAritadivyayutsamavatAta-zrIvardhamAnA jinaH / / 1 / / (upajAti) zrIgautamamvAmi-sudharmadava-jambUprabhu zrIprabhavapramukhyAH / murIzapUjApadasUridavA, bhavantu taM zrIguravaH prasannAH / / 2 / / (vasantatilakA) etanmahapizucipaTTaparamparAjAna-AnandasRrikamalAbhidhasUripAdAna / saMvignasantatisadIzapadAna praNamya, zrIvIradAnacaraNAMzca guruna stavipya / / 3 / / zrIdAnamarivarazipyamatallikA sa, zrI premasuribhagavAna kSamayA kSamAbhaH / siddhAntavArivaravArinidhiH punAtu, cAritracandanasugandhizarIrazAlI / / 4 / / (zArdUlavikrIDitam) pratyatrizapigantatimarita-mrapTA kSamAbhRdmahAna, gItArthapravarA varazrutayutaH sarvAMgamAnAM gRham / taka takavizuddhabuddhivibhavaH sA'bhUt svakIya'pyahA, gaccha saMyamazuddhitatparamatiH prajJAvatAmagraNIH / / 5 / / tatkAlInakaragrahagrahavidhA-vabda hyabhUd vaikrama, tithyArAdhanakAraNana karuNA bhadastapAgacchajaH / kAruNyakaramana tana guruNA satpaTTakAdAtmanA, vavaMzana nivAritaH khakarakhA-pTha piNDavADApura / / 6 / / (vasantatilakA) tatpaTTabhRda bhuvanabhAnvabhidhazca sUriH, zrIvardhamAnasutapAnidhikIrtidhAma / nyAya vizArada itIha jagatprasiddhA, jAto'tivAkpatimati-maMtimaccharaNyaH / / 7 / / tamyAdyazipyalaghuvandhurathAbjavandhu-tejAstapaHzrutasamarpaNatejasA saH / paMnyAsapadmavijayA gaNirATa zriye'sta. kSAntyakasAyakavidIrNamahopasargaH / / 8 / / sarvAdhika zramaNasArthapatirmatIza: pAtA catu:zatamitarpigaNasya zasyaH / gacchAdhinAthapadabhRjjayaghApasUriH siddhAntasUrya yazasA-jayatIha cAccaiH / / 9 / / sadbuddhinIradhivibAdhanabaddhakakSaH, vairAgyadazanavidhA paripUrNadakSaH / mImandharaprabhukRpAparapAtramastu zrIhamacandrabhagavAna satataM prasannaH / / 10 / / Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAruNyakamrAlayAnAM mahanIyamukhyAnAM mahAmAlinAM lokopakAracaturANAM vairAgyadezanAdakSAcAryadava zrImadvijayahamacandrasUrIzvarANAM sadupadarzana zrIjinazAsana-AgadhanATyTavihita zrutasamuddhArakAryAnvayaM prakAzitamidaM grantharatnaM zrutabhaktitaH / / vi.saM. 2064 paMnyAsapadmavijayapuNyasmRto cInazrutasamuddhArapadmamA dvArapadmamAlAyAM padaviMzatitamapadmam samatAsAgarapaMnyAsapadmavijayapuNyasmRtau prAcInazrutasamuddhArapadmamAlA 01 zrIdazavaikAlikasUtram 02 zrIpraznavyAkaraNAGgam 03 zrIjIvAjIvAbhigamasUtram (pUrvArdhaH) 04 zrIjIvAjIvAbhigamasUtram (uttarArdha:) 05 piNDaniyuktiH 06 jJAtAdharmakathAGgam 07 upAsakadazAGgasUtram 08 zrIprajJApanAsUtram (pUrvArdha) 09 zrIprajJApanAsUtram (uttarArdhaH) 10 vyAkhyAprajJaptisUtram (prathamabhAga:) 11 vyAkhyAprajJaptisUtram (dvitIyabhAgaH) 12 vyAkhyAprajJaptisUtram (tRtIyabhAgaH) 13 zrIuttarAdhyayanasUtram (prathamabhAgaH) (bhAvavijayaTIkA) 14 zrIuttarAdhyayanasUtram (dvitIyabhAgaH) (bhAvijayaTIkA) 15 zrIuttarAdhyayanasUtram (tRtIyabhAgaH) (bhAvijayaTIkA) / 16 zrIaupapAtikasUtram 17 zrIrAjapraznIyasUtram 18 AvazyaniyuktiH (prathamabhAga:) 19 AvazyakaniyuktiH (dvitIyabhAgaH) 20 AvazyakaniyuktiH (tRtIyabhAgaH) 21 AvazyakaniyuktiH (caturthabhAgaH) 22 zrIuttarAdhyayanasUtram (prathamabhAgaH) (zAMtisUrIzvaraTIkA) 23 zrIuttarAdhyayanasUtram (dvItIyabhAgaH) (zAntisUrIzvaraTIkA) 24 zrIuttarAdhyayanasUtram (tRtIyabhAgaH) (zAntisUrIzvaraTIkA) 25 zrInandIsUtram (mUlam) 26 zrIsamavAyAMgasUtram 27 zrIantakRddazA-anuttaropapAtikadazA vipAkazrutAni Page #362 -------------------------------------------------------------------------- _