Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 03 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006403/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo arihaMtANaM namo sidhdhANaM namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo lee savva sAhurNa eso paMca namukakAro salva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvasiM paDhamaM havaI maMgala Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (Gujarati Edition) HH yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MACHARANG SHRI PART: 03 SUTRA zrI AcArAMga sUtra : bhAga-03 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlajI-mahArAjaviracitayA''AcAracintAmaNi-vyAkhyayA samalaGkataM hindIgurjarabhASA'nuvAdasahitam aacaaraangsuutrm| ACHARANGA SUTRA ( tRtIyo bhAgaH adhya0 5.-9) [ prathamaH zrutaskandhaH ] niyojaka : @ saMskRta-prAkRtajJa-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAni paNDita-munizrIkanhaiyAlAlajI-mahArAjaH prakAzakaH a0 bhA0 zve0 sthA0 jainazAstroddhArasamitipramukhaH zreSThi-zrI-zAntilAla-maGgaladAsabhAI-mahodayaH mu0 rAjakoTa mUlyam ru. 10-0-0 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLavAnuM ThekANuM zrI. a. bhA. . sthAnakavAsI jaina zA stro dvA 2 samiti grIna loja pAse, rAjakeTa prathama AvRtti prata 1000 vIra saMvata : 2483 vikrama saMvataH 2013 IsvI sana : 1957 : mudraka : maNilAla chaganalAla zAha dhI navaprabhAta prinTIMga presa ghIkAMTA reDa ? : amadAvAda zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya mATe khAsa sUcanA A sUtranA mUlapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA prathama prahare tathA cothA prahare karAya che. (2) prAta:uSAkALa, sanyAkALa, madhyAhna, ane madhyarAtrimAM be-be ghaDI (48 miniTa) vaMcAya nahIM, sUryodayathI pahelAM 24 miniTa ane sUryodayathI pachI 24 miniTa ema be ghaDI sarvatra samajavuM. mAsika dharmavALAM strIthI vaMcAya nahIM temaja tenI sAme paNa vaMcAya nahIM. jyAM A strIo na hoya te oraDAmAM besIne vAMcI zakAya. (4) nIce lakhelA 32 asvAdhyAya prasaMge vaMcAya nahIM. (1) AkAza saMbaMdhI 10 asvAdhyAya kAla. (1) ulkApAta-moTA tArA khare tyAre 1 prahara (traNa kalAka svAdhyAya na thAya.) (2) digdAha-koI dizAmAM atizaya lAlavarNa hoya athavA koI dizAmAM moTI Aga lagI hoya to svAdhyAya na thAya. garjArava -vAdaLAMno bhayaMkara garjArava saMbhaLAya. gAjavIja ghaNI jaNAya to 2 prahara (cha kalAka) svAdhyAya na thAya. nirdhAta-AkAzamAM koI vyaMtarAdi devakRta ghoragarjanA thaI hoya, athavA vAdaLo sAthe vIjaLInA kaDAkA bole tyAre ATha prahara sudhI svAdhyAya nA thAya. (5) vidyuta--vijaLI camakavA para eka prahara svAdhyAya na thA. (6) cUpaka-zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe to tene cUpaka kahevAya. A pramANe cUpaka hoya tyAre rAtrimAM prathama 1 prahara svAdhyAya na karavo. (7) yakSAdIta-koI dizAmAM vIjaLI camakavA jevo je prakAza thAya tene yakSAdIpta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. (8) ghumika kRSNa-kAratakathI mahA mAsa sudhI dhUmADAnA raMganI je sUkSma jala jevI dhUmmasa paDe che tene dhUmikAkRSNa kahevAya che. tevI dhUmmasa hoya tyAre svAdhyAya na karavo. (9) mahikAzveta-zItakALamAM zvetavarNavALI sUkSma jalarUpI je dhummasa paDe che. te mahikAzveta che tyAre svAdhyAya na karavo. (10) rajauddaghAta-cAre dizAmAM pavanathI bahu dhULa uDe. ane sUrya DhaMkAI jAya. te rajauddAta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) audArika zarIra saMbaMdhI 10 asvAdhyAya (11-12-13) hADakAM-mAMsa ane rUdhira A traNa vastu agnithI sarvathA baLI na jAya, pANIthI dhovAI na jAya ane sAme dekhAya to tyAre svAdhyAya na karavo. phUTeluM iMDu hoya to asvAdhyAya. (14) maLa-mUtra--sAme dekhAya, tenI durgadha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. (15) smazAna--A bhUminI cAre bAju 100/100 hAtha asvAdhyAya. (16) caMdragrahaNa-jyAre caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 8 muhUrta ane utkRSTathI 12 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (17) sUryagrahaNa--jyAre sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 12 muhUrta ane utkRSTathI 16 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (18) rAjavyagrata-najIkanI bhUmimAM rAjAonI paraspara laDAI thatI hoya tyAre, tathA laDAI zAnta thayA pachI 1 divasa-rAta sudhI svAdhyAya na karavo. (19) patana-koI moTA rAjAnuM athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya to teno agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavo nahIM tathA navAnI nimaNuMka na thAya tyAM sudhI UMcA avAje svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra-upAzrayanI aMdara athavA 100-100 hAtha sudhI bhUmi upara bahAra paMcendriyajIvanuM mRtazarIra paDyuM hoya to te nirjIva zarIra hoya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo. (21thI 28) cAra mahotsava ane cAra pratipadA-ASADha pUrNimA, (bhUtamahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA (skaMdha mahotsava), caitrI pUrNimA (yakSamahotsava, A cAra mahotsavanI pUrNimAo tathA te cAra pachInI kRSNapakSanI cAra pratipadA (ekama) ema ATha divasa svAdhyAya na karavo. (29thI 30) prAtaHkAle ane sabhyAkALe dizAo lAlakalaranI rahe tyAM sudhI arthAta sUryodaya ane sUryAstanI pUrve ane pachI eka-eka ghaDI svAdhyAya na karavo. (31thI 32) madhya divasa ane madhya rAtrie AgaLa-pAchaLa eka-eka ghaDI ema be ghaDI svAdhyAya na karavo. uparokta asvAdhyAya mATenA niyamo mUlapAThanA asvAdhyAya mATe che. gujarAtI Adi bhASAMtara mATe A niyamo nathI. vinaya e ja dharmanuM mUla che. tethI AvA AvA vikaTa prasaMgomAM gurunI athavA vaDIlanI icchAne AjJAne ja vadhAre anusaravAno bhAva rAkhavo. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) (2) (3) (8) svAdhyAya ke pramukha niyama isa sUtra ke mUla pATha kA svAdhyAya dina aura rAtrI ke prathama prahara tathA cauthe prahara meM kiyA jAtA hai I prAtaH USA-kAla, sandhyAkAla, madhyAhna aura madhya rAtrI meM do-do ghaDI ( 48 miniTa) svAdhyAya nahIM karanA cAhie, sUryodaya se pahale 24 miniTa aura sUryodaya ke bAda 24 miniTa, isa prakAra do ghar3I sabhI jagaha samajhanA cAhie / mAsika dharmavAlI striyoM ko svAdhyAya nahIM karanA cAhie, isI prakAra unake sAmane baiThakara bhI svAdhyAya nahIM karanA cAhie, jahA~ ye striyA~ na hoM usa sthAna yA kakSa meM baiThakara svAdhyAya kiyA jA sakatA hai / nIce likhe hue 32 asvAdhyAya - prasaMgo meM vA~canA nahIM cAhie-- (1) AkAza sambandhI 10 asvAdhyAyakAla (1) (2) (3) (8) (5) (6) (7) (8) ulkApAta--bar3A tArA TUTe usa samaya 1 prahara (tIna ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / digdAha -- kisI dizA meM adhika lAla raMga ho athavA kisI dizA meM Aga lagI ho to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / garjArava--bAdaloM kI bhayaMkara gaDagaDAhaTa kI AvAja sunAI detI ho, bijalI adhika hotI ho to 2 prahara (cha ghaNTe ) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / nirghAta - AkAza meM koI vyantarAdi devakRta ghora garjanA huI ho athavA bAdaloM ke sAtha bijalI ke kaDAke kI AvAja ho taba ATha prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / vidyuta - bijalI camakane para eka prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie I yUpaka -- zukla pakSa kI prathamA, dvitIyA aura tRtIyA ke dino meM sandhyA kI prabhA aura candraprabhA kA milAna ho to use yUpaka kahA jAtA hai| isa prakAra yUpaka ho usa samaya rAtrI meM prathamA 1 prahara svAdhyAya nahIM karanA cAhie I yakSAdIpta-- yadi kisI dizA meM bijalI camakane jaisA prakAza ho to use yakSAdIpta kahate haiM, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / dhUmikA kRSNa - kArtika se mAgha mAsa taka ghU~e ke raMga kI taraha sUkSma jala ke jaisI dhUmasa (koharA) par3atA hai use dhUmikA kRSNa kahA jAtA hai isa prakAra kI dhUmasa ho usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) mahikAzveta--zItakAla meM zveta varNavAlI sUkSma jalarUpI jo dhUmasa par3atI hai vaha mahikAzveta kahalAtI hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (10) rajodghAta--cAroM dizAoM meM teja havA ke sAtha bahuta dhUla uDatI ho aura sUrya Dha~ka gayA ho to rajodghAta kahalAtA hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (9) aitihAsika zarIra sambandhI 10 asvAdhyAya -- (11,12,13) hADa-mAMsa aura rudhira ye tIna vastue~ jaba taka agni se sarvathA jala na jAe~, pAnI se dhula na jAe~ aura yadi sAmane dikhAI deM to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / phUTA huA aNDA bhI ho to bhI asvAdhyAya hotA hai / (14) (15) (16) mala-mUtra - sAmane dikhAI hetA ho, usakI durgandha AtI ho taba-taka asvAdhyAya hotA hai / I zmazAna -- isa bhUmi ke cAroM tarapha 100 - 100 hAtha taka asvAdhyAya hotA hai / (19) candragrahaNa--jaba candragrahaNa hotA hai taba jaghanya se 8 muhUrta aura utkRSTa se 12 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie | (17) sUryagrahaNa - jaba sUryagrahaNa ho taba jaghanya se 12 muhUrta aura utkRSTa se 16 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (18) rAjavyudgata -- najadIka kI bhUmi para rAjAoM kI paraspara lar3AI calatI ho, usa samaya tathA lar3AI zAnta hone ke bAda eka dina-rAta taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / patana -- koI bar3e rAjA kA athavA rASTrapuruSa kA dehAnta huA ho to agnisaMskAra na ho taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie tathA usake sthAna para jaba taka dUsare vyakti kI naI niyukti na ho taba taka UMcI AvAja meM svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (20) audArika zarIra -- upAzraya ke andara athavA 100 - 100 hAtha taka bhUmi para upAzraya ke bAhara bhI paJcendriya jIva kA mRta zarIra par3A ho to jaba taka vaha nirjIva zarI vahA~ par3A rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (21 se 28) cAra mahotsava aura cAra pratipadA - ASAr3hI pUrNimA ( bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indriya mahotsava), kArtika pUrNimA ( skandha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSa mahotsava) ina cAra mahotsavoM kI pUrNimAoM tathA usase pIche kI cAra, kRSNa pakSa kI cAra pratipadA (aikama) isa prakAra ATha dinoM taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29 se 30) prAtaHkAla aura sandhyAkAla meM dizAe~ lAla raMga kI dikhAI deM taba taka arthAt sUryodaya aura sUryAsta ke pahale aura bAda meM eka-eka ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (31 se 32) madhya divasa aura madhya rAtrI ke Age-pIche eka-eka ghar3I isa prakAra do ghar3I svAdhyAya nahIM karanA caahie| uparokta asvAdhyAya sambandhI niyama mUla pATha ke asvAdhyAya hetu haiM, gujarAtI Adi bhASAntara hetu ye niyama nahIM hai / vinaya hI dharma kA mUla hai tathA aise vikaTa prasaMgoM meM gurU kI athavA bar3oM kI icchA evaM AjJAoM kA adhika pAlana karane kA bhAva rakhanA cAhie / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya jAyArAMga sUtra 3 De pazrcama adhyayana DI viSayAnubhazA prathama uddeza 1 yaturtha adhyayana sAtha prazrcama adhyayana samjandhapratipAghna 2 prazrcama adhyayana cha uzoM meM varzita viSayoMA sUyana 3 prathama sUtra avatara 4 prathama sUtra aura usI chAyA 1 siloGameM tine manuSya, prayobhna athavA vinA prayobhana yasa-sthavAra bhuvoM DI hiMsA Darate haiM, ve durgatibhAgI hote haiN| ve ati tIvra zahAhiviSayoM DI abhilASA ke prAraeA chana yasa-sthAvara bhavoM DI hiMsA Darate haiM aura isake isa svarUpa unheM unma-bharArA De hu:joM se chuTakArA nahIM milatA, jata jeva viSayoM De sujoMse unheM tRpti bhI nahIM hotI / aura bhe apUrva DA se granthi bhinna ra thur3e hai ve na bhoMDe jIyameM haiM aura na jAhara hI ; athavA bhinhoMne yAritra DA lAla Dara liyA hai ve na to urbha yA saMsAra se madhya meM ha aura na jAhara; athavAvA-artha3pa se dvAdRzAMga upadeza tIrthaMDara lagavAna na saMsAra se madhya meM hai na usa jAhara hI / 6 dvitIya sUtra DA avatarA, dvitIya sUtra aura chAyA 7 sabhyatva ke prabhAva se saMsAra DI asAratA samanevAle pAnA naM. ke bhavya bhuva apane bhavana ho vAyupra'mpita huzAgrasthita jin he samAna samajhate haiM, usI prakAra ve jAlabhavoM bhuvano lI atiyazrcata samajhate hai / jAlabhava dUra zerate rahate hai, ve unake huSpariNAmo nahIM sama haiM aura unmabharA he thaDara se DalI lI chuTakArA nahIM pAte / 8 tRtIya sUtra DA avataraeA / 8 tRtIya sUtra aura chAyA / zrI AcArAMga sUtra : 3 n 899 40 51 51 53 paTa 62 62 4 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 62 10 saMzaya De parijJAna se va saMsAra De prati saMzayazIla ho usaSThA parityAga ratA hai, aura saMzaya he aparijJAna se va na to saMsAra prati saMzayazIla hotA hai aura na usamA parityAgahI uratA hai| 11 yaturtha sUtra hA avatA , yaturtha sUtra, chaayaa| 12 saMsArache chUTuvidhAcho mAnanevAle yatura pu3Sa, DisI bhI praThArache sAgArikA sevana nahIM Darate / ple bhUDha puSa mahoghyase sAgAricha sevana urate haiM, unaSThI prathama mAlatA sAgAri sevana uranA hai aura dUsarI AlatA pUche bhane para usaTho chipAne liye asatya bhASA uranA hai| isa liye prApta zAhi viSayoMje parityAga hara aura aprApta viSayoMcho bhanase bhI yintana nahIM urate huse bhavya chava, una viSayoM cho chahaloDa aura paraloSThabhe muTu isa henevAle mana ra husare logoMTho bhI bhaithuna manAsevanIya hai - mesA upadeza / 13 prazvabha sUtra aura chAyA / 14 Thitanecha bhanuSya 35meM aura Thitane sparzameM gRddha ho ra narAhi gatiyoM bhAgI hote haiN| sAvadha vyApAra ranevAle bhanuSya, chana sAvadhavyApAratatpara manuSyoMmeM utpanna hote hai, athavA SaDva niThAyoM meM utpanna hote haiN| sAdhu hoTara bhI chitane viSayaspRhI ho pAte haiM, jhira paapbho meM rata rahane lagate haiM, ve sazarAcho hI zarAbhAnate haiM, jo/2 unameM bheTalavihArI bhI ho pAte haiN| ye atyanta Thodha Adi durgezoMse yudhta hote haiM, susAdhu jananetA DhoMga urate haiM, bhere ghoSoMcho chochasabha nahIM chasa liye sarvahA prayatnazIla hote haiN| ye sajJAnaprabhA ghoSase yujta honese dharbha bharbhajJa nahIM hote / viSayaSAyoMse pIDita ye rbha jAMdhane kSa hote haiM, sAvadha- vyApAromeM lage rahate haiM, aura ye ratnatraya ArAdhana bhinA hI bhokSa hote hai mesA upadeza dete haiN| chanaSThA bhI bhI bhokSa nahIM hotA / ye to saMsArayambhe hI jhirate rahate haiN| ||ti prathama za // 67 zrI mAyAsaMga sUtra : 3 5 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya // atha dvitIya uddezaH // 1 prathama uhezaDe sAtha dvitIya uzaDA samjandha'thana 2 prathama sUtra aura chAyA / kSa 3 siloGameM tine SaDbhuvaniyoMDe rakSaNa saMyamI muni hote haiM / ve manuSyanbha - jAryakSetrAhi avasara samajhate haiM / ve arbhakSaparADe ISI anveSA Darate rahate haiM / sa samyagdarzanajJAnayAritra3ya mArgA upadeza tIrthaM rone priyA hai / sAdhu DalI bhI prabhAva nahIM DareM DisI lI vo AsAtA nahIM pahu~cAve isa saMsAra meM manuSyoMDI 3thi bhitrara hotI hai isa liye suja hu:jalI sajaDe liye samAna nahIM hai / isaliye muni hiMsA mRSAvAha jAhise rahita hoDara, parISahopasargose spRSTa hotA huA lI una zajhasparzAhiviSaya-bhanita parISahoMTho bhutaneDA prayatna pure / pAnA naM. 4 dvitIya sUtra aura chAyA / pa parISahoMTho bhutanevAlA muni zamitAparyAya athavA sabhyaparyAya hA bhatA hai / isa prakAra muni yAritramohanI yAhi athavA hiMsAhi pApaDarbhoM meM khAsata nahIM hotA hai / yahi usako 'lI zIdha prAeA lenevAle zUlAhi roga, bheDi jAtaM he bhAte haiM ho bhate haiM to vaha unI vehanAo zAntipUrva' sahatA hai, auravaha isa prakAra vicAratA hai - yaha svarbhanita veghnA pahele yA pIche mujhe hI sahanI hogI / yaha zarIra vinAzazIla hai, vidhvaMsanazIla hai, adhuva hai, anitya hai, azAzvata hai, yathApayayi hai, parieAmanazIla hai / ataH jese zarIro aura sulabha aura jodhitAla jAhi avasara thA Dara tatha saMyama jAhi dvArA apane bhuvano saisa janAnA yAhiye / tRtIya sUtra DA avatarA, tRtIya sUtra aura chAyA / 7 zarIra DI vinAzazIlatA jAhi hejanevAlA muni narAhi gati lAgI nahIM hotA hai / 8 yaturthasUtrA avatarA, yaturtha sUtra aura chAyA / zrI AcArAMga sUtra : 3 72 72 72 75 76 78 80 80 5 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 8 chasa lo'bhe hitane manuSya parigrahI hote haiM / tho'A yA ahata, mAzu yA sthUla, sathita yA athita ne bhI parigraha chanaLe pAsa hote haiM unhIM parigrahoM meM ye bhajna rahate haiN| yaha zarIra hI DisIra ho bhahAlayAya hote hai| muni, sasaMyabhI logoM dhana ho yA vyavahAra ko mahAbhaya chA jArazAnara usase dUra rahatA hai| dravyaparigraha saMbhandha tyAgI parigrahanita laya nahIM hotA hai|| 10 prazvabha sUtra aura chAyA 11 niSparigraha bhuni apane purtavya bhArga meM bhagaicha hotA hai, pratyakSajJAniyoMne mese ziSyoM De liye hI jJAna, darzana, yAritra hA upadeza ghyiA hai / isaliye he bhavya ! bhokSa DI ora lakSya rajahara saMyabhameM vizeSataH parAbhazAlI jno| mese saMyabhI hI brahmayArI hote haiN| yaha sama maiMne tIrthara bhagavAn u bhuja se sunA hai, isaliye yaha sama bhere haghyoM sthita hai| brahmacaryameM sthita manuSya kA hI sandha se prabhokSa (chuTachArA) hotA hai / athavA-jJAnAvarazIyAhi aSTavidha dharmo kA sammandha3pa pyandha aura una dharmo se pRtha honA35, pramokSa, ye honau mantaHzameM hI haiN| Arammaparigraha yA aghrazasta bhAva se rahita sAdhu, sabhI prakAroM De parISahoM cho yAvazIna she| asaMyatoMDI tIrtharopahiSTa bhArga se ahirvI sbho| tIrtharopahiSTa bhArga antarvartI muni maprabhatta hora viyre| bhagavatpraipita chasa yAriya chaa| paricAlana, he ziSya ! tubha arachI taraha ro| Eza sbhaapti| 83 ||ti dvitIya udeza // ||ath tRtIya za // 85 1 dvitIya haiza sAtha tRtIya haiza hA saMvandha jthana / 2 prathama sutramA avatarAza, prathama sutra aura chaayaa| 84 zrI AcArAMga sUtra 3 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya 3 bheorgha sa so'meM aparigrahI hote haiM, ve saMyamIna, astha sthUla jAhi vastuoM meM mamatva De alAva se hI aparigrahI hote hai / medhAvI muni tIrthaMDara jAhiyoM DI vANI sunahara aura usIko dharma samara, tanusAra sAyarA Dara de aparigrahI ho bhatA hai isa mArga meM maiMne urbhaparamparA hUra : Darane prA bhaisA sarala upAya jatalAyA hai vaisA janyabhArga meM nahIM hai / isaliye haMsa mArga meM sthita muni apanI zakti pro na chiyAve / pAnA naM. 4 dvitIyasutra prA avatarA, dvitIyasutra aura chAyA / tIna prakAra ke loga hote haiM-Do saMyama grahA DaratA hai aura bharAparyanta pUetatparatA ke sAtha use nibhAtA hai; prodha saMyama grahA praratA hai aura pariSahopasarga se jAdhita ho use choDa detA hai; aura prodha na saMyama letA hai na use chor3atA hai / bhe saMyama leDara gRhasthoM De Azrita hoDara rahane lagatA hai vaha bhI gRhastha - bhaisA hI hai // 6 tRtIya sutra prA avatarA, tRtIya sutra aura chAyA / 7 tIrtha'roM ne yaha saja apane DevalajJAna se pratyakSa ra uhA hai| isa tIrthaM pravayanameM vyavasthita muni, tIrthaMkara AjJAnusAra yasane vAlA, paNDita aura sva4na tathA viSaya saMjandhI sneharahita hotA hai; pUrva aura apara rAtri meM pratibhA svAdhyAya jAhi sahanuSThAna meM prayatnazIla hotA hai; zIla De svarUpa pro bhanaDara saDA pAlana praratA hai; zIta jAyarA aura anAyarA ke ilo sunara vaha prAbharahita aura saMjJArahita ho bhatA hai / lavyoM ho na jJAnAvazI yAhi 3 Antari5 zatruoM se hI yuddha DaranA yAhiye, jAhya zatruoM se yuddha Darane se jyA lAla ? 8 yatRrtha sutra'A avatarA, yatRrtha sutra aura chAyA / 8 parISaha jAhiDe sAtha yuddha Darane yogya yaha auauhAri5 zarIra hursala hai / sa saMsAra meM Duzala tIrtha'rAhioMne jJaparijJA aura pratyAjyAna parijJADA viveSu prahA hai| dharmase yyuta ajJAnI bhuva, garbhAhibheM nivAsa nita huH jaDA anubhava DaratA hai / yaha viSaya, Arhata pravayana meM hI uhA gayA hai / dharmase yyuta zrI AcArAMga sUtra : 3 3333 86 88 88 Go 80 84 8 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya bhuva 3pa AhimeM aura hiMsA jAhimeM pravRtti praratA hai / bhe muni hotA hai vaha dharmapathameM satata pravRta, AAstravarahita aura ratnatraya jalyAsI hotA hai / vaha asaMyata logoM ko bhanatA hai; isa liye vaha jJanAvarazIyAhi prarbhoMDo aura unake dvAroM pro acchI taraha jJaparijJAse bhana ra pratyAjyAna parijJAse parityAga DaratA hai, aura vaha hiMsA se sarvathA virata hotA hai, saMyamI hotA hai, dhRSTatA nahIM DaratA hai, salIDe sujahuH jaDe bhananevAlA hotA hai, svaparaDe pratyAzAlitASI hotA hai, mokSamArga meM hI satata pravRta rahatA hai, sAvadhAyaraeAse rahita hotA hai, jAhyAbhyantara aliSvaMga parityAgI hotA hai aura bhuvoM meM khAsati nahIM praratA hai / isa prakAraDA muni pro bhI sAvadhAyA nahIM DaratA hai / pAnA naM. - 10 prazyama sutraDA avatarA, prazryamasutra aura chAyA / 11 vasubhAn muni pArthajJAnayukta AtmAse saMpanna hoDara, rAzIya pAparbho DA anveSI nahIM hotA hai / bhe sabhyastva hai vahI bhauna hai, bhe bhauna hai vahI samyaktva hai. sa vastu ko sama / isa sabhyatva DA AyarA vaha nahIM para sar3atA hai ne zithila hotA hai, putrAhiGoM se prema meM isA rahatA hai, zAhi viSayoM meM siDI ali3yi hotI hai, bhe prabhAhI hai aura bhe gRhasthita hai, bhe isa sabhyatvA jAyarA karatA hai jesA muni, sarva sAvadhavyApAra parityAga3pa munilAva ho sabhya prakAra se grahamA Dara DArmA aura jauhAri jAhi zarIroM o hUra Dare / jesA muni vIra hotA hai, jantaprAMta AhArako sevana DaratA hai / jesA muni hI saMsArasAgara ho tiranevAlA, muphta aura virata hA gayA hai / uzasabhApti / // chati tRtIya uddeza // zrI AcArAMga sUtra : 3 * 95 100 101 8 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya // atha yatRrtha uddezaH // 1 tRtIya uza ai sAtha yatRrtha haiza DA saMjandhanthana / 2 prathama sUtra aura chAyA / 3 zAstrAnabhijJa aura alpavayas muni pro DADI grAmAnugrAma vihAra nahIM DaranA cAhiye / pAnA naM. 4 dvitIya sutra aura chAyA / po pro DADi - vihArI muni, gRhasthoMse zikSAvayanadvArA uhiSTa honepara bhI Dupita ho bhatA hai / jesA alibhAnI muni mahAmohase yukta hotA hai / so vividha prakAra parISahopasargabhanita veghnAjoMDA anubhava DaranA paDatA hai, isaliye viveDI bhunijhe jesA nahIM honA cAhiye / use to bhagavAnDe prathanAnusAra guDDI jAjJAmeM rahate huye sAvadhAnatADe sAtha vihAra DaranA cAhiye / 6 tRtIya sutra aura chAyA / 7 AyArya AjJAnusAra yalanevAlA muni gamanAgamanAhi DiyAyeM zAstro'ta rItiDe anusAra DaratA huA guiDa meM nivAsa pure / lI 5lI muniguNoM se yukta muni dvArA lI dvindriyAhi prAziyoMDI virAdhanA ho bhatI hai, parantu una vaha virAdhanA nita urbha usI lavameM kSIrA ho bhate haiM, jyoM priM prabhApUrva5 3na prarbho kSapArtha prAyazcita hai / 8 yaturtha sutrA avatarA, yaturtha sutra aura chAyA / 8 jese muniDI dRSTi aura jJAna vizAla hotA hai / ye sarvA ryAsamiti jAhise yukta hotA hai / vaha strI jAhi logoMDI nirarthatA se pu paricita hotA hai / vaha strI viSaya vAsanA ho vividha upAyoM se dUra DaratA hai / jesA muni striyoMse unake ghara samjandhI DuchalI nahIM pUchatA, striyoM se mela- bhela jaDhAneDI elI lI yeSTA nahIM DaratA / yaha sarvA vAggupta, adhyAtmasaMvRta ho Dara pApoMse sahA hUra rahatA hai / he ziSyoM ! sa praDAraDe munidharmA pAlana ddro| // chati yaturtha uddezaH // zrI AcArAMga sUtra : 3 103 103 103 105 105 107 108 110 110 10 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. ||ath prazvabha haiza // 1 yaturtha zajhe sAtha prazvabha dezaThA sammandha-nthana / 114 2 prathama sutramA avatarA, prathama sutra aura chaayaa| 1 14 u mAyArtha mahArANa che sabhAna nirbhasa mora akSolya hora nirbhaya ho viyarate haiN| 1 14 4 dvitIya sutramA avatarA, dvitIya sutra aura chaayaa|| 117 5 saMzayAtmA ziSya ibhI bhI samAdhi nahIM pAtA / chora guhastha bhI tIrtharAhile upahezAnusAra pravRti haranemeM tatpara rahatA hai aura jocha ThosanagAra bhI / TisI jJAnI muni dvArA tIrtharAhi-upadezAnusAra pravRtti-nibhittaprerita ziSya ubhI bhI nirvi (E:jita) na hove / 1 18 6 tRtIya sutrachA avatararArA, tRtIya sutra aura chaayaa| 120 7 tIrtha rone phochucha chahA hai vaha sabhI satya aura nizzaMTha hai| 121 8 yaturtha suaThA avatarA, yaturtha sutra aura chAyA / 121 8 Thochara zraddhAlu visvAsI bhanuSya, dIkSA lene mAha mino'ta chavAhi tattvoMmeM sandeha hone para zino'ta sabhI tattva yathArtha hI hai, anyathA nahIM ho satA isa prakAra una tattvoMTho sabhyabhAnatA hai aura vaha hameM bhI unako sarvaghA sabhyahI bhAnatA hai| chochara sabhya bhAnanevAlA mAhameM asabhyabhAnane lagatA hai| cho/2 asabhya bhAnanevAlA mAhameM sabhyabhAnane lagatA hai |cho/2 sabhyabhAnanevAlA mAhameM bhI sarvajJo'ta padArtho Tho sabhya aura asarvajJo'ta pahArtho ko asabhyahI bhAnatA hai| pina bhagavAna se uthita hone jArA se pArtha sabhyahI hai unaTho asabhyabhAnanevAlA cho/ 2 jAhameM bhI bhithyASTiyoM tattvoMcho sabhyabhAnatA hai aura pinota tattvoMTho asabhya bhAnatA hai / sancheharahita saMyabhiyoMTho yAhiye Divaha sandehazIla logoMTho saMyabhameM udhogazIla honeDI preraNA chareM / chasa preraNA se saMyama virodhI jJAnAvarazIya AdhioMDI paramparA naSTa ho jAtI hai| saMyabhArAdhanameM satata aga3 bhuniyoM ke mAyarAThA manuhAro / jAbhAvameM ubhI bhI bhata paDo / 1 22 zrI. yAsaMga sUtra : 3 11 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya 10 prazrcama sutraThA avatarA, prazrcama sutra aura chAyA / 11 tuma bhise hantavya mAnate ho, vaha pro dUsarA nahIM hai; api tu vaha, tuma svayaM hI ho| isI prakAra tuma so AjJApayitavya mAnate ho, bhise paritApayitavya mAnate ho, bhise parigrahItavya mAnate ho aura bhise apadrAvayitavya mAnate ho, vaha pro dUsarA nahIM; apitu tumhIM ho| sa prakAra parijJAnavAlA RNu-sarala hotA hai / isaliye DisI lI bhuvA ghAta na Daro aura na pravAsa | bhe ghAta hotA hai use lI usI prakAra ghAtA anubhava DaranA paDatA hai| isI liye DisI se bhI hantavya nahIM samajhe / 12 chaThA sutrA avatarA, chaThA sutra aura chAyA / 13 bhe khAtmA hai vahI vijJAtA hai aura bhe vijJAtA hai vahI AtmA hai / bhisase bhanA bhatA hai vaha AtmA hai / vaha jJAnasva3pa AtmA lI usa Atmaza se hI hA bhatA hai, arthAt jJAna bhI Atma zajhase vyavahata hotA hai / yaha AtmavAhI sabhya paryAya hA bhatA hai / // iti prazrcama uddeza // zrI AcArAMga sUtra : 3 pAnA naM. * // atha SaSTha uddeza // 1 prazrcama uhaizaDe sAtha chaThe uhezaDA samjandha'thana, aura prathama suJA avataraeA / 2 prathama sUtra aura usakI chAyA 3 tine loga tIrthaMDarase anupahiSTa dharmAlAsa mArga meM udhogazAlI hote haiM aura apane tIrtha'ro pahiSTa dharmabhArga saMyamI samajhate haiM ninhita bhArgaDe anuyAyI tine loga tIrtha'roM se anupahiSTa dharmamArga meM sarvathA anudhogI hote haiM / he ziSya ! tuma jese mata jano pUrvo'ta honoM 127 128 131 131 136 136 12 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. prachArachA na sananA yaha tIrtharoMDA abhibhata hai / ziSyo sarvahA AyArtha he saMtAnusArI honA caahiye| 137 4 dvitIya sUtrachA avatarA, dvitIya sUtra aura aayaa| 138 5 se parISahopasarga athavA dhAtidharbha yatuSTayo parApita rache svayaM una parISahopasargose yA paratIrthiSThoMse parApita na ho ra pinota tattvachI vijJAsA urate haiM vaha DisIThA Atammana nahIM lete hai| ratnatrayaThI ArAdhanA ranevAle una bhahApu3SoThA bhana ahirvatI nahIM hotA / ve pUrvAdhAryA pArampariTa upadezase vItarAgaDe vayanoMDA abhijJa ho bhane hai, ve paratairthiThoMDA bhataDA jAUna urateM hai| tIrtharota tattvaucho Thitane saMyabhI apanI saha suddhise sabha lete haiM, Arhata Agamache malyAsase unheM samateM haiM, aura hitane mAyArtha Adi upadeza dvArA unheM sabhamate haiN| 139 6 tRtIya sUtramA avatarA, tRtIya sUtra aura chaayaa| 144 7 bhedhAvI bhuni, vItarAgopadeza aura mithyASTiyoM bhatachI tulanAtma samIkSA rache, vItarAgopadhyacho upAdhya aura bhithyASTiyoM bhatacho heya sabhaOM, ibhI bhI jItarAgo pahezaThA atibhA na Dare / bhokSAbhilASI vIra muni saMyabhaThA sva3pacho bhAna hara usajA mAyarA haratA hamA miyare / he ziSya ! tubha sarvahA vItarAgopadeza aura AyAthI pahezaThA avalamjana ra saMyabhAyarAmeM parAmbha ro|| 144 8 yaturtha sUtramA avatarasa, yaturtha sUtra aura chAyA / 8 @lo madholo aura tiryagloDa, chana sabhI sthAnomeM bhithyAtva, avirati Ahistrota, arthAt-AsvaddhAra haiN| ye mAstravaddhAra nahI strota sabhAna he gaye haiN| unhIM AstravoMse chava dharmoMTho mAMdhate haiN| 146 10 prazvabha sUtramA avatarA, prazvabha sUtra aura chaayaa| 148 11 vItarAAgopahiSTa Agamache parijJAtA bhuni, Avartacho dharyAloyanA ra AstravaddhAroMse virata hotA / joDe mAstravoMTho dUra raneDe liye pravati ye bhahApu3Sa muni arbhA hotA hai, aura jJAna-harzanase yujta hotA hai| paramArtha mAnanevAlA ye muni, acchI taraha vicAra ra DisI 146 zrI mAyAsaMga sUtra : 3 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya lI vastuDI alitASA nahIM DaratA / mokSaprApti ke liye dhutaye muni manuSyato'meM rahatA huA bhI bhavoMDI jAgati aura gatiko bhanaDara bhanbha bhaerADe mArgakA ullaMdhana Dara bhatA hai, arthAt bhuta ho bhatA hai / 12 chaThe sUtrA avatarA, chaThA sUtra aura chAyA / 13 siddhAvasthAkA vani / 14 saptabha sUtraDA avatA, saptama sutra aura chAyA / 15 bhutAtmA bhavoM vaerzana / // iti SaSTha uddeza // // iti prazrcama adhyayana sampUrNa // 5 // * // atha SaSTha adhyayana // pAnA naM. 1 prazrcama adhyayanaDe sAtha SaSTha adhyayanamA samjandhanthana / dhUta zahA artha aura leha / isa adhyayana pAyoM uzoM meM pratipAdha viSayoMDA bhi5 varzana / prathama sUtrA avataraeA, prathama sUtra aura chAyA / 2 na manuSyoM meM bhe manuSya samyagjJAnavAn hai, ve hI anya manuSyoM se liye samyagjJAnA upadeza dete haiM / ve samyagjJAnI ThevalI aura zrutaThevalI hote haiM / jendriyAhi bhuvoMDo yathArtha3pase bhanate haiM / ve hI sa anupama samyagjJAnake upadeza hote haiM / ve 3 dvitIya sUtrA avatarA, dvitIya sUtra aura chAyA / 4 tIrthaMDara gaeAdhara sahi, hiMsAnivRta, dharmAyaerADe liye udhata aura heyo pAheyamuddhiyukta manuSyoMke liye mustimArgamA upadeza dete haiM / na upadeza prApta logoM meM tine mahAvIra zatruoM ke nAzArtha parAbha Darate haiM / nase bhinna mohavivaza prAzI DibhiDI juddhi anyatra lagI huI hai, ve viSAyukta rahate hai / zrI AcArAMga sUtra : 3 148 940 940 155 155 15 157 158 158 1.4 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 1pa9 1pa9 161 161 162 5 tRtIya sUtra chA avatA , tRtIya sUtra aura chaayaa| 6 zaivAla Ahise yuta purAne hameM rahanevAlA chapa, sA usImeM niviSTa thita honese usase jAhara nahIM ho santA, usI prahAra heyopAdhya vuddhirahita manuSya, isI bhI chasa saMsAra3dhI bhahAse jAhara nahIM niThala satA / 7 yaturtha sUtrachA bhavatA , yaturtha sUtra aura chAyA / 8 se vRkSa zAjAchehanAEi:oM sahate huse apane hI sthAna para rahate haiM, vahAMse haTa nahIM sahate, usI prakAra tine bhanuSya, strI, putrAhise apamAnita, ane Adhi vyAdhiyoMse grasta, aura rAmapu3SAhichoMse hatasarvasva hote huse bhI gRhatyAga nahIM hara sadyate / ve duHjI ho ra sA vilApa urate haiM aura nidhAna urate rahate haiM, usa hArArA unheM bhokSa nahIM miltaa| 8 prazvabha sUtramA avatarA aura prazvabha suutr| 10 heyopAdhya viverahita bhanuSya nbha-bharAga yarameM paDe rahate haiN| 11 SaSTha sUtrachA avatarA, SaSTha sUtra aura chAyA / 12 heyopAdhya viveTarahita sanAtbhajJa puSa svata ubhotthe isa sva3pa zuSThAhi rogoMse aura vividha parISahoM se AThAnta hote rahate haiN| 13 saptabha sUtrachA avatarA, saptama sUtra aura chaayaa| 14 ko prAzI tabhoM arthAt naraThAdhi athavA bhithyAtvAhimeM ghaDe huye haiM ve andhe haiM / mese vahuSThAhise ATAnta ho urama bhAgI hote haiN| 15 maSTabha sUcakAmavatararADA, aSTabha sUtra aura chaayaa| 16 vAsaha rasaga mAhine va ye sabhI dUsare chAvoMcho chaSTa dete haiN| 17 navabha sUtrachA avatA , navama sUtra aura shaayaa| 18 yaha lobhahAbhayayujta hai, aura usameM rahanevAle sabhI prAzI atyanta jI haiN| 18 zabha sUtrachA avatarA, zabha sUtra aura chaayaa| 162 163 163 164 164 16pa 16pa 16pa 16pa 166 zrI mAyAsaMga sUtra : 3 15 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya 20 prAbhAsasta manuSya, isa kSArAbhaMgura nissAra zarIraDI puSTinimitta prAzihiMsA aura tanita arbhajandha yA Darate haiM / 21 gyArahaveM sUtrA avatarA, gyArahavAM sUtra aura chAyA / 22 Artta aura jahuhuHja yukta ajJAnI manuSya, jane' vidha duSkarma para solaha praDAraDe roga AtaMkaDe lAgI hote haiM, aura jhira ve una rogoMDI yiGitsAnimitta kheDendriyAhi bhavoMDI hiMsA Darate haiM / pAnA naM. 23 jArahaveM sUtrA avatarA, jArahavAM sUtra aura chAyA / 24 pradhyarnita rogoMDI nivRtti meM yiGitsAye samartha nahIM haiM / ataH roganivRtyarthaprAvidhase niSpanna yiDitsA, viveDiyoM ke liye heya haiM / isa prakAraDI yiGitsAvidhi, 4nbhabharaezAhi3ya mahAlayoMDI dvArA hai / isa liye DisI lI prazA upabharhana nahIM DaranA cAhiye / 25 terahavAM sUtra aura chAyA / 26 aSTavidha vinAza dhUtavAho samajho suno| sa saMsAra meM Atmata prabhaDe pariNAmasvarUpa bhuva ayyanIyAhi huloM meM nma lete 2 mi munitva prApta Darate haiM / 27 yauhaveM sUtra aura avataraeA / 28 IkSA liye dhusta manuSyaDe liye mAtA- 1-pitA jAhi visAtha Darate hai, aura ADoza vayana jolate haiM / 28 pandrahaveM sUtrA avatA, pandrahavAM sUtra aura chAyA / 30 saMyamAbhilASI manuSya, dIkSA samaya meM rote huye apane bhAtA pitA AhiDI ora jilDula dhyAna nahIM detA / sA si prakAraDA vyavahAra ucita hI hai, jyoM Di vaha saMsAraDI vAstavitAse alijJa, nara5 - bhaise gRhavAsa meM raha hI aise satA ! he ziSya ! si dhUtavAgheData jJAnA sarvA cintana jharo / zrI AcArAMga sUtra : 3 // iti prathama uddeza // * 166 166 167 167 168 169 169 170 171 171 171 16 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. ||ath dvitIya za // 173 174 176 1 prathama mahezane sAtha dvitIya udezaThA sammandhajthana / prathama sUcachA avatarA, prathabha sUtra aura chaayaa| 2 ghasa SavanIThAya35 loko Atura Ana ra, gRhasthAvAsa cho cho'ra, viratiyuta ho ra pralayarthameM sthita tine bhuni athavA bheDAhaza pratibhAdhArIzrAvadha zrutayAritradharbha vAstavitattvacho bhanate huse bhI bhohoghyache hArArA saMyabhaDe pAlanameM asamartha ho saMyabhopAThA parityAga ra dete haiN| chanabhese tinecha zivirata ho Dara rahate haiM aura hitane to bhithyAtvI ho pAte haiN| zAhi viSayoMmeM bhabhatva haranevAle chana saMyabha cho'nevAloMbhe se tine antarmuharta meM bhara jAte haiM aura hitane ahorAtra tine usase adhichaasmeN| chasa prahAra ye bhogArthI, duHjasAra zAhi viSayoM meM Asajta ho chasa bhanuSya javanaTho vyartha meM naSTa hara DAlate haiN| 3 dvitIya sUtramA avatarA, dvitIya sUtra aura chaayaa| 4 hitanebhanuSya saMyabhI ho ra, saMyabha grahAThe hAlase lekara saMyabhAnuSThAna meM sarvahA tatpara rahate hai / mese mahAmuni hI dharbhadhUnanameM sabhyapraThArase pravRti-zIla hote hai| 5 tRtIya sUcachA avatarA, tRtIya sUtra aura chAyA / / 6 bhabhatva bhAvanAse rahita, sata seva sahabhe sevAsbhi-mesI bhAvanAsa bhAvita anta : vAlA bhanuSya, sabhI prakArale andhanoMcho cho' ra pravramita ho jAtA hai aura mayela vaha muni avabhoTarihAse hI rahA haratA hai| 7 yaturtha sUtramA avatarA, yaturtha sUtra aura chaayaa| 8 mese avabhogharihAyuta muni, dharbhAnabhijJa bhanuSyoMdvArA vividha prahArase apamAnita hotA huA lI una sadhabhAnoM cho sabhatApUrvasahatA humA vicAratA hai, aura vaha sabhI parISahoMcho sabhatApUrvasahatA hai|| 8 prazvabha sUtra aura chaayaa| 10 sabhyaSTi muni parISahaprayujta sabhI huzyintAmoMchA parityAga ra parISahoMTho she| 176 176 177 177 177 178 178 zrI mAyAsaMga sUtra : 3 17 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 178 178 178 179 178 11 SaSTha sUtra aura chAyA / 12 pravazyATho DisI duSparisthitimeM nahIM tyAgatA, asA muni hI nirgrantha hai| 13 saptabha sUtra aura chaayaa| 14 pinAgabhaLe anusAra hI nidharbhaThA pAsana uranA yAhiye yahI tIrtharoMDA utabha upadeza bhanuSyoMDhe liye hai| 15 AThavAM sUtra ora chaayaa| 16 durbhadhUnanaThe upAya ghasa saMyabhameM saMlagna ho ra, aSTavidha cho japAte huse huse viyare / sabhe hoTho bhAna hara bhanuSya, una dharmo cho, zrabhAgadharbhaThA ArAdhana urale apAtA hai| 17 navama sUcachA savatarAsa, navama sUtra aura chAyA / 18 usa pinazAsanameM raha ra pinhoMne andhacho zithila ra ghyiA hai mese tinecha muni bheDAThivihAra pratibhAdhArI hote haiM, unheM anecha prahAra parISaha prApta hote haiM, una parISahoMcho ve dhIra muni sabhatApUrva she| 178 180 180 ||chti dvitIya Teza // ||ath tRtIya za // 182 1 dvitIya zache sAtha tRtIya zaThA sammandhathana / prathama sUcaThA avatararArA, prathabha sUtra aura chaayaa| 2 bhabhatArahita, jJAnAthArAhile pratipAsa muni, dharmopADe atirita charbhamandhaThe chArA vastrAhiThoM ko cho' ra viyaratA hai| 3 dvitIya sUtrachA avatarA, dvitIya sUtra aura chaayaa| 4 le sAdhu, sayela (matpavastradhArI) aura sAdhubhADAmeM vyavasthita hote haiM unheM vastrasammandhI yintA ubhI bhI nahIM hotii| 182 182 18 zrI mAyAsaMga sUtra : 3 18 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 184 184 18pa 186 187 187 5 tRtIya sUcachA savatarA, tRtIya sUtra aura chAyA / 6 andhoMThi vinAza nimitta prayatnazIla usa sayela bhUnicho usa bhayelAvasthA bhane prahAra parISaha prApta hote haiM, ve parISaha usa bhuniLe liye tapaHsva3pa hI haiN| 7 yaturtha sUtrachA avatarA, yaturtha sUtra aura chaayaa| 8 bhagavAnchI AjJAnusAra, apanI 2 sAbharya anula utkRSTa yA apaSTa sAdhvAdhAra pAlanameM pravRta sabhI muni sabhyatvI haiN| sabhI tIrtharoM zAsanachAlameM ayesa muni vividha parISahoMTho sahate haiN| 8 prazvabha sUtramA avatarA, prazvabha sUtra aura chaayaa| 10 samyagjJAnacho prApta ho yuddhe haiM unaThI jAheM athavA mAdhAyeM kRza (kSI) ho pAtI haiMrbhakSapAzArtha pravRta chana sabhyagjJAniyoM bhAMsazozita sujAte haiN| ye apanI sabhabhAvanA aura kSamA Adi guNoMse saMsAraparamparATho chinna urache rahate haiM / chasa prahAraThe sAdhu, tIrtharoM dvArA tI bhuta aura virata ho gaye haiN| 11 SaSTha sUtramA bhavatarA, SaSTha sUtra aura chaayaa| 12 asaMyamase nivRta, uttarottara saDhate hume zubhAghyavasAyameM pravRta aura mahata hAlase saMyabhameM sthita mese bhunicho jyA saMyabhameM sarati ho sahatI hai ? / 13 saptabha sUcakA bhavatA , saptabha sUtra aura chaayaa| 14 pUrvo'ta pracAra sAdhu, uttarottara adhiSThAdhi prazasta pariyAbhadhArA athavA gurAsthAnapara AuTa hote haiM, ataH unacho bharati ho hI use ? / *se dvIpa, asanTInajADhache upadravase rahita hotA hai, usI prakAra yaha muni bhI, upasarga mAhise bAdhita nahIM hotA hai, athavA-se asanTIna dvIpa yAtriSThoM ke liye AzvasanIya hotA hai, usI prahAra saMsArasAgaracho tiraneThI charachAvAle bhanuSya, chasa prachAra sAdhuoM para visvAsa purate haiN| 15 AThaveM sUtra aura chaayaa| 16 asanTIna dvIpaDe sabhAna lagavandrASita dharbha lI hai| 17 navama sUtrahA avatA , navabha sUtra aura chaayaa| 188 188 189 189 190 180 190 zrI AcArAMga sUtra 3 19 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 180 18 vaha muni, nispRhI ahiMsaha sarvalopriya sAdhubharyAhAmeM vyavasthita aura pari'ta hotA hai| 18 zabha sUtrachA avatarA, zabha sUtra aura chaayaa| 20 mAyArtha mahArASTrako yAhiye jise pakSI apane jathyoMDo GunA sijAte haiM usI prahAra ve bhI dharmAnuSThAnameM anutsAhI ziSyoMcho hina-rAta ubhazaH seAhaza saMgoSThI zikSA haiN| mAyAryadvArA zikSita ve ziSya, sahasa pariSahoM meM sahana aura saMsArasAgarate pAra harane meM samartha ho jAte haiN| 181 ||chti tRtIya deza // ||ath yaturtha deza // 192 1 tRtIya zaThe sAtha yaturtha zaThA saMbaMdhathana, prathama sUcachA savatA , prathama sUtra aura chAyA / 2 AyArthadvArA parizramapUrva zikSita nyei gaye una ziSyo meM se chitane ahaMkArayuta ho ra upazabhacho cho' gu34noMDe sAtha bhI uThora vyavahAra rate haiN| 192 3 dvitIya sUtramA avatarA, dvitIya sUtra aura chaayaa| 183 4 hitane ziSya brahmayartha meM raha ra lI, lagavAnchI AjJA hI ArAdhanAmeM sarvathA tatpara nahIM ho ra zitaH bhagavAn zrI AjJAThI avahelanA rate huse sAtAgauravaThI adhikRtAse mAziSTha ho pAte haiN| 193 pa tRtIya sUcaThA bhavatA , tRtIya sUtra aura chaayaa| 193 6 hitane ziSya, AyArthadvArA huzIlAyArale vidhAkA pratighAhana urane para, una AyADe para hI chuddha ho jAte 193 7 yaturtha sUtramA avatarA, yaturtha sUtra aura chAyA / 194 zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 18 196 8 ye savasanna pArzvasthApi, zIlavAn upazAnta aura heyopAdhya jJAna pUrva saMyabhabhArga meM pravRti ranevAle sAdhuoMcho yaritrahIna hA urate hai, yaha unaThI dvitIya mAlatA hai, pahalI jAtA to chanachI yaha hai le ye svayaM bhraSTa haiN| 8 prazyabha sUcaThA bhavatA ora prazvabha sUtra / 185 10 chitane svayaM saMyabhAyarAmeM asamartha hote huse bhI bhUsA aura uttarAThI zuddha 35se vyAjyA urate haiM, unacho dvitIya mAlatA nahIM hotI hai| 19pa 11 SaSTha sUtradhA avatarA, SaSTha sUtra aura chAyA / 196 12 tine'sabhya'tvapatita jJAnabhraSTa bhuni, dravyataH AyAryAThio prAzAbha Ahirate haiM, paraMtu ve bhAvataH apanI AtmATho sabhyayAritra35 bhokSamArgase praSTa hI urate rahate haiN| 196 13 saptabha sUcaThA avatarAhA, saptabha sUtra aura chaayaa| 14 Thitane parISahopasase ATAnta ho vanaDe bhohase saMyabhaThA parityAga ra dete haiM, unA samacha vyartha hI hai| 187 15 aSTabha sUcachA avatarA, aSTabha sUtra aura chAyA / 187 16 bhavanaDe sujache nibhitto yAriyA parityAga urate haiM ve pAbharanoMse bhI ninhita hote haiM, aura ve bhendriyAdi pUrNatiche bhAgI hote haiM, saMyabhasthAnase gira bhI ve apane cho paz'ita bhAnate huse apanI prazaMsA urate haiM aura uttama sAdhuauThI nindA irate hai, unake upara asatya hoSoMDA Aropa urate haiN| medhAvI bhunicho mesA nahIM honA caahiye| 187 17 navama sUtrachA avatarA, navabha sUtra aura chAyA / 18 ArambhArthI sAdhu, hiMsAThe nimitta dUsaroM ko prerita urate haiM, hiMsAThI manubhohanA rate haiN| tIrtharota dharbha ghora arthAt -huranuyarazIya hai-mesA bhAna hara tIrtharota dhaSThI upekSA purate rahate haiM mese manuSyoMcho tIrtharoMne viSaya arthAt DAbhabhoga-bhUchita aura vitaI arthAt SaDva ni chAyoMThe upabhaInameM tatpara chahA hai| 199 199 zrI mAyAsaMga sUtra : 3 21 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 18 dazama sUyamA savatarA, hazabha sUtra aura chAyA / 200 20 chitanechana, bhAtApitA, jJAtisandhu aura dhana dhAnyAhiThoMcho cho' ra saMyabha lete haiM aura usa saMyabhachA pAlana acchI taraha urate hai, parantu jAmeM ve hI hoSavaza saMyabhase gira paDate haiM, hIna-hIna ho hara vratavidhvaMsa ho nate haiN| 200 21 gyArahaveM sUtramA avatarA, gyArahavAM sUtra aura chaayaa| 201 22 saMyamase vyuta logoMDI sarvatra nindA hotI hai| 201 27 mArahaveM sUtramA avatarA, mArahavAM sUtra aura chaayaa| 202 24 Thitanecha sabhAge sAdhu, udhravihAriyoMDhe sAtha rahate hume bhI zItalavihArI hote haiM, vinayazIla sAdhuoMche sAtha rahate hame bhI avinayI hote haiM, viratoMThe sAtha rahate hume bhI avirata hote haiM, saMyabhArAdhoMche sAtha rahate hume bhI sasaMyabhI hote haiN| ataH saMyabhI sAdhuoMSThI saMgati prApta ra sarvahA saMyabhArAdhanameM tatpara rahanA yaahiye| 202 ||chti yaturtha deza sampUrNa // 4 // ||ath praznabha za // 203 203 1 yaturtha zajhe sAtha prazvabha zichA sammandha-nthana / prathama sUtrachA avatarAma, prathama sUtra aura chAyA / / 2 una bhuniyoMcho bhane sthAnoMmeM anecha praThAraThe upasarga prApta hote haiM, una upasargo cho ve bhuni arachI taraha sheN| 3 dvitIya sUtrachA savatarA, dvitIya sUtra aura chaayaa| 4 nAgabha jJAtA bhuni, tasva3paTho tathA pUrvAhi ghivibhAgoMTho lI arachI taraha bhAna hara ghyAdharbhahI pravAzA hare aura dharbhAnuSThAnA isa he| 5 tRtIya sUtrachA savatarArA, tRtIya sUtra aura chAyA / 204 204 204 zrI AcArAMga sUtra : 3 22 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 204 20pa 207 6 vaha mAgabhajJa muni, sunaneThI charachAvAle utthita, anutthita sabhI prakAra logoMDo zAnti, virati, upazabha, nirvAA, zauya, Arthava, bhAIva aura lAghavaSThI vyAjyA mAgabhAnusAra rache smaave| 20pa 7 yaturtha sUtramA avatarA, yaturtha sUtra aura chaayaa| 8 muni bheDendriyAThi sabhI prAziyoM hitahI mora ghaSTi rajate hume dharmopadeza chre| 8 prazvabha sUtrachAmavatA , prazvabha sUtra aura chaayaa| 206 10 dharmopadeza urate hume muni, na apane AtmAThI virAdhanA reM, na dUsare bhanuSyoMDI virAdhanA ure aura na anya prAza, bhUta, va aura sattvoMchI virAdhanA chre| 206 11 chaThe sUtrachA avatarA, chaThA sUtra aura chaayaa| 207 12 chAvoMDe sanAzAta muni sabhI prAziyoM zarA hote haiN| 207 13 sAtaveM sUcanA bhavatA, sAtavAM sUtra aura chaayaa| 14 bhavinAza liye utthita muni, zrutayAritra dharbha meM sthira ho ra, satavIryaTho nahIM chipAte huse, sabhI prakArahI paristhiti meM niSpra'mpa, sthiravAsarahita arthAt udhavihArI aura saMyabhaDI mora lakSya rajate hune vihAra chre| 208 15 aSTabha sUtraThA avatarA, aSTabha sUtra aura chaayaa| 16 samyagdRSTi va zino'tadharbhaTho bhanara parinivRta ho latA hai| 17 navama sUtrachA avatarArA, navabha sUtra aura chAyA / 18 mAsatiyuta prANI, mAhyAlyantara parigrahoMse nimaddha hote haiM, unameM nibhana rahate haiM, jAbhalogoM abhiniviSTa cittavAle hote haiN| municho yAhiye Dive Asatirahita ho hara saMyama pAlana ureM, saMyabhase ubhI bhI bhayabhIta na hoveN| 209 18 zabha sUtrachA avatarA, Ezabha sUtra aura chaayaa| 20 vaha Aramma jivisase hiMsaThana bhayabhIta nahIM hote haiM, usalo sabhya prahArase kAnapura aura yAra uSAyoMThA vabhana raThe bhuniyana saMyabhabhArga meM viyarate haiM / mese muni naDe salI urbha andhanatUTa pAte haiN| 208 208 209 210 210 zrI mAyAsaMga sUtra : 3 23 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 21 1 21 gyArahaveM sUcanA avatA , gyArahavAM sUtra aura chaayaa| 22 chasa audhAriAdi zarIra vinAzaTho tIrtharoMne saMgrAbhaSThA agra bhAga chahA hai| bhuniyana jJAnAthArAdhi nauDADA avalamsana ra saMsAra mahAsAgarache pAraNAbhI hote haiN| parISaha aura upasargose hanyabhAna bhuni, rAgadveSarahita apane bharAgAlase abhijJa ho ra mAraha varSaSThI saMjanAse zarIrachA saMlejana uralatapratyAbhyAna Adhibhese TisI se bharAse apane bhAchAlaThI pratIkSA ureN| isa prakAra bhuni sahala bhakSaya ra bhokSagAbhI hote haiN| 23 adhyayanaviSayopasaMhAra / 212 214 ||ti SaSTha adhyayana // ||ath aSTabha adhyayana // (bhrathama GTeza) 21pa 216 217 218 1 sakSama adhyayana virachaThA chArA / 2 aSTabha adhyayanachA upodghAta / u aSTabha adhyayana meM pratipAti viSayoMDA dezabhase saMkSepataH jthana / 4 prathama sUcA avatA , prathama sUtra aura usaThI chAyA / 5 avasanna pArzvastha AhisvabhatAvalammiyoMchA aura zAjyAhi paramatAvalamliyoMTho, sAdhu ubhI bhI AhAra mAhi na heve, na unheM nibhantrita re, aura na unachI zuzruSA hI re| 6 dvitIya sUtrachA savatarA, dvitIya sUtra aura chaayaa| 7 avasanna pArzvasthAThi svabhatAvalammiyoMdvArA aura zAdhyAhi parabhatAvalamsiyoMdvArA AhArAhi nibhitta Amantrita hone para sAdhu, unI bhI unache AbhanyAyAchA svIchAra na re| 218 218 219 zrI. AyAsUtra : 3 24 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 218 220 229 8 tRtIya sUtramA avatarA, tRtIya sUtra aura chAyA / 8 tine logoMcho mAyAragoyara arthAt sarvajJopahiSTa saMyabha bhArgaThA pariyaya nahIM hotA hai, ataH ve bhArambhArthI hote haiM, aura una ArambhArthI logoMchI tattvache sammanadhameM paraspara bhinna bhinna dRSTi hotI hai / chasa liye unakA dharbha vAstavicha nahIM hone jArA bhavyoMDe liye sarvahA parityAzya hai| 10 yaturtha sUtradhA avatararAza, yaturtha sUtra aura chAyA / 11 chasa anechAnta dharbhaThA pra3pA bhagavAn tIrthaMTarane ThyiA hai| unhoMne apane sAdhuoMThe liye jahA hai TiparavAdhiyoM sAtha mAhameM bhASAsabhitijA ghyAna satata rmeN| ve paravAhiyoMse isa prakAra DiApaThe zAstroMmeM SavaniyopabhaIna3pa Arambha, dharbhadhameM svIkRta ghyiA gayA hai vaha hameM grAhya nahIM hai; jyoM chi Arambha naranigohAdhchei DAraza hone se pApa hai| hama sAvadhAyarADe tyAgI hai, ataH hameM ghasa viSayameM mApaLe sAtha vAha nahIM ranA hai aura yahI hamAre liye ucita bhI hai|dhrbh na grAbhameM hai aura na sarAya, dharbha to chavAchavAhi- tattva - parijJAnapUrva nirakhadhAnuSThAnameM hI hai-yaha bhAhana - bhagavAn mahAvIratA upadeza hai| bhagavAnne tIna yAbhoMDA pra3pArA DriyA hai, chana yAbhoMmeM saMdhyabhAna aura samutthita Aryana ko chipApa se nivRta haiM ve hI bhanidhAna gaye haiN| 12 prazcabha sUtramA avatarA, prazcabha sUtra aura chAyA / 13 urvAdhisabhI dizAoM mevaM vihizAsoMmeM sUkSbhamAghrAdhi sabhI prAziyoMSThI virAdhanA3pa charbhasabhAramla hotA hai-chasa mAtaTho mana ra bhedhAvI sAdhu na svayaM chana SavanihAyoM he viSayameM EDIZaa sabhArambha re, na dUsaroMse rAve, na urate hase DI anubhonA hI chare / he ziSya ! tumheM ghasa prArase viyAranA cAhiye Thichana E'sabhAraMbha ranevAloMThe sAtha vArtAlApa urane meM bhI mujhe sabhA hotI hai, jhira maiM EL'sabhArambhahA anubhohana se haiM? maiM ubhI chasiSThA 230 zrI mAyAsaMga sUtra : 3 25 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. manubhohana nahIM Dara satA / usa prahAra nizcaya haraDe sAdhubhADAmeM vyavasthita, prAmAtipAtase bhayabhIta tubha, usa anarthara prAzAtipAtanahipa hae'chA, athavA anya E' chA sabhAramla bhI nahIM ranA / 233 ||chti prathabha sh|| ||ath dvitIya Teza // 234 234 236 1 dvitIya zaThA prathabha dezaLe sAtha sampandhathana, prathama sUtra aura usaSThI chAyA / 2 zmazAna AdhimeM sthitasAdhulo samdhanIya azanAchi leneThe liye yahi chocha gRhapati Agraha re to sAdhu usaLe AgrahaTho chalI bhI nahIM svIThAre / 3 dvitIya sUtrachA avataraza, dvitIya sUtra aura chAyA / 4 usa sAdhu sabhISa A hara chocha gRhapati usa sAdhuTho, mahatpanIya azana AhilA ra heve, yA rahaneche liye mahatpanIya upAzraya heve, to sAdhuTho yAhiye Divaha usa gRhapatiThe vayanoMTho ubhI bhI svITAra nahIM chare / 5 tRtIya sUtrachA avatA , tRtIya sUtra aura chaayaa| 6 zmazAnAdhisthita sAdhuLe, gRhapatidvArA pratta satpanIya mazanAhichana lene para, yahi ve gRhapati usa sAdhuThI tA'nA mAhiureM to sAdhu usa tA'nAhincho zAntipUrvasahana re| athavA vaha sAdhu usa gRhapatiche samyagdRSTitva aura bhithyAdRSTi chA anubhAna ra, yahi vaha sabhyadraSTI ho to use sAdhu AyAra hA parijJAna rAve / athavA-yahije yiha gRhapati bhithyAdraSTI hai to chucha bhI nahIM he| yupa-yApa usaDe dvArA dhyei gaye upasargo cho zAntathita ho ra she| 7 yaturtha sUtrachA savatarA, yaturtha sUtra aura chaayaa| 237 238 238 240 zrI AcArAMga sUtra 3 26 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 8 vaha sAdhu gRhapatidvArA prahatta usa AhArAhicho ubhI bhI svITAra na chare / chatanA hI nahIM vaha sAdhu zAdhyAdi paratIrthioM cho ubhI bhI azanAhiUnahI heve, na unheM nibhantrita re, na unachI sevA ure, aura na unakA Ahara hI re| 8 prazvabha sUcaThA avatA aura prazvabha sUtra / 10 bhagavAnchI AjJA hai hisAdhu apane sAdharbhisAdhuTo sazanAchi pradhAna chare, uso nibhantrita re, usachI sevA gre aura usaThA ArasatkAra chare / 241 241 241 ||ti dvitIya deza // ||ath tRtIya deza // 242 1 tRtIya zaThA dvitIya ziLe sAtha sammandhathana / prathama sUcaThA savatarAza, prathama sUtra aura chaayaa| 2 Thitanecha bhanuSya yuvAvasthAmeM hI saMsuddha ho muni hote haiN| unameM se suddhodhita hote haiM ve pari'toM arthAt tIrtharagAdhara Ahiche sabhISa dharbhavayana suna ra, unheM dhyameM utAra ra sabhatAbhAvaThA avalamjana re; jyoM Di tIrtharagAdhara mAThioMne sabhatAse hI dharmaSThA pra3pAyA ThyiA hai| una sAdhuoMTho yAhiye Dive zAhi viSayoMDI abhilASAse rahita ho ra, prAziyoMTI hiMsA aura parigraha nahIM urate hume viyarate haiM / mese muni chalI bhI parigrahoMse lipta nahIM hote haiM, aura na ye prAziyoMDe udhara bhanovAmukAyA hI prayoga urate haiN| mese bhuniyoMcho tIrtharoMne bhahAna aura agranthahA hai / mese bhuni bhokSa aura saMyabhaThe sva3pache parijJAtA hote haiM, aura ve heva, nAraTha, bhanuSya aura tirthayaDe nabha - bharazAhiduHjoMTho bhAna hara ibhI bhI pArbha nahIM urate haiN| 243 zrI mAyAsaMga sUtra : 3 27 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 245 24pa 246 3 dvitIya sUtrachA avatarA, dvitIya sUtra aura chaayaa| 4 mAhArase paripuSTa praziyoM meM ye zarIra, parISahoMche mAnepara vinaSTa ho jAte haiM / hejo; Thitane prAzI kSudhAparISahase chAtara ho jAte hai, aura chanaLe viparIta chocha 2 rAgadveSavarthita muni kSudhApariSahache prApta hone para bhI niSprAmya ho ra Sa vanichAyajhe upara dhyA urane meM hI saMlagna rahate haiN| 5 tRtIya sUcachA avatarA, tRtIya sUtra aura chaayaa| 6 pUrvota bhuni AgabhameM kuzala hote haiM aura ve hAla, ala, bhAyA, kSArA, vinaya aura sabhaya jJAtA hote haiN| ve parigrahameM bhabhatva nahIM rajate haiM, yathATAta anuSThAna ranevAle hote haiM aura apratijJa hote haiM / mese muni rAgadveSaSTho chikA raThe bhokSaSTho prapta urate haiN| 7 yaturtha sUtramA avatarasa, yaturtha sUtra aura chAyA / 8 zItasparzase umpitazarIra bhunicho heja ra yahi gRhapati pUcho Thi AyuSman ! jyA apahA zarIra bhanita pIDAse uMdhita ho rahA hai ? to bhuni usase he-he gAthApati ! merA zarIra chAbhavichArase nahIM sudha rahA hai, Thintu zItachI AdhAcho maiM nahIM saha pA rahA hu~ chasaliye u~pa rahA hai / sa para yahi gRhapati choDihe AyuSyan ! to Apa agrisevana jyoM nahIM Darate ? usa para vaha sAdhu chaThe Thihe gAthApati! mujhe agnicho pravalita uranA yA usakA sevana uranA nahIM utpatA / isa prakAra hane para yahivaha gRhapati yA anya gRhastha Aga YlA ra usa muni zarIracho tApita chare to vaha muni gRhasthaSTho sabhA ra agrisevanase dUra hI rhe| 246 246 247 ||ti tRtIya za // zrI AcArAMga sUtra : 3 28 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. ||ath yaturtha deza // ra49 248 2pa1 1 yaturtha zaThA tRtIya zajhe sAtha sampandhapratipAhana, prathama sUcanA bhavatA , prathama sUtra aura chAyA / 2 bhunicho tIna vastra-aura yauthA pAtra hA rajanA utpatA hai| chasa praThArache sAdhuTho yaha bhAvanA nahIM hotI hai chiyauthe vastraThI yAyanA gA / sAdhu bheSAgIya vastraThI yAyanA urate haiM, paisA vastra mila jAtA hai usITho dhArA karate haiM, vastroMTho dhote nahIM haiM aura raMgate hI haiN| sAdhu dhautarata vasnacho dhArA nahIM urate haiN| ve ubhI bhI vastroMTo chipAte nahIM; jyoM TiunachA vastra aura bhalina honeDe dvArA mUlyavAna nahIM hotA hai / usa prakAra sAdhu grAbhAntaroM meM nirddhanddha viyarate haiN| vastradhArI sAdhusoMDI yahI tIna vastra aura yauthA pAna35 sAbhagrI hotI hai| 3 dvitIya sUtramA avatararArA, dvitIya sUtra aura chaayaa| 4 hemanta Rtujhe jItane para grISma Rtu prArambhameM sAdhu cho marza vastroThA parityAga ra henA cAhiye / athavA zItasabhaya jItane para bhI kSetra, hAla aura pu3Sa svabhAvaDe dhArA yahi zItajAdhA ho to tInoM vastroMTho dhArA re, arthAt- zIta lagane para tInoM vastroMcho dhAraNA re, zIta na lage aura sahI AzaMchA ho to apane pAsa raje, tyAge nahIM / athavA zItaSThI satyatAmeM seTha vascho dhArA re, aura zIta jimula hI na rahe tana sayela arthAt prAvagavastra rahita ho jaya / isa prahArase bhunijhI AtmA ladhutAse yudhta ho jAtI hai| isa prahArase vastratyAga ranevAle bhunicho chAyaTilezanAbhatapa bhI hotA hai| 5 tRtIya sUtramA avatarA, tRtIya sUtra aura chAyA / 6 yaha sama bhagavAn mahAvIrane chahA hai; usa liye bhuni usa sajA arachI taraha viyAra ra sayela aura sayela avasthAoM meM sAbhyabhAva hI rkheN| 7 yaturtha sUcachA avatarA, yaturtha sUtra aura chaayaa| 2pa1 2para 2para 2para zrI. sAyA mAcArAgasUtra: u sUtra : 3 28 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 8 pisa bhuniSTho yaha hotA hai chi maiM rogAtaSThoMse athavA zItAdi yA strI upasase spaSTa ho gayA hU~, mai chanacho saha nahIM sahatA hU~, vaha vasubhAn bhuni usa samaya apane antaHza se heya aura upAdhyachA viyAra ra una upasargoThA pratihAra nahIM Darate haiM / mese tapasvI muni striyoMThe upasarga upasthita hone para vaihAyasa mAhi bharadvArA zarIra cho' dete haiM parantu yAriyaTho nahIM cho'te haiM / mese munikA vaha bharA jAlabharA nahIM hai, apitu vaha pari'ta bharA hI hai| vaha muni vastutaH saMsArAntaThArI hI hotA hai| isa prahAra vaha vibhohaLA Ayatanasva31 vaihAyasa mRtyu hI usa sAdhujhe hita mAhichI dharanevAlI hotI hai| 2pa3 ||chti yaturtha deza sampUrNa // ||ath prazvabha deza // rapa6 1 prazvabha dezachA yaturtha zaLe sAtha saMvandhapratipAhana, prathama sUtramA avatarA, prathama sUtra aura chaayaa| 2 ko bhikSu, ho vastra aura seTha dhArA haraneche liye abhigrahase yujta hai use yaha bhAvanA nahIM hotI hi tIsare vasyaThI yAyanA ugA / vaha yathAbha meSazIya vastroMchI yAyanA puratA hai, usaSThI chatanI hI sAmagrI hotI hai| ma hemanta Rtu jIta AtI hai aura grISmaRtu Ane lagatI haitama ve parivastroMcho cho'heveM / athavA zIta sabhaya jItane para bhI kSetra, chAla aura puSasvabhAvaLe dvArA yahi zItAdhA ho to honoM vastroMcho dhArA ddreN| zItaSThI AzaMThA ho to apane pAsa rakheM, tyAge nhiiN| athavA bhavabhayeta hoM, athavA meDazATadhArI hoveM, athavA sayela ho bhaveM / isa prakArase bhunichI mAtbhA / lAdhava gurAse yujta ho jAtI hai| bhagavAnne se jahA hai vaha sarvathA sabhuthita hai, usa prahAra bhuni sarvaghA bhAvanA zrI. AyAsUtra : 3 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 2pa6 2pa6 ureM / yahi bhuniSTho mesA lage hirogASTiThoMse spRSTa ho gayA hUM, nirmala hUM, maiM bhikSAyaryAThe liye gRhasthaDe ghara nane meM asamartha hUM, usa samaya yahichocha gRhastha muniLe liye azanAchisAbhagrIDI yonA re to bhuni use apanIya sabhamara chalI bhI nahIM sviitthaareN| u dvitIya sUtramA avatararAza, dvitIya sUtra aura chaayaa| 4 misa bhikSa chA mAyAra chasa prakAra kA hotA hai Di--(1) pisako DisIne vaiyAvRtya urane kI prerazA nahIM DI vaha yadi malAna hogA aura vaha Ara bhujJa lAna ho nivehit| regA Thi maiM ApaThI vaiyAvRtti (gA to maiM sAdharmiThoM dvArA nirNaya ke liye hI jAtI hachavaiyAvRtti svIchAra (gaa| aura aglAna tathA dUsaroM se prerita maiM lAna sAdhu hI vaiyAvRtti apane dharmanirAThI chacchA se ugA usaDe liye AhArAThi ThI gaveSagA ugA aura dUsaroM lAye hame AhAra jA bhI svIchAra ugA / (2) dUsaroM liye AhArAhilA anveSA gA aura dUsaroM meM lAse ho AhArA svIkAra nahIM gaa| (3) dUsaroM ke liye AhAra hA mAnveSAA nahIM gA parantu dUsaroM ke lAye huse AhAra hA svITAra gA / (4)dUsaroM ke liye AhAra hA anveSa nahIM gA aura na dUsaroM lAye hame AhAra hA svIkAra hIgA / usa prahAra abhigrahadhArI bhuni apane abhigraha ko pAlate ho, zAnta, virata, hora aura antaHrADADI vRttiyoMcho viddha ura lAnAvasthAmeM lajtapratyAbhyAna se hI apane zarIra kA parityAga chare / usa muni uA vaha kAlaparyAya hI hai / usa chA chasa prahAra se zarIra tyAga dharanA vibhohAyatana - bhahApu3Sartavya hI hai aura,hita, suja, kSabha, niHzreyasa mevaM mAnugAbhihI hai| deza sabhApti / 258 ||chti prazvabha deza // zrI AcArAMga sUtra : 3 31 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. ||ath SaSTha uddeza // 1 SaSTha azA prazrcama uvaiza ke sAtha samjandhapratipAghna, prathama sUtra prA avatarA, prathamasUtra aura chAyA / 2 me bhikSu je vastra aura jeDa pAtra he aligrahadhArI hai, so yaha bhAvanA nahIM hotI Di dvitIya vastra DI yAyanA DuraMgA / vaha bhikSu kheSAzIya vastra DI yAyanA Dare, bhe vastra mile usI pro dhArA Dare, yAvat piipm Rtu jAve vastra kA parityAga Dara heve / athavA-je zATa dhArA Dare, athavA jayeta hobhave / isa prakAra ke muni zrI AtmA laghutA - gueA se yukta ho bhatI hai| usa bhikSu DAsa prakAra DA AyAra tapa hI hai| lagavAnane bhe uhA hai vaha sarvathA samuyita hai, isa prakAra vaha bhikSu sarvA bhAvanA Dare / 3 dvitIya sUtrA avatarA, dvitIya sUtra aura chAyA / 4 bhisa bhikSu ho yaha hotA hai Di- maiM aDelA hU~, merA pro nahIM hai, maiM sA nahIM huuN| vaha sAdhu apane ho jaDelA hI samajhe / sa prakAra ke sAdhu DI AtmA laghutA gueA se saMpanna hotI hai usa sAdhu DI yaha bhAvanA tatha hI hai / bhagavAnane bhe uhA haiM vaha samuyita hI hai, jesI lAvanA vaha sAdhu sarvA raje / 5 tRtIya sUtra prA avatarA, tRtIya sUtra aura chAyA / 6 sAdhu athavA sAdhvA AhAra Darate samaya AhAra ko mu~ha ghAhine lAgase jA~ye bhAga DI ora svAha lete huye nahI le bhave, usI prakAra jA~ye se hAhine DI jora nahIM te bhave / sa prakAra svAha DI lAvanA se rahita hoDara AhAra DaranA tatha hI hai / bhagavAnane bhe uhA hai vaha sarvathA samucita hI hai, jesI bhAvanA sAdhu pro sarvA ranI cAhiye / 7 yaturtha sUtra hA avatarA, yaturtha sUtra aura chAyA / 8 bhisa bhikSu ho yaha hotA hai - maiM sa samaya glAna hU~, siliye haMsa zarIra Do pUrvavat pariyaryA Darane meM asamartha hU~ / sa muni o yAhiye Di AhAra ho bhiDa altha Dare, zrI AcArAMga sUtra : 3 260 261 261 262 262 263 264 32 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya AhAra ho altha Dara De aura praSAyoM pro DRza para apanI AtmA pro samAhita Darate huye, aura saMsArabhanita durbha kSapA Darane kI bhAvanA rajate hune chaMgita bhaeA Dare / - prazrcama sUtra DA avataraeA, prazyama sUtra aura chAyA / 10 grAbhAhi DisI sthAna meM bhaDara sAdhu tReA DI yAyanA Dare, tReA leDara DAnta sthAnameM bhaya~ / vahA~ SlpanIya bhUmi DI pratitejanA prabhArthanA para pre vahAM para tReAprA saMthArA DareM aura jhira chaMgita bharA se zarIra tyAga ure / jesA muni satyavAhI, rAgadveSarahita, tI, ghDha, bhavAbhavAhipArthajJa aura apArasaMsAra DA pAragAmI hotA hai / vaha muni sa gitamA satya samara jane'vidha parISahopasargoM Dosaha Dara, sa bhinazAsana meM visvasta ho prAtara 4noM asAdhya sAdhuoMoMDe AyAra DA jAyarA DaratA hai / vyadhinimitta gita bharA Darane vAle sAdhu kA vaha bharA paNDita bharA hI hai, yAvat vaha jAnugAbhi hai / haiza sabhApti / // chati SaSTha uddeza saMdhU // * zrI AcArAMga sUtra : 3 // atha saptama uddeza // 1 saptama uzA SaSTha urADe sAtha samjandhapratipAhana, prathama sUtrA avatarA, prathama sUtra aura chAyA / 2 bhe pratibhAdhArI sAdhu vastrarahita ho Dara saMyama meM tatpara rahatA hai usa muni yitameM yaha bhAvanA hotI hai ki maiM tReAsparza, zItasparza, uSAsparza aura haMzamaza'sparza saha sar3atA hUM, aura bhI vividha sparzo ho saha sar3atA hU~; parantu lo nahIM choDa saGatA hUM / jese sAdhu praTijandhana dhArA DaranA SCcatA hai / pAnA naM. 264 265 26 268 269 33 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 270 270 270 3 dvitIya sUtrachA avatarasa, dvitIya sUtra aura chaayaa| 4 usa saMyabhameM parAmbha rate hame usa ayeta sAdhulo / tAsparza, zItasparza, sparza aura dezabhazasparza prApta hote haiN| vaha sAdhu una sparzo cho tathA anya bhI vividha sparzo cho sahatA hai| usaThI AtmA lAghavayuta hotI hai / usachA yaha bhayelatva tapa hI hai| usa sAdhujI yaha bhAvanA sarvahA honI yAhiye DibhagavAnne se jahA hai vaha sarvathA saMgata hai| 5 tRtIya sUtrachA avatararAyA, tRtIya sUtra aura chaayaa| 6 pisa bhikSuSTho yaha hotA hai Thi maiM dUsare bhikSuoMThe liye mazana AhilA rahUMgA aura dUsaroMche lAye huse sazanAhicho svIchAra bhI ugA 1 / misa bhikSucho yaha hotA hai DimaiM dUsare bhikSuoMDe liye azanAhi lA ra hUMgA aura dUsareThe lAye hame azanAhijcho svIchAra nahIM jA 2 / pisa bhikSucho yaha hotA hai chimeM dUsare bhikSusoMDe liye mazanAhilA nahIM hUMgA, parantu dUsare lAye huse azanAchicho svIchAra gA 3 / misa bhikSucho yaha hotA hai chi-maiM dUsare bhikSuoMche liye azanAghiulA ra nahIM gA aura na dUsareThe lAye hame bhazanAhiko svIkAra gA 4 / ye yAra prahArache abhigrahadhArI bhuni hote hai| pAMyave prahAra abhigrahadhArI muni hotA hai| kisaSThA abhigraha chasa prahArahA hotA hai OMi maiM apanese aye hame meSazIya azanAdviArA sAdharmiyoM chI vaiyAvRtya (gA aura sAdharbhioM dvArA bhI apanese avaziSTa dhyei gaye meSAgIya azanAchicho svIchAra (gaa| 7 yaturtha sUtraThA avatarA, yaturtha sUtra aura chaayaa| 8 Disa sAdhucho yaha bhAsUma ho chimerA zarIra samasazasta nahIM hai vaha sAdhu saMthArA chare / deza sabhApti / ra71 ra7ra 273 ||chti saptabha GTeza // zrI AcArAMga sUtra : 3 34 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya // atha aSTabha uddeza // 1 aSTabha haizaDA saptama urADe sAtha samjandhapratipAhana, prathama gAthA aura usakI chAyA / 2 yuddhimAn dhIra muni pramazaH lataparijJA, chaMgitabhA aura pAhayopagamana3pa vibhoho prApta Dara, usa lar3ata parijJAnAhiGa De soyitya anauyityo vicAra ra samAdhiA paricAlana Dare / 3 dvitIya gAthADA avatarA, dvitIya gAthA aura chAyA / 4 muni jAhya aura Alyantara tathA sevana Dara, zarIra azakta ho bhane para laDatapratyAjyAna jAhimeM se DisI jeo svIkAra ra sAhArAhiDI gaveSazA se nivRta ho bhatA hai / pAnA naM. 4 tRtIya gAthADA avatarA, tRtIya gAthA aura chAyA / 6 vaha bhikSu alpAhArI hotA hai, praSAyAhio Duza rahe dUsaroMDe hurvayanoM ko saha letA hai / yahi usa bhikSujhe AhAra na mile to vaha sahArA parityAga Dara hetA hai / 7 yaturtha gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 8 saMjanA DaranevAle munio bhavana - bharADI abhilASAse rahita honA cAhiye / zrI AcArAMga sUtra : 3 - pAMyavI gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 10 saMtejanAkArI muni nirbharADI apekSA rajatA huA madhyastha ho ra samAdhiDI paripAlanA Dare, aura praSAya jevaM zArIri5 upazo choDa ra antaH zuddha ure / 11 chaThI gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 12 apanI AyuDe upabho bhana para muni saMlejanA DAla jIyameM hI lata pratyAjyAna Dare / 13 sAtavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 14 bhuni grAma athavA jaraeyameM prAvirbhita stha'iST pratilejana Dara vahAM para harlA saMthArA jichAye / 15 AThavIM gAthAGA avatarA, gAthA aura chAyA / 274 274 7pa 275 275 276 276 277 277 277 277 278 278 278 278 35 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya 16 muni AhAro choDa para usa harbhasaMthArADe para zayana ure, anurUla pratihUla salI pariSahoMne sahe / 17 navamI gAthADA avatA, gAthA aura chAyA / 18 usa zayyA para usa muni mAMsazozito DIDiyAM aura gRdha jAhi pakSI jAveM to unakI hiMsA na Dare aura na kSatasthAnA prabhArthana hI Dare / 18 dRzavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 20 sAdhu yaha vicAra Dare Di the prANI mere zarIraDI hiMsA Darate haiM ratnatrayI to nahIM Darate / jesA vicAra Dara vaha unheM nivArita na pure / apanI zayyAse pulI hUra na bhaya aura parISahopasargoDA sahana Dare / pAnA naM. 21 gyArahavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 22 jAhyAbhyantara granthase rahita apanI AtmAjhe lAvita Darate hune muni antimasvAsocchvAsaparyanta samAdhiyukta rahe / sa prakAra munirbha nizzeSa hone para mokSagAbhI hotA hai aura yaha durbha avaziSTa raha bhatA hai to hevasoGagAbhI hotA hai / gItArtha saMyamI isa chaMgita bharADo sabhya prArase svIkRta DaratA hai / 23 jArahavIM gAthADA avatA, gAthA aura chAyA / 24 yaha cha~gieAtabharaeA3pa dharma bhagavAn mahAvIrane uhA hai, yaha bharA lataparijJAmaraeAse bhinna hai / sa bharADA khalilASI muni zarIraDe Avazya prArya ho choDa ra anya sabhI prArtho ko choDe / 25 terahavIM gAthAGA avatara, gAthA aura chAyA / 26 vaha munirvAhi haritaprAyoMse yukta sthAnoM para nahIM jaiThe, haritAyarahita sthAna para zayana Dare, AhAra choDaDara yupayApa salI parISahalapasargo pro sahe / 27 yauhavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 28 ndriyoMDI zakti kSIeA ho bhane para yahi glAni anubhava hone lage to muni sAmyabhAvo dhArA ure, vaha bhuni parvataDe samAna jayata aura samAhitayita hove / sa prArA muni sarvA anindha hotA hai / zrI AcArAMga sUtra : 3 278 278 278 280 280 280 280 281 281 281 282 282 282 39 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 283 283 283 283 284 284 284 28 pandrahavIM gAthAThA avatA, gAthA aura chaayaa| 30 vaha muni usa/gitabharAbhe zarIrameM pIDA hone para usa kSetra anTarabhe arthAt maryATita bhUbhimeM udhara-udhara bhAga ure, athavA zuSThoSThache sabhAna nisyata rhe| 31 solahavIM gAthAThA avatarA, gAthA aura chaayaa| 32 gitabharameM bhuniLe zarIrameM rasa pIDA hove to use ple uranA cAhiye usaThA jthana / 33 satrahavIM gAthAhA bhavatA , gAthA aura chaayaa| u4 usa ghaMgita bharAcho svIchAra haranevAlA muni apanI chandriyoM ko viSayoMse nivRta chare, vaha pratisejanayogya pITha-ilAhijA anveSarA re| upa aThArahavIM gAthAchA savatarA, gAthA aura chaayaa| u6 pratilejana ayogya pIThasAhi grahAse jJAnAvarazIyAhi dhoThA andha hotA hai, ataH mese pIThailAhinchA graha nahIM puranA caahiye| gita bharasabhe sthita bhuni graha nahIM ranA caahiye|git bharagameM sthita bhuni apanI AtbhAcho chAyayoga aura bhanoyogase pRthahare aura sabhI parISahopasargoSTho sahana chre| u7 unnIsavIM gAthAchA bhavatA , gAthA aura chAyA / 38 gita bharAThI apekSA zreSTha pAyodhagabhana bharagoM ne bhuni sthita hotA hai usache sabhI saMga sa' gAyeM to bhI vaha apane sthAnase nahIM utthe| 38 jIsavIM gAthAchA savatarA, gAthA aura chAyA / / 40 yaha pAyodhagamana bharA mataparijJA aura ghaMgitabharAse zreSTha hai, ataH bhuni pApopagabhanabhara svIkAra hre|| 41 ghaDIsavIM gAthAhA bhavatA, gAthA aura chAyA / 42 bhuni yaturvidhAhAracho cho'ra athita sthA'sameM parvata samAna abhrampa raha ra vihita pratyupekSAzAhighyiA murate huse sabhI prachArase zarIra bhabhatvaThA parityAga chare / yahi se pariSahopasasargaThI mAdhA upasthita ho to viyAra ure Di yaha zarIra ma merA nahI hai to usameM honevAlI parISahopasargaThI mAdhAse bherA jyA samvandha ? vaha merA muchacha bhI nahIM nigA' stii| 284 285 28pa 286 286 287 287 shrii.aayaa| sUtra : 3 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya 43 jAsavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 44 chaina parISahopasargo pro to yAvIvana sahanA hI hai jesA viyAra Dara zarIra parityAganimitta, saDala zArIri vyApArase rahita ho Dara pAhayopagamanabhara vidhijJa vaha muni salI parISahopasargo pro sahe / 45 tesavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 46 yaha muni jehi prAbhalogoMDA anurAgI na jane, aura mokSa sva3paDA paryAloyana Dara chandrAhi heva hoMDI lI abhilASA na re / 47 yauvIsavIM gAthADA avatarA; gAthA aura chAyA / 48 yahi rAma bhuvanaparyanta nirvAhaDe liye dhanAhiGa pradhAna Dare, aura pro heva hivya Rddhi hene liye pragaTa hove to lI muni apane tapo jaeiData nahIM ure / vaha bhuni rAhata svaryo aura hevahatta hivya Rddhio Atbha'lyAeA he pratihUla bhana para jJAnAvarazrIyAhi sabhI pro vinaSTa re / 48 paycIsavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 50 pAMcoM praDAraDe zAhiyoM meM athavA unake sAdha dhanoM meM gRddhi choDa ra muni pAyopagamana bhaeAse khAyuDAlA pAragAmI hove / muni titikSAko utkRSTa sama Dara lataparijJA, chaMgitamA aura pAhayopagamana, dhana tInoM meM se DisI je'Go apanI zakti anusAra svIkAra Dare; jyoM Diye tInoM hI nirbharADAra haiM / aSTama uhaizaDI samApti / 51 adhyayanastha viSayoMA upasaMhAra / // iti aSTabha adhyayana // zrI AcArAMga sUtra : 3 pAnA naM. * 288 288 288 288 288 288 288 290 290 38 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. ||ath navabha madhyayana // (prathama GTeza) 293 1 navabha madhyayanakA pUrvo'ta madhyayanoM sAtha sammandhapratipAhana, upadhAnazruta zaThI vayAjyA, adhyayanache yAroM dezoMmeM Aye huse viSayoMDA hirshn| 282 2 prathama gAthAThA savatarA, gAthA aura chaayaa| 293 ubhagavAn mahAvIrasvAbhIyaritravAna kA prstaav|| bhagavAn mahAvIsvAbhI utthita ho pravazyAThAso mana ra hemanta Rtu meM pravraSita hubhe, aura pravazyA grahAra turanta hI vahAM se vihAra tthiye| 23 4 dUsarI gAthAhA avatarA, gAthA aura chAyA / 5 bhagavAnne ple vastra dhArA dhyiA thA vaha tIrtharaparamparAThe rakSArtha; nahIM TibhantaRtu meM zarIraprayAhana nimitta / 294 6 tIsarI gAthAhA avatarA, gAthA aura chaayaa| 294 7 bhagavAn zarIrapara bhrabharAhi prAzI cha adhiyAra mahInoM ta yanTanAhiThI gandhase AkRSTa ho ra viyarate the aura rajtabhAMsaThI abhilASAse unache zarIracho 'sate the| 29pa 8 yauthI gAthAThA avatarA, gAthA aura chaayaa| 29pa 8 bhagavAnne me varSase pucha adhicha chAla tavastra dhArA ThiyA, usache Ahavastra tyAga ra ve ayela ho gye| 29pa 10 pAyavIM gAthAhA avatarA, gAthA aura chaayaa| 29pa 11 bhagavAn sa rAstA vihAra rate the to mAsaga unheM heja ra dhUli-patthara AEiThA prakSepa urate the, aura unacho hejane ke liye dUsare mAsoMTho bhI sulAte the| 296 12 chaThI gAthAThA avatarA, gAthA aura chAyA / 296 13 bhagavAn ma ThisI vAsasthAnameM virAte the, YhAM chistrI puSa AhisabhI rAtrivAsache liye Thaharate the| vahAM ThisI strIdvArA prArthita hone para bhI bhagavAn unahI prArthanA svIkAra nahIM Darate, api tu saMyabha bhArga meM apanI AtbhAcho sthApita ra dhyAna rate the| 296 zrI mAyAsaMga sUtra : 3 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya 14 sAtavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 15 gRhastha loga lagavAn De pAsa roDatrita hote to ve unakI jora lakSa na he Dara apane dhyAna meM hI bhagna rahate / yahi ve gRhastha unase kucha pUchate to yupayApa vahAMse yasa hete / ve dhyAna se lI lI viyalita nahIM hote / pAnA naM. 16 AThavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 17 bhagavAnDo pro alivAhana DaratA thA to ve usase prasannatA nahIM pragaTa Darate the, aura yahi ho alivAhana na pure to usa para kruddha bhI nahIM hote the / anArya dezoM meM bhagavAn Do yahi pro tADana Ahi DaratA to lI unaDA lAva praluSita nahIM hotA / 18 navabhI gAthADA avatA, gAthA aura chAyA / 18 bhagavAn mahAvIrasvAmI uThora vayanoMo sahate the, nRtya, gIta, e'yuddha aura muSTiyuddha jAoi sunane aura hejane De liye unheM hutUhalatA nahIM hotI / 20 hasavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 21 bhagavAnne 'lI DalI paraspara prAma thAmeM saMlagna striyoMDo hejA, parantu unheM rAga nahIM huA / lagavAn ne saMyamaDI ArAdhanAnimitta parISahopasargo pro kucha bhI nahIM ginA / 22 gyArahavI gAthADA avataraeA, gAthA aura chAyA / 23 bhagavAn sAdhi ho varSa sayita GST parityAga ra khetva bhAvanA lAte aura odha choDate hune, sabhyastvabhAvanA jevaM zAnti se yukta ho ra pravrabhyA grahA ddii| 24 jArahavIM gAthAGA avatarA, gAthA aura chAyA / 25 bhagavAn SaDbhuvaniprAyoMDe sva3paDo bhana para unake Arambha DA parihAra Darate hune viyarate the / 26 terahavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 27 ye pRthivI jAhi SaDbhuvaniprAya sathita haiN| jesA vicAra Dara unake svarUpa aura leha - praleoMDo bhana para unake Arambha ho parivartita ra viyarate the / 28 yauvIM gAthADA avataraeA, gAthA aura chAyA / zrI AcArAMga sUtra : 3 287 287 287 287 288 288 288 299 288 299 299 300 300 300 300 40 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 28 sthAvara ava yasa ho ra utpanna hote haiM, aura trasava sthAvara ho ra / athavA sabhI bhAva apane upArjita rbhAnusAra sabhI yoniyoMmeM utpanna hote haiN| 301 u0 pandrahavIM gAthAThA avatarA, gAthA aura chAyA / u01 u1 lagavAnane chasa praThAra sabhA Thiye bhohayuta prANI dravya aura bhAva upadhise yujta ho ra rbha prabhAvase usezaThA anubhava urate haiM / chasa liye bhagavAn ne sabhI prakAra puDhe chA parityAga ra ghyiaa| 301 u2 solahavIM gAthAhA bhavatA, gAthA aura chaayaa| 302 33 bhagavAnane donoM prahAraThe urmoTo manara aura mAhAnastrota, atipAtastrota aura duSpazihita bhanovATAyaTho dharbhasandhachA chArAmana ra saMyabhaTho paalaa| 302 u4 satrahavIM gAthAhA avatA , gAthA aura chaayaa| u02 upabhagavAnane hiMsATho sarvathA cho'ra ahiMsAThA upadeza dhyiA unhoMne striyoMTho sahala rbhamandhachA bhUla sabhA, sa prahAra una bhagavAnne saMsAraThe yathAvasthita sva3paTho hejaa| 303 u6 aThArahavIM gAthAchA savatarA, gAthA aura chaayaa| 303 u7 ve bhagavAn AdhA highoSayuta AhArAhilo jJAnAvarazIyAhi dhoThA sandha sabhA, isaliye unhoMne saThA sevana nahIM ThyiA / tathA bhagavAnne pApaThArA saghoSa sannAhi cho svIhAra nahIM urate hune prAsuAhArA sevana dhyiA / 303 u8 unnIsavIM gAthAchA savatarA, gAthA aura chaayaa| u04 38 una bhagavAnane dUsaroMche vastramA ubhI bhI sevana nahIM ghyiA, dUsare pAtrameM bhI unhoMne bhopana nahIM ThyiA / bhagavAn apabhAnachI gAnA nahIM rAhAra sanane sthAnameM AhAra ke nimitta mate the| u04 40 jIsavIM gAthAjA avatarA, gAthA aura chAyA / 41 bhagavAn bhazanapAna mAtrAjJa the, ve ubhI bhI bhadhurAdhirasoMmeM Asata nahIM huse / bhagavAn sarvaghA apratijJa rhe| unhoM ne A~Ne ubhI bhI, nahIM dhoyIM, aura na unhoM ne bhI zarIra cho maayaa| 304 u04 zrI mAyAsaMga sUtra : 3 41 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 304 304 304 42 chaDIsavIM gAthA chA avatA, gAthA aura chaayaa| 43 bhagavAn bhArga meM yalate husena apanI dRSTi ho tirachI urate the aura na pIcheDI mora ve dRSTipAta urate the, jochAcha pUchatA thA to chocha uttara bhI nahIM dete the, Thintu AgeDI ora apane zarIraprabhA bhUmi cho hejate huse yatanApUrvaSTha vihAra urate the| 44 jAsavIM gAthA chA avatarA, gAthA aura chaayaa| 45 bhArgameM yalate huse lagavAn mahAvIra zizira Rtu meM vastra cho'ra, TonoM mAhuoM cho undhoM para nahIM rajahara Thintu ghonoM mAhuoM ko pasAra ra parISaha aura upasargo cho sahane ke liye yatna urate the| 46 tesavIM gAthA chA avatarA, gAthA aura chaayaa| 47 bhagavAnane ghasa prahAra chA mAyAra chA sevana ThyiA / unhoMne yaha AyAra chasaliye pAlA chidUsare bhuni bhI usI taraha mAyAra DApAlana re / deza sabhAti / 304 306 u06 ||ti prathama za saMpUrNa // ||ath dvitIya deza // 307 u07 1 dvitIya deza hA prathama deza ke sAtha saMvandhapratipAhana, prathama gAthA hA avatA , gAthA aura chAyA / 2 vihAra meM bhagavAnane pina AsanoM cho, zayyAoM ko sevita ThyiA unheM chaThe-chasa prahAra sampsU svAbhI chA prazna / u dvitIya gAthA chA avatA, gAthA aura chaayaa| 4 sudharbhA svAbhI DA uttara--bhagavAnane vihArAsameM zUnya gRhoMmeM, sabhAmoMmeM, pradhAzAlAoMbhe, pAzyazAlAoMmeM, zArajAnoMmeM, puAla hI anI chuTiyoMmeM nivAsa ThyiA / 5 tIsarI gAthA hA avatarA, gAthA aura chaayaa| u07 u07 u08 zrI AcArAMga sUtra 3 42 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 6 lagavAnane ubhI dharmazAlAbhoMmeM, udhAna sathita gRhoMmeM, nagara 3 bhadhyabhAgameM, zmazAnabhe, zUnyagRhabhe, vRkSabhUsameM nivAsa dhyiA / 308 7 yauthI gAthA hA avatA, gAthA aura chaayaa| u08 8 bhagavAnane ghasa prakAra mAvAsoMmeM kucha adhi' teraha varSo taTha nivAsa hiyA, aura vahA~ para nidrAhiprabhA aura visyotasijA se rahita bhagavAn dhyAnAvasthAmeM rhe| 308 8 pA~yavI gAthA chA avatarA,gAthA aura aayaa| u08 10 bhagavAn mahAvIra svAbhI adhi' sote nahIM the, yadi nidrAAne lagatI thI to lagavAn sAvadhAna horAgate rahate the, apritijJa bhagavAn chamasthAvasthAbhe rAtri antima praharameM antarbhuhUrtabhAtra zayana urate the| 306 11 chaThI gAthA DA avatarA, gAthA aura chaayaa| u08 12 bhagavAn mahAvIrasvAbhI nidrA ghoSoMTho samchI taraha jAnate huse nidrA Ane sabhaya uTha ra, yAhara nisara, bhuhUrta bhrabharA hara jhira dhyAnameM baiTha jAte the| 306 13 sAtavIM gAthAThA avatarA, gAthA aura chAyA / 309 14 mAzrayasthAnoM meM bhagavAnTo bhayaMra, bhane prahAra upasarga huse aura sAMpa, nevale tathA gIdha mAhiche bhI upasarga hme| u10 15 AThavIM gAthAchA savatarA, gAthA aura chAyA / u10 16 yora vyabhicArI Ahi, zatidhArI grAbharakSA, vyabhiyArizI striyAM aura anya puSa loga bhagavAncho upasargarate the| u10 17 navabhI gAthAThA avatarA, gAthA aura chaayaa| 31 1 18 bhagavAn mehalauSTi pAralauSsine prahAra upasargo cho sahate the, aura anecha prahAraThe surali-duraligandhoM ko bhI sahate the| 311 18 hasavIM gAthAThA avatarAza, gAthA aura chaayaa| u11 20 bhagavAn pAMya samitiyoMse yujta hora anecha prahAra sparzoTo sahana nyei, satpabhASI bhagavAn saMyabhameM sarati aura viSayAnanhameM rati choTUra ra saMyabhache mArAdhanameM pravRtta huse| 311 21 gyArahavIM gAthAThA savatarAA, gAthA aura chAyA / 31 1 kA maaraayaa| zrI AcArAMga sUtra 3 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 312 312 313 u13 22 zUnya gharoM meM athavA nirthana pradezoMmeM loga bhagavAnse vividha prazna pUchate the, parantu bhagavAn bhauna rahate the| isI ilI chocha chochAra pu3Sa mAhiA hara lagavAnse pUchate the, parantu bhagavAn bhauna rahate the, tama ve zuddha ho ra bhagavAn jo E' bhuSTi Ahise tA'te the;Thina lagavAn nirvihAra ho ra sama saha lete the| 23 mArahavIM gAthA chA avatarA, gAthA aura chAyA / 24 bhagavAnse ubhI chocha pUchatA-tubha auna ho ? tama bhagavAn hate maiM bhikSu huuN| tama ve bhagavAn ko nihasa pAne ke liye chate taja bhagavAn vahAMse yale jate / yahi nahIM janeUo hate to bhagavAn uSAyayuta una bhanuSyoMche prati sabhabhAvase bhauna hoDara dharmadhyAnameM saMlagna rhte| 25 terahavIM gAthAThA avatarA, gAthA aura chaayaa| 26 zizira Rtu meM pavanaDe yalane para chitane sanagArAMpate the, chitane sanagAra usa hibhavAtase jayane ke liye nirvAta sthAnaDI jo urate the| 27 yauhavIM gAthAchA savatarA, gAthA aura chaayaa| 28 usa hibhaRtu meM hitane sanagAra zItanivArA liye saMghATI moDhate the| paratIrthitApasAhidhUnI YtA ra zItavArA urate the aura gRhastha loga vividha prahArache vastra dhArA urate the| 28 pandrahavIM gAthAchA bhavatA, gAthA aura chaayaa| u0 bhagavAn mahAvIrane usa zizira Rtujhe himavAtameM lI anAvRta sthAnameM hI raha ra himasparzaTho sabhabhAvase sahate the| u1 solahavIM gAthAThA avatarA, gAthA aura chAyA / u2 bhagavAn mahAvIrane chasa praThArasaha zItoMTho anemAra sahA / bhagavAnDA uza usameM yaha thA sire sAdhu bhI usI prahAra zItachA sahana chareM / deza sabhApti / u17 u14 314 314 31pa 31pa 316 ||chti dvitIya deza saMpUrNa // zrI mAyAsaMga sUtra : 3 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya // atha tRtIya uddeza // 1 tRtIya azA dvitIya uddezaDe sAtha samjandha'thana, prathabha gAthADA avatA, gAthA aura chAyA / 2 bhagavAn sarvA sabhI prakAraDe sparzo o sahate the / 3 dvitIya gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 4 lagavAnne huzcara lADha hezaDI va bhUmi aura zulabhUmi meM vihAra priyA | vahAM antaprAnta zayyA jAhiDA unhoMne sevana priyA / pAnA naM. 4 tRtIya gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / sADha dezameM vahAMDe logoMne lagavAn jahuta upasarga priye / Ditane' to bhagavAn DI tADanA Darate the, aura hutte bhagavAn DATate the aura girA para unake upara yaDha jaiThate the / 7 yauthI gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 8 jahuta thoDe jese loga the ne hiMsa' manuSyoMDo aura DATate hune huttoM pro rote the; adhiGatara to jese hI manuSya the bhe bhagavAn pro tADana Darake una para huttoM pro huljhAte the / - pAMyavIM gAthADA avatarA, aura chAyA / 10 lADha dezaDI va lUmiThe loga tucchaanna lobha aura DUra svabhAva the / vahAM para anyatairthiGa zrabhAA lAThI aura nAsikA se Dara vihAra Darate the / 11 chaThI gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 12 usa sADhahezameM lAThI aura nAsikA se Dara yadyapi janaya tairthi' zramA vihAra Darate the to bhI unheM hutte chATa lete the / yaha lADha vastutaH jar3A hI huzcara thA / 13 sAtavIM gAthA prA avatA, gAthA aura chAyA / 14 bhagavAn sADhahezaDI usa janarya bhUmimeM lI DaMDe jAhi vinA hI viyara rate huye sabhI prakAraDe upasargo ko sahe / 15 AThavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 16 saMgrAma De agrabhAgameM hAthI vaise zatrusenAjhe bhUta ra usa pAragAmI hotA hai usI prakAra bhagavAn lI parISahopasargoDo zrI AcArAMga sUtra : 3 316 316 317 317 317 317 318 18 318 318 20 320 320 321 45 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 321 321 322 322 3rara 322 chAta ra una pAragAbhI hume / vihAra urate huse bhagavAn ubhI 2 grAbhaTho prApta nahIM Darate the arthAt grAbhase dUra sarAya AhimeM sthita bhArgadhara hote usI sabhaya grAbhavAsI anAryalo Ara bhagavAnacho parISahopasarga nyei 17 navabhI gAthAThA avatA, gAthA aura chAyA / 18 bhagavAn vihAra urate hume grAma sabhIpa pahuMcate the Thi grAmavAsI loga mAra unheM ghaDe mAhise tADita urate the aura uhate the ThiyahAMse yale jaao| 18 hasavIM gAthAThA avatarA, gAthA aura chAyA / 20 anArtha loga bhagavAn chora' Ahise Ahata ra havA bhayAte the| 21 gyArahavIM gAthAThA avatarA, gAthA aura chAyA / 22 bhagavAnche zarIrameM hAM chahIM dhAva thA vahIM ye anArya loga noMyate the aura bhagavAn De upara dhUli DAlate the| 23 mArahavIM gAthAThA avatarA, gAthA aura chaayaa| 24 bhagavAncho Thitane sanArtha upara uThAura paTahete the, tine 5 unheM Asanase girA dete the; una sabhI upasargoTho DAyotsargasthita dharbhadhyAnatIna bhagavAnne samatApUrvaka shaa| 25 terahavI gAthA chA avatarA, gAthA aura chaayaa| 26 saMgrAma ke agrabhAgameM zUra vIra puSache sabhAna bhagavAna vahA~ para bhuja bhoDe vinA Age Age vihAra urate the| 27 yauhavIM gAthA chA savatarArA, gAthA aura chaayaa| 28 bhagavAn mahAvIrane chasa prakAra ke upasarga parISahoM cho chasa liye sahA Disare muni bhI bhere hejAjI upasarga-parISahoM he sahane meM ghaDha raheM / deza sabhApti / 3ra3 323 323 3ra4 haraka 324 32pa ||chti tRtIya deza saMpUrNa // zrI AcArAMga sUtra : 3 46 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya // atha yaturtha uddeza // 1 yaturtha za aa tRtIya haiza ke sAtha saMjandha'thana, prathama gAthA DA avatarA, gAthA aura chAyA / 2 lagavAn avabhohariDA tapa Darate the aura 5lI lI yiGitsA (SITY) nahIM DaravAte the / 3 dUsarI gAthA DA avatarA, gAthA aura chAyA / 4 lagavAn lI lI reyana aura vamanA auSadha nahIM liyA aura gAtrAbhyana, saMvAhana aura hantaprakSAlana nahIM Diye / 4 tIsarI gAthA DA avatarA, gAthA aura chAyA / 6 bhagavAn zAhi viSayoM se nivRta, ahiMsa aura alpabhASI hoDara virate the aura zItA meM vRkSa yA latAbhaeDapa DI chAyAmeM jaiTha Dara dharmadhyAna dhyAte the / 7 yauthI gAthA prA avatarA, gAthA aura chAyA / 8 lagavAn grISma Rtu meM sUryAlibhuja TuDAsana ( uDDu khAsana ) se jaiTha para sUryaDI tApanA lete the, aura nIrasa johana, jeraDA yUe, DubhASa Ahi jAhi se zarIra nirvAharate the / - pA~yavIM gAthA DA avatarA, gAthA aura chAyA / 10 lagavAn na nIrasa soghnAhiDoM pro sevita Darate huye ATha bhAsa jitAye, DalI sarddhamAsi yaturvidhAhAratyAga3pa tatha priyA / 11 chaThThI gAthA prA avatarA, gAthA aura chAyA / 12 5lI 'lI lagavAn aDhAI mahIne ta5, to lIlI cha mahIne taS pAnI lI nahIM lete huye yovihAra tapasyA DI, aura pArA De hinameM anna prAnta joghnAhi se pArazA jhiye / pAnA naM. 13 sAtavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / 14 lagavAn saMyamasamAdhiDo hejate hune cha, aTThabha, dRzabha aura dvAdRza tathA pArazA Darate the / 15 AThavIM gAthADA avatarA, gAthA aura chAyA / zrI AcArAMga sUtra : 3 325 325 326 326 328 328 328 328 328 328 329 3289 328 329 330 47 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 330 330 330 330 339 331 331 332 16 bhagavAnane pApoThA tIna zatIna yogase parityAga jyiA / 17 navabhI gAthAchA savatarA, gAthA aura chAyA / 18 bhagavAn grAma aura nagara meM praveza ra gabhaghoSa aura utpAhanAghoSa rahita zuddha AhAracho grAsaiSAghoSaThA parivarthana urate hame graha urate the| 18 hasavIM gAthAhA bhavatA, gAthA aura chAyA / 20 bhagavAn auve aura usUtara mAhi pakSiyoMTho pRthvI para AhAra nimitta sthita hema ra unheM bAdhA nahIM ho, ghasa prahArase bhArga medha morase dhIre dhIre yasate hame mAhAraThI gaveSAgA urate the| 21 gyArahavIM aura bArahavIM gAthASThA avatarA, gAthA aura chaayaa| 22 prAmAzoM yA zAjyAhi zrabhAzoM yA anya bhAvoMchI vRtticheha nahIM ho; chasa praThArase AhAraThA anveSAA rate the| 23 terahavIM gAthAchA savatarA, gAthA aura chaayaa| 24 bhagavAnacho nirdoSa AhAra sA-sA santa prAnta bhI bhisatA thA usITho le hara saMyabhameM sthita rahate the, aura yadi nahAM milatA thA to ve DisIThI ninchA nahIM Darate the| 25 yauhavIM gAthAchA savatarA, gAthA aura chaayaa| 26 chuTulAhi Asanasthita bhagavAn nirvikAra ho ra dhyAna rate the| 27 pandrahavIM gAthAThA avatA, gAthA ora chAyA / 28 bhagavAn uSAya aura gRddhi aura bhabhatvarahita ho ra dhyAna ghyAte the / bhagavAnne chalasthAvasthAmeM bhI ubhI prabhAha nahiM dhyiA / 28 solahavIM gAthAThA avatarA, gAthA aura aayaa| 30 bhAyArahita bhagavAn svayabhevasaMsAraThA sva3dha manahara svayaM saMsuddha ho tIrthapravartana De liye udhata hume / bhagavAn dharmo De kSayopazabha, udhazabha aura kSaya se samubhUta Atmazodhi dvArA bhanovAmuThAyayoga cho sthira raja ra, uSAyAgni hai prazamana se zItIbhUta hoTara yAvazlIva pA~ya samiti aura tIna gupti se yughta rhe| zrI AcArAMga sUtraH 3 33ra 333 333 333 334 33pa 48 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. 337 u1 satrahavIM gAthA chA avatA , gAthA aura chaayaa| u2 bhagavAnane chasa prakAra AyAra hA vAraMvAra pAlana dhyiaa| bhagavAnane yaha AyAra chasaliye pAlA Disare bhI sAdhu bhere hejAjI usI prakAra se AyAra hA pAsana ireN| deza sbhaapti| 33 navama adhyayana DA upasaMhAra aura zAstraprazasti / uu7 337 ||ti viSayAnubhaziThA sampUrNa // zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha adhyayanake sAtha praznama aghyayanakA sambandhapratipAdana AcArAMgasUtranuM 'lAkasAra' nAmanuM pAMcamuM adhyayana. 22 ceAthuM adhyayana kahevAi gayuM che, have ahIMthI pAMcamA adhyayananA prAraMbha thAya che. cAthA adhyayanamAM samyaktva ane tenA a Mtargata jJAnanI samajaNa ApavAmAM AvI che. A pAMcamA adhyayananuM nAma " lAkasAra " che. lAkamAM sArabhUta cAritra che. te cAritra samyagdarzana ane samyagnAnathI thAya che. tAtparya ke tenAthI thatuM cAritra teja samyak cAritra che. tene ja mokSanuM pradhAna kAraNa mAnavAmAM Ave che. leAkanA sAra dharma, dharmanA sAra jJAna, jJAnanA sAra cAritra ane cAritranA sAra mekSa che. A kAraNothI leAkamAM sArabhUta hAvAthI cAritranuM ja varNana A adhyayanamAM karavAmAM Avaze. homya saraH iicantanIyaH" arthAt cAritra ja lAkanA sAra che ema mAnavuM joIe. A ahIM adhyayananA arthAdhikAra che. uddezanA arthAdhikAra A pramANe che: praznama aghyayanake cha uddezoM meM varNita viSayoMkA sUcana A adhyayananA cha uddeza che, te uddezo paikI (1) prathama uddezamAM pahelAhiMsAsamAra bhAdhikAra, bIjo--jene mATe hiMsA Adi sAvadha vyApArA karavAmAM Ave che te viSayAnA adhikAra, trIjo-viSayAne mATe ja vicaraNa karavAvALA muni nathI thatA-enA adhikAra; A prakAre traNa adhikAro kahevAmAM AvelA che. (2) khIjA uddezamAM e batAvavAmAM Avyu che ke hiMsAdithI, viSayAdithI ane aprazasta ekacaryAthI rahita ja muni thAya che. (3) trIjA uddezamAM e vAtanI vyAkhyA khatAvavAmAM AvI che ke je hiMsAdithI, viSayAdithI ane aprazasta ekacaryAthI rahita che, te ja muni che, te ja aparigrahI che ane te ja kAmabhogothI virakta che. (4) ceAthA uddezamAM A gItA munie ekalavAyA ( ekalavihArI ) jIvanamAM rahIne vicaravuM na joI e, kAraNa ke AvA prakAranA vihAramAM tene ghaNA prakAranAM vighno Ave che, A viSaya khatAvavAmAM Avela che. (5) pAMcamA uddezamAM e batAvavAmAM AvyuM che ke munine dasamAna hAvuM joI e. mana, vacana ane kAyAnA coga sthira rAkhavA joie, strI AdinA sagathI dUra rahevuM joIe ane samyagdarzana jJAna ane cAritrane dhAraNa karavAvALA hAvo joI e. sa`zayAdika doSothI pare hovo joie. (6) chaThThA uddezanI aMdara sAdhune umAmAM vicaravAnA tyAga ane rAga tathA dveSanA tyAga karavA te viSaya batAvavAmAM AvyA che. zrI AcArAMga sUtra : 3 50 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama sUtra kA avataraNa / prathama sUtra aura usakI chAyA A adhyayanane anantara sUtranI sAthe evA prakArane saMbaMdha che-pUrva sUtramAM "sAAimo nA vIrANaM sahiyALa" ItyAdi sUtrathI cAritrane grahaNa karavuM tema batAvavAmAM Avela che. jyAM sudhI acAritrI eTale ke asaMyamInA deSa batAvavAmAM na Ave tyAM sudhI cAritranuM pAlana banI zakatuM nathI. AthI cAritranA pAlana mATe acAritravAnanA doSe pragaTa karavA sUtrakAra prathama A sUtra kahe chegavatI" ItyAdi. isa lokameM kitaneka manuSya, prayojana athavA vinA prayojana ke traNa WvAra jIvoM kI hiMsA karate hai, ye durgatibhAgI hote haiM ve ati tIvra zabdAdiviSayoM kI abhilASA ke kAraNa ina trasa-sthAvara jIvoM kI hiMsA karate haiM aura isake phala svarUpa unheM janma-maraNa ke duHkhoM se chuTakArA nahIM milatA, ata eva viSayoM ke sukhoMse unheM tRpti bhI nahIM hotI ! aura jo apUrva karaNa se granthi ko bhinna karI cuke hai ve na kamauke bIcameM hai aura na bAhara hI; athavA jinhoMne cAritra kA lAbha kara liyA hai ve na to karma yA saMsAra ke madhya meM ha aura na bAhara; athavA-artharUpa se dvAdazAMga upadezaka tIrthakara bhagavAna na saMsAra ke madhyameM hai na usake bAhara hI . "sosi" pAMca astikAyarUpa athavA cauda rAju pramANavALA lekamAM athavA gRhastha tathA anyatIthiMkarUpa lekamAM "vaMtI cAvaMtI" jeTalA keTalAka paNa asaMyamI ane AraMbhaLavI prANI che teo "badrA maLapg" koI paNa prayojana agara te prayojana vagara traNa sthAvara jIvenA "viparAmuti" aneka prakArathI upamardana-ghAta karyA kare che. vizeSArtha--A leka-dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvA. stikAya ane pudgalAstikAya, A pAMca astikAyarUpa dravyothI samanvita che ane cauda rAjI pramANavALe che. tenI aMdara jeTalA asaMyamI jIve bhUtakALamAM thayA che, bhaviSyakALamAM thaze ane vartamAnamAM che te badhA bhUtakALamAM AraMbhajavI hatA, bhaviSyamAM AraMbhajavI thaze ane vartamAnamAM AraMbhaLavI che. AraMbhaLavI prANuM zrI AcArAMga sUtra 3 51 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayojana agara kaI paNa prakAranA projana vagara trasa ane sthAvara jenI hiMsAnA kAryamAM pravRttizIla rahyA kare che. dharma artha ane kAma A traNe purUSArthanI siddhine mATe athavA pRthakna-dharmAdinA keI ekeka kAraNane mATe evA prANIthI jIvonI hiMsA jarUra thatI rahe che. devanI pratimA banAvavI, maMdira banAvavuM, khetInuM kAma karavuM ke karAvavuM temAM ane mahela-makAna banAvavAmAM pRthvIkAyika jIvonI, khetI vagerenA kAmakAjamAM, aSkAyika jIvanI, bhejana Adi taiyAra karavA karAvavAmAM tejaskAyika nI ane garamImAM ThaMDI havAnA upayoga mATe paMkhA AdithI vAyukAyika jInI temaja pAka Adine mATe vanaspatikAyika jIvonI ane pRthvI AdinA Azrita trasakAyika jIvanI hiMsA thAya che. tevI rIte koI paNa jAtane kAraNa vagara vyartha-kutuhalavaza pRthvI Adine pAvaDA kedALI ityAdi dvArA khodavAthI, zikAra jevAM kAryo karavAthI pRthvIkAyika Adi sthAvara tathA trasakAyika jIvonI hiMsA thAya che. bhAvArtha--ahiMsAvrata na pALavAthI asaMyamI jIva trasa ane sthAvarakAyanA jenI koI prayojanArthe hiMsA karatA rahe che, kAraNa vagara paNa temanAthI hiMsAne tyAga thaI zakatuM nathI. jevAM ke AsapAsanuM ghAsa-dharo vagere ukhADavuM, mATI davI, A uparAMta raste cAlatAM cAlatAM vRkSa vagerenI DALIo taDavI, lAkaDIthI kutarAM vagerene mAravAM. ItyAdi. A prakAre je satyavrata, acauryagrata vagere pALatA nathI evA juThA belA ane corI Adi pApa karavAvALA prANI paNa trasa ane sthAvaranI hiMsAthI bacI zakatA nathI, teone paNa trasa ane sthAvaranI hiMsAthI thatuM pApa lAgyA vagara rahetuM nathI. A prakAranI yojanA zeSagratomAM paNa karI levI joIe. ghera vijAgRtti A prakAre asaMyamI jIve che te kAyanI virAdhanAjanya pApakarmanA baMdhathI te te kAnA jIvamAM utpanna thAya che. zrI AcArAMga sUtra : 3 52 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSArtha -ekendriya jIva sUkSma ane bAdaranA bhedathI be prakAre che. teo paryApta ane aparyApta che. pitapotAnI egya paryApti je jIvonI saMpUrNa thAya che te paryApta ane jemanI paryApti purI nathI thatI te aparyApta kahevAya che. A jIve asaMsI hoya che, A prakAre be-Indriya jIva, traNa-Indriya jIva cAra-Indriya jIva, A traNa vikasendriya jIvo, tathA saMjJi-paMcendriya ane asaMzi-paMcendriya jIva paNa paryApta ane aparyApta hoya che. vikalendriya traNa asaMjJI ja hoya che. tene mana nathI hotuM. A rIte A sAte prakAranA jIva paryApta ane aparyAptanA bhedathI cauda prakAre thAya che, je asaMyamI jIvo koI paNa prajanavaza athavA te prayajana vagara tenI virAdhanA kare che teo te jIvomAM aneka prakAranI paryAne dhAraNa kare che. sUkSma ekendriya jInI na keInAthI ghAta thAya che ane te jIve dvArA paNa koInI ghAta thaI zakatI nathI, te paNa mAtra mananI duSpariNatithI hiMsA thAya che, A kAraNe TIkAkAre jIvanA cauda bhedomAM teone ahIM nirdeza karela che. athavA te jIvenI je je prakAre virAdhanA kare che teo te jInI virAdhanAthI thanArA karmabaMdhane kAraNe teja jIvanikAyomAM janma dhAraNa karI tevA tevA prakAre aneka duHkhone anubhava kare che. jIva AvAM sAvadya vyApAra zA mATe kare che? tenA uttaramAM "guralatAtha jAmA " A vAkya sUtrakAra kahe che. emAM temaNe batAvyuM che ke emanI IcchAo prabaLa che. hiMsAdika pApa kAmo karavAmAM teone zabdAdiviSayaka IcchAo nimitta bane che. A IcchAone AdhIna banelA saMsArI jIva sAvadha vyApAra karatAM karatAM "naraka nigodAdikanAM duHkha amAre bhegavavAM paDaze AvA prakAranA bhayathI nirmakatA rahyA kare che. vAta paNa sAcI che, jene pApAdi vyApAronA phaLasvarUpa narakanigodAdikanAM bhayaMkara duHkha sahana karavo paDaze evo khyAla nathI evA ajJAnI prAyonI zabdAdiviSayaka IcchAo joradAra hoya to temAM koI Azca tyanI vAta nathI. AvI IcachAone AdhIna thayelA jIvo "A tajI zakAya tevuM kArya nathI" evuM te ajJAnathI mAnI beThA hoya che. jenuM choDavuM jeone mATe azakya hoya che te viSaya teone manabhAre kaThIna lAgatI hoya che. ajJAnI zabdAdika viSayone nahIM tajavAjoga samaje che, eTalA mATe asaMyamita jIvI zrI AcArAMga sUtra : 3 5 3 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "} 6 manI teo te te vaiSayika IcchAonI pUrti karavA mATe cha prakAranA jIvonI hiMsA kare che ane tethI thatuM pApa upArjana kare che ane temAM vadhAro karatA rahe che. AvI pravRttithI teo " mArAntaH janma maraNanAM cakkaramAMthI chUTI zakatA nathI. " maLa-mAr:=bAyuSo vinArA mAra ' zabdano artha AyuSyanA aMta-maraNu che, te jIva enI aMdara ja rahe che. enAthI chUTA paDI zakatA nathI, chuTA thavAnA sAdhanothI te khUSa dUra che, janma-maraNanA sAdhanA sAthe ja saMkaLAyelA rahe che, hiMsAdika pApapravRttinAM karmothI athavA peAtAnI vaiSayika IcchAo anusAra pravRtti karavAthI saMsAramAM koIpaNa prANI janma-maraNanA aMdhanathI chUTyA nathI, na to chUTI zakaze, ane na chUTe che. janma-maraNano abhAva te jIvane ja thAya che ke jenA bhavAntaropagrAhi karmo nAza thayelAM hoya che. A karmonA nAza karavA mATe Indriyo upara vijaya prApta karavAnI ane saMyamita jIvananuM ArAdhana karavAnI AvazyakatA che. AnAthI viparIta pravRttimAM A karma gurUtara baMdhAya che je jIvane vAravAra janma-maraNanA cakkaramAM lai jAya che. jAtasya di dhruvo mRtyu-dhruva ganma mRtasya 2'' e siddhAMta che. jenA janma che tenuM maraNa che jenuM maraNu che tenA janma paNa che. A badhA abhiprAyane hRdayamAM rAkhIne TIkAkAra kahe che ke mRto di punamavAntarovatrAdi-manadvAyAna uparate va, jAto'pi punarbhavAntarakarmasattvAt mriyate " / ' 66 ThIka ja che, mRta AtmAnI bhavAntaropagrAhikanA sadbhAvathI pharIthI utpatti, ane utpanna thayelAnu te ja kamanA sadbhAvathI maraNa thAya che. athavA 'mArI ' zabdanA artha sAmAnya kema agara saMsAra che, asayamI jIvA vaiSacika sukhAne vaza banI karmanA Asrava kare che ane vAraMvAra janma-maraNanAM duHkhAne bhAgavatA rahe che. kahyu paNa che-- ,, " mAM mArayate yasmAnmamAribhUtazca mArayati vAntaH / anusamayaM maraNAdapi, karma bhavo vA bhavenmAraH // ', TIkAkAre e ja mAra zabdanI vyutpattiprada vAta A padyathI pradarzita karI che. AmAM 'mar ' zabdane atha karma athavA saMsAra khatAvavAmAM Avela che. zrI AcArAMga sUtra : 3 54 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ verabhAvathI saMsAranuM vardhana thAya che ane AthI te bane paraspara hiMsya ane hiMsaka banatA rahe che. je mArAntarvatta che athavA vaiSayika IcchAone AdhIna che te asaMyamI jIva ratnatrayarUpa dharmathI athavA tenA kAryabhUta mokSathI paNa dUra ne dUra rahe che. A ja vAta sUtrakAre cataH mArAntastataH sa TUre " A vAkayathI pradarzita karI che, tAtparya e che ke-ratnatrayarUpa dharma athavA tenA kAryabhUta mokSa prApta karavA mATe viSayika IcchAo upara vijaya prApta karavuM joIe. jyAM sudhI prANI IcchAone AdhIna banI rahe che tyAM sudhI muktino mArga sadAne mATe tenAthI dUra rahe che. IcchAone niSedha mekSAbhilASI mATe A kAraNathI batAvavAmAM Avela che ke-AvA prakAranI pravRttithI tenA AtmAmAM eka prakAranI apUrva zaktinI jAgRti thAya che, ane te karmakSaya karavAmAM vizeSa sahAyaka bane che. bhIrU prANI karmonI sAthe laDI zakato nathI. je indriyone dAsa che te ja mukti mArgamAM bhIrU che, AtmAmAM je samaya samaya para viSayenI aprAptithI azAMtirUpa saMtApa thaI jAya che tene vaiSayika IcchAonA damanathI sarvathA abhAva thaI jAya che. A abhAvanI prakarSatAnI vRddhithI AtmA muktimArgane sAco ArAdhaka banI janma maraNanAM duHkhothI sadAne mATe chuTakAro meLave che. teTalA mATe sUtrakAre A jagyAe muktimAgathI dUra rahevAmAM asaMyamI che mATe tenuM kAraNa batAvela che. athavA jyAre jIva Indrione AdhIna thAya che tyAre te mArAntarvatI thAya che. kyAreya paNa tenI AvA prakAranI pravRttithI bhayagrAhI karmane athavA tene saMsArane abhAva thatuM nathI, paraMtu tene tenA vaza rahevuM paDe che, tethI muktino mArga ane mukti sadA tenAthI dUra rahe che. bhAvArtha -saMsArI jIva sukha prApta karavAnI abhilASAthI viSayane bhoktA bane che, ethI karI te mArAntarvatI banI rahe che. mArAntarvartI banavAthI te janma, jarA, maraNa, rega ane zekathI vyAkuLa thato rahe che te pharI tene mekSasukhanI prApti kevI rIte bane? mokSasukhanI prAptine mATe ratnatraya dharmanI ArAdhanA thavI Avazyaka che. A ArAdhanAthI te te haju paNa vaMcita banI rahela che, zrI AcArAMga sUtra : 3 55 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe ja- naiva soDaktane dUre ?" arthAta-A jIva je mATe mArAntavartA che te mATe gurUkAmasevI che. jyAre A prakAranI vastusthiti che te te gurUkAmasevI asaMyamI jIva zabdAdikaviSayajanya sukhanA madhyavartI sudhI paNa nathI, kAraNa ke haju sudhI viSayajanya sukhane anubhava karavAvALuM tenuM jJAna eka prakAre abhAvarUpa ja che. madhyavatI te tene tyAre mAnavAmAM Ave ke jyAre vaiSayika sukhane anubhava karatAM karatAM te tenI tRptirUpa pUrNatAnA anubhavanI jarA najIka Ave. pUrNatAnI najIka Avela che ema tene na kahI zakAya ke mAnI zakAya, kAraNa ke tene haju sudhI ISTa vaiSayika sukhone bhegavavAnI spRhAne samullAsa rahe che. jyAM sudhI tene ISTa viSayanI prApti nathI thatI tyAM sudhI te pite mahA vyAkula rahe che. vyAkulatAmAM tene vaiSayikatRptijanya sukhanI prApti paNa thatI nathI. AthI tenuM jJAna ISTa viSayanI prAptinA abhAvathI vaiSayayika sukhAnubhavathI zUnya jevuM banI rahe che. A siddha thayelI vAta che ke viSayethI jIvene tRpti kadI paNa thatI nathI, eka pachI eka viSayane bhogavavAnI lAlasA kSaNe kSaNe utpanna thatI ja rahe che. jyAre A hAlata che tyAre tene tRptirUpI viSayabhogajanya sukhanI pUrNatA kevI rIte maLI zake? jyAre A prakAranI pUrNatAne anubhava jIvane thato nathI to pachI te jIva viSayasukhone bhogavatAM bhogavatAM tenA madhya bhAga sudhI pahoMcI cukela che e kema mAnI zakAya ? kAraNa ke te te haju sudhI pitAne viSayasukha bhogavavavAno prAraMbhaka ja mAne che, mATe tenA jJAnamAM vaiSayika tRptinA anubhavano abhAva ja jovAmAM Ave che. enuM jJAna jyAre tRptinI pUrNatAnA anubhavathI ja vaMcita rahela che tyAre ene tRptinA madhya sudhI pahoMcela che evuM kaI rIte mAnavAmAM Ave, temAM to haju vaiSayika jhaMkho bhogavavAnI prAraMbhaka dazA bhAsI rahela che. A vAta TIkAkAre "ghara tayddAmukkAna nanavAjo viSacarcA viSacanayAya tatha tattavyanamavAmAvAcalyA" A paMktiomAM pradarzita karela che, arthAt haju sudhI vaiSayika sukhonI IcachAnA ullAsathI ISTa viSayanI prAptithI rahita viSayasukhajanya jJAnathI yukta te jIvane vaiSayika tRptinA anubhavanI khAmI dekhAI Ave che, A kAraNe te vaiSayika sukhane madhyavartI nathI, ane te gurUkAmasevI viSayasukhathI virakta banI tenAthI dUra paNa thaI zakato nathI, kAraNa ke haju tenA dilamAM viSayasevananI abhilASA bharI paDI che. zrI AcArAMga sUtra : 3 5 6 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA-"nai toDattamaiM hU?" ene e paNa artha thAya che ke-apUrvakaraNathI jeNe rAgadveSarUpI gAMThane bhedI nAkhela che te aviratasamyagdaSTi jIva paNa gurUkAmasevI che, kAraNa ke haju sudhI tenAmAM kaI paNa prakArano saMyama nathI. AthI A avasthAmAM ziSya gurUdevathI prazna kare che ke -A samyagdaSTi jIvane karmanA madhyamAM sthita mAnave ke, karmathI bahAra rahevAvALe mAnave joIe ? A prakAranI ziSyanI AzaMkAnuM samAdhAna e paMktiomAM sUtrakAre karela che, te kahe che ke-tene karmano madhyavatI eTalA mATe nahi mAnavo joIe ke tenI graMthino bheda thaI cukela che, ane graMthibheda thavAthI enA karmono kSaya AgaLa avazya thavAno che. madhyavatI te e tyAre manAto ke te jIva tyAM ne tyAM sthira rahetuM, paraMtu evuM to che ja nahi; kAraNa ke tenA karmano kSaya niyamathI thavAno ja. karmathI dUra tene e khAtara nathI mAnavAmAM AvatuM ke tene thoDAM ochAM aMtaHkoTakeTI sAgaropama karmonI sthitino sadubhAva rahela che. athavA-labdhacAritra paNa te samyagdaSTi jIva karma temaja saMsArane madhyavatI nathI, kemake tene anaMtAnubaMdhI Adi bAra prakAranA kaSAyano abhAva thaI cukela che. mekSathI daravatI e mATe nathI ke te utkRSTathI sAta ATha bhavamAM muktinI prApti meLavI leze. athavA-jeoe A dvAdazAMgarUpa AgamanI artharUpathI prarUpaNa karela che teo te samaye saMsArane antarvata hatA ke bahirvatI ? A prakAranA zrI jammusvAmIjInA praznano uttara zrI sudharmAsvAmI ApatAM kahe che ke-A dvAdazAMgarUpa AgamanI artharUpathI prarUpaNA karavAvALA tIrthaMkarAdi paramAtmA na to saMsAranA madhyavatI hatA tema saMsArathI dUra paNa na hatA. kema ke temane te vakhate cAra ghAtI karmono abhAva thaI cukela hatuM tethI teo saMsAranA antarvatI na hatA. ane bAkInA cAra aghAtIyA karmone sadbhAva hato, A kAraNe te samaye teo saMsArathI bahirvatI paNa na hatA. (sU) 1) | dvitIya sUtrakA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA je jIvane samyaktva prApta thaI cukela che te jene niyamathI A saMsArarUpI sAgarane tIravartI mAnavAmAM Avela che, tenI vicAradhArA kevI hoya che e viSayane pragaTa karavA mATe sUtrakAra kahe che-"re ghara" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 57 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva ke prabhAva se saMsAra kI asAratA samajhanevAle bhavya jIva apane jIvana ko vAyuprakampita kuzAgrasthita jalabindu ke samAna samajhate hai, usI prakAra ve bAla jIvoM ke jIvanako bhI aticazcala samajhate hai ! bAlajIva phUra kamoM ko karate rahate hai, ve unake duSpariNAmako nahIM samajhate hai aura janmamaraNa ke cakkara se kabhI bhI chuTakArA nahIM pADe che mithyAtvarUpI javanikA (paDadA) nA abhAvathI prApta thayela samyaktvanI prabhAvathI jeNe saMsAranI asAratA sArI rIte jANelI che, evA te samyagdaSTi jIva ajJAnI prANInA jIvanane darbhanI aNI upara paDelA jhAkaLanA biMdu samAna mAne che. je prakAre darbhanI aNI upara paDelA jhAkaLanA biMdu ati caMcaLa hoya che, pavanano jarA sarakho paNa jhapATo lAgatAM te kSaNamAtramAM jamIna upara pheMkAI jAya che, te tyAM lAMbA samaya sudhI sthira rahI zakatuM nathI, mAtra thoDA samaya sudhI ja te tyAM Take che. te ja prakAre ajJAnInuM jIvana paNa pavanasaza pUrva ane apara-kAla saMbaMdhI karmayugalothI sadA caMcaLa rahe che, jyAre pavana nanA sAdhAraNa jhapATAthI darbhanI aNI upara paDelA jhAkaLanA biMdunI jema Ayukarmane aMta AvI jAya che, athavA to koI zastraghAta Adi nimitta maLI jAya che tyAre tene paNa nAza thatAM vAra lAgatI nathI, A paNa asthira ane kSaNika che. ajJAnInA jIvanane darbhanI aNI upara paDelA jhAkaLabiMdu sAthe upamA e mATe ApavAmAM Avela che ke je prakAre e aticaMcala ane asthira che e ja prakAre ajJAnInuM jIvana game te sthitimAM hoya chatAM sthira rahetuM nathI. kSaNikatAnuM ekachatra rAjya cAre tarapha vyApaka che, game e narakagatimAM rahe agara nigAdamAM rahe, game te sthaLe rahe chatAM sthira nathI. zrI AcArAMga sUtra : 3 58 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkA-samyagdaSTi jIva paNa potAnI pUrva paryAyamAM aneka gatimAM paribhramaNa kare che tathA jyAM sudhI tene muktine lAbha nathI thaye tyAM sudhI tenuM jIvana paNa tevA prakAre asthira che tyAre ahiM bAlajIvanane ja zA mATe asthira batAvyuM? samAdhAna-je ke A zaMkA ThIka che chatAM paNa A sthaLe je ajJAnInA jIvanane asthira rUpamAM batAvela che ane khAsa matalaba che, ane te e che ke ajJAnInuM jIvana samakitanA abhAvanA kAraNe sthira banI zakatuM nathI, samyagdaSTinuM jIvana to samakitanA saddabhAvanA kAraNe sthira banI jAya che. samakita thavAthI je te abaddhAyuSka che te niyamathI te vaimAnika dezamAM utpanna thAya che, ane tyAMthI cavIne te mahAvidehAdika kSetramAM janma laIne muktino lAbha prApta kare che. A prakAre dravyanI apekSAthI tenuM jIvana asthira nathI, balka sthira ja che. paraMtu ajJAnInuM jIvana A prakAranuM na hovAthI kSaNika asthira che. ajJAnI naraka-nigodAdikanA kaDavAM phaLane jANa nathI, pitAnA kSaNe kSaNe vyatIta thatAM AyuSyanuM paNa tene bhAna hotuM nathI. jema asamikatI jIva hoya che tema samakitI jIva hoto nathI. te te zAstrAdikanA parizIlanathI athavA gurU Adina nimittathI naraka-nigodAdikanA duHkhone jANakAra bane che, ane kSaNe kSaNe ghaTatA jatA potAnA AyuSyanI ekeka ghaDI paNa te vyartha javA deto nathI, samakitanA sadUbhAvathI enI saphaLatA karate rahe che. A samasta abhiprAyane hRdayamAM rAkhI sUtrakAre "parva vAraNa kavi jhariyALo" A sUtrAMza kahela che. manda A vizeSaNa "vIsTa ane uddezIne je lakhela che ene matalaba e che ke jyAre te maMdaprANI narakanigodAdikanAM kaDavAM phaLane athavA te kSaNa kSaNamAM ghaTatI jatI pitAnI AyuSyane nathI samajato te pharI te pitAnA hita ane ahitanI prApti temaja parihArane jANakAra kaI rIte banI zake ? A sthaLe koI evI zaMkA karI zake ke maMdaprANI naraka-nigedAdikane ane pitAnA vyatIta thatA jatA AyuSyane jANatA nathI, mATe te A paNa nathI samajI zako ke mAruM hita ane ahita zAmAM che? paraMtu samya. daiSTi jIva paNa te e ja che, tyAre te hitanI prApti ane ahitane parihAra karavAmAM samartha kevI rIte thAya che? evI zaMkA karavI ThIka nathI, kAraNa ke hamaNuM ja samajAvavAmAM AvyuM che ke-samyagdaSTi jIva zAstranA anuzIlanathI athavA gurU AdikanA upadezanA nimittathI naraka-nigodAdinAM rakhone jJAtA thAya che ane potAnA vyatIta thatA AyuSyane paNa jJAtA thAya che. A mATe te zrI AcArAMga sUtra : 3 59 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAM joma mA pamAyaNaA prabhunAM vAkyAnusAra pramAdamAM potAnuM eka paNa kSaNa nirarthaka javA detuM nathI. sAvadhAna banIne dareka kriyAo kare che. jethI tenA AyuSyane ekeka kSaNa paNa saphaLa bane, te jANe che ke-A jIvana kSaNa bhaMgura che tenI saphaLatA jeTalI bane teTalI satvara karI levI te buddhimAnanuM kAma che. paramArthathI ajJAta e bAlajIva galaktanAdi jevI ghAtaka kriyAo ane aDhAra prakAranA pApasthAnakarUpa prANAtipAtAdikane mana, vacana ane kAyAthI AcarIne prANAtipAtAdijanita ane kaTukaphaLonA utpAdaka zArIrika temaja mAnasika duHkhothI athavA duHkhane devAvALA karmothI aneka niyAmAM vAraMvAra janma-maraNarUpa paribhramaNa karatA rahe che. bhAvArtha--jene hita ane ahitanuM kaMI paNa bhAna nathI e ajJAnI jIva ghAtakI kArya karavAmAM jarA paNa Darate nathI. tene e vAtane kaI e khyAla nathI AvatuM ke A kAryanuM aMtima pariNAma kevuM Avaze. tenI mAnasika, vecika ane kAyika pravRtti gardana kApavA Adi adhama kAryo karavAmAM lAlasAyukta banI rahe che, ethI te AvA AvA azubha karmonuM upArjana ane vardhana kare che ke jenuM pariNAma bhaviSyamAM tene mahAduHkhadAyI thAya che. naraka-nigodAdirUpa aneka niyAmAM vAraMvAra bhramaNa karI te tyAMnI anaMta vedanAo sahana karI pitAnuM amUlya jIvanane nAza kare che, aneka prakAranA zArIrika ane mAnasika duHkhonI prApti ane evAM kAryonA phaLasvarUpa ja thAya che. te mUDha bAlajIva aneka niyAmAM dukhaprada karmonA kaDavA phaLone anabhijJa hoI jenAthI AtmAnuM kalyANa thAya che, je aneka duHkhone nAzaka che ane sAkSAt athavA paraMparArUpathI je A jIvane muktimAM laI jAya che evA sukha-janaka te dharmane duHkharUpa jANe che. bhAvArtha--je prakAre kamaLAnA regathI dUSita dRSTivALA prANI bIjA zubhra padArthone paNa pILArUpe jue che, evA prakAre je jIva anAdi mithyAtva karmanI vAsanAthI otaprota hoya che te prANuM paNa sukhadAyI dharmane duHkhadAyI jANe che, te tenA malina AtmAne deSa che. ajJAnathI AMdhaLo banele te prANI duHkha ApavAvALA sAvadya-pApakArI vyApArone pitAnAM duHkhane dUra karavA mATe upayoga kare che. zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha -te ema nathI jANatA ke jevI rIte lehIthI dUSita thayelA vastranI zuddhi lehIthI banatI nathI tevI rIte pApakArI vyApAra je svayaM duHkharUpa ane jIvane duHkhadAyI che tene upayoga karavAthI duHkhonuM nivAraNa zI rIte thaI zake, e upadeza ene lAge paNa kyAMthI, kAraNa ke e te ajJAnathI AdhaLo ja thaI rahela che. enAM carmacakSu bhale nirdoSa che paraMtu jenAthI bhalA-burAno baMdha thAya te jJAnacakSuo upara ajJAnane paDado paDe che. tamAM viparIta AgrahanuM kAraNa je avivekarUpa moha che tenAthI, athavA rAga ane dveSathI, athavA mithyAtva-kaSAya-viSayAbhilASa-svarUpa mohanIya karmathI te bAlajIva mAtAnA udaramAM sthitirUpa garbhAvasthA evaM maraNa dazAne prApta thAya che. A sthaLe antabhUta mohanA grahaNathI tene Adi ane madhyavartI rAga ane dveSanuM paNa grahaNa thayela che. maraNamAM gRhIta Adi padathI " punarapi jananaM punarapi maraNaM, punarapi karmopArjanakaraNam / punarapi narakanigodanipAtaH, punarapi jananIjaThare pAtaH // " A pokta janmamaraNAdinI paraMparAnuM grahaNa karela che. arthAta-maraNa, punaH garbhamAM AvavuM, pharI janma, pharI pAponuM vardhana, ethI hiMsAdika dUra karmomAM pravartana, ethI pharI karmonuM upArjana, pachI punaH narakanigodAdikamAM patana, A prakAranI janmamaraNAdi paraMparAthI A bAla ajJAnI jIva kyAreya chuTakAro meLavI zakatuM nathI. je rIte samudra Adi jaLAzayomAM paDele prANI emAM ja upara Ave che ane Dube che A rIte A jIvane paNa vAraMvAra garbha, janma ane maraNanI prApti thatI rahe che. A AzayanI puSTi sUtrakAre "satra mode punaH punaH" e sUtrAMza dvArA karI che. zrI AcArAMga sUtra : 3 61 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha saMsAramAM rAgadveSa ajJAna ane moha Adi malina bhAve A jIvanA badhAthI prabaLa zatru che, bAhya zatru te tene mATe eka ja bhavamAM duHkhadAyI thAya che, paraMtu A to bhavabhavamAM anaMta kaSTane detA rahe che, tenA jJAnAdi guNonA bhaMDArane luMTIne tene naraka-nigodAdinA adhikArI banAve che, A kAraNone laI janma-maraNAdinI paraMparAmAMthI chuTakAro meLavI zakatA nathI. jevI rIte asahAya prANI samudra Adi jaLAzayamAM paDavAthI tyAM Dube che ane upara Ave che, te tyAMthI jema bahAra nIkaLavA asamartha hoya che ane aMte tene tyAMja dehAMta thAya che. AvI ja dazA AvA ajJAnI enI thatI rahe che. A saMsArarUpI samudramAM paDI te Aja rIte temAM Dube che ane mare che, tapa ane saMyamane jahAja grahaNa karyA sivAya tene uddhAra thaI zakatuM nathI, AthI mekSAbhilASInuM kartavya che ke AvA rAgadveSAdirUpa zatruo upara vijaya prApta kare. tyAre ja te ajJAnamehajanya garbhe janma maraNAdithI athavA karmanA bhArathI rahita banI zake che, anyathA "satra mohe punaH punaH " e mohAdirUpa malina vicAramAM ja tene janmajanmAktarane samaya vyatIta thatuM raheze. tRtIya sUtrakA avataraNa tRtIya sUtra ora chAyA ! "tra mAghe punaH punaH " A vAkacAzane TIkAkAra A prakAre paNa artha kare che A saMsAramAM te te gatiomAM bhaTakanAra te ajJAnI jIvane punaH punaH kamabaMdha, tenAthI sAMsArika duHkhonI prApti, punaH mohamAM patana? AvA prakAranA bhramaNamAM ja paDyuM ja rahevuM paDe che. sUtra 2 che saMzaya ke parijJAna se jIva saMsAra ke prati saMzayazIla ho usakA parityAga karatA hai, aura saMzaya ke aparijJAna se jIvana to saMsAra ke prati saMzayazIla hotA hai aura na usakA parityAgAhI karatA hai . mohanA abhAvathI A jIvananuM saMsAramAM paribhramaNa thatuM nathI. paraMtu jyAM sudhI samyajJAnane AvirbhAva A jIvane thato nathI tyAM sudhI mohana abhAva thaI zakato nathI, ane samyajJAnano AvirbhAva paNa jyAM sudhI mohano abhAva nathI thato tyAM sudhI thato nathI. A prakAre to A sthaLe "anyonyAca" doSa avazya thaze kema ke mohanA abhAvathI samyajJAnano AvirbhAva thAya che, ane samyajJAnanA AvirbhAvathI mohano abhAva thAya che tyAre te jyAM sudhI samyajJAnano AvirbhAva thatuM nathI tyAM sudhI karmopazamanane mATe purUSanI pravRtti zrI AcArAMga sUtra 3 62 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI zakatI nathI. A prakAranI AzakA thavAthI sUtrakAra" arthamAM sazaya hovAthI paNa pravRtti thAya che. " A prakAre uttararUpa sUtra kahe che-" sasaya " ityAdi ubhaya keTane sparza karavAvALA jJAnanuM nAma saMzaya che. tAtparya ke~~ sAmAnya dhuma pratyakSa hAya vizeSa dharma apratyakSa hoya tyAre saMzaya jJAna thAya che, jema-A sthANu che agara purUSa ? A jagyAe purUSa ane sthANuno sAmAnya dharma cAi Adi che, vizeSa dha purUSane mAthe hAtha ane paga Adi che. jyAre sthANu ne vAMkApaNuM ane polApaNuM Adi che. jonArane banne padArthonA sAmAnya dharma pratyakSa che ane tagata vizeSa dharma apratyakSa che tyAre ja tenuM jJAna parasparavirUddha aneka koTine sparza kare che, ane ethI ja te jJAna sa zayasvarUpa thAya che. A prakAre saMzayanA svarUpane jANanAra vyakti mATe saMzayajJAnano viSayabhUta A saMsAra parajJAta thAya che--na-parijJA dvArA svarUpa eva'phaLathI jJAta A saMsAra pratyAkhyAna-parijJAthI parityakta thAya che. A prakAre saMzayane nahi jANavAvALI vyakti mATe A saMsAra aparijJAta thAya che--jJa-parijJA ane pratyAkhyAna-parijJAno viSayabhUta thato nathI, A sthaLe artha ane anartha A ubhayakoTinA vicArasvarUpa ja saMzaya mAnavAmAM Avyo che. A sthaLe artha' zabdathI mokSa ane tenA sAdhanabhUta ratnatrayanuM grahaNa karavAmAM Avela che. mokSamAM saMzayano abhAva che, kAraNa ke tene paramapadyarUpathI khIjA matAnuyAyioe paNa svIkAra karela che, paraMtu mokSanA kAraNo-sAdhanAmAM saMzaya che, to paNa pravRtti thAya che, kAraNa ke te viSayano saMzaya temAM pravRttinuM kAraNa bane che. jevI rIte " cAritra mokSanuM sAdhana che ke nahi ? A prakAre cAritramAM, mokSasAdhanaviSayaka saMzaya thatAM tene dUra karavA mATe sadgurUnA upadezanA Azraya karavAnI lAkamAM pravRtti jovAmAM Ave che. A ja prakAre ana" arthAt sa MsAra ane tenA kAraNanA viSayamAM saMzaya paNu tenI nivRttinuM kAraNa bane che, kAraNa ke saMsAra ane tenA kAraNomAM saMzaya thavAthI ja te tarapha pravRtti thavAnI. pravRttithI tenA vAstavika svarUpano khodha thaze. odha thavAthI tenAthI nivRtti thaze. A prakAre para parArUpathI saMzaya, nivRttinu kAraNa bane che, A vAta vamanathaH saMsAratathAraLa = '' ityAdi paMktiomAM TIkAkAre spaSTa karI che, ana--viSayaka saMzaya ( ananI ) nivRttinuM kAraNa thAya che, mATe saMsAra ane tenAM kAraNonA viSayamAM sa Mzaya thavAthI tenAthI nivRtti avazya thAya che. ca 66 " saMsayaM pariyANao A padathI sUtrakAra evuM samajAve che kejJAnanA viSayabhUta saMzayanA artha ane anartha e e viSaya che. enAmAM aMviSayaka sazayane anaviSayaka sazayathI bheda hovAthI enI pravRtti-nivRttirUpa phala paraspara juduM ja che, kemake viSayajJAna bhedano niyAmaka thAya che, mATe saMzayanuM rijJAna hAvAthI saMzayanA viSayabhUta padArthonuM parijJAna avazyaMbhAvI che. zrI AcArAMga sUtra : 3 "" 6 3 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AthI "A saMsAra anaMta duHkhanuM kAraNa che ke nahi? " A prakAranA saMzayathI anarthabhUta saMsAranI nivRtti thAya che. saMzayanuM aparijJAna saMzayanA viSayabhUta padArthonA aparijJAnathI thAya che. A rIte yadi saMsAra aparijJAta che to te anarthabhUta saMsArathI nivRtti maLI zakatI nathI. e A sUtrano saMkSepamAM artha che. bhAvArtha -zakAkAre "viziSTa jJAnanA sabhAvathI mohane abhAva ane mehanA abhAvathI viziSTa jJAnane sabhAva thaze" A prakAre "anyonyAjha doSa pragaTa karI kampazAntine mATe purUSanI pravRtti jyAM sudhI viziSTa jJAnane udaya na thAya tyAM sudhI nathI thaI zakatI, evuM kahyuM che, ene pratyuttara ja A sUtramAM ApavAmAM Avela che. teo kahe che ke-arthasaMzayathI paNa pravRtti thAya che. mekSamAM koIne kaze paNa saMzaya nathI, kema ke samasta karmonA atyaMta- abhAva-svarUpavALA mekSa pratyeka Astika-siddhAMtakAre svIkAra karela che. saMzaya, mekSanA kAraNomAM thaI zake che, kema ke kaI jJAnathI, koI ajJAnanA nAzathI ane keI parasparanirapekSa jJAna ane cAritrathI muktinI prApti batAve che, mATe kAraNomAM vivAda thavAthI A svAbhAvika saMzaya thAya che ke pahelI mAnyatA ThIka che ke A mAnyatA ThIka che. AvA prakArane saMzaya jyAre thAya che tyAre tenA nirNaya mATe purUSanI AkAMkSA tenI tarapha vaLe che. jevI rIte caNa Adi bIjemAM aMkaspAdana karavA viSe manuSya--kheDUtane saMdeha utpanna thAya che ke A caNA Adi aMkutpAdana karI zakaze ke nahi? tyAre te uddabhavelA te saMzayanA kAraNe tenI parIkSA karavAnA kAme lAgI jAya che ane tene jaLa-pUrNa kaI vAsaNamAM rAkhe che. A prakAre saMzayathI pravRttizIla banI te pitAnI dhAraNAne nirNaya karI le che. evI ja rIte mokSanA kAraNonI mAnyatAomAM jayAre saMdeha utpanna thAya che tyAre mekSAthI jIva tenAthI prerita thaI sagurU Adi viziSTa jJAnionA upadeza AdinA zravaNa karavAnI pravRtti kare che ane e dvArA satya ane asatyane nirNaya kare che. padArthamAM jayAM sudhI saMdeha nathI thatuM tyAM sudhI tene nirNaya karavAnI pravRtti nathI thatI; mATe viziSTa jJAnanA abhAvamAM paNa pravRtti thAya che, e vAta nizcita che. "saMsAra ane tenuM kAraNa anaMta dukhadAyI che ke nahi" AvA prakAre jayAre mekSAthI jIvane temAM saMdeha thAya che te te e saMdehathI tene nirNaya karI tyAMthI nivRtta thAya che. A kAraNe viziSTa jJAnanA abhAvamAM saMzayathI paNa jayAre padArthane nirNaya karavA tarapha jIvanI pravRtti thAya che tyAre "anyocAkI doSa AvatuM nathI. kAraNa ke mehanA kAraNabhUta saMsArAdika padArthomAM e sukhadAyI che ke nahi" evA prakAranA nirNaya mATe tenAmAM pravRttizIla purUSane saMdeha dUra thatAM ja virAga-pariNati thaI jaze, A pariNatinuM nAma ja mehane abhAva che, mATe sUtrakAranuM A kathana ke "saMzayane nahi jANanArA mATe saMsAra aparijJAta che ane tene jANavAvALA mATe te parijJAta che ThIka ja che. je sU. 3 zrI AcArAMga sUtra 3 64 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha sUtra kA avataraNa, caturtha sUtra, chAyA | saMzayajJAnavALAne saMsAra parijJAta thAya che ane saMsAra parijJAta thavAthI tene sarvaviratine lAbha thAya che, mATe e viratine sUtrakAra kahe che.-bane che" ItyAdi. saMsArake kavipAkako jAnanevAle catura purUSa, kisI bhI prakAra, sAgArikakA sevana nahIM karate . jo mUDha purUSa mahodayase sAgArika sevana karate haiM, unakI prathama bAlatA sAgArika sevana karanA hai aura dUsarI bAlatA pUche jAne para usako chipAneke liye asatya bhASaNa karanA hai . | Isa liye prApta zabdAdi viSayoMko parityAga kara aura aprApta viSayoMko manase bhI cintana nahIM karate hue bhavya jIva, una viSayoM ko ihaloka ra paralokameM kaTuka phala denevAle jAnakara dusare logoMko bhI maithuna anAsevanIya hai - esA - upadeza meM , je kaI catura che, eTale viSanA kaDavA vipAkane jANakAra che, te deva, manuSya ane tirthanA mithunane mana, vacana ane kAyAthI sevana karavAmAM parAyaNa thatuM nathI, je mehanA vazathI athavA purUSa-vedanA udayathI ekAMtamAM kAma-sevana kare che ane gurU AdinA puchavAthI pote karela maithuna-pApane tenAthI chupAve chepragaTa karatuM nathI, mithunanA kaDavAM phaLane na jANanAra te ajJAnI jIvane maithuna sevanathI eka te caturthavrata-bhaMgajanya deSa lAge che, ane jayAre tene puchavAmAM Ave che tyAre te "meM maithuna sevela nathI." A prakAre chupAve che, tethI mRSAvAdarUpa bIjA pApane pAtra paNa te thAya che, athavA karelA pApane dUra karavA mATe "huM have AvA pApanuM sevana nahi karuM" A prakAranA saMkalpa karIne paNa jo tene mATe prAyazcitta aMgIkAra karatA nathI te tene ajJAnatAne prasaMga Ave che. kahyuM paNa che - zrI AcArAMga sUtra : 3 65 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " je khalu visae sevai sevitto vA NAloei, pareNa vA puTTho niNhavai, ahavA taM paraM saeNa doseNa vA pAvidvayareNa vA doseNa uvaliMpijjai ' iti / je viSayanuM sevana kare che, sevana karavA chatAM enI AlocanA karato nathI, bIjuM gurU AdinA puchavA chatAM chupAve che te potAnA pApiTha tara (gurUtara) deSathI pote upalipta thAya che. A kAraNe sUtrakAra kahe che kemekSAthIjananuM e kartavya che ke te prApta paNa zabdAdi viSayene A prakAre vicAra karI tyAga kare ke zabdAdi viSenA vipAka jIvane mATe naraka-nigodAdika duHkhonuM kAraNa che ane tenuM sevana karanAra Aleka ane paralekamAM bhayaMkara duHkha bhogave che. je prakAre te pite tenA kaDavA vipAka jANIne tenAthI virakta thAya che te ja prakAre te bIjA jIvene paNa "mathunAdi viSaye sevana karavA yogya nathI" A prakAre tenAthI virakta thavAne upadeza Ape. rUri travI"i A prakAre A viSaya je prakAre meM bhagavAnanA mukhethI sAMbhaLyo che te prakAre ja he jabba ! tamane kahela che. sU04 pharIthI paNa kahe che-" da" ItyAdi. prazcama sUtra aura chAyA | he bhavya! je te khare; A keTalAka saMsArI che cakSu IndriyanA viSayabhUta zuklAdi rUpamAM tathA bIjA IndriyenA viSayabhUta zabda, gaMdha, rasa, ane sparzAdika viSamAM ke jenuM sevana te jIvene pariNAmamAM kaDavA phaLa ApavAvALuM nivaDe che emAM kevA mUcchita thaI rahela che. IndriyonA viSayamAM lubdha te prANI che te viSayane prApta karavA tarapha DhaLatI Indri dvArA viSayenI sAme ane saMsAranI tarapha kheMcAI rahela che. zrI AcArAMga sUtra : 3 66 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kitaneka manuSya rUpameM aura kitaneka sparzameM gRddha hokara narakAdi gatiyoM ke bhAgI hote hai sAvadha vyApAra karanevAle manuSya, ina sAvadhavyApAratatpara manuSyoMmeM utpanna hote hai, athavA SajIvanikAyoM utpanna hote hai I sAdhu hokara bhI kitaneka viSayaspRhI ho jAte hai, phira - pApakarmo meM rata rahane lagate hai, ye azaraNako hI zaraNa mAnate hai, koi 2 unameM ekalavihArI bhI ho jAte hai ye atyanta kodha Adi durguNoMse yukta hote hai, susAdhu bananekA DhoMga karate hai, mere doSoMko koI samajha nahIM isake liye sarvadA prayatnazIla hote ye ajJAnaprasAda doSase yukta honese dharma ke marmA | nahIM hote . viSayakaSAyose pIDita ye karma bAMdhanemeM dakSa hote hai, sAvadha - vyApArImeM lage rahate hai, aura ye ratnatrayake ArAdhana binA hI mokSa hote hai esA upadeza dete hai. inakA kabhI bhI mokSa nahIM hotA ye to saMsAracakameM bhAvArtha--IndrimAM kirate hai drinA viSayane AdhIna banI tenA sevananA pariNAmane kAMI paNa vicAra karyA vagara harahaMmeza temAM Asakta banI rahe che, tene e vAtanuM bhAna thatuM nathI ke tevA viSayenA sevanathI Indri nI tRpti thavAnI nathI. viSayenI abhilASA Indriyane pitAnA viSaya tarapha adhikAdhika rUpamAM kheMcatI rahe che. A pariNatithI te pitAnA saMsAranI vRddhi ja kare che. eka eka IndriyanA viSayanuM sevana karanAra prANInI durdazA te potAnI AMkhe jue che chatAM paNa pitAne surakSita mAne che, e ja viSayenA sevananI baLavattA che. te jue che ke-(1) sparzana-IndriyamAM matta banele gajarAja khADAmAM paDI pitAnA mArA jIvanane nAza karI de che. (2) rasanA-IndriyanuM lupI mAchaluM gala (kAMTA) mAM lAgela mAMsanI abhilASAmAM paDI potAnA prANa I bese che. (3) ghANa-Idriyane vazIbhUta banela bhamare kALanA gAlamAM paDI jAya che. (4) cakSuIndriyane lelupa pataMgIye dIpakazikhAmAM paDI pitAnA prANa nyochAvara karI de che. (5) karNa--indriyanA viSayane lebhI mRga zikArI dvArA pitAnA bheLA jIvanane nAza vahArI le che. paraMtu A badhuM pitAnI sagI AMkhe jete thake paNa pAMca IndriyonA viSayamAM matta banela A mAnava prANI ceta nathI, A ja mahAna vicitratA che. viSayAsakta nI viSaya tarapha pravRtti hevAne laI saMsAramAM tenuM patana thatuM ja rahe che, paraMtu parabhavamAM paNa tene narakanidAdikamAM nivAsa karavuM paDe che. jo ke "sArasamu A padathI ja narakanigodAdikamAM tenuM patana siddha thAya che, te paNa "vatra navanivipu" A je vAkya pRtharUpe Apela che tene abhiprAya e che ke ajJAnI jIva athavA cArvAka (nAstika) jevA bhautikavAdI pratyakSa dRzyamAna A manuSya ane tiryaMca zrI AcArAMga sUtra 3 6 7 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatine ja saMsAra samaje che ane enAM duHkhone ja duHkha mAne che, paraMtu amArUM vaktavya evuM che ke temanI mAnyatAthI paNa adhika saMsAra tathA duHkharAzi che. peAtAnA hAthathI badhAne sADAtraNa (rU||) hAtha samajavA, e je rIte bhUlabhayu che tevA prakAre potAnI mAnyatAnusAra ja saMsAra ane duHkha samajavAM paNa bhUla bharela che, A sthaLe du:khAnu varNana cAle che mATe tenI pradhAnatA pragaTa karavA naranigodAdika gatiAnA A jagyAe nirdeza karela che. narakAnAM duHkhothI paNa vadhAre nigaDhagatinAM du:kho che jene viSayAsakta jIva prApta kare che-sahana kare che. A leAkamAM paNa parastrI-Asakta jevA mahAmohI jIva duHkha, vadha, baMdhana ane zastrAdijanya duHkhone tA prApta kare ja che tema ja tene phAMsI para paNa laTakavuM paDe che. athavA jANakAra paNa viSayAmAM Asakata prANI rAga ane dveSathI baMdhAI ne viSayasrotAdvArA te te viSayeAnI tarapha kheMcAtA rahe che. athavA te viSayasevanakAM dvArA A saMsArasamudramAM dhakelavAmAM Ave che. viSayAmAM mugdha banela prANI zuM prApta kare che? A viSayane pragaTa karavA mATe sUtrakAra kahe che--tra' ItyAdi viSaya-laMpaTa manuSya A saMsAramAM viSaya-sevana-janya duHkhane vAravAra prApta karatA rahe che, athavA Arabha AdimAM pravRtti karato rahe che. gRhasthajIvana, vagara sAvadya vyApAromAM pravRtti kace cAlatuM nathI, A mATe sUtrakAra kahe che ke-sAvadya vyApArAmAM pravRttizALI gRhastha mANaso hoya che, mATe AmAM jeTalA paNa Ara bhajIvI sAvadya vyApAra karavAmAM lAgela gRhastha mANaso che teo pUrvokta naraka-nigodyAdinA duHkhonA anubhava karavAvALA hoya che, temaja gRhasthAnA Azrita je dravyaliMgI sAdhu hAya che te paNa duHkhone prApta kare che, A vAta " 5eveva bakSmIvinaH " A sUtrAMzathI pratipAdita karavAmAM Avela che. Arabha-asa yamathI jIvavAnA jenA svabhAva che e Ara bhajIvI che. sAvadha vyApAramAM tatpara gRhasthomAM ja SaDthanikAyanA upamaka ArabhajIvI, arthAt sevA mATe potAnI sAthe je gRhasthone rAkhe che tathA enA dvArA nirmApita ane AdhAkarmAdrika doSothI dUSita AhArathI je jIve che evA DhaMDI zAkatyAdi sAdhu athavA gRhasthonI nizrAmAM vihAra karavAvALA avasanna-pAsathAdika athavA muniveSadhArI dravyaliMgI sAdhu utpanna thAya che. athavA A ArabhajIvI ThaMDI, zAkayAdi SavanikAyomAM ja utpanna thAya che. je samyagdarzanAkrikane prApta karIne paNa pAtAnI viparIta pariNatithI tenI saphaLatAne prApta na karatAM pAchaLathI cAritrAMtarAya ( cAritramehanIya ) nA udayathI puna: sAvadya vyApAranA karavAvALA mane che. sUtrakAra-'trAvivAhaH vavithamAno ramate vAvettu menu bAranuM me ALamiti manvamAna" A sUtrAMzathI tevA jIvAnuM pradarzana kare che ke dIkSAne aMgIkAra karIne paNa je sAvadya zrI AcArAMga sUtra : 3 6 8 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyApAranA kaDavA pariNAmathI aparicita che ane viSayatRNAthI sarva prakAre pIDita che, athavA ISTanI aprApti ane aniSTanA saMparkathI, agara ISTane viyoga thavAthI je atyaMta vyAkuLa banIne sarva prakArathI aMdara ane bahAra saMtapta bane che, ane azaraNane ja arthAt pacana-pAzanAdikarUpa sAvadya vyApArane ja A "zaraNa-zreyaskara-che" ema mAne che, te viSayarUpI javanikA(pardI)thI tirohita samakitavALA banane tevA sAvadya vyApAramAM ja lavalIna bane che. ane tevAM ja pApajanaka kAryo-sAvadha vyApAramAM racyA-pacyA rahe che-AnaMda mAnatA rahe che. are ! sAvadya vyApAramAM tallIna gRhasthanI to vAta ja kayAM karavI? paraMtu evA paNa keTalAka dravyaliMgI munio hoya che ke je viSayarUpI viSathI udbhrAntacitta banIne anAcAranuM sevana karavAmAM lajAtA nathI. A vAta " jAna ja mati" A sUtrAzathI sUtrakAra kahe che - A jInazAsanamAM zithila karmavALA kuzIla pAsasthAdikonI ekacaryA thAya che--kuzIla pAsasthAdiko ekalA vihAra kare che. AcaraNa karavuM agara jenuM AcaraNa karavAmAM Ave che te caryA che. ekanI carcA karyA che. A prazasta ane aprazasta rUpathI be prakAranI che. prazasta ane aprazasta carcAnA paNa dravya ane bhAvathI be bheda che. 12-bAra prakAranI munipratimAne dhAraNa karavAvALA athavA zraddhA Adi ATha guNa sahita sthavirakalpI sAdhunI caryA dravyathI prazasta caryA che. sthAnAMgamAM e ja viSaya "adRhiM hiM" ItyAdisUtrathI kahyo che. ATha sthAnethI saMpanna aNagAra ekAkavihArapratimAne dhAraNa karI vihAra karavAne lAyaka che. e ATha sthAna A che -(1) zraddhI purUSa jAta, (2) satya purUSajAta, (3) meghAvI purUSajAta, (4) bahuzruta purUSajAta, (5) zaktimAna , (6) alpAdhikaraNavALA, (7) dhRtimAna, (8) vIyasaMpanna." (. 8 TU. ) rAgadveSarahita sAdhunI carcA bhAvathI prazasta caryA che. jene bhAva aprazasta che te ekacaryA. (ekAkivihAritA) nathI karI zakate, kAraNa ke tenI ekacaryA rAgadveSanA saddabhAvathI thAya che. bhAvabhedavALI ekacaryAmAM rAga ane zreSane sadabhAva banatuM nathI, e mATe tenA asattvamAM aprazastatA AvatI nathI. tAtparya e che ke aprazasta ekacaryAmAM "bhAvathI aprazasta ekacaryA" e bheda baMdha besatuM nathI, kAraNa ke bhAmAM aprazastatA rAgadveSanA sadUbhAvathI ja Ave che. jyAM rAgadveSanA abhAvathI ekacaryA thAya che te bhAvathI prazasta ekacaryA che. rAgadveSanA nimittane laIne jyAM ekacaryA che te bhAvathI ekacaryA nathI, paraMtu aprazasta ezcaryA ja che. dravyathI aprazasta ekacaryA gRhastho, pAMkhaDIo ane sAdhu sAmAcArIthI zithila pAsasthAdika tathA anapada kahevAmAM AvavAvALA kodhAdika ATha doSothI yukta ne thAya che. prakRti (prakaraNa) mAM zrI AcArAMga sUtra : 3 69 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aprazasta ekacaryAne prasaMga ja che. mATe A prakaraNamAM aprazasta ekacaryAnuM ja kathana samajavuM joIe. A aprazasta ekacaryAvALI vyakita kevI hoya che? tene mATe sUtrakAra "sa vahyuM:" ItyAdi padothI tenuM vivaraNa kare che-viSayasukha lupI te aprazasta-ekacaryAcArI muni ghaNe krodhI hoya che. ghaNA krodha che jene te vadurodha che. A jagyAe "vaidya " evo je bahuvacanane prayoga karela che te koinI aneka jAtIonuM pradarzaka che. jaghanya, madhyama ane utkRSTanA bhedathI iMdha traNa prakAranI hoya che. viSaya-sukha-lelupI aprastae kacaryAcArI munine krodhane utkRSTa prakAra thAya che. athavA te alpakaeNdhInathI hoto, paraMtu ghaNe ThedhI hoya che. A prakAramAM paNa krodhanA traNa prakAra che, alpa krodha, madhyama krodha, ane bahu krodha. A sthaLe trIjA prakAranA krodhane ja grahaNa karavAmAM Avela che. e ja prakAre mAna, mAyA ane lebha AdimAM paNa samajI levuM joIe-te ghaNo mAnI hoya che, bahu mAyAvALo hoya che, ghaNe lobhI hoya che. ghaNe lobhI thavAnuM kAraNa e che ke te evuM samaje che ke A badhuM khAvA mATe ja che. A rIte te khAdya vastuone saMgraha karavAmAM adhika lupI bane che mATe te bahurajaadhika pApI hoya che. athavA bahurata hoya che-AraMbhasamAraMbhAdikomAM Asakta rahe che. bahaTa hoya che-je prakAre bIjA prANIone mehita karavA mATe naTa aneka prakAranA veSa dhAraNa kare che tevI rIte A paNa bIjA jIvane potAnI tarapha mugdha karavA mATe aneka prakAranA veSa dhAraNa kare che-kyAreka e potAnI dADhInA vALa vadhAre che, kyAreka pitAnA ziranI jaTAne vadhAre che, kayAreka mAthAmAM coTalI rAkhe che ane kyAreka mAthAne cekakhuM sapATa banAvI de che, A rIte aneka prakAranA veSa dhAraNa karIne mAnasanmAnAdi prApta karavA sadA abhilASI rahe che. A ja durghattithI e samaya samaya para AvA prakAranA veSa dhAraNa kare che. te bahazaTha hoya che, eTale-aneka prakArothI pitAnI zaThatAne upayoga kare che. te bahusaMkalapI paNa hoya che-rAta divasa te e vicAra kare che ke mArI pratiSThA kevI rIte vadhe, kevI rIte leke mAruM sanmAna kare, kayA kAryathI mane uttama uttama AhArAdi sAmagrIne lAbha maLe ? te A Asavasakti hoya chekarmonA AsavanA kAraNabhUta prANAtipAtAdika kAryomAM Asakita dharAvanAra bane che. te pavitAvacachanna hoya che, AraMbhasamAraMbhAdika karmonuM nAma palita thAya che. tenAthI yukta thavuM te palitAvachanna che. usthitavAdanuM kathana karanAra bane che, ratnatrayanI ArAdhanA karavA mATe udyata thavuM tenuM nAma usthita che, lekene chetaravA mATe ene bhAva batAvo e usthitavAda che, A usthitavAdane te potAnAmAM evA prakAre pragaTa kare che ke " huM paNa bhagavastratipAdita saMyamanI ArAdhanA karavA mATe ane te te sthAna para janazAsananI prabhAvanA mATe kaTibaddha chuM. tAtparya e che ke-A prakAre te AgamaniSiddha ekAkIvihAra karavArUpa mArgano anugAmI hovA chatAM paNa bhagavapratipAdita saMyamamArganA ArAdhaka ane jIna zAsananA prabhAvakarUpathI pitAnI khyAti kare che. sAvadya vyApAro karavA chatAM zrI AcArAMga sUtraH 3 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa e pitAnA manamAM te vakhate evA prakArane vicAra kare che ke "AvA prANAtipAtAdika akArya tathA guptarUpathI pApa karavAvALA mane koI joIna jAya ?? AvI rIte pramAda ane ajJAnanA doSathI te nahi karavA gya gupta pApa kare che. athavA-" ajJAnatramoLa sattAM mUha" A prakAre paNa madhyamaNi nyAyathI "jJAnamayope'' A padane saMbaMdha "mUDha' padanI sAthe karavAthI e artha thAya che ke te darzanamohanIya ane cAritramohanIyanA udayathI niraMtara paramArthathI anabhijJa banI samasta karmono kSaya karavAvALA zruta-cAritrarUpa pitAnA Atmadharmane jANa nathI. AvI vyaktionI dazAnuM varNana karatAM sUtrakAra kahe che- "bArtAH"--ItyAdi. he bhavya! viSayakaSAyathI pIDita evI praja-prANI, karmakovidaAraMbha samAraMbhAdi karmomAM nipuNa hoya che, dharmamAM nahi. "prazaLa kAcate rUri prajJA" A vyutpatti anusAra samupArjita karmonA udayathI je vAraMvAra catargatirUpa saMsAramAM janma dhAraNa kare che tenuM nAma prajA-prANI che. je anAratA vidyA oikSamAdU ) je sAvadya vyApArothI anivRtta che te "avidyAthI ja sarva prakAranI mukti thAya che" tevuM kahe che. ratnatrayanuM nAma vidyA che, AnAthI je viparIta te avidyA che. dharmathI anabhijJa ane karmabaMdhamAM kevida prANI viSayarUpI sarpanA viSathI kavalita thaI bhAvAvartarUpa saMsAramAM anuparivartana karate rahe che. anaMtabhavajanaka karmone Asava ane baMdha karIne A saMsAramAM vAraMvAra janma-maraNa karate rahe che. cAritranA demAM krodhAdikanI adhikatAthI ekacaryArUpa deSanI pradhAnatA che. enAthI sAvaghavyApAranuM AcaraNa thAya che. A AcaraNathI viratine abhAva ane tenAthI tenAmAM sunitvano tvane abhAva Ave che. muni dharmanuM pAlana na thavAthI te prANI cirakAla sudhI janma maraNa karato rahe che. "ruti trImi" A padene artha pahelAnI mAphaka che. pAMcamA adhyayanane pahelo udeza samAsa 5-1 zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama ude zake sAtha dvitIya udezakA sambandhakatha prathama sUtra aura chAyA pAMcamA adhyayanano bIjo uddeza. prathama udeza kahevAI gaye che, have bIjA uddezane prAraMbha thAya che. A uddezane anAtara uddezanI sAthe saMbaMdha A prakAre che - prathama udezamAM "je ekAkI vihAra kare che te sAvadha vyApAramAM Asakta hovAne kAraNe virati vagaranA che, te muni nathI" ema pragaTa karela che. A sthaLe jIvane munipaNuM je rItithI Ave che te ja rIti kahevAmAM Ave che. athavA "hiMsAdika sAvadha vyApArethI nivRtta ja muni hoya che. e vAta dekhADavAmAM Ave che- AvatI cAvatI" ItyAdi. isa lokameM kitaneka SajIvanikAyoke rakSaka saMyamI muni hote huM ve manuSyajanma-AryakSetrAdiko karmakSapaNakA avasara samajhate haiM ve | karmakSapaNake kSaNakA anveSaNa karate rahate haiM isa samyagdarzanazAnacAritrarUpa mArgakA upadeza tIrthakarone kiyA hai. sAdhu kabhI bhI pramAda nahIM kare kisI bhI jIvako AsAtA nahIM pahuMcAve Isa saMsArameM manuSyoMkI rUci mitrara hotI hai Isa liye sukha duHkha bhI sabake liye samAna nahIM hai. isaliye muni hiMsA mRSAvAda Adise rahita hokara, - parISahopasargoe spaSTa hotA huA bhI una zabdasparzAdiviSaya-janita parISahoMko jItanekA prayatna kare ! A manuSya lekamAM keTalAka manuSya anAraMjIvI che. sAvadha vyApAramAM pravRttinuM nAma AraMbha che, tenAthI viparItanuM nAma anAraMbha che, tenAthI jene jIvavAne svabhAva hoya te anAraMbhajavI che. anAraMjIvI saMyamI hoya che. athavA Indriya viSaya ane kaSAmAM jenI pravRtti che te AraMbhajavI che, tenAthI bhinna munijana ja anAraMjIvI che. potAnA nimitta pacanapAcanAdi sAvadya vyApAramAM tatpara grahasthajanathI zarIrayAtrAmAtranA nirvAha mATe AhA rAdi laIne niravadya-nirdoSa anuSThAnamAM pravRttizIla hovAne kAraNe pANIthI kamaLapatranI mAphaka nilepa hoya che. AthI e bhAvArtha nikaLe che ke-je sAvadya vyApAramAM pravRttizIla che te pUrNa saMyama AcaraNathI bahAra che ane je AvA zrI AcArAMga sUtra : 3 72 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsAdika AraMbhathI nivRtta che te ja muni che-pUrNa saMyama AcaraNamAM tallIna che. pUrNa saMyama AcaraNamAM tatparatA ja vItarAgapadiSTa dharma ArAdhanAmAM pUrNa tatparatA che, kAraNake enA vagara vItarAge padiSTa dharmanI pUrNa ArAdhakatA jImAM AvatI nathI. jyAM sudhI pUrNa dharmaArAdhakatA nathI prApta thatI tyAM sudhI karmone vinAza karavAne mArga paNa jene prApta thatuM nathI. mATe karmone nAza karavAne mATe sAcA muni banavAnI AvazyakatA che. A badhA vicArane hRdayamAM rAkhIne sUtrakAra "troparataH te ghoSathana" A sUtrane artha kare che. temAM te batAve che ke je hiMsAdika AraMbha kAryothI nivRtta thaI cukela che arthAt sAvadya vyApArathI jeNe pote potAnI jAtane haThAvI lIdhela che ane vItarAgaprabhudvArA pratipA dita dharmamAM je pitAne tatpara kare che te jIva pachavanikAyanA upamardanathI Asavita karmone vinAza karIne muni bane che. A AzayathI te jIvani kAyanA hiMsAdika pApakarmothI virakta thAya che, ke mane A saMdhi maLela che, eTale mane A mahAdurlabha naraparyAya maLela che. temAM paNa AryakSetra uttama kuLamAM mArI utpatti thaI che, sakala IndriyanI pUrNa racanA zraddhA saMvegAdika saddaguNonI upalabdhi mane thayela che, have te karmakSaya karavAno avasara che, ane mArA AtmAnuM e ja nija svarUpa che ke "huM sadA zubha adhyavasAyane saMdhAna karate rahuM. ' A prakAre je pitAnI tarapha nihALe che, pitAnA nija svarUpane vicAra kare che te eka kSaNa paNa pAMca prakAranA pramAdenuM sevana karatuM nathI. AvA prakArane muni keNa hoya che? A prakAranI ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna karavA mATe sUtrakAra kahe che - je rUma" ItyAdi. tatvajJa muni che te sadA evA prakArane vicAra kare ke-je A audyArika zarIra mane prApta thayela che tene A kSaNa-kSetra kAla saMyama karmakSapaNueNarUpa avasara che. A prakAre je anveSIkSaNagaSaNamAM parAyaNa thAya che te sadA pramAdarahita bane che. bhAvArtha-ziSyanI pUrvota zaMkAnuM A sthaLe sUtrakAre samAdhAna karela che. te kahe che ke-je tatvajJa muni hoya che te sadA e vicAra kare che ke mane e kaI paNa samaya prApta thayo nathI jene huM pramAdasevanamAM vyatIta karI zakuM, kadAca keI samaya avaziSTa hota to huM tene pramAda sevanamAM vyatIta karI deta, paraMtu A prApta thayela audArika zarIranI eka eka kSaNa paNa kSetrakAla saMyama karmakSapaNa zreNIrUpa che, A prakAre je eka eka kSaNanI paNa sadA sAvadhAnI rAkhe che te kadApi pramAdavaza banI zakatA nathI. A pUrvokta kathana athavA AgaLa kahevAmAM AvanAra viSaya meM mArI pitAnI kalpanAthI kahela nathI paraMtu samyagdarzana-jJAna-cAritra-svarUpa mArga tIrthakara ane gaNadhara Adi mahApurUSo e devasahita manuSyanI pariSadAmAM kahela che. emanA ja vacanone sUtrakAra kahe che ke-"Tripa no ghama " je ghara vagere choDIne avasara zrI AcArAMga sUtra 3 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meLavIne ratnatrayanI ArAdhanA mATe tatpara che te pitAnI eka paNa kSaNa pAMca prakAranA pramAdanA sevanamAM vyatIta na kare. samasta jIvone potAnA samAna gaNIne kaI vakhata paNa tenI hiMsA Adi na kare. pratyeka prANInA zArirIka mAnasika duHkhone tathA tenA kAraNabhUta karmone tathA sukhane jANune usthita vyakti kaI vakhata paNa pramatta na bane. tAtparya e kesamasta prANIone sukha abhilaSaNIya che ane duHkha pariharaNIya che. evuM samajIne keI paNa prANIne duHkhI na kare. saMsAranA samasta prANIonA du:khajanaka abhiprAya paNa eka prakAranA na hoya-bhinna bhinna prakAranA hoya che mATe sUtrakAra " pu" ItyAdi. padathI A vAtane samajAvIne kahe che ke-A manuSyaloka tathA saMjhuilokamAM jeTalA paNa manuSya ane saMjJi-prANuM che te badhA bhinna bhinna abhiprAya. saMpanna che. jevI rIte khIranuM sevana keIne sukhadAyI hoya che ane koIne duHkhadAyI hoya che, evA prakAre je upAya vagere kaI jIvane sukharUpa hoya che te ja upAya Adi anya jIvana mATe duHkhadAyI hoya che. A prakAranI leka kahevata che ke-miii Dho: lekenI rUcI bhinna bhinna prakAranI rahyA kare che, athavA-"prathA phuThTha mAnavAH" tene abhiprAya e che ke manuSyamAtra ane anya saMzi-prANI jeTalA che te badhAnA chanda - saMkalpa abhiprAya alaga alaga che. saMsAramAM jeTalA paNa saMjJi-prANI che te badhA pitApitAnI apekSA agaNita abhiprAya dharAvanAra che. mAnavazabda upalakSaNa che jenAthI bIjA saMjJiprANIonuM paNa A sthaLe samAveza thaI rahe che. jyAre A mAnI levAyuM che ke prANIonA samasta saMkalpa bhinna bhinna ane agaNita che te AthI paNa e siddha thAya che ke tenuM kartavya karma tathA karma janaka duHkha paNa bhinna bhinna ane agaNita che, kema ke kAraNemAM jyAre bheda che tyAre emanA kAryomAM paNa bheda mAnave paDe che. AthI e nizcita thAya che ke samasta jIvonAM duHkho paNa bhinna bhinna rUpanAM che. A badhAne vicAra karI AraMbhajIvI jIva zuM kare ? A aMge "gavihiMsAne zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3LavacaH " A sUtranI prarUpaNa karatAM sUtrakAra kahe che ke jyAre e anAraM. bhajavI pitAnI jAtane eTalI hade taiyAra karI le che ke jenAthI te anya samasta prANIonA sukha ane duHkhane sArI rIte jANakAra banI jAya che, ane koI paNa prANInI e hiMsA karato nathI, temaja manamAM e vicAra sarakho AvavA deto nathI ke jethI koI prANIone kaSTa pahoMce. te pitAnI dainika caryAne tathA pravRttine eTalI surakSita rAkhe che ke jethI koI paNa prANIne lezamAtra paNa duHkhane anubhava enA taraphathI thavA na pAme. juThuM nathI bolato, pArakA dhananI cArI nathI karato, kuzIlasevanathI e sadA sarvadA dUra rahe che, parigrahano te sarvathA parityAga karI de che. A prakAre enI saMpUrNa taiyArI thaI jAya che tyAre te vAstavika munipadane zobhAvanAra bane che. sUtrastha "mavALa" pada che e bIjAM adattAdAnAdika vratone upalakSaka che. tAtparya e ke-hiMsA, juTha, corI, kuzIla ane parigrahanuM sarvathA parivarjana karavAthI ja manuSya munipadane zebhAvanAra bane che. AhiMsAdinA tyAgathI vAstavika rUpamAM pAMca mahAvratane e sAce ArAdhaka bane che. munijananAM anya kAryone pragaTa karavA mATe sUtrakAra " puTTo re vipay " A sUtradvArA samajAvatAM kahe che ke-pAMca mahA vratothI nirvAha karavAmAM tatpara evA muni parISaha ane upasargomAM bhAga lenAra ane zItoSNadirUpa, sparza tathA anya zabda, rUpa, gaMdha ane rasAdika viSaya ke jene ahiM "sparza " A upalakSaNarUpa padathI svIkAra karAya che te saMbaMdha vizeSa rItithI, athavA vividha upAyothI pitAnA AtmAthI dUra kare. "vikaLo. " A kriyAmAM "ka" zabda e vAtanuM samarthana kare che ke A viSayadika spazeno saMbaMdha viccheda karavA mATe munie A vAtane vicAra kare joIe ke "mAruM A jIvana atyaMta alpa che. kAlanA bharose mAre na rahevuM joIe. je kAMI karavuM che te Aje ja ane atyAre ja karavuM joIe. kAla thaze ke kema ene bharose zuM ?" A prakAre kSaNa jIvana ane tenA nAzanI manamAM samA. lecanA karI A sparzAdika viSayenA saMbaMdhathI, AtmA svayaM saceta banIne alipta banI jAya che. pachI ene aprAptimAM AkulatA thatI nathI tema AtmaglAnI paNa jAgatI nathI. A sUtrano bhAvArtha A che-ke maneza zabdAdika viSayanI prAptimAM rAga ane amane-arUcikaranI prAptimAM dveSane dUra karavo, e muninuM kartavya che ke te madhyasthabhAvathI vartana kare tyAre ja te sAce tyAgI eTale muni bane che. e sUtra 1 | | dvitIya sUtra aura chAyA A prakAre munionA guNonuM varNana karatAM sUtrakAra kahe che- "ra" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra 3 75 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parISahoMko jItanevAlA muni zamitAparyAya athavA samya - kaparyAya kahA jAtA hai. isa prakArakA muni cAritramohanIyAdi athavA hiMsAdi pApakarmImeM Asakta nahIM hotA hai. yadi usako kabhI zIdhra prANa lenevAle zUlAdi roga, jo ki AtaMka kahe jAte hai ho jAte hai to vaha unakI vedanAko zAtipUrvaka sahatA hai, auravaha isa prakAra vicAratA hai-yaha svakarmajanita vedanA pahele yA pIche mujhe hI sahanI hogI. yaha zarIra vinAzazIla hai, vidhvaMsanazIla hai, adhuva hai, anitya hai, azAzvata che, cayApacayika hai, pariNamanazIla hai ! ataH ese zarIrako aura sukulajanma aura bodhilAbha Adike avasaro pA kara tapa saMyama Adi dvArA apane jIvanako saphala banAnA cAhiye | je pariSahane jItavAvALI bane che te ja zamitA-paryAyavALa bane che. Ama jene thAya che e ja zamI - zamavAnuM che, zamIne bhAva zamitA che. zamitAthI je caritra grahaNa kare che te zamitA-paryAyavALe bane che. sacipariyA " AnI saMskRta chAyA " saMkhyAyaH " paNa thAya che. sabhyane artha prazasta, paryAyane artha cAritra che. jenuM cAritra mahAna che vakhANavA jevuM che te sabhyaparyAyavALA - prazastacaritravALA vividha prakAre kahevAya che, arthA-pariSahane jItanAra ane samatAbhAvathI cAritranuM grahaNa karanAra athavA-prazasta cAritravALA kahevAya che. pariSaha ane upasargone jItanAra sAdhune asAtA-vedanIya karmanA udayathI rogane upadrava Ave te ene teNe sahana karavo joIe. A vAta sUtrakAra ne asattA " ItyAdi sUtrothI pragaTa kare che - je sAdhu pApajanaka karmomAM athavA cAritramohanIya karmamAM anAsakata che tene kadAca zIdhra prANaghAtaka zalAdika rega vagerene sAmane kare paDe che--enA upara prANaghAtaka zUlAdika rega ekAkI AkramaNa kare che. evA munine mATe tIrthakara-dee temaja gaNadharAdika mahaSioe A vAta kahI che. zuM kahyuM che ? A jIjJAsAnuM sArAsAradvArA samAdhAna karatAM sUtrakAra kahe che ke-e dhIra vIra sAdhu zUlAdika rogathI AkrAMta hovA chatAM zUlAdika vedanAo sahe, enAthI e udvignacitta na bane. cAritramehanIya karmanA pazamathI jIva cAritranI prApti kare che. vedanIya karmanA udayathI aneka prakAranI vedanAo utpanna thAya che. kevaLiyane paNa rogane sAmane kara paDe che, teo paNa jyAre vedanIyanA udayathI regothI gherAI jAya che te pachI sAdhAraNa muni nI to vAta ja zI karavI ? mATe AvI paristhitimAM munie kadI paNa AtmaglAnI karavI joIe nahIM. bIju pitAnA manamAM e paNa vicAra karI vedanAone sahevI joIe ke huM A samaya je rega AdithI piDIta chuM e badhA zrI AcArAMga sUtra : 3 76 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asAtA-vedanIya karmone vipAka che. A jIvananI sAthe tene saMbaMdha pahelAthI lAge che, A Aje navIna te baMdhAyela nathI, tyAre je karma baMdhAyela che tene udaya AvavAne ja, A udayamAM akaLAmaNa anubhavavI te karmane navA baMdhanuM baMdhana bAMdhavA samAna che. samatAthI tenA phaLane bhogavavuM te nirjarA hetu che, eTale tenA udayajanya duHkha pUrvamAM paNa meM bhevavyAM che ane AgaLa paNa vRddhAvasthA AdimAM paNa duHkha mAre bhegavavuM paDaze. are ! mArI to zuM gaNatrI che duHkha evuM samajIne mane nahIM choDI de ke "e sAdhu che." tIrthakarAdikane paNa kaSTanI saMbhAvanA rahe che. bhAvArtha--duHkhanA AvavAthI duHkhita prANI potAnI sAme bIjI vyaktionA duHkhane vicAra kare che te tene AgaLa AvatAM dukhene sahana karavAmAM protsAhana maLe che. A vAtane TIkAkAre ahiM pragaTa karela che. tIrthaMkarAdika jevA mahApurUSonA tenI sAme tevI avasthAmAM Adarza upasthita karela che jethI te duHkha sahana karavAmAM DhIle--pi na banI jAya. cAritranI prApti anya karmonA kSapamAdikanuM kArya che ane duHkhanuM AvavuM bIjA karmonA udayanuM kArya che. ekanA kSayopazamamAM bIjAnuM paNa kSapazama banI rahe che" e te keI niyama nathI, mATe A cAritranuM ArAdhana karavAvALAne kaSTone sAmane na karavuM paDe e mAnyatA kevI rIte baMdhabesatI thaI zake ? mATe kaSTane bhagavatI samaya AtmAmAM samatAbhAva dhAraNa kare e zreyaskara mArga che, AtmaglAni karavI e karmabaMdhananI daDhatAnuM kAraNa bane che, jethI mokSAthI jananuM e kartavya che ke te makkama banI tene sadA sAmane karavAmAM kaTibaddha rahe ! kahyuM paNa che- svakRtaparitANatAnAM durnayAnAM vipAkaH, punarapi sahanIyo nAnyathA te vimokSaH / iti manasi vicArya prAptadukhaM samastaM, samapariNatibhAvAtsamate saMyataistat ||11||iti. A prakAranAM duHkhe AvavAthI sAdhujanane tene sahana karavAne te vicAra parama pavitra che. te evuM vicArI duHkhone sahana kare ke mArA karmonI nirjarAne A suMdaramAM suMdara avasara che. zrI AcArAMga sUtra : 3 77 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6 krI--arthAt rasAyaNAdikanA sevanathI zarIramAM puSTi Ave che te paNa je prakAre mATInA kAcA ghaDA aMdarathI sArarahita hoya che, tene pANIne thADA mAtra sparzI thatAM jota-jotAmAM te gaLI jaI nAza pAme che, e ja rIte A zarIranI paNa tevI ja sthiti che. vedanA Adi malavAna Ayu kSayanAM kAraNA upasthita anatAM badhA rasAyanAdika akiMcitkara ( rAgane nirmULa karavAmAM asamaM) banI jAya che, ane A zarIrane jota-jotAmAM nAza thaI jAya che, ane karyuM karAvyuM badhuM niSphaLa banI jAya che. munie AveA vicAra karI roganI vedanA sahana karavAmAM koI prakAranI kAyaratA batAvavI na joie. A kAraNe emanAmAM utsAha deDha anAvavA sUtrakAra " mitradharmAM virdesaLadhamma ' ityAdi padothI zarIranA svabhAva kevA che tenu varNana kare che-kSaNabhaMgura enA svabhAva che, e miduradharma che. suMdara dekhAtA mAnavadeha vinAza mATe ja sAcA che. game tevuM lAlana--pAlana kare chatAM e pAtAnA svabhAva choDato nathI. koi vakhata vedanIyanA udaya thAya che tyAre tenA aMga upAMgeAmAM zIdhra aneka prakAranu parivartana thatuM dekhAya che. AnI puSTimAM ziraH kukSinayanahRdayAdiSu cAvayaveSu svata va zIvra vizArutvAt '' A paMktithI kahe che ke-mAthAmAM, peTamAM, AMkhAmAM temaja hRdayAdika avayavomAM svata eva tAtkAlika vinAza thAya tevI pratIti hoya che. A vAta te prasiddha ja che ke jyAre mAthAmAM asAtAvedanIyanA kAraNe prakhaLa pIDA thAya che, athavA tA emAM koI pramaLa coTa paheAMcI jAya che. A avasthAmAM prANInA dehAnta paNa AvI jAya che, AvI ja hAlata peTanA dathI paNa mane che. AkhAmAM darda thavAthI pahelAM je khuba ja lAbhAvanArI suMdara dekhAtI hatI te AMkho thoDA ja vakhatamAM phUTI javAthI ghRNAspada banI jAya che, kadAca evuM na mane to paNa enI rezanI ochI thaI jAya che. hRdayanI gati aMdha paDavAthI sazakta ane ta Mdurasta mAjIsa eka ja mInITamAM kALanA vikarALa paMjAmAM jaI paDe che. AthI e sAkhIta thAya che ke A audyArika zarIranA kAi vizvAsa nahIM, kANu jANe kayAre ane kaI ghaDIye enA nAza thaI jAya. kSaNa kSaNamAM emAM parivata na thatuM ja rahe che. Aja kAraNe miduradharmAMtmaka kahe. vAmAM Avela che. A zarIra je vidhvaMsanadhamasvarUpa che, enA hAtha paga zrI AcArAMga sUtra : 3 78 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItyAdi koI bhAga upara coTa Adi lAgI jatAM tene adhaHpAta thaI jAya che. jevI rIte jhADa uparanAM jINuM pAMdaDAMne havAne sAdhAraNa sparza lAgatAM ja te kharI paDe che, ThIka AvI dazA A zarIranI thatI rahe che. marma sthAnamAM ane hAtha pagamAM vizeSa coTa lAgavAthI mRtyu thAya che, e anubhavasiddha vAta che. A kAraNe ene asthira kahevAmAM Ave che. tene rahevAnI koI nizcita sthiti nathI to paNa zAstromAM audArika zarIranI sthiti utkRSTa ane jaghanya rItithI pradarzita karela che, paraMtu eTalI ja sthiti tenA udayamAM Avaze evI te koI nizcita vAta nathI. akAlamAM paNa tenuM patana thavuM asaMbhava nathI, kAraNa ke tene svabhAva caMcala ja che--sthira nathI, ethI A apekSAe A anitya che, paMratu dravya-daSTithI koI paNa vastune samuLa nAza thato nathI te paNa paryAyadaSTithI pratyeka padArtha pariNamanazIla che, je vastu potAnA svarUpathI aprayuta anutpanna sthira ane aghana svabhAvavALI hoya che tenuM nAma nitya che, AvA prakAranI nityatAthI je rahita che te anitya che. A zarIramAM evA prakAranI nityatA che nahi, kAraNa ke te pUraNa-gaLanazarIranuM pariNAma svarUpa garbha bAlyAvasthA ane yauvana temaja vRddha avasthA che. A rIte eka ja janmamAM judI judI aneka avasthA upalabdha A zarIranA bhinna bhinna rUpamAM pariName che je samayAnukUla dekhAI Ave che. A kAraNe he munio ! rUpasabdhi arthAt bhidurAdisvabhAvavALuM rU5, zarIranI uttama kuLamAM utpatti, lAbha Adi prApta karavAnI saMdhi--avasarane jue. Ane abhiprAya e che ke zArIrika mamatAne choDIne tapa saMyama AdinuM ArAdhana karI jIvanane saphala banAvo sU0 2 tRtIya sUtra kA avataraNa, tRtIya sUtra aura chAyA | A pUrvokta vizeSaNothI viziSTa zarIrane samajavAvALA mokSAthI janane je lAbha thAya che tene sUtrakAra pragaTa kare che- "samu. " ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra kI vinAzazIlatA Adi dekhanevAlA muni narakAdi gati | ke bhAgI nahIM hotA hai . jenAthI AvI daDha khAtrI thaI cukI che ke paudgalika hevAthI A zarIra bhidarAdidharmAtmaka che, enAthI AtmakalyANane mArga sAdhI zakAya che, eTale ene upaga jarUrathI karI levuM joIe, na jANe kyAre enuM patana thaI jAya, A saMsAramAM huM Aja rIte paribhramaNa karato na rahuM, evA prakAranI pavitra bhAvanAne vaza thaI je sakala sAvadya vyApArothI nivRtta bane che te ratnatraya rUpa pitAnA AtmasvabhAvamAM rata bane che, ane saMsAra zarIra tathA bhegothI sarSa jema utArelI kAcaLIthI sadA dUra rahe che te rIte alipta rahI pitAnI pravRttine ahorAtra vairAgyanI bhAvanArUpI puTathI nirmaLa banAvato rahe che. evA virata muninuM naraka-nigehAdikamAM gamana thatuM nathI. A saghaLA abhiprAyane dilamAM dhAraNa karI sUtrakAre "mujemAsa" A sUtranuM avataraNa karela che. te kahe che ke-"samukSamAca' A zarIra bhidurAdidharmAtmaka cheA prakArathI A zarIrane sArI rIte jene anubhava thaI gaye che, ane tethI ja je "gvAgatanata'- ekAyatanasvarUpa ratnatrayamAM rata banelA che badhA sAvadya vyApArothI nivRtta karAya che AtmA jenI sthitimAM, athavA nipuNa AcaraNamAM cahnavALo banAvI devAmAM Ave che AtmA jenAthI tenuM nAma Ayatana che. te ratnatrayasvarUpa che. A AtmAnA nijadharma che. tenI sAthe ApavAmAM Avela "" vizeSaNa e batAve che ke tenI joDane koI padArtha duniyAmAM che ja nahi. te eka asahAya sarvohRSTa dharma che. ekAyatanamAM je tatpara che. arthAt ratnatrayanI sArI rIte ArAdhanA karavAmAM tatpara che te ekAyatanarata che. tathA "phU' zarIra, janma athavA saMsAramAM "vitramu " parigraha mamatvAdithI rahita hovAthI te ka" vividha prakArathI "pra'? prakarSathI "guru"" vairAgya bhAvanAthI zarIrAdi pratyenI mamatAthI rahita che evA sAvadya vyApArethI rahita munine mAga-naraka nigodAdikanI gati-AgatirUpa mArga-hotuM nathI, kAraNa ke virata-muninAM tajajA. tIya karma athavA zarIramAM AsaktapaNuM na hovAthI narakAdi gatimAM tenuM gamana thatuM nathI, A kAraNe temane te mArga nathI. A kathana meM pitAnI buddhithI kapeluM nathI, paraMtu A meM bhagavAnanA mukhethI sAMbhaLyuM che e badhuM tamane kahyuM che. A prakAre sudharma svAmIe jammu svAmIne kahyuM. e sUtra 3 caturthasUtrakA avataraNa, caturtha sUtra aura chAyA | sAvadya vyApArathI virata muni hoya che, A vAta kahIne have "je enAthI viparIta pitAnI pravRtti kare che te parigrahI che. A viSayane pragaTa karavA mATe sUtrakAra kahe che-"cAvatI 'ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra 3 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa lokameM kitaneka manuSya parigrahI hote haiM thoDA yA bahuta, aNu yA skUla, sacita yA acita jo bhI parigraha inake pAsa hote haiM unahIM parigrahoM ye magna rahate haiM yaha zarIra hI kisIra ko mahAbhayadAyaka hote hai. muni, asaMyamI loga ke dhana ko yA vyavahAra ko mahAbhaya kA kAraNa jAnakara usase dUra rahatA hai. dravyaparigraha ke saMbadhake tyAgI parigrahajanita - bhaya nahIM hotA he .. A manuSyalakamAM keTalAka mANaso parigrahI che. parigraha jene che te. parigrahIta draDhya bhale thoDuM hoya, bhale vadhAre hoya, bhale aNurUpa hoya, bhale skUlarUpamAM hoya, bhale sacittarUpamAM hoya, bhale acitta hoya, AmAMthI kaMI paNa jenI pAse che tene parigrahI kahe che. A parigraha ja avirati ane virati ne mahAbhayasvarUpa che. A prakAre A leka parigrahane samajIne je tenAthI virata che tene parigrahajanya bhaya hotuM nathI. parigrahamAM alpatA ane adhikatA mUlyanI ane pramANunI apekSAthI batAvavAmAM AvI che. kiMmatanI apekSA jenI pAse eka keDI mAtra alpa parigraha che arthAta eTale paNa parigraha che ke jenI kiMmata eka keDI che te paNa parigrahI che. pramANunI apekSA AkaDAnuM rU. mAtra paNa jene parigraha che te paNa tenAmAM mamatvabhAvaviziSTa hovAthI parigrahayukta che. tevI rIte mUlyanI apekSA ratnAdika, pramANanI apekSA kASTha Adika ghaNeja parigraha che. mUlyanI apekSA laghu-aNu-tRNAdika, pramANanI apekSA vajAdika, mUlya ane pramANathI sthala hAthI ghoDA Adi parigraha che. sacitta ane acitta parigrahanA grahaNathI mizra parigrahane paNa ahiM grahaNa thayela che. A badhAnA prahaNathI athavA koIkeIna grahaNathI jIva parigrahI bane che. A vajIvanikAyarUpa apa, baha, sthaLa temaja laghurUpa parigrahamAM mUchazALI hevAthI jIva mamatvapariNAmI bane che. je koI avirata prANI potAne viratarUpathI jAhera karI "mameda"-bhAvathI a5parigraharUpa vastu paNa grahaNa kare to te parigrahI ja che. A prakAre pAMca mahAvratamAMnA eka vratanI virAdhanA kare che te pitAnAM samasta vratane virAdhaka bane che. kayAMka kaI eka aMzamAM paNa jenAmAM aparAdhane sadbhAva thayA pachI tenA samasta aMzamAM aparAdhIpaNuM AvI jAya che, kemake evI hAlatamAM enA AsavanA dvAra baMdha nathI thatAM. je mULaguNone vidhvaMsaka nahi hoya te uttaraguNemAM paNa aticAra emaja hoya che. zaMkA-aAdivasturUpa parigrahanA grahaNathI je parigrahavattA mAnavAmAM Ave te pachI alpAdirUpa parigrahanuM sevana karavA chatAM potAne apari. grahI kahe enA AhAra ane zarIrAdika paNa anarthanAM kAraNa banaze? A zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6 zaMkAnuM samAdhAna karavA mATe sUtrakAra etadeva ekeSAM mahAbhayaM bhavati " A sUtranu` kathana kare che. te kahe che ke-bhale viratisaMpanna hoya cAhe enAthI rahita avatI hoya chatAM apAdirUpa parigrahanI sattAmAM paNa mabhedabhAvathI avazya parigrahapaNuM che. A parigrahavattA ja ene mATe narakanigodAdikanA bhayaMkara phaLarUpa mahAbhayanuM kAraNa hovAthI mahAbhayasvarUpa ane che. athavA--parigrahayukta prANIone "taveva" zarIra temaja AhArAdika mahAbhaya svarUpa che. jemakeje pANipuTa ( karapAtra )thI ja bhAjana karavAvALA che, jenI pAse pAtra temaja vastrAdika kAMi paNa nathI paraMtu je gRhasthone tyAM AdhAkarmAdika doSothI dUSita AhArAdika levAthI mahAna karmonA baMdha karavAvALA hoya che, AthI tenA zarIrAdika tene mahAbhayanA hetu hovAthI mahAbhayasvarUpa che. tathA tenu zarIra vajrathI rahita hovAthI gupta aMga khullu rahe che, A kAraNe evI hAlatamAM tenuM zarIra lajjArahita hAvAthI lokaniMdAne pAtra bane che. tenAthI jInazAzananI avahelanA thAya che, mATe tenuM te zarIra sva ane parane mATe mahAlayakArI ane che. sa yamamAM bhagavAne ruggA yA--saMgama macera ' ItyAdi vAkaya anusAra lajjAne mATe prathama sthAna Apela che. je kAraNathI parigraha anatha kArI matAvela che tene mATe sUtrakAra kahe che-jo vitta'-ityAdi. asayata lAkanuM dhana athavA asayata leAkanA AhAra,bhaya,maithuna ane parigraha saMjJArUpale kavRtta tenA mATe bhAre bhayajanaka hoya che. A mATe meAkSArthI jana leAkavitta athavA lAkavRttane mahAbhayakArI |--rijJAthI jANIne pratyAkhyAna-parijJAthI tenA tyAga kare. parigrahanA parivajanathI tyAgIne je lAbha thAya che tene sUtrakAra " jJAna saMvAr avijJAnataH '' A sUtrathI kahe che ke A dravya-parigrahanI sAthe potAnA saMbadha nahi rAkhavAvALA arthAt parigrahanA sabaMdhathI rahita munine parigrahajanya mahAbhaya hotA nathI. / / sU0 45 prathama sUtra zrI AcArAMga sUtra : 3 aura chAyA dr pharI eka khIjI paNa vAta sUtrakAra pragaTa kare che-"se muttiyuddha" ityAdi. 82 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSparigraha muni apane kartavya mArga meM jAgarUka hotA hai, pratyakSajJAniyoMne ese ziSyoM ke liye hI jJAna, darzana, cAritra kA upadeza kiyA hai / isaliye he bhavya ! mokSa kI ora lakSya rakhakara saMyamameM vizeSataH parAkramazAlI bano / ese saMyamI hI brahmacArI hote haiM / yahu saba maiMne tIrthaMkara bhagavAn ke mukha se sunA hai, isaliye yaha saba mere hradayameM sthita hai / brahmacaryameM sthita manuSya kA hI bandha se pramokSa (chuTakArA ) hotA hai / athavA- jJAnAvaraNIyAdi aSTavidha karmo kA sambandharUpa bandha aura una karyo se pRthak honArUpa, pramokSa, ye krono antaHkaraNameM hI haiM / Arambhaparigraha yA aprazasta bhAva se rahita sAdhu, sabhI prakAroM ke parISahoM ko yAvajrana sahe / asaMyatoM kI tIrthaMkaropadiSTa mArga se bahirvartI samajho tIrthaMkaropaSTi mArga ke antarvartI muni apramatta hokara vicare / bhagavatprarUpita isa cAritra kA paripAlana, he ziSya ! tuma acchI taraha karo / udaza samApti / je manuSya parigrahathI rahita che tevu ja pAtAnA mArgomAM sAcuM jAgaraNa che, ane tenA jJAna Adi nirdoSa che, athavA tenu peAtAnA kartavyapathamAM je jAgaraNa che te sUpanIta che~~tI karAdika pratyakSa jJAnIoe sArI rIte pragaTa karela che, ane te mArga temaNe pAtAnA ziSyAne jJAnAdikatrayanI prApti nimitte yukti ane dAMtathI samajAvela che, temaja A mArga dvArA teoe potAnA ziSyone jJAnAdikanI prApti karAvI che. bhAvArtha :--A rAjamArga che ke parigrahanA tyAga karyo vagara sAdhune potAnA kartavya paMthamAM sAcI ArAdhakatAnI jAgRtI maLI zakatI nathI, kAraNa ke parigrahanA sadbhAvamAM AtmAnI sadA AkulatA rahe che. AkulatAmAM dharmanu ArAdhana nathI thaI zakatuM. parigrahanA sadbhAvamAM ja sAvadha pravRtti temaja aneka anarthanI paraparA vadhe che, parigrahanA tyAgathI AtmAmAM apUrva zAMti temaja svaramaNatA Ave che. A mAja sarvottama che. A mAnA je pathika che te ja sAcA rUpamAM potAnA kartavyapathane nibhAvanAra temaja samyagdarzanAdikarUpa mokSamArganA anuyAyI che. A ja mArga dvArA tIrthaMkarAdika pratyakSajJAnioe potAnA dhyeyanI prApti karI che, ane potAnA ziSyAne paNa A ja mAnuM anusaraNu karavAnA upadeza Apela che, hetu ane dRSTAntAthI A mAne temaNe svIkAra karyo che. kr iti jJAtvA " eTalA mATe huM bhavya purUSa ! A samajIne A ja mArga upara cAlI tamo jJAna athavA saMyama athavA taparUpI cakSuonI prApti karI zakazeA zrI AcArAMga sUtra : 3 83 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukti mAnA darzIka khanI zakaze. jyAre A aparigrahatA tameA prApta karI zakaze. tyAre ja tame jJAnAvaraNIyAdika ATha prakAranA karmonA nAza karavAvALA niravagha anuSThAnarUpa tapanI ArAdhanAmAM vizeSa parAkrama karaze, ane AvI rIte tame tapavIra ane dharmavIra banI zakazo. sayama ane tapamAM parAkramazALI hovAno upadeza e mATe ApavAmAM Avela che ke je parigraDhunA grahaNamAM parAkrukha che temanAmAM kharI rIte nava prakAranA maithunanI nivRttirUpa brahmacarya vratanI samyak rItithI rakSakatA Ave che, khIjAmAM nahIM. kAraNa ke teo pari grahanA graheNu karavAmAM Asakta hovAthI nava prakAranA tevA brahmacaryanI rakSA karI zakatA nathI, ane " tevu caiva mArcam " A vAkayane e paNu a thAya che ke SavanikAyonI ghAta karavAnI viratirUpa je saMyama che. tenuM AcaraNa karavuM e jabrahmacarya che, bIjuM brahmacarya nathI. ,, " vRtti prImi " prati padya adhikAranI samAptinuM sUcaka che, arthAta A uddezamAM ahIM sudhI athavA A sUtramAM je kahyu che ane AgaLa paNa je kAMi kahuM chuM te badhA me bhagavAnanA upadezathI ja jANela che. mATe sUtrakAre " tat zrutaM 2 mA " A kahela che. A kahela athavA AgaLa je kahevAmAM Avaze te samasta viSaya, jene meM tIrthaMkara prabhuthI sAMbhaLyuM che te mArA AtmAmAM-aMtaHkaraNamAM sthita che, temaNe e kahyu che ke " askyAme va " brahmacaryamAM vyavasthita sAdhunI ja baMdhathI mukti thAya che, arthAt e jIva prakRtibaMdha, sthitima'dha, anubhAgamadha, ane pradezamadha, AvA cAra prakAranA karma adhathI rahita ane che. te ja vAta meM paNa ahiM kahI che. 66 66 athavA caMdhapamuttvo 'nI. " vampatrone " A paNa saMskRta chAyA bane che. tathA jJAnAvaraNIyAdika ATha prakAranA karmAMnA sabaMdha baMdha che tenAthI AtmAnuM pRthak thavuM tenuM nAma pramokSa che. A banne aMdha ane pramokSa dhyAhne va AtmAmAM ja che, kAraNa ke rAga ane dveSa AtmAmAM ja hoya che, jyAM adha che tyAM mokSa che. tathA AraMbha ane parigraDhamAM athavA aprazasta adhyAtma-rAgadveSaviziSTa AtmA-mAM je lIna nathI eTale tenAthI virakta che te munine dIrgha rAtra jIvanaparyaMta parigrahanA asattvathI je kSudhA tRSA Adi pariSaha athavA kAI paNa prakAranA reAgano upadrava Ave te e badhAne sahana karavuM joie. tathA je asa yata che, Arabha parigrahamAM Asakta che, dravyaliMgI che, evA pAsasthArdika ane paratIthiMkone vItarAga prabhunI AjJArUpa dha mAga thI bahAra samajavA joI e. je vItarAga prabhunI AjJA-anusAra pravRtti karavAvALA che, apramatta che, ane sayama mAnI ripAlanA karavAmAM prayatnazIla che te anagAra-muni che. A kAraNe bhagavAnanA AjJAvatI muni apramatta banIne potAnA saMyamanu pAlana karavA mATe zrI AcArAMga sUtra : 3 d 84 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ k prayatnazIla banI patneita 'pratrajyA--bhAgavatI dIkSAne bhalI prakAre pAlana kare. A munisabaMdhI kavya eTale cAritra bhagavAne kahela che; mATe he ziSya ! pahelAM kahevAmAM Avela yathArtha rUpathI tame tenuM pAlana karo. " vRtti pravRmi " A prakAre zrI sudharmAM svAmIe zrI jammUsvAmIne kahyo. "" pAMcamA adhyayananA khIo uddeza samApta 5 5-2 // dvitIya udeza ke sAtha tRtIya udeza kA saMbandha kathana prathama sutrakA avataraNa, prathama sutra aura chAyA / pAMcamA adhyayananA trIje uddeza. khIjA uddezanu vaktavya pUrUM thayuM, have trIjo uddeza zarU thAya che. jenA saMbaMdha anaMtara uddezanI sAthe A prakAre che--khIjA uddezamAM ema kahevAmAM Avela che ke aviratisa Mpanna prANI alpa Adi vastuothI saMbaMdhita hovAthI parigrahI mane che. A uddezamAM tenA pratipakSabhUta aparigrahavAdano siddhAMta samajAve che, kAraNa ke niparigrahatAthI ja munimAM munitA Ave che, khIjAthI nahi. eTalA mATe sarva prathama munine parigrahano pratiSedha karavAne kahe che-"avaMtI" ItyAdi, zrI AcArAMga sUtra : 3 85 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo koi isa lokameM aparigrahI hote haiM, ve saMyamIjana, alpa sthala Adi vastuomeM mamatva ke abhAva se hI aparigrahI hote hai meghAvI muni tIrthakara AdiyoM kI vALI sunakara aura usIko dharma samajhakara, tadanusAra AcaraNa kara ke aparigrahI ho jAtA hai isa mArgameM meMne karmaparamparA dUra karane kA jaisA sarala upAya batalAyA hai vaisA anyamArga meM nahIM hai ! isaliye isa mArgameM sthita muni apanI zakti ko na chipAve che A manuSya lokamAM keTalAka alpa ane sthala dravyaparigrahathI rahita munio hoya che te sarvavirata saMyamI AvA alpa sthUlAdi dravyomAM mamatvarahita hovAthI aparigrahI kahevAya che. - bhAvArtha -"alpa sthUlAdi dravyonA parigrahathI rahita keTalAka muni hoya che " A kathanathI koI ema na samajI le ke bIjA koI muni alpa sthUlAdi dravyavALA haze. sUtrakArano abhiprAya e che ke-saMsAramAM jeTalA prANI che te saghaLA ghaNuM karI parigrahane AdhIna che. A parigrahanuM vivecana alpa zUlAdi. kanA bhedathI bIjA uddezanA cothA sUtramAM kahevAmAM Avela che. samasta prANIomAM viralA ja muni bane che ane te parigrahanA tyAgI ja hoya che. athavA sUtrakAre A sthaLe munidharmanuM pratipAdana karavuM ucita samaje che. dravyaliMgI pAsatkAdika paNa nAmathI munisaMjJAvALA che. daMDI zAkyAdika paNa lokamAM tyAgI-muni kahevAya che, paraMtu temAM vAstavika munipaNuM nathI, kAraNa ke je parigrahathI dUra rahe che te ja vAstavikapaNe muni mAnI zakAya. je ke AvA pAsasthAdikamAM paNa bAhya rUpathI muninI AkRti vagere hoya che paraMtu e AkRti parathI munipaNuM temanAmAM mAnavAmAM AvatuM nathI. mamatvabhAvane alpa sthUlAdika dravyamAM parityAga ja vAstavika munipaNAne ghAtaka mAnavAmAM Avela che. mATe muni banIne paNa badhA muni nathI, paraMtu parigrahanA parityAgI ja muni che. "parigraha choDavA yogya che -te munijana kevI rIte jANe che ? tenA pratyuttaramAM sUtrakAra kahe che ke je parigrahI che, te naraka-nigodAdi gatiomAM pari. bhramaNarUpa kaDavA phaLane prApta kare che, AvA prakAranI tIrthakara gaNadhara Adi viziSTa jJAnIonI vANI sAMbhaLIne sAdhunI maryAdAnA jJAnamAM kuzala medhAvI muni jANI le che ke parigraha choDavA gyA che, tyAre te munijana sacitta acitta ane mizra parigrahanA tyAgathI niSparigrahI thAya che. tIrthakarAdidvArA samajAvela dharma kevo hoya che? evI ziSyanI jIjJAsAnuM samAdhAna karavA mATe sUtrakAra kahe che-tIrthaMkarAdie je dharmane upadeza Ape che, te dharma e che ke zatru ane zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitramAM munijana samabhAvI rahe. zatru-mitramAM samabhAvathI vavAvALA muni ja niSparigrahI hAya che. bhAvArtha :--zatru-mitramAM rAgadveSa rAkhavAvALAmAM niparigrahitA AvatI nathI, kAraNa ke parigrahanuM lakSaNa mamatvabhAva khatAvela che, rAga thavA e mamatvabhAva che, mamatvabhAvanu kA rAga che, kAnA sadbhAvamAM kAraNanA sadbhAva mAnavAmAM Ave che, mATe rAganA sadbhAvamAM sacittAhiparigrahatA rAgImAM Ave che. A kAraNe niparigraha hAvAne mATe zatru-mitramAM samabhAvathI pravartana karavArUpa dharmanA upadeza tIrthaMkarAdika Aya purUSoe kahela che. kahyuM paNa che-- je caMdaNeNa bAhu, Alipai vAsiNA vA taccheti / saMyuLa. noya nivRtti, mahesino tatha samamAvo '' || o / / iti. AnA bhAva che ke bhale keAi bhujAomAM caMdananA lepa kare athavA talavAra athavA kuhADIthI tene kApe, kAi enI stuti kare athavA niMdA kare, to paNa maharSi AmAM samabhAva dAkhavanAra ja rahe che. "" athavA--mULa sUtramAM " jJAtlRi " evo patra che. jenI saMskRta chAyA pahelAM Arce " ema karI che. paraMtu jyAre 'bAridi' A padamAM saptamI vibhaktinA arthamAM tRtIyA vibhakti mAnavAmAM Avaze, tyAre tenI chAyA " bacchu " evI thaze. AvI avasthAmAM Ave ene artha thaze ke-dezA, bhASAya ane cAritrAAmAM, tathA upalakSaNathI anAryomAM paNa vItarAga prabhue samabhAvathI dhanA upadeza ApyA che. kAraNa ke vItarAga prabhunI pravRtti samasta jIvA upara upakAra karavA mATe ekadhArI hAya che. Agamanu vacana che ke-" nA puLasa tyaktahA tumsa tyar samiyA A mUlanI sa MskRta chAyA " rAtiyA " thAya che. indriya ane mana upara je kAbu meLave che e zamI che, zamInA bhAva zamitA che. zamitAthI A tIrthaMkarAdikoe dharmanI prarUSaNA karI che ema samajavuM joI e. (6 "" vItarAgathI anya avItarAga-mithyAdRSTinA upadeza kharekhara nathI choDavA yogya che--A vAta spaSTa karatAM svayaM bhagavAna kahe che ke--"nahaiiM " ItyAdi. A Arhuta zAsanamAM pratipAdita ratnatrayAtmaka mAkSamAmAM ghAtikamAMnA nAza karavAnI kAmanAvALA meM je prakArathI ka para parA-jJAnavaraNIyAkrika karmonI saMtati saMpUrNa rUpathI dUra karela che te rIte e kaparaMparArUpa sadhInA anyatra-mithyAdRSTiedvArA pratipAdita siddhAMtamAM durgASita-dUra karavuM azakaya che. arthAt mithyAdRSTienA siddhAMtane sahAre A karma para parA dUra thai zakanAra nathI. abhiprAya AnA e che ke-doSarahita thavAthI vItarAgadvArA pratipAdita ja mokSamArga sarvotkRSTa che, zrI AcArAMga sUtra : 3 zd 87 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvasamAraMbhasvabhAvavALA ane sacitta bhojana karavAvALA temaja rAga ane zreSamAM Agraha rAkhavAvALA anya mithyAdaSTi avItarAgadvAra pratipAdita mArga mokSa prApti mATe yogya nathI, A kAraNe huM kahuM chuM ke A AhaMta mAgamAM rahIne meM karmone nAza karela che, anyane paNa mAruM A kahevuM che ke teo paNa saMyamanA AcaraNamAM athavA tapanI ArAdhanAmAM pitAnI zaktine na chupAve. je pitAnuM baLa ane vIrya chupAve che e sAce muni nathI. AthI sAcA mRni thavA mATe potAnA baLa vIryane na chupAvavuM joIe. AthI ja e sAce suni banI zakaze. A pramANe sudharmAsvAmIe vIra bhagavAna pAsethI jANela siddhAMta pitAnA ziSya jabUsvAmIne kahela che. e sUtra 1 che | dvitIya satra kA avataraNa, dvitIyasutra aura chAyA . pharI-munijane kevuM thavuM joIe ? A vAtane pragaTa karatAM kahe chene puchavu " ItyAdi. tIna prakAra ke loga hote hai-koI saMyama grahaNa karatA hai aura maraNaparyanta parNatatparatA ke sAtha use nibhAtA he; koi saMyama grahaNa karatA hai aura pariSahopasarga se bAdhita ho use choDa detA hai, aura koI na saMyama letA hai na use choDatA hai jo saMyama lekara gRhasthoM ke Azrita hokara rahane | lagatA hai vaha bhI gRhastha-jesA hI hai .. pUrva-cAritra-grahaNAvase cAritrAcaraNena utthAtuM zIlaM yasya sa pUvasthA cAritra grahaNa karavAnA samaye cAritra AcaraNathI potAnI vRddhi karavAne jene svabhAva che te "pUravAcI" che. eTale-cAritrane aMgIkAra karI je potAnA cAritramaya AcaraNathI pitAnA jIvananI unnati kare che enuM nAma pUrvotthAyI che. e pUrvotthAyI "no pAsapatI" cAritra grahaNa karyA pachI pote jene svIkAra karela che enAthI calita thatuM nathI. kema ke ene svabhAva grahaNa karelA cAritranA pAlanamAM khUba ja makkama banelo hoya che ethI e cAritra grahaNa karyA pachIthI uttarottara emAM ja rata banI rahe che. AthI te "prasthAnnitI thato nathI. siMhanI mAphaka e ekAMta viharaNazIla hevAthI tene gaNadharAdi samAna mAnavAmAM Avela che. A prathama bhaMga che. A bhaMgavALA muni ati uttama che. 22 zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je pUrvotthAyI te che paraMtu cAritra grahaNa karavA pachI pote grahaNa karela cAritrathI AgaLa vadhI zakatA nathI ane antarAyanA udayanA kAraNe nipatanazIla che-te "pdfthAthI sthAnnipAtI " ema dvitIya bhaMga che, jema ke AcArathI patita zilaka rAjaSi thayA, liMgathI patita nandiSeNa thayA, darzanathI patita jamAlI thayA, AcAra ane liMga, A banethI patita pazcAdbhUta che, jema-kanDarIka Adi. kaI kaI AcAra, li ane darzana A traNethI paNa patita thayela che. je pUrvotthAyI te nathI paraMtu pazcAnnipAtI che. A tRtIya bhaMga che. paraMtu A bhaMganI saMbhAvanA ja nathI, kAraNa ke je pUrvotthAyI hoya che emAM ja nipAtane vicAra lAgu thAya che. jyAre tyAM utthAnane ja pratiSedha che tyAM pachI nipAta ane anipAtanI vicAraNA ja kaI rIte thaI zake ? arthAtucAritra jeNe grahaNa karela che tenA viSayamAM ja e AgaLa vadhI rahela che ke aTakI paDela che e vicAra karavAnuM rahe che, paraMtu jyAM mULamAM ja jenI pAse e cIja nathI tyAM utthAna ane patanane vicAra ja kaI rIte thaI zake. A ja kAraNe sUtrakAre sUtramAM A tRtIya bhaMgane svIkAra karela nathI. je gRhasthanI rIte rahevAvALA che te na te pUrvotthAyI che ke na te pazcAtripAtI che. pUrvotthAyI A mATe nathI ke emane cAritrane saddabhAva nathI. A ja kAraNe pazcA-nipAtI paNa nathI. cAritrasaddabhAvavALAmAM ja pazcA-nipAtitva saMbhavita hoya che. AnA abhAvavALAmAM nahIM. evA daMDI zAkSAdika che. je caturthInA antargata heya che. kAraNa ke e sAvadya vyApAramAM pravRttizIla rahetA hoya che eTale emane AcAra sAvaviziSTa hevAthI enAmAM viratirUpatA nathI. viratirUpatAnA abhAvathI e pUrvotthAyI nathI. jyAre e pUrvotthAyI ja nathI te pazcAnnipAtI paNa nathI, AthI e gRhastha ja che, kAraNa ke gRhasthajana karmonA AsavanA dvArathI asaMvRta hoya che. arthA zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avirati Adi karmIne AvavAnu e dvAra che. gRhasthajanane karmonA Agamananu A dvAra baMdha thatuM nathI. e prakAre avirati AdithI yukta hovAnA kAraNathI daDI zAkayAdikAne paNa kanA AgamananAM dvAra khullAM ja rahe che. e karmonA AsavathI rahita te avasthAmAM banI zakatAM nathI. A rIte e asamArabhI tA che, paraMtu pacana-pAcanAdi kAryanI anumodanA kare che, e paNa gRhasthatulya ja che. AthI caturthAM bhaMgamAM emanA samAveza thAya che. Ama sUtrakAra pragaTa kare che. AthI dravyaliMgI muni daMDI--zAkathArdika vigere na-parijJAthI avirata lAkAne jANIne ane pratyAkhyAna-parijJAthI tenA parihAra karIne phrI-te sAvadya vyApArI lAkonuM ja te anusaraNa karatA dekhavAmAM Ave che, arthAt te pacana pAcanAhirUpa vyApArAthI pote nivrutta hovA chatAM paNa pAchaLathI cAritra-aMtarAyanA uddayathI te samAraMbhazIla leAkanuM anusaraNa karatAM karatAM pAcana ane anumAdanathI gRhasthatulya banI rahe che ! sU0 25 tRtIya sutra kA avataraNa, tRtIya sutra aura chAyA / A saghaLuM meM mArI buddhithI kahela nathI, ema kahe che-" haiM " ItyAdi. tIrthaMkaroMne yaha saba apane kevalajJAna se pratyakSa karake kahA hai / isa tIrthaMkarokta pravacanameM vyavasthita muni, tIrthaMkara ke AjJAnusAra calanevAlA, paNDita aura svajana tathA viSaya saMbandhI sneharahita hotA hai; pUrva aura apara rAtrimeM pratikramaNa svAdhyAya Adi sadanuSThAnameM prayatnazIla hotA hai; zIla ke svarUpa ko jAnakara usakA pAlana karatA hai; zIla ke AcaraNa aura anAcaraNa ke phalako sunakara vaha kAmarahita aura saMjJArahita ho jAtA hai / bhavyoM ko ina jJAnAvaraNIyAdi karmarUpa Antarika zatruoM se hI yuddha karanA cAhiye, bAhya zatruoM se yuddha karane se kyA lAbha ? tIrthaMkara bhagavAne A pUrvokta utthAna nipatanAdika ane vakSyamANu viSaya potAnA nirmALa kevaLajJAnarUpI AleAkathI jANIne kahyu che. bhAvA--sUtrakAra pUrvokta kathanamAM ane AgaLa kahevAtA viSayamAM potAnI kalpanAthI kathanano niSedha karIne temAM te tIrthaMkara praNItatA pragaTa kare che. A e mATe pragaTa karela che ke "vavatu: prAmAkhyAt vatti prAmAkhyam " eTale vaktAnI pramANatAthI ja vacanamAM pramANatA Ave che. te sivAya rA puruSAvida ( bhaTakatA krUratA khajArU )nI mAphaka temAM apramANutA hovAthI te agrAhya banI jAya che. zrI AcArAMga sUtra : 3 90 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "ItyAdi padethI tIrthaMkare kahela vakSyamANa viSayane pragaTa karatAM sUtrakAra kahe che-A vItarAga pravacanamAM vyavasthita munine tIrthaMkara bhagavAne je kAMI paNa muni dharmanA viSayamAM potAnA upadezamAM kahyuM che tenuM anuSThAna karavuM joIe. kAraNa ke te "zrAvaNI-rajJAvAkSI" AjJAne anusaranAra che. tIrthakara bhagavAnanA upadezanI AkAMkSA karavAne jene svabhAva che te AjJAkAMkSI che. arthAt je jenA zAsanamAM rahe che te tenA zAsanadharmane pAlaka bane che. svecchAnusAra pravRtti karavAvALA je prakAre te zAsanathI vimukha gaNavAmAM Ave che te prakAre janapraNIta munizAsanathI vimukha pitAnI IcchAnusAra cAlavAvALA muni paNa zAsanathI bahirbhata banIne AjJAnA ArAdhaka banatA nathI. AjJAkAMkSI thavA mATe teNe muni dharmanAM evA niyamanuM pAlana karavuM Avazyaka che-arinA-potAnA mAtA pitA AdimAM, zabdAdika viSayomAM, ane zarIra AdikamAM neha mamatA rahita thavuM, vAtA-eTale tIrthaMkara prabhunI AjJAmAM kuzaLatA prApta karavI. bhAvArtha -niyamane sArI rIte pALavAvALI ane tene dravya kSetra kALa AdinI vyavasthA anusAra pAlana karavAvALI vyakti jevI rIte aMdhazraddhALu na banIne potAnA pratyeka kAryane upagapUrvaka kare che, ane tethI lokamAM prazaMsanIya temaja kuzaLa manAya che. A ja rIte je muni dharmanA pratyeka niyamane sArI rIte kuzaLatApUrvaka pALe che, dravya kSetra kALa ane bhAvathI vyavasthAnusAra pAlana kare che tevo meghAvI muni koI paNa vakhate potAnA kartavya-pathathI calita thatuM nathI, ane muni dharma pAlanajanya karmonI anaMtaguNa nirjarArUpa suphaLathI zobhita banIne kamathI muktine lAbha kare che. A kAraNe Avazyaka che ke munijana vItarAga pravacanamAM sthita banIne tenA pratyeka niyamo ane upaniyamone sAco jANakAra bane. munidharmamAM dakSa muni pApabhIru hoya che. mAtApitAdikamAM sneharahita muni gADInA dharAmAM purAtA telanI mAphaka dehanI sthiti mATe ja zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaI paNa rAga-dveSa vagara AhAra grahaNa karIne tIrthakara bhagavAnanI AjJAnA pAlaka banI munidharmane sAcA ArAdhaka bane che. pUrvApAtra thatamAna -rAtrInA pUrva ane apara bhAganuM nAma pUrvApararAtra che, rAtrInA cAra prahara che, eka praharane rAtrIne cotho bhAga kahe che. pUrva rAtranA be praharamAMthI prathama praharamAM, pazcima rAtanA be praharamAMthI aMtima praharamAM (arthAta-rAtrInA cAra praharamAMthI pahelA cothA praharamAM) jAgRta rahIne pratikamaNa, svAdhyAya temaja dhyAnAdika karavuM. bAkInA bIjA ane trIjA praharamAM yathAvidhi nidrA levI. "catamAnaH padathI divase paNa yathAvidhi svadhyAyAdika karavuM tevuM spaSTa sUcita thAya che. jyAre rAtrImAM paNa pratikamaNAdikanI vidhi Apela che, te divasamAM paNa yathAvasara svAdhyAya karavuM, e vAta sAva spaSTa che. zaktinA saddabhAvamAM vikalpI muni rAtrInA madhyavartI be praharamAM paNa jAgrata rahe che, janakalpI sAdhu eka prahara ja nidrA le che, bAkI dinarAtanA praharamAM jAgatA rahe che. A pramANe niSkramaNa-pravezAdikamAM muni divase paNa jANI joIne samitipUrvaka pravRtti kare che. divase paNa jyAre te yatnApUrvaka pitAnI pratyeka kiyAo kare che to rAtrImAM paNa ke jemAM cakSuridriyane viSaya koI paNa padArtha spaSTa rUpathI thato nathI tene potAnI pratyeka pravRttimAM yatnA rAkhavI joIe. eTale rAtrImAM vihAra Adi na karavA e vAta AthI spaSTa rIte siddha thAya che. sA phI saMdya kRtvA majhAmoDala:"_sarvakAla aDhAra hajAra zolenA bhedane, athavA cAritranA ane pAMca mahAvratanA sAdhanabhUta guNitraya, sakala IndriyanuM damana ane kaSAyenA nigraharUpa zIlane sArI rIte jJAtA banI tenuM jIdagI paryanta pAlana karavuM. gurUnI pAsethI zIlanA pAlananA ane nahi pALavAnA pariNAmane jANIne vaiSayika IcchAothI rahita banI mAyA, tRSNA ane kodhathI rahita thavuM. bhAvArtha -aDhAra hajAra zIlanA bheda je AgamamAM pragaTa karAyA che te mATe muninuM kartavya che ke tenuM sArI rIte pAlana kare. pAMca mahAvrata, pAMca samiti, ane traNa gupti, evA tera prakAranA cAritranI ArAdhanA kare. pAMca mahAvratonA zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhArabhUta traNa guptinuM pAlana ane pAMca indriya ane eka mananuM damana karavu, kaSAyAnA nigraha karavA e saghaLI vAtA zIlanI antata che. " munijanane zIlanuM pAlana karavu joI e '" A prakAranI rIteAmAM A saghaLI vAtAnu avazya pAlana karavu joIe. A badhAnuM pAlana munidha sAthe sabaMdha rAkhe che. kahyuM paNa che-- "mahAvratasamAdhAnaM tathaivendriyasaMvaraH / tridaNDa - viratitvaM ca kaSAyANAM ca nigrahaH // z|| arthAt mahAvratAdikonuM ArAdhana zIlarUpathI kahela che; evuM samajIne tenA pAlanamAM eka kSaNanA paNa pramAda karavA joIe nahIM. zIlavAnanA guNane sUtrakAra kahe che-- zrutvA 'ityAdi. C je muni zIlanA parijJAnane, ane tenA pAlanajanya phaLane, tathA zIlanA sevanathI rahIta mAnavanA nanigodADhamAM paribhramaNane gurU ane AgamathI sAMbhaLIne icchAdi kAmathI rahita banI jAya che te mAyA, krodha ane tRSNAthI paNa rahIta thai jAya che. kAma, mAyA, krodha ane tRSNAnA niSedhathI mADunIyanA uDDayanA paNa tyAM niSedha thayA samajavo joIe, kAraNa ke tenA niSedhathI ja zIlasaMpanna bane che khIjAthI nahIM, tAtparya ke-dharmanA zravaNa pachI ane mAyAthI para ane ' AprakAranA pratipAdanathI uttaraguNAnuM grahaNa siddha thAya che. sAthe sAtha upalakSaNathI mULaguNunA paNa grahaNa thAya che. AthI e vAta siddha thAya che ahiMsAdika-mahAvratadhArI mane, kAma " baLeLa ceva jhuddi ttei jIjJeLa vALo AzeSa sUtrAMzane khulAso karavA mATe TIkAkAra Ane artha A prakAre kare che-- ziSya gurUne araja kare che--" mArUM potAnuM baLa ane vIya ne nahi chupAvIne zIlanA anuSThAnamAM pravRtti karatA huM ApanA upadeza anusAra pravRtti karUM chuM chatAM mArA samasta karmonA vinAza haju sudhI thayA nathI, mATe Apa ene upAya mane batAvA ke jethI mArAM samasta karma zIghra nAza pAme, mane ApanA zrI AcArAMga sUtra : 3 93 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacanemAM saMpUrNa vizvAsa che. ApanI AjJAthI huM siMhanI sAthe paNa yuddha karavA samartha chuM. he gurUdeva ! huM te karmono nAza karavA mATe ja gherathI nIkaLe chuM. mAre mATe azakya evuM kaMI kAma nathI. A mATe mArA karmone jaldImAM jaldI kSaya thAya e upAya tAtkAlika batAvo.A prakAre gurU pAse pUchanArA ziSyajanane gurUdeva kahe che ke--he ziSya ! tuM A audArika zarIrathI ja jJAnAvaraNIyAdika karmazatruonI sAthe ratnatrayanI ArAdhanArUpa patAkAne grahaNa karavA mATe athavA mukti meLavavA prANa paNa (prANanI paravA karyA vagara) yuddha kara-karma zatruo upara vijaya prApta kara, bAharanA-tArAthI dUra evA siMhAdikanI sAthe yuddha karavAthI tane kaye lAbha maLavAnuM che? mohanIya karmane jItavAthI ja tArA samasta kane vinAza thaze, e nizcaya karI enI sAthe yuddha karavAno prayatna kara mohanIyanA vinAzathI tArA zeSa karmone tAtkAlika nAza thaI jaze. sU0 3 caturtha sutrakA avataraNa, caturtha sutra aura chAyA | dugdhAra A saMsArarUpI samudramAM paribhramaNa karavAvALA prANI mATe A susAdhana aneka bhAmAM paNa durlabha che-A vAtane sUtrakAra pradarzita kare che- zuddhAri" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 94 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parISaha Adike sAtha yuddha karane yogya yaha audArika zarIra durlabha hai. isa saMsArameM kuzala tIrthaMkarAdikane jJaparijJA aura pratyAkhyAna parijJAkA viveka kahA hai ! dharmase Tyuta ajJAnI jIva, garbhAdimeM nivAsajanita duHkhakA anubhava karatA hai. yaha viSaya, Ahata pravacanameM hI kahA gayA hai | dharmase Tyuta jIva rUpa AdimeM aura hiMsA AdimeM pravRtti karatA hai . jo muni hotA hai vaha dharmapathameM satata pravRta, Amravarahita aura ratnatraya abhyAsI hotA hai ! vaha asaMyata logoMko jAnatA ; isa liye vaha jJAnAvaraNIyAdi kamako aura unake kAraNoM ko acchI taraha parizAse jAna kara pratyAkhyAnaparijJAse parityAga karatA hai, aura vaha hiMsAse sarvathA virata hotA hai, saMyamI hotA hai, dhRSTatA nahIM karatA hai, sabhIke sukhaduHkhake jAnanevAlA hotA hai, svArake kalyANAbhilASI hotA hai, mokSamArgameM hI satata pravRta rahatA hai, sAvadhAcaraNase rahita hotA hai, bAhAAbhyantara abhinkaMgake parityAgI ho tAhi ora jIvoMmeM Asakti nahIM karatA hai. isa prakArakA muni koI bhI sAvadhAcaraNa nahIM karatA hai. manuSyanA zarIrane audArika zarIra kahe che A dArika (manuSya zarIra) thI ja samasta karmone nAza thAya che. dArika zarIra tiryaMca ane manuSyanuM hoya che; parantu tiryaMcanA audArika zarIranI viMkSA ahiM nathI. manuSyanA ja audArika zarIra karmono kSayanuM kAraNa hovAthI enI vivekSA che. sUtrakAra kahe che--manuSyanuM A dArika zarIra parISahAdikonI sAme yuddha karavA yogya che. A zarIra ja enI sAme yuddha karI zake che, anya vaikiyAdika zarIra nahi ! A zarIranI prApti durlabha che - mahA puNyAnubaMdhathI ja A mahAmUlya manuSya deha prApta thAya che. A mATe ziSyane AzvAsana ApatA gurU mahArAja kahe che ke-"vArmayuddhA manuSyanamena tava sarvavarmayogathe meva mAvata" tame gabharAo nahi amArA vacana anusAra tame pravRttizIla raheze te vizvAsa rAkho A prApta thayela zarIrathI tame karmone zIdhra vinAza karI zakaze, kAraNa ke karmonI sAthe yuddha karavAne mATe audArika zarIra tamane prApta thayela che. A prakAre pahelAM ziSyadvArA karAelA praznane A uttararUpa samAdhAna che. A zarIra dvArA kaI kaI jIva marUdevI jevA A bhavamAM ja karmakSaya karI de che. kaI kaI subAhakumAranI mAphaka sAta ATha bhavamAM, kaI kaI dezanA ardhapudgalaparAvartanakALamAM karmone kSapaka thAya zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. A mATe je prakAthI A saMsAramAM kuzala tIrtha'karAdidvArA parijJAviveka kahevAyela che te anusAra pravRtti karavAvALA muni te ja bhavamAM athavA paraparA rUpathI thoDAka bhavAmAM karmonA vinAza karI muktinA lAbha meLave che. parijJA e prakAranI kahI che. 1 na-parijJA, 2 pratyAkhyAna-parijJA. rijJAnA viveka paNa dravya ane bhAvathI e prakAranA che. strI, putra, mitra ane potAnA zarIranI asAratA rUpathI ciMtana karavuM dravya-viveka che. mamatvano tyAga karavo bhAvaviveka che. tapa ane saMyamadvArA karmonI nija rA thAya che--A prakAranA viveka utpanna thavo bhAvaviveka che. " hu 'cu du vALe namAvu ranaeNpha '' ahiM sUtrakAra pirajJAnA bhedo kahe che. je pUrvotthAyI che, paraMtu cAritranA aMtarAyathI pazcAnnipAtI che, te zruta che-dharmathI athavA manuSyajanmathI patita che-bhraSTa che. zabda vitamAM che. dharmathI patita thavAthI mArUM bhramaNa naraka nigAhika gatimAM thaze, A prakAranu tatpratIkAra svarUpa jJAnathI je rahita che te khAla che. khAla jIva garbhAdika ( garbhAnnuijanya duHkha vizeSa ) mAM Asakta heAya che. arthAt taDapatA rahe che. vari''nA Adi padathI janma, kumAra, yauvana, vRddhAvasthA, maraNu, naraka ane nigodAdikanAM duHkhonu grahaNa thayela che. A du:khAmAM athavA zarIranA vikalpomAM athavA saMsAravikalpeAmAM ja vALa jIva Asakta banI rahe che, athavA- ra r '' enI chAyA "rIyate '" paNa bane che. jenA A atha che ke-bALa-jIva garbhAdikamAM vAraMvAra janma maraNanA pherA karatA rahe che. 66 66 dz bhASA :parinAnA bhedane pragaTa karavA mATe sUtrakAra kahe che ke-cAritra grahaNa karavA chatAM paNa cAritrAntarAyanA udayathI je patita banI jAya che e khAlajIva che. enA chuTakAre| A saMsArathI thatA nathI, naraka nigodyAdrikanA temaja janma, bAlyAvasthA AdinA aneka duHkhonA eNe samaya samaya para sAmanA karavA paDe che. cAritra jevI suMdara vastu hAthamAM AvavA chatAM je tene khAi bese che te manuSya janmanA lAbhathI vaMcita ja banI jAya che. ane teNe tiryaMca Adi gatimAM paribhramaNa karavu paDe che. A mATe A Arhuta pravacanamAM jIvone samajAvavA mATe A pUrvokta kathana ane AgaLa kahevAmAM AvanAra viSaya pratipAdita karyAM che. vakSyamANu viSayamAM sUtrakAra ema kahe che ke-bhagavAna tI kara gaNadharAdikanA A Adeza che ke, je manuSya athavA muni rUpayukta viSayAmAM ane zabdArdika padArthamAM lubdha anela che te, hiMsA temaja cerI, juTha AdimAM pravRttizIla che. ahiM viSayAmAM rUpanI pradhAnatA hovAthI rUpanA grahaNathI zabdAdghikonA, AvAmAM hiMsAnI pradhAnatA hovAthI hiMsAnA grahaNathI mIjA cArI juThe Adi anya AsavonuM grahaNa thaI Aya che. A prakAre " asmiaitat trote " ahiM sudhI A padonA saba Mdha che. je pUrvoktathI viparIta peAtAnI pravRtti rAkhe che zrI AcArAMga sUtra : 3 9 6 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ke hoya che? AnA samAdhAnamAM sUtrakAra "te zuM saMviddhapo muLa" A zeSAMzanuM kathana karatAM kahe che ke - garbhAdikanI prAptinA kAraNarUpa je viSaya kaSAya che emAM je abhilASa vagarano banI A samajI cukela che ke A jIvanuM viSayAdikanA sevanathI ja garbhAdikamAM patana thatuM rahe che ane e dharmathI patita na banatAM karmAstrathI judo rahe che. ahiM "hu" zabda avadhAraNa arthamAM che. AthI e abhiprAya nikaLe che ke je viSayAdikathI nivRtta che e dharmathI apatita ane AsavothI rahita che, bIjA nahi. e ja vAstavika muni che, bIjA nahi. e ja sAcA patha upara che. abhyasta-ratnatrayavALA che. abhyastaratnatrayavALA ja sAcA muni banI zake che, bIjA nahi. AvA muniratna asaMyata lekene viSayakaSAyanA madhyamAM paDelA jeI ane hiMsAdika pApothI anivRtta joIne enAthI nivRtta thaI mana, vacana ane kAyAthI prANIonI hisAthI nivRtta banI jAya che ane bIjAone AvA kAryothI reke che, kema ke e jANe che ke-hiMsAdika pApathI athavA pUrvokata kAraNothI jIvane jJAnAvaraNIyAdika karmone baMdha thAya che. A mATe jJAnAvaraNIyAdika karmone, tathA enA kAraNarUpa sAvadya vyApArone e sArI rIte jJa-parijJAthI jANI pratyAkhyAna-parijJAthI ene tyAga kare che. A prakAre e karma parijJAthI muni mana, vacana ane kAyAthI temaja kRta, kArita ane anumodanathI A badhAne tyAga karanAra hoya che, temaja pacana pAcanAdikathI potAnI jAtane nava koTithI vizuddha rAkhe che. athavA 17 sattara prakAranA saMyamanuM AcaraNa kare che. Ama chatAM enA dilamAM mAnane lezamAtra moha jAgatuM nathI, athavA saMyamakiyA athavA pratilekhanAdi kriyAnA AcaraNathI zuM thaI zake che ? AvI dhRSTatA paNa tenA manamAM jAgatI nathI. upalakSaNathI e vAta paNa mAnavAmAM AvI che ke e muni ATaluM karavA chatAM paNa na te kyAre krodha kare che ke na jAti ane kuLa Adino garva kare che. na te kayAMya zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhAya che, athavA na to keIne Thage che, paraMtu je asaMyamasevI che-asaM. yamamAM parAyaNa che te AvAM akartavya karavAmAM jarA paNa saMkoca karate nathI. munijana dhRSTatA Adi nathI karatA tenuM kAraNa e che ke teo e vicAratA hoya che ke A saMsAranA pratyeka prANI sukhAbhilASI che. bhAvArtha--uddhatatA karavAthI jIvone saMkaleza thAya che, saMkaleza e duHkhane eka prakAra che, munijana Avo koI paNa vyavahAra karI zakatA nathI ke je anya jIvone duHkhakAraka hoya. enI sadA eka ja dhAraNA rahe che ke duniyAnA jeTalA paNa jIva che e badhA mArA samAna sukhAbhilASI che. je prakAre apratikUla AcaraNathI mane duHkhano anubhava thAya che. A ja prakAre mArA aniSTa AcaraNathI emane paNa kaSTa thavAnuM. eTale te samasta jIvomAM ApamatA (AtmatatyatA) mAnatA hoya che. A kAraNe teo koI paNa prANIne svapnamAM paNa ghAta karavAno vicAra sarakhoe karatA nathI. je anya jIvane ghAta karavAnA vicArane nindita samaje che evA bIjAone AvI aniSTa kriyA karavAmAM pravRtta thavAnI preraNA ke upadeza paNa kaI rIte daI zake ? tyAre AvI vAta che te pachI jene ghAta karavAvALA prANIonA kRtyenI te anumodanA paNa karI zakatA nathI, eTalA mATe teo hiMsAdika pApothI navAkoTIthI nivRtta thAya che. A vAta "svekSamAja pratye sAtamu" A sUtrAzathI dhvanita thAya che, athavA ene e paNa artha nikaLe che ke muni pratyeka saMsArI jIvonAM sukha ane duHkha jANe che. arthAt je jIvonAM jeTalAM sukha ane duHkhane udaya Avaze eTaluM eNe bhogavavuM ja paDaze. tene na keI ochuM karI zake che na koI vadhArI zake che. A prakArathI teo samasta jIvonA sukha ane duHkhanA jANakAra hoya che, te paNa teo e samajIne potAnI pravRttine svachaMdI banAvatA nathI. teo evo paNa vicAra karatA nathI ke mArI sArI pravRttithI kaI paNa jIvanA sukha duHkhamAM parivartana thaI zakatuM nathI, te pachI huM mArI pravRttine AvA kAmamAM zuM karavA lagADuM ? sukha duHkhanuM bhogavavuM e pratyeka jIvone karmAdhIna che. huM mArI sArI pravRttithI koI paNa jIvane karmodaya thaDeja TALI zakuM chuM ? A prakArane vicAra karavo munijana mATe yogya nathI tevuM te jANe che. jo ke koI paNa jIva koI paNa jIvanA karmodayane TALI zakatA nathI je jIvanuM je zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thanAra hoya che te thaI ne ja rahe che, AmAM thoDA paNa sandeha nathI. mArA enA pratye zubha karavAnA prayAsathI paNa enu zubha thaI zakavAnuM nathI A nizcita siddhAMta che, te paNa munijana A badhA jIvo tarapha zubha pravRtti ja kare che. koi paNa jIvamAtra taraphe kaSTakAraka pravRtti karatA nathI. enuM kAraNa e che ke te samasta jIvone potAnI mAphaka ja jue che--jANe che, teo sArI rIte anubhava kare che ke je prakAre bIjAonI azubha pravRttithI mane duHkha thAya che eja rIte mArI azubha pravRttithI bIjAne duHkha thaze, A samajI vicArI teo potAnA AcAra-vicArA pavitra tathA khIjAone hitakArI ane tema ja kare che. e mAne che ke teo khIjAnA karmone TALI zakatA nathI, paraMtu eTaluM tA karI zake che ke tenA azubha karmopAnathI bacI zake che. A mATe muni samasta jIvAne potAnA samAna jANI enI na pote hiMsA kare che na khIjAthI karAve che ke na to hiMsA karavAvALAne anumodana Ape che saMsArI jIvAmAM A pravRtti dekhAi Ave che ke teo potAnA svajanane iSTa padArthonI prApti thavAmAM potAne sukhI tathA aprApti thavAmAM duHkhI mAne che. jema ke putra kalatrAhinAM zArIrika ane mAnasika sukha duHkhamAM sukhI duHkhI banyA kare che. koI sthaLe AnAthI viparIta pravRtti paNa dekhavAmAM Ave che, jemake zatrunA sukhI thavAthI keAIne mAnasika kaSTa thAya che ane tenA du:khI thavAthI tene mAnasika sukha thAya che. paraMtu je mAdhyasthyavRttisa Mpanna che. tene samasta prANIone-bhale te potAnA zatru hAya ke hitecchu hoya ene-sukhI dekhI sukha thAya che ane tenA duHkhathI du:kha thAya che, tenAmAM pakSapAtanI dRSTi heAtI nathI; kAraNa ke " sama: zastro Sa mitre j ''samabhAvI samrA zatru ane mitramAM samabhAva rAkhe che. AthI cAlu prakaraNamAM A vAta AvI ke munijana sadA samabhAvI hoya che te samasta leAka-uM, madhya ane adhaH lokamAM varNA dezI hoya che. yaza, kIrti, svapara kalyANa tathA zarIra kAntinI IcchA rAkhavAvALAne varNo dezI kahe che, arthAt -- samasta jIvAne potAnA samAna samajavAnI kAmanAvALA varNo dezI che. munijana samasta jIvAne eka AtmArUpa mAne che ane munijana mudde " ekapramukha hoya che. eka kevaLa mokSamAM athavA mokSanA kAraNa saMyamamAM tenuM aMtaHkaraNa lAgyuM rahe che, teo vikipratINuM hoya che. mokSa athavA tenAM sAdhanAnI tarapha DhaLelI pravRttinuM nAma di che, enAthI viparIta pravRtti vi iche. sAvadya AcaraNurUpa saMsArAbhimukhI vidvipravRttine jene bhalIbhAMti pote pAra karela che-cheADI dIdhI che. rAgadveSa jenA mULa che evA agAdha saMsArarUpI sAgarane jeo tarI cUkayA che teo vikipratIkSNa che. mAhya padArtha putra kalAdikamAM temaja AbhyantaramAM krodhAdikamAM jemane sadA vairAgya thAya che. munijana evA ja potAnA AcAra vicAra rAkhe che ke jenAthI saMsAra avasthAnA strI putrAdikamAM mamatA na thai zake tema ja krodhAdikanA (6 zrI AcArAMga sUtra : 3 99 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa upasthita thatAM paNa tene krodhI na thavuM paDe. A prakAre bAhya ane antaraMga parigrahathI rahita AcaraNa temanuM hoya che. AnuM ja nAma nirviNAcArI che. arthAt -tIrthakara ane gaNudharAdikoe je prakArathI munimArgane upadeza A che e anusAra te mArga para cAlanArA teo hoya che. "prajJAsu karataH" prajA zabdane artha je pedA thAya che evo je jIva te che. emAM arata-anAsakatA munijana hoya che. evo samAraMbha e nathI karatA ke jenAthI jIvonuM akalyANa thAya athavA ghAta Adi hoya. chomAM mamatvarahita rahevuM e paNa prajAmAM arata thavuM che. athavA putrAdikone utpanna karavAvALI strIonuM nAma paNa prajA che. munijana strIvarganI AsaktithI virakta hoya che. kAraNa ke teo jANatA hoya che ke strIo potAnAmAM Asakta thanAra purUSane aneka prakAranA nAca nacAve che. kahyuM paNa che. e dhanane mATe hasatI ane rotI rahe che. bIjAne pitAne vizvAsa karAvI de che paraMtu pote bIjAne vizvAsa karatI nathI. A mATe kulIna purUSonuM e kartavya che ke teo ene zmazAnanI ghaTInI mAphaka parihAra karI de. e purU nA cittamAM praveza karI kayAreka AnaMdita banAve che te kyAreka madenmata banAvI de che. kayAreka enI nAnA prakAre mazkarI kare che te kyAreka bIcArAnuM apamAna kare che. kyAreka ramADe che te kayAreka khinna banAvI de che. evI koI kiyA nathI ke je e na karatI hoya, A pUrvokata prakAranAM samasta vizeSaNavALA e munijana "nAma vana" koIpaNa sAvadya vyApAra karatA nathI. varNa dezI Adi samasta vizeSaNothI munijananI sakala AcAranA parizIlanatA jANI zakAya che. prazcama sutrakA avataraNa, prazcamasutra aura chAyA ! je muni AvA hoya che te kevA hoya che? A vAtamAM sUtrakAra kahe che -Ne ghaNuma" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 100 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasumAn muni padArthajJAnayukta AtmAse saMpanna hokara, akaraNIya pApakarmo kA anveSI nahIM hotA hai ! jo samyatva hai vahI mauna hai, jo mauna hai vahI samyatva hai-isa vastu ko samajho isa samyatvakA AcaraNa vaha nahIM kara sakatA hai jo zithila hotA hai, putrAdikoM ke premameM phasA rahatA hai, zabdAdi viSayoM meM jisakI abhirUci hotI hai, jo pramAdI hai aura jo gRhasthita hai, jo isa samyatva kA AcaraNa karatA hai esA muni, sarva sAvadhavyApAra parityAgarUpa munibhAva ko samyak prakAra se grahaNa kara kArmaNa aura audArika Adi zarIroM ko dUra kare esA muni vIra hotA hai, antaprAMta AhArako sevana karatA hai. esA muni hI saMsAra sAgara ko tiranevAlA, mukta aura virata kahA gayA hai aa udezasamApti vasu zabdano artha dravya che. dravya be prakAranuM hoya che. 1 bAhyadravya, 2 bhAvadravya. bAhya dravya hIrA, motI, suvarNa ane dhana Adi che, ane bhAvadravya tapa, saMyama Adi hoya che. A bhAvadravya jenI pAse hoya che te vasumAna kahevAya che. munijana bhAva dravyavALA ja hoya che, tapa ane saMyamarUpI dravya ja temanI pAse hoya che. A dravyanuM astitva ja pacana-pAcanAdirUpa sAvadya vyApAranI nivRtti svarUpa che. arthAt -jyAM A dravya che tyAM sAvadya vyApAra hotuM nathI. evA e vasumAna muni sarva samanvAgatavijJAna yukata AtmAthI e samajIne ke pApakarma akaraNIya che. ene nathI gaSata, enI abhilASA nathI karate "sarvasamanvIna" A padamAM sarva, sama, anu, Agata evA cAra zabdo che. sama zabdano artha - sabhya. anu zabdane artha - sAmyabhAva. Agatane artha prApta thavuM. arthAt nirdoSa samatA bhAvathI prApta thavuM te samanvAgata che, sarva padanI sAthe samanvAgata karmadhAraya samAsa thayela che. sarva samasta je samanvAgata te sarvasamanvAgata che. bhAvArtha -samatA bhAvathI munijana jeTaluM paNa samyapha jJAna prApta kare che te sarvasamanvAgataprajJAna che. athavA gurU paraMparAthI je jJAna prApta thatuM AvyuM che e paNa sarvasamanvAgataprajJAna che. chaThThA guNasthAnavata munine A guNasthAnamAM jeTaluM jJAna thavuM joIe enI apekSAthI ja e jJAnamAM sarva vizeSaNanI sArthakatA samajavI joIe. padArthonA svarUpanA AvirbhAvaka tathA AcArya paraMparAthI Agata A sarvasamanvAgata jJAna je AtmAmAM pragaTe che te sarvasamanvAgataprajJAna AtmA che, A jJAnaviziSTa AtmAthI munijana e jANe che ke pApa-pApajanaka prANAtipAtadirUpa karma karavA yogya nathI, A mATe te enA aveSI--gaveSaNa karavAnA svabhAvavALA thatA nathI. arthAt pApagavepI banatA nathI. munijanono AtmA paramArthane jJAtA che. AthI e AtmAdvArA pApakarma karavAgya nathI ema e samaje che. zrI AcArAMga sUtra 3 101 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " yat samyak pazyata tanmaunamiti pazyata, yanmaunaM pazyata tatsamyagiti pazyata / " pApakarmanA parityAgathI samyajJAna, enAthI pApakarmane parityAga thAya che. A vAta A sUtrAzathI sUtrakAra pragaTa karatA kahe che- he ziSyavRnda ! tame jene samyajJAna samaje che te muninA kama-saMyamAcaraNarUpa che ane je muninuM karma che. te samyajJAna che ema samaje. A banemAM ekatA che A vAta pragaTa karavA mATe bane sthaLe bane uddezya ane vidheyonA viparyAsaherapherathI kathana karela che-ema samajavuM joIe. jJAnanuM phaLa virati ane samyaktvanuM abhivyaMjana-pragaTa karavuM te che. bhAvArtha-prathama kathanamAM samyajJAna uddezya ane mauna-munikarma-saMyamAcaraNa vidheya, bIjA thanamAM munika uddezya ane samyajJAna vidheya che. cAritranuM nirmANa karavuM ane samyaktvane prAdurbhAva kare te e jJAnanuM phaLa che. nai nityAdvi-A samyajJAnarUpa munikarma zithila, AdramANa, guNasvAdika, vakra samAcAravALA pramatta, gRhastha purUSothI samAcarita banI zakAtuM nathI. je zithila che--maMda pariNamI hovAthI kamara-saMyama yA tapa ArAdha. nAmAM dharma temaja daDhatAthI rahita che evA avasanna pArzva-AdikothI, putrAdikomAM jenuM mamatva pariNAma jAgrata che mATe tenAthI jenuM antaHkaraNa bhIMjAeluM- atizaya mugdha baneluM che evA AhrakriyamANa-atyaMta mahI mAnavothI, zabdAdika viSayamAM jenI rUcI lavalIna che te guNasvAdI che evA guNasvAdIothI, vaka samAcAravALA-jenuM anuSThAna ane vartana kuTIla che evA mAyAvI manuSyothI, nidrAdika pAMca pramAda sevana karavAvALAthI, ane je gharamAM ghaNI AsakitathI rahe che evA gharavAsI gRhasthothI kayAreya paNa A muni-karma sevita thaI zakatuM nathI. A maunane koNa AcarI zake che? A mATe "muniraina" ItyAdi sUtrakAra kahe che, arthAta-upara mujabanA e zithilAdika vizeSaNothI je rahita che evA saMyamI manuSya ja sarva sAvadya vyApAranA parityAgarUpa munibhAva-maunane sArI rIte grahaNa karI karmazarIra-karmaNazarIra evaM upalakSaNathI A audyArika zarIrane paNa vinAza karI de che. vinAzanA prakArane sUvakAra "vArtA sAM" ItyAdi sUtrAzathI pragaTa kare che. samyaktva athavA samatva jevAne jene svabhAva che teo samyaktvadazo che. evA manuSya ja karmone vinAza karavAmAM kuzaLa hoya che. mATe te vIra kahevAya che. e vIra prAnta nisAra purAnI kuLathI AdinA, paryASita-zItala ba-bAlacaNA AdithI taiyAra thayela athavA chAsa AdithI mizrita bAlacaNa Adi, tathA rUkSa-vRtAdika vikRtithI rahita evA bhajananA aMgAra dhUmAdika doSothI rahita hovAthI te sevana kare che-AhArarUpamAM grahaNa kare che. rUddha AhAra levAvALA A munijana oghantara bane che, bhAva gharUpa saMsArathI pAra thaI jAya che. "tI mune virato dazAAH A mATe e ghantara muni tIrNa, mukata ane virata tIrthaMkara prabhudvArA kahevAyA che. zrI AcArAMga sUtra : 3 102 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha --sakala samArabhAthI rahita rAga ane dveSathI varjIta muni cAra ghAtiyA karmonA abhAvathI jIvatA hovA chatAM paNa te mukta ja che. " kRti vImi" A padonA artha AgaLa kahevAI gayA che. pAMcamA adhyayananA trIne uddeza samAsa 5 5-3 5 tRtIya udeza ke sAtha catRrtha uddeza kA saMbandhakathana / prathama sutra aura chAyA / pAMcamA adhyayananA ceAthA uddeza. trIjA uddezanuM varNana karyuM, have sUtrakAra cAthA uddezanuM varNana kare che, pUrva uddezamAM parigrahInA doSonu varNana karI e batAvavAmAM Avyu che ke parigrahanA tyAgathI ja vratI saMyamI ane che. A uddezamAM avyakta-anabhijJa ekalavihArIthI munipaNuM sadhAI zakatuM nathI--A viSaya samajAvavA mATe enA pratyavAya-vighnasamUha pratipAdanIya-kathana karavA ceAgya che. A mATe sUtrakAra sarva prathama tenA doSone pragaTa karavA mATe kahe che " gAmANu0 " ityAdi zAstrajJAnamijJa aura alpavayaska muni ko ekAkI grAmAnugrAma vihAra nahIM karanA cAhiye / buddhi Adi guNAnA je nAza kare che arthAt buddhi AdinA guNa jyAM zrI AcArAMga sUtra : 3 103 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivAsa karavAthI kharekhara zithila bane che. enuM nAma gAma che. enAthI bIjuM gamyamAna gAma-jyAM javAya che te anugrAma che. ekacaryAthI ekAkI grAmanugrAma vihAra karavAvALA je AgamathI avyakta-anabhijJa che. athavA uMmarathI avyakta che athavA Agama ane vaya banethI avyakta che evA munine vihAra niMdya che. ekAkI vihAra karavAnuM tenuM parAkrama niMdA cagya cheprazaMsanIya nathI-Agama anukULa nathI, kAraNa ke A prakAranA muninA tevA ekAkI vihArathI cAritra aMtarAyanA udayathI brahmacarya vratanI skUlanA nizcita banI rahe che. bhAvArtha...AgamathI je avyakta che evA munine ekAkI rAmAnugrAma vihAra kara ucita nathI. je munijana ekAkI vihAra karIne pitAnA parAkamanI prazaMsA kare che tenuM vA prakAranuM kathana nidya che. kAraNa ke zratAdithI avyakta munine te ekAkI vihAra tenA brahmacarya vratanI kSati (nAza)nuM kAraNa banI jAya che. vyakta ane avyaktanA bhedathI muni be prakAranA che. ahiMyA e catubhaMgI bane che. jema (1) je zrutathI paNa avyakta che, ane vayathI paNa avyakta che. (2) mRtathI avyakta che, vayathI vyakta che, (3) zratathI je vyakti che vayathI avyakta che, (4) zrutathI paNa vyakta che ane vayathI paNa vyakta che. AmAM "zrata ane vayathI avyakta che" A prathama bhaMgane khulAse A prakAre che. zrutathI avyaktane matalaba je Agamane jJAtA nathI. vayathI nAnI uMmarane che. ATha varSathI mAMDI rapa varSa sudhIne sAdhu alpa vayaska mAnavAmAM Avela che. A rIte bane prakArathI je avyakta che tenA saMyamanI ane AtmAnI virAdhanA saMbhavita che. ethI ekAkI vihAra tene kalpa nathI. A prathama bhaMga che. mRtathI avyakta ane vayathI vyakta muninI paNa ekacaryA kalpita nathI, kAraNa ke zAstraAgamathI anabhijJa hovAthI tenA bane saMyama ane AtmAnI virAdhanA saMbhavita che. A bIjo bhaMga che. zratathI vyakta ane vayathI avyakta muninI paNa ekacaryA kalpita nathI. kAraNa ke nAnI uMmara hovAthI te muni svAbhAvika capaLatAnA kAraNe sakaLa janatAnI hAMsIne pAtra banI jAya che tathA e pariSaha ane upasargAdikane paNa sahana karI zakato nathI. A trIjo bhaMga che. je muni banne prakArathI vyakta che ane ATha guNothI saMpanna che tenA mATe ane je pratimAonA dhAraka che tenA mATe, tathA je sthavirakalpI che kAraNavaza tenA mATe ekacaryA kalpita che. paraMtu kAraNanA abhAvamAM sthavirakapIne ekacaryA pratiSiddha che. zraddhA, satya, medhA, bahuzrutatva, zakti, akalezitva, dhRti ane vIrya ATha guNa sthAnAMganA AThamA sthAnamAM kahela che. ekacaryAmAM, gupti samiti Adi je sAdhunA guNa che temAM deva ane bhUlanI saMbhAvanA rahe che. te paNa zrI AcArAMga sUtra 3 104 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI pUrvokta paristhiti saMpanna muni ekAkI vihAra karatI vakhate strI, kUtarA, paratIrthika jana vigere dvArA parAbhavita thaI zake che. tathA akalipata-avizuddha bhikSAdikathI prApta bhojananuM grahaNa karavAthI AhAra--saMbaMdhI doSothI paNa te bacI zakato nathI, je kaI vakhata koI rogAdikanuM AkramaNa jyAre tenA upara thAya te evI dazAmAM tenI koI bIjA sajAtIya muni na hovAthI sAravAra paNa ThIka ThIka banI zakatI nathI. AvI avasthAmAM te potAne AtmA temaja saMya. mana virAdhaka paNa bane che. rAgadveSa AdinA vazathI ekalA vihAra karanAra sukhAbhilASI muni samudranA taraMgathI vyAkuLa banIne temAMthI bahAra nIkaLelA mAchalI mAphaka vinAza pAme che. pitAnA samudAya-ga7mAM rahevAvALA muni mATe aneka guNene lAbha thAya che. jema ke munisAmAcArInuM sArI rIte pAlana thAya che. zAstrAdikanA adhyayanathI jJAnAdikanuM upArjana thAya che tenA AdhAre ga7mAM rahevAvALA anya bALa vRddha munijanene sArI rIte nirvAha thAya che. saMyamamAM zithila banelA anya munijanane temAM sthira banAvavA AdithI te jInapravacanane prabhAvaka bane che. tenAthI tenAmAM sva ane paranI tArakatA paNa Ave che. e sUtra 1 dvitIya sutra aura chAyA sUtrakAra "vavi " ItyAdi sUtradvArA pUrvokta arthanuM ja pradarzana kare che. koI koI ekAki-vihArI muni, gRhasyoMse zikSAvacanadvArA upadiSTa hone para bhI kupita ho jAtA hai. esA abhimAnI muni mahAmohase yukta hotA hai. isako vividha prakArake parISahopasargajanita vedanAoMkA anubhava karavA paDatA hai, isaliye vivekI muniko esA nahIM honA cAhiye I use to bhagavAnke kathanAnusAra gurUkI AjJAmeM rahate hue sAvadhAnatA ke ' sAtha vihAra karanA cAhiye sAcA tapa ane saMyamanA AcaraNathI rahita keTalAka ekAkI vihAra karavAvALA mAnava-sAdhu gRhasthajanenI upara teonA dvArA zikSAvacanathI samajaNa apAtAM krodha kare che. ahiM sUtrakAre je sAdhujananA arthamAM muni zabda prayoga na karI zrI AcArAMga sUtra : 3 105 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnya mAnavazabdane prayoga karela che ethI e sUcita thAya che ke ekAkI vihAra karavAvALA sAdhu nidAne pAtra che. ekAkI vihAra karavAvALA sAdhune je kaMI gRhasthajana samajAve che te tenAthI te pitAnuM apamAna samaje che ane kahe che ke A zA mATe mAre apamAna kare che. A vAtano vicAra karIne te samajAvavAvALA upara kedhita bane che, athavA tene samajAvanAra gRhasthajanane te evuM saMbhalAve che ke AvA prakAranA anucita AcAranuM AcaraNa karavAvALA zuM kaI bIjA nathI? je Apa amAre ja tiraskAra karatA raho che. amane ja samajAve che. A prakArathI paNa te saMtapta bane che. athavA "emanuM jIvana vyartha che, e te pitAnA udara nirvAha mATe ja sAdhu thayela che - A prakAranA vacana mAtra kahetAM ja te krodhita banI jAya che. "ji" zabda bhinnakamavALe che. " yuni'' A kriyAnI sAthe tene saMbaMdha hovAthI "kutti ja ? ke paNa kare che ane "mirAnti" zrApa paNa de che. narakanigodAdi gatimAM jIvanuM patana karavAvALA krodhane vazIbhUta kema bane che? Ane mATe sUtrakAra "kannaraItyAdi kahe che eTale ke jene unnata mAna thAya che, jAti AdinA madathI je saMpanna hoya che e manuSya ghaNA bhArI mohathI-prabala kaSAyanA udayathI vivekarahita banI jAya che. viveka vagaranA banavAthI te "sAdhu-mAnava ekacaryAthI kutirUpa phaLanI prApti kare che-A siddhAMtathI anabhijJa banI jAya che. sAthosAthe tene e paNa mAluma nathI rahetuM ke tapa ane saMyamanI ArAdhanAthI zivasukharUpa phaLanI prApti thAya che. A pitAnI manamAnI hAlatamAM pariSaha ane upasargajanya aneka vedanAone teNe vAraMvAra bhayaMkara sAmano karavo paDe che. arthA-AvA ekalavihArI pariSaha upasargajanya evI evI vedanAonI jALamAM phasI jAya che ke jenAthI rakSaNa meLavavuM ghaNuM agharU banI jAya che. A kAraNe ziSyajanenI A vedanAothI sadA rakSaNa banI rahe A abhiprAyathI sUtrakAra kahe che ke-"tatte mA mag" he ziSya ! tame kadApi paNa ekAkI vihAra karavAvALA banaze nahi, nahi te tamAre paNu parISaha ane upasargo. dikothI utpanna aneka prANAMtakArI kaSTone sAmane karavuM paDaze. tame A kaSTanA jANakAra na hovAthI tamone zuM khabara paDe ke ekAkI vihAra karavAthI kaI kaI jAtanAM duHkho ane upadra bhegavavA paDe che. he ziSya ! tame gurUnI AjJAnA pAlaka che. A kAraNe tamane mAruM e kahevAnuM che ke tame kadi paNa ekalavihArI banaze nahi. AvA vartanathI ja tame pUrvokta upadravathI sadA surakSita raheze, zrI sudharmAravAmI kahe che kuzaLa upadezaka bhagavAna mahAvIranuM A pUrvakathita darzana eTale siddhAMta che. Ane abhiprAya e che ke-gurUnI pAse rahevAvALA ziSyone aneka prakArane lAbha thAya che ane tenAthI viparIta ekAkI vihAra karavAvALAmAM aneka doSa utpanna thAya che. zrI AcArAMga sUtra : 3 106 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAkI vihAra karavAvALAnA denuM kathana karI have sUtrakAra gurUnI nikaTa vasavAvALA muninAM kartavyane batAve che. tadaEvA ItyAdi. gurUnI saMjJA jene che te tasaMjJI che, arthAt gurUnA abhiprAya ane ceSTAene je jANavAvALA che. je sannivezana-gurUkuLamAM rahevAvALA che, gurUne vinaya vaiyAvRtti Adi samasta kAryo karavAmAM je agresara rahe che evA muni gurUnA abhiprAyathI athavA niravadya anuSThAnamAM daSTithI ane takti-gurUvaLe pratipAdita sarvaviSayaviratirUpa muktithI vicaraNa kare. bhAvArtha-gurUsamIpa rahenAra ziSya ja tenI AjJAnusAra saMyamane ArAdhanAzIla banIne samyajJAnAdikanA lAbhathI yukta bane che. paNa ekalavihArI nahIM, gurUjananI nikaTa nivAsa karanAra ziSya yatnAo karatAM karatAM vihAra karavAnA svabhAvavALo bane che. gurUnI rUcithI cAlavAnA svabhAvavALA AcArya mahArAjanA abhiprAya anusAra pravRttizIla bane che. keI paNa sthaLe bahAra gayelA gurUnA AgamananuM dhyAna, avalokana karavAnI vRttivALA tenA AgamananI pratIkSAvALA, gurUnA mArga para cAlavAvALA, upalakSaNathI tenI zaiyA-Asana AdinuM nirIkSaNa karavAvALA gurU mATe AhArAdikanI gaveSaNa karavAvALA ItyAdi vAtone paNa saMgraha karI levuM joIe. tathA paryAddhiA-AcArya mahArAjanI AgaLa ane pAchaLa sthita banIne paNa dUravatI na hoya ane gurUpradatta-niyamAdikonA pAlaka hoya arthAt gurUdeva je paNa paccakhANa de tene prasannacittathI grahaNa karavAvALA hoya evA mani ja ekendriyAdika jene AtmaupajyathI dekhIne-arthAt AtmasamAna jANIne tenA upamardanathI virakata hoya gurUnI AjJAmAM rahevAgya hoya che. emanI AjJAnusAra pitAnI pratyeka carcA karavAvALA muni ja temanI samIpa rahI zake che. A sUTa 2 ! tRtIya sutra aura chAyA | A viSayane lagatI bIjI paNa vAta kahe che "he mancamamALe" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 107 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryaDe AjJAnusAra calanevAlA muni gamanAgamanAdi kriyAyeM zAstrokta rItike anusAra karatA huA gurUkulameM nivAsa kare / kabhI kabhI muniguNoMse yukta munike dvArA bhI dvinkriyAdi prANiyoMkI virAdhanA ho jAtI hai, parantu unake vaha virAdhanAjanita karma usI bhavaneM kSINa ho jAte haiM, kyoM kiM apramAdapUrvaka una karyo ke kSapaNArtha prAyazcita karatA hai pUrvokta rItithI AcArya nA AdezanuM pAlana karavAvALA muni jAvAnA samaye AvavAnA samaye, hAtha ane paga phelAvatAM ane enA sakoca karatAM samaye sakala sAvadya kriyAothI sArI rIte rahita khanI temaja hAtha paga Adi avayavAnuM ane peAtAnA besavA uDavAnA sthAnanuM rajoharaNAdikathI paramAna karatAM gurUkuLamAM rahevAne lAyaka bane che, arthAt-gurUkuLamAM nivAsa te muni karI zake je potAnA AcAryanA AdezanuM pAlana karanAra hoya tathA yatnapUrvaka pratyeka gamanAgamanArdika ane hastaprasAraNAdi kriyAonA karavAvALA hoya, yatnathI pravRttizIla sAdhu sakalasAvadya vyApArAthI rahita hoya che. A sUtramAM munienI anya kriyAe ke jemanuM temaNe yathAvidhi pAlana karavAnuM hoya che te batAvavAmAM Avela che. upavezana-besavuM, zayanasuvuM tathA pArzva parivartana-paDakhuM badalavuM A kriyAe munijanAe yathAvidhi karavI joie. gurUnI sAme ukaDU-Adi AsanathI besavuM joIe. e AsanathI jo te vadhAre samaya esI na zake te pRthvIpara-besavAnA sthAnane rUDI rIte joI rajoharaNathI sApha karI zArIrika avayaveAnI TukaDAnI mAphaka saMkoca athavA vistAra ItyAdri arthAt prasAravA Adi kriyAe niyamasara karatA thakA mAranI mAphaka jIvonI virAdhanAthIDarato rahe. eka paDakhe sutela hoya ane bIju paDakhu pheravatAM saceta banI rajoharaNAdikathI e sthAna puMjIne paDakhuM badale. A rIte munie nirantara peAtAnI badhI kriyAo karavI joie. 66 pramAdarahita peAtAnI badhI kriyAe karanAra munijanane kAi kAI vakhata antarAyanA udmayathI je thAya che te sUtrakAra rAmuLasamita " ityAdi sUtrAMzathI pragaTa kare che--muniguNu apramAdathI yukata evA muninA kadAca cAlatA samaye arthAt AvatAM-jatAM, uThatAM besatAMnA samaye zArIrika sparza prApta karI dvIndriyAkrika jIva virAdhita banI jAya che. athavA ahiM para maraNarUpa pazcima-aMtima avasthAnA grahaNathI ene enI pUrva avasthAnu paNa grahaNa thAya che. AthI e vAta samajI levI joIe ke kAi kAI kucchvAdika jIvAnI tenA hastAdikanA aDavAthI virAdhanA thai jAya che. kAI kAI jIva glAna thaI jAya che, kAI kAI saMtApa kare che. ahiMyAM kakha dhananI vicitratA che. jema ke-zailezI-avasthA--sa pannanA zrI AcArAMga sUtra : 3 108 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastAdika avayavanA sparzathI mazakAdika prANIonI virAdhanA paNa thaI jAya che to paNa anyanA kAraNabhUta AtmAnA pramAdAdirUpa pariNAmane abhAva hovAthI ene ka baMdhana thatuM nathI. upazAntamoha, kSINamoha ane sacegI kevalIne yoganA sadbhAva hAvAthI ekasamayasthitika sAtAvedanIya kanA anya thAya che. kemake AmAM sthitinA kAraNabhUta kaSAyanA abhAva che. ahiM e samajavuM joI e---- prathama samaye anya, khIje samaye vedana, ane trIje samaye enA badhAcelA karmanI nirjarA bane che. A rIte trIjA samayane nija ra sAmAyika hovAthI sAmAyika rUpathI kahyo che apramatta saMyati muninA kaanya jaghanya antamurhuta ane utkRSTa antaH-kATIkATIsthitivALA hoya che. ajANapaNAthI pravrutta pramattasaMyati sAdhunA hAtha paga AdinA aDavAthI kadAca koI sthaLe kAI prANInI virAdhanA thai jAya teA ethI enAM kaba Mdha jaghanya ane utkRSTa pUrvokta sthitivALA ane che. paraMtu apramatta muni karatAM pramatta munine vizeSatara karmabaMdha thAya che. A karmabandhano A ja bhavamAM kSaya thaI zake che. ene sUtrathI batAvela che. haiM " ityAdi. (( ,, AnA je pUrvokta kama bandha che te ihaleAkavedanavedyA-patita che. arthAt A ja bhavamAM bhAgavavA ane naSTa thavAvALA hAya che. AkuTTikAthI karAyelA ka mAM zuM karavuM joIe, A "OM" ItyAdithI khatAveluM che--prANighAtathI, prANidhAtanI icchAthI, tathA kAyasa ghaTTana vagerethI je jJAnavaraNIyAdi kama utpanna thAya tathA tenA janaka prANAtipAtAdi karma Acarata ane tene jJa-parijJAthI vicArI ane pratyAkhyAna parijJAthI parihAra karI muni vivekane arthAt dazavidha prAyazcittamAMnA koI ekane grahaNa karI athavA pUrvokta AcaraNu pharI Dhi na karavAnuM A prakAranA vivekane prApta kare che. samajavA chatAM jeNe prANaghAta ityAdi kayu evA muninAM karmAMbandha, tapathI, chedathI, khIjI vakhata dIkSA devAthI tathA gheAratara tapa, sayama, vaiyAvacca AdinA samArAdhanathI e ja bhavamAM nAza pAme che. Anu tAtparya e che ke vivekavAna munie evuM AcaraNa karavuM joIe jethI ka bandha na thAya. prANIonI hiMsAthI, prANighAtanI icchAthI ane zArIrika sa'ghaTTana AdithI utpanna thayela je jJAnAvaraNIyAdika ka che athavA A karmanA utpAdaka je prANAtipAtAdikarUpaka che, e badhAne jJa-parijJAthI jANI ane pratyAkhyAna parijJAthI parityAga karI krusa prakAranA prAyazcittamAMthI eka prAyazcittarUpa je viveka nAmanuM prAyazcitta che enu je pAlana kare che te vivekavAna che. athavA viveka zabdanA artha-pRthabhAva paNa che. " jUthamAva "nA artha che- je kAryanA tyAga karyo che te pharIthI na karavuM. zrI AcArAMga sUtra : 3 109 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A viveka prApta muni potAnI pravRtti evA prakAranI rAkhe che ke jethI ene navIna karmane badhe thato nathI. A rIte sva-para siddhAMtavedI tIrthakara, gaNa dhara ane caturdaza pUrvanA pAThI zrutakevalI bhagavAna pUrvokta prakArathI ane vaphTamANa prakArathI e ja kahe che ke je muni dasa prakAranA prAyazcittomAMthI keIeka prAyacittanuM paNa samyak rItithI sevana kare che te pitAnA karmanA abhAvane eTale tene potAnA AtmAthI judA karavAne kartA bane che. e sU03 caturtha sutrakA avataraNa, caturtha sutra aura chAyA kevA prakArane muni apramAdI hoya che A vAtane kahe che. "te mUvalI" ItyAdi. ese muninI daSTi aura jJAna vizAla hotA hai ye sarvadA iryAsamiti Adise yukta hotA hai aa vaha strI Adike bhogoMkI nirarthakatAse purNa paricita hotA hai vaha strI viSayaka vAsanA ko vividha upAyoMse dUra karatA hai aa esA muni sTiyoMse unake ghara sambandhI kuchabhI nahIM pUchatA, striyoMse mela-jola baDhAnekI kabhI bhI ceSTA nahIM karatA yaha sarvadA vAgusa, adhyAtmasaMvRta ho kara pApoMse sadA dUra rahatA hai I he ziSyoM! isa prakArane | munidharmakA pAlana karo bhUta bhaviSya ane vartamAnakALa saMbaMdhI pramAdanA viSayane dekhavAne jene svabhAva che te prabhUtadazI che. arthAt upAjIta karma kalatrayamAM paNa niSphaLa banatuM nathI tethI tenuM phaLa avazya bhogavavuM paDe che. A prakAranI asaMdigdha daSTithI yukta che. prabhutajJAnI che-prANigaNanI rakSAne upAya, saMsAra ane mokSanAM kAraNonuM jene samyak jJAna che, heya ane upAdeya tatvanuM jene vAstavika bhAna che te prabhUtajJAnI che. je upazAnta che Indriya ane neIndriya-mananA upazamathI tathA kaSAyanA upazamathI je zAtine prApta karI zakela che, IryA Adika pAMca samitiothI je yukata che, athavA sasamyak ratnatrayanI jene prApti che, jJAnA zrI AcArAMga sUtra : 3 110 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dika pAMca AcArothI je sahita che. tathA je yatnAvAna che-pramAdarahita che. e muni gurUnA samIpa rahIne karmone nAza kare che. strI Adi dvArA parISaha tathA upasarga thatAM, A muninuM je kartavya che, tene sUtrakAra " -cAri" padadvArA spaSTa kare che. te kahe che ke-AvA pUrvokata vizeSaNothI yukta ane apramAdI te muni jyAre tenA upara strI vigere Adi dvArA upasarga vagere karavAmAM Ave che, athavA upasarga karavAmAM tatpara te jyAre tene dekhe che, te te vicAre che ke A strI jana mAre zuM apakAra karaze ? kAMI paNa nahIM. ane je samaya mane rega vagerene upadrava thaze e avasthAmAM paNa te strI e regathI bacAvI zakaze nahi ane mane sAtha paNa ApI zakaze nahi. huM pAMca mahAvratadhArI chuM, huM A munikuLane tilakabhUta chuM, viSayika pRhAne meM tyAga karela che - pitAnA jIvananA pahelAnA atrata avasthAnA samasta manerane tyAga karI cukyo chuM, huM jyAre A paristhitimAM upasthita chuM to have A brIjanadvArA apAtA upasargonI huM apekSA kema rAkhI zakuM? tenAmAM zuM zakita che je mane lAkha upasarga karavA chatAM paNa mArA pitAnA padathI vicalita karI zake ? hAM ! e te ene ja lakSathI bhraSTa karI zake che ke je pramAdamaya AnaMdane IcchanAra - pramAdI che. mArA jevA apramAdIne nahIM. kema ke strIone vaza viSayI leka ja banatA hoya che. saMyamI ene vaza banatA nathI. A vAtamAM svamatinI kalpanAno niSedha karIne sUtrakAra kahe che "muninA" ItyAdi. A AkhuMye pUrvokta kathana ane have pachI kahevAmAM AvanAra kathana A badhuM tIrthaMkara gaNadhara Adi dvArA ja upadiSTa che. ahiM "du" zabda avadhAraNa arthamAM che. teoe A saghaLe viSaya 12 prakAranI pariSadamAM pratipAdita karela che. vakSyamANa viSayane spaSTa karavA mATe sUtrakAra kahe che karyAdAmAnaH" ItyAdi. he ziSya! kadAca koI muni grAmadharma-patapotAnA viSayamAM samAsakata svabhAvavALI IndriyathI prabaLa rIte bAdhita karavAmAM Ave to e samaye eNe joIe ke te nirbaLa Indriyone uttejIta nahi karavAvALA rasabaLarahita evA purAtana kALathI Adi annanuM tathA khATI chAzathI mizrita bAlacaNA vagerethI niSpAdita evA ThaMDI-vAsI roTalI AdinuM bhojana kare. nIrasa bhajana karavAthI je grAmadharmanuM upazama na bane-mohanI zAnti na thAya te zuM zuM kare? A prakAranI zaMkAnuM samAdhAna karavA nimitte sUtrakAra "mAmaurya " kahe che arthAta-jIvanayAtrAnA nirvAha mATe sAdhujana evI hAlatamAM zrI AcArAMga sUtra : 3 111 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udarI-bhUkhathI ocho alpa AhAra le. A bAhya tapa che. ATaluM karavA chatAM paNa je grAmadharmanI zAnti na thAya te evI paristhitimAM "kartha sthAne rinTe" hAthane uMcA karI kAtsagapUrvaka zItaLa ane garamIrUpa AtApana ga dhAraNa kare rAtrinA tathA divasanA paNa eka be traNa ane cAra prahara kamathI kAnsarga kare. ATaluM karavA chatAM paNa je grAmadharma zAnta na bane te gAmegAma vicaratA rahe. jyAM pate rekAyela che te gAma che jyAM javuM che te anugrAma che. tyAM e rekAya nahi. chatAM paNa je grAmadharma zAnta na thAya te evI dazAmAM AhArane tyAga karI de. vadhu zuM kahevAnuM hoya ! je upAyathI vaiSayika abhilASA utpanna na thAya-hanuM upazama bane eja upAya karatA rahevuM joIe. paraMtu strIo tarapha manane lAgavA devuM na joIe. strIsaMga karavAvALA mATe je duHkho bhogavavAM paDe che sUtrakAra enuM varNana "pUrvaET" ItyAdi padethI kare che. strIsaMgane lAMbA samaya sudhI paripuSTa karavA mATe kAmI jana dhana meLavavAmAM tatpara rahe che-arthasaMgrahazIla bane che. khetI Adi sAvadya vyApAramAM lAge che, bhUkha tarasa AdinI viTaMbaNAo sahana kare che.matalaba sAvaghavyApArajanya ane bhUkha tarasa Adi janya aneka "e" duHkha vagerene e bhogave che. pachI strIsevanathI uddabhUta karmanA vipAkathI narakAdikonI yAtanAvALuM duHkhavizeSone teNe sAmane karavo paDe che. ane prathama strI prApti mATe lAkaDIo temaja tenA jevA bIjA prahAra temaja pAchaLathI rAjyanA taraphathI daMDarUpamAM maLanAra bandhana kArAgAra ItyAdi aneka prakAranAM duHkha kAmIoe bhogavavAM paDe che. A prakAre prathama strI AdinAM AliganathI "pa" kAlpanika AnaMda ane pachI parabhavamAM narakAdigatiomAM gamanarUpa, e lekamAM hAtha, jIbha, vagerenuM chedana jevA aneka daMDa kAmIoe sahana karavA paDe che. A prakAre pUrvokata daMDa sparza AdinI prAptithI strIprasaMgathI utpanna A kAma, kalahanA AsaMgane utpanna karanAra bane che. A vAta sarva janane mAluma che. strInA nimittathI paraspara aneka rAjAomAM yuddha thayAM che ane teo enA vinAzanA hetu banyA che athavA strI prApti mATe krodha ane rAgane sadbhAva paNa prANIomAM sarvajanaprasiddha che. upalakSaNathI A vAta paNa samajI levI joIe ke strIsaMgathI kAma mAna ane mAyA ItyAdi kaSA paNa udbhave che. A mATe A strIprasaMgane A leka ane paralekamAM sarva prakArathI daMDa ane sparza AdinA karavAvALA temaja kalahanA AsaMgane utpAdaka che e. vicAra karI A badhAne jANIne munie joIe ke pitAnA AtmAne tenA zrI AcArAMga sUtra : 3 112 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sevanathI sadA dUra rAkhe. ane bIjAone paNa enA tyAga mArge dore. ane sarvathA ene tyAga karAve. A prakAre bhagavAnanA vacana anusAra strI-prasaMgane dukhaprada evaM kalaha AsaMgakAraka jANuMne meM AnA parityAgane prakAra kahela che. munie eTaluM e paNa karavuM joIe ke te kayAreya tenI jAtinI, enA kuLanI temaja zaMgArAdikanI carcA na kare. ane tene ekAntamAM kadI dharmAdika upadeza paNa na Ape. temaja strI sAthe tenA viSayanI kaI vAta na kare. arthAtutamAre pati ke che? tamAro e Adara kare che ke nahi? Aje tame udAsa kema dekhAva cho? tamAre zuM saMtAna che, putra che ke putrI ? tame putrIne vivAha karI dIdhuM che ke nahi? karyo che te konI sAthe karyo che? nathI karyo to kema nathI karyo? tamAro jamAI ane tenuM kuTuMba kema che? dharmAtmA che? dhanika che? ke kema. ItyAdi rIte puchavAthI munine pitAnA cAritramAM dUSaNa Ave che. A mATe AvA prazno strIo sAthe karavA munijana mATe niSedha che. e ja prakAre munijane joIe ke te pitAnI saMsArI dazAmAM vivAhita thayelI strImAM paNa mamatva na rAkhe. jyAre tene potAnI strIthI paNa mamatva na rAkhavAne Adeza che tyAre bIjI strIomAM te mamatva kaI rIte karI zake ? arthAt nahi karI zake. munie kRtakriya paNa na banavuM joIe. strIprasaMganI prAptinA nimitta tene aMga temaja upAMgAdikanI ceSTAnA tyAgI banavuM joIe. A kathanathI tene kAyeganA niSedha karavAno Adeza apAyela che. arthAta A prakAranI pravRttithI kAyamane nirodha thAya che. munie vAgusa-vAcaMyama banavuM joIe. ekAMtamAM strInI sAthe vArtAlApAdinahi kara joIe. AnAthI vacanagane nirodha thAya che. A rIte munie adhyAtma saMvRta banavuM joIe, eTale manegane nirodhaka banavuM joIe. A prakAranI pitAnI pravRtti rAkhanAra muni sadA strIprasaMgathI banatA duSkRta ane pApajanaka maithunAdika karmathI nivRtta thAya che. prANAtipAtAdika pApakarmane paNa e upalakSaka che. AnAthI nivRtta thavAthI muni hiMsAdika pApakarmothI paNa nivRtta banI jAya che. evo artha samajI levuM joIe. A prakAre upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che ke, muni A mauna-saMyamanuM sadA pAlana kare. "trImi" A padane artha agAu kahI devAmAM Avela che. pAMcamA adhyayanane cothe uddeza samApta che 5-4 zrI AcArAMga sUtra : 3 11 3 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha udezake sAtha prazcama udezakA sambandha-kathana : 2 prathama sutrakA avataraNa, prathama sutra aura chAyA pAMcamA adhyayanane pAMcamo uddeza tho uddeza samApta thaye have pAMcamA uddezane prAraMbha thAya che. A udezane cothA udeza sAthe saMbaMdha che ane te e prakAre ke-cothA uddezamAM sUtrakAre A raju karela che je ekacaryA karavAvALA avyakta muni che, ene e caryAmAM aneka deSa lAge che. AthI A doSonA nivAraNa mATe temaja jJAnAdika guNanI prAptinA hetuthI munie kahatulya eTale pAMca AcAramAM nita pitAnA AcArya gurUdevanI chAyAmAM ja rahevuM joIe. managati vacana -gupti ane kAyaguptinuM pAlana kare, strI AdinA prasaMgathI sadA dUra rahe, AcArya gurUdevanI chatrachAyAnA nesarAya vihAra kare. e ja munine AcAra che ane e ja lekamAM sArabhUta-uttama mAnavAmAM Avela che. A AcAranuM mokSanA sArathI evA tIrthaMkarAdikoe sevana karyuM che. eTale A ja AcAranuM sUtrakAre pratipAdana yogya samajI A udezamAM pratipAdana karyuM che. sahu prathama dRSTAMtathI AcAramAM sArabhUtatA pradarzita karavAnuM kahe che. "je di' ityAdi. AcArya mahArAja hRdake samAna nirmala ora akSobhya hokara nirbhaya ho | vicarate hai ziSyane lakSyabindu banAvI sUtrakAra kahe che ke he ziSya! AcArya mahArAja kevA kevA guNothI yukta hoya che te huM tamane samajAvuM chuM. ahiM AcArya mahArAjane jaLAzayanI upamA ApavAmAM AvI che. ene matalaba A che ke je prakAre-samabhUmi bhAgamAM sthita jaLAzaya koI vakhata pANI vinAnuM hotuM nathI tema na te kadI te vikRtine prApta kare che. sadA sarvadA pANIthI zrI AcArAMga sUtra : 3 114 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhareluM rahe che. badhI RtuomAM puSpa pAMdaDAM ane jaLacara jatuothI cAre tarapha e haryuM bharyuM rahe che-bhI rahe che. ane sadA zakti ApanAra rahe che. dhULa vagere tenAmAM paDI zAnta bane che. varSARtumAM vRSTinA kAraNe jaLa dhULanA saMparkathI DahoLuM bane che paraMtu varSAkALa bAda dhULa nIce besI javAthI zaradakALamAM e jaLa atyaMta nirmaLa banI jAya che. ane pitAnAmAM rahelA jaLacara jIvenuM sadA pAlana kare che. e prakAre jJAnAdiyukta, chatrIsaguNabhUSita ane pAMca AcAra viziSTa AcArya paNa nIce jaNAvavAmAM Avela cAra bhaMgamAMthI pahelA bhaMgamAM sammilita hovAthI jaLAzaya tulya mAnyA gayA che. temaja ATha prakAranI saMpadAothI paNa e subhita hoya che. te ATha prakAranI saMpadAo-AcAra, zrata, zarIra, vacana, vAcanA, mati, prayogamati ane saMgrahaparijJA che. nirmaLa jJAnAdikothI te pratipUrNa che, mehanIya karmanA upazamanathI te upazAntaraja hoya che.SajIvanikAya, caturvidha saMgha tathA gacchamAM rahevAvALA sAdhuonA ane pitAnA AtmAnA sArI rIte rakSaka hoya che. strI, pazu, napuMsaka AdithI varjIta sthAnamAM e rahe che. A mATe jaLAzayanA samasta vizeSaNa temanAmAM baMdhabesatAM che. hada-jaLAzayanI upamA devAthI A vAta jANI zakAya che ke jevI rIte jaLAzaya cAra prakAranAM hoya che e ja rIte AcArya paNa cAra prakAranA hoya che. te cAra prakAra cAra baMgathI jANI zakAya che. jema (1) keI eka AcArya sItA sItedA nadInA pravAhanI taraha-jemAMthI bIje pravAha phuTate hoya che ane bahArathI bIjo pravAha paNa emAM AvIne maLatuM hoya che. (2) bIjA keI eka AcArya padmahada Adi samAna-jemAMthI pravAha nikaLe che paraMtu bIjo pravAha AvI temAM maLI zakatA nathI tevA-hoya che. (3) kaI eka AcArya khArA sAgara jevA jemAMthI koI pravAha te nIkaLato nathI paraMtu jenAmAM bIjA pravAho AvI maLe che AvA hoya che. (4) kaI kaI evA paNa AcArya hoya che je manuSya lokathI bahAra evA samudranI peThe ne emAMthI bIje kaI pravAha nikaLe che ane na te emAM koI pravAha AvIne maLatuM hoya che. AmAM prathama bhaMganA aMtargata AcArya zAstra zIkhe che ane zIkhaDAve che. jaLanA AvavA javAnI mAphaka temanAmAM jJAnanuM AvavuM-javuM banatuM rahe che. A bhaMganA antargata AcArya sthavirakalpI hoya che. bIjA bhaMganA antargata tIrthaMkarAdi hoya che. kAraNa ke temanAthI jaLapravAhanA nirgama samAna artharUpathI AgamanuM zrI AcArAMga sUtra : 3 115 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigama thAya che. kaSAyanA udayanI asaMbhavatA hovAthI temanAmAM jaLa pravAhanA pravezatulya bIjAothI mRta ane adhyayana Adina praveza saMbhava nathI hote. tapa ane saMyama Adi dvArA karmane abhAva svataH banI rahe che. AthI temanAmAM nigamasthAnIyatA siddha bane che, ghAtiyA karmono kSayathI, navA karmonA AgamananI asaMbhavatAthI emanAmAM enA pravezane abhAva che. trIjA bhaMga mujaba lavaNasamudratulya yathAlandika sAdhu che, jeTalA samayamAM bhInA hAthanI rekhA zuSka hoya che eTalA samayathI lagADI pAMca rAta ane divasanA samayanuM nAma ahiM landa mAnyuM che. A landa kALanuM ulaMghana nahi karavuM te yathAlanda che, A kALane anusAra je cAle che-pitAnI carcA karavAvALA che te yathAvi sAdhu che. A sAdhu utkRSTa rIte pAMca rAta divasa sudhI eka gAmamAM rahI zake che. A yathAlanda kalpane pAMca munionA samudAyarUpa gaNa pALe che. A muni jinakalpInI tulya AcAranuM pAlana kare che. A gaNa AcArya AdithI zrata AdinuM adhyayana te kare che, paraMtu bIjAne mATe te tenuM pradAna karatA nathI. A mATe temane lavaNasAgaranI tulya gaNyA che. kAraNa ke temAM jJAnAdikane praveza hovA chatAM paNa temAMthI bahAra nIkaLatuM - anyane mATe tenuM pradAna thatuM nathI. cothA bhaMganA antabhUta pratyeka buddha che. e na te koInAthI jJAnAdika grahaNa kare che na koIne e tenuM pradAna kare che. manuSyakSetrathI bahAra rahetA samudranI taraha enAmAM praveza ane nirgama banene sarvathA abhAva rahe che. prathama bhaMganA antargata sthavirakalpImAM zrutanA AvavA-javAne saMbhava hovAthI sUtrakAra enA svarUpane pragaTa kare che. "E" ItyAdi. e ziSyane saMbodhana karIne kahe che ke-he ziSya ! jema pravAhanI vacamAM rahele hada ke jemAMthI bIjo pravAha nIkaLe che ane jemAM bIjo pravAha AvIne maLe che akSobhya hoya che, eja rIte e AcArya paNa sarva prakArathI Indriya ane Indriyane upazamarUpa guptithI sadA rakSita rahyA kare che. AcAryanI samAna bIjA munijana paNa je A prakAranA guNothI saMpanna hoya te badhA A bhaMganA antargataja samajavA. A vAtane "pha" ItyAdi sUtrAzathI pragaTa kare che-viziSTa saMyamanuM je ArAdhana kare che te maharSi kahevAya che. e maharSi hadanA samAna hoya che. e prajJAnasaMpanna hoya che. prajJAna zabdano artha ahiM Agama che. kema ke prakAza AdinI mAphaka emanA dvArA sva ane parane yathArtha rItathI baMdha thAya che. A Agama jenAmAM hoya che arthAt je Agama tatvanA jANakAra che te prajJAnavAna che. zrI AcArAMga sUtra 3 116 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakA:prajJAnasa`panna muni paNu, khodhya-samajavA yAgya padArtha jyAre dUra hAya che ane ghaNI muzkelIthI jANavAmAM Ave che athavA kayAMka kacAMka hetu udAharaNAdikanA svarUpanuM vAstavika bhAna tene heAtuM nathI. e samaya e padArthanA svarUpamAM sa MdehazIla ane che, evI hAlatamAM te samakitanA lAbhathI cita rahetA haze ? uttara--A vAta nathI, AnuM spaSTIkaraNa sUtrakAre prabuddhA " A padmathI karela che. khodhya artha cheTa hAvA chatAM paNa athavA hetu ane udAharaNanu samyag parijJAna na hovAthI paNa te e paTTAmAM sadehazIla banatA nathI, kAraNa ke te tIrthaMkara bhagavAnanI AjJA anusAra ja peAtAnI pravRtti kare che. je vAta samajavAmAM nathI AvatI enA para e avizvAsI nathI banatA. temanI AjJAnI mAphaka ja teo tattvAnuM parizIlana kare che. enA para sadA dRDha vizvAsa rAkhe che. tenu nAma ja samita che. zakA:--Ama hovA chatAM paNa karmanA doSone laI kadAca sAvadhanyApArAnA AcaraNathI nivRtta na thAya te AnA kayA uttara che? uttara--A zaMkA ThIka nathI, kAraNa ke e pacanapAcana Adi sAvadya vyApArAthI sadA virakata rahe che. karmanA udayanuM kAraNa nivArI zakAtuM nathI, to paNa e pacana pAcanAdarUpa sAvadya vyApAromAM prANa javAnI chellI ghaDI sudhI paNa pravRttizIla thatA nathI. A kathana upara vizvAsa rAkhavA joI e. A pUrvokta maharSijana samAdhi maraNarUpa kALanI cAhanAthI tathA AgaLa paNa je viSaya kahevAmAM AvanAra che e rIte A satya che ema mAnI ratnatrayarUpa mukita mAgamAM sarva prakAre udyamazIla rahe che. bhAvArtha :--AcArya athavA munijana meAkSamAmAM nirbhaya ane icchA vagaranA khanI vicaraNa kare che. AthI ja pUrvokta prakArathI emane hadanI upamA ApavAmAM AvI che. sUtrastha Iti zabda adhikAranI samAptinI sUcanArUpa che. " zrImi ' padano atha pahelA ghaNA uddezemAM pragaTa karavAmAM AvI guela che ! sU0 1 5 dvitIya sutrakA avataraNa, dvitIya sutra aura chAyA / AcArya mahArAjanA adhikArane kahI sUtrakAra have ziSyajananA kartavyUnuM varNana kare che. " vittiniSka '* ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 dd 117 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMzayAtmA ziSya kabhI bhI samAdhi nahIM pAtA koI 2 guhastha bhI tIrthakarAdike upadezAnusAra pravRti karanemeM tatpara rahatA hai aura koI koI anagAra bhI kisI jJAnI munike dvArA tIrthaMkarAdi-upadezAnusAra pravRtti nimittaprerita ziSya kabhI bhI nirviNa (du:khita) na hove ! munie janendra upadiSTa tatvamAM zaMkAzIla banavuM na joIe. kema ke zaMkitavRtti rAkhavAthI cittamAM zAnti AvI zakatI nathI. Aja vAta sUtrakAra pragaTa kare che. vicikitsA zabdane artha saMzaya che. A saMzaya muninA cittamAM koIpaNa tatvamAM cAhe dezarUpamAM hoya cAhe sarvarUpathI hAya. saMzaya tenA cittane kyAreya na levA de nahi. kema ke saMzayane svabhAva e prakAranA hoya che ke teno udaya thatAM AtmAne-rUtatataH paraspara virUddha aneka viSayonI tarapha deryA kare che, saMzayAtmA prANI mohanIyanA udayathI yuktisiddha padArthamAM paNa mugdha banI jAya che. dharmAstikAya adharmAstikAyAdi padArtha yuktisiddha eTale vItarAga prabhudvArA pratipAdita che, tapa ane saMyama paNa jInendradeve ja batAvela che to paNa saM dehazIla manuSya AmAM paNa saMdeha karatA dekhAya che. adhika zuM kahevuM? saMdehazIla manuSya jIvAdika padArthonA astitvamAM paNa sadA sadeha karyA kare che. sukhAdhigama, durabrigama, ane anadhigamane bhedathI traNa prakAre artha thAya che, jenI zotrAdi Indriye pitAnA viSayabhUta padArthanA viSaya karavAmAM anupahata (akhaMDa) che. evA manuSya-Adine zabdAdika arthane pratyakSa sukhapUrvaka-koIpaNa jAtanI rUkAvaTa vagara sArI rIte thAya che. jenI Indriya-zrotrA. dikomAM keI deSa che ene ene pratyakSa daradhigama-bhAre kaTathI thAya che. je baherA Adi che tene zabdAdika padArthone anadhigama thAya che, anadhigama koI vastu nathI A mATe emAM te saMdeha thatuM ja nathI. saMdeha vastumAM thAya che je zrI AcArAMga sUtra : 3 118 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, saMzayAtmA prANI mohanIyanA udayathI yuktisiddha padArthamAM paNa mugdha banI jAya che. dharmAstikAya adharmAstikAyAdi padArtha yuktisiddha eTale vItarAga prabhudvArA pratipAdita che, tapa ane saMyama paNa jInendradeve ja batAvela che to paNa saMdehazIla manuSya AmAM paNa sadeha karatA dekhAya che. adhika zuM kahevuM? saMdehazIla manuSya jIvAdika padArthonA astitvamAM paNa sadA saMdeha karyA kare che. sukhAdhigama, duradhigama, ane anadhigamane bhedathI traNa prakAre artha thAya che, jenI zrotrAdi Indriye pitAnA viSayabhUta padArthanA viSaya karavAmAM anupahata (akhaMDa) che. evA manuSya-Adine zabdAdika arthane pratyakSa sukhapUrvaka-koIpaNa jAtanI rUkAvaTa vagara sArI rIte thAya che. jenI Indriya-zrotrA. dikomAM keI doSa che ane ene pratyakSa daradhigama-bhAre kaSTathI thAya che. je baherA Adi che tene zabdAdika padArthone anadhigama thAya che, anadhigama koI vastu nathI A mATe emAM te saMdeha thatuM ja nathI. saMdeha vastumAM thAya che je athavA-"vittiLicha"-enI saMskRta chAyA 'vijJaSTNA paNa thAya che. jene artha e thAya che ke vidvAna munio ke jeo saMsAranI asAratAthI sArI rIte paricita banI cUkyA che, jeoe sArI rIte sAMsArika pratyeka padA nuM vAstavika svarUpa jANI lIdhuM che, teonI niMdA dhRNA karavAvALA anyamatI nIce trAdikanA baMdhaka thAya che ane ratnatrayarUpa samAdhinI prAptinA lAbhathI te sadA vaMcita banI rahe che. ratnatrayarUpa samAdhine prApta karavAvALA kevA jIva hoya che-A pragaTa karavA mATe TIkAkAra "sitA" ityAdi sUtrAzanI vyAkhyA kare che. koI eka laghukamI saMsArI jIva che ke zabdAdika viSayenA anurAgathI ane putrAdikonA snehathI temAM mohita banI rahe che, tenA mamatvamAM phasI rahe che te paNa laghukamI -karma alpa-hovAthI te tIrthakara ane gaNadharAdi e kahela upadezanuM anusaraNa kare che, e ja rIte je koI eka saMzayavihIna hoya che te paMcendriyonA viSayo ane putra ane patninA anurAgathI vimukha banI aNagAra avasthA-saMpanna bane che ane tIrthaMkarAdipraNIta upadeza anusAra pitAnI pravRtti cAlu rAkhe che. AcAryuM batAvela mArga anusAra je pravRtti kare che ene samyaktvane lAbha thAya che. A vAtane "anuddi ItyAdi sUtra dvArA sUtrakAra pragaTa kare che. AcArya dvArA apAyelA upadezane anurUpa cAle che tene ratnatrayarUpa samAdhine lAbha thAya che. ane tenA dvArA e tarapha pravRtti karavA mATe prerita karAyela bIjI vyakti paNa je sAvadha vyApAramAM pravRttizIla vyaktionuM anusaraNa karatA nathI ane pite paNa karatA nathI, te sarva viSayanI viratirUpa vairAgyane dhAraNa kema karI zakatA nathI? arthAta-avazya dhAraNa karI zake che. zrI AcArAMga sUtra : 3 119 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryo sUcavelA mArga upara cAlavAvALA prANI zaMkA, AkAMkSA AdirUpa mithyAtvane dUra karI ene choDI samyaktvane prApta karI le che. athavA-AcArya pratipAdita siddhAMtane jANavAvALA keTalAka manuSya ane munio dvArA saMyamanI rItanA pAlananA viSayamAM upadiSTa muni jJAnanA anudayathI ane buddhinI maMdatAthI AcArya pratipAdita siddhAMtane yathAvat pAlaka na hovAthI zuM khinna nathI thatuM? arthAt avazya khinna thAya che. bhAvArtha prerita hevA chatAM paNa jyAre te yathAvat saMyama ane tapane ArAdhaka banI zakatuM nathI tyAre tene eka prakAranI AtmaglAni thAya che, A avasthAmAM e vicAre che ke huM abhavya chuM, saMyamane pALaka huM banI zakate nathI, e ja kAraNa che ke A viSaya mane vAraMvAra samajAvavAmAM Ave che, AcArya mane samajAvavAmAM jarA paNa kasara rAkhatA nathI chatAM paNa huM yathAvat rItathI temanA kahevA mujaba cAlavAmAM asamartha ja banI rahuM chuM. A prakArane pazcAtApa karavAvALA sitajana ane asitajanane AcArya AzvAsana ApIne kahe che ke "he bhavya ! tuM udAsa banI AtmaglAni na kara. tuM bhavya che, tane samakitane lAbha thAya che, samakita graMthibhedathI ja thAya che, granthibheda te bhavyane ja thAya che, abhavyane nahi abhavyane te "huM abhavya chuM" e khyAla paNa nathI Avate " e vicAra karI tame nirAza na bane che. sU02 che tRtIya sutrakA avataraNa, tRtIya sutra aura chAyA ! A viSayethI viratirUpa nirveda 12 kaSAyanA kSayopazamamAMthI kaI ekane satva hovAthI bane che. te viSayaviratirUpa nirveda je tane prApta thaI cUkyuM che te tene darzana mehanIya ane cAritramohanIyanA kSapazamanI prApti thaI javA chatAM paNa A samaya jJAnAvaraNIya karmane sadbhAva hovAthI ja pratipAdita tatvArthamAM sakala vastunA bedhaka jJAnanI prApti thayela nathI. mATe tame te adhigama-jJAnanI prApti mATe jInapratipAdita vacamAM zraddhAnarUpa samyaktvanuM avalaMbana karo A vAtane sUtrakAra samajAve che. "tameya" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 120 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakarone jo kucha kahA hai vaha sabhI satya aura nizaMka hai .. ! vItarAga prabhue 12 prakAranI sabhAomAM dharmadravya, adharmadravya, AkAzadravya, kAladravya ane pudgaladravyanuM je varNana karela che. te bhagava-prarUpitA dravya vAstavika satya che. sUtramAM "va" pada anya tIrthika prarUpita tatva vAstavika nathI. A vAtane bodhaka che. niHzaMka zabda e pragaTa kare che ke bhagavAne je sUkSma antarita tathA dUra rahelA padArthonI prarUpaNa karI che ane je kevaLa zAthI ja jANI zakAya che evA paramANu Adi padArthomAM "A che ke nathI" A prakAranA saMdehanuM nAma zaMkA che. AvI zaMkA jenAmAM nathI e niHzaMka che. bhAvArtha-sva samaya ane para samayanA jJAtA AcAryonI aprAptithI dezakALa ane svabhAva viprakRSTa evA sUkSma, atIndriya padArthomAM enA sAdhaka heta dRSTatenA abhAvathI ane jJAnAvaraNIya karmanA udayathI samyajJAna chadmastha ene thatuM nathI. te paNa muniyee ina pravacanamAM saMzaya rahita rahevuM joIe. kadI emanA viSayamAM saMzaya na karo kAraNa ke satya ane vidyamAna pratipAdaka ja vItarAga prabhunAM vacana bane che. A mATe emAM zraddhA ja rAkhavI joIe. kahyuM paNa che-- vItarAgA hi sarvajJA mithyA na bruvate kvacit / yasmAttasmAd vacasteSAM tathya bhUtArthadarzakam // 1 // vItarAga ja sarvajJa hoya che, e kaI paNa sthaLe kaI paNa avasthAmAM mithyA bhASaNa karatA nathI, AthI temanuM vacana ja satya ane vidyamAnapratipAdaka bane che. zaMkA-zaMkA zuM gRhasthane ja thAya che ke saMyamI janene paNa thAya che? uttara-zaMkA bannene thAya che. zaMkAnuM kAraNa mohanIya karmanA udayanI prabaLatA che A karma bannemAM saMbhavita che. caturtha sutrakA avataraNa, caturtha sutra aura chAyA | je zikSA grahaNa karavAnA abhilASI che tene zaMkA thAya che A viSayamAM je vicAravAnI vAta che te sUtrakAra kahe che-"raDhiA " ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 121 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koira zraddhAlu visvAsI manuSya, dIkSA leneke bAda jinokta jIvAdi tanhoMmeM sadehU hone para jinokta sabhI tattva yathArtha hI haiM, anyathA nahIM ho sakatA isa prakAra una tattvoMko samyapha mAnatA hai aura vaha bAdameM bhI unako sarvadA samyapha hI mAnatA hai koira samyak mAnanebAlA bAdameM asamyapha mAnane lagatA hai aa koI ra asamyapha mAnanevAlA bAdameM samyapha mAnane lagatA hai koI 2 samyapha mAnanevAlA bAdameM bhI sarvokta padArtho ko samyapha aura asarvajJokta padArtho ko asamyapha hI mAnatA he jina bhagavAna se kathita honeke kAraNa jo padArtha samyapha hI hai unako asamyaka | mAnanevAlA koI 2 bAdameM bhI mithyAdaSTiyoM ketandhako samyapha mAnatA hai aura jinokta tattvoMko asamyapha mAnatA hai. sadeharahita saMyamiyoMko cAhiye ki vaha sadehazIla logoM ko saMyamameM udhogazIla honekI preraNA kare . isa preraNA se saMyamake virodhI jJAnAvaraNIya Adi karmo kI paramparA naSTa ho jAtI hai | | saMyamArAdhanameM satata jAgarUka muniyoM ke AcaraNakA anukaraNa karo . bAlabhAvameM kabhI bhI mata paDo ! vItarAga vacanamAM vizvAsa ho e ja zraddhA che. A zraddhAviziSTa vyaktinuM nAma zraddhA che. mokSamArgamAM vicaraNa karavAvALA munidvArA saMyamane gya banAvelA-saMyama dhAraNa karavAnI tarapha pravRtta banelanuM nAma samanujJa che. saMyama jeNe dhAraNa karI lIdhela che arthAt vairAgyapUrvaka bhAgavatI dIkSA jeNe svIkArI che te saMpravajatuM che. AvI vyaktine kadAcita jIvAdika tattvanA svarUpamAM sanDeha thaI jAya che te te A aTala zraddhApara ke "jInendradeve je kAMI kahyuM che e niHzaMka satya tatva che." potAnI satnehazIla pravRttine dUra kare che, AthI te uttarakALamAM samakitanA lAbhane adhikatAthI prApta karI le che. ane zrI AcArAMga sUtra : 3 122 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAdika tamAM sanDehazIla hovAthI mithyAtvaprakRtinA udayamAM te samakitalAbhathI vaMcita bane che. kadAca uttarakALamAM samakita prAptinI adhikatA ene na maLe te samakti lAbha jeTalA rUpamAM ene pUrva avasthAmAM maLe che e rUpamAM banyuM rahe che, athavA enI apekSA ochI thaI jAya che. bhAvArtha-AtmA upazama-samakitanA kAraNe antaramuhurta pachI niyamathI athavA samakitanA abhAvathI mithyAtvadazAsaMpanna banI jaze athavA kSAyopathamika samakitavALA thaI jaze. kSApazamikathI AgaLa vadhI te kSAyikasamyagdaSTi thaI jAya che. A prakAranI vicitra AtmapariNatinuM pradarzana karAvatAM sUtrakAra kahe che ke, navacanamAM zaMkArahita rahI pravRttizIla e prANIne e samaya "jinekta tatva ja satya che? A prakAranA vizvAsathI samakitane lAbha thAya che. kAraNa ke samakitane rokavAvALA je zaMkAdika doSa che te e samaye enA AtmAthI dUra thaI jAya che. (1) "kiita anya mAnava anya mati" jIna pravacanamAM zraddhAsaMpanna e mAnavanuM jJAna je pahelAM samakita rUpamAM hatuM. uttara kALamAM bIjA dharmanAM zAstronA sAMbhaLavAthI athavA te dhutArA mANase ke jeNe jIna graMthomAM ekAnta rUpathI nizcayanayanuM varNana karyuM che evA graMthonA avelekanathI matimAM bhramaNA utpanna thaI javAnA kAraNe hatyAbhAsa ane duSTAntAbhAsane paNa sAcA heturUpa ane sAcA daSTAntarUpa mAnI le che, AthI te mithyAtvathI yukta banI javAnA kAraNe samakitathI vaMcita aMtaHkaraNavALo banI jAya che. kemake enA hRdayamAM viparIta zraddhAne nivAsa thavA pAmyuM hoya che. A kAraNe e syAdvAdasiddhAMtanA rahasyane bhUlI javAthI jikata samyaktane paNa asamyakrUpathI mAnavA lAgI jAya che. anekA ntavAdane pachI te e khaMDana karavA mAMDe che, acAnaka ja kahI uThe che ke vAha! syAdvAda siddhAMta ! tuM to eka vilakSaNa ja siddhAMta che. sat asata, nitya anitya Adi aneka paraspara virodhI dharmone je tuM eka ja sAthe svIkAra kare che, bhalA A paNa koI vAta che, are ! je sat che te asat na thaI zake zrI AcArAMga sUtra : 3 123 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane asat sat thaI zake nahi. A prakAre je vastu nitya che te anitya kaI rIte thai zake ane je anitya hoya te nitya kema thaI zake. jo paraspara virUddha dharmAne paNa ekatra avasthAna mAnavAmAM Ave te pachI jagatamAM virodha nAmanI koI vastu ja nahIM rahe-samasta vastuemAM paraspara ekatA ja manI javAnI; paraMtu AvuM te nathI, AthI e anekAntavAda yutiyukata siddhAMta nathI. tema evA keAI hetu ke dRSTAMta paNa nathI ke jenA jora upara eka ja vastumAM paraspara virodhI dharmAMnI sattA ekarUpa banI zake. (2) asabhyaniti manyamAnacerA sanyA matti 'mithyAtvanA anuba`dha jemanA AtmAmAM lAgela che. evA manuSya vItarAga pratipAdita tatvane asamyak samaje che. mithyAtvanA AvezamAM e vicAre che ke " jaina siddhAMtamAM zabdane je pudgalanI paryAya mAnavAmAM Avela che te sAcuM nathI " Aja prakAre AtmAne vyApaka na mAnI ene svadeha pramANa mAnela che e mAnyatA paNu ucita nathI, ityAdi rUpathI te AtmA vItarAga pratipAdita tatvamAM asamyapaNuM jue che. A prakAranI enI mAnyatAnuM kAraNa prabala mithyAtvanA udaya che, enI prabaLatAmAM e khIjI paNa aneka anarthaka mAnyatAonI kalpanAne samyak mAnyA kare che. jagatane Izvara kaIMka mAnavAnuM paNa A kAraNa che. A prakAre ane mithyAtvanI vAsanAthI prabhu kathita mArga ulTA--ayathA pratibhAsita khane che. parantu jyAre enI niSpakSa AcAryAdikanA samyag upadezathI athavA pariNAmanI vicitratAthI athavA mithyAtvanA upazamathI AMkha khule che--tatvanuM vAstavika bhAna ene thavA pAme che tyAre enI pUrva mAnyatAmAM sahasA parivartana thai jAya che. saMzaya dUra thatAM ja pharI ene e nizcaya khaMdhAI jAya che ke vItarAge tatvAnA svarU pane je rIte kahela che te ja vAstavika che. zabda AkAzanA guNu nathI paNa pudgalanI ja eka paryAya che. kadAca e paulika na hota tA enA dvArA kahyuM indriyanA je upaghAta jovAmAM Ave che te AkAza amUrtika hovAthI enA zrI AcArAMga sUtra : 3 124 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNane paNa amUrtika hovAthI kaI rIte thaI zake ? e prakAre anugraha paNa je zabdathI ene thAya che e paNa na thaI zake. bhalA! amUtika AkAzathI paNa kadI anugraha ane upaghAta thaI zake? anugraha ane upaghAtakAraka hovAthI zabda mUrtika ja che, A prakArathI te yuktivAdanA baLa upara pitAnA pUrvabAdhaka takane choDI de che. AthI enuM e jJAna samyak banI jAya che (3) jyaniti mancamAnava za mavati" mithyAtvanI vAsanAthI jenuM antAkaraNa vAsanAvALuM bane che tathA jItendra pratipAdita siddhAMtanuM jeNe parizIlana paNa karyuM nathI, evA manuSyanA cittamAM syAdvAda tatva barobara nathI " A prakArane asamyaka uddabhUta thAya che, e kAraNathI e syAdvAda siddhAnta pratipAdita kathanane asamyak mAne che. ane kahe che ke jIna zAstramAM evuM lakhyuM che ke eka pudgalanA paramANu eka samayamAM 14 rAjUpramANu gamana kare che. tethI A vAta samajamAM besatI nathI. kAraNa ke eka samayamAM ja saptama narakathI uThI kaI rIte lekanA anta sudhI e pahoMcI zake. A prakAranI mAnyatAvALA jJAna kutarkathI bharelA hoya che, ane e ja kutarkanA baLa upara teo A pUrvokta mAnyatAne niSedha kare che. niSedhamAM te evI kuyukita raju kare che ke eka ja samayamAM jyAre paramANu 14 rAju pharI zake che to tene lokanA Adi ane antanA pradezanI sAthe yugapata saMbaMdha hovAthI paramANumAM paNa 14 rAju pramANatA AvI jAya. A sivAya yugapata Adi antanA pradezanI sAthe ene saMbaMdha hoI zake nahIM. ane je ene yugapatu saMbaMdha mAnavAmAM Ave te lekanA Adi aMta pradezanI paNa ektA AvavAnI, AvuM kahevAvALA ajJAnI vItarAgane upadezela AgamathI jANakAra na hovAthI A vAtane samajI zakatA nathI ke svAbhAvika pariNAmathI eka paramANu tvarita gativALA hovAthI eka samayamAM asaMkhya pradezanuM ulaMghana karI zake che.(4) "samyagiti manyamAnasya samyak vA asamyak vA samyak bhavati utprekSayA" upAdeya vastune upAdeya rUpathI ane heya vastune heyapaNAthI mAnavAvALA tathA jJAta viSayane niHzaMkarUpathI mAnavA ane jANavAvALA samyagdaSTinuM jJAna samyaka hoya che. "sarvajJa taraphathI kahevAmAM Avela viSaya samyapha ane asarvajJa dvArA pratipAdita viSaya asamyak che " A prakAre A banne vAtane samyakunayanI apekSAthI vicAra karavAvALA samyagdaSTi manuSyanuM jJAna sAcuM ja mAnyuM gayela che. (5) "aniti manyamanI sabhya nA sabhya 3khya mavatti karAyA syAdvAdanayanI apekSAthI ja jIva ane achavAdi tatvonuM svarUpa kahevAmAM Avela che. A mATe e svarUpaviziSTa te jIvAdika tatva samyak ja che. paraMtu chaghasthonI dRSTimAM A tathya vicAraNA ThIka ThIka samajavAmAM nahi AvavAnA kAraNe tenuM jJAna adhUruM rahe che. eTale te vastunA vAstavika svarUpathI anabhijJa banI zrI AcArAMga sUtra 3 1 25 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAntamata-pratipAdita vastunA ayathArtha svarUpane yathArtha -samyapha ane yathArtha svarUpane asamyak mAnI beThA che. A mATe yathArtha svarUpa jANavAvALAnI daSTimAM A tenI mAnyatA ayathArtha rUpa ja che. kema ke jevI pratIti thAya che tevuM jJAna tene thAya che. asamyak pratItinuM kAraNa asamyak paryAlocanA ane aparizuddha adhyavasAya che. AnuM paNa kAraNa niHzaMkarUpathI bhAnane abhAva che. A mATe je rUpathI tene saMzayAdika viSaya vastumAM utpanna thAya che, evA rUpamAM tenuM phaLa maLe che. (6) A prakAre vAstavika vastutatvamAM yathArtha ayathArthanuM kAraNa samajIne je A viSayane vicAra karavAmAM catura che te bIjAne A viSayanI daDhatA saMpAdana mATe samajAve che ke he bhavya! "zvekSamALo"--ItyAdi. A padArthanI sArI rIte paryAlacanA karela che. janazAsanamAM je tatvanuM varNana jevA rUpamAM Apela che te asaMdigdha che, temAM sadeha karavAnuM jarA paNa sthAna nathI. ATaluM tatva hoya che, ATalAM upAdeya che, ATalAM ya che. vItarAga pratipAdita vastusvarUpa ja yathArtha che, bIjA chadmasthathI pratipAdita vastusvarUpa yathArtha nathI. A prakAre jInazAsamAM parikamita buddhi hovAthI heya ane upAdeya padArthonI avagatipUrvaka temAM samya-asabhyapaNAnI samAlocanA karavAvALA vidvAna munijana, lekAnugamanazIla ane samyak asabhyanI AlecanAthI rahita evA saMzaya mativALA mANasane saMbodhana karI kahe che ke he bhavya ! tuM tArI AMkhane bandha karIne pakSapAtarahita thaI manamAM De te vicAra kara ke je prakAre vastasvarUpanuM pratipAdana jIna bhagavAne karela che te ThIka che ke paradharmIoe je vastutatvanuM pratipAdana karela che te ThIka che? athavA-je saMyamanuM paripAlana karavAmAM pUrNa udyogazIla che teo AnAthI utsAha vagaranA banelA athavA saMdeha vRttivALA banyA hoya evA manuSyane samajAve ke he bhavya ! tuM A saMyamane pALavAmAM pUrNa paNe prayatnazIla rahe, kema ke A saMyamanI ArAdhanAmAM ja jJAnAvaraNIyAdika dravyabhAva karmonI paraMparAne nAza karavAnI zakti che. AvA prayatnazIla vyaktinA lAbhane pragaTa karatAM sUtrakAra "tocita ti anukarakahe che-AvA zraddhA saMpanna ane bhAgavatI dIkSA grahaNa karavAmAM udyamazIla manuSyane A eka mATe lAbha thAya che ke jyAre te zaMkArahita banI AcAryanI pAse rahI athavA emanI AjJAmAM rahI saMyamanI ArAdhanA karavAmAM tallIna bane che tyAre tene samyaktvanA parijJAnapUrvaka ratnatrayanI ArAdhanAthI muktine lAbha thAya che. A prakAre ziSyone saMbodhana karatAM sUtrakAra kahe che ke juo zraddhAsaMpanna vyakti sarvajananI prazaMsAne pAtra banI jJAna ane darzanamAM daDhatAnI prAptithI cAritramAM zrI AcArAMga sUtra 3 1 2 6 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaLatA dhAraNa karI ratnatrayanI ArAdhanAthI mokSane pAtra banI jAya che. je saMyamAM udyogazALI che ane e udyogamAM je niraMtara jAgRtisaMpanna che evA manuSyane muktine lAbha athavA mokSaprAptinA kAraNabhUta ratnatrayanI ArAdhanAnI prApti thAya che, paraMtu je enAthI viparItadazAsaMpanna che-sAvadya vyApAramAM khucela che evA daDizAyAdikonI A lekamAM niMdA thAya che ane paralokamAM tene narakanidAdikanI gati prApta thAya che. A rIte banenI gatine vicAra karI he ziSyo ! tame saMyama ane tapamAM sadA prayatnazIla raho. A kathanathI e vAta siddha thAya che ke je saMyamanA pAlanamAM zithilatA batAve che tenI adhama gati thAya che. ane je enA pAlanamAM udyogazIla rahe che te urdhva (uttama) gati prApta kare che. A mATe "satrAvi nAma mAtmAne nopa " A saMyamanA anudyogarUpa bAlabhAvamAM ke jemAM saMyama anAcaraNujanya narakanigodAdi gationA kaDavA phaLanuM bhAna hetuM nathI, kumArga pravRtta lekothI sevita evA AcaraNamAM sarvakalyANanA pAtra svarUpa pitAnA AtmAne na javA de-e AcArathI pitAnA AtmAnuM patana na kare. sArAMza Ane e che ke jema koI anya mati "AkAzanI mAphaka nitya ane amUrta hovAthI AtmA (jIva)nI ghAta thatI nathI " A prakAre mAne che, ane bALabhAvanuM AcaraNa kare che, A rIte munie karavuM joIe nahi sU0 4 u prazcama sutrakA avataraNa, prazcama sutra aura chAyA! AtmA haNAI zakatuM nathI, evuM samajIne je prANIonA hiMsAdika kAryamAM pravRtta che evA purUSonI e kAryathI nivRtti karAvavA mATe "hanyamAna ane hattAmAM ekatA che, A vAta pragaTa karatAM sUtrakAra kahe che-"tumati" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 127 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuma jise hantavya mAnate ho, vaha koi dUsarA nahIM hai; api tu vaha, tuma svayaM hI ho / isI prakAra tuma jisako AjJApacitavya mAnate ho, jise paritApacitavya mAnate ho, jise parigrahItavya mAnate ho aura jise apadrAvacitavya mAnate ho, vaha koi dUsarA nahIM; apitu tumhIM ho / isa prakArake parijJAnavAlA RRju-sarala hotA hai / isaliye kisI bhI jIvakA ghAta na karo aura na karavAo / jo ghAtaka hotA hai use bhI usI prakAra ghAtakA anubhava karanA paDatA hai / isI liye kisI ko bhI hantavya nahIM samajhe / sUtrakAra bIjAnI ghAta karavAvALAne upadeza ApatAM kahe che ke tame jene mAravA ceAgya-davuDa, cAbuka zastra vagerethI e mAravAlAyaka che evuM samaje che e tame che, kema ke enAmAM ane tamArAmAM koI antara nathI. zAstrakArAe jIvanuM lakSaNa cetanA khatAvela che. A lakSaNa evo koI paNa jIva nathI ke jenAmAM na hoya. ethI A jIvanA sAmAnya lakSaNathI nakkI che ke samasta jIva lakSaNanI apekSAthI eka che. bhAvArtha AtmA amRtta che, je amRtta hoya che tenA AkAzanI mAphaka hanana--vinAza--ghAta nathI thaI zakatA. ghAta mUrta zarIrane ja thAya che; chatAM paNa temAM hiMsA mAnavAmAM Ave che, tenu kAraNa e che ke hiMsA karanAra dvArA AzrayabhUta zarIrathI jIvane viyukta karI devAmAM Ave che. A kriyAnuM nAma hiMsA che; kema ke jIvanA AzrayabhUta hovAthI je zarIra tene atyaMta priya hatuM, hiMsaka peAtAnA hisArUpa karma dvArA tenA nAza karI nAkhyA. hiMsAnu lakSaNa paNa Ama kahela che. Ta paJcendriyANi trividhaM balaM ca, ucchravAsaniHzvAsamathAnyadAyuH / prANA dazaite bhagavadbhiruktA, - sveSAM viyonIjaranuM tu hiMsA || o || " atha-pAMca indriya, traNa khaLa, ucchavAsa, nizvAsa ane AyuSya A dasa prANone viyeAga karavA te hiMsA che. bIjI vAta e che ke AtmA saCthA amUtta paNa nathI, kema ke kaMdhanI apekSA te katha'cit sUttamanAela che. sadA amUtta mAnavAthI gaMganAdikanI mAphaka temAM hananAdirUpa vikAra thai zakatA nathI, parantu evI mAnyatA ekAnta rUpathI jaina dharmAMnI nathI, jyAre zrI AcArAMga sUtra : 3 128 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e zarIramAM adhiSThita pratyakSa rUpathI pratIta thAya che te pachI ene vighAta thavAthI tene paNa vighAta mAnI levAya che. A prakAre AtmopamatAsarvatra-vakSyamANu padanA arthanI sAthe paNa samanvita karI levI joIe. A vAta "sumasi" ItyAdi! padamAM pragaTa karela che. tame je duSkara evAM anabhimata kAryamAM anya jIvene "A tyAM niyukta karavA yogya che" evuM samajIne niyukta kare che, eve vyavahAra tamAre e jIvonI sAthe nathI, paraMtu A vyavahAra tame phakta pitAnI ja sAthe kare che, ema samajavuM joIe. kemake enAmAM ane tamArAmAM jIvasAmAnya lakSaNanI apekSA keI aMtara nathI. A rIte je jIvone tame zArIrika ane mAnasika pIDA pahoMcADavA gya mAnIne ene evI jAtanI pIDA pahoMcADo che, prANathI tene chuTA pADavA gya mAnIne tame tene prANathI niyukta kare che, parigrahaNa gya mAnIne tame je jIvonuM dAsa-dAsI Adi rUpamAM parigraha kare che, A saghaLo vyavahAra tamAre te jIvo sAthene ucita nathI. je rIte tamArI hiMsA karavAvALAne joIne jeTaluM duHkha tamane thAya che, pitAne anucita evA duSkara kAryamAM niyukta karanArane sAme joI jema tamane duHkhane anubhava thAya che, tamane paritApa pahoMcADanAra vyakitane jANI je rIte tamone saMtApa thAya che, tamane dAsa-dAsI rUpe samajanAra tarapha je tamane tira skAra jAgRta thAya che ane jema tamane prANathI niyukata karavA gya mAnavAvALA upara tamane krodha thAya che. Aja rIte tame paNa AvA prakArane vyavahAra bIjA enA tarapha kare te tamAre A vyavahAra AtmopamatAthI tamane duHkhadAyaka thaze, kAraNa ke hiMsanIya, AjJApanIya, paritApanIya, parigrahaNIya, ane apadrAvaNIya tame svayaM banI jAya che. mATe bIjAne tene vyavahArane egya mAnavuM te svayaM pitAne ja te te vyavahArane gya mAnavA barAbara che. A pUrvokata samasta vAkya hiMsAnA prakAranuM ja pratipAdaka che, evuM samajavuM joIe. ethI AtmajJAnI muninuM kartavya zrI AcArAMga sUtra : 3 129 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6 ,, che ke te kaddhi paNa koIpaNa jIvanI hiMsAnA kAryamAM pravRtti na kare. A AzayathI sUtrakAre " sa va catti " A vAkacathI satra hunyamAna--hantA AdimAM ekatAnuM kathana karela che. je prakAre aniSTanI prAptithI tamone duHkha thAya che e ja prakAre anyanI sAthe aniSTa vyavahAra ene paNa duHkhaprada thatA hoya che. A vAtano meAkSAbhilASI munie sadA vicAra karatA rahevu joIe, Avo sUtrakAranA Azaya che. svati nAma la va ce phntavyamiti manyaze " A sUtrAMza mRSAvAda AdinuM upalakSaka che. hantA ane hunyamAnamAM je ekatAnuM kathana karela che enA A abhiprAya che ke je etapratibuddhajIvI che--hantA ane hunyamAnamAM ekatAnA pratikhAdhathI ja jene jIvavAnA svabhAva che, arthAt khIjAnA ghAtAdika vyApArathI nivRtta jemanu jIvana che; evA dayAvAna jIva pAtAnI tulya samasta jIvAne mAnI enA du:khamAM sahabhAgI bane che. AthI ene e vAtanuM jJAna thatuM rahe che ke je prakAre mArI hiMsA thavAthI mane duHkha thAya e ja prakAre anya prANIone paNa hiMsA thate samaye duHkha thAya che. A mATe sva AtmAnA pramANanA dhyAnathI khIjA prANInA prANanA nAzakartA munijane kadI paNa na khanavuM joIe. je rIte je peAtAnA manathI ja hiMsAthI virakta thAya che, tevI ja rIte khIjAne paNa hiMsAthI nivRtta banAve che. ja " vi" zabdathI hiMsAmAM pravRtta khIjA mANasane paNa e anumodana ApatA nathI, evA atha thAya che. " anulavena'" ityAdi ! anu zabdanA artha pazcAt ane sa Mvedana zabdanA artha anubhAvana che. mAhanIya karmAMnA udayathI je jIva hiMsAdika vyApArodvArA khIjA jIvone jevuM duHkha pahoMcADe che tevuM duHkha pAchaLathI mAranArAo pAte ja bhegave che, evo vicAra karI-nizcaya karI. " A hantavya che" A prakAranI pariNatithI kadi paNa jIvane mAravA ceAgya samajavu na joI e. jyAre manamAM paNa A prakAranA ghAta karavArUpa vicAratu ciMtana karavuM. munijana ane sAmAnya janane mATe niSiddha che, tA kAyA ane vacanathI te A prakAranI pariNatine niSedha svataH ja banI jAya che. munijanane mATe sadA mana vacana ane kAyAthI parajIvonI hiMsA Adino sarvathA tyAga che-e AnA bhAvA che ! sU0 5 5 zrI AcArAMga sUtra : 3 130 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThA sutrakA avataraNa, chaThA sutra aura chAyA ! "AtmAe bIjA jIvonI hiMsA Adi na karavuM joIe; kema ke hiMsAjanya pApakarmanuM phaLa eNe bhegavavuM paDe che, evo nizcaya karI te hiMsA Adino tyAga kare." evuM Ape kahyuM che. paNa A prakArano nizcaya te AtmA jJAnathI ja kare che, tyAre ame Apane A pUchIe chIe ke je prakAre kaNAda ane gautamanA anuyAyIoe AtmAthI jJAna guNane sarvathA bhinna mAnela che, e prakAre Apa paNa zuM AtmAthI jJAna guNane sarvathA bheda yA abheda mAne che? A prakAranA jakhkhasvAmInA praznano uttara detAM zrI sudharmAsvAmI mahArAja kahe che-"je gAya" ItyAdi. jo AtmA hai vahI vijJAtA hai aura jo vijJAtA hai vahI AtmA hai .. jisase jAnA jAtA hai vaha AtmA hai aa vaha jJAnasvarUpa AtmA bhI usa Atmazabda se hI kahA jAtA hai, arthAt jJAna bhI Atma zabdase vyavahata hotA hai. yaha AtmavAdI samyakaparyAya kahA jAtA hai !' nitya ane upagalakSaNavALA jIva ja AtmA che ane e ja vijJAna kiyAnA kartA che. A AtmAthI padArthonuM bedhaka jJAnaguNa sarvathA bhinna nathI, Ama je padArtha-paricachedaka upaga che e ja AtmA che, kemake AtmA svayaM upayogalakSaNavALo che. A upaga ja jJAnasvarUpa che. A mATe jJAna ane AtmAmAM abheda che. bhAvArtha_ziSya je evo prazna karyo hato ke AtmAthI jJAnaguNa sarvathA bhinna che? ene uttara sUtrakAre ahiM Apela che, e kahe che ke AtmA ane jJAnaguNamAM parasparamAM sarvathA bheda nathI, kema ke AtmAnuM lakSaNa upayoga che, ane e upaga traNa kALamAM paNa AtmAthI sarvathA bhinna thaI zakatuM nathI. A rIte upayogasvarUpathI pariNata ja AtmA che. upaga be prakArane che, (1) jJAnopaga, (2) dazane paga. darzane pagamAM padArthane sAmAnya pratibhAsa thAya zrI AcArAMga sUtra : 3 1 31 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, jJAnApayeAgamAM padAnA bhinna bhinna rUpathI vizeSa bedha thAya che. evI koI paNa kSaNa nathI hotI ke AtmA potAnA A svabhAvathI rahita bane. A svabhAva AtmAne cheDI zakatA nathI, AtmAthI jJAnaguNa ane jJAnaguNathI AtmA svataMtra-judA nathI. zaMkA--jJAna ane AtmAnA abheda mAnavAthI apasiddhAMta nAmaka nigrahasthAna Ave che; kema ke A mAnyatA jaina siddhAMtanI mAnyatAthI virUddha bauddha mAnyatAnuM samarthAMna kare che. jJAna ane AtmAnA abhedavAda bauddhonA che, jainonA nathI. uttara--je prakAre " nIo ghaTaH 'nIleA ghaDA-A vAkacamAM nIla ane ghaTa A bannenI ekatra sthiti hovA chatAM paNa A bannemAM ekatA manAtI nathI; paNu abheda ja mAnavAmAM Ave che. anyathA-bannemAM ekatA mAnavAthI nIlaguNuno nAza thavAthI ghaTanA nAzanA paNa prasaMga bane. A ja rIte prakRtamAM jJAna ane AtmAmAM paNa ekatA nathI chatAM abheda che, A prakAre pUrvokta dveSa AvatA nathI. bhAvAtha--zakAkAre je jJAna ane AtmAnA abhedamAM bauddhavAdanu samana pragaTa karela che tenA A sthaLe pratyuttara apAyela che. ekatAmAM ane abhedamAM aMtara che. bauddha siddhAMta jJAna ane AtmAmAM abheda nathI mAnatA, paraMtu te bannemAM ekatA mAne che. enAthI jJAnanI ane AtmAnI svataMtra sattA siddha thatI nathI. paraMtu annemAM ekatA ja siddha thAya che. A ekatAmAM cA tA AtmAnuM astitva siddha thAya che yA te jJAnanu. bannenuM nahi. abheda pakSamAM evuM nathI, tyAM " nIro iTa: "nI mAphaka abheda hovA chatAM paNa annenI sattAnA vileApa thatA nathI, guNu ane guNImAM ekatA mAnavAthI guNa guNInu svataMtra astitva khanatu nathI. guNa guNIrUpa ane guNI guNarUpamAM parivartita khane che, paraMtu abheda pakSamAM A vAta Avato nathI, mannenI svataMtra svarUpathI sattA rahe che. A pakSamAM eTaluM hoya che ke guNa guNIne cheDIne ane guNI guNune cheDIne paraspara nirapekSa rUpamAM rahetA nathI, paraMtu paraspara-sApekSa zrI AcArAMga sUtra : 3 132 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpamAM emanI pravRtti khanI rahe che, nIla ane ghaTa A bannemAM parasparamAM ekatA nathI, paraMtu abheda samaMdha ja che. evuM nathI ke nIla svarUpa ghaTa ane ghaTa svarUpa nIla che, paraMtu ghaTane cheADIne nIlanI ane nIlane cheADIne ghaTanI svataMtra sattA nathI. jo A bannenI ekatA mAnavAmAM Ave te nIlanA nAzathI ghaTanA paNa nAza thavA joIe, paraMtu evu banatu nathI. zakA--nIlanA nAza thavAthI nIlAtmanA ghaTanA paNa nAza thaI jAya che. A mATe dRSTAntanI asiddhi che. upara bhAvA--ahiM je kahevAyu che ke nIla ane ghaTanI ekatA mAnavAthI nIla svarUpanA nAza thavAthI ghaTanA paNa nAza thavA joI e. parantu evuM banatuM nathI mATe bannemAM ekatA na mAnIne abheda ja mAnavA joI e. A prativAdInA e AkSepa che ke nIlanA nAza thavAthI nIla svarUpathI ghaTanA paNa nAza thAya che, A kAraNe A dRSTAnta siddha nathI; paraMtu asiddha ja che. siddha dRSTAtaja vAdI ane prativAdI bannene mAnya hoya che; mATe ja dRSTAMtanA baLathI vAdI peAtAnA sAdhyanI siddhi kare che. asiddha dRSTAMtathI nahIM. uttara----evuM na kahevuM joI e; kema ke dRSTAMta siddha ja che asiddha nathI. ame anekAntavAdI jaino syAdvAda-siddhAMta anusAra pratyeka padArthane ananta dharmAMtmaka mAnIe chIe. A kAraNe kAi eka vikSita dharmanA vinAza thavA chatAM paNa enAmAM anya dharmanA sadbhAva hAvAthI vivakSita rUpathI naSTa thavA chatAM paNa enA sathA nAza thai gayA e mAnyatA barAbara nathI, AthI dRSTAMta siddhaja che asiddha nathI. A rIte dAntika-AtmA ane jJAna~mAM paNa jJAna vizeSa ghaTa Adi jJAna--mAM nAza-parivartana thavA chatAM paNa AtmAnA nAza thatA nathI, kema ke AtmAmAM bIjA amUtatva, asaMkhyAta pradezitva ane anurUlaghutva Adi aneka dharmAnuM astitva rahe che. AthI vivakSita dharmAMnA abhAvathI AtmAnA nAza thaI gayA e kahevuM sa'bhavita nathI, eTale A kathanamAM koi paNa virodha nathI, vadhu zuM kahyuM jAya. zrI AcArAMga sUtra : 3 133 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna ane AtmAne abheda kahI karaNabhUta jJAnanI sAthe AtmAne abheda che A vAtane pratipAdana karatAM sUtrakAra kahe che ke "ena vijJAnati sa gAma" je mati Adi karaNabhUta athavA kriyArUpa jJAnathI AtmA padArthone sAmAnya ane vizeSa Adi rUpathI jANe che te karaNarUpa athavA kriyArUpamAM te AtmA ja pariNata thayela che. kemake AtmAne svabhAva pariNamanazIla che, kUTastha nitya nathI. mATe AtmA e ja karaNa jJAna ane jANavArUpa kriyAthI pariNata thayela che. " mAtmAna gAmanA nAnAti" AtmA AtmAne AtmAthI jANe che, A vAkyaprayogamAM eka AtmA ja kahelA bhedadaSTinI apekSAthI kartA, karma, kiyA ane karaNarUpathI pariNata bane che. AtmA kartA, vAlmInim karma, kAmanA karaNa ane jJAnAtti A kriyA che. ahiM AtmA ja eka padArtha kahevAyelA bhedanI apekSAthI nAnA prakAranA rUpamAM pariNata thate batAvavAmAM Avela che. AvuM hovA chatAM paNa AtmArUpa padArthamAM anekatA-parasparamAM kartA karma AdimAM bhinnatA-siddha thatI nathI. munistAnA karma punati " A vAkayamAM kartA, karma, karaNa ane kriyAmAM paraspara bhinnatA sAdhAraNamAM sAdhAraNa prANIne paNa pratIta thAya che. te A kartA karma AdimAM paraspara abhinnatA kema kahe che, tema kahevuM na joIe. kema ke amAruM te phakata eTaluM ja kahevuM che ke pariNamI hovAthI ekaja AtmA padArtha kartA, karma, karaNa ane kriyArUpathI pariNata thate jovAmAM Ave che. ame te ema kahetA nathI ke abhedamAM ja kartA karaNadirUpanI pratIti thAya che. A pratIti abhedamAM paNa thAya che ane bhedamAM paNa thAya che. AtmA jJAnathI AtmAne jANe che" A sthaLe abheda che, emAM paNa kartA Adi rUpanI pratIti thAya che. " muni tapathI karmane naSTa kare che" ahiM bhedamAM kartA kama AdinI pratIti thAya che, ane karaNarUpa jJAnathI AtmAne abheda saMbaMdha che evuM mAnavuM joIe. kartA, karma, karaNa ane kriyAonI pratIti abhedamAM paNa koI rIte bheda vivakSAnA vazathI banI rahe che. A vyavahAramAM koI virodha nathI, ane ethI zrI AcArAMga sUtra : 3 134 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prakArane vyavahAra hoya che. kahyuM paNa che-"mUtikA ciA zaiva rahyuM siva vore" ItyAdi. zaMkA-vAstavamAM jJAna ane AtmAne abheda saMbaMdha mAnavAthI Apa zuM siddha karavA mAgo cho? uttara-tamityAti-jJAnasvarUpa AtmAnI pratItithI e ja svarUpamAM AtmAnuM kathana kahevAmAM Ave che. bhAvArtha-jJAna ane AtmAne abheda mAnavAthI A lAbha thAya che ke AtmA jJAnasvarUpa siddha thAya che, e sivAya AtmAmAM jaDatvane prasaMga bane, kema ke bheda saMbaMdhamAM AtmA ajJa svabhAva Thare che, samavAyAdi saMbaMdhathI AtmAmAM jJAnane saMbaMdha mAnI levAthI paNa emAM satva dharma AvI zakatuM nathI, kAraNa ke samavAya eka ane nitya hovAthI jJAnane saMbaMdha AtmAthI ja karAze. anya AkAzAdikanI sAthe nahIM. AmAM keI niyAmaka tarka nathI. AthI abheda pakSamAM AtmAmAM tasvarUpatAnI siddhi thAya che, A eka ghaNuM maTe lAbha che. bIjuM jJAna ane AtmAne abheda saMbaMdha mAnavAvALA AtmavAdI samyabhAvathI saMyama-muninA AcAranuM AcaraNa karavAvALA bane che, A vAtamAM sAMkhyamatanuM khaMDana karela che. sAMkhya-siddhAMtamAM jJAna prakRtine dharma mAnela che. AtmAne te kamalapatranI mAphaka nilepa batAvela che. AthI muniyenA samyaka AcAranuM AcaraNa karavAne badhA prakRtine ja che AtmAne nahIM. pachI AtmAne A prakAranA duHkhamAM paDavAthI lAbha zuM che. prakRtine saMbaMdha vicacheda thavAthI jJAnanA abhAvamAM AtmA ajJa thaI javAthI jaDavarUpa banI jaze. paraMtu evuM te che nahi kema ke svAnubhavathI AtmA svarUpathI cetana che ane e mATe e pitAnI malina pariNatine choDavA mATe munionA nirmala AcAranuM pAlana karavA mATe prayatnazIla bane che. athavA "micAI paricA"nI saMskRta chAyA phamitAparyAyaH paNa hoya che, te A prakAre arthanI saMgati thAya che ke jJAna ane zrI AcArAMga sUtra : 3 135 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAtmAnA abheda saMbaMdhamAM A zamitAparyAyavALA--upazAntakaSAyavALA bane che. evu' tIrthaMkara prabhue kahyu che. bhAvAH--jJAna ane AtmAnA ane saMbadha che. jyAre A prakAranI pratIti thaze tyAre manuSya peAtAnA nirmaLa jJAnanI avasthAne, kaSAyAe je malIna karI rAkhI che, prApta karavA mATe, te te kaSAyeAnuM damana karavA mATe athavA tene upamika karavA mATe prayatnazIla khanaze. nahi te bhUlamAM anna hovAthI e kaSAyAnu damana ane upamita karavAnA upAyanA beSa ene kevI rIte thaze. A mATe AtmA ane jJAnamAM abheda mAnavA zreyaskara che. bhedu nahi. " kRti pravIni" A padanA artha agAu kahevAyela che. pAMcamA adhyayananA pAMcamA uddeza samApta // 5-5 // praznama uddezake sAtha chaThe uddezakA sambandhakathana, aura prathama sutrakA avataraNa / 2 prathama sutra aura usakI chAyA pAMcamA adhyayananA chaThTho uddeza. pAMcame uddeza kahevAI cUkayo che, have chaThThA udezanA prAraMbha thAya che. A uddezane pUrva uddeza sAthe saba`dha che, ane te e prakAre che ke-pUrva pAMcamA uddezamAM gurU mahArAjane hadanI upamA devAmAM AvI che. hada upamita AcAya mahArAjanI pAse ziSye rahevuM joI e eno paNa sArI rIte khulAse karavAmAM Avyo che. emanI pAse rahevAthI ziSya kayA kayA saMsathI dUra rahe che. e vAtanu spaSTIkaraNa A uddezamAM sUtrakArane karavuM ISTa che, mATe sahu prathama ahIM A viSayanuM vivecana karavA mATe sUtrakAra haidopamita AcAya nA saMsathI tenI sevA vaiyAvRtti karavAmAM ratacittavALAsAdhu 363 pAkhaDIenA matanA sa'sarga'thI ane paratithIyAnA saMgathI nirALo bane che. A abhiprAyathI prerita khanI " bALANu o ityAdi sUtranA prAraMbha kare che. AmAM e sarva prathama 363 pAkhaDIonA mArgano parityAga karavAnA upadeza Ape che. zrI AcArAMga sUtra : 3 136 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kitaneka loga tIrthaMkarase anupadiSTa dharmAbhAsa mArgameM udhogazAlI hote hai aura apaneko tIrthakaropadiSTa dharmamArga ke saMyamI samajhate haiM nindrita mArgane anuyAyI kitaneka loga tIrthakaroMse anupadiSTa dharmamArgameM sarvathA anudhogI hote hai I he ziSya! tuma ese mata bano pUrvokta donoM prakArakA na bananA yaha tIrthakaroMkA abhimata hai aa ziSyako sarvadA AcArya ke saMketAnusArI honA cAhiye . koI eka sat ane asattA vivekathI vikala banela prANI IndriyonA viSayarUpI pAsathI baMdhAIne tIrthaMkaradvArA pratipAdita thayelA raste pravRtti karI saMyamAbhAsanA ArAdhanane prayatna karavAmAM udyamazIla rahe che. svaccheda-pravRttiviziSTa hovAthI e jIva sAvadya AcArI bane che ane ethI e jIva vatarAgadvArA upadiSTa mArgathI dUra rahe che evA, saMyamAbhAsI (dravyaliMgI) jIva "ame paNa saMyamI chIye" A prakArano garva karIne saMyamI hovAne leko samakSa bhAva pragaTa kare che, ane bhoLAbhALA mANasone pitAnI jALamAM phasAvatA rahe che. koI evA paNa hoya che ke je tIrthaMkara prabhunI AjJAna ArAdhana karavAmAM udyogarahita che. AvA manuSya ninditamArganuM anusaraNa karavAvALA hovAne kAraNe dUSita aMtAkaraNavALA ane pramAdazIla rahyA kare che. evA jI bhagavatkathita mokSamArgamAM nirUdhamI hoya che. bhagavAne je AcAranuM pAlana karavAne upadeza Ape che e AcAranuM pAlana karavAthI vimukha rahyA kare che. bhAvArtha-saMsAramAM keTalAka evA manuSya che je tIrthakara apratipAdita mArgamAM udyogazIla rahe che ane svecchAnusAra potAnI bhinna pravRtti karyo jAya che, ane samajAvavA chatAM paNa AvA manuSya AtmakalyANanA mArga tarapha vaLatA nathI. koI evA paNa jIva che je prabhupratipAdita mArgamAM udyamathI dura che. prathama koTinA jIva lokone ThagavA nimitte dravyaliMgI sAdhuno veza paherI potAne sAcA saMyamI jAhera kare che. enAthI bIjI koTinA jIva mULamAM ja tIrthakara bhagavAnanI AjJAnA ArAdhaka nathI hotA, emane je samajAvavAmAM Ave te samajI zake che ane yathArtha AcAranI tarapha e vaLI zake che. ziSyane saMbodhana karatAM sUtrakAra azIrvAda vacanarUpamAM emane kahe che ke he ziSya ! zrI AcArAMga sUtra : 3 137 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "tatte mA mag" A pUrvokta prathama koTIvALAnuM niMdita AcaraNa ane bIjI koTivALAnuM zreyamArgamAM anAcaraNa A banne prakAranI pravRtti gurU vAkyanA anusAra pravRttizIla tArAmAM na bane, kema ke A prakAranI pravRttithI jIva narakanigodAdikanA duHkhone bhogavanAra avazya bane che. A prakAre pitAnA AtmAmAM daDhavizvAsasaMpanna banI kharAba pravRttithI sadA tArI rakSA kara. e taraphathI sadA pitAnI jAtane bacAva. he jabba ! sarvajJa bhagavAnanI A AjJA che. A huM mArI buddhithI kahetuM nathI. "tatyuTistha tana" A sUtrAzane e paNa bhAvArtha thAya che ke pUrve je kahevAmAM AvyuM che ke anAjJAmAM sepasthAnatA ane AjJAmAM nirUpasthAnatA tArAmAM na thAya, mATe AvA doSathI viparIta tuM tArI pravRtti banAva. arthAt anAjJAmAM nirUghamI ane AjJAmAM sadyamI bana. evI sarvajJanI AjJA che. athavA-anAjJAmAM pasthAnatA ane AjJAmAM nirUpasthAnatAne choDIne he ziSya! tuM niraMtara gurUkuLane nivAsI bana. A prakAre ziSyane samajAvavA mATe sUtrakAre sarvajJanI AjJAnA vacanane pradarzita karela che-" cA" ItyAdi e ja arthanI puSTi ane pragaTa karavA mATe sUtrakAranA A padonuM vyAkhyAna TIkAkAre pahelA A ja adhyayananA cethA udezanA bIjA sUtramAM karela che. ene bhAvArtha e che ke AcAryanI nizrAmAM rahevAvALA emanA kahyA anusAra pitAnI dainika caryAnuM AcaraNa karavAvALA ane emanA bhAvane jANavAvALA evA ziSya jJAna, dhyAna ane adhyayanamAM nirata rahIne gurUkuLamAM nivAsane yogya bane che. kumArganuM Asavana ane sanmArganuM anAsevana karavuM e bane vAte kalyANa mArganI nirodhaka ane vighAtaka mAnI gaI che. A kAraNe je ziSya gurUkuLamAM nivAsa karaze, gurUnI nizrAmAM ane tenI samIpa raheze enI pAse AvA prakAranI pravRtti banatI nathI. A kAraNe ziSyane gurUkuLa nivAsI banAvavA tarapha sUtrakArane A mukhya preraNAtmaka Adeza che. dvitIya sUtrakA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA A prakArane ziSya kevA guNane dhAraka hoya che. A vAtane pragaTa karavA mATe sUtrakAra kahe che "mimUya" ItyAdi ! zrI AcArAMga sUtra : 3 138 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo parISahopasarga athavA dhAtikarma catuSTayako parAjita karake svayaM una parISahopasargose yA paratIrthikoMse parAjita na ho kara jinokta tattvakI jijJAsA karate haiM vahu kisIkA Alambana nahIM lete hai / ratnatrayakI ArAdhanA karanevAle una mahApurUSaukA mana bahirvartI nahIM hotA / ve pUrvAcAryakA pArasparika upadezase vItarAgaDe vacanoMkA abhijJa ho jAne hai, ve paranairthikoMkA matakA khaNDana karateM haiM / tIrthaMkarokta tattvauko kitaneka saMyamI apanI sahaja buddhise samajha lete haiM, Arhata Agamake abhyAsase unheM samajhateM haiM, aura kitaneka AcArya Adi ke upadeza dvArA unheM samajhate haiM / '' je muni " tavRghrayA tammuntyA " ityAdi pUrvokta sUtrAMza pratipAdita vizeSoAthI yukta hoya che tathA pariSaha ane upasargane athavA cAra ghAtiyA kane jItIne je tenAthI abhyAhata parAkramavALA thAya che. anukULa pratikULa upasage ane paratIthiMkothI vijayI banIne jInendrandvArA pratipAdita vastusvarUpanA je vicAraka hoya che te pUrvasaMyoganA parityAgI manIne koInA paNa AzIyALA rahevAnI apekSA rAkhatA nathI. A saMsAramAM mAtA, pitA, putra, strI ane mitra Adi avalakhanabhUta pattA uparathIja moha pamADanArAM jIvane mAluma paDe che, viveka dRSTithI jovAthI to A badhAM taddana nissAra ja che. eethI koI paNa prakAre koI paNa jIvanI na to rakSA thaI zake che ke na to te koI ne mATe trANu zaraNurUpa che. emanI sAthe jananIjanaka ityAdi rUpa saMbaMdha mohanAM kAraNa hovAthI A jIvane kugatImAM pahecADavAnA kAraNabhUta bane che. A prakAre je vicAre che te saMyamanA sivAya koi paNa vastune potAne avalakhanabhUta mAnatA nathI. ', evA kayA manuSya hoI zake che ? AvA praznanA uttararUpa samAdhAna karatAM sUtrakAra kahe che "co mAnaminAH " ityAdi. je ratnatrayanI ArAdhanAthI mahAnalaghukarmI banyA che tathA tIrthaMkaranA upadeza sivAya jenu citta zrI AcArAMga sUtra : 3 139 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA dharmavALAnA upadezamAM lAgatuM nathI evA vItarAgane anugAmI ane ekAntavAdIonA siddhAntanI tarapha nahi jhukavAvALA manuSya pUrva-AcArya paraMparAthI Avela upadezadvArA vitarAganA vacanamAM, saMzaya-viparyaya Adi SothI rahita vicAra karavALA thaI zake che. bhAvArtha--eve ke manuSya hoI zake che? A praznanuM samAdhAna ahiM sUtrakAre karela che. e kahe che ke evo e ja manuSya hoI zake che ke jeNe samyagdarzanAdikanI ArAdhanAthI pitAnA jIvanane karmanA bhArathI laghu banAvI dIdhela che. arthAt je AsannasaMsArIhalukamI che, tathA jenA cittamAM vItarAga dharma sivAya anya dharma tarapha dhArmika bhAvanAthI thoDI mAtra paNa zraddhA nathI. kema ke vItarAga dharmane ja e potAnuM sarvasva samaje che tathA pUrva-AcArya-paraMparA anusAra pravAharUpathI cAlyA AvatA upadezathI je vItarAganA vacanene zraddhALu banela che, ane e sArI rIte samajI cUkela che ke vItarAga vacana saMzaya viparyaya ane anadhyavasAya Adi doSothI rahita che. e ja utkRSTa saMyamI che. athavA-"sahirmanAH " A padane artha A prakArathI paNa thAya che ke pUrvokta te jIva anya matamAM aneka prakAranI siddhione dekhe che te paNa tenuM citta te tarapha lAgatuM nathI. kAraNa ke te samaje che ke aneka prakAranI tevI tevI siddhiothI yukta te siddha IndrajALika mAphaka che A prakArane vicAra karI e vItarAga prabhunA vacananA AdhArathI 363 pAkhaMDIonA matane sevana karavAne agya mAne che. A badhuM mithyAtvane ja vilAsa che. enAthI Atmika zAntine lAbha maLI zakatuM nathI, evuM jANI ane ene potAnI buddhirUpI takanI kaTI para kasIne grahaNa karavA lAyaka mAnatuM nathI. enAthI bIjA bhoLAbhALA mANasonuM ahita bhaviSyamAM na bane e vicArathI AvA mANase samakSa tenA vicAronuM e khaMDana karate rahe che. e jANe che ke AvA matamAM pratipAdita viSaya parasparamAM virUddha athanI prarUpaNa kare che. je koI viSaya emAM lakhela che te barAbara nathI. kAraNa ke je viSayane eka sthaLe heya batAvela che tyAre e ja viSayane bIje sthaLe upAdeya batAvela che. veda je sanAtana siddhAMtamAM emanI mAnyatA anusAra sahuthI purAtana ane pramANita graMtha che zrI AcArAMga sUtra : 3 140 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emAM prathama "mA hiMcAtta na mUtAri" A vAkayathI hiMsA karavAne niSedha karavAmAM Avela che. pharI bIje sthaLe "kanIkomAM jazumAra " A maMtra padathI agnIma yajJa karavA mATe pazune mAravAnuM vidhAna karela che. A rIte aneka sthaLamAM A prakArathI paraspara virUddha arthanI pratipAdakatA emAM bharI paDI che. jemAM A prakAranA parasparanA virodhI kathana jevAmAM Ave che ane yuktithI paNa virodhI tattvanuM prarUpaNa karAyela che te veda pramANutAnI koTImAM kaI rIte AvI zake? e ja rIte vizeSika siddhAMtakAra A jagatanA kartA "eka Izvara che" ema mAne che. paraMtu jyAre emane A prazna karavAmAM Ave ke eka mAtAthI utpanna thaela purUSomAM sukha dukha ityAdinI vicitratA kema dekhAya che? paramAtmAe ja utpanna karela A javAmAM AvI viSamatA kema? Ano samAdhAna karatAM e kahe che ke A viSamatAnuM kAraNa enA bhAgyanI viSamatA che. teNe je rItanAM zubha ane azubha karmo karyA che e anusAra tene sukha duHkha Adi bhegavavAM paDe che. AmAM IzvaranI zI apekSA che, jyAre te A prakArane uttara de che tyAre ame tene pUchIe chIe ke jyAre tame A jagatanuM nimitta kAraNa Izvarane mAne che to pachI sukha duHkha ItyAdinI vicitratAnuM kAraNa adaSTanI kalapanA kema kare che? adaSTane kema sukha duHkhanuM kAraNa mAne che? A prakAranI mAnyatAmAM IzvaramAM sarvazaktimattAne abhAva Ave che; kemake IzvaranI apekSA adhika zaktivALA padArtha eka adaSTa Apano kathanAnunusAra siddha hoya che. A mATe jyAre adaSTa ja sahanA bhAgya vidhAtA che to pachI Izvarane vacamAM nAkhIne enI IzvaratA upara kalaMka kema lagADe che. jene adaSTa mAnavAmAM Avela che ene ja jaina siddhAMtanI paribhASAmAM kamanuM phaLa sukha duHkha kahevAyela che, A mATe e durAgrahane cheDI vAstavika vastusthitinA vicAraka bane. A pUrvokta kathanathI vazeSika siddhAMtamAM paraspara virUddhArtha-prarUpakatA prakaTa karavAmAM Avela che. sAMkhya siddhAMtanI paNa AvI ja dazA che, emaNe prakRti ane purUSa A zrI AcArAMga sUtra : 3 141 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakArathI be maulika (mukhya) tattva mAnela che, emanuM kahevuM che ke je kAMI kare che te prakRti ja kare che, purUSa-AtmA nahi. e to akartA che, bhinnabhinna zarIravartI che, nirguNa, niSkriya ane nisaMga che. jema jaLamAM rahevA chatAM kamaLapatra taddana alipta rahe che. A ja pramANe AtmA paNa che. prakRtipradatta samasta sukha duHkhAdine bhegA kare e ja enuM kAma che, svayaM (pote) e koI paNa vAtane kartA nathI. acetana prakRti je paNa kAMI kare che e badhuM A AtmAnA upabhoga mATe ja kare che, pitAne mATe nahi. prakRti jaDa ane purUSa cetana che. A prakAranuM sAMkhyanuM kathana ThIka nathI, kema ke lekamAM e kaI paNa daSTAMta nathI maLatuM ke jenA baLa upara acetanamAM paNa pravartakatA mAnavAmAM Ave. prakRti jyAM pote ja acetana che tyAM e kAryo karavAvALI kayAMthI thaI zake? koI preraNA maLyA vagara e purUSanA upabhoga mATe pravRtti kaI rIte karI zake ? A viSayamAM koI dRSTAMta hota to enA jora upara sAMkhyanuM e kathana mAnya paNa thaI zakata. kadAca ahiM evI zaMkA karavAmAM Ave ke jaina siMddhAMtakAe jene karma mAnela che e paNa acetana ja che, e acetanamAM sukha duHkhAdi phaLa tarapha pravartakatA jovAmAM Ave che, e ja rIte prakRtimAM paNa mAnavAmAM kayuM nukazAna che? A rIte dRSTAMtanI asaMbhavatA batAvIne A sthAnane apramANita kahela che te barAbara nathI; Ama sAMkhyAnuM kahevuM jaina siddhAMtathI virUddhanuM che. jaina siddhAMtakAroe kAmaNavargaNArUpa dravyamAM jIvanI rAgAdika pariNatinA nimittane laIne karmarUpathI pariNamana mAnela che. kAzmaNavagaNaenuM pariNamana (karmarUpa thavuM) koI nimitta sivAya thatuM nathI. AthI jyAre AmAM azuddha jIvanA vibhAvabhAvane laI karmarUpathI pariNamana thAya che tyAre e sukha duHkhanA phaLa tarapha pravartaka mAnavAmAM Avela che. sAMkhya siddhAMtamAM prakRtimAM A prakArathI pravartakatA mAnavAmAM AvI nathI, kema ke AtmA svayaM nirguNa akartA mAnavAmAM Avela che. prakRtine A rIte vibhAvapariNatithI adhiSThita thaI kAma karavAvALI mAnavAmAM Ave te pachI ene je "sUraja#tiravittiH" kAraNarUpaja mAnavAmAM Avela che A mAnyatA barAbara thaI zake nahi. kAraNa ke A prakAranI mAnyatAthI enAmAM vikRti AvavAthI koI apekSAthI ene paNa kAryarUpa mAnavAmAM Avaze. vadhu jIjJAsA dharAvanAre A viSaya nyAyagranthomAM joI levo joIe. zrI AcArAMga sUtra : 3 14 2 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte veDhAntavAdIonuM kathana paNa paraspara virodha batAvanAra che. te A prakAre che " tee A jagatarUpa prapaMcanuM nimittakAraNa ane upAdAnakAraNa eka izvarane mAne che. ghaTa-----maDa zakaTa ane kaTa ( sAdaDI ) ityAdi je aneka vasturUpa prapaMca pratibhAsita hoya che A badhuM avidyA-mAyArUpa vibhramathI dekhAya che, jema sIpamAM rajatanuM jJAna hoya che. sIpamAM jema rajatane Aropa thAya che, A ja prakAre eka brahmamAM A jagatanA Aropa thAya che. uttara kALamAM je rIte A rajata nathI'" A prakAre khAdhaka pratyaya ( jJAna) hoya che ane AthI phakta adhiSThAna mAtra sIpa avaziSTa banI rahe che, A rIte A saMsAramAM pratyakSa dekhAtA vividha padAthI kAMi nathI, paNa avidyA mAyAnA vibhramathI aneka rUpa dekhAya che, vAstavikamAM nathI; vAstavikatA eka brahma ja che. A rIte uttarakAlIna bAdhaka pratyayathI (jJAnathI) eka adhiSThAnarUpa advaita brahmanI ja siddhi hoya che." A prakAranu vejJAntionuM e kathana paNuM ThIka nathI; kAraNa ke ekaja brahma nimitta ane upAdAna kAraNa thaI zake nahi. kadAca koI evuM dRSTAMta apAta ke jo nimitta ane upAdAna kAraNa hota te A mAnyatA ThIka mAnI jAta. paraMtu evuM koI dRSTAMta dekhAtu nathI. AthI e kalpanA mAtra che, vAstavika nathI. khIjuM pratyakSathI spaSTa dekhAtA A jagatamAM sAmAnya zabda pramANathI kalpanA paNa thaI zakatI nathI. A kAraNe vedAnta mata mAnavAyogya manAtA nathI. bauddha siddhAMta paNa mAnavA yogya nathI; kema ke te " yatsat taAEya kSani " je je padArtha che te badhA kSaNika niranvaya nAzazIla che ema kahe che; parantu AkSaNikavAdamAM upAdAnaupAdeyabhAva siddha nahi hovAthI kArya kAraNa bhAvanI siddhi thaI zakatI nathI. je upAdAnarUpa kAraNathI je upAdeyarUpa kArya thAya che A kAnA e upA dAnarUpa kAraNamAM nAza thAya che, jema ghaDA prati upAdAnakAraNu mATIno piMDa che ane e ghaDAno emAM ja vinAza thAya che. A rIte ghaDAno ane mATIpiMDano paraspara kArya kAraNathI meLa siddha thAya che, paraMtu jo padAnA nirantraya vinAza mAnI levAmAM Ave te ghaDAno nAza karyo thAya ? A rIte upAdAna ane upAdeya bhAva na manavAthI parasparamAM niyamita kArya kAraNa bhAvanI siddhi nathI thaI zakatI, AthI A mata paNa kharAbara nathI. 66 kahevAnuM tAtpa mAtra eTaluM ja che ke aneka yuktithI bIjA matanuM nirAkaraNa karI vidvAn munie sajJa prabhunA upadezamAM ja sadA zraddhALu rahevuM joie. ra samasyA pacyAina anveSAM vAntine zrutvA " A prakAre peAtAnI jAtismaraNu-pratibhArdikarUpa buddhithI ane tIrthaMkara prabhue kahela AgamathI muni A paramatone saMpUrNa jJAtA ane. paraMtu kAMca evA yAga na maLe teA AcAya Adi gurUonI pAse rahI emanA upadeza zravaNathI vAstavika vastutattvanA jANakAra bane. zrI AcArAMga sUtra : 3 143 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya sUtrakA avataraNa, tRtIya sUtra aura chAyA vastutattva ane paramatane jANa pachI zuM karavuM joIe ? enA samAdhAnamAM sUtrakAra kahe che "nirNa" ItyAdi! meghAvI muni, vItarAgopadeza ora mithyATiyoke matakI tulanAtmaka samIkSA karake, vItarAgopadeyako upAdeya aura mithyAdaSTiyoke matako heya samajhe, kabhI bhI bItarAgopadezakA atikramaNa na kare ! mokSAbhilASI vIra muni saMyamakA svarUpako jAna kara usakA AcaraNa karatA huA bicare I he ziSya! tuma sarvadA vItarAgopadeza aura AcAyopadezakA valambana | karake saMyamAcaraNameM parAkrama karo ! je munijana buddhizALI che eTale pitAnA dharmagurUonI maryAdAnA rakSaka che-emaNe upadezela mArga anusAra pitAnI pravRtti kare che, svamana kalpita pravRtti karatA nathI te vItarAga prabhunA upadezane aneka mArgathI vicAra karI kadI paNa enAthI virUddha pravRtti athavA enuM ullaMghana nathI karatA. vItarAga prabhune upadeza siddha che e vicAra karI te kadI paNa enA AgamamAM zaMkAzIla banatA nathI-emAM paraspara virodhIpaNAnI zaMkA nathI karatA. e sArI rIte samaje che ke bhagavAna vItarAga prabhunAM vacana nirdoSa temaja AcaravAcogya hovAthI mithyAdaSTionAM vacana nakAmAM che, kema ke padArthonuM jevuM svarUpa che te vitarAga prabhue samajAvela AgamathI jANI zakAya che. kAraNa ke emAM ja padArthonuM yathArtha svarUpa samajAvela che. bIjA mithyASTionA AgamamAM nahIM. kAraNa ke emAM enuM sAcuM svarUpa siddha svIkArAyuM nathI. enAmAM ekAntavAdanI ja prarUpaNa che. je pratyakSa ane anumAnathI bAdhita che. padArthonuM svarUpa anekAntanI prarUpaNAthI ja vAstavika jANI zakAya che ane e ja anekAnatatA padArthomAM pratyakSAdi pramANothI jJAta thAya che. A anekAntatAnuM parijJAna padArthomAM pramANa ane nathI thAya che. vastunI aMdara rahelA anaMta dharmomAMthI keI eka dharmane mukhya gaNI bIjA dharmonI avivakSA karI ene gauNa samajI vastusvarUpanuM pratipAdana karavuM naya che. anaMta dharmAtmaka vastunuM kathana pramANa che. A prakAre padArthomAM anekAntatA ja siddha thAya che. zaMkA-nayavAkyathI je padArthonA svarUpanuM pratipAdana karavAmAM Ave che A paNa ekAtavAkaya che, pachI Ane pramANapatA kaI rIte mAnI zakAya? zrI AcArAMga sUtra 3 144 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara--A AzaMkA vyAjabI nathI, kema ke jyAM vivakSita dharmanI ja pradhAnatA mAnavAmAM Ave ane bAkInA bIjA dharmone tiraskAra karavAmAM Ave tyAM ja ekAntatA Ave che. navAkyamAM saMpUrNa ekAntapratipAdakatA nathI. yadyapi naya pitA dvArA gRhIta dhamane ja pratipAdita kare che; paraMtu e vastugata aneka dharmone tiraskAra karatA nathI. paraMtu enI tarapha te samabhAva dhAraNa kare che, A rIte nayavAkyamAM durnayatA-sarvathA-ekAta-pratipAdakatA AvatI nathI. zaMkA--A prakAranA kathanathI nayavAkayamAM jyAre pramANatA Ave che te ene pramANa vAkyathI bhinna kema mAnavuM joIe? ene samAveza pramANavAmAM kema nathI karAta? uttara-zaMkA barAbara nathI, kema ke je rIte samudranuM eka TIpuM asamudra ane samudra banI zakatuM nathI, paraMtu samudrane eka deza kahevAya che, e ja rIte nayavAkaya paNa pramANane eka deza mAnavAmAM Avela che. e pramANa paNa nathI tema apramANa paNa nathI. A rIte jIvAdika padArthomAM ane vItarAga pratipA dita AgamamAM utsarga ane apavAda mArgathI pramANa na dvArA yathArtha pratipAdakatA jANI tene upAdeyakeTimAM ane mithyAdaSTienA siddhAMtane heya koTimAM gaNuM vItarAganA mArgamAM niHzaMka banI AcArya samajAve te mArgamAM te yathArtha pravRttizIla bane che. sarvataH sarvAtmA '' A be padane e paNa artha thAya che ke Abhyantara ane bAhya rUpathI tathA dravya, kSetra, kALa ane bhAvane laI e medhAvI muni vItarAge kahela upadezarUpa Agamano vicAra karavAvALo hoya che. A mATe je vastu je dravya-kSetrAdikanI apekSAthI heya hoya che e ja vastu bIjA dravya-kSetrAdikanI apekSAthI upAdeya paNa banI jAya che. A prakAre A janazAsanarUpI leka, tapa, saMyama, gurUnA upadezanuM pAlana ane parasamayanuM nirAkaraNa karavAmAM sarva prakArathI kaTibaddha evA muni kAcabAnI mAphaka pitAnI Indriya ane mananuM saMvaraNa karIne samasta karmono kSayasvarUpa-mokSaprajanavALA bane che. A prajananuM sAdhana je saMyama che temAM tenI niravadya pravRtti bane che, kAraNa ke muktine lAbha karmakSaya vinA thatuM nathI. karmone kSaya paNa saMyamanI ArAdhanA vagara thatuM nathI. saMyamane lAbha thavAthI ja AtmA pitAnA nija zrI AcArAMga sUtra : 3 145 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpamAM ramaNa kare che. svasvarUpamAM ramaNatA e ja saMyama che. A prakAre te jJapariNAthI jANIne ane Asevana parijJAthI tenuM sevana kare che, ane niravadya AcaraNa karavAmAM pravRttizIla banI sadA te tarapha magna rahe che. A prakAranA upadezathI sUtrakAra ziSyajanane samajAvatAM kahe che ke he ziSya ! tame paNa sadA sarvakALa vItarAga prabhunA upadeza ane AcArya mahArAjanA upadezathI saMyama pAlananI tarapha parAkramazALI bane sUtrasthati zabda adhikAranI samAptine sUcaka che. "vImi" A padanuM vyAkhyAna AgaLa keTalAka sthAnamAM kahevAI gayAM che. (sU0 3) caturtha sUtrakA avataraNa, caturtha sUtra aura chAyA ! vAraMvAra saMyamamAM pravRtti karavAne upadeza kema ApavAmAM Ave che. AnuM samAdhAna karavA nimitte sUtrakAra kahe che " vaDhuM joyA " ItyAdi ! urvaloka adholoka aura tiryazloka, ina sabhI sthAnomeM mithyAtva, avirati Adi strota, arthAtu-AsravaddhAra hai ye AsravaddhAra nadI ke strota samAna kahe gaye hai I inhIM AstravoMse jIva kamako bAMdhate hai .. urdhva, adhaH ane tirya A traNe lokomAM karmone AvavAnA aneka dvAra -kAraNa zAstromAM jaNAvela che. sAmAnya rIte-mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane yoga A karmabaMdhanAM kAraNa bane che. pratyeka gatimAM athavA A traNa lokamAM evuM koI paNa sthAna nathI ke jyAM jIva karmonA baMdhathI rahita hoya. baMdha Azrava vinA banate nathI, mATe je kAraNu baMdha mATe che te ja kAraNa AzravanuM samajavuM. svarga AdimAM A kAraNathI atirikata paNa karmAsavanA bIjA paNa keTalAMka kAraNe che; AthI A kAraNa-kalApane samAveza pUrvokta kAraNa-kalApamAM ja thaI jAya che, chatAM paNa ahiM je devagatisaMbaMdhI viSayasukhonAM sevana, enA AzravanuM kAraNa batAvela che te ziSyajanene vizeSarItithI samajAvavA mATe ja kahela che. A ja prakAre aloka ane tiryaglekamAM paNa A vAta samajavI joIe. adhelakamAM narakagatimAM napuMsaka liMgane udaya hovAthI te jagyAe jI-nArakiyenA vaiSayika sukhonuM Asevanajanya karmonA Asava kaI rIte thaI zake? A AzaMkA che ke thaI zake che te paNa A AzaMkAnuM samAdhAna e che ke napuMsaka vedanA udayamAM bAhyarUpamAM vaiSayika sukho-rati saMbaMdhI zrI AcArAMga sUtra : 3 146 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMdone anubhava bhale na hoya paraMtu A vedanA udayamAM khUba ja bhayaMkara mAnasika kAmapIDA thAya che. AthI jIva karmone Asava ryA kare che. tathA mithyAtva Adi kAraNa te tyAM spaSTa che ja. bIjuM A adhalokamAM bhavanapatinuM nivAsasthAna che tyAM viSenuM sevana bhavanapati Adi kare che, A apekSAthI adholoka paNa karmAsavanA kAraNathI rahita nathI. tiryacaloka-madhyalokamAM paNa evI ja avasthA che. tyAM paNa manuSya. gati saMbaMdhI, tiryaMcagati saMbaMdhI ane vyantaradeva saMbaMdhI viSayasukhanAM sevana karmonA AzravanuM kAraNa spaSTa rUpathI che. ane prajJApakanI apekSAthI-urdhvastrota-girizikhara Adi sthita prapAtajaLa Adi che, adhaH saMta-khADe, nadItaTa, kandarA Adi che, ane tiryakrazcaMtaudyAna, pariSa, prAsAda Adi che. A saghaLAM vaiSayika sukhonAM sthAna che. jIva A sthAnamAM vaiSayika sukha sevana kare che. je prakAre nadI Adi jaLAzayomAM pANIne AvavAnAM kAraNabhUta jharaNa thayA kare che AvI rIte e saghaLAM paNa kamane AvavAnAM dvAra che. AvA traNa prakAranA kArothI ke jenAthI te te lekemAM rahelA jIvane navIna karmone pratisamaya Asava thatuM rahe che-te jIvanI Asakti thatI rahe che athavA A traNa prakAranA karmonA AsavanA kAraNadvArA Agata karmothI A jIvane saMbaMdha thaI rahyo che. A kAraNe ziSyone samajAvatAM sUtrakAra kahe che ke jyAre A vAta spaSTa che to he ziSya! tame e prayatna karo ke jethI tamAro AvA sthAnamAM saMparka na thAya, AnAthI saMparka koDAvAnuM eka mAtra kAraNa AgamamAM pratipAdita saMyamanuM ArAdhana ja che. A mATe saMyamanI ArAdhanA karavA sArU tame sadA sarva prakArathI kaTibaddha raho. bhAvArtha - "vAraMvAra saMyamamAM pravRtti karAvavAne upadeza kema ApavAmAM Ave che?" A prakAranA praznanuM samAdhAna A sUtradvArA karela che. ane te saMkSiptamAM e ja batAvavAmAM AvyuM che ke saMyama ja karmonA Azravane nire zrI AcArAMga sUtra : 3 14 7 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaka che. mATe temAM ja pravRtti karavI joIe. A mATe ja evI pravRtti karavAne upadeza vAraMvAra ApavAmAM Ave che. lekamAM evuM keI paNa sthAna nathI ke jyAM rahIne jIva karmonA AsravathI rahita banI zake. urvaloka, madhyaloka ane adholekamAM saghaLAM sthAna karmonA AzravanA kAraNothI bharelAM che. AthI eka saMyamarUpa mArga e che je karmonA Azravane reke che. A mATe emAM pravRtti karavI joIe. prazcama sUtrakA avataraNa, prazcama sUtra aura chAyA | A viSayane lagatI bIjI eka vAta paNa sUtrakAra kahe che. "Ava ItyAdi. vItarAgopadiSTa Agamake parijJAtA muni, Avartako paryAlocanA kara ke AsravaddhAroMse virata hotA karmoka AsravoMko dUra karane ke liye pravajita ye mahApurUSa muni akarmA hotA hai, aura jJAna-darzanase yukta hotA hai . paramArtha jAnanevAlA ye muni, acchI taraha vicAra kara kisI bhI vastukI abhilASA nahIM karatA mokSaprAsike liye udhuktaye muni manuSyalokameM rahatA huA bhI jIvoMkI Agati aura gatiko jAnakara janma maraNake mArgakA ullaMdhana kara jAtA hai, arthAt mukta ho jAtA hai . je manuSya A lokamAM athavA A paryAyamAM vItarAga praNIta Agamane jJAtA che, tenuM kartavya che ke te mithyAtva avirati AdirUpa je bhAva Apatta che tenAthI, tathA "su" A zabdathI gRhIta zabdAdika viSayarUpI AvartethI; athavA karmabaMdharUpI AvartAthI vicArapUrvaka avazya avazya virakta bane. saMsAramAM mithyAtva avirati Adi je saghaLAM karmonA AzravanAM kAraNa batAvela che jenA dvArA ja jIva navIna navIna karmone Azrava ane baMdha karyA kare che. A AsanA kAraNene rokavA mATe paheluM e kartavya che ke vItarAgapraNIta Agamane jANa kAra bane. A prakAranA jJAnanA bhAvathI jIva sArI peThe e samajI zake che ke A saMsAramAM bharamAvavAnuM ane zabdAdika viSaya kaSAyamAM phasAvavAnuM pradhAna kAraNa mithyAtva ane avirati pariNAma che. A prakAre jyAre e AvA AvaraNane pratirodha karavAne daDhasaMkalpI bane che tyAre te niyamathI e AvaraNonA nirodhaka jInadIkSA aMgIkAra karI potAne mArga mokaLo banAvI AgaLa ne AgaLa vadhavA guNasthAne para caDhI udAracarita mahAtmA purUSonI zreNImAM parigaNita bane che. eka samaya evo paNa Ave che ke pariNAmenI atyaMta nirmaLatAnA prabhAvathI te ghAtIyA karmone vinAzaka banI ananta jJAna zrI AcArAMga sUtraH 3 14 8 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane ananta darzananA dhAraka kevalI paramAtmAnA padathI vibhUSita banI jAya che. sUtrastha "jJAnati patti" A be kriyApada A vAtanI sUcanA kare che ke paramAtmA prathama padArthone sAmAnya rUpathI avalokana kare che pachI te padArthone vizeSa rUpathI jANe che. A mAnelI vAta che ke sAmAnyajJAnapUrvaka ja vizeSajJAna thatuM rahe che. ema nathI ke sAmAnya jJAnanA abhAvamAM vizeSa jJAna prApta thAya. jyAM sudhI padArthonuM sAmAnya jJAna thaze nahIM tyAM sudhI vizeSa jJAna thaI zakavAnuM nathI. ghaTa jyAM sudhI sAmAnyarUpathI ajJAta banI raheze tyAM sudhI nIla Adi ghaTa A prakAranuM vizeSa rUpanuM jJAna thaI zakatuM nathI. evI kaI paNa yukti nathI je sAmAnyarUpathI ajJAta padArthanA vizeSarUpathI paNa jJAna thaI javAmAM sAdhaka bane. A kathanathI paramAtmAnA darzanane upaga ane jJAnane upaga A banne kamika che A vAta pradarzita thAya che. paramAtmA viditaparamArtha thavAthI tathA kRtakRtya thavAthI nispRha-pravRttizALI rahe che. ene koI paNa vastunI cAhanA thatI nathI. cAhanA-IcchA e mehane eka bheda che. mehane sarvathA abhAva thavAthI IcchAne paNa tyAM abhAva thaI jAya che, AthI vItarAga hovAthI te IcchAthI sarvathA dUraja rahyA kare che. e vyAkhyAtarata (mokSagAmI) bane che, vyAkhyAta zabdano artha mekSa che, kema ke e pradhAna-purUSArtha-rUpathI kahevAyela che. e mokSa purUSArthane pratipAdana karavA ane tenI prApti nimittaja prabhue sUtra, artha ane sUtrArtha e rUpathI AgamanI prarUpaNa karela che. ane Ane nimitta tapa ane saMyamanuM AcaraNa karavAne upadeza che. AmAM e rata rahe che. bhAvArthakarmonA sarvathA abhAvathI thavAvALI paramazuddha dazAnuM nAma ja mukti che, ane A avasthA bAdhArahita-sukha-viziSTa che, kSAyika jJAna ane kSAyika darzanane sadA AmAM prakAza rahe che, paramAtmA AvI mukta avasthAthI yukta bane che. paramAtmadazA ja mukatadazA che, enAthI bhinna e avasthA nathI. A paramAtmA jIvanmukta avasthAmAM saMsAramAM rahevA chatAM paNa samasta saMsArI jInI caturvidha Agati ane pAMca prakAranI gati athavA enA upArjana gya zrI AcArAMga sUtra : 3 149 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmone vividha parijJAthI jANI ane ene pratyAkhyAna parijJAthI cheDI A saMsArasrotathI ke je janma ane maraNanu sthAna che, ane jemAM IviyeAga ane aniSTa saMcAga thatA rahe che, daridratAne jyAM nivAsa rahe che, durbhAgya pApa jyAM peAtAne prabhAva jamAvI beThA che, zArIrika ane mAnasika Adi duHkhAnI paraMparA jyAM A jIvanane pIsatI rahe che, A sarvAMthI dUra thaI jAya che. jyAM sudhI adhAtiyA karmano udaya ene rahe che tyAM sudhI kadAca te sa MsAramAM rahe chatAM paNa te saMsAranA para parAvaka karmonA upArja nathI rahita ja rahe che. ghAtiyA karmanA sava thA kSaya thaI javAthI e pharI sasAranI prApti karAvavAvALA karmonA cakkaramAM paDatA nathI. aghAtIyA karmonA vinaSTa thavAthI mukti sthAnamAM jaI virAjamAna bane che. A sthAna leAkanA agra bhAgamAM sthita che. ethI AgaLa dharmAstikAyanA abhAva heAvAthI te tyAM rAkAI jAya che. A avasthAnu nAma siddhadazA che. A saMsArI jIveAnA vacanathI ageAcara ane manathI paNa vicAramAM na AvI zake evI che. (s0 5) chaThe sUtrakA avataraNa, chaThA sUtra aura chAyA / A avasthAnA svarUpane sUtrakAra kahe che-" ane sA " ityAdi ! siddhAvasthAkA varNana / siddhadazAnuM varNana karatAM sUtrakAra kahe che ke A siddhadazAmAM samasta svaro- dhvanIe pratipAdya-pratipAdakarUpa saMbadhathI dUra rahe che.arthAta A siddha avasthAnA pUrNa svarUpanuM varNana kAipaNa zabdodvArA thaI zakatuM nathI. je padArtha zabdAdikanA viSayabhUta thayA kare che tyAM vAcyavAcaka-bhAva-saMbaMdhanI ghaTanA ghaTita heAya che. siddhadazA je zabdathI agocara che emAM pachI vAcyavAcakabhAvasaMbaMdha ghaTita paNa kema thaI zake. ghaTa amAM ghaTa zabdanI pravRttinimitta ghaTanarUpa kriyA che. eTale ghaTa zrI AcArAMga sUtra : 3 150 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda ghaTa ane pratipAdaka hovAthI enAmAM paraspara vAvAcaka saMbaMdha sughaTita bane che. A prakAre A dizAmAM pravRttinA nimittabhUta zabdAdika upalabdha nathI banatA. kAraNa ke je paNa zabda tyAM pravRtta heAya te enA saMpUrNa dharmanA svarUpanuM yugapat (ekIsAthe) pratipAdana karI zakatA nathI. dhvanI kamavAra thAya che ane kuma kumathI vastunA svarUpanuM pratipAdana kare che. je svarUpanuM pratipAdana enA dvArA thAya che e ja A svarUpa enuM nathI hotuM, e te enA pratipAdya viSaya ekadeza paDe che. tAvasvarUpa mAtra te e vastu nathI, AthI anaMta dharmAtmaka hovAthI enuM saMpUrNa rUpathI kathana eka dharmavaDe zabdAdidvArA thaI zakatuM nathI. pramANathI thaI jaze?--A prakAranI AzaMkAne uttara A che ke pramANanuM kathana svAnubhavagamya che, e vacanathI kahevAI zakatuM nathI. je vacanathI kahyuM jAya che te yarUpa bane che. A apekSAthI ahiM siddhadazAne avazya kahela che. ema te siddha avasthAnA svarUpanuM varNana zAstrakArothI jeTaluM paNa banyuM che, te karela che paraMtu ahIM tene avyakta kahela che ene bhAva phakata eTaleja che ke padArthanA vAstavika samasta svarUpa zabda dvArA pratipAdita thaI ja na zake. kevalIoe pitAnA kevalajJAnathI padArthanuM je svarUpa jANela che, enA anantamA bhAganI emaNe potAnA divyadhvani dvArA sabhA vacce prarUpaNa karI che. jeTalA aMzanI prarUpaNa karI che enAthI anantamA bhAganI dhAraNA gaNadharonA jJAnamAM thaI che. jeTalI dhAraNA thaI che ethI atakhtamA bhAganI emaNe racanA karI che. A apekSAthI paNa siddha avasthAnuM samasta rUpanuM varNana zabdadvArA nathI thaI zakatuM. A kAraNe e siddhadazAmAM tane sthAna nathI. tarka zabdane artha uhApoha thAya che. uhApoha emAM hoya che je zabdano viSaya hoya che. zabdanA aviSaya bhUtamAM tarka nathI hatuM. A kAraNe ja TIkAkAranuM e kathana che ke "pArthavizeSoDaSyavasAyaH ? padArthavizeSanA adhyavasAya svarUpa tarka tyAM thato nathI e sarvathA satya che. "A viSaya evo che to ema haze, A prakArane kalpanAvizeSa e sthaLe thAya che je zabdane viSa. yabhUta hoya che. A "g - i ma " kalpanAvizeSa svayaM zabdamaya che ane e ja tarka ne AkAra che. AthI A prakAranA tarkanI pravRtti e avasthAmAM nathI thatI. kAraNa ke-"u cetU parva cAra" A banne jagyAe zabdaviSaya zrI AcArAMga sUtra : 3 151 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padArthanuM ja avalambana thAya che. A viSayane vizeSa rItathI spaSTa karavA mATe sUtrakAra-"katittatra na kavikahe che. natti -mananaM natti -vicAra karavAnuM nAma mati che-A matirU5 mAnasika vyApAra ke jemAM padArthonA cintavana tarapha mAnasika dhArA deDatI rahe che tathA jenA autpattikI Adi cAra bheda che e siddhadazAne anubhava karavAvALI banI zakatI nathI, kema ke tevI dazAmAM saMkalpavikalparUpa ka9panAmAtrane paNa avasara nathI. je karmothI yukta che tevA AtmAone muktine lAbha thatuM nathI-A vAta batAvavA nimitta sUtrakAra "rojha: " ItyAdi ! kahe che. je sakala karmanA maLathI rahita banela che evA AtmAo mokSa sukhane anubhava karanAra hoya che. arthA-karmanA maLathI baMdhAela AtmAo e sukhathI sadA vaMcita ja rahyA kare che. apratiThAna zabdano artha mokSa che. kema ke audArika Adi zarIreno ane karmone sadbhAva e avasthAmAM rahetuM nathI. A mekSa ke je avyAbAdha-sukha-svarUpa che tene anubhava karmothI malina AtmAe kaI rIte karI zake. avyAbAdhasukharUpa mekSane anubhava nirmaLa jJAna vinA thatuM nathI. saMsArI AtmAomalina jIvene A nirmaLa bedhanI pragaTatA che ja nahi. AnI pragaTatA to ene ja thAya che je karmamaLakalaMkathI nimukta thayA che. khedajJa zabdamAM sthita kheda zabdane artha ahiM prakaraNathI anubhavarUpa grahaNa karela che. evI mukti avasthAmAM rahevAvALA AtmA na dIrgha-vistRta hoya che, na lAMbA hoya che, na nAnA hoya che, na goLa hoya che, na trikoNa hoya che, na catuSkoNa hoya che, na parimaMDaLa eTale goLAkAravALA hoya che, upalakSaNathI jeTalA paNa bIjA AkAra hoya che te AkAravALA paNa nathI. A AkAra-viSayanA abhAvanuM kathana pariNAmane laI kahela che, have varNa Azraye sUtrakAra kahe che ke muktimAM rahela AtmA na kALA hoya che, na lIlA hoya che, na lAla hoya che, na pILA hoya che, ane na to sapheda hoya che, tyAM vizuddha AtmA na sArI sugaMdhavALA hoya che, na durgadhavALA hoya che, maracAM ItyAdinI mAphaka na tIkhA rasavALA hoya che, lImaDA vi. nI mAphaka na kaDavA rasavALA hoya che, haraDe ItyAdinI mAphaka na kaSAyarasavALA hoya che, AmalI ityAdinI mAphaka na khATA rasavALA hoya che. ane sAkaranI mAphaka na te mIThA rasavALA hoya che. Aja rIte tyAM na kaThera sparza hoya che, na komaLa sparza hoya che, na laghu sparza hoya che, na bhArI sparza hoya che, na zItaLa sparza hoya che, na uSNu sparza hoya che, na snigdha sparza hoya che, na cIkaNe sparza hoya che, ane na te lukho sparza hoya che. kApatalezyA paNa tyAM nathI thatI. lezyAomAM kApatalezyA madhyamAM Avela hovAthI enA prahaNathI Adi ane antanI vezyAonuM paNa grahaNa thAya che. jethI e samajavuM joIe ke e sthaLe chae lezyAone saddabhAva nathI. e audArika Adi pAMca zarIramAMthI koI paNa zarIrane sadbhAva na hovAthI teo akAya bane che. karmarUpI bIjane sarvathA prakSaya thaI zrI AcArAMga sUtra : 3 15 2 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javAthI te muktithI A saMsAramAM pharI pAchA AvatA nathI. jyAre teone pharI saMsAradazA nathI thatI te ethI e spaSTa che ke eo kaI paNa prakAranA saMgathI lipta thatA nathI. te avasthAmAM samasta saMgane viyega rahe che. tene na strIliMgane, na purUSaliMgane ane na strI purUSanA abhAva svarUpa napuMsaka liMgane sadbhAva bane che. teo aliMga hoya che. A sthaLe rUpAdika padgalika dharmonA niSedhathI e vAta jaNAya che ke teo kayA rUpamAM che te, ame chadmastha chIe mATe vacanathI na kahI zakIe ane na te manathI vicArI zakIe. enAM svarUpa chadmastha jInA mana ane vacanathI agocara che. jyAre A vAta che te ame kaI paNa svarUpathI ene oLakhI zakatA nathI, vANI ane mana banne vastuo paudgalika che, paudgalikothI apaudgalikonuM pUrNa rUpathI varNana thaI zakatuM nathI. ane te spaSTarUpathI vicAra paNa thaI zake che. zuddha svarUpane jANavA mATe zuddha anubhava ja kAma Ape che. eTale jenuM vANIthI varNana ane manathI vicAra paNa thatuM nathI enuM kathana paNa kema karI zakAya, A svayaM eka anubhavagamya vAta che. A siddha bhagavAna kevaLajJAnanA DhAMkaNarUpa jJAnAvaraNIya karmane sadA vinAza thavAthI vizuddha samasta Atmapradeza dvArA sakala vastutatvanA jJAtA che; AthI tenuM jJAna ananta che, A vAta spaSTa che. kemake ananta padArthone viSaya karavAvALA jJAna anaMta thayA vagara rahetuM nathI, ane anaMta jJAna thayA vinA e ananta padArthonA hastAkamalavat sAkSAtkAra paNa thaI zakato nathI. jJAnanAM pahelAM darzana thAya che, darzana vagara jJAnane saddabhAva mAnavAmAM AvatuM nathI. A mATe jyAre enA jJAnamAM anantatA che te AthI e paNa yuktiyukta che ke tenuM darzana paNa ananatA che. A vAtanuM bodhana "saMjJa" A padathI sUtrakAre karela che. zaMkAH--je prakAre sAMsArika padArthonuM varNane koI padArthanI upamA ApIne karavAmAM Ave che eja prakArathI siddhonuM varNana paNa amane upamA ApI samajAve? zrI AcArAMga sUtra : 3 153 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-kahevuM te ThIka che, paraMtu enI AgaLa kadAca amane koI upamA daSTipatha thAta to ame enuM varNana paNa karI deta, paNa enI AgaLa te upamAne ja abhAva che, emanI upamA emanAmAM ja che. eTale kAma ratra 7 vi " kaI paNa padArthanI upamAthI ame temanA svarUpanuM kathana karI zakatA nathI. e upamAthI para che. zaMkA-emanI sattA kevI che-emanA astitvanuM koI rUpathI varNana thaI zake che? uttara-"avaLI sattA " emanI sattA arUpI che. emanA astitvanuM varNana koI paNa rUpathI thaI zake nahi. koI paNa prakAre jenuM varNana na thaI zake tenuM nAma "arUpiNI" che. pahelAM e kahyuM che ke - siddha dazA rUpa, rasa, gaMdha ane sparzAdithI rahita che tathA hasva, dIrghatvAdika dharma emAM saMbhavita thato nathI. A badhA pugalanA dharma che. pudgala ja mUrtika che. bIjA dravya amUtika che. AtmA paNa karmabaMdhanI dazAmAM mUrtika mAnavAmAM Ave che, paraMtu potAnA nijasvarUpa athavA siddha avasthAnI apekSAthI amUtika ja che. eTale amUrtika AtmAnuM hasvatva Adi rUpa na hovAthI enI mAraphata enA astitvanuM varNana paNa kaI rIte thaI zake? athavA "api" A zabda dvArA mukta AtmAnI sattA, rUparahita ja kahevAmAM AvI che, te paNa tenI sAthe ja rahenAra rasa, gaMdha ane sparzane paNa rUpanA niSedhathI niSedha thayo ja samajavo joIe. parza pUrva rAti" jenuM koI pada-sthAna athavA avasthAna vizeSa nathI e apada che. jenA dvArA arthane baMdha thAya che e pada . apadano vAcaka koI pada-zabda nathI. je kahevA yogya hoya che e ja kahevAya che. ghaTAdika padArtha ghaTAdi zabdathI A mATe pratipAdita hoya che ke te e zabdo dvArA kahevAne gya hoya che. vAcavAcakabhAva athavA pratipAdyapratipAdaka bhAva saMbaMdha potAnA yogya padArthomAM ja hoya che, anyamAM nahi. siddha dazA apada che, AthI enuM varNana karanAra koI pada nathI. vizeSa-A badhuM AtmAnA vizuddha rUpanI dRSTithI nizcaya nayane abhiprAya laIne kahevAyuM che, ema samajavuM joIe. ene vAcaka koI zabda nathI A kathana koI ekAta rUpathI samajavuM na joIe, anyathA e sarvathA avaktavya hovAthI avaktavya A zabdathI paNa kahI zakAya nahi; tema rUpa, rasa,gadhaItyAdine niSedha paNa tyAM thaI zake nahi. tathA enA abhAvAtmaka-"rUpAdi rahita che" evA bodhathI paNa e bAhya nahi thAya A mATe siddhasvarUpanI pUrNa dazAne vAcaka koI zabda nathI-eTalAmAM ja A badhAM kathana caritArtha sArthaka samajavuM joIe (sU) 6) zrI AcArAMga sUtra : 3 154 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama sUtrakA avataraNa, sasama sutra aura chAyA . e pUrvokta viSayane punaH pragaTa karatAM sUtrakAra ene "re " ItyAdi sUtra dvArA upasaMhAra kare che. athavA-"ra vI" ItyAdi padothI e avasthAmAM dIrgha vAdi-vizeSa-dharmavAcaka vizeSazabdonI viSayatAne ja niSedha karavAmAM AvyuM che. sAmAnyarUpathI zabdAtmakatA Adine niSedha nathI karyo, mATe "re na" ItyAdi sUtrathI sAmAnya rUpathI zabdAtmakatA Adino tyAM niSedha karatAM sUtrakAra kahe che - muktAtmA jIvoMkA varNanA e mukta AtmA ne zabdasvarUpa che, na te rUpasvarUpa che, na gaMdhasvarUpa che, na rasasvarUpa che, ane na to sparza svarUpa che. A prakAre na zabda sAmAnya svarUpa che, ane na rUpa, rasa tathA gaMdha Adi sAmAnya svarUpa che. jyAM sAmAnya dharmane ja abhAva che tyAM AgaLa hasva Adi vizeSazabdaviSayatA tathA nIla, zakala Adi vizeSarUpatA kaI rIte AvI zake ? arthAt AvI zakatI nathI. A mATe sAmAnya ane vizeSa rUpathI zabda AdinI pravRttinA nimittane abhAva hovAthI ja e muktadazA koI paNa prakAre kahI zakAtI nathI. "ti vI"i Ano artha prathama adhyayanamAM e kahyA pramANe jANI levuM joIe (sU07) A adhyayanane upasaMhAra padyathI karavAmAM Ave che. madhya ItyAdi. (1) pahelA uddezamAM-prANIonI hiMsA karavAvALA ane viSayone mATe sAvadha kriyAomAM pravRtti karavAvALAne muni na kahevAya. temaja viSayane mATeja vicaraNa karavAvALA ane emAM lavalIna citta thayelA paNa muni dharmathI rahita che. (2) bIjA udezamAM-hiMsAdi pApasthAnethI nivRtta ja muni hoya che. (3) trIjA uddezamAM-je parigrahathI virata che ane kAmagathI rahita che e ja virakta muni che. (4) cothA udezamAM-agItArtha munie ekAkI thaI vihAra kare na joIe, kema ke A prakAranA vihArathI ene aneka vino Ave che. (5) pAMcamA udezamAM-munie kaha (sarovara)nI samAna thavuM joIe. mana, vacana ane kAyAthI virakta banavuM joIe. strI AdinA saMgathI dUra rahevuM joIe, samyagdarzana jJAna ane cAritranA dhAraka banavuM joIe. saMzaya Adi deSothI rahita thavuM joIe. (6) chaThThA uddezamAM-unmArgagamana, rAga ane dveSane tyAga karI devo joIe. A AcArAMgasUtranA lokasAra nAmanA pAMcamA adhyayananI AcAra ciMtAmaNi-TIkAne gujarAtI anuvAda saMpUrNa 5 zrI AcArAMga sUtra : 3 155 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazcama adhyayanake sAtha SaSTha adhyayanakA sambandhakathanA dhUta zabdakA artha aura bhedA isa adhyayanake pAcoM udezoMmeM pratipAdha viSayoMkA kramika varNanA prathama sUtrakA avataraNa, prathama sUtra aura chAyA chaThA adhyayanane prathama uddeza. pAMcamo adhyayana kahevAI gayo che, e adhyayanamAM lekamAM sArabhUta saMyama ane mekSanuM svarUpa kahevAmAM Avela che. saMyama ane muktinI prApti, mAtA pitA Adi svajananA mamatvane tyAga, karmone vinAza karyA vagara thaI zakatuM nathI. A kAraNe A banne viSaye samajAvavA mATe A dhUtAkhyAna adhyayanane prAraMbha karavAmAM Ave che. mumukSujane dvArA je dura-parivajIta karavAmAM Ave te dhUta che. e dhUta mAtA pitA ItyAdino saMga ane aSTavidhakarma svarUpa che, kema ke mumukSuo dvArA ene parityAga karavAmAM Ave che. A adhyayanamAM A banne viSane dhUnana-parityAgane egya pratipAdita karavAmAM Avela che. A mATe A adhyayananuM nAma paNa "dhUta" thaI gayuM che. dhUta dravya ane bhAvanA bhedathI be prakAranuM che. vastra ane pAtrAdika dravyadhUta che, aSTavidha karma bhAvapUta che. kahyuM paNa che-"1 masjiLa vahyuM " ItyAdi. jema maLathI gaMdu banela vastra kSAradravya-soDA sAbu vagerethI sApha karavAmAM Ave che e ja rIte bhAvasvarUpa karma rUpI melane paNa AtmAthI saMyama ane tapa dvArA chevA-sApha karavAmAM Ave che. ahIM bhAvadhUtano adhikAra che. AnA pAMca uddeza che. prathama udezamAM svajananA saMganuM, bIjA udezamAM karmonuM, trIjA uddezamAM upakaraNa ane zarIranA mamatvanuM, cethA uddezamAM traNa gauravanuM, ane pAMcamA uddezamAM upasargo ane mAna tathA apamAnanuM dhUnana pratipAdana karela che. AmAM sarva prathama sUtrakAra svajananA saMgano parityAga karavo joIe A samajAvavA mATe prathama udezane prAraMbha kare che. AmAM sahu prathama sUtrakAra e batAve che ke je padArtha je svarUpathI avasthita che te sakala padArthone te svarUpathI jANavAvALA manuSya ja anupama dharmanuM kathana karavA yogya banI zake che. A vAta samajAvavA mATe sUtrakAra kahe che"movukSamA" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 156 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ina manuSyoMmeM jo manuSya sabhyajJAnavAn hai, ve hI anya manuSyoM ke liye samyajJAnakA upadeza dete haiM / ve samyajJAnI kevalI aura zrutakevalI hote haiM / ve ekendriyAdi jIvoMko yathArtharUpase jAnate haiM / ve hI isa anupama samyajJAnake upadezaka hote haiM / A carAcara saMsAramAM je manuSyone nirAvaraNa jJAnanI prApti thai cUkI che ane enAthI je AtmA tathA saMsAranA vAstavika svarUpanA jANakAra anela che te manuSya aghAtiyA karmAMnA sadbhAvathI manuSyazarIramAM sthita thavA chatAM sabhyajJAna ane upalakSaNathI enA kArya svarUpa anupama-sAcA zrutacAritrarUpa dharmanA upadezaka anya saMsArI jIvA mATe thAya che. tIrthaMkaranA sivAya dhamanI upadeza bIjA chadmasthajana karI zakatA nathI, kema ke e AtmA tathA saMsAranA svarUpanA vAstavika jANukAra nathI hotA. bhAvArtha tIrthaMkara ja dharmopadezaka hoya che; kema esanA che. eTale tIrthaMkara praNIta zrutacAritrarUpa dharma ja sAcA che; bIjA chadmasthajana praNIta nahi! zAkayalAka je evuM kahe che ke kuDyAdika dharmanuM nirUpaNa kare che tathA ajJAnI vaizeSika je evuM kahe che ke padArthonA AvirbhAvana ulUkabhAvathI ja thAya che. emanI A mAnyatA kharekhara nathI; kema ke dharmanuM nirUpaNa evA manuSyanA vagara saMbhivata banatuM nathI ke jeNe ghAtIyA karmonA abhAvathI kevalajJAnanI prAptithI sarvajJatA prApta karI na heAya. ghAtIyA karmonA vinAzathI kevalajJAnanI udbhUti thAya che. ane enI upalabdhinuM nAma sajJatA che. je sajJa ane che te kRtArtha hAya che. emanI pratyeka icchAe naSTa thai gai hoya che, sa'sAramAM koi paNa evA padArtha nathI dekhAte jenI emane cAhanA hAya. kRtakRtya hAvA chatAM paNa teo bhavya jIvAne puNyanA udaya ane yAgAnA sadbhAvathI zrI AcArAMga sUtra : 3 157 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavasaraNamAM prANIyAne hitAvaha upadeza Ape che--dharmInI prarUpaNA kare che. jyAre dharmanI prarUpaNA karavI sajJane AdhIna che tyAre evA kaye sacetana prANI mAnI zake che ke jaDasvabhAva acetana kuNyAdika ( bhIta Adi ) tathA avidhaka rUpI pAsathI jakaDAyelA tiryaMca prANI sarvajJanI samakakSAtane meLavavA lAyaka banI zake che ? arthAt--enAthI cAgya dharmanI prarUpaNA thaI zake che? athavA te ceAgya dharmanI prarUpaNA karavA mATe zaktizALI khanI zake che ? kadApi nahi. ( koI kALe nahi) tIrthaMkara prabhu ja dharmanI dezanA Ape cheathavA bIjA paNa koI Ape che? A prakAranI ziSyanI zaMkAnA nivAraNArthe " carcamAH " ityAdi sUtrAMzanI prarUpaNA karatAM sUtrakAra kahe che ke kevalI ane zrutakevalI paNa dharmanI prarUpaNA kare che, kema ke nirdoSa-saMzaya, viSaya ane anadhyavasAya rahita jJAnathI e pratyakSadbhUta ekendriyAkrika jAtIne sUkSma, khAdara, paryApta ane aparyAptarUpathI sArI rIte jANatA hAya che. bhAvA A pahelAM je kahyu che ke tIrthaMkara prabhu dharmanA upadeza Ape che ? athavA bIjA paNa?, A pUrvokta ziSyanI AzakAnA A uttara che, AmAM e batAvAyuM che ke tIrthaMkara sivAya kevalI ane zrutakevalI-caturthAMzapU dhara paNa sa`pUrNa rIte zrutacAritrarUpa dharmanA bhavya jIvAne upadeza Ape che. dvitIya sUtrakA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA / e-tIrthaMkara manuSyAne kayA prakAranA dharmanA upadeza Ape che, A prakA ranI jIjJAsA hovAthI sUtrakAra kahe che-"se hindu 'ItyAdi. tIrthaMkara gaNadhara Adi, hiMsAnivRta, dharmAcaraNake liye udhata aura heyopAdeyabuddhiyukta manuSyoMke liye muktimArgakA upadeza dete haiM / ina upadeza prApta logoM meM kitaneka mahAvIra karmazatruoM ke nAzArtha parAkrama karate haiM / inase bhinna mohavivaza prANI ki jinakI buddhi anyatra lagI hui hai, ve viSAdayukta rahate hai / e tIrthaMkara bhagavAna athavA gaNadharAdika deva A manuSya leAkamAM evA jIvAne samyak dana, samyak jJAna ane samyak cAritrarUpa muktimA (dharma) nA upadeza Ape che je dharmanuM AcaraNa karavA mATe utsuka hoya che. prANI. zrI AcArAMga sUtra : 3 158 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ onI hiMsAne jemaNe parityAga karela che, pitAnA dharmakarmanA AcaraNamAM jenuM mana tallIna rahe che, ane je heya ane upAdeyanI buddhithI samanvita (yukta) che. A prakAre bhagavAna athavA gaNadharAdika dvArA muktino mArga samajAvavAmAM AvyA chatAM paNa keI eka manuSya karmarUpI zatruone parAsta karavAmAM saMyamarUpI yuddhabhUmimAM vizeSarUpathI pitAnI zakti pragaTa kare che. koI eka mehapAsamAM baMdhAIne strI putra Adi sAMsArika padArtho ke je bhagavAnanI dezanAthI bAhya-bhinna viSaya che emAM phasAI rahe che ane niraMtara ISTa-priya-viga tathA aniSTa saMyoga ane abhilaSita aprAptirUpa pIDAothI pIDita thatA dekhAya che. "sattAne AnI saMskRta chAyA "nAtmaprajJa? paNa che. Ane artha e thAya che ke je AtmaprajJAvALA nathI. arthAta AtmAnI hitakAraka buddhithI je zUnya che, tAva saMcamanA pALavAmAM je zithila che-e tarapha jenI pravRtti nathI, evA dekhAya che. (sU02 ) tRtIya sUtrakA avataraNa, tRtIya sUtra aura chAyA ! tathA-"re jeni" ItyAdi ! zevAla Adise yukta purAne hRdameM rahanevAlA kacchapa, jaisA usImeM niviSTa cita honese usase bAhara nahIM ho sakatA, usI prakAra heyopAdeya vRddhirahita manuSya, kabhI bhI isa saMsArarUpI mahAdase bAhara nahIM nikala sakatA ! sUtrakAra kahe che ke huM anAtmaprajJanuM daSTAMta kahuM chuM. je rIte mahAhada (draha) Adi jaLAzayamAM rahenAra kAca temAM rahelA jaLa, sevALa ane kamaLapatrothI DhAMkela rahevAthI bahAra nIkaLI kinAro meLavI zakato nathI e ja prakAre je anAtmaprajJa che e paNa jyAM sudhI saMsArathI bahAra nathI thato tyAM sudhI muktinA mArgane meLavI zakato nathI. bhAvArtha-jevI rIte jaLAzayamAM rahela kAcabo ke jenI bhAvanA bahAra nikaLavAnI nathI paNa temAM rahevAne mATe jenuM mana Asakta che ane temAM zrI AcArAMga sUtra : 3 159 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahevAthI je jaLa, sevALa, kamaLapatrothI lapaTAI rahe che, kyAreya te jaLAzayathI bahAra nathI nIkaLatuM, paNa temAM ja magna rahe che. e ja rIte je anAtmaprajJa che, te saMsArarUpI mahAhadamAM viSayomAM Asakta tathA karmathI gherAyela hovAne kAraNe Dubate-athaDAtA rahe che ane mukitanA mArgathI sadA vaMcita bane che. athavA-unmArga zabdano artha vivara (chidra) rUpa urdhvamArga che. mahAhadanA kAcabAnI mAphaka anAtmaprajJa jIva e mArgane meLavI zakatA nathI. jema koI eka meTuM jaLAzaya hatuM. emAM ghaNuM ja sevALa-kIcaDa jAmela hatuM. emAM aneka jaLa-jaMtuo rahetAM hatAM. enA kinAre eka jAMbunuM jhADa hatuM je pAkelA phaLathI lacyuM pacyuM hatuM. temAMthI eka jAMbu jaLAzayamAM sevALa upara jaI paDyuM. enA paDavAthI jAmelA sevALamAM kAcabAnI Doka AvI zake evuM chidra paDayuM. AnA thoDA samaya bAda pitAnA sAthI samudAyathI chuTA paDela eka kAca tyAM AvI pahoMce. teNe te sevALanA chidranI aMdara pitAnI Doka kADhI upara jovA mAMDyuM. te zuM jue che ke zaradaRtuno caMdranI snAthI zu ane aneka tArAothI prakAzita AkAza ke jemAM pUrNa caMdramaMDaLa camakI rahyuM che. te joI manamAM atyaMta khuzI upajI ane vicAravA lAgyuM ke ahA ! keTaluM suramya dazya che. je mArA samasta baMdhujana A adeTapUrva svarga jevA suMdara pradezane jue to ghaNuM sAruM thAya. e nizcaya karI te pitAnA samudAyanI zodhamAM nIkaLyo ane ADo avaLo pharI enI tapAsa karavA mAMDyo. jyAre badhA tene maLI gayA tyAre te e badhAne sAthamAM laI chidranI tarapha cAlya; paraMtu jaLAzaya khUba moTuM hatuM ane jaLathI pUrepUruM bharela hatuM AthI ene e chidra pharI maLI zakyuM nahIM. A ja rIte anAtmaprajJa javarUpI kAca paNa saMsArarUpI hadamAM paDela che. ane karmarUpI sevALanA vivarathI manuSyaparyAya, AryakSetra, sukuLamAM janma ane samyaktvanA lAbhArUpa vyomataLa (AkAza)nI prApti karI mehanA vaza thaI pitAnA sagA-saMbaMdhIonI ane bhegonI ciMtAmAM phasAI ene prApta thayelA badhA suavasarane vyartha gumAvI de che ane saMsArarUpI mahAhadamAM ja paribhramaNa karato rahe che. emAMthI e pitAnA uddhAranA mArganI tarapha vadhI zakato nathI, mokSanA mArgane meLavI zakti nathI. mATe sUtrakAra zikSA de che ke he ziSyajana! samyaktva ke jenI prApti hajAre bhavamAM paNa A jIvane durlabha che ane je karmanA vivarabhUta che, ene prApta karI tenI rakSA karavAmAM pramAda kare ucita nathI. ( sU03 ). zrI AcArAMga sUtra : 3 160 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha sUtrakA avataraNa, caturtha sUtra aura chAyA / anAtmaprajJo a Mge khIjuM dRSTAMta sUtrakAra pragaTa kare che. maMgaLA va" ItyAdi, jaise vRkSa zAkhAchedanAdi duH khoM sahate hue apane hI sthAna para rahate haiM, vahAMse haTa nahIM sakate, usI prakAra kitaneka manuSya, strI, putrAdise apamAnita, aneka Adhi vyAdhiyoMse grasta, aura rAjapurUSAkrikoMse hatasarvasva hote hue bhI gRhatyAga nahIM kara sakate / ve duHkhI ho kara sakarUNa vilApa karate haiM aura nidAna karate rahate haiM, isa kAraNa inheM mokSa nahIM milatA / jema vRkSa sthAvaranAmakarmanA udayanI parataMtratAthI sthAvaraparyAya ke jemAM eka sthaLathI khIjA sthaLamAM avara javaranI kriyA thatI nathI athavA te pAte jyAM che te sthaLethI karavAmAM potAnu sthAna cheDI zakatuM nathI. A prakAre je anAtmaprajJa jIva che e paNa ugnabhogAdi ucAM ane caMDAla Adi nIca kuLomAM utpanna thaIne rUpArdika pAMca indriyAnA viSayomAM atyaMta mukhya khanI kharAma rIte DukhatA rahe che. kahe che ke je prakAre nArakI acintita asadeza anupama aniSTa atikaSTaprada duHkhAne bhogavyA kare che. e ja rIte mArI paNu e ja hAlata che. A prakAranAM e duHkha mArA upara kacAMnI AvI tuTI paDyAM. du:khone bhAgavatAM paNa e anAtmaprajJa jIva enAM mULakAraNu karmothI chuTatA nathI. kadAca evuM hota ke je karmanA udayamAM jenuM phaLa bhogavI levAmAM Ave evAM karma kadAca nAza pAme athavA enAthI tenA chUTakArA thaI jAya tA e vAta mAnI zakAta ke e kaoNMthI tenI mukita thaI cUkI. paraMtu evu zrI AcArAMga sUtra : 3 161 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA banatu' nathI; kema ke phaLa bhogavavAthI karmonA sarvathA vinAza thatA nathI; tapa aneM sayamanI ArAdhanAthI ja jIva karmothI mukita meLave che. anAtmaprana mukitanA kAraNathI dUra rahe che. meAkSanA sAdhanAnu sevana-AcaraNa karatA nathI mATe ka andhAthI rahita paNa thatA nathI. bhAvA je prakAre vRkSa, zIta, vAyu, dhUpa, chedana, bhedana, DALane kheMcavuM ke tene tADavI, maraDavI Adi prakAranA upadravAne sahyA kare che; te paNa sthAvaranAmakarmanA udayathI potAnA sthAna uparathI haTI zakatuM nathI. A ja rIte anAtmaprajJa jIva paNa putra-strI ItyAdithI tiraskRta thatA hovA chatAM, aneka prakAranI Adhi-vyAdhiomAM rIkhAtA, rAjapurUSa ane cora vagerethI sarvasva luMTAI javA chatAM paNu, mAtA, pitA, putra ane strI ityAdithI alaga paDI javA chatAM paNa, madhubindunI prApti karavA lAlupta khanelA manuSyanI mAphaka, alpa sukha ane aNita duHkhothI paripUrNa gRhasthabhAvane cheDatA nathI. ane duHkhAthI duHkhita thatA rahe che, te paNa samasta du:khAnI paramparAnuM kAraNa je ka banyuM che enAthI chUTo thaI zakatA nathI. ( sU0 4 ) praznama sUtrakA avataraNa aura praznama sUtra / anAtmaprajJone te te kuLomAM janma kyA prayeAjanathI thAya che ? A prakAranI jIjJAsAmAM sUtrakAra kahe che. " ad pAsa " ItyAdi ! heyopAdeya vivekarahita manuSya janma-maraNake cakkarameM paDe rahate haiM / sUtrakAra pUrNAMkata jIjJAsAnuM samAdhAna karavA nimitte ziSyajanathI kahe che ke he ziSya ! anAtmapranonA je ucca nIca kuLomAM janma thAya che te enA dvArA pUrvanAM karelAM karmanA vipAkanA anubhava karavA mATe thAya che. karmInA e kaThinatara vipAkone bhogavatAM e aneka prakAranI durdazAethI gherAI jAya che. A mATe e du:khAthI chuTakArA meLavavAnA IlAja eka Aja che ke zrutacAritrarUpa dharmanuM ArAdhana kare; kAraNa ke jagatamAM jIvAnuM kalyANu karanAra A eka ja vastu che. ( sU5 ) zrI AcArAMga sUtra : 3 162 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha sUtrakA avataraNa, SaSTha sUtra aura chAyA potAnA karelA karmonA udayathI jIva aneka prakAranA rogAdikane bhogave che. Ane pragaTa karavA mATe sUtrakAra kahe che "DI" ItyAdi ! heyopAdeya vivekarahita anAtmajJa purUSa svakRta kamake phala svarUpa kuSTAdi rogoMse aura vividha parISahoM se AkrAnta hote rahete hai karma sakaLa duHkhanuM kAraNa che. A mATe enA vicitra udayamAM jIva aneka prakAranI avasthAone anubhava kare che. A viSayane pUrvokta gAthAomAM sUtrakAre pragaTa karela che. koI jIva karmanA vipAkathI gaDamAlA rogathI pIDita rahe che. koI koDhane bhoga bane che, koI rAjayaThyA-kSayarogathI duHkhI thAya che. koI apasmAra-mRgI rogathI AkaMda kare che, koI kAraNa bane che, koImAM jaDatA hoya che, koInA aMga upAMgomAM khAmI hoya che, koI kubaDe hoya che, koI peTane regI hoya che, keI muMge hoya che, koIne zepha (sojAne) rega hoya che, koIne bhasmaka vyAdhi hoya che, keIne kampaga hoya che, keIne pIThasane rega hoya che. je rega regI lAkaDAnI ghoDInA AdhAre cAle che, je eka prakAranA pAMgaLA kahevAya che, keIne hAthIpagAne rega thAya che, keIne madhuprameha thaI jAya che, A seLa rega je yathAkamathI ahIM batAvyA che A badhA azubha karmonA udayanA phaLa che. karmone udayamAM jIvonI bIjI paNa zuM zuM avasthAo bane che ene "atha te chUAnti" ItyAdi lekathI pragaTa kare che. kaI kaI e rega hoya che ke jenAthI jIvanane tarata ja anta AvI jAya che, jemake udarazULa vagere. gADha prahAra AdithI utpanna thayela duHkhanuM nAma sparza che. je regamAM nimitta cAhe kramathI maLe athavA akramathI. e na paNa maLe evA kramika ane akramika nimitta ane animittathI je roga utpanna thAya che tenuM nAma asamaMjasa che. A paNa azubha udayathI ja jIvene thAya che. zaMkA-azubhodaya ja te reganI utpattinuM nimitta che. pachI animittathI paNa asamaMjasa regonI utpattinuM ApanuM kathana grAhya kema mAnavAmAM Ave ? uttara-ahiM bAhya kAraNonI upasthiti ane anupasthitinI apekSAthI zrI AcArAMga sUtra : 3 163 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja nimitta ane animittanuM kathana samajavuM joIe. karmanA udaya AbhyaMtara nimitta che, te nimitta teA pratyeka rAgeAmAM sAdhAraNa kAraNu cheja. AvA asamaMjasa rAgothI gRhasthAzramamAM magna rahelA jIva-gRhasthonuM maraNa dekhI tathA devAnA paNu upapAta-janma ane cyavana-maraNu jANI, mithyAtva avirati Adi kAraNa kalApathI utpanna adhadazAne prApta ane akhAdhAkALane cheDIne uyAvalImAM praviSTa evA karmanA, zArIrika ane mAnasika duHkharUpa phaLa sArI rIte vicAra karI, sakaLa du:khonA mULa kAraNa A karmone nAza karavA mATe, tapa ane saMyamamAM prayatna karavA joI e. ziSyAne sodhana karatAM sUtrakAra kahe che ke he ziSyajana ! A karmonAM phaLa je prakArathI thAya che e prakAra pharIthI vadhu tamAne kahuM chuM, te tame sAMbhaLe. (s0 6 ) sakSama sUtrakA avataraNa, sakSama sUtra aura chAyA / saMsArI jana karmonA vipAkane bhAgave che A vAta samajAvavA sUtrakAra kahe che " aMtivALA " ItyAdi-- jo prANI tamameM arthAt narakAdi athavA mithyAtvAdimeM paDe hue haiM ve andhe haiM / ese jIva kuSThAdise AkrAnta ho kara duHkha bhAgI hote haiM / je prANI dravyaa MdhakArarUpa narakAdi gatiyAmAM, bhAva aMdhakArarUpa mithyAtva AdimAM vartamAna che te dravyarUpathI dekhatA hovA chatAM paNa heya ane upAdeyanA vivekathI rahita hovAthI bhAvarUpathI AMdhaLA ja che, evuM tIrthaMkarAnu kahevuM che. evA jIva gaMDa, kuSThAdi rogonA bhAga banI ane ekendriyAkrika jAtinI prAptirUpa paryAyane ekavAra athavA vAraMvAra bhogavI tIvra ane mada duHkha ItyAdine bhAgave che. kahevAI gayela athavA AgaLa kahevAmAM AvanAra viSayamAM vizvAsa utpanna karavA mATe zrI sudharmAsvAmI zrI jammUsvAmIne kahe che ke A je kAMI meM kahyuM che ane AgaLa paNa je kAMI kahevAmAM Avaze e mArI peAtAnI kalpanA nathI; paraMtu A sarvajJanAM vacana che, evuM samajI mArA vacanA para tame vizvAsa rAkheA. ( sU0 7) zrI AcArAMga sUtra : 3 16 4 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama sUtrakA avataraNa, aSTama sUtra aura chAyA rasanA IndriyanA sadubhAvathI zabda karavAmAM samartha evA hIndriyAdika jIva tathA tikta kaTaka Adi rasano anubhava karavAvALA saMjJI jIva, pANImAM rahenArA akAyika jIva-mAchalAM, kAcabA vagere jalacara jIva, sarpa pakSI vagere sthaLacara jIva ane AkAzamAM uDanArAM pakSI Adi nabhacara jIva A badhA prANI AhArAdikanA.nimittathI bIjA ne kalezita kare che tathA zreSanA AvezathI emane pIDA paNa pahoMcADe che. vAsaka rasaga Adi jo jIva hai ye sabhI dUsare jAvoMko kaSTa dete hai bhAvArtha-dvIndriyathI lagAvI saMsI asaMjJI paMcendriya paryata samasta jaLacarAdika jIva parasparamAM eka bIjAne AhArAdikanA nimittathI athavA sveSAdikanA AvezathI pIDita karyo kare che. ke koI pakSI paNa je jaLanAM ja Azrita che ene jaLacara mAnavAmAM Avela che. (sU0 8) navama sUtrakA avataraNa, navama sUtra aura chAyA ! saMsArI jInI dazAne pragaTa karavA mATe pharIthI sUtrakAra kahe cheTNa joItyAdi- yaha loka mahAbhayayukta hai, aura isameM rahanevAle sabhI praNI atyanta duHkhI . ziSyane saMbodhana karatAM sUtrakAra kahe che ke he ziSya !juo, A saMsAramAM jIvene thoDI paNa zAMti nathI. enI pAchaLa aneka prakAranA bhaya lAgyA rahe che. zArIrika ane mAnasika kaSTothI e rAtadivasa akaLAtA rahe che. A leka 14 rAjUpramANa che, AmAM jeTalA paNa jIva che e anAdi. kALathI jJAnAvaraNIya AdikarmonA udayanA vazamAM paDyA che. A kAraNe e bhayamAM che. kAraNa ke parataMtratAmAM svataMtratAne abhAva hovAthI sadA kALa bhayaja bhaya banyA rahe che, kyAreka e narakanigehAdikanI kathAo sAMbhaLI enAthI bhayabhIta bane che, kayAreka tiryaMca gatinAM dukhethI, te kayAreka manuSyagatinAM dukhethI. zrI AcArAMga sUtra 3 1 65 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvA karmAne sadA AdhIna rahenAra mArI zuM dazA thaze? evA cintArUpI mahAbhaya pratyeka sacetana prANInA hRdayamAM khanyA rahe che. AvA aneka prakAranA vikaTa bhaceAthI gherAyela ananta saMsArI jIva che. karmodayanA vazathI A bicArA rAtadina ananta kaSTone sAmane karatA rahe che. (sU. 9) dazama sUtrakA avataraNa, dazama sUtra aura chAyA / sa'sArI jIvAnI AvI dazA kema thAya che, A prakAranI jIjJAsAnA samAdhAnanimitta sUtrakAra kahe che. " sattA jAmeduM ItyAdi-- ,, kAmAsakta manuSya, isa kSaNabhaMgura nissAra zarIrakI purdinimitta prANihiMsA aura tanita karmabandha kiyA karate haiM / avataraNarUpa zaMkAnuM samAdhAna karatAM sUtrakAra kahe che ke kAmabheAgAmAM magna hovAthI manuSyane thoDA paNa avakAza maLatA nathI. kAmabhAgeAnA sAdhanabhUta AaudArika zarIranI puSTinA kAraNe e anucita upAyanuM paNa AcaraNa karatA rahe che. narakanigArdikanA ananta du:khonA kAraNabhUta anya prANIonI hiMsA karavAmAM paNa e acakAtA nathI. emane svapnamAM paNa e vicAra nathI AvatA ke jyAre saMsArI pratyeka padArtha pariNamanazIla che te mArUM A zarIra paNa evAja prakAranu hAvAthI kSaNa kSaNamAM pAte gaLI rahyuM che. A peAte te ni:sAra che chatAM enAthI pazu sAra prApta karI zakAya che.(s010) gyArahaneM sUtrakA avataraNa, gyArahavAM sUtra aura chAyA / zArIrika ane mAnasika aneka rAgeAthI akaLAtA e ajJAnI prANI kartavyAkatavyanA jJAnathI vimUDha khanI AtA ane raudradhyAnane vazavartI khanI prANihiMsA jevA anarthAM karavAmAM kAMI paNa AgaLa-pAchaLanA vicAra karato nathI. kaNThamALa, kADha, ityAdi 16 prakAranA rAgeAthI jyAre e atyaMta pIDita ane che tyAre e pAtAnI e vyAdhinA prazamana mATe athavA zarIranI puSTi arthe ekendriyAdi prANIonI hiMsA karavA lAgI jAya che. zrI AcArAMga sUtra : 3 16 6 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arta aura bahu duHkha yukta ajJAnI manuSya, aneka vidha duSkarma karake solaha prakArane roga AtaMkake bhAgI hote hai, aura phira ve una rogoMkI cikitsAnimitta ekendriyAdi jIvakI hiMsA karate hai bhAvArtha-zarIramAM jyAre keI vizeSa vyAdhi thaI jAya che ane upAya karavA chatAM paNa jyAre enI zAMti thatI nathI tyAre regInA cittamAM aneka prakAranA saMkalpa-vikalpa uThavA lAge che. A saMkalpa-vikalpanA kuMDALAmAM paDele e rogI kyAreka potAnA apAyanI cintAthI gherAI jAya che, kayAreka A badhAne choDIne mAre javuM paDaze-A prakAranI durbhAvanAthI vyAkuLa bane che. hAya ! have zuM karuM ? kayAM jAuM? A duHkha have sahevAtuM nathI. mArI jAuM te ghaNuM sAruM. A rIte belatAM A raudra dhyAnamAM paDI jAya che. A sthitimAM paDelA e jIvane je koI paNa upAya batAvavAmAM Ave che te e upAyanA karavAmAM kaTibaddha bane che. dehathI jIvanuM atyaMta mamatva hovAthI dehanI pIDAthI e rogane maTADavA anekAneka hisAjanya kArya kare che. kartavya zuM che? ane akartavya zuM? ene nirNaya karavAnI vivekabuddhi gumAvI bese che. A hAlatamAM koI ene evuM kahe ke amuka pazunuM balidAna devAthI A roga maTI jAya te te e jIvanI paNa hiMsA karavAnuM cukatuM nathI. zarIranI puSTine kAraNe ajJAnI jIva A prakAre anya jIvonI hiMsA karavAmAM ghaNA karatA nathI.(sU011) bArahatve sUtrakA avataraNa, bArahavAM sUtra aura chAyA "nA" ItyAdi sUtradvArA AcArya mahArAja ziSyane upadeza ApatAM kahe che zrI AcArAMga sUtra : 3 167 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmodayajanita rogoMkI nivRttimeM cikitsAye samartha nahIM hai. ataH roganivRtyarthaprANivadhase niSpanna cikitsA, vivekiyoM ke liye heya hai | isa prakArakI cikitsAvidhi, janmamaraNAdarUpa mahAbhayoMkI kAraNa hai ! isa liye kisI bhI praNIkA upamardana nahIM karanA cAhiye muninI sAme lakSa rAkhI sUtrakAra kahe che ke he muni ! nirmaLa buddhithI tame A vAtane avazya vicAra karo ke je paNa rega thAya che e badhA jIvanA azubhakarmodayathI ja thAya che, ene dUra karavAnuM sAmarthya keInamAM nathI. jyAM sudhI azubhane udaya rahe che tyAM sudhI sAravAra chatAM paNa ene zAMti thatI nathI. eTale karmodayathI utpanna thayela A dehAzrita rogane dUra karavAmAM keI paNa cikitsAvidhi samartha banatI nathI. jyAre A vAta siddhAMtathI deDha sAbIta thayela che te pachI cikitsAnimitta bIjA prANIonI hiMsA karavAmAM Ave te te karmabaMdhanuM ja kAraNa che. A rIte karavAmAM AvatI prANihiMsA svapnamAM paNa zAMti levA detI nathI, ane te mahAbhayaprada paNa bane che. kAraNa ke A karma karanAra jIva janma ane maraNarUpa mahAbhayane bhegavanAra bane che. AtmahitecchanuM e kartavya che ke te kaI paNa ekendriya jIvanI paNa hiMsA na kare-ene pitAnA prANathI vimukta na kare, kema ke eka paNa prANInuM karavAmAM Avela upamardana, karanArane jJAnAvaraNIya Adi karmone baMdha karanAra bane che. karma baMdhathI jIva anaMta saMsArI bane che. A mATe A hiMsAkama mahAbhayasvarUpa che. bhAvArtha--azubhanA udayathI jIvane vyAdhio lAgu paDe che. cikitsA vidhi ke jemAM anya jenuM upamardana karavAmAM Ave chatAM AvI cikitsA regane nAza karI zakatI nathI. azubhadayanI zAMtithI vyAdhione vinAza ApameLe thaI jAya che. reganA zamana mATe davAnI upagitA svIkArAI che, jIvahiMsA nahIM. hiMsAvALI cikitsAthI vyAdhione vinAza mAnave e retImAMthI tela kADhavA jevI vAta che. A vidhithI jIva navIna karmonA baMdha bAMdhe che ane nirogI avasthA prApta karavAne badale bhayaMkara asAdhya regone bhegavanAra bane che. A mATe je AvA bhayaMkara rogothI bacavA tapa ane saMyamanA paMthe vaLe che ane keI devI devatAne koI jIvanuM balidAna devAmAM pApa samaje che A jIva asAdhya vyAdhithI bace che. (sU012) zrI AcArAMga sUtra : 3 168 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ terahavAM sUtra aura chAyA. vaphTamANa dhUtavAdane hRdayamAM dhAraNa zravaNa Adi karavA mATe ziSyane prerita karatAM sUtrakAra kahe che "bayAnA mo" ItyAdi! aSTavidha karmaka vinAzaka dhUtavAdako samajho; suno Isa saMsArameM Atmakata karmaka pariNAmasvarUpa jIva uccanIcAdi kuloMmeM janma lete 2 kramika municko prAsa karate hai he ziSya ! huM je ATha prakAranA karmonA nAza pachInI vAta tamane kahuM chuM tame ene hRdayamAM dhAraNa kare. je dhAraNa na thaI zake to ene sAMbhaLa vAnI IcchA hamezAM karatA rahe. sUtramAM be vakhata je "mo mo" zabdane prayoga thayo che, AthI sUtrakArane e abhiprAya thAya che ke je viSaya AgaLa kahevAmAM AvanAra che te khUba muzkelIthI samajavAmAM Ave tevuM che. A mATe ziSyane cittane e viSaya tarapha sAvadhAna karatAM sUtrakAra ziSya janane kahe che ke he ziSya ! tame sAvadhAnacittathI A viSayane sAMbhaLaje. je vyagracitta banaze to AgaLa kAMI paNa samajavAmAM nahi Ave. ahiMthI e viSaya kahevo zarU thAya che. A manuSyalokamAM badhAM prANI kamanA saMbaMdhathI parataMtra thaI rahyAM che. A jIva ane karmane saMbaMdha Ajane nathI, paraMtu anAdi kALane che. A saMbaMdhanA kAraNathI jIva karmonA vipAkanA udayathI e e gatinI prAptinA kAraNabhUta karmone udaya AvavAthI ujha bhega Adi viziSTa uttama kuLomAM athavA caMDALa vigere nIca kuLamAM mAtA pitAnA zeNitazukra vagerenA saMyogakamathI utpanna thAya che. TUMkamAM utpattine kema A prakAra che. sarvaprathama jIva mAtAnA garbhamAM "Dha" avasthAmAM rahe che, e pachI kamathI aneka avasthAe dhAraNa karI pharI te pezI avasthA prApta kare che. aMga upAMge tathA snAyu zrI AcArAMga sUtra : 3 169 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane mAthAnA vALanI kame kame jyAre pUrNa racanA thaI jAya che tyAre garbhanI pUrNa avasthA pachI jIva tyAMthI bahAra nIkaLe che. zaizava-ALapaNa ItyAdi kamathI jyAre enI vRddhi thavA lAge che, AmAM eka samaya e paNa AvI jAya che ke jyAre te dharmazravaNane yogya avasthAne prApta thAya che. dharmakathA sAMbhaLavAthI thanAra puNya ane pApanA svarUpathI e sArI rIte paricita thaI jAya che. ane bodhibIjane pAme che. belibIjanI prApti thavAthI e gRhasthasvabhAvathI nirgata banI jAya che, jainezvarI dIkSA aMgIkAra kare che. kime keme AcArAMga ItyAdi dvAdazAMga gaNipiTakane abhyAsa kare che, athavA ene abhyAsa karavAnI bhAvanA rAkhe che. A bhAvanAthI e pitAnA karaNasattarI ane caraNasattarInA pariNAmonI vRddhi karate rahe che ane AgaLa vadhatAM upAdhyAya, gItAtha, parihAravizuddhika, ekAkIvihArI, pratimAdhArI ane janakalpI sAdhu sudhInI avasthAne dhAraka banI mahAmuni thaI jAya che. bhAvArtha-kaSAyasahita hevAthI jIva karmone pudagala paramANuonuM grahaNa kare che AnuM nAma baMdha che. A baMdhadazAthI samasta saMsArI jIva para taMtra thaI rahyA che ane te te gatine ApanAra karmodayathI te ucca nIca Adi kuLamAM mAtA pitAnA raja ane vIryanA saMbaMdhathI garbhAvasthAsaMpanna banI, kame krame pitapotAnA samayAnusAra janma le che. bAlya Adi avasthA bAda dharmazravaNa gya avasthAvALe jyAre te thAya che tyAre dharmakathAnA zravaNathI puNya pApanA svarUpane jANakAra banI badhibIjanI prAptithI grahIta dharmanI saphaLatArUpa jainezvarI dIkSA dhAraNa karI AcArAMga Adi sUtrone abhyAsa karatAM potAnA cAritranI ujavalatAnI vRddhi karavAmAM sAvadhAna rahe che. janakalpI sAdhunI avasthA paryanta vaccenI jeTalI paNa sAdhuonI avasthAo che e sahunuM ArAdhana karatAM karatAM te mahAmunionI kakSAe pahoMce che. (sU013) zrI AcArAMga sUtra : 3 170 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudahaneM sUtra aura avataraNa dIkSAke liye udhukta manuSyake liye mAtA pitA Adi vilApa karate hai, aura Akroza vacana bolate hai . jeNe saMsAra, zarIra ane bheganuM vAstavika svarUpa jANuM laI grahavAsathI virakti dhAraNa karI che, ane je mahAmunio dvArA sevita mArganuM avalaMbana karavAmAM udyamazIla rahe che evA mokSAbhilASI janane joI enAM mAtA pitA, putra strI vagere svajana ene kahe che ke "mA lakSmAn ca tame amone cheDe nahIM, kAraNa ke ame badhA tamArI IcchA anusAra pravRtti karanArA ane tamArI pAchaLa pAchaLa cAlavAvALA chIye. chatAM paNa tame amo badhAne cheDI kema jaI rahyA che ? A prakArane zeka vilApa karatA mAtA pitA ItyAdi saMbaMdhIjano rUe che ane kahe che ke e vAstavika muni nathI, pAkhaMDIothI chetarAela A bhoLAbhALAe potAnA mAtA pitA vagerene samajyA vagara sarvathA choDI dIdhAM che, ane A saMsArarUpI samudranA pravAhane paNa tarI zakato nathI. (sU014) pannaharve sUtrakA avataraNa, pandrahavAM sUtra aura chAyA | grahavAsathI vimukha bananAranA kartavyane sUtrakAra kahe che "nA" ItyAdi. saMyamAbhilASI manuSya, dIkSAke samayameM rote hue apane mAtA pitA AdikI ora bilakula dhyAna nahIM detA. usakA isa prakArakA vyavahAra ucita hI hai, kyoM ki vaha saMsArakI vAstavikatAse abhiza, naraka-jese gRhavAsameM rahA hI kese sakatA! he ziSya! isa dhUtavAdokta jJAnakA sarvadA cintana karo A sUtramAM sUtrakAra e kahe che ke jayAre manuSya munirIkSA dhAraNa karavA yogya bane che, virAgyathI enuM hadaya bharAeluM hoya che, tyAre e samaya te pUrvottarUpathI vilApa karatAM mAtA pitA vagerenI vAtamAM jarA paNa lalacAtuM nathI, kAraNa ke e vAta sArI rIte e jANI cUkyA hoya che ke mane mRtyunA mukhamAMthI choDAvavAmAM A badhAM asamartha che, kema ke teo pite ja ene AdhIna banela che. karmanA phaLane bhagavatI vakhate saMsAramAM evuM koNa che ke mane AdhArarUpa bane. dharmanA sivAya mAruM kaI rakSaka nathI. saMsArI pote ja potapotAnA karmonA udayathI duHkhI thaI rahyA che. AmAM keNuM kenuM rakSaka banI zake ? badhAne potAnA karmanAM phaLa bhogavavAM zrI AcArAMga sUtra 3 171 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDe che. AmAM koI niSkAraNa andhu hoya--rakSaka hoya te te eka ArAdhita dharma ja che. AthI enA ja Azraya leve! mArA mATe uttama che. A prakAre sasAranA svarUpanA vicArathI enA hRdayamAM vairAgyabhAvanI tIvratara jAgrati thAya che. enA piraNAmarUpa rAtAM cillAtAM peAtAnAM mAtA pitA vagerenI svArtha vazatA tarapha e jarAsarakhI paNa mamatvaSTithI jotA nathI, ane enAthI tadnana virakta banI saMyama mArga upara ArUDha thavA e makkama banI jAya che. A vAtane "tha nu nAma tatra ramate" A paMktimAM khulAsA karela che. ThIka che. are! jenA AtmAmAM vairAgyanA tIvratara vAsa thai cukayA che, A saMsArane je azaraNu ane asAra samajI cukela che evA virakta jana svajanAnA svArtha vaza AkraMdane kema vaza manI zake? ene te gRhavAsa narakatulya ane mekSadvAramAM khAdhakaja jaNAtu hoya che, AthI te enAmAM Asakta nathI banatA. bhAvA koI paNa pratibuddha--samA manuSya jema jelakhAnAmAM rahevAnu pasaMda karatA nathI. A ja rIte je saMsAra, zarIra ane bhAgAnA sAcA svarUpane jANI gayela che ene gRhasthavAsa priya lAgatA nathI. * ,, etadjJAnaM sadA samanuvAsaye : - iti bravImi / A prakaraNanA upasaMhAra karatAM sUtrakAra ziSyane kahe che ke A dhRtavAdamAM Avidha karmonA vinAza karavAnA je viSaya Avela che ane sAthe je ema tAvavAmAM AvyuM che ke jIva ane karmonA saMbaMdha anAdikALanA che ane te te gatiApavAvALA karela karmInA uddayathI jIva pRthivIkAyika Adi paryAyomAM utpanna thAya che, ane tyAM vAraMvAra anaMtAnaMta janmamaraNanA du:khAnA bhAra sahana karatAM kAi pramaLa puNyanA udayathI manuSyabhava, Aya kSetra, sukuLamAM janma Adi sAmagrInI prAptithI dharmane zravaNu karavA cAgya avasthAsaMpanna banI, kathaMcit dha kathA AdinA nimittane pAmIne, jIva ane ajIvAdi padAnA svarUpanA jJAtA banI, puNya ane pApanA yathArtha svarUpathI paricita banI, Asava, aMdha, savara a nirjarAnA kAraNeAmAM kuzaLa banIne, mokSamArgamAM ArUDha thaI ne zrI AcArAMga sUtra : 3 172 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keme kame mahAmuni bane che. A prakAre A saghaLe viSaya pratipAdita thayo che; mATe he ziSya! tame A viSayanuM sArI rIte pitAnA hRdayamAM cintavana karatA raho. "ruti travI"i A padenuM vyAkhyAna pUrvamAM (agAu) kahevAI gayuM che. bhAvArtha-tIvra-vairAgyasaMpanna AtmA pitAnA saMbaMdhI janadvArA kahevAmAM AvelA mamatAbharyA-anunaya vinayane lakSamAM na letAM potAnA daDha adhyavasita kAyaranI pUrti karavAmAM ja tallIna bane che. saMsAranA koI paNa padArtha ene pachI lebhAvI tenA lakSathI dUra karI zakatuM nathI. ghara ene lebhAvI nathI zakatuM. ghara te ene jelakhAnA jevuM lAge che. saghaLAM saMbaMdhI jana svAthI ane azaraNuM che te tene bhAsa thAya che. eka ArAdhita dharmane ja te potAno rakSaka ane sahAyaka mAne che. enI ArAdhanAmAM te potAnuM badhuM chAvara karI de che, sAdhAraNa muni avasthAthI mAMDI inaka9pI sAdhu avasthA sudhInI kiyAenI ArAdhanA karatAM te bhAgyazALI mahAmuninI keTImAM jaI bese che. (sU015) chaThThA adhyayanano pahelo uddeza samApta . 6-1 che prathama udeza sAtha dvitIya udezakA sambandhakathana : prathama sUtrakA avataraNa, prathama sUtra aura chAyAmAM chaThThI adhyayanane bIjo uddeza. A adhyayananA prathama uddezamAM mAtA-pitA vagere svajanenA sAthenA saMbaMdhane parityAga pragaTa karAyela che. paraMtu e parityAga karmonA vinAza vagara saphaLa banI zakatuM nathI. A mATe karmonA vinAzane mATe A bIjA uddezanA kathanane sUtrakAra prAraMbha kare che. emAM sahu prathama te e vAtanuM nirUpaNa kare che ke jeNe cAritranI prApti to karI lIdhI che; paraMtu prabala cAritramohanIyanA udayathI e gRhIta cAritrane parityAga paNa karI dIdhuM che, te AthI enA saMsAranA paribhramaNane vizrAma maLI jAya che, A vAta nathI! A viSayane samajAvavA mATe sUtrakAra kahe che " " ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 173 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa SajIvanIkAyarUpa lokako Atura jAna kara, gRhasthAvAsa no choDa kara, viratiyukta ho kara brahmacaryameM sthita kitaneka muni athavA ekAdaza pratimAdhArIzrAvaka zrutacAritradharmaka vAstavikatattvako jAnate hue bhI mohodayake kAraNa saMyamake pAlanameM asamartha ho saMyamopakaraNakA parityAga kara dete haiM. inameMse kitaneka dezavirata ho kara rahate haiM aura kitaneka to mithyAtvI ho jAte hai aa zabdAdi viSayoMmeM mamatva karanevAle ina saMyama choDanevAloMmeM se kitaneka antarmuhUrta meM mara jAte haiM aura | kitaneka ahorAtrameM kitaneka isase adhika kAlameM isa prakAra ke bhogArthI, duHkhasAra zabdAdi viSayoM meM Asakta ho isa manuSya jIvanano vyartha meM naSTa kara DAlate hai.. SaDajIvanikAyasvarUpa A lekane pitAnI buddhithI kalezita jANI, mAtA, pitA, putra ane kuTuMbIjanA pUrvasaMgane parityAga karI, upazamarUpa viratine prApta karI, brahmacaryavratanuM pAlana karavA uparAMta sAdhujana athavA zrAvakanI chaThThI pratimAthI laI 11mI pratimA sudhInuM AcAra pAlana karavAvALA gRhastha jana je svarUpanI kRtacAritrarUpa dhamanI sthiti che e rUpathI ene jANIne paNa, mehanA udayathI keIeka sAvavAnuSThAnamAM pravRtti karavAvALA banI jAya che ane zratacAritrarUpa dharmanuM pAlana karavAmAM sarvathA akSama thaI bhraSTa thaI jAya che. pariSahonA sahevAmAM asamartha banIne vastra, pAtra, kambala ane pAdauchanA -haraNane, dharmanA tarapha rUcInA abhAvane kAraNe tyAga karI cAritranuM pAlana karavAnuM choDI de che. "anukrama" padathI e vAta mAluma paDe che ke kuzIlemAM kaI kaI dezaviratinuM ane keI cethA guNasthAnanuM pAlana kare che, ane kaI evA paNa hoya che ke je cethA guNasthAnane paNa parityAga karIne mithyAtva guNasthAnavartI banI jAya che. viSayabhegone nimitta dharmane parityAga karavAvALAnAM pApanA udayanA phaLa pragaTa karavA mATe sUtrakAra "mana" ItyAdi sUtrAMza kahe che. teo emAM pragaTa kare che ke zabdAdika viSamAM Asakti karavAvALA cAritra cheDanAra te manuSyane, pravrayAnA tyAga bAda, athavA bhoga prApti pachI, athavA eka antamuhurta kALamAM, upalakSaNathI kaMDarIkanI mAphaka eka dinarAtamAM, athavA tenAthI paNa adhika zrI AcArAMga sUtra : 3 174 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayamAM A kSaNabhaMgura zarIrathI jyAre viyegA thAya che tyAra pachI enA mATe A durlabha manuSya jIvananI prApti hovAmAM samayanuM kaI pramANa nizcita nathI. cheDela e paryAyanI pharIthI prApti thavA mATe virahakALa aparimita che-pharIthI manuSyaparyAya prApta karavA mATe bhavenI kaI gaNanA nathI-enI pharI prApti mATe aparimita antara (vyavadhAna) thaI jAya che. gRhIta cAnnidharmathI bhraSTa banI maranAra e adhama manuSyanI utpatti narakanidAdimAM thAya che. ane e tyAMnI apAra-ananta duHkharAzine anubhava karato rahe che. anantakALa sudhI paNa ene mATe manuSyabhavanI prApti durlabha banI jAya che. jyAre A vAta che te pachI e te siddha ja che ke tene mATe AryakSetra, sukuLamAM janma, bedhibIjane lAbha ItyAdi samasta sAmagrIonI prAptinI saMbhavatA paNa kema thaI zake ? kaI kALe thaI zake nahi. Ane upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che ke A rItathI te bhegAthI tathA AnAthI atirikata evA paNa je bhogAbhilASI che e badhA antarAyabahula hovAthI duHkhamaya ane asaMpUrNa A zabdAdi viSayarUpa kAmathI atRpta thatAM thatAM manuSya zarIranI punaH prAptinA kALane vyavadhAna (aMtara) sahita karI de che. vaDhi zabdano artha asaMpUrNa che, ane te A prakAre ke akhaMDa saMpUrNanuM nAma kevala che, je kevala nathI e akevala che. emAM je hoya te Akevalika che. kAmane asaMpUrNa e mATe batAvela che ke te bhegenI IcchAnI vRddhi karavAmAM asamartha che. jema jema bhegone lAbha thAya che tema tema jIvanI IcchAe ene adhikAdhika rUpathI bhogavavA mATe vadhatI jAya che. bhAvArtha je manuSya jIvanikAyarUpa lekane kalezarUpa samajIne tene parityAga karI de che tathA mAtA pitA ane potAnA saMbaMdhIjanathI paNa vimukha banIne cAritradharmanI ArAdhanA karavAmAM tallIna thaI jAya che. cAritranA pAlanathI saMbaMdha rAkhavAvALI jeTalI paNa brahmacarya Adi pALavA jevI anya kriyAo che e badhAnuM paNa te sArI rIte pAlana kare che. chatAM paNa mohanI prabaLatAthI e grahaNa karelA cAritrathI bhraSTa banI mithyAtvI banI jAya che, ane municinhone sarvathA parityAga karI viSayabhogonI cAhanAmAM phasI tenuM sevana kare che, ane potAnA atidurlabha evA manuSya janmane vyartha naSTa karI narakanigodAdi gationA anaMta kaSTone bhogavate rahe che. evA jene pharIthI mAnava janma kayAre kema prApta thaze. (sU01) zrI AcArAMga sUtra : 3 175 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya sUtrakA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA Asannabhavya hovAthI mokSanI prApti jene nikaTa samayamAM thavAvALI che, e kaI paNa rItathI kyAMyathI paNa cAritradharmanI prApti karI, laghukarmavALA hovAne kAraNe cAritradharmane pALavAmAM vardhita pariNAmavALA hoya che, ane siddhipadane prApta karI le che. A vAta samajAvavA mATe sUtrakAra kahe che. "a ItyAdi. kitanekamanuSya saMyamI ho kara, saMyama grahaNake kAlase le kara saMyamAnuSThAna meM sarvadA tatpara rahate hai. ese mahAmuni hI karmadhUnanameM samyapha prakArase | pravRti-zIla hote hai ! atha zabdano artha anantara che, jenuM tAtparya e che ke je cAritra dharmane prApta karI keI kAraNavaza tene parityAga karI de che, enI zuM durdazA thAya che. e te pragaTa karI devAmAM AvI che. have je cAritrane mAvajajIvana pALe che tenA viSayamAM ahiM kahevAmAM Ave che. je kaI AtmAthI mRtacAritrarUpa dharmane prApta karI tenI prAptinA samayathI mAMDIne jIvanaparyata pariSaha ane upasarga sahana karavAmAM sAvadhAna rahe che. pariSaha upasarga AvavAthI cAritrathI vicalitacitta nathI thatA, tathA kAmagathI je sadA vAchA-rahita bane che evA je daDhatApUrvaka grahaNa karela tapa ane saMyamanuM anuSThAna karavAnI pratijJAmAM avicalitacitta hovAthI evA vaMdanIya muni ane je samasta viSayabhogone tathA IcchAone ananta duHkhenA kAraNarUpa jJapariNAthI jANI ane ane pratyAkhyAna parijJAthI tene cheTethI ja parityAga karI vItarAgakathita nirmaLa cAritranI ArAdhanA kare che. cAritra prApta karI samasta vizvamAM vRddhibhAvane parityAgI je che, e ja muni che. ane e ja karmonI raja dUra karavAmAM uDADavAmAM sArI rIte pravRtta hoya che. enA sivAya anya-bIjA kAyara nahi. (sU02) tRtIya sUtrakA avataraNa, tRtIya sUtra aura chAyA | tathA "zarUma " ItyAdi ! zrI AcArAMga sUtra 3 176 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatva bhAvanAse rahita, ata eva ahameka evAsmi - esI bhAvanAsa bhAvita anta H karaNavAlA manuSya, sabhI prakArake bandhanoMko choDa kara pravrujita ho jAtA hai aura acela vaha muni avamoTharikAse hI rahA karatA hai / zorUM " huM eka chuM, mArUM saMsAramAM koI nathI. huM akiMcana chu A prakAranI bhAvanAthI jeNe peAtAnuM mana vaza karela che, ane evI bhAvanAthI otaprota banI je mAtA, pitA AdinA saMbaMdhathI rahita khanela che, evA e mahAmuni pote grahaNa karela cAritranI ArAdhanAmAM saMbhALa rAkhatAM viSayabhogAthI sarvathA virakta bane che, munidIkSAthI suzobhita e muniratna sa prakArathI muMDa, dravyathI kezaleAcana karavAthI ( vALanuM khecavAthI) ane bhAvathI rAga-dveSathI rahita thavAthI bane che. saMyamanA anuSThAnamAM vicaraNa karanAra e acela-apa vastravALA bane che, athavA jInakalpI thAya che, paSita ( ThaMDA vAsI ) AhAra le che, athavA unedara-alpa-AhArI thAya che. pa`Sita AhA rane paNa alpa AhAra ja mAnavA joIe, arthAt AhAra paNa unAdararUpathI ja le che; peTa bharIne nahIM. (sU0 3 ) caturtha sUtrakA avataraNa, caturtha sUtra aura chAyA / alapa-AhArI avasthAmAM paNa pariSaha ane upasage eNe sahana karavA joIe. Ane sUtrakAra kahe che. " te Ade'ityAdi ! ese avamoTharikAyukta muni, dharmAnabhijJa manuSyoMdvArA vividha prakArase apamAnita hotA hu bhI una apamAnoMko samatApUrvaka sahatA huA vicAratA hai, aura vaha sabhI parISahoMko samatApUrvaka sahatA hai / e avamorikAvratI sAdhune kadI koI dharmAbhinna vyaktinI mAraphata A prakArathI kahevAya ke he pravrujita ! tame te pahelAM lAkaDAM vecatA hatA, kacArathI sAdhu banI gayA che? sAdhunA veza paherI zuM A samaya amane upadeza ApI rahyA che. ? ame tamArA jevA halakA kuLanA mANasane upadeza sAMbhaLavA nathI icchatA." athavA A prakAranAM anucita vAkayothI kAI emanI niMdA kare ke tame te vyabhicArI che, cAra che, athavA koI " enA hAtha kApe, paga kApe, zrI AcArAMga sUtra : 3 177 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garadana pakaDI maraDI nAkhe" A prakAre ene duHkhita kare, lAkaDI ke hAthathI mAra mAre, vALa pakaDIne keI DhasaraDe, athavA lece, to paNa sAdhue vicAravuM joIe ke "mama pUrvakRtavarmAne tinuM_A upasarga mArA pUrvakRta karmonA phala svarUpa che. AmAM tene koI aparAdha nathI. A rIte jyAre enA upara e pUrvokta vAte pratikULa pariSahanA rUpamAM Ave che, athavA satkAra, puraskAra Adi anukULa pariSaharUpamAM Ave che te e samaya eNe e vicAra karIne ke A badhI vAte "mokSamArganI pratibaMdhikA che tene khuzIthI sahI levuM joIe. bhale anukULa pariSaha hoya, cAhe pratikULa pariSaha hAya, cAhe kaI upasarga kare ke satkAra kare. badhI avasthAomAM munioe samabhAva rAkhe joIe. A rIte je acelarUpa (apa vastrasAmAnya vastra) athavA yAcanAdirUpa pariSaha je lajajArUpa che ane zIta, uSNa Adi alajajArUpa che A bane pariSahone paNa samabhAvathI yukta thaI eNe sahana karavA joIe. tyAre ja karmone nAza thaze. (sU04) prazcama sUtra aura chAyA 1 / samyagdaSTi muni parISahaprayukta sabhI | ducintAkA parityAga kara parISahoMko sahe ! sArI rIte prApta che darzana jene tenuM nAma samitidarzana eTale samyagdaSTi che. te pariSahaprayukta kharAba ciMtanane tyAga karI saghaLA pariSahone sahe. te pariSahAne sahana karatI samaya kadI paNa tene A raudrarUpa pariNAma nahi karavuM joIe, zAMti ane samatAthI tene sahavuM joIe. (sU05) SaSTha sUtra aura chAyA / pravrajyAko kisI duSparisthitimeM nahIM tyAgatA, esA muni hI nirjhanya hai ziSyane saMbodhana karatAM sUtrakAra kahe che ke he ziSya ! je anAgamanadharmo che-dhAraNa karela munivratarUpa pratijJAnA bhArane vahana karavAne svabhAvavALA zrI AcArAMga sUtra : 3 178 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovAnA kAraNe je ghera pAchA nathI pharatA, te e pariSahene sahana karavAnA svabhAva vALA bhAvanagna-akiMcana nigraMtha sAdhu tIrthakarothI kahevAyA che. bhAvArtha-pariSahone jItavAmAM je pitAnI zaktinuM parAkrama pragaTa kare che ane ethI anudvigna banI je "#Arca vA sadhavAmi zarIra vA TRcAra"-- pite dhAraNa karelA munivratarUpa kAryanI saphaLatA mATe sarva prakAranA sukhono je sarvathA tyAga karI cUkyA che, ane pitAnI pratijJA pUrNa karavA pariSahothI aDAla banI tene je sAmane kare che-kadI paNa ghara tarapha najara sarakhIo karatA nathI, eja sAcA-bhAvasAdhu che-e tIrthakarene Adeza che. (sU) 6) saptama sUtra aura chAyA 1 jinAgamake anusAra hI jinadharmakA pAlana karanA cAhiye yahI tIrthakaroMkA utama upadeza manuSyoke liye hai ! mANasamAM ja saMpUrNa zrutacAritrarUpa dharmanuM ArAdhana karavAnI yogyatAne sadbhAva che, A mATe meM emane mATe ja A vacana kahe che ke teo mArA kahevAthI mArA dvArA aMgIkRta dharmanuM sArI rIte pAlana kare; kemake A utkRSTa-dharmane upadeza manuSyane mATe ja che. bhAvArtha-A utkRSTa dharmane upadeza manuSya mATe ja che ema je kahevAmAM Ave che enuM kAraNa manuSyamAM ja saMpUrNa rUpathI dharmArAdhana karavAnI yegyatA rahelI che, anyamAM nahIM. AthI emanA nimitta dharmane upadeza che, anya prANI paNa AnAthI Atmahita karI zake che. (sU) 7) AThavAM sUtra ora chAyAA karmadhunanake upAya isa saMyamameM saMlagna ho kara, aSTavidha karmako khapAte hue hue vicare . sabheda karmoko jAna kara manuSya, | una karmo ko, zramaNadharmakA ArAdhana karake khapAtA hai karmane vinAza karavAnA upAyasvarUpa e saMyamamAM lavalIna banela muni, aSTavidha karmone vinAza karatAM, dharmanI ArAdhanA kare. kema ke mUla ane uttara prakRtinA bhedathI karmanuM parijJAna karI zramaNadharmanI ArAdhanA karavAthI manuSya ene karmone kSaya kare che. (sU) 8 ) zrI AcArAMga sUtra : 3 179 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama sUtrakA avataraNa, navama sUtra aura chAyA / samasta karmonA vinAza karavAmAM samatha je bAhyatapa che enI apekSAthI sUtrakAra kahe che 4 rUhaiM itti " ItyAdi. isa jinazAsanameM raha kara jinhoMne karmabandhako zithila kara diyA hai ese kitaneka muni ekAkivihAra pratimAdhArI hote haiM, unheM aneka prakArake parISaha prApta hote haiM, una parISahoMko ve dhIra muni samatApUrvaka sahe / jemanA karmano aMdha zithila thaI gayela che evA munirAjonI ekacamAM thAya che. A carcAmAM emanA aneka prakAranA abhigrahavizeSa hoya che. prAkRtikA deSa laIne kahe che ke ekAkivihAramAM karmanA vinAza karavAmAM tatpara, ane sAdhumaryAdAmAM vyavasthita e medhAvI muni, ajJAta athavA antaprAnta kuLomAM zuddha eSaNA--za kAki daza eSaNAnA doSarahita AhArAdikathI ane sava eSaNA -AhArAdikanA udgama, utpAdana ane grAsa--eSaNAthI parizuddha vidhithI karmonA vinAza karanAra sacamamAM lavalIna rahI vihAra kare, ane surabhi-siMhakezarameAdaka vagere, athavA durabhi--malacaNA vagerethI niSpanna paryuM Sita khATI chAza AdithI mizrita annane, rAga-dveSa rahita bhogave. zAstrAktavidhi anusAra je paNa nirdoSa AhAra tene prApta thAya, cAhe te prazasta goMdhavALA hoya, cAhe apra zastra gaMdhavALA hAya, te AhArane te aMgAra dhUmAdimaMDaLa doSothI rahita bhogave. kahyuM paNa che---- (C paDigahaM saMlihittANaM, levamAyAi saMjae / ', sugaMdha vA dugaMdha vA, savvaM bhuMje na chaDDae || " (dazavai0 a0 5 302 gA0 1) athavA----ekAki vihAra karavAvALA ziSyane samajAvatAM sUtrakAra kahe che ke he ziSya! jyAre tame ekAkIvihAramAM ho, ane kadAcita zmazAna AdimAM dhyAna nimitta rahevuM paDe te tevI dazAmAM kadAca te jagyAe rahevAvALA bhayakara pizAca Adi prANI ke jenA svabhAva bIjA prANIone kaSTa pahoMcADavAnA che, tamane paNa kaleza Ape-upasarga paheAMcADe te tame tevA kaSTothI zrI AcArAMga sUtra : 3 180 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gabharAtA nahIM, paNa dhIra vIranI rIte tevA kaSTone kSobhavinA zAMtibhAvathI sahana karo. "ti dravI"i A padenI pahelAnI mAphakaja vyAkhyA samajavI joIe. bhAvArtha-ekAkIvihAra karavAvALA sAdhu e ja hoya che je jItendriya hoya che, upasarga ane pariSahethI je kadi paNa vicalitacitta thatA nathI. emanA aneka prakAranA niyamo hoya che, teo evI koI paNa pravRtti nathI karatA ke jenAthI sAdhumaryAdAne bhaMga thAya. AhArane mATe jyAre te nIkaLe che tyAre bhale antaprAnta hoya, game tevuM kema na hoya, jyAM paNa tene zaMkAdika eSaNAnA SothI rahita AhAra maLI jAya athavA sarveSaNathI je parizuddha hoya tene kalpa samajIne te laI le. e bhale siMha kezaramodakAdika hoya cAhe balacaNakAdikathI banela ane khATI chAza AdithI mizrita hoya. temAM tene koI paNa jAtane pakSapAta thatuM nathI, AhAranA viSayamAM tenI AvI zuddha najara rahe che ke kAMI paNa maLe, paNa tene zAvidhi anusAre ja grahaNa karIza. ziSyone saMbodhana karatAM sUtrakAra kahe che ke A ekAkIvihAramAM sAdhune aneka prakAranI Apatti-vipattine sAmane karavo paDe che. kyAreka kyAreka te e paNa prasaMga Ave che ke smazAna AdimAM pahoMcatAM sAdhunA upara bhayaMkara pizAcAdi prANIonA upasarga thAya che, paraMtu te dhIravIra sAdhu enAthI kaI vakhata gabharAtA nathI, ane saharSa evA pariSaha upasargane jItIne pitAnA saMyamanI rakSA kare che. chaThThA adhyayanane bIjo uddeza samApta che 6-ra che zrI AcArAMga sUtra : 3 181 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya uddezake sAtha tRtIya udezakA sambandhakathana / prathama sUtrakA avataraNa, prathama sUtra aura chAyA / chaThThA adhyayananA trIje uddeza A adhyayanA khIjA uddezamAM karmonA kSaya upAyasahita pradarzita karavAmAM Avela che. karmono kSaya paNa jyAM sudhI upakaraNa ane zarIramAM mamatvane abhAva nahi thAya tyAM sudhI thaI zakatA nathI. A mATe e samajAvavA A trIjo uddeza sUtrakAra kahe che. emAM saprathama e muninI maryAdA kahe che. 8 ca du " ItyAdi. mamatArahita, jJAnAcArAdike pratipAlaka muni, dharmopakaraNake atirikta karmabandhake kAraNa vastrAdikoM ko choDa kara vicaratA hai / sadAya jenA hRdayamAM bhagavatprarUpita mamatvatyAgarUpa dharma vidyamAna che. je e samaje che ke mamatvatyAgaja sAco dharma che, arthAt jInapravacanamAM kahela pratijJAnA bhArane vahana karavAmAM je zaktisapanna che, tathA vatakalpa-sArI rIte jeNe kalpanA sparza karela che, jJAna--Adi AcAranA je pAlaka che, evA muni pUkita tathA have pachI kahevAmAM AvanAra dharmopakaraNanA sivAya anya vastrAdikane tyAga karI munidharmamAM vicaraNa karatA hAya che. bhAvA--je e samaje che ke mamatvatyAgarUpa dharma ja ke jenI prarUpaNA ane pAlanA tIrthaMkarAdika devAe karI che, e ja dharma che. tathA je jJAnAcArAdikanuM sArI rIte pAlana karavAmAM sAvadhAna rahe che, te e samajIne ke dharmAMpakaraNanA sivAya anya vastrAdika parigraharUpa hovAthI karmonuM upArjana karavAvALA che. evA vicAra karI je tenA tyAga kare che, e ja sAcA muni che. ( slR01 ) dvitIya sUtrakA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA| tathA " ne cehe '' ItyAdi ! zrI AcArAMga sUtra : 3 182 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo sAdhu, acela (alpavastradhArI) aura sAdhumaryAdAmeM vyavasthita hote huM unheM jIrNa vastrasambandhI cintA kabhI bhI nahIM hotI ! che-ahIM alpa artha vAcaka nanne prayoga thayo che-jema "nA" AmAM thAya che. A ajJa zabda je prakAre sarvathA jJAnano abhAva pratipAdita nathI karatuM, paraMtu jJAnamAM alpatA pradarzita kare che, ThIka e prakArathI Dha" A zabda paNa vastranA sarvathA abhAvanuM pradarzana nathI karate, paraMtu emAM alpatA ja batAve che. evA je acela-alpavastravALA che, tathA karmonA vinAzaka upAyamAM jenI sthiti che, evA sAdhunA cittamAM e kalpanA nathI uThatI, arthAt eNe e prakAranI kalpanA karavI ucita nathI ke mAruM A vastra jIrNa-junuM thaI gayuM che, have AnAthI mArA zarIranI rakSA thaI zakavAnI nathI bIjuM kaI vastra kaI jagyAe keInI pAsethI mAgI laIza. matalabamArI pAse pahelAnuM je A vastra che te A samaye jIrNa thavAthI phATI gayela che, ane ThaMDImAM mArA zarIranI rakSA karavAmAM taddana asamartha che. AthI navIna vastra vagara mArA zarIranuM ThaMDIthI rakSaNa thavuM asaMbhava che. A mATe navuM vastra maLI jAya to ThIka. paraMtu jyAM sudhI e na maLe tyAM sudhI game tema A phATelA junA vastrathI ja calAvI laIza, paranta phATelI hAlatamAM te e kAmamAM AvI zake tema nathI, AthI je kayAMyathI soya dorA maLI jAya te enAthI ene sIvI lauM, jyAM jyAM e phATayuM che tyAM jeDI lauM, ane jyAM chidra paDyAM che ene bharI lauM. nahi te koNa ATalo parizrama kare. je bhAga bIlakula phATI gayela che ene kADhI nAkhI bIjo TukaDo joDI daIza. AthI e phATela june TukaDe pahelAM karatAM meTa thaze ane ethI mArAM banne kAma thaI jaze. paheravAnA TAIme paherI laIza ane oDhavAnA samaye eDhI paNa laIza A prakAranA saMkalpa-vikalparUpa ArtadhyAnathI munine zubha adhyavasAya thatuM nathI, zubha adhyavasAya utpanna thayA vinA paraMparArUpanA karmone kSaya paNa thaI zakato nathI. AthI karmonA kSayane mATe udyata banela munie AdhyAnane sarvathA tyAga zrI AcArAMga sUtra : 3 183 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavA joie ane evA vicAra karavA joIe ke je samaye thavAnuM che te thaI ne ja raheze. bhAvA cAhe alpavastravALA hAya, cAhe mahuvasravALA hoya, je parapadArthImAM mohI che ene ja e pUrvAkatarUpathI kalpanAo uThyA kare che. muninA manamAM paNa jo AvI kalpanA uThe tA e sAco muni nathI. munimAM A prakA* ranI kalpanAo jAgavI e Ata dhyAnanA kAraNarUpa mAnavAmAM Avela che. je zubha pariNAmonI prAptimAM bAdhArUpa bane che. AthI muniomAM te A prakAranI kalpanAo uThavI ja na joI e. eNe te evA ja vicAra rAkhavo joI e ke je samaye je banavAnuM che te banavAnuM ja che. mAre enI cintA zA mATe karavI joIe. cintAthI te karmanA anya thAya che, enA nAza nahi. tAtparya e che ke vastra bhale jInu thaI jAya enI e cintA na kare, ane kacAre sIvIzu. A prakArathI A dhyAna na kare. (sU0 2) tRtIya sUtrakA avataraNa, tRtIya sUtra aura chAyA / e acela sAdhune mATe phATela junA vastra viSe bhale A dhyAna na hoya tA paNa e vakSyamANu pariSaha tA avazya thAya che, te thatAM tenuM je kavya che tene sUtrakAra kahe che " aluvA tatya " ItyAdi. karmabandhoMki vinAzaDe nimitta prayatnazIla usa acela muniko usa acelAvasthAneM aneka prakAraNe parISaha prApta hote haiM, ve parISaha usa munike liye tapaHsvarUpa hI haiM / athavA apa vastra dhAraNu karavAnI avasthAmAM sArI rIte zruta eTale sacamanI rakSA vadhu vastro dhAraNa karavAthI thaI zakatI nathI, ane jyAM saMyamanI rakSA ja nathI tyAM karmane kSaya paNa thaI zakatA nathI, A bhAvanAthI prerita te sAdhu kavinAzaka sacamamAM sadA udyogazALI banI rahe che, ane e mATe te alpa vasra-thADAM vastrAthI peAtAnuM kAma calAve che, te paNa evA sAdhune koI gAmaDAmAM zArIrika rakSA-ceAgya vastronA abhAva hovAthI koi vakhate ghAsa upara zrI AcArAMga sUtra : 3 184 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa suvuM paDe che. A sthitimAM kaThora ghAsanA sparzathI utpanna duHkhAneA tene sAmanA karavA paDe che-e AvA duHkhAne sahe che. zItasparza parISaha paNa sahe che. DAMsa, macchara Adijanya vedanAene paNa sahana kare che. A parISaheAmAM kAI koI parISaha pratikULa ja hoya che, ane kaI kaI anukULa pratikULa ubhayarUpa hoya che. jema daza mazakAdi parISaha pratikULa ja che. ane zIta uSNa Adi parISaha anukULa pratikULa ubhayarUpa che. je zItaspaza hemaMta RtumAM pratikULa mAluma paDe che. te ja grISma RtumAM anukULa lAge che. e ja rIte uSNu sparzI grISma RtumAM pratikULa lAge che te ja hemantamAM anukULa lAge che. A apekSAthI zIta-uSNu spardhA virUparUpa anekarUpa batAvavAmAM Avela che. A anekarUpa spardhAne ane pariSaharUpa tRNAdisparzIne e acela sAdhu sahana kare che. kayA vicArathI e AvA duHkho sahe che? A prakAranI jIjJAsA hovAthI sUtrakAra kahe che -" chApavaM omayanuM ''-e sAdhu vastrAdikonA lAghava-sakSepa karavAnA abhilASI che arthAt dravya ane bhAva nA bhethI lAghava e prakAre che-dharmanA upakaraNabhUta vastra AdinI laghutA dravya lAghava che ane jJAnAvaraNIyAgni ATha karmonI laghutA bhAvalAghava che, A bannene e lAghavanI tarapha laI jAya che. bALamayanuM "ne sthAne "avAmaya" A paNa pAThAntara che; AthI e bhAva nikaLe che ke ene sadA e vicAra rahe che ke huM mokSanA abhilASI chuM, mArI pAse vastronI sadA apatA ja rahevI joI e, ane mAre karmonuM lAghava avazya karavuM joIe. kema ke duH khAne sahevAthI ATha karmonA kSaya thAya che. upakaraNanA lAghavathI karmonuM lAghava ane karmonA lAghavathI upakaraNanuM lAdhava jANI tRNAkrispardhA janya kaSTone sahunAra te sAdhunuM tRNuAkrisparzajanya kaSTa tapa-kAyakleza nAmanu bAhyatapa che, ane e tene nirjarA samajI sArI rIte sahana kare che.(s03) caturtha sUtrakA avataraNa, caturtha sUtra aura chAyA / A huM mArI buddhinI kalpanAthI nathI kahetA; paraMtu bhagavAnanA kahevA anusAra ja kahuM chuM. A vAtane pragaTa karavA mATe zrI sudharmAsvAmI zrI jammUsvAmIne kahe naheca" ItyAdi. "6 zrI AcArAMga sUtra : 3 185 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAnkI AjJAnusAra, apanI ra sAmarthya anukUla utkRSTa yA apakRSTa sAdhvAcAra pAlanameM pravRta sabhI muni samyaktvI haiM / sabhI tIrthaMkaroM ke zAsanakAlameM acela muni vividha parISahoMko sahate haiM / bhagavAne A pUkita athavA vakSyamANuM upakaraNADhilAghavarUpa viSaya je prakAre kahela che-samajAvela che, tene dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI jANIne muni temAM ekAgra anI zubha adhyavasAyarUpa samyaktvanA ja mokSanI sanmukhatA mATe ciMtavana kare. AhAra ane vastro AdimAM je lAghava karavAmAM Ave che te dravyanI apekSA lAghava che. hu eTalA ja grAmAdikomAM vihAra karIza, eTalAmAM nahi-A prakAre je grAmAdikomAM lAghava karavAmAM Ave che te kSetranI apekSA lAghava che. A gAmamAM huM eka rAta divasa rahIza. athavA durbhikSa kAlAdikamAM rahIza, badhA samaya sudhI nahi. A kALanI apekSA lAghava che. mAyAthI rahita rahevu e bhAvanI apekSA lAghava che. tAtparya enu e che ke jInakalpI sAdhu eka vastra dhAraNa karavAvALAnu ane eka vastradhArI e vastra dhAraNa karavAvALAnu, e vastradhArI traNa vastra dhAraNa karavAvALAnuM` tathA cAturmAsika kSapaka traimAsika kSaSakanu, traimAsika kSapaka e mAsika kSapakatu, e mAsika kSapaka eka mAsika kSaSakanu, eka mAsika kSapaka a mAsika kSapakanuM, ardhamAsika kSapaka ekAntara kSepakanuM ane ekAntara kSapaka ekabhakatabhojInA kadi paNa tiraskAra na kare-e mArAjevA nathI; paraMtu duSkara tapa ane saMyamanI ArAdhanA karavAmAM kAyara che-ityAdi rUpathI enI avahelanA na kare, ane na tA anAdaranI dRSTithI jue. A viSayamAM vadhu zuM kahevuM. janakalpI sAdhuo ane DimAdhArI sAdhue kadAca potAnA kalpathI cha mahinA sudhI bhikSA na meLave to paNa samatAbhAvanuM avala'mana karI vicAre che ke A khadhA munijana zAstravidhinA anusAra pAtapAtAnA karmAMnA kSapaNa karavA mATe pravRtta che. dhairya, sahanana, baLanI sthiratA Adi kAraNanA vazathI vibhinna kalpavALA hovA chatAM jIna bhagavAnanI AjJAmAM ja pravRtti kare che A vAta hAthathI samudrane pAra karavA jevI asa'bhava nathI; kema ke samyaktvarUpa mAga` cirakALa sudhI aneka tIrthaMkaro ane gaNadharAe pALela che. A vAtane pradarzita karavA mATe sUtrakAra "chyuM temAM maDhAvIrA'' ityAdi sUtrAMzane kahela che. AmAM tee e batAve che ke tIrthaMkara Adie paNa ukatavidhi anusAra ja acela avasthAmAM rahetAM tRNusparzodi pariSaddhane sahana karela che, ane ethI teo karmarUpI zatruono kSaya karavAmAM zUravIra banyA che. tathA emanAM jIvananAM pUrva ane varUpa samaya sacamamArgInI ArAdhanA karavAmAM ja vyatIta thayela che. ahiM pUrvanuM pramANa zrI AcArAMga sUtra : 3 186 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAkAra A prakAre batAve che-84 lAkha varSanuM eka pUrvA thAya che, ane 84 lAkha pUrvAnuM eka pUrva thAya che, eka pUrvamAM sattara lAkha karoDa ane chappana hajAra karoDa (70560000000000 ) varSa hoya che. aSabhadevathI laI zItalanAtha je dasamA tIrthaMkara che emanA sudhI saMyamane kALa to pUrva takane rahyo che. emanA pachI tIrthaMkara zreyAMsanAthathI laIne mahAvIra paryata tIrthakarone saMyama samaya pUrvanA pramANamAM na rahetAM varSonA pramANamAM AvI gayela che. A mATe "ji" evuM sUtrakAre kahela che. dravika-AtmArthIone jIvanakALa paNa A prakAranA saMyamamArgamAM vyatIta thayela che, he ziSya ! tame tamArA cittamAM evI zraddhA rAkhe. bhAvArtha-pUrvamAM aneka mahApurUSoe ra2 pariSahone sahana karyA che. A mATe je mokSanA abhilASI che enuM kartavya che ke teo tRNasparzAdika paribahene sArI rIte sahana kare. (sU0 4) prazcama sUtrakA avataraNa, prazcama sUtra aura chAyA A pariSaha ane upasargo sahana karavAne jemane svabhAva che evA mahAmunine je lAbha thAya che ene sUtrakAra kahe che. "bApA " ItyAdi. jo samyajJAnako prApta ho cuke haiM unakI bAheM athavA bAdhArye kRza (kSINa) ho jAtI haiM karmakSapaNArtha pravRta ina samyajJAniyoke mAMsazoNita sukha jAte haiM ye apanI samabhAvanA aura kSamA Adi | guNoMse saMsAraparamparAko chinna karake rahate hai. isa prakArake sAdhu, tIrthakaro dvArA tIrNa mukta aura viratA kahe gaye haiM jene samyajJAnanI prApti thaI cukI che evA mahAmuniyenI bhujAo kuza thaI jAya che, arthAta-tapa ane pariSaha sahana karavAthI emanuM zarIra kRza thaI jAya che, "vAhU" zabdanI chAyA "vAMdhA paNa che. jeno artha e che ke samyajJAnI maninI pariSahajanya bAdhAo kRza thaI jAya che-atyaMta a85 thaI jAya che. bhAvArtha-karmone nAza karavA mATe prayatnazIla sAdhu pariSaha vagerenA AvavAthI e vicAra kare che ke e pariSaha ane upasarga mArA zarIra mAtrane ja pIDA ApanAra che. saMyamano e kAMI paNa bagADa karI zakanAra nathI; paraMtu emAM zrI AcArAMga sUtra 3 187 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e sahAyaka ja che. A prakAre mAnI e mahAmuni peAtAne thatI zArIrika pIDAnI tarapha lakSa ApatA nathI, pariSaha Adine zAntipUrvaka sahana karavAvALA sAdhuonA zarIranu mAMsa ane leAhI sUkAI jAya che ane zarIrathI teo dubaLA pAtaLA banI jAya che. lAhI ane mAMsa emanA zarIramAM nAmamAtranAM rahe che; kAraNa ke antaprAnta ane alpa AhArathI, pariSaddha AdinA sahevAthI ane thoDAM vastra rAkhavAnA kAraNathI, tRNuparNAdikadvArA khanatA aneka pariSahothI tenA zarIranuM mAMsa ane lohI sUkAI jAya che. samabhAvanAthI yukata jInakalpI hoya athavA te| sthavirakalpI hAya; vikRSTa kaThina tapa tapavAvALA hoya, athavA-avidRSTa-sAdhAraNa tapa tapavAvALA hAya, athavA pratidina AhAra karavAvALA hoya, kAI paNa sAdhu hoya e adhA bhagatrAnanI AjJA anusAra ja cAlavAvALA che. ane A rUpathI je rAga, dveSa ane kaSAyanI para parArUpa sa'sArazreNIne samabhAvathI eTale kSAntyAdi dhanA ArAdhanathI teADI de che; evA pUrvIkatalakSaNasaMpanna sAdhu sa MsArasamudrathI pAra thaI jAya che, ane sasaMgathI rahita anI sarvIsAvadyavyApArarahita manI jAya che; evuM tIrthaMkara prabhunu kahevuM che. " vRtti vrImi "A kathana mArUM nathI, parantu prabhunuM che. he jammU! emaNe jema kahyuM che tevI ja rIte huM kahuM chuM. (s05) SaSTha sUtrakA avataraNa, SaSTha sUtra aura chAyA / sa'sArapara parAnA uccheda karIne rahelA sAdhuone aratibhAva kadAca parAsta karI zake che ! Ane pragaTa karavA mATe sUtrakAra kahe che " vica ItyAdi. pravRta asaMyamase nivRta, uttarottara baDhate hue zubhAghyavasAyameM aura bahuta kAlase saMyamameM sthita ese muniko kyA saMyamameM ati ho sakatI hai ? / asaMyamabhAvathI dUra rahevAvALA ane uttarAttara vadhatA jatA zubha adhyavasAyAmAM pravRtti karavAvALA tathA ghaNA kALa sudhI saMyamanI ArAdhanA karatAM karatAM emAM ja peAtAnA jIvananA samaya vyatIta karavAvALA evA niravadya bhikSAjIvI munine saMyamamAM udvegarUpa atibhAva aTakAvI zake kharo ke ? zrI AcArAMga sUtra : 3 188 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiM "jiM" A zabda praznavAcaka che. uttara --hA, evA mokSamArgamAM ArUDha thayelA munine paNa aratibhAva viSayanI tarapha laI jaI Alita karI zake che, kema ke IndriyanI anekavidha mohavAnI zakti acinya che tathA karmanI pariNati paNa vicitra che. enI prabaLatA zuM nathI karI zakatI? badhuM karI zake che. athavA-""i zabda ahiM kSepa arthamAM che. Ane matalaba e che ke kadAca kaI ema pUche ke zuM AvA mokSamArgamAM sthita sAdhune paNa aratibhAva saMyama mArgathI gruta karI zake che? te ene A uttara che ke karI zakatuM nathI. (sU06). sasama sUtrakA avataraNa, sasama sUtra aura chAyAmAM "raMbhALe" ItyAdi- pUrvokta prakArake sAdhu, uttarottara adhikAdhika prazasta pariNAmadhArA athavA guNasthAnapara ArUDha hote hai, ataH unako arati ho hI kese? jese dvIpa, asandIna-bADhake upadvavase rahita hotA hai, usI prakAra yaha muni bhI, upasarga Adise bAdhita nahIM hotA hai, athavA-jaise asandIna dvIpa yAtrikoM ke liye AzvasanIya hotA hai, usI prakAra saMsArasAgarako tiranekI icchAvAle manuSya, isa prakArane sAdhuone upara visvAsa karate jenI prazasta pariNAmadhArA uttarottara adhikAdhikarUpamAM vRddhigata thaI rahI che athavA je guNasthAne para AgaLa AgaLa caDhatA jatA hoya che, ane AthI je yathAkhyAta cAritranI sanmukha jaI rahela che evA mahAmunine aratibhAva kyAMthI pitAnA sthAnathI khalita karI zake ? arthAt karI zakatuM nathI. banne bAju jene jaLa che enuM nAma dvIpa che, e dvIpa-sthaLabhUmi je rIte pUra AdinA upadravathI surakSita rahe che. e rIte evA muni paNa pariSaha ane upasargathI bAdhita hotA nathI. jemake upasarga rahita dvIpa yAtrine mATe AzvAsananuM sthAna hoya che, tevI ja rIte mahAmuni paNa bhavya jIvene mATe AdhArarUpa che. samudrAdikane pAra karavAnI bhAvanAvALA manuSya upasargarahita dvIpamAM vizvAsa rAkhe che, evI rIte saMsArarUpI samudrathI pAra thavAnI bhAvanAvALA bhavya paNa evA munine vizvAsa kare che. zrI AcArAMga sUtra : 3 189 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-nyathAkhyAta cAritranI tarapha daravAvALI prazasta pariNAmadhArA jene uttarottara adhika-adhika-rUpamAM vadhI rahI che, evA manine mATe jo ke pariSaha upasarNAdika AvatAM nathI, ane kadAca AvI jAya te paNa e muni enAthI jaLanA upadravathI surakSita dvIpanI mAphaka, sadA surakSita rahe che, ane anya prANio mATe AdhArabhUta rahe che. ( sU07 ) ATharve sUtra aura chAyA dIna dvIpake samAna bhagavadbhASita dharma bhI hai. je prakAre pUrvoktasvarUpavALA sAdhu arati Adi bAdhAothI bAdhita nathI thatA, eja prakAre jInendrapratipAdita dharma paNa arati ane kutarkothI kadI paNa bAdhita ane khaMDita thato nathI. A dharma paNa surakSita dvIpanI mAphaka che. e jema jaLanA upadravathI surakSita rahe che te prakAre dharma paNa kutarkothI ane arati Adi durbhAvothI surakSita rahe che. (sU08) navama sUtrakA avataraNa, navama sUtra aura chAyA | bhagavakathita dharmane ArAdhaka jIva kevuM hoya che? A prakAranI ziSyanI jIjJAsAnuM "te baLavaNamALAItyAdi sUtrathI sUtrakAra samAdhAna kare che. vaha muni, nispRhI ahiMsaka sarvalokapriya sAdhumaryAdAmeM vyavasthita aura paDita hotA hai .. bhagavatu-pratipAdita dharmanA ArAdhaka jIva viSayanI vAMchanAthI rahita hoya che. prANIonI hiMsA karatA nathI. upalakSaNathI avaziSTa mahAvratane dhAraka hoya che. samasta jagatanA kalyANanA abhilASI hovAthI e jagatapriya hoya che. sAdhamaryAdAmAM rahe che. ane samasta sAvadya vyApAranA tyAgI hovAthI heya ane upAdeyanA vivekathI bharapUra anta:karaNavALA hoya che. (sU09) dazama sUtrakA avataraNa, dazama sUtra aura chAyA | - je heya ane upAdeyanA vivekanA abhAvathI bhagava-pratipAdita dharmamAM sthira nathI-utsAhI nathI, emanA tarapha AcAryonuM zuM kartavya che? e vAtane sUtrakAra "rva se"i ItyAdi sUtradvArA pragaTa kare che. zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya mahArAjako cAhiye ki jaise pakSI apane baccoMko uDanA sikhAte haiM usI prakAra ve bhI dharmAnuSThAnameM anutsAhI ziSyAMko dina-rAta kamazaH ekAdaza aMgonI zikSA keM AcAryadvArA zikSita ve ziSya, sakala pariSahoM ke sahana aura saMsArasAgarake pAra karanemeM samartha ho jAte haiM.. bhagavAna zrI vardhamAna svAmInA dharmamAM A prakAre pUrvokata rItathI kadAca ziSyajana-heya upAdeyanA jJAnathI vikaLa hovAnA kAraNe bhagavAna dvArA upadiSTa-upadezela dharmanI ArAdhanA karavAmAM anutsAhI hoya te AcAryanuM kartavya che ke teo tene sad upadeza pradAna kare. jenAthI tenI buddhimAM vizadatA Ave. dRSTAMta-jema eka pakSIDuM potAnA baccAne poSe che, tene cAlatAM pharatAM zIkhavADe che, evI ja rIte te ziSya paNa AcArya dvArA rAtadivasa krama kamathI sAmAyika AdinA ane agyAra 11 aMgonA pAThI banAvavAmAM Ave che. jethI te sakala pariSaha ane upasargo jItavAmAM sahanazIla banI saMsArasAgarathI pAra thavAmAM zakitasaMpanna banI zake. "tti travAmi" A padanI vyAkhyA pahelA jevI jANavI. bhagavAna dvArA kahevAelA dharmamAM je ziSyajana maMda pariNamI hoyautsAhazIla na hoya te, AcAryanuM kartavya che ke tene tiraskAra na karatAM tene A dharmanI ArAdhanA karavAmAM catura banAve-tene zAstrone abhyAsa karAve. jema -pakSI potAnA baccAonI saMbhALa rAkhe che te prakAre AcArya paNa tenI dareka prakArathI saMbhALa rAkhIne heya ane upAdeyanA vivekathI bharapUra mativALA karavAnI ceSTA karatA rahe, jethI te pariSaha ane upasargo sahana karavAmAM adhIre na bane. sahanazIla bane, ane A saMsAra samudrathI pAra thaI zake. (sU010). chaThThA adhyayanane trIjo uddeza samApta . 6-3 zrI AcArAMga sUtra : 3 191 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya udezake sAtha caturtha udezakA saMbaMdhakathana, prathama sUtrakA avataraNa, - prathama sUtra aura chAyA. chaThA adhyayanane cotho uddeza. A adhyayananA trIjA udezamAM sAdhue upakaraNa tarapha mamatva rAkhavuM na joIe A vAta samajAvavAmAM AvI che. A mamatvano tyAga, je traNa gauravathI bharapUra che tenAthI sArI rIte thaI zakatuM nathI. mATe te traNa gauravane tyAga karAvavA mATe A caturtha uddezane prAraMbha karatAM sUtrakAra kahe che-"gi te si " ItyAdi. AcAryadvArA parizramapUrvaka zikSita kiye gaye una ziSyo meM se kitaneka ahaMkArayukta ho kara upazamano choDa gurUjanoke sAtha bhI kaThora vyahavahAra | karate hai | je prakAre pakSI pitAnA baccAne pALI piSIne moTuM kare che e rIte samyajJAnI tIrthaMkara ane gaNadhara Adi dvArA paNa AcArAMga sUtra ItyAdi pAThanakamathI ziSyajana dinarAta grahaNazikSA ane AsevanazikSA A bane zikSAothI zikSita banAvavAmAM Ave che. ziSyanI dIkSAne samaya jyAre traNa varSano thaI jAya tyAre tene AcArAMga sUtra Adi sUtronuM kamathI adhyayana karAvavuM joIe. paNa je A samayanI aMdara tenI kAMkhamAM vALa ugavA lAge to A kALa pahelAM AcArAMga AdinuM adhyayana karAvI zakAya che. kama kramathI sUtra, artha ane sAthosAtha sUtra arthanuM adhyayana ziSyane karAvavuM joIe, AnuM nAma grahaNazikSA che. sAdhusAmAcArInuM pAlana karavAnI zikSA devI joIe ? AnuM nAma AsevanazikSA che. AmAM koI koI ziSya tIrthaMkara athavA AcAryonI pAsethI zratajJAna prApta karI jyAre sArA jJAnI banI jAya tyAre jJAnane garva karavA lAgI jAya che, ane e abhimAnathI aMdha-unmatta banI zAMtibhAvane paNa parityAga karI de che. A avasthAmAM te prabaLa mohanA udacathI gurUthI prApta thayela upadeza anusAra pravRtti karatA nathI ane madanA nazAmAM bebhAna jevA banI jaI upakArI gurUjananI sAthe paNa vAdavivAdarUpI kaThora vyavahAra karavA lAge che. tevA pallavagrAhipAMDityavALA ziSyajana garvonmatta banI ahaMkArathI phulAI jaI sUtronI vAcanA athavA pracachanA AdinA samaye evuM kahI de che ke "Apa je kAMI kahe che e ThIka nathI, A zabdane A artha nathI." "huM je kAMI kahuM chuM te barobara che. e ja suMdara siddhAnta che, zabda ane arthane nirNaya mArA je kaI karI zake che! koI nahi ItyAdi rUpathI abhimAnayukata vacana bele che. (sU01) zrI AcArAMga sUtraH 3 19 2 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya sUtrakA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA tathA "vavijJA" ItyAdi ! kitaneka ziSya brahmacarya meM raha kara bhI, bhagavAkI AjJA kI ArAdhanAmuM sarvathA tatpara nahIM ho kara dezataH bhagavAn kI AjJAkI avahelanA karate | hue sAtagauravanI adhikatAse bAkuzika ho jAte hai ! koI eka ziSyajana brahmacaryanuM pAlana karI tIrthaMkare upadezela AjJAne Adara na kare, ekadezathI paNa tIrthaMkaranA upadezane e na mAne, sAtAgoravanA prakarSathI "kadAca ajANyA kuLavALAone tyAMthI annaprAnta AhAra maLe ? AvI zaMkAthI te zarIranI vezabhUSA banAve che. AthI enuM cAritra malina banI jAya che, bakuza munionI gaNatrImAM gaNavA lAge che. (sU0 2) tRtIya sUtrakA avataraNa, tRtIya sUtra aura chAyA | sAdhunA AcArathI bhraSTa thayelA te kuzIlene Apa kema upadeza ApatA nathI, jethI kuzIlone saMsAra dIrgha banI rahyo che? A prakAranI ziSyanI ane ethI te jIjJAsAmAM sUtrakAra "bAghA A sUtra kahe che. kitaneka ziSya, AcAryadvArA kuzIlAcArake vipAkkA pratipAdana karanAra, una AcAryo ke upara hI kuddha ho jAte hai .. keI eka kuzala ziSya tIrthaMkara ane gaNadharAdiko dvArA kahevAmAM Avela kuzIlasaMbaMdhI AcAranA vipAkane sAMbhaLI, ane samajIne paNa potAnA gurUjana vagere tarapha kaThaNa vacana bole che, "ame te lekapriya banIne jIvavAnA ? AvA abhiprAyathI prerita banI bhAgavatI dIkSAne veza paherI zrI AcArAMga sUtra : 3 193 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu te banI jAya che, chatAM paNa te "sabhya mavantaH" punaH mohanA udayathI traNa gauravamAMnA eka gauravanA AvezathI muktimArganI pravRttithI dUra banI jAya che. bhegonI abhilASAthI te rAtadivasa baLato rahe che. jyAre tene Icchita viSaya nathI maLatuM tyAre te kaSAyarUpI agnithI saMtapta banI sAtAdika gauravomAM lelupI banI rahe che. tenI viSayika sukhomAM mAnasika vRtti calAyamAna thatI rahe che. tIrthaMkara prabhue prarUpita upazamabhAvathI rahita banI jAya che. samajAvavAthI te ulTa samajAvanAra tarapha ja kaThora vacano belI enI mAnahAni kare che-niMdAtmaka vacane bole che. sUtramAM "sattAva) ahiM je "' padane prayoga che, enAthI e vAta mAluma paDe che ke tIrthakara bhagavAna sarva prANIne sukhakAraka, A duranta saMsAranA duHkhonA vinAzaka, zAzvatika zivapadanI prAptinA hetu ane dayAmaya evA dharmanI parama karUNAthI jIvonA kalyANa nimitta prarUpaNa kare che. emanI AjJAnuM pAlana karavuM te dUra rahyuM, paNa emane ja kaThaNa vacanathI tiraskAra kare che ke "bhagavAna te pramAdI hatA, palekzAdhArI hatA, gauzALAnuM rakSaNa karavAthI teo cUkI gayA hatA." A prakAre tenuM kahevuM prabaLa mithyAtvanA udayane eka vilAsa mAtra che. A vAta navamA adhyayananA cothA uddezamAM spaSTa karavAmAM Avaze. te veSadhArI sAdhuno veSa e mATe paherI rAkhe che ke e veSathI khAvA pIvAnuM te vagara citAe maLatuM rahe che. nahi to keNa bhAva pUche. viSayakaSAyenA piMDarUpa te jarA jarA vAtamAM laDavA-jhagaDavA taiyAra thaI jAya che. sAdhumaryAdA zuM che? enuM tene bhAna nathI hotuM. mojathI khAvuM ane traNa gIravanA vaza rahevuM A ja tenuM lakSa hoya che. (sU0 3 ) caturtha sUtrakA avataraNa, caturtha sUtra aura chAyA jAte bhraSTa banela te kuzIla phakta pitAnA AcArya gurU Adi pratye ja kaThora vacanane pravega kare che e vAta nathI, paraMtu bIjA sAdhuothI paNa e Aja vyavahAra kare che. A vAtane pragaTa karatAM sUtrakAra kahe che "sIsTamaMtAItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ye avasatra pArthasthAdi, zIlavAn upazAnta aura heyopAdeya jJAnapUrvaka saMyamamArga meM pravRti karanevAle sAdhuoMko caritrahIna kahA karate hai, yaha unakI dvitIya bAlatA hai, pahalI bAlatA to inakI yaha hai jo ke svayaM bhraSTa hai je sAdhu aDhArahajAra (18000) zalenA bhedane dhAraNa karavAvALA che, athavA pAMca mahAvratanA pAlaka paMcendriye ane kaSAye nigraha karavAvALA ane guNitrayanA dhAraka che. ane ethI je kSamA Adi guNothI vibhUSita che, heya ane upAdeyanA vivekapUrvaka saMyama mArgamAM je lavalIna che, emane paNa te kuzIlA " A azIla che-A cAritrathI rahita che " ema kahe che, A te avasannapAsasthAdi rUpa kuzIlenI bIjI ajJAnatA che. pahelI te tenI A moTI ajJAnatA che ke te svayaM cAritrathI bhraSTa thaI gayA che, ane bIjI ajJAnatA A che ke je cAritrazALIone paNa acAritrI bhraSTa kahe che. sUtramAM "rIDhavattaH" A padathI ja kaSAyenA upazamanarUpa arthanI pratIti thaI jAya che. chatAM paNa "uparAntA evuM je pada che te svataMtrarUpathI kaSAnA abhAva pradarzita kare che. Ane artha kevaLa kaSAyenA nigrahanI pradhAnatA pragaTa karavA mATe ja kahevAyAnuM samajavuM joIe. je zIlasaMpanna che-upazIta che, heya ane upAdeyanA vivekapUrvaka saMyama mAgamAM lAgelA che emane te kuzIla cAritra vagaranA kahI pitAnI ajJAnatAnuM pradarzana kare che. (sU04) prazcama sUtrakA avataraNa ora prazcama sUtro kaI kaI kuzala ( zithilAcArI) halakI matithI bharelA hoya che. cAritranA bhArane e vahana karI zakatA nathI; chatAM paNa sAdhunA AcAranI prazaMsA kare che. A vAtane pragaTa karatAM sUtrakAra kahe che "nicamA ItyAdi. kitaneka svayaM saMyamAcaraNameM asamartha hote hue bhI mUlaguNa aura uttara guNakI zuddha rUpase vyAkhyA karate haiM, unako dvitIya bAlatA nahIM hotI hai athavA keI koI kuzIla (zithilAcArI) svayaM saMyamanA ArAdhanA karavAmAM asamartha hevAthI enAthI dUra rahe che te paNa mULaguNa ane uttaraguNonI zrI AcArAMga sUtra : 3 195 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhatAthI prazaMsA kare che. ene bIjI bALatA (ajJAnatA) nathI hotI. bhAvArtha -zuddha saMyamanI ArAdhanA na karI zakavAne kAraNe kaI kaI kuzIla te saMyamanI pAsanAthI je ke dUra rahe che te paNa saMyamane zuddha rItithI pALavAvALAnI niMdA te nathI karata-emane e bhraSTa che ema nathI samajato. AthI e prathama bAlatAthI yukta hovA chatAM paNa bIjI bAlatAthI rahita mAnavAmAM Ave che. (sU) 5) SaSTha sUtrakA avataraNa, SaSTha sUtra aura chAyA je sat ane ane asattA vivekathI bhraSTa che te zuM kare che, A prakAranI AkAMkSA hevAthI kahe che nAma ItyAdi. kitaneka samyakatvapatita jJAnabhraSTa muni, dravyataH AcAryAdika praNAma Adi karate haiM, paraMtu ve bhAvataH apanI AtmAko sammacAritrarUpa mokSamArgase bhraSTa hI karate rahate hai kaI kaI bakuza samyaktvathI patita thavAnA kAraNe heya ane upAdeyavALI buddhirahita banI AcAryAdikone dravyarUpa namaskArathI namana kare che, te paNa te pitAnA AtmAne samyaktvacAritrathI patita ja banAvI rAkhe che, evA jIva samyagdarzana, sanyajJAna ane samyakrazcAritrarUpa mokSa mArgathI sadA bhraSTa che evuM samajavuM joIe. (sU06). saptama sUtrakA avataraNa, saptama sUtra aura chAyA | tathA-"pu" ItyAdi ! zrI AcArAMga sUtra : 3 196 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kitaneka parISahopasargase AkrAnta ho jIvanake mohase saMyamakA parityAga kara dete haiM, unakA saba kucha vyartha hI hai / kAi koI akuza pariSaha ane upasargAthI gabharAi potAnA pyArA jIvananA vinAzanA bhayanA kAraNathI grahaNa karelA saMyama mAthI bhraSTa thaI jAya che. arthAt e jyAM paNa jIvanane kaSTakArI kAi paNa Apatti-vipattirUpa kAraNathI upadravita ane che. tarata ja tyAMthI A kSaNabhaMgura jIvananuM sukha maLe evI cAha nAthI te saMyama mAga thI dUra thAya che. evA cAritrathI patita anelA bhayazIlanI pUrva kALamAM grahaNa karelI dIkSA mULa ane uttara guNNAnA vidyAtathI niraka banI jAya che. ThIka vAta che. je cAritrathI bhraSTa banelA che emanuM gharamAMthI nikaLavuM praza MsanIya banatuM nathI; ulTuM niMdanIya mAnavAmAM Ave che. bhAvArtha:--koI koI akuza kSaNabhaMgura jIvanane sukhI karavAnA abhiprAyathI ja pariSaha Adi AvatAM sayamamAga ne choDI de che. evA jIvonI pU kAlika pravrajyA paNa nirarthaka khanI jAya che. ( sU07 ) aSTama sUtrakA avataraNa, aSTama sUtra aura chAyA / tathA. bhAvanni ItyAdi ! jIvanake sukhaDe nimitta jo cAritrakA parityAga karate haiM ve pAmarajanoMse bhI nindrita hote hai, aura ve ekendriyAdi durgatike bhAgI hote haiM, saMyamasthAnase girakara bhI ne apane ko paNDita mAnate hue apanI prazaMsA karate haiM aura uttama sAdhuoMkI nindA karate haiM, unake upara asatya doSoMkA Aropa karate haiM / meghAvI muniko esA nahIM honA cAhiye / kema ke e bakuza jIvanane sukhI karavAnA abhiprAyathI cAritrathI bhraSTa ane che. A mATe pAmara jevA prANIethI paNa niMdanIya ane che. evA jIva vAraMvAra ekendriyAdika pA~cAmAM potAnI utpatti karatA rahe che, arthAt gRhIta cAritranA tyAgathI anantAnantavAra cartutisvarUpa sasAramAM janma ane maraNanA cakkaramAM paDI arahadraghaTIyaMtranI mAphaka bhramaNa kriyA kare che. te saMcama sthAnathI nIce paDe che, chatAM paNa peAtAnI jAtane pati mAne zrI AcArAMga sUtra : 3 197 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. "huM ja bahukRta chuM " A prakArathI te darekanI sAme potAnI baDAI hAMka rAkhe che. AmAM te kaI vakhate evuM paNa kahe che ke AcArya je jANe che A te huM pahelethI ja jANuM chuM. vi. tathA jenI kaSAya upazAnta thaI cUkI che, AtmahitathI bhraSTa banelA mANasone je Atmahitane upadeza ApavAmAM pravRtta che evA anya sAdhujanone paNa te tirasakAra kare che. enA tarapha kaThora vacanane prayoga kare che. A vAtane sUtrakAra "urjita prathaItyAdi sUtrAzathI pragaTa kare che. dIkSA lIdhA pahelAMnA samayanA AcaraNanuM nAma palita che, kadI koI bakuza nirmala saMyama mArganA ArAdhaka sAdhujanane ema kahe ke huM tamane jANuM chuM tame te e chene ke pahelAM lAkaDAnA bhArA mAthe upADatA hatA. juo A kAraNe tamArA mAthAmAM eka paNa vALa najare paDatuM nathI, tame te evA che, tyAre Aje amane upadeza ApavA AvyA che. A prakAranA kathananuM nAma palita che. athavA je deSa enAmAM na hoya evA paga-mAthA vinAnA de lagADI tiraskRta karavA; jema ke tame hiMsaka che, khoTuM bolanArA che, svayaM patita che pharI bIjAne upadeza Ape che vagere. upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che ke" meLavI" ItyAdi ! A mATe sAdhu-maryAdAmAM vyavasthita medhAvI muni zrutacAritrarUpa dhamanI bhAvanA bhAvatA rahe, ene sAMbhaLatA rahe. dharmathI kadi paNa pAchA na haThe. bhAvArtha-je bakuza kSaNika A jIvanane sukhI banAvavAnI IcchAthI cAritrarUpa dharmathI pAchA haThe che AvA sAdhunI jagatamAM nAnA meTA enI niMdA ane hAMsI kare che. cAritrabhraSTa ane anantAnaMta kALa sudhI ekendriyAdika jenI paryAyamAM samaya vyatIta thAya che. cAritrabhraSTa banIne paNa je pitAne sArA samaje che, potAnI aMdara bahuzruta hovAnuM abhimAna kare che. bIjA nirmaLa cAritra ArAdhaka sAdhu tarapha je kaThora zabdone pravega kare chetene tiraskAra kare che, pahelAnA tenA AcaraNane dAkhale ApI tene nIcA dekhADavA prayatna kare che. paga-mAthA vinAnA doSothI je tene doSita pragaTa kare che, evA jIna sAdhu maryAdAthI bAhyA che. temAM pahelA naMbaranI bAlatAnI sAthe sAthe bIjA naMbaranI bAlatA (ajJAnatA) rahI hoya che. mATe mumukSu sAdhunuM kartavya che ke kaI paNa vakhate bIjA sAdhu pratye kaThaNu zabdano prayoga na kare, to ja te RtacAritrarUpa dharmanuM saMrakSaNa ane pAlana karI zake che.(sU08) zrI AcArAMga sUtra : 3 1998 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama sUtrakA avataraNa, navama sUtra aura chAyA | cAritrathI bhraSTa banelA bAlajIne AcArya kayA prakAre saMbadhe ? A vAtane pragaTa karavA mATe sUtrakAra kahe che. "annaTrIItyAdi. ArambhArthI sAdhu, hiMsAke nimitta dUsaroM ko prerita karate hai, hiMsAkI anumodanA karate hai ! tIrthakarokta dharma ghora arthAt - duranucaraNIya hai -esA mAna kara tIrthakarokta dharmakI upekSA karate rahate haiM ese manuSyako tIrthakaroMne viSaNa arthAt kAmabhogamUchita aura vitarka ' arthAt SajIvani kAyoke upamardanameM tatpara kahA hai .. bALaziSyane saMbodhana karIne AcArya kahe che ke, he ziSyo ! tame vajI vanikAyanA upamardanarUpa AraMbhamAM pravRtta che, kema ke tame-"prANIone mAro" A prakAre vAraMvAra kaho che ane bIjAothI tene ghAta karI che. tathA tene mAravAvALAonI anumodanA kare che, A mATe tame bALa che-ajJa rUpathI prasiddha che. A prakAranI pravRttithI e spaSTa mAlUma thAya che ke tame adharma-abhilASI banyA che. tIrthakaree sAdhuono AcAra ghaNo ja kaThina batAvyuM che, dareka prANI tene sahasA pALI zakato nathI, te nizcaya karI tame emanI AjJAnuM ullaMghana karanAra na bane. jo tame evuM vartana rAkhatA ho to e nizcaya che ke tame tenA dharmanI avalehanA kare che-upekSA kare che. tIrthaMkarene e Adeza che ke, je tamArA jevA manuSya kAmagomAM mUcchita banelA che teo SaDUjIvanikAyane upamardana karavAmAM parAyaNa mAnavAmAM Avela che. A mATe huM kahuM chuM ke, tame medhAvI banI dhamane samaje, ane bIjuM paNa je kahuM chuM te sAMbhaLe. sAdhue karavuM, karAvavuM ane anumodana ApavuM ane mana vacana ane kAyAthI hiMsAdika pApone sadA tyAga kara joIe; e tIrthaMkara prabhune mukhya Adeza che. kadAca tame pote hiMsA na karatA he; paraMtu bIjAene te tarapha lagADe che, ane tevA kAma karavAvALAonI anumodanA paNa kare che, mATe tamArI A pravRttithI e nizcita thAya che ke tame hajI sudhI sAdhumaryAdAthI anabhijJa che. mATe A ajJatAne tyAga kare. tame samajadAra che, prayatna kare, jethI munidharmanuM vAstavika svarUpa samajI zake. AraMbhAthI banI adharmAbhilASI na bane. (sU) 9) zrI AcArAMga sUtra : 3 199 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama sUtrakA avataraNa, dazama sUtra aura chAyA / ' kRti pravIni" A prakAre je navamA sUtramAM kahela che e viSayane sUtrakAra kahe che-- maLeLo " ItyAdi. "" kitaneka jana, mAtApitA, jJAtibandha aura dhana-dhAnyAdikoMko choDa kara saMyama lete haiM aura usa saMyamakA pAlana acchI taraha karate haiM, parantu bAdameM ve hI karmadoSavaza saMyamase gira paDate haiM, dIna- hIna ho kara vratavidhvaMsaka ho jAte haiM / je pahelA saMsAranA parityAga karI virakta sAdhu banI jAya che, ane pAchaLathI enAthI patita thaI gRhastha thaI jAya che, enA viSayamAM sUtrakAra kahe che--e prANI prathama evA vicAra kare che " huM Atmana ! A bhavamAM prApta evA svAmAM tatpara ane vAstavika dRSTie anarUpa mAtA-pitA ityAdi svajana sAthe huM zuM karUM ? A lAgeA mArA kayA kAmamAM AvavAnAM ? jyAre huM mArA zubha ane azubha karmanA phaLAnA bheAktA banIza tyAre emAM e mane sahAya karI zakavAnAM nathI, na e mane Azraya Apaze, na tA mArAM rakSaka khanaze. AvA vicArathI prerAI ne kAI eka jIva dhArmika kathAonA zravaNathI saMsAranuM svarUpa jANI, mAtA-pitA, strI, putra kuTuMba temaja mitrAdiko tathA dhana, dhAnya, hIrA, mAtI, suvarNa ane makAna ityAdine vairAgya bhAvanAthI cheDI, cAritrane grahaNa karavAmAM siMhanI mAphaka pravRttizIla manI dIkSA dhAraNa kare che, ane SaTkA yanA jIvAnI hiMsAthI dUra rahI prANAtipAtaviramaNa vagere pAMca mahAvratAnI ArAdhanA karatAM, indriya ane manane nigraha karavAmAM tatpara rahe che. ATalI avasthA sudhI pahoMcelA jIvane paNa mohanA prabaLa uDDayanA ekaja jhapATA kAMthI upADI kacAM pachADI de che. e aMge sUtrakAra '" vaca TInAr utpattitAnuM pratipatataH'' A paktidvArA pragaTa kare che. teo AmAM batAve che ke prabaLa meAhanA udayathI sacamasthAnathI uchaLI kanI vicitratAthI jIva kArAgAratulya gRhasthavAsamAM jai paDe che. tyAM zagAlanI mAphaka nIca maneAvRttithI yukta banI sAMsArika duHkhothI vyAkuLa thatA rahe che. ziSyane soAdhana karatAM sUtrakAra kahe che ke huM ziSyA ! tame juo; ghaDImAM zu thI zu' thaI jAya che. A prakAranA enA parivartanamAM kaI evI chupI vastu kAma kare che ke jethI mAhanA udayanI pramalatA jAgrata thaI eno sarva saMhAra kare che? AnA uttara sUtrakAra vArtA: tA:nanAH lUSakA bhavanti A paktithI Ape che. te kahe che-AmAM pramaLa aparAdha kaSAyavazavazavatatAneA che. ATaluM karavA chatAM paNa mAhanA prabaLa udaya ene patita banAvIde che. AnuM pradhAna kAraNa enu kaSAyAthI yukata thavuM che. kaSAyethI yukata thavAnA kAraNe ja jIva At-raudra dhyAnavALA banI jAya che. je rIte "" zrRgAla zrI AcArAMga sUtra : 3 200 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (siyALa) jarA khaDakhaDATa sAMbhaLatAM pitAnA sthAnathI bhAge che e ja rIte e paNa pariSaha ane upasarga AvatAM enAthI bhayabhIta banI pitAnA mahAtranI ArAdhanAnA sthAnethI bhAgI chUTe che. arthAt mahAvratone bhAMgI nAMkhe che. dravyaliMga tathA bhAvaliMgane choDIne SaTkAyanA jIvene e sadA virAdhaka banI jAya che. (sU010) gyArahaveM sUtrakA avataraNa, gyArahavAM sUtra aura chAyA | pachAkaDAonI leke mAM mazkarI thAya che A vAtane pradarzita karavA sUtrakAra kahe che. "sorsi) ItyAdi. saMyamase cuta logoMkI sarvatra nindA hotI hai dravyaliMga ane bhAvaliMganA tyAga bAda, pitAnI pratijJA bhaMga karavAvALA ane saMyama parityAga karavAvALA te jIvomAMthI koI koI jIvanI pratrajyA tyAganA bAdanA samayamAM ja mRtyu thaI jAya che. tathA keI keInI thaDA samaya bAda; jevI rIte kRSIvala muninuM ke jeNe bhagavAnanI samakSa ja rajoharaNa sarakamukhavastrikA ane vastra tathA pAtrone tyAga karyo, ane samavasaraNanI bhUmithI bahAra nIkaLatA samaye ja tenuM mRtyu thayeluM. kaNDarIkanuM cAritratyAga bAda cheDA kALe mRtyu thavA pAmeluM. koI manuSya cAritra tyAga bAda paNa jIvita rahe che evA jInI svapakSa ane parapakSamAM paNa apakIrti sarvatra phelAya che. joke kahe che ke A utsAha vagarane che, parAkrama vagarane che, mahAvratane tyAga karanAra che A prakAre lekemAM sarvatra tenI niMdA thAya che. ThIka ja che-kemAM utsAha rahitanI, parAkrama rahitanI tathA mahAvratane tyAga karanAranI niMdA thavI ja joIe. kema ke-paroviruddha ni, yui tUratacatta ! sAmAnaM co na saMgha roDaai sthAna yaM tiH-paraloka virUddha kAryone karanAra vyaktine dUrathI tyAga karavuM joIe. je pitAnuM hita nathI karI zakatA te bIjAonuM hita kevI rIte karI zake. niMdAne prakAra pragaTa karatAM sUtrakAra kahe che ke " zramavizvAntaH " Iti. A cAritrabhraSTa sAdhu banIne pAchaLathI vibhrAnta-bhraSTa thayela che, mATe zramaNa vibhrAnta che. mULa sUtramAM A pada be vAra kahevAmAM Avela che. tene A matalaba che ke lekamAM sarva jagyA, dareka gAmamAM, dareka nagaramAM, dareka sthAnamAM ane pratyeka manuSyamAM saMyamathI bhraSTa thayelA manuSyanI niMdA thAya che. (sU011) zrI AcArAMga sUtra : 3 201 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bArahaveM sUtrakA avataraNa, bArahavAM sUtra aura chAyA ! tathA-"pAsa" ItyAdi. kitaneka abhAge sAdhu, ugravihAriyoke sAtha rahate hue bhI zItalavihArI hote hai, vinayazIla sAdhuoke sAtha rahate hue bhI avinayI hote hai, viratoke sAtha rahate hue bhI avirata hote hai, saMyamArAdhako sAthe rahate hue bhI asaMyamI hote haiM. ataH saMyamI sAdhuoMkI saMgati prApta kara sarvadA saMyamArAdhanameM tatpara rahanA cAhiye ziSyane saMbodhIne sUtrakAra kahe che ke, he ziSya ! tame karmono prabhAva te juo. bIcArA hatabhAgI kaI sAdhujana ugravihAra karavAvALAonI sAthe rahevA chatAM paNa zItalavihArI bane che. saMyamanuM ArAdhana karavAvALA havAthI vinIta sAdhuonI sAthe rahevA chatAM paNa uddhatasvabhAvanA tathA ahaMkArI hoya che. virativALAonI sAthe haMmezA sthiti karavA chatAM paNa aviratisaMpanna bane che. saMyamanI ArAdhanA karavAvALAonI sAthe nivAsa karavA chatAM paNa saMyamanI ArAdhanA karavAthI vaMcita rahe che. mATe he ziSya tame ugravihArI, vinayI, viratisaMpanna ane saMyama ArAdhaka sAdhuonI sAthe nivAsa karIne samyajJAnasaMpanna, sAdhusamAcArImAM vyavasthita, vaiSayika tRSNAthI nimukata ane pariSaha ane upasargo sahana karI karmazatruone vinAza karavAmAM dakSa bane. tIrthaMkara prabhunA upadeza anusAra sadA tapa ane saMyamanI ArAdhanA karavAmAM vIyaeNllAsI bane. "rUti travAmi" A padanI vyAkhyA pahelAnI mAphaka samajavI. cha adhyayanane cothe uddeza samApta che 6-4 zrI AcArAMga sUtra : 3 202 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha udezake sAtha prazcama udezakA sambandha-kathanA prathama avataraNa, prathama sUtra aura chAyA sUtrakA cha adhyayanane pAMcamo uddeza chaThThA adhyayananA cethA uddezamAM sUtrakAre traNa gauravanA tyAgane upadeza Apela che. te upadezamAM caturtho dezakathita arthane upasaMhAra karatAM teoe vIre jarA gAmef vme"i A vAkyathI "muniyee tIrthaMkara prabhunA upadeza anusAra rahevuM joIe." te samajAvyuM che. A traNa gauravane tyAga pariSaha, upasarga, mAna-apamAnane sahyA vinA pUrNarUpathI banatuM nathI. tethI A viSayane samajAvavA mATe A pAMcamAM uddezane prAraMbha karela che. AmAM sarvaprathama sUtrakAra pariSaha ane upasarga kayAM kayAM saMbhavita bane che e vAta dekhADavA mATe "re vi " ItyAdi sUtra kahe che. una muniyoMko aneka sthAnoMmeM aneka prakArake upasarga prApta hote haiM, una upasargo ko ve muni acchI taraha saheM ! AhArAdi grahaNa karavA nimitta jatAM munijanane gharamAM-ucca, nIca ane madhya kuLomAM gharanI AsapAsamAM, gAmamAM, gAmanI AsapAsamAM, nagaramAM, nagaranI AsapAsamAM, tathA eka gAmathI bIjA gAmamAM vihAra karanAra munine magadhAdika janapadamAM, janapadanI sImA-hadamAM, upalakSaNathI bagIcAmAM, bagIcAnI AsapAsamAM tathA svAdhyAya karavAvALA munine vihAra bhUmimAM, zaucAdinI nivRtti mATe jatAM athavA AvatAM sAdhune vicArabhUmi-nagaranI bahAra jaMgala (vana) Adi pradezamAM, keTalAka duSTa manuSya ke jenuM citta kaSAyathI malina banela che-AkuLavyAkuLa banela che; upasarga ane pariSaha karanAra hoya che. athavA vAta, pitta ane kaphajanita duHkhavizeSa ane tRNasparza, daMzamazaka, zIta uSNa Adi janita duHkha paNa emane koI kaI vakhata dukhita karatA rahe che. A mATe evA pariSaha ane upasarga vagerethI satAvela ane upadravita karAela e rAgadveSarahita samyagdaSTi munijana aebhya banIne te vAtAdi doSa janita athavA tRNa sparzAdithI thavAvALA duHkhavizeSane sahana kare. gabharAya nahi. e samaye e evuM ja vicAre ke je prakAre karmanA udayathI naraka AdinA duHkhone meM aneka vakhate sahana karela che, e ja rIte e badhAM mArA karmonA udayarUpa che. A mATe mAre paNa tene madhyasthabhAvathI sahana karavAM joIe. evo nizcaya karI sArI rIte AkulatArahita ene sahe. samatAne prApta jenuM darzana che enuM nAma samyagdaSTi che. (sU0 1) zrI AcArAMga sUtra 3 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya sUtrakA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA / tathA- -- ca hola' ityAdi, jainAgamake jJAtA muni, lakasvarUpako tathA pUrvAdi digvibhAgoMko bhI acchI taraha jAna kara dayAdharmakI prarUpaNA kare aura dharmAnuSThAnakA phala kahe / sajJaracita AgamanA jJAtA muni dravyathI SavanikAyasvarUpa leAkasvarUpa jANIne, tathA kSetrathI pUrvadizA, pazcimadizA, dakSiNadizA ane uttaradizA, ane upalakSaNuthI A dizAnA vibhAgAne jANIne, kALanI apekSA jIvanapata, bhAvathI rAga dveSa rahita banIne sarvatra dharmanA upadeza kare. A upadezamAM te avazya avazya pragaTa kare ke samasta saMsArI prANI duHkhane cAhatA nathI, ane sukhanA abhilASI che. mATe samasta prANIone peAtAnA samAna samajavA joI e. tathA e dharma, dravya, kSetra ane kALa, bhAvanA bhedo ane ahiMsA Adi vratAnA bhedAnI apekSAthI aneka prakArano che. A prakAre tenA vibhAga karI prarUpaNA kare. dharmanI ArAdhanAthI jIvAne zuM phaLa maLe che tenuM vyAkhyAna kare, sajJa bhagavAn dvArA pratipAti AgamanA jJAtA munirAja lAka AdinuM yathArtha svarUpa jANI jIvAnI rakSA nimitta dhano upadeza de, temAM te dravya, kSetra, kALa, bhAva ane ahiMsAvrata AdinI apekSAthI dharmanuM vistArapUrNAMka kathana kare. ane sAthe sAthe e paNa samajAve ke dharmAMnA ArAdhanathI kayA kayA jIvAne kayA kayA phaLanI prApti thayela che. bhAvA tRtIya sUtrakA avataraNa, tRtIya sUtra aura chAyA / tathA--" se TTippu jA" tyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 204 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaha AgamajJa muni, sunanekI icchAvAle utthita, anutthita sabhI prakArake logoMko zAnti, virati, upazama, nirvANa, zauca, Arjava, mArdava aura lAghavakI vyAkhyA AgamAnusAra karake samajhAve / AgamajJAtA e muni dharmano upadeza karatI vakhate e viSayAnuM paNa vivecana kare. dhArmika upadeza sAMbhaLavAmAM je Icchuka che tenuM nAma zuzrUSamANu che, athavA je gurUnI sevA kare che te paNa zuzrUSamANu che. jeee dIkSA grahaNa karelI che teo utthita ane zrAvaka Adi anunthina che. A badhA mATe te AgamajJAtA muni, ahiMsAne mRSAvAda AdithI viramaNu hAvArUpa vita- mULaguNane, nirvANu-krodhanA upazamarUpa kSamAno, upalakSaNathI samasta uttaraguNu, mULaguNa ane uttaraguNAnA phaLabhUta mokSanA, mAnasika zuddhi, mAyAzayanA abhAvarUpa saraLatA, mAnanA abhAvarUpa namratA ane kama bhArano nAza thai javAthI udbhUta AtmAnA lAghavaguNano yathA svarUpathI Agamane anurUpa upadeza kare. AgamajJAtA munie peAtrAnA upadezamAM mukhya tathA kevA kevA viSa cAnu varNana karavuM joIe. sUtrakAre e badhA viSaya uparyukata (upara kahela ) rItithI pragaTa karela che. mATe vidvAn upadezaka muddhi dhArmika upadeza sAMbhaLavA thALA samakSa e viSayA upara avazya avazya peAtAnA upadezano prakAza phe' ke, caturtha sUtrakA avataraNa, caturtha sUtra aura chAyA / tathA sabhyanuM " ityAdi. << muni ekendriyAdi sabhI prANiyoMke hitakI ora daSTi rakhate hue dharmopadeza kare / nirdoSa bhikSAthI potAnA zarIrano nirvAha karavAvALA bhikSu samasta prANIyA, samasta bhUtA, samasta jIvo ane samasta sarvonA hitano vicAra karI zrutacAritrarUpa dhanu athavA gRhastha ane muni dharmanuM vyAkhyAna kare. ekendri cArdika samasta prANIyAmAMthI kAI paNa jIvanI virAdhanA je rIte koi paNa jIvathI na mane A prakArathI dharmano upadeza ApI jIvAne samajAve, ane munino dharma zuM che ? gRhasthano dharma zuM che? A viSaya samajAve, samajAvavAnI paddhati eTalI hRdayaMgama hAvI joie ke tenI asara tAtkAlika paheAMce; jethI upadeza sAMbhaLanAra ekendriyajIvonI tarapha paNa sadbhAvavALo ane. (s04) zrI AcArAMga sUtra : 3 205 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazcama sUtrakA avataraNa, prazcama sUtra aura chAyA | dharmano vAraMvAra vicAra karI belavAvALA bhikSu bIjuM zuM kare ? Ane mATe sUtrakAra kahe che "kavIrU miraraItyAdi. dharmopadeza karate hue muni, na apane AtmAnI virAdhanA kare, na dUsare manuSyoMkI virAdhanA kare aura na anya prANa, bhUta, jIva aura sattvoMkI - virAdhanA kare dharmano upadeza karanAra bhikSue saMyama pALavA uparAMta badhA prANIonA hita ane ahitanI paryAlocanA karI potAnA AtmAnI sarvathA virAdhanA na kare. jJAna, darzana ane cAritrathI virUddha pravartana karavAthI AtmAnuM je saMsAramAM paribhramaNa thAya che-e paribhramaNa ja AtmAnI azAtanA-virAdhanA che. A laukikI ane lekottaranA bhedathI be prakAre che. laukikI ane lekettara A bane paNa dravya ane bhAvanA bhedathI babbe bhedavALI che. sacitta, acitta ane mizra dravyane viSaya karavAvALI AzAtanA dravyathI laukikI che. avinayIne jethI vidyAdikano lAbha nathI maLate te bhAvathI lokikI AzAtanA che. zarIra ane ane upadhine viSaya karavAvALI dravyathI lattara tathA jJAna, darzana ane cAritramAM avinaya Adi guNo viSaya karavAvALI bhAvathI lokettara AzAtanA che. upadeza sAMbhaLavA mATe utsuka banelAnuM nAma suzraSa, sarvaviratirUpa cAri. tranA pAlaka usthita ane gRhasthajana anusthita che. AmAMthI koI paNa ho, muninuM kartavya che ke te koInI virAdhanA na kare. A ja rIte sAmAnya prANIenI, bhUtanI, jIvonI ane sarvenI te virAdhanA karavAnA adhikArI nathI. e upadeza na Ape ke jethI SajIvanikAyanA svarUpano apalApa (saMtADavApaNuM) thAya ane sAvadya vyApAromAM jInI pravRtti vadhe. kemake A prakAranA upadezathI jIvonI pravRtti anya jIvonI virAdhanA tarapha utsAhita bane che. kahevAnI matalaba e che ke munie eve upadeza na deve joIe ke jethI koI paNa jIvanI virAdhanA thAya. dharmane upadeza karanAra saMyamI A vAtane sadA pUrNa rIte dhyAnamAM rAkhe ke mArA upadezathI bane tyAM sudhI jIvanuM kalyANa thAya. kumArgamAM javAvALA prANI paNa Ane lAbha meLave ane sanmArge cAlavA lAge, zrotAo upara AvA upadezakane prabhAva paDe che je svayaM jJAna darzana ane cAritrathI virUddha pravRtti na karatA hoya. A mATe upadezakane prabhune e Adeza che ke te pitAnI virAdhanA na kare. je svayaM dharmathI virUddha cAlanAra hoya che te bIjAne sumArga upara lAvI zakatA nathI. (sU0 5) zrI AcArAMga sUtraH 3 206 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThe sUtrakA avataraNa, chaThA sUtra aura chAyA / evA muni saprANIonA zaraNabhUta hoya che e. vAta dRSTAntadvArA sUtrakAra batAvavA mATe " ne baLannAcaN ,, A sUtra kahe che. jIvabeMke anAzAtaka muni sabhI prANiyo zaraNa hote haiM / asanjIna eTa ke jenI cAre tarapha pANI hAya che chatAM te jaLanA upadravathI rahita rahe che. AvA pradeza aneka prANIyAnA AzrayadAtA mane che. e ja rIte anAzAtaka-avirAdhaka mahAmuni-tIrthaMkara athavA gaNadharadeva temaja tapa ane saMcamanI labdhivALA munijana paNu, AzAtanA (virAdhanA)thI rahita thaI ne samasta prANI, bhUta, jIva ane satvanI rakSAnA upAya pradarzita karavAne lIdhe samasta prANIyeAnA, samasta bhUtenA, samasta jIvonA, ane samasta satvAnA Azraya-zaraNa-dAtA hAya che. tathA--te prANI Adino vadha karanAra manuSyone hiMsAnA vyApArathI nivRtta karI, viziSTa guNusthAnamAM laI javAnA kAraNe, te mahAmuni te hiMsakAnA paNa zaraNa thAya che. badhAnA zaraNu te mahAmuni vadha karanAra jIvAmAMthI keTalAka jIvAne upadeza ApI dIkSA grahaNa karAve che. keTalAyane zrAvakanA vratAmAM dRDha manAve che. keTalAyane samyaktva prApta karAvI mokSadharmanI prathama sIDI upara caDAvI de che. ane keTalAka prANIyAne prakRtithI pheravanAra ane che. tyAM sudhI ke jenAmAM gADha mithyAtvano pUrNa udaya hAya evA ghaNA jIvAnA cittamAM peAtAnI zuddha vANIno pravAha reDI tene mAkhaNa jevA kAmaLa manavALA khanAvI de che. (s0 6) sAtaneM sUtrakA avataraNa, sAtavAM sUtra aura chAyA / pUrvokta arthanA upasa'hAra karatAM sUtrakAra kahe che-ttva se TTi" ityAdi zrI AcArAMga sUtra : 3 207 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavinAzake liye utthita muni, zrutacAritra dharma meM sthira ho kara, balavIryako nahIM chipAte hue, sabhI prakArakI paristhiti meM niSrakampa, sthiravAsarahita arthAt ugravihArI aura saMyamakI ora lakSya rakhate hue vihAra kare / e pUrvokta rItathI karmone haTAvavA mATe jeNe AtI dIkSA dhAraNa karI che tathA jeno AtmA zruta cAritrarUpa dharmamAM sthira che-dharmanuM ArAdhana karavAmAM je parAyaNa che, kapaTarahita che--potAnuM khaLa ane vIryane jeNe chupAvela nathI. athavA je rAga ane dveSathI rahita che, game tevA jhaMjhAvAtanI sAme jema merU parvata aDaga ane acaLa rahe che, e rIte game tevA upasargo ane pariSaha AvavA chatAM acaLa rahe che--vikRta pariNAmAthI zUnya rahe che, je unna vihArI che-sthira vAsa karatA nathI, sayama sivAya bahAranA padArthomAM jenI mAnasika vRtti calAyamAna thatI nathI, evA muni saMyamarUpa potAnA eka lakSa mAM sthira manI vihAra kare. (s07) aSTama sUtrakA avataraNa, aSTama sUtra aura chAyA / A rItathI cAritranI ArAdhanA karavAvALA muni jJAnanI prApti karI mukta mane che; A vAtane sUtrakAra kahe che " savAya " ityAdi-- samyagdaSTi jIva jinoktadharmako jAnakara parinivRta ho jAtA hai / samyakdarzanasaMpanna muni hiMsAdika doSothI rahita zuddha evA jinendra dvArA pratipAdita zrutacAritrarUpa dharmane samyajJAnathI jANIne parinivRta thaI jAya che, arthAt potAnA sakaLa karmonA samULa vinAza thatAM pragaTelA zuddha AtmasvarUpanA kAraNe koI prakAranI khAdhArahita amantra ( pArAvAra ) Anaa sapanna thaI jAya che. samyagdarzanasa panna mahAmuni jInendradeve dharmanI samyAnapUrvaka ArAdhanA karavAthI saghaLA karmothI rahita khanI jAya che ane avyAbAdha sukhanA leAktA khane che. (s08) kahelA zrI AcArAMga sUtra : 3 208 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama sUtrakA avataraNa, navama sUtra aura chAyA! je mithyAdaSTi che te mithyAtvanA prabhAvathI zuddha evA chakta dhamane jANatA nathI, AthI te muktine pAtra paNa nathI banatA. A vAta batAvavA sUtrakAra kahe che. "taSnAItyAdi- Asaktiyukta prANI, bAhyAbhyantara parigrahoMse nibaddha hote haiM, unameM nimagna rahate hai, kAmabhogameM abhiniviSTa cittavAle hote hai muniko cAhiye ki ve Asaktirahita ho kara saMyama pAlana kare, saMyamase kabhI bhI bhayabhIta na ho! sUtramAM kRtti zabda hetu-arthamAM prayukta thayela che. je kAraNathI te mithyAdaSTi bAdya padArthomAM AsaktivALA banI mukata thaI zakatA nathI, A mATe ziSyo! tame paNa mAtA pitA AdinA saMbaMdhane ane enA vipAkane vivekabuddhithI vicAra kare. je bAhya ane Antarika parigrahathI baMdhAyelA che ane ethI karI teo emAM ja khuMcelA che, kAmomAM jemanuM citta sarva-prakArathI magna che teo e avasthAmAMthI mukta thaI zakatA nathI. AvA jIvo zArIrika ane mAnasika nAnA prakAranI vyAdhi-upAdhiomAM saMtapta rahe che. A kAraNe muninuM kartavya ke te rUkSa-saMyamathI kadi paNa udvigna na bane. rUkSane artha ahiM saMyama che, kema ke te rAgAdika deSothI rahita hoya che. A kAraNe tenAmAM snigdhatA AvI zakatI nathI. A kAraNe te rUkSanI taraha rUkSa che. rUkSa hovAthI ja te kaSAyathI akaLAtA nathI. AvA saMyamane grahaNa karI muni pariSaha AdithI bhayabhIta na bane-avicalitacittathI saMyamanI pAlanA ane tenI sadA rakSA kare. mithyAdaSTi mukta nathI thaI zakatA; enuM kAraNa sUtrakAra batAve che. te kahe che ke enAmAM mithyAtva hovA sababa tenI bAhya padArthomAM Asakita rahe che, je saMyamanI vighAtaka che. enI buddhi viSayathI vyApta hoya che, ane bAhya tathA Atarika parigrahomAM e sadA magna rahe che. AthI bhayaMkara evAM zArIrika ane mAnasika kaSTane sAmane karatAM chatAM paNa saMya manA darzanathI paNa vaMcita rahe che, pachI muktinI to vAta ja kyAM karavI. A mATe muninuM kartavya che ke saMyama dhAraNa karavA bAda pariSaha ane upasargIdikonA AvavAthI bhayabhIta na bane ane avicalita mananA banI saMyamanI pAlanA ane rakSA karatA rahe. (sU) 8 ). zrI AcArAMga sUtra 3 209 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama sUtrakA avataraNa, dazama sUtra aura chAyA / kayuM kAraNa che ke munijanane saMyamathI trAsa thatA nathI ? A prakAranI jIjJAsA thavAthI sUtrakAra kahe che "slime '" ItyAdi vahu Arambha ki jisase hiMsaka jana bhayabhIta nahIM hote haiM, usako samyak prakArase jAna kara aura cAra kaSAyoMkA vamana karake munijana saMyamamArga meM vicarate haiM / ese munijanake sabhI karma bandhanatUTa jAte haiM / je jIva aneka AraMbhA-aneka Ara bhamaya pravRttiomAM bAhya ane aMdaranA parigrahothI guthAI, tathA AvA parigrahane joDavAmAM magna ane kAmabhogomAM sUcchita anI, aneka jIveAnI hiMsA karavArUpa pravRttimAM vyAkuLa citta rahe che, te ajJAna ane prabaLa mohanA uddayathI e prakAranI pravRttio karatAM bhaya nathI karatA-amAne naraka nigodAdikanAM bhayaMkara duHkhA bhogavavA paDaze A prakAranA bhayathI te koI paNa rIte DaratA nathI. AvA duSTa janA pAtapotAnA sthAnamAM rahI bhayasa'jJAvALA pRthvIkAyika Adi ekendriya jIvone, bhoNa, rAphaDA, ghara manAvI emAM rahIne potAnA AtmAnI rakSA karavAmAM tatpara eindriya, pazu, pakSI ane manuSya Adi paMcendriya jIvone, ke je pAte ja DaratA rahe che; gAtI gAtIne mAre che ane AnaMda manAve che. paNa jeoe bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI che; evA munie A pUrvokta kukRtyonA, athavA mAtA pitA AdinA saMgathI udbhUta AraMbha ane upabhoga Adine mATe dravya ane bhAvazothI pRthvIkAyika, aSThAyika, tejakAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika, ane trasavAnA vinAza karavArUpa zastraparijJAnA adhyayanamAM samajAvavAmAM Avela sAvadya vyApAronA, dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAthI, trikaraNa ane triyogathI, jJaparijJAthI baMdhanA kAraNarUpa jANIne pratyAkhyAnaparijJAthI parityAga kare che. zrI AcArAMga sUtra : 3 210 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e catura muni krodha, mAna, mAyA ane lobha kaSAyane parityAga karI mohanIya karmanA vinAzarUpa saMyamamArgamAM vihAra kare che. evA muni ja tIrthaMkara ane gaNadhara Adi deva dvArA karmasaMtatithI alaga-chinnabaMdhavALA-akarmA kahevAyA che. AvA prakAranA munio saMyamathI bhaya karatA nathI. "ruti travAmi A rIte huM kahuM chuM, AgaLa paNa enA viSayamAM kahIza. bhAvArthakayuM kAraNa che ke jenAthI saMyamI munijanone saMyamathI trAsa thata nathI? A praznanA uttara A sUtramAM sUtrakAre Apela che. teo kahe che ke je jIva AraMbha ane AraMbhamaya pravRttiomAM magna rahe che, parigrahamAM je magna hoya che, ane enAmAM ja je rAta-dina racyopacyo rahe che, viSayomAM bhegecchAthI jenuM antaHkaraNa AkAnta baneluM che, ane A mATe je bIjA nI virAdhanA karavAthI Darato nathI, trasa ane sthAvarane mArIne je AnaMda mAne che; evA nirdayI ane eTale paNa khyAla nathI thatuM ke amAre A meM karelA kRtyonuM phaLa narakanidAdika gatiomAM jaIne gavavuM paDaze. kemake ajJAna ane prabaLa mohanA udayathI tene AraMbha-samAraMbhAdi kAryothI bhaya thato nathI. paraMtu je samajI cukelA che ke A AraMbha samAraMbha Adi kArya bhayaMkara naraka nigedAdika anarthonAM utpAdaka che, tethI je tene traNa karaNa ane traNa gathI dravya-kSetrAdinI paNa apekSAthI tyAga karI cukela che, evA munirAjene e sadA bhayaprada ja jaNAtAM rahe che. A mATe A badhA anarthonA tyAgarUpe saMyamathI tene trAsa thatuM nathI. ane ethI kaSAya Adine tyAgakamathI te dhIre dhIre akarmA bane che. e tIrthaMkara Adine abhiprAya che. (sU010) gyArahaveM sUtrakA avataraNa, gyArahavAM sUtra aura chAyA travI"i A padathI sUcita vakSyamANa viSayane sUtrakAra "#citta" ItyAdi sUtrathI pradazita kare che. zrI AcArAMga sUtraH 3 rajUrI : 3 211 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa audArika Adi zarIrane vinAzako tIrthakaroMne saMgrAmanA agra bhAga ne kahA hai. munijana jJAnAcArAdirUpa naukAkA avalambana kara saMsAra mahAsAgarake - pAragAmI hote hai parISaha aura upasargose hanyamAna muni, rAgadveSarahita apane maraNakAlase abhijJa ho kara bAraha varSakI saMlekhanAse zarIrakA saMlekhana karake bhaktapratyAkhyAna AdimeM se kisI eka maraNase apane maraNakAlakI pratIkSA kareM isa prakAraDe muni sakala karmakSaya karake mokSagAmI hote hai. audArika, tijasa ane kArpaNa A traNa zarIre athavA bhopagrAhI cAra aghAtiyA karmonA Atyantika kSayane tIrthakaree saMgrAmazIrSa, arthA-aSTavidha karmonI sAthe saMgrAmane agrabhAga kahela che. je rIte dravyasaMgrAmanA agra bhAgamAM zatrune jItI vIra purUSa pitAnA icchita bhegone prApta kare che, AvI rIte bhAvasaMgrAmanA agra bhAgamAM karmarUpI vairInA vinAzathI vIra saMyamI anaMta kevaLajJAna, anaMta kevaLa darzanane prApta karI le che. e ja rIte muni jJAnAcAra Adi pAMca prakAranA AcArarUpI naukA upara savAra thaI saMsArarUpI samudrane pAra utaranAra bane che. pariSaha ane upasargothI upadrata ( yukta) thavA chatAM paNa te makkama rahe che. jevI rIte phalaka-lAkaDAnuM pArTIyuM kuvADAthI ke bIjA hathIyArothI chalatAM pAtaLuM thaI jAya che, e ja rIte sAdhu paNa bAhya ane aMdarathI tapa tapatAM tenuM zarIra dubaLu mereja rAgadveSarahita thaI jAya che. jema pATIyuM kuvADA vi chelavAthI pAtaLuM bane che ane ghasavAthI lIsuM thAya che ane sUvA mATe pATanA rUpamAM ane lakhavA-paDhavAnA kAme paTTIrUpamAM pheravAya che, e ja rIte muni bAhya ane aMdaranA tapathI pite potAnI jAtane dubaLI banAvI de che.anukULapratikuLa pariSaha ane upasargane jItavAthI bahAramAM enuM zarIra ane aMdaramAM karmonAM baMdhana chuTI jatAM ene AtmA halko banI jAya che. prathama karmonAM baMdhanane jeTale bhAra tenA upara have te dUra thatAM ane bahAranAM baMdhana paNa haTI jatAM svayaM pote pitAne bajArahita mAne che. krama kramathI karmone beja halake bane che, ane baMdhana tuTatAM tuTatAM sAva nirmULa bane che, tyAre AtmA khIlI uThe che. khedanuM nAmanizAna sarakhuM rahetuM nathI. athavA-"vacaThThInI saMskRta chAyA 4varathAthI paNa thAya che. ene zrI AcArAMga sUtra : 3 212 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha e prakArane che ke durvacanarUpI kuhADAthI chedavAmAM Avela paNa e munikaSAyarahita hovAthI pATIyAnI mAphaka koIpaNa prakAranI vikRti vinA sthiracitta rahe che. ene vAsI (vAsa) zuM? ane caMdana zuM? banemAM samatA rahe che. bhale kuvADAthI tene kApavAmAM Ave te paNa tene gusso nathI, ane caMdanathI lepa karavAmAM Ave te tene harSa nathI. banemAM samabhAva rahe che. athavA-"rcA tha" A paNa saMskRta chAyA " vacaTTI" jyAre A padanI mAnavAmAM Avaze tyAre ene artha e prakAre thaze ke karmakSayarUpa je phaLa teja thayuM phalaka. tenAthI saMsAra-paribhramaNa-rUpa ApattimAM je muni prajanavALA che te phalakApadathI che. munijana saMsAra paribhramaNarUpa ApattimAM karmakSayarUpa phaLanA abhilASI heya che. munine jyAre pitAnA maraNakALano samaya jaNAI Ave tyAre te 12 varSanI saMlekhanAthI krame krame zarIrane ghasAvatA ghasAvatA bhaktapratyAkhyAna, IMgitamaraNa ane pAdapapagamana AmAMthI keI eka maraNathI pitAnA AtmAthI jyAM sudhI zarIranI pRthakatA nathI thatI, tyAM sudhI zarIrane kRza karatA rahe, ane samAdhimaraNathI zarIrane cheDe. bhAvArtha -dArika Adi zarIratrayane athavA bhavApagrAhI cAra karmone abhAva thatAM ja karmonI sAthe lAgelA yuddhano aMta thaI jAya che. A avasthAmAM saMgrAmamAM vijayazrI meLavanAra vIranI mAphaka te AtmA paNa anantajJAna ane anaMtadarzananI vijayapatAkA laherAvatA pAMca prakAranA AcArenI pUrNatAthI muktine mAge pahoMce che. pariSaha ane upasarga mukita prAptinI taiyArI karavA vALA mATe bAdhaka banatA nathI. hA, ethI eTaluM avazya thAya che ke te AtmA kadAca teno samabhAvathI sAmano kare te mukti prAptine lAyaka bAhya ane aMdaranA tane tapatAM tapatAM bahAramAM kuzazarIra ane aMdarathI zithila-karmabaMdhavALA banI jAya che. A avasthAmAM AtmA karmonA bhArathI halako banI pite pitAne halake anubhava karavA lAge che. jevI rIte lAkaDAnuM pATIyuM AjubAjuthI cholAI javAthI zayanAdikAryomAM upayogI banI jAya che e prakAre tapazcaryA AdithI AtmAnA uparanA karmarUpI nakAme kacare jyAre nikaLI jAya che tyAre e paNa muktinI prAptimAM upayogI banI jAya che. munine jyAre pitAne maraNakALa mAluma thaI jAya tyAre tenuM kartavya che ke te 12 varSanI saMlekhanAthI zarIrane kRza karI bhakta pratyAkhyAna Adi koI paNa prakArathI potAnA zarIrane tyAga kare. (sU011) zrI AcArAMga sUtra : 3 21 3 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayanaviSayo pasaMhAra ! adhyayanAntagata viSayane upasaMhAra svajana-saMga zarIra-mamatvanA, tritaya-gauravanA saha karmanA, vaLi parISahanA parihArane, ahiM kahya bhagavaMta gaNAdhipe. A AcArAMgasUvanA dhUta nAmanA cha adhyayananI AcAraciMtAmaNi-TIkAne gujarAtI anuvAda saMpUrNa che 6 zrI AcArAMga sUtra : 3 214 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama adhyayanake vicchedakA kAraNa e vimekSa nAmanA AThamAM adhyayanane pahelo udeza. pUta nAmanA chaThThA adhyayana pachI mahAparijJA nAmanA sAtamA adhyayanane avasara hatuM paNa tene vicacheda thaI javAthI te A samaye prApta thaI zake tema nathI. jyAM sudhI zarIrane bheda (vinAza) che, tyAM sudhI saMyamanI pAlana karatAM muni kAla-samAdhimaraNarUpa kALanI cAhanA karatA rahe. A vAta dhUta adhyayanamAM "vijJa /ruM jJAva sarIramemo" A aMtima sUtrathI kahevAmAM Avela che, e pachI mahAparijJA nAmanuM sAtamuM adhyayana che. A adhyayana, aneka prakAranA camatkArika viSayothI-je heya keTImAM mAnavAmAM Avela che tenAthI-paripUrNa hatuM. zAstromAM pratyeka viSayanuM, cAhe te heya hoya athavA upAdeya heya varNana hoya che. A adhyayanane vAMcIne ane sAMbhaLIne mahApurUSoe e adhyayanamAM varNavelI vidyAone jJapariNAthI karmonA baMdha karavAvALI jANIne pratyAkhyAnaparijJAthI ene parihAra karI karmadhUnanapUrvaka pitAnA AtmAnuM kalyANa karyuM che. A adhyayanamAM jaLamAM, sthalamAM, AkAzamAM, pAtALamAM vihAra karAvavAvALI vidyAonuM, parazarIramAM praveza karAvavAvALI vidyAonuM ane siMha, vAgha AdinA zarIra dhAraNa karIne potAnA nijarUpanA parivartana karAvavAvALI vidyA enuM varNana hatuM. gurUparamparAthI evuM sAMbhaLyuM che ke keI eka AcArya mahArAja e adhyayana pitAnA ziSyane eka samaya zIkhavI rahyA hatA. A vakhate zaucakriyAnI bAdhA thatAM jyAre teo zaucanivRtti mATe bAhera gayA pAchaLathI ziSya bALasulabha caMcaLatAthI e mahAparijJA adhyayanamAM kahela siMha zarIrane dhAraNa karAvavAvALI vidyAne upaga karyo, ane te siMhanA svarUpamAM pheravAI gaye. siMhasvarUpanuM parivartana karAvavAvALI vidyAnA adhyayanathI apa zrI AcArAMga sUtra : 3 2 1 5. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ricita hovAthI e ziSya potAnA asala svarUpane prApta karI zakela nahi. zaucathI nivRtta thaI jayAre AcArya mahArAja AvyA tyAre temaNe ziSyane siMhanA rUpamAM joyA, ane dayA AvatAM siMhanA rUpathI munirUpamAM parivartana karAvyu. A pachI AcArya vicAra karyAM ke pAMcamA kALamAM A adhyayananA paThanathI lAbhanI to koI AzA nathI, paNa ethI viparIta mahAanatha nIja saMbhAvanA che. AthI te samaye temaNe e adhyayanane lupta karI dIdhA. A kAraNathI zAstronI racanAnA samayamAM paNu AcAyoe e adhyayanano saMgraha karela nathI, A kAraNe enA viccheda thayela che. aSTama aghyayanakA upodghAta / A have vimeAkSAdhyayana nAmanA AThamA adhyayananA prAraMbha thAya che. AmAM * vimeAkSa zabdanA a prakAre che--vi--sava thA, meAkSadUra thavuM arthAt kama ane enA baMdhanA kAraNAthI pRthak thaI paDitamaraNuthI zarIranA parityAga karavA e ja vimokSa che. A vimenuM pratipAdana karavAvALuM A adhyayana paNa vimokSa zabdathI vyavahata thayela che. A adhyayanano dhUta nAmanA chaThThA adhyayananI sAthe paramparArUpathI saMbaMdha che. chaThThA adhyayanamAM munie pAtAnA dvArA kRta ka, zarIra, upakaraNa, Rddhi-rasasAtA nAmanA traNa gaurava, upasaga ane mAna ane apamAna A saghaLAnA vidhnanathI sa`garahita hAvA joI e, A prakAre pratipAdana karela che. A badhAnuM vidhnana muninuM tyAre saphaLa ane che ke jyAre enA aMta samayamAM nirmANa samyapha-zAstroktavidhi anusAra hoya, A viSayane pragaTa karavA mATe A adhyayananA AraMbha thAya che. athavA--zabdAdika viSayAnA saMgathI rahita munie aneka pariSaddha ane upasargo sahana karavA joie. A vAta paNa chaThThA adhyayanamAM kahevAyela che; mATe maraNunA samayamAM upasage AvavAthI paNa sacI munie udvignacitta anavuM na joI e, ane samyak rItithI nirmANa karavuM joI e. A vAtane sama jAvavA mATe A adhyayananA prAraMbha karela che. ahiM uddezanA anA adhikAra che. emAM ATha uddeza che. 1 prathama uddezamAM ema khatAvela che ke munijane 363 pAkhaDImatavALAonA AhAra, upadhi ane zaiyA AdinA saMsanA parityAga karavA joIe, jyAre tenI e saghaLI cIjo parivanIya che teA pachI tenA matanI svIkRti tA vajanIya che ja, emAM kahevAnuM zuM hAya. A rIte e paNa matAvAyuM che ke je tapa ane saMyamanA virAdhaka che evA avasanna-pAsathArdikano saMsaga paNa tyAga karavA ceAgya che. zrI AcArAMga sUtra : 3 216 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama adhyayanameM pratipAdita viSayoMkA udezakamase saMkSepataH kathanA ANa te 2 bIjA uddezamAM-munikalpanA virUddha akalpanIya AhArAdika pradAna karavAvALA gRhastha, "A AhAra munijanane mATe ayogya che-aka9ya che" A prakAre munijana dvArA niSedha karavAthI je rIsAya te, muninuM kartavya che ke te tevA AhArane grahaNa karavAmAM zAstrokata denuM pratipAdana kare ane e AhArane parityAga kare. e pragaTa karavAmAM Avela che. 3 trIjA uddezamAM-ThaDI AdithI dhrUjatA munine joI gRhastha kadAca evI zaMkA kare ke "A munine kAmavikAra thayela che ethI e kaMpI rahela che" te sunijanane e dharma che ke te gRhasthanI evI zaMkAnuM nivAraNa kare ane kahe ke mAruM zarIra ThaMDI AdithI kaMpI rahela che, kAmavikArathI nahi. AvuM pratipAdita karavAmAM Avela che. 4 thA udezamAM-strI vagere dvArA karAyelA upasarga anivArya hoya te sAdhunuM kartavya che ke te potAnA saMyamanI rakSA mATe vaihAnasa ane gAddhapRSTha nAmanA maraNathI pitAnA prANane choDI de. A spaSTa karela che. 5 pAMcamA uddezamAM-jJAnAdi avasthAmAM pUrve lIdhela pratijJAnA pAlanamAM sAdhunI azakti thavAthI e munine mATe bhakata parijJAthI maraNa prApta karavuM zreyaskara che. A vAta batAvela che. 6 chaThThA uddezamAM-ekatvabhAvanAthI yukata banI muninuM IMgita maraNa prazasta che. A pragaTa karAyela che. - 7 sAtamA uddezamAM-ekamAsa - Adi pramANuvALI bhikSupratimA munie pALavI joIe. tathA jyAre zarIra, saMyama pALavAnI zakitathI rahita avasthAmAM AvI jAya to dhIre dhIre chaTha ane aThama Adi tapathI AhArane baMdha karI teNe pAdapapagamana saMthAre dhAraNa karI levuM joIe, A varNana karela che. 8 AThamA uddezamAM-lAMbA kALathI jeNe cAritranI ArAdhanA karI che ane zAstrokatavidhi anusAra ja jeNe vihAra karela che evA munine sUtraartha ane sUtrArtha e traNenuM grahaNa, dAna ane AsevananA pachI baLanI hAnithI saMyamarUpa kriyAne pALavAmAM zithilatA AvI rahela hoya te zrI AcArAMga sUtra 3 217 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziSyarUpa saMpattithI vRddhi pAmela e munie utsargathI 12 varSanI saMlekhanA dhAraNa karI levI joIe. A kemathI zarIranA kRza thavAthI teNe bhakatapratyAkhyAna, IMgita ane pAdapapagama A maraNomAMthI koI eka maraNane dhAraNa karI janma saphaLa karavuM joIe. A viSaya samajAvela che. prathama sUtrakA avataraNa, prathama sUtra aura usakI chAyA . A samaya prathama sUtrathI sUtrakAra paramatanuM nirAkaraNa karavAno prAraMbha kare che-"se "i ItyAdi. avasanna pArthastha Adi svamatAvalambiyAMkA aura zAkyAdi paramatAvalambiyoMko, sAdhu kabhI bhI AhAra Adi na deve, na unha nimanvita kare, aura na unakI zuzruSA hI kare . zrI sudharmAsvAmI zrI jakhkhasvAmIne kahe che--he ziSya! jene bhagavAnanA mukhathI nirgata kRtanA anusAra ja tattva grahaNa karela che ane enAthI je heya ane upAdeyanA jJAnathI cukata che e huM tamane A prakArathI kahuM chuM ke tame sArI rIte-bhakitanA AvezathI AdarasatkAra karIne samanojJa-daSTi ane liMgathI suMdara vezavALA evA pitAnA jainamata anuyAyI avasa-pAsatkAdikone mATe athavA asamane-paratIrthika zAkya Adine mATe azana-danAdika, pAnadrAkSAdikanuM dhovaNa jaLa, khAdya-nAriyala Adi, ane svAdya-lavaMgAdika, vastra, padugraha-pAtra, kambala ane pAdaprIMchana-rajoharaNAdika prAsuka hovA chatAM paNa na ghe, ane na ene ApavA mATe AmaMtraNa kare, vaiyAvRtti paNa tenI na kare. A prakAre jevuM bhagavAnathI sAMbhaLyuM che tevuM huM tamane kahuM chuM. (sU01) dvitIya sUtrakA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA | bIjuM paNa "dhuvaM" ItyAdi sUtrathI kahuM chuM sAMbhaLo. zrI AcArAMga sUtra 3 218 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasatra pArthasthAdika svamatAvalambiyadvArA aura zAkyAdi paramatAvalakhiyoMkArA AhArAdi nimitta Amatrita honepara sAdhu, - kabhI bhI unake AmantraNakA svIkAra na kare ! zAkya Adi, munine joI kadAcit janAdika batAvI evuM kahe ke he muni ! Apa amAruM e kahevuM avazya mAne ke Apane azanathI lagADI pAdaprechana sudhI samasta sAmagrI athavA asamasta sAmagrI bIjAne ghare maLe athavA na maLe, Ape AhAra karyo hoya athavA na karyo hoya te paNa Apa avazya avazya amArA saMtoSa mATe ja kamathI kama anAdika lAbhanA nimitta amArA sthAna upara padhAre tyAM AvavAthI Apane phAyade thaze-azanAdikanA alAbhamAM Apane tyAM ene lAbha thaze, bIje sthaLethI e maLavA chatAM paNa tyAM AvavAthI Apane mATe uttamamAM uttama miSTAnna Adi sAmagrInI prApti thaze, khAIne AvavA chatAM pharIthI bhejana thaze, ane khAIne na AvavAthI zirAmaNa thaze. A mATe amArA sthAna upara amArA saMtoSa mATe Apa avazya avazya Avo. AvavAthI Apane mATe je je vastuo kalpanIya haze e huM tamane avazya avazya ApIza. mAruM nivAsasthAna ApanI nikaLavAnI zerImAM ja che. athavA tyAMthI e zeDa cheTe paDe te paNa pharIne keTalAka vacalA gharene mukIne paNa Apa tyAM jarUra Ave. AmAM parizramano khyAla na karaze. khUba dayA thaze. ItyAdi kahIne e bIjA dharmanA anuyAyI zAkya Adi e mArgathI kadAcita AvatAM jatAM maLI jAya ane e muni mATe je kAMI khAvA pIvAnuM Ape, athavA ene mATe Agraha kare, yA AmaMtraNa kare, athavA bIjI rIte ke IvaiyAvRtta karavA cAhe, tyAre te muni enI koIpaNa vAta upara khyAlana kare, enA dvArA maLatI keIpaNa vastune grahaNana kare ane tyAMthI cAlyA jAya, koI paNa prakArane saMparka enAthI na rAkhe. A prakAranA vartanathI te muninA samakitanI zuddhi thAya che, evuM huM kahuM chuM. (sU0 2) tRtIya sUtrakA avataraNa, tRtIya sUtra ora chAyA | ma i2-"mese" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 219 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | kitaneka logoMkI AcAragocara arthAt sarvajJopadiSTa saMyama mArgakA paricaya nahIM hotA hai, ataH ve ArambhArthI hote hai, aura una ArambhArthI logoMkI tattvake sambanadhameM paraspara bhinna bhinna daSTi hotI hai. isa liye unakA dharma vAstavika nahIM honeke kAraNa bhavya ke liye sarvadA parityAjya A manuSya lekamAM je sarvajJathI upadezavAmAM Avela saMyama mArgathI anabhijJa che, arthAt je sarvajJakathita saMyamanA mArgathI aparicita che evA e zAkyAdika tathA dravyaliMgI avasanna-pAsasthAdika AraMbhAthI, pacana, pAcana ane anumodana Adi sAvadya vyApArothI yukata banI devAyatana-mandira AdinA nirmANamAM, pratimAnI pratiSThAmAM ane tenA pUjana AdimAM tathA uSTi AhAra vageremAM dharmanI prarUpaNA karatAM ekendriya Adi ane svayaM AraMbha karavAvALA, bIjAthI tene AraMbha karAvavALA ane tene AraMbha karavAvALAne anu. modana ApanArA hoya che. A kathanathI SaDUjIvanikAnI virAdhakatA tenI kahe vAmAM AvI samajavI joIe. athavA-e ArassAthI-zAyAdika ane avasagna-pAsatkAdika bIjAnuM adatta dhanAdika dravya grahaNa kare che. trIjuM avata-caurya che. sUtrakAra A zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A viSayamAM vizeSa kahevA mAgatA nathI. A mATe kramaprApta asatyanuM kathana nahi karatAM pahelAM adattAdAnanu nAmollekharUpathI kathana karela che. khIjA avratamAM vizeSa vaktavya che; A mATe enA pachI enuM kathana karela che. ' "" athavA--adattanuM grahaNa karavAvALA manuSya ghaNA prakAranI ( jenA viSayamAM AgaLa kahevAmAM Avaze) vAtA manAvyA kare che, enu tadyathA padmathI spaSTIkaraNa karatAM sUtrakAra kahe che-- kAi kAi kahe che sthAvara ane jaMgama-svarUpavALA A lAka che. Ane artha phakta eTalA ja che ke A pRthvI sAta samudravALI che, AmAM sAta dvIpa che ane nava enA khaMDa che. Anu nAma leAka che. AnAthI judo khIjA koi leAka nathI. koI koI ema paNa kahe che-ema tA ghaNA brahmAMDa che, AmAM keTalAka teA pANImAM DumI gayelA che. keTalAka paMcamahAbhUtasvarUpa pRthvI Adi vidyamAna che. tathA yamaleAka vagere svarUpathI paraleAka paNa che. cArvAka siddhAMta vALA nAstikalAka ' paraleAka nathI' evuM mAne che. emanA siddhAMta A prakArano che-svargAdika paralAkanI mAnyatA gandhanagara tathA marUmarIcikA jevI che. jema enA AbhAsa bhramathI thAya che evI ja rIte svargAdika paralokunI mAnyatA paNa che, vAstavika nathI. emanA siddhAnta - anusAra 1 pratyakSa ja pramANu che. parokSa-anumAnAki nahIM, jyAre paraloka ja nathI te jIva paraleAkamAM jAya che, athavA paraleAkamAM enA javAnA svabhAva che evI kalpanA karavI e paNa ThIka nathI. je kAMi pratyakSathI paMcabhUtAtmaka dekhAya che e ja lAka che, AthI khIjuM nahIM. AthI na manya che, na meAkSa che, na puNya che ke na pApa che. yathA yathArthAzvintyante vivicyante tathA tathA / yadyetatsvayamarthebhyo rocate tatra ke vayam // 1 // bhautikAni zarIrANi viSayAH karaNAni ca / tathApi mandairanyasya tattvaM samupadizyate // 2 // bhAvAje je padArthono je prakArathI vicAra karavAmAM Ave che te te prakArathI tenA nAza thAya che. ame zuM karIe-jo A zUnyatA ja padArthone rUce che. zarIra, viSaya ane Indriye A badhuM bhautika che. tA paNa mUrkha prANI khIjAne mATe tattvAne upadeza Ape che. vadhu zuM kahevAya, kApila-matAnuyAyI sAMkhya evuM kahe che ke A leAka dhruva-zAvatika-nitya che. AmAM utpatti ane nAzanA vyavahAra gauNa che. emAM AvirbhAva ane tirAbhAva ja zrI AcArAMga sUtra : 3 221 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che, paNa A vyavahAra vAstavika nathI. mATIthI ghaTa koI apUrva vastu utpanna thatI nathI; parantu emAM ghaTanA tirAbhAva hatA ane kAraNakalApathI tirobhAva dUra thatAM aneA AvirbhAva thaI jAya che, arthAt-sattnA ja AvirbhAva thayA asadnA nahIM. AthI apUrva kAMI paNa utpanna thatuM nathI, vaizeSika siddhAMta mAphaka utpattithI pUrva kAryanuM asahtva mAnavAmAM Ave te asat zazazRMganI paNa utpatti kadAca svIkAravI paDe. sattnA kadi paNu vinAza thato nathI. A kAraNe ghaTanu sarvathA sattva mAnavAthI enA kadi vinAza thaI zakatA nathI. parantu vinAza thatA dekhAya tA che. AthI A jaga-prapaMca sat-asat~svarUpa che. upAdAna kAraNa mATImAM ghaTAdika kArya avyakatarUpathI hatAM, AthI te ahirindriya cakSunAM aviSayabhUta hatAM. mATe mATImAM vartamAna hovA chatAM paNa tene AMkhathI joI zakAtuM nathI. mATe khAdya IndriyathI jovAne ayeAgya hAvAthI ghaTa AdimAM rara * asan yataH " ityAdi vyavahAra thAya che. evuM sAMkhyonuM kahevuM che. A prakAranA tenA kathanathI lAkamAM dhruvatA siddha thAya che. - auddhonuM kathana che ke A leAka adhruva-anitya che. tenI mAnyatA A prakAranI che sthAvara-jaMgama-svarUpa A lAka kSaNika-kSaNa kSaNamAM naSTa thaterahe che. vinAzanA kAraNeAnA abhAvathI kadAca leAkane nitya mAnavAmAM Ave to pachI A prakArathI sarvathA nitya manelA A lAkamAM vikRtinA sadbhAva rahevuM joI e nahi; kAraNa ke' atratyuttvantasthirai vo nihyaH' utpattirahita, zAzvatika ane svarUpathI apracyutanu nAmaja nitya che, ane A prakAre nitya anelAmAM vikRti hotI nathI. krama ane yaugapadyathI sarvathA nitya padArthInI akriyA karavAmAM sAmarthya ghaTita nahi hovAthI, akriyAkAritvanA abhAvathI temAM zUnyatA ja AvavAnI. " vAyaMciA itareva paramArthasUt' A vAkaya anusAra a kriyAkArI padArtha ja paramArthathI sat mAnavAmAM Avela che. nityamAM vikRtinA abhAvathI sa vyavahAranA ucchedanI Apatti Avaze; mATe " leka azruva eja mAnyatA ThIka che. ' dd athavA--kAI ema kahe che-leAka-bhUlAka=pRthvImaMDaLa cala che. jema jahAjamAM cAlavAvALA manuSyane bhrAntine kAraNe tIrasthita vRkSa vagere doDatAM-cAlatAM najare paDe che. e ja rIte vastutaH pRthvI cAle che, sUrya acala hovA chatAM paNa bhrAntinA vazathI cAlato hoya ema dekhAya che. sUrya ke jene pUrva dizAmAM uti thaelA joie chIe, ane kahIe chIe ke sUryanA udaya thayA. dUra hovAthI je nathI dekhI zakatA te kahe che ke sUrya AthamI gayA. madhyamAM sthita prANIne madhyAhna mAluma paDe che. vAstavamAM te sUrya acala ja che. paurANikAnu evuM kathana che ke A loka sAdika-utpattivALoja che. jyAre enI utpatti thayela na hatI, arthAt sRSTinI utpatti pahelAM A tame bhUta zrI AcArAMga sUtra : 3 222 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatuM, zuM hatuM te kahevAI zakatuM nathI. cAre bAju sUnakAra jevuM hatuM. viSNunI nAbhimAM rahelA kamaLathI A jagat utpanna thayela che. A kharAkhara che. A lAka anAdi che--A saugatAnu kahevu' che. A mAnyatA--anusAra ekAnta rUpathI anAdi para parAthI cAlyu Avela hovAthI, leAkamAM anAditA Ave che. 66 saparyavasito lokaH " A leAka sAnta che. pralayanA samayamAM A lAka viSNunA nAbhi-kamaLamAM vilIna thaI jAya che. AvA paNa paurANikAne mata che, " pacarito jo H " A loka antarahita che, kema ke je sat padArtha hoya che ene Atmantika vinAza thatA nathI. jenA siddhAnta anusAra lAka sAdika che tenA siddhAnta-anusAra leAka sapati paNa che, jene eNe anAdi mAnela che--emanI mAnyatAnusAra te aparyaMti paNa che. A pUkita * prati " Adi leAkaviSayaka samasta mAnyatAe syAdvAda siddhAMtanA tattvathI ajANa evI vyakitaonI che. AvI aneka prakAranI mAnyatAomAM ekAntarUpathI ja pAtapeAtAnA matanI puSTi karavAmAM Avela che. A matavALAonI mAnyatA Atma tattvamAM paNa judA judA rUpathI che. A vAta 'sutam' ityAdi vAkayothI sUtrakAra spaSTa kare che. puNya-athavA sArUM kArya tenu nAma sukRta che, pApa ane khATu' kArya tenu' nAma duSkRta che. jema-teNe sarva parigrahano tyAga karI pAMca mahAvrata dhAraNa karyAM teNe sukRta karyuM. paraMtu enI strIne ekAda khALaka thayA pachI eNe munitrata grahaNa karyuM hota teA ThIka hatuM. AnI pahelAM te muni banI gayo te eNe duSkRtya karyuM, eTale sArU nathI karyuM. tathA tyALamrUtti vA--jeNe saMyama dhAraNa karela che evA muninA pratye zrI AcArAMga sUtra : 3 223 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaI ema kahe che ke "cAkU Arid tvacA" tame tamArA AtmAnuM kalyANa bhale karI lIdhuM. tathA-gifmati "--kaI ema kahe che ke tame A ThIka nathI karyuM, kema ke AthI te ema mAluma paDe che ke tame gRhastha dharmanuM pAlana karavAmAM asamartha hatA, ane ethI kAyara banI putrarUpI uttarAdhikArI vinA tame saMyama dhAraNa karela che. AmAM koI ema paNa kahe che ke "sApu ti vA" "asAdhu ti vA' Ape sAruM karyuM. Ape sArUM nathI karyuM. tathAtava riddhi tti nA siddhiriri nA tamArI siddhi thaze tamArI siddhi thanAra nathI. tathA-"niraya kRtti vA" tame potAnA gharavALAone kAMI paNa khyAla karyA vagara ane tene retA kakaLatA choDIne je A sAdhune veza paheryo che ethI tamArI gati sArI thaze e vAta barAbara nathI, bIjAone duHkha thAya tevuM karavAthI tamoe naraka gya pApanuM ja upArjana karela che. AthI tame manuSya nathI, nArakI che. A AvezanuM vacana che. keIkeImanuSya, sAMsArIka padArthone choDIne AtmakalyANa karavAvALAonI prazaMsA-stuti paNa kare che ane kahe che "niraya rUri vA" Ape sAruM karyuM je A saMsArarUpI narakathI Apa pAra thayA, athavA A siddhAMtanuM vacana che ke-"manuSyanavasAruM sTa vAuca mutta * aNuvrata mahAvrata devAyunA baMdha karavAvALAnI sivAya keI bIjA AyuSyanA badheka jIvane thatuM nathI. A apekSA evA evA saMyamInuM narakamAM gamana thaI zakatuM nathI. A rIte leka svacchaMdamatithI kalpita aneka prakAranAM vAkayone prayoga karatA rahe che. bIjI paNa svakalpita vAte te kahetA rahe che. tene sUtrakAra-"ca zikattipannAH" A padethI pradarzita kare che. A lekamAM A prakArathI virUddha bhASaNa karavAvALA e mithyASTi jIva mAre ja dharma zreyaskara ane mokSa ApanAra che " A prakAranI prarUpaNa karI zreyamArgathI vaMcita banI, bIjA ne paNa Thage che. arthAt e mArgathI bIjAone paNa vaMcita banAve che. je rIte keI AMdhaLe AMdhaLAne hAtha zrI AcArAMga sUtra : 3 224 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakaDIne mArga khatAvavA laI jAya che te khIjA AMdhaLAne paNa mArgathI vegaLe karI de che, ane ucita sthAne paheoMcADI zakatA nathI. e rIte AvA mithyAdRSTinA kdamAM paDelA prANI paNa ucita sthAne pahoMcI zakatA nathI. AthI evA jIva svayaM nAza pAmIne khIjAnA paNa nAza kare che. leAkAkinA viSayamAM paNa ghaNI vakhata vivAda karyA kare che. icchanti kRtrimaM sRSTivAdinaH sarvamevamiti liGgam / kRtsnaM loke mahezvarAdayaH sAdiparyantam // 1 // nArIzvara kecit kecit somAgnisaMbhavaM lokam / dravyAdi - padavikalpaM jagadetat kecidicchanti // 2 // IzvarapreritaM kecit kecid brahmakRtaM jagat / avyaktaprabhavaM sarva vizvamicchanti kApilAH // 3 // yAdRcchikamidaM sarvaM kecid bhUtavikArajam / keciccAnekarUpaM tu bahudhA saMpradhAvitAH // 4 // bhAvA--sRSTivAdI vaizeSika, mImAMsaka ane naiyAyika Adi siddhAMtakAra A leAkane kRtrima ane Adi-anta-sahita mAne che. koI koI ardhanArIzvarathI utpanna thaela hovAnA svIkAra kare che. seAma, caMdra ane agnithI aa leAka thayela che tema kAI rahe che. koI phAIno siddhAMta che ke A lAka dravyAdiSaD-vikalpa-svarUpa che. kAI kAI tene IzvarathI utpanna thayela, kAI kAI tene brahmAthI racita thayela mAne che. sAMkhya tene prakRtithI janita svIkAre che kAI kAi tene svataH udbhUta ane koI kAI tene pRthvI Adi pAMca bhUtAnA vikArasvarUpa svIkAra kare che. koi tene ekarUpa, kAi tene aneka rUpa paNa mAne che, A prakArathI A leAkanA viSayamAM bhinna bhinna siddhAMtakArAnI bhinna bhinna mAnyatAe A pade dvArA batAvela che, leAka ane AtmatattvanA viSayamAM upara kahela e mAnyatAo e vyaktinI che ke je anekAntavAdathI ajANu che. kahyuM paNa che zrI AcArAMga sUtra : 3 225 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokakriyAtmatatve vivadante vAdino vibhinnArtham / aviditapUrva yeSAM syAdvAdavinizcitaM tattvam // jenA hRdayamAM syAdvAda siddhAMtanA vAsa che tene astitva nAstitva ItyAdi arthAMmAM te te nayanA abhiprAyathI saMgitanA sadbhAva hAvAthI vAdavivAda mATe sthAna nathI. bhAvArtha:A pUrvokata maMtavya ekAntarUpamAM mAnavAmAM Avela hovAthI eka bIjA mATe vivAdanuM kAraNu khane che, parantu jyAre e kaI apekSAthI ( nayanA abhiprAyathI ) vicAra karavAmAM Ave che te temAM vivAdane mATe sthAna ja nathI. A vAtane sUtrakAra " api" ItyAdi padmothI pradarzita kare che. teo kahe che--paratIrthika dharmImAM aparamArthikatA ane svadharmamAM paramArthikatA A prakAre che-- te A asti ho, nAsti cho? ane paraspara virUddha che. astinI apekSA nAsti ane nAstinI apekSA asti kAI vAdI lAkamAM astitva dharmano svIkAra kare che khIjA nAstitvano. A banne vAteA paraspara virUddha A mATe che ke e nayanI vivakSAthI rarhuita che. Anu nAma ekAntavAda che. A mATe emAM potapotAnI mAnyatA anusAra vAdavALAone vivAdanA prasaMga Ave che. sUtrakAra kahe che ke A sAmasAmA vAda aMge Apa e samajo ke emanuM 'asti ho' nAsti cho:' A jo ekAntavAda che e asmA-hetu vagaranA che. 'ammA' e hetu vagaranA bAdhaka padma saskRta bhASAnI jema magadezamAM paNa prasiddha che. A mATe gaNadharoe paNa mULa sUtramAM e padane grahaNa karela che. " J kasmAt hatva mAM Ave che. je smAta " nahIM te 8 akasmAt " che enA a hetu vagaranA thAya che. arthAta emanA e vAda nihetuka che, " astioH " A vAkacamAM astitvanI sAthe samAnAdhikaraNatA ekAntarUpathI lAkamAM mAnavAmAM Ave teA " vRtti toH '' je che te loka che A prakAranI vyAsi A HH * zrI AcArAMga sUtra : 3 22 6 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavAthI hetu anaikAntika thaI jAya che. kema ke sAdhya lekathI virUddha elekanI sAthe paNa e astitvarUpa hetanI vyApti vyAvRttivALI thatI nathI. anakAntika hetu e ja hoya che je pakSa sapakSamAM rahevA chatAM vipakSamAM paNa rahe che. prakR tamAM "catti tasToahIM para astitvarUpa hetu pakSa lekanI sAthe rahevA chatAM paNa vipakSa alekamAM paNa rahe che. kema ke tyAM lokamAM sAdhya loka abhAva che, bIjuM A ja kAraNe e hetu virUddha paNa paDe che. lekane abhAvarUpa sAdhyane abhAva alaka che, ene sAdhaka e hetu thAya che-alakAzamAM paNa astitvarUpa hetu rahe che. A vAtane pragaTa karavA mATe TIkAkAra kahe che ke loka ane alaka A be vibhAga eka AkAza astikAya dravyanA ja che to je prakAre lokamAM "tti :" eve vyavahAra thAya che e ja rIte " zo?" alokamAM paNa A astitvaviziSTa vyavahAra thAya che. e AkAzanuM "asthi ro-mayiko vacana che. AthI astitva A heta loka ane aloka banemAM vyApaka che. leka ane aleka bane e astitvanA vyApya che. A kAraNe astitva hetu banemAM samAna rUpathI rahela che. A hetuthI atiprasaMga nAmanuM duSaNa Ave che. kemake astitva hetanA sadubhAvathI loka paNa alokarUpathI ane aleka lokarUpathI ApAdita karI zakAya che. kAraNa ke loka je prakAre astitvano vyApya che ane te pitAnI vyApakabhUta sattAthI samanvita che. eja rIte aleka paNa astitvane vyApya che ane e paNa evI sattAthI samanvita che, AthI sattAnuM ekatra thavAthI lokamAM paNa alekapanA ApAdita karI zakAya che. A rIte alakamAM paNa lokapanA ApAdita thaI zake che ane e paNa A prakArathI ke alokanA abhAvarUpa loka astitvanA vyAkhyapanAmAM rahe che. A kAraNe alakamAM lekatvane prasaMga thaI zake che, kemake lekatvarUpa vyApyanA sabhAvamAM vyApaka je alokanuM astitva che ene paNa niyamathI tyAM sadbhAva dekhAya che. tyAre leka aloka ane aloka loka thaI jaze. A prakAranI aniSTapatti thavAthI kAMI paNa vyavasthA nathI thaI zakatI. tathA-loka ane alokanI apekSAthI astitvamAM vyApakatA mAnavAthI janadatta ane jInadAsa vagere vyaktiomAM paNa lekatva ane alekatvanI Apatti AvI jaze. kema ke bannenI sattAne tyAM sadbhAva che. vyApya jInadatta Adi vyaktine lekarUpa e kAraNe mAnavI joIe ke enAmAM lekanuM je vyApaka astitva che ene sabhAva che, tathA alekanuM vyApaka je astitva che ene paNa sadbhAva che. - tathA--je astitvarUpathI lekanI siddhi thAya che te kaI e paNa prazna karI zake che ke astitvarUpa hetu jyAre svayaM astirUpa che te ene paNuM astitvaviziSTa hovAthI lekatvApatti Avaze arthAt e svayaM lekarUpa banI jaze. temaja hetu ane sAdhyamAM lokarUpapaNAthI ekatvApatti AvI javAthI zrI AcArAMga sUtra 3 227 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhya-sAdhakabhAva ja nathI banI zakate. evI sthitimAM kone heta mAnI lekanI siddhi karI zakAya ! lokanI siddhinA abhAvamAM "tti cho?A sAdhya ane pakSanA vacanarUpa je pratijJA che enI paNa siddhi thaI zakatI. sAdhyanI siddhi hetuthI thAya che, kema ke hetu ane sAdhyane paraspara avinAbhAva saMbaMdha thAya che. ahiM lokanuM astitva-vidhAyaka hetune ja jyAre abhAva che-tyAre pachI sAdhyanI siddhi hetunA abhAvamAM thaI paNa kema zake ? na thaI zakavAthI pratijJAne hAni pahoMce che. A kAraNe mULa sUtramAM " mA" e padathI sUtrakAre A kahyuM che ke "tti ja narita ja ItyAdi vipratipattio nirdetuka che e vAta ahIM sudhI spaSTa rIte samajAvavAmAM AvI che ke ekAnta rItithI ja lokanA astitvane svIkAra karavAmAM uparyukata rItithI hetune abhAva Ave che. je hetu siddha thAya che te ja sAdhyamAM sAdhaka bane che, asiddha nahIM asiddha sAdhya thAya che. prakRtamAM astitvarUpa hetu jyAre pitAnA sAdhyanA antabhUta thaI jaze tyAre te sAdhyasama-asiddha-hevAthI svayaM sAdhyakeTimAM AvI jaze, ahIM sAdhya loka che, hetu paNa lokasvarUpa thaI javAthI te sAdhya mAphaka thaI jAya che. sAdhyasAdhakabhAvane abhAva hovAthI sAdhanathI sAdhyanuM jJAna na banI zakavAthI A jagyAe anumAna banI zakatuM nathI. A viSayamAM TIkAkAra kahe che ke-ghaNuM kahevAnuM hatuM, paraMtu vistAranA bhayathI ATaluM ja kahevuM barAbara che. A prakAre ja "vo cho" ItyAdi vAkyamAM paNa ekAtavAdanuM nirasana ane syAdvAda pakSanuM samarthana karI levuM joIe. je loko ekAntarUpathI "nAsti ro:" A vAtane kahe che, ame tevA vAdIone evuM pUchIe chIe ke "tame svayaM atirUpa che ke nAstirUpa ? " je astirUpa che to lokanA antargata che ke tenAthI bAhara? je lokanA antargata pitAne mAnatA ho to "nApti ho! A prakAre kahetAM Apane saMkoca kema nathI thatuM? kema ke tame svayaM astitva zrI AcArAMga sUtra : 3 228 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpathI lokanI aMdara potAne mAnI rahyA che. je lokanI aMdara potAne na mAnatA ho te tamArI vaMdhyAputranI taraha svataMtra sattA ja siddha thaI zakatI nathI. eTale asatyAtmaka hovAthI e aMge tamArI sAthe vAdavivAda kara vyartha che. vAdavivAda satyanI sAthe hoya che, asatya vayAputranI sAthe nahIM. amArA anekAntavAdionA siddhAMtamAM na keInuM ekAntathI ekatva mAnela che ane na te ekAntathI keInuM asatva. satva ane asatva A be dharma che. ane ene saMbhava svadravyAdi-catuSTayanI apekSAthI ja svIkRta che. jemaghaTAdi dravya potAnA dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAthI ja che, paradravya paTAdikanA dravya-kSetrAdinI apekSAthI nahIM. enI apekSAthI te enA asatvane ja aMgIkAra che. kahyuM paNa che- "sadeva sarva ko necchet , svarUpAdicatuSTayAt / sava vikasAvena vyatiSThare che ? ''ti che vastu svadravyAdikanI apekSAthI sarvAtmaka ane paradravyAdikanI apekSAthI asatpAtmaka mAnavAmAM Avela che. A prakAranI mAnyatA na mAnavAthI koIpaNa vastunI svataMtra sattA siddha thaI zakatI nathI. A sudaDha anekAntavAdanuM sAmrAjya che. A rIte e rUpathI ekAntarUcamAM garbhita thavAnA kAraNe, parasparamAM virU. dvArthanI prarUpaNuM karavAvALA anya tIrthionA mata nirdoSarUpathI kahevAyela nathI ane e kAraNe asarvajJa praNIta hovAthI sArI rIte prarUpita paNa nathI. A kAraNe syAdvAdasAmrAjyanA bahirbhata hovAthI paravAdIone dharma sarvathA heya che. (sU03) caturtha sUtrakA avataraNa, caturtha sUtra aura chAyA anekAnta tatvamAM sUtrakAra svabuddhithI parikalpitapaNAne niSedha karavA mATe "re kAca" ItyAdi sUtra kahe che- zrI AcArAMga sUtra : 3 229 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa anekAnta dharmakA prarUpaNa bhagavAn tIrthakarane kiyA hai. unhoMne apane sAdhuoke liye kahA hai ki paravAdiyake sAtha bAdameM bhASAsamitikA dhyAna satata rameM ve paravAdiyoMse isa prakAra kaheM ki Apake zAstroMmeM SajIvaniyopamarthanarUpa Arambha, dharmarUpameM svIkRta kiyA gayA hai vaha hameM grAhya nahIM hai, kyoM ki Arambha narakanigodAdike kAraNa hone se pApa - hai I hama sAvadhAcaraNake tyAgI hai, ataH hameM isa viSayameM Apake sAtha vAda nahIM karanA hai ora yahI hamAre liye ucita bhI hai . dharma na grAmameM hai aura na araNyameM, dharma to jIvAjIvAdi-tattva- parijJAnapUrvaka niravadhAnuSThAnameM hI hai -yaha mAhana-bhagavAn mahAvIrakA upadeza hai ! bhagavAne tIna yAmoMkA prarUpaNa kyiA hai, ina yAmoMmeM saMbudhyamAna aura samusthita Aryajana jo ki kaI pApa nivae hariphAi korA hai nAstirUpa che. asti-nAstirUpatA vastuomAM svadravyAdicatuSTayanI apekSAthI ja mAnI zakAya che. A vAta trIjA sUtranI vyAkhyAnA aMtamAM sakSeparUpathI kahela che. enuM ja nAma anekAnta che. enI svIkRti vagara duniyAne kaI paNa vahevAra cAlI zake nahIM. evI keIpaNa vastu nathI je A anekAntanA sAmrAjyathI bahirbhata hoya. evI prarUpaNA AzuprajJa-anantajJAna ane anantadarzanazALI zrI tIrthaMkara bhagavAne karI che. hetu ane daSTAMtanA abhAvathI ekAntavAdI-saMmata dharma svAkhyAta-nirdoSa rUpathI pratipAdita thayA nathI. pratijJA, hetu ane daSTAMta AdinA saddabhAvathI zrI AcArAMga sUtra : 3 230 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvajJapratipAdita dharma ja svAkhyAta che. ekAtasthApaka na koI hetu che ane na keI daSTAMta paNa maLe che, jenA baLa upara ekAta dharmanI prarUpaNa vAstavika siddha thaI zake. hAManeka dharmAtmaka ja vastu che. enI prarUpaNanA khyApaka hetu ane daSTAntAdi upalabdha thAya che. bhagavAne vacana bolavAvALA sAdhu mATe bhASAsamiti pALavAne paNa Adeza Ape che. "sti hovAH nAsti sToH" ItyAdi vAdane mATe taiyAra thayelA vAdi e pitAnA abhimata-tatvanuM pitAnI IcchAnusAra hetu-daSTAMtanI sthApanAthI sthApana karela che ane prativAdI jainasaMmata tattvanI nirAkRti nimitta dUSaNanuM pradarzana karela che, evA emanA pradarzita hetu ane daSTAMtanuM nirAkaraNa ane pradatta (Apela) dUSaNane parihAra karatI vakhate prativAdI munine mATe bhASAsamitinuM pAlana jarUrI che. parapakSanuM nirAkaraNa karatAM athavA kaI praznano uttara devAne samaye kayAreka joza AvI javAthI vacanane saMyama rahetuM nathI, te paNa vidvAna munie e vAtane tyAM paNa khyAla rAkhavuM joIe. bhASAsamitine parihAra karI pitAnA mULa guNamAM virAdhanA lAvavI e vidvAna muninuM kartavya nathI. A vastu sthitine dhyAnamAM rAkhI sUtrakAra AdittAtrAdhetti kavIna ? Ama kahe che. nasiddhAntAbhimata hetu ane daSTAMtanI sthApanAthI ane pAkhaMDIo dvArA kahevAyelA dUSaNonA uttarathI te pAkhaMDionI hAra thavAthI svamatanI sthApanA ApameLe thaI jAya che-A vacanaviSayanI gupti che. AmAM rahevAvALA sAdhue vAku-saMyamathI ja uttara ApavA joIe, bhASAsamitinI upekSA karIne nahIM. A prakAreja sUtrakAra pradarzita kare che-vidvAna vAdI muni, prativAdIne saMbodhita karI pUche ke ApanA zAstramAM kRta, kArita ane anumodanAthI SaDUjIvanikAyanuM upamana pratipAdita thayela che ane e apratiSiddha hovAthI Apane mATe sammata che; paraMtu Apa vizvAsa rAkho ke e badhAM kukRtya che, ane karavAvALA jene naraka ane nigedAdika duHkha ApanAra che. A kAraNe amArI draSTimAM e upAdeya zrI AcArAMga sUtra : 3 231 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhilaSita nathI. A mATe huM mArA viveka--haiya ane upAdeyanI sadAe tye-pApothI dUra rahuM chuM. jAgRtirUpa khAdha paNa mane e kahe che. mahApurUSonI paNa e zikSA che. mATe jeee AvA pApamaya sAvadyavyApAronA atyAgathI peAtAnA kamermanA AsavanuM dvAra aMdha karela nathI tenI sAthe saMbhASaNa karavu' paNa mane ucita nathI. zaMkA--paratika jana paNa vanamAMrahe che, kaMda, mULa, phaLa AdinA AhAra kare che. giri guphAmAM ane vRkSonI nIce vAsa kare che, te pachI ee sa'bhASaNa karavAne ayAgya kevI rIte mAnI zakAya? uttaraH----kaM damULa Adi khAvAthI ane vanamAM nivAsa karavAthI dhanI prApti thAya che evI vAta nathI. dharmanI prAptinuM kAraNa jIva ane ajIva Adi tattvAnu parijJAnapUrvaka niradya AcaraNa karavuM te che, A tenAthI khanatuM nathI. A ane samajAvavA mATe sUtrakAra kahe che ke-gAmamAM rahevAthI, jaM galamAM nivAsa karavAthI dharma thAya che" evA niyama nathI, kema ke dhamA~ grAma ane jaMgalamAM rAkhela nathI ke je tyAM rahevAthI maLI jAya, dhama jIva ane ajIvAdi tattvAnu parijJAnapUrvaka niravadya anuSThAnanuM AcaraNa te che, Ama jIvarakSAnA upadezaka ane vastutatvanA jJAtA kevalI bhagavAne vhela che. 'mAhana' zabdanA artha vItarAga, ane 'mati' zabdanA artha saMpUrNa vastuonuM rijJAna che. A mitarUpa pari jJAna jene che te timAn kevalI che. vratarUpa traNa yAma kahevAyAM che, 1 praNAtipAtaviramaNu, 2 mRSAvAdaviramaNa, 3 parigrahaviramaNu. khAkInAM maithunaviramaNu ane adattAdAnaviramaNa, A banne mahAvratarUpa dharma ahiM A mATe svata MtrarUpathI kahevAyela nathI ke tenA aMtarbhAva parigrahaviramaNurUpa mahAvratamAM karAyela che. athavA--avasthAvizeSonu nAma paNa yAma che. te traNa che. ATha varSathI mAMDI trIsa varSa sudhI prathama, ekatrIsa varSathI mAMDI 60 varSa sudhI dvitIya ane tenAthI AgaLa tRtIya.AthI e phaLita thAya che ke atikhALa ane ativRddha avasthA dharmAcaraNane cegya nathI. A traNa avasthAomAM dharmAcaraNanI saMbhAvanA che. athavA--saMsAranuM paribhramaNa jenAthI A jIvanu aTakI jAya che tenuM nAma yAma che. AvA ai yAma jJAnAdika traNa che. je vavizeSa athavA jJAnAkrika yamAM samudhyamAna, dharmanA AcaraNanA avasarane athavA mokSane jANanArA, dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA bhedathI cAra prakAranA e. Ajana munirAja ke je pApajanaka prANAtipAtArUipa 18 pApasthAnAmAM kaSAyanA dUra thavAthI zAMta che-- AsravathI nivRtta che te tapa ane saMyamanA AcaraNa AdimAM pravRtta thAya che, zrI AcArAMga sUtra : 3 232 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene rAgAdika je bandhanuM kAraNa che te banatuM nathI, jethI te dravya ane bhAvanA bhedathI be prakAranA nidAnane vinAza karavAmAM tatpara kahevAyela che. mAtA, pitA, putra ane strI Adi svajanaviSayaka, ane dhana dhAnya Adi parigrahaviSayaka dravya nidAna che, ane viSayakaSAyAdiviSayaka bhAvanidAna hoya che. (sU04) prazcama sUtrakA avataraNa, prazcama sUtra aura chAyA bIjA kayA kayAmAM nidAnarahita hoya che? A viSayane sUtrakAra kahe che"vaheM ahaM" ItyAdi. urvAdi sabhI dizAo evaM vidizAomeM sUkSmabAdarAdi sabhI prANiyoMkI virAdhanArUpa karmasamArambha hotA hai -isa bAtako jAna kara meghAvI sAdhu na svayaM ina SajIvanikAyake viSayameM daDukA samArambha kare, na dUsaroMse karAve, na karate hue kI anumodanA hI kare ! he ziSya ! tumha isa prakArase vicAranA cAhiye ki Ina dasamAraMbha karanevAlake sAtha vArtAlApa karanemeM bhI mujhe lajhA hotI hai, phira meM daDasamArambhakA anumodana kaise karUM? meM kabhI isakA anumodana nahIM kara sakatA . isa prakAra nizcaya kara ke sAdhumaryAdAmeM vyavasthita, prANAtipAtase bhayabhIta tuma, usa anarthakara prANAtipAtanadirUpa daDakA, athavA-anya danDa kA samArambha kabhI nahIM karanA ! udhdha, adhaH ane tiryagU dizAomAM sarva prakArathI pUrva, pazcima, uttara ane dakSiNa dizAomAM "ca" zabdathI gRhIta vidizAomAM vartamAna sUkSma ane bAdara AdinA bhedathI 14 prakAranA pratyeka jemAM je prANanI virAdhanArUpa karmasamAraMbha che, medhAvI-jeNe prANInI hiMsAthI utpanna kaDavuM pariNAma jANI lIdhuM che evA buddhimAna-muni karmasamAraMbhane jJaparijJAthI jANuM ane pratyAkhyAnaparijJAthI tene tyAga karI svayaM SaDUjIvanikA viSe mana, vacana ane kAyAthI jIvavirAdhanArUpa daMDane samAraMbha na kare, bIjAethI AvA 14 prakAranA jIvamAM daMDane AraMbha na karo ane je tene samAraMbha kare che tenI anumodanA na kare. aMtamAM ziSyane saMbodhita karIne sUtrakAra kahe che ke-je anya prANu A SaDUjIvanikAmAM daMDane samAraMbha kare che, zrI AcArAMga sUtra : 3 233 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhujanono evA dRDha nizcaya hoya che ke te vicAra karI tenA nRtyonI prazaMsA karatA nathI, kema ke jyAre ame tenI sAthe kholavAmAM paNa zarama anubhavIe chIe teA pachI tenAM kRtyanI prazaMsA kevI rIte thai zake ? mATe huM ziSyA ! tame paNa sAdhumaryAdAnA pAlaka che ane prANIonI virAdhanArUpa daMDathI bhIrU che. mATe AvA anatha kArI prANAtipAta-AphrirUpa daMDanA tathA anya daMDane tame traNa karaNa ane traNa yAgAthI sarvathA parityAga kare. ( 5 ) AThamA adhyayananA pahelo uddeza samAsa 58-1 // dvitIya udazakA prathama uddezake sAtha sambandhakathana, prathama sUtra aura usakI chAyA| AThamA adhyayananA khIje uddeza prathama uddeza kahevAI gayA che. have khIjA uddezano prAraMbha thAya che. Ano pUrva uddezanI sAthe saMbaMdha A prakArano che--prathama uddezamAM vizuddha saMyamanA nirvAha mATe munie mithyASTiyAno parihAra karavAnuM kahyuM che. te akalpanika azanAdikanA parihAra vinA saMbhavita khanatuM nathI, A mATe vizuddha saMyamanI sAthe saMbaMdha rAkhavAthI A uddezamAM akalpanika azanAdikanA parityAgasabaMdhI varNana che. AmAM sarvAM prathama sUtrakAra akalpanikanA parihAranI vidhinuM pradarzana kare che. te miphlU " ItyAdi. ', zmazAna AdimeM sthitasAdhuko akalpanIya azanAdika leneke liye yadi koi gRhapati Agraha kare to sAdhu usake Agrahako kabhI bhI nahIM svIkAre / AmAM jeTalA kalpa pragaTa karavAmAM Avela che te badhA pratimApratipanna sAdhunI apekSAthI kahevAyA che. anya sAdhujaneAmAM paNa e yathAsabhava samajavA joie. sUtrakAra AmAM munijanane mATe 'e prakAranA AhAra akalpanika che" te khatAve che-- zrI AcArAMga sUtra : 3 234 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca mahAvratonA dhAraka, pariznArUpI parvatanA zikhara para samArUDha ane samasta samAraMbhamAMthI nivRtta bhikSu-zarIra yAtrAnA nirvAha mATe ja azana, vasana AdinI yAcanA karavAvALA muni-dhyAna Adi karavA nimitta, agara Aga manI vAcanA, pRcchanA ane parivartanA Adi karavA nimitta, athavA pote dhAraNa karela tapa ane saMyamanI vizeSa ArAdhanAnA nimitta kayAreka phamazAnamAM jAya che, kyAreka ujajaDa makAnamAM rahe che, kyAreka parvatanI guphAmAM vase che ane kyAreka koI vRkSanI nIce ane kuMbhAranI zALAmAM athavA bIjA koI sthAnamAM tathA mArganI thAkane dUra karavA mATe vizrAmanimitte paNa eja sthAnemAMthI kaMIpaNa rahI jAya che. A paristhitithI saMpanna vihAra karavAvALA muninI pAse prakRtithI bhadra samyagdaSTi koI gRhastha je muninA AcArathI ajANa che te AvIne AvA khyAlathI ke "A sAdhu sAnukoza lAbha ane alAbhamAM saMtoSI, zikSopajIvI, tathA paropakAramAM nirata che A kAraNe Ane huM anna vastra ApuM" A AvI bhAvanAthI prerita banI sAdhu samakSa AvI vaMdanA karI kahe che-he Ayuzmana mune ! huM saMsArarUpI samudrathI pAra thavAne abhilASI chuM ApanA mATe azana, pAna, khAdya, svAdya, A cAra prakAranA AhAra tathA vastra, pAtra, kambala ane rajoharaNa devA cAhuM chuM. A badhI vastuo meM ApanA uddezathI ja rAkhI che. AnI taiyArI karI vAmAM athavA saMgraha karavAmAM aneka prANIo, bhUte, jIve ane sonI virAdhanA thaI che, kema ke SakAyanA jInI virAdhanA thayA vinA enI utpatti thaI paNa kema zake ?, Apane ApavA mATe ja meM A vastuo mUlya daI kharIdI che, A badhI vastuo uchItI laIne rAkhela che, baLAtkArathI durbaLothI chInavI ene saMgraha karela che. mArA gharamAM A vastuonA aneka mAlika che paraMtu Apane devA nimitta meM koIne pUchyuM nathI, kAraNa ke kadAca emanI IcchA devAnI na thAya-phakata ekaja jaNane pUchI devA mATe ApanI samakSa laI Avela chuM. AhArAdika vastuo Apane levA gya che; Apa ene svIkAra kare, huM AvuM chuM. A rIte Apane rahevA mATe eka navuM makAna banAvI ApuM chuM athavA junAne ThIka karAvI ApuM chuM te Apa meM kahyuM tema anAdikane grahaNa kare ane mArA banAvelA makAnamAM rahe. A prakAre kahevAvALA gRhasthane muni A prakAre niSedha kare-- he AyuSmAna gRhastha ! Ape je kahyuM te bhaktithI bharapUra aMtaHkaraNathI kahyuM che, temAM uparanA dekhAvanI jhalaka nathI, tathA tame bAlya avasthAne ulaMghana zrI AcArAMga sUtra : 3 23pa Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI gayA che mATe ame e paNa mAnatA nathI ke keAIe tamane samajAvI mujAvIne amArI pAse mAkalela che, mATe tame sahRdaya temaja umaralAyaka vyakti che teA paNa tame muninA AcAra vicArathI aparicita che mATe ame tamone samajAvIe chIe ke Ape je kAMi AhArAdi sAmagrI levAnA viSayamAM kahyuM che. huM te vacanAne sAMbhaLavA icchatA nathI, AdaranI dRSTithI dekhatA nathI ane AsevanaparijJAthI tenI anumodanA paNa karatA nathI. tame je kahI rahyA che ke me' azanAdika cAre prakAranA AhAra tathA vastrAdika SaDyuMnikAyanuM upamana karIne saMpAdita karela che, tathA mArI IcchAthI kharIdela che. A samasta cIjo tameA uchInI laine mane ApavA mATe rAkhI mukela che. khaLAtkArathI nibaLo pAsethI Ane AMcakI laI saMgraha karela che. gharamAM A sAmagrInA aneka mAlIka hatA emAMthI kAI ne na pUchatAM kevaLa eka ja mANasanI AjJA laIne tame tamArI IcchAthI mane ApavA mATe lAvela che temaja eka navuM makAna paNa mArA mATe karAvI ApavAnuM kahI rahyA che. A saghaLI tamArI vArtA munine ceAgya nathI jethI tene huM grahaNa karI zakatA nathI tema enI svIkRti paNa DhaI zakatA nathI. kAraNa ke A prakAranI akalpanIya sAmagrInA grahaNathI huM sarvathA virakata chuM. tIrthaMkara prabhunI evI AjJA che ke munijana AvA prakAranI akalpanIya azanAdi sAmagrI grahaNa na kare. mATe mArA nimitta rAkhelI pUrvokta samasta azanavasanAdipa sAmagrI tIrthaMkara bhagavAnanI AjJAthI mahibhUta hovAne kAraNe mAre cegya nathI. A mATe hu tene grahaNa karI zakatA nathI. A khAkhata tame tamArA manamAM kheda karazo nahIM, A prakAre sAnDsanA paripUrNa varcanAthI te muni e prakRtibhadra grahasthane samajAve ! sU0 15 dvitIya sUtrakA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA / sAdhunA nimitte taiyAra karAelI AhArAdika sAmathI jANyA pachI sAdhu mATe akalpanIya che. sAdhujana tene svIkAra karatA nathI. jeNe sAdhunA AcAra jANyA che evA gRhasthadvArA sAdhunA uddeza vinA paNa taiyAra karAyelI bheAjanAki sAmagrI nima Mtrita karavAmAM Avela sAdhu laI zakatA nathI, tene pragaTa karavA mATe sUtrakAra kahe che--" semiphlU " ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 236 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ usa sAdhuke samIpa A kara koi gRhapati usa sAdhuko, akalpanIya azana Adi lA kara deve, yA rahaneke liye akalpanIya upAzraya deve, to sAdhuko cAhiye ki vaha usa gRhapatike vacanoMko kabhI bhI svIkAra nahIM kare / e muni ke je peAtAnA tapa ane saMyamanI vRddhi karavA nimitta dhyAna ADhinI siddhinA nimitta athavA AgamanI vAcanA, pRcchanA, ane parivatanA ADhinA nimitte smazAna Adi sthAnAmAM, ujjaDa gharamAM, parvatanI guphAmAM, kuMbhAranI zALAmAM, athavA tenAthI sivAya kAi paNa sthAnamAM rahe che-rAkAya che uThe che ese che tathA mAnya thAkane dUra karavA mATe tevA sthAnamAM vizrAma kare che tene joine kAi prakRtibhadra gRhastha potAnI IcchAthI upAta AhAra devAnI bhAvanAthI Ave che. muni nimitte teNe AhArAdika sAmagrI taiyAra karelI che. A prakAranA bhAva dekhAI AvatA nathI tathA munithI pracchanna pacanapAcanAdi vyApArathI jeNe SaDUjIvanakAyanI virAdhanA karelI che, te gRhastha azana, pAna, khAdya, ane svAdya tathA vastra, pAtra, kambala ane rajoharaNa Adi samasta sAmagrI laine munine devA mATe kAI jagyAe rAkhe che. navuM makAna paNu rahevA mATe banAvI de che athavA jInAne samarAvI Ape che. munine A vAta jyAre peAtAnI buddhithI, athavA tene nahIM mAluma paDavAthI khIjAne pUchavAthI, enAthI paNa nizcita na thavAthI tenA dAsa dAsI AdinA pAsethI sAMlaLI ema mAlUma paDe che ke e AhArAdika sAmagrI ane vastra pAtrAdika vastue ane utaravA mATe A nirmita sthAna te zrAvake muniyAnA nimitte ja taiyAra karela che. A AhArAki sAmagrI teNe amArA nimitte ja banAvelI che vastrAdika amArA nimitta ja ApavA mATe lAvela che. A makAna paNa amArA nimittaja teNe manAvela che. A prakAre sArI rIte jANIne ane vicAra karIne te dAtA gRhasthane A prakAre samajAve ke A tamArA dvArA apAtI samasta vastu amAre akalpanIya che, amArA sevana mATe apeAgya che, ame tene grahaNa karI zakatA nathI, kAraNa ke e saghaLI azanAdika vastu ugamAdika doSothI dUSita che mATe ame tene grahaNa karatA nathI. evuM kahIne prAsukane devAmAM ja dhama thAya che e sivAya nahIM " ityAdi zAstrokta kalponA ene sUcaka che upadeza ApI samajAve. sUtramAM vRtti zakhta adhikAranI samAptinA je me' bhagavAna pAsethI sAMbhaLela che e saghaLu pUrvokta athavA vakSyamANu tamane kahela che tathA AgaLa kahuM chuM. 5 sU0 2 // zrI AcArAMga sUtra : 3 237 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya sUtrakA avataraNa, tRtIya sUtra aura chAyA | vaphTamANa viSayane sUtrakAra kahe che-"mavuM 2" ItyAdi. mazAnAdisthita sAdhuke, gRhapatidvArA pradatta akalpanIya azanAdika na lenepara, yadi ve gRhapati usa sAdhukI tADanA Adi kare to sAdhu usa tADanAdikako zAntipUrvaka sahana kare / athavA vaha sAdhu usa gRhapatio samyagdaSThitva aura mithyAdaSTi kA anumAna kara, yadi vaha samyadraSTI ho to use sAdhu ke AcAra kA parijJAna karAve athavA-yadi dekhe ki yaha gRhapati mithyAdraSTI hai to kucha bhI nahIM kahe aa cupacApa usake dvArA kiye gaye upasargo ko zAntacita ho kara sakhe ! sUtrakAre 1 prathama ane 2 bIjA sUtramAM e pragaTa karela che ke kaI gRhastha evA hoya che ke je municenI tarapha pUrNa bhakita rAkhe che paNa tenA AcArathI aparicita che. tathA keTalAka gRhastha evA hoya che ke tenA AcArathI paricita che. emAM je enA AcArathI aparicita che tenA viSayamAM sUtrakAra pharIthI paNa kahe che ke evI vyakti munine dhyAna adhyayana Adi sthAnamAM vihAra karatA joIne bhakitanA AvezathI pite munine pUche che ke-mahArAja huM Apane mATe AhAra vastrAdika devAne abhilASI chuM. Apane mATe eka navIna makAna paNa jemAM Apa nivAsa karI zake tevuM banAvI devA cAhuM chuM, nahi te Apane lAyaka junA makAnane sudharAvI dauM. kahe ApanI zuM saMmati che ? ApanI AjJAnI vAra che kAma jaldI thaI jaze. A prakAranI te gRhasthanI vAta sAMbhaLIne muni dhyAnAdikanA kAraNe jyAre kAMI paNa uttara ApatA nathI tyAre te gRhastha pitAnI kalpanAthI pitAnA manamAM nizcaya karI le che-ThIka che munirAje mane A bAbatamAM kAMI uttara Apela nathI te kAMI vAMdho nathI. meM temane jAhera te karI ja dIdhuM che. bhakita-anunaya-vinaya vigerethI maMjura karAvI laIza. ane A AhArAdikanI sAmagrI paNa emane kaI paNa prakAre zrI AcArAMga sUtra : 3 2 38 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daIja daIza. athavA je kaI A prakArane rAjapurUSa hoya te e kahe ke je teo nahIM le te baLajabarIthI eNe svIkAravuM paDaze. ochAmAM ochA teo eTale te vicAra karaze ke " A eka rAjAne karmacArI che. athavA svayaM rAjapurUSa che, emaNe lAvelI A sAmagrI huM kaI rIte na lauM-na levAthI dilamAM kheda thaze-AthI mArA tarapha enI virakita banaze ane ethI e mane duHkhakAraka banaze." je purUSa-gRhastha pUrNa rIte muninA AcArathI paricita nathI ane e kAraNathI e pUchavuM ucita na mAnI pUchatuM nathI ane manamAM nizcaya kare che ke cAhe game tema thAya te paNa huM anna, vastra Adi sAmagrI munine avazya ApavAne chuM, ane teo avazya ene svIkAra karaze ja. A nirdhAra karI e anna, vastra ItyAdi sAmagrI taiyAra karAvI ene laI e muni pAse pahoMce che, paraMtu munirAja zikAdi dothI dUSita e sAmagrI jyAre letA nathI tyAre enA dilamAM e khyAla jAmI jAya che ke A sAdhue mAre tiraskAra karyo che. AthI TheSa bhAvanAvALA thaI e rAjapurUSa gRhastha e suninA upara aneka prakArane upadrava karavA lAge che, A vAtane sUtrakAra-"bAra saMthA ghA kuti" A vAkyathI pragaTa kare che. te gRhastha aparimita dravyanA vyayathI azanAdika sAmagrI muninA nimitte taiyAra karAvI jyAre e muninI pAse laIne jAya che ane munie sAmagrI jyAre svIkAratA nathI tyAre te asvIkAra karanAra munine aneka prakArathI duHkha ApavA lAge che. kayAreka kyAreka e rAjapurUSa gRhastha jAte ja te munine mAravA prerAya che ane bIjAone paNa uzkere che ane kahe che ke tame badhA leke A munine lAkaDIthI, hAthathI, paganA prahArathI khuba pITo, kuhADI AdithI enA hAtha paga vagere avayane chedI nAkhe, agnimAM ene bALI nAkho, enA zarIranA mAMsanA locA kADhI le, enAM vastra ane anya sAmagrI AMcakI le ane jaladI enA jIvanane aMta lAvI de, je je prakAranI yAtanAo pahoMcADI zakAya teTalI pahoMcADo, ene rIbAvI rIbAvIne mArI nAkhe. A prakAre aneka pariSaha ane upasargothI vyApta thatA paNa dhIraparISaha ane upasargone sahana karavAmAM zakitazAlI muni hananAdi duHkhene samabhAve sahana kare paNa zikAdika doSothI dUSita anna vastrAdikane grahaNa na kare, tema cittamAM koI prakAranI glAni paNa na lAve. athavA-te muni "e purUSa keNa che? samyagdaSTi che? ke mithyAdaSTi ? abhigrahItaniyamavALA che? athavA ethI rahita che ? " ItyAdi vicAravAne viSaya jenuM nAma Ideza che enAthI bhinnanuM nAma anIdaza che. "A anIdaza che? evuM vicArIe saMbhASaNane yaMgya che evuM jANI laI ene muninA AcArane upadeza Ape. svasiddhAMtanI sthApanA ane parasiddhAMtanA nirAkaraNathI e vyakitane saMtoSa Ape. amAre mATe A dezika azana vasanAdika asvI zrI AcArAMga sUtra 3 239 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArya che. A prakAre mUlaguNa ane uttaraguNonA bhedathI bhinna evI piMDeSaNAnI zuddhinuM kathana karI te gRhasthanA manamAM daDhatA jamAve, tevI vANIthI tene samajAve "casvayamadu vitta cAnna padura nimittamUramA vaDha muka, dharma tat aveca" ItyAdi vAkyothI e batAve ke AhAradika vastu adeSa hoya te ja bIjAne upakAraka bane. AvI upakAraka vastu ja muniyA mATe emanA dharmanI vRddhimAM sahAyaka hovAthI devA cagya mAnavAmAM Avela che. A rIte muni AcAraviSayaka kathana tyAre ja kare ke jyAre enAmAM AcArane samajAvavAnI pUrNa zakita-gyatA hoya ane sAMbhaLanAra paNa gyapAtra hoya. ema na hoya te kahevAthI keI lAbha nahIM bane. A vAtane "athavA vaITlyA" ItyAdi. A padethI praphuTa (spaSTa) kare che. athavA vacana gupti-vacanasaMyama-mauna ja AtmAne guNa che. A rIte mane gupti Adi traNa guptiothI guma rahetA e sAdhu piDavizuddhi AdinA ugama utpAdanAdi gata dene praznaprativacanAdipUrvaka sArI rItathI nizcaya kare. tAtparya e che ke-bhikSu kadi paNa dezika Adi AhAra na le bIje mANasa kadI baLAtkArathI ene ApavAnI haTha pakaDe-Apatti vipattio ubhI kare-tyAre enAthI jarA paNa na gabharAya. muni mATe kevo AhAra kalpanika che te ene samajAve ane samajAvavA chatAM paNa te na mAne te sArAmAM sAre raste mauna dhAraNa karavAne che. A badhuM mArI buddhithI kalpita karIne kahyuM nathI paraMtu A pUrvekatA kalpa akalpa AhAradiviSayaka kathana, tathA AgaLa kAMI kahevAnuM che e badhuM kalpa ane akalpanA vidhAnane jANavA vALA sarvajJa bhagavAne potAnI 12 prakAranI sabhAmAM kahela che. (sU0 3 ) caturtha sUtrakA avataraNa, caturtha sUtra aura chAyA | sUtradvArA pradarzita kare che"re vaphTamANa viSayane ja sUtrakAra samayjo " ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 240 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaha sAdhu gRhapatidvArA pradatta usa AhArAdika kabhI bhI svIkAra na kare ! ItanA hI nahIM vaha sAdhu zAkyAdi paratIrthika ko kabhI bhI anAdika nahIM deve, na unheM nimanvita kare, na unakI sevA kare, aura na unakA Adara hI e anagAra te asamane-zALyAdiko dvArA atyaMta Adata thayela paNa gRhasthone tyAMthI prApta kalpanika AhArAdika azana, pAna, khAdya ane svAdya tathA vastra, pAtra, kambala ane pAdacchana, e zAyAdikone na Ape, athavA te emane ApavA mATe na AmaMtraNa Ape, athavA to na tenI vaiyAvRtya kare. ahiM "tti" zabda adhikAranI samAptimAM Ave che A prakAre adhikAranI samAptimAM zrI sudharmAsvAmI zrI jakhkhasvAmIne kahe che - sAdhu gRha pAsethI phakata akalpanIya AhArAdika svIkAra na kare. ATaluM ja nahi paraMtu kampanIya AhArAdika svIkArela hoya te anya zAkyAdikone Ape paNa nahi ( sU0 4 ) prazcama sUtrakA avataraNa aura prazcama sUtra kevA thaI kene mATe Ape " Ane pragaTa kare che-dharmamAcAinag ItyAdi. bhagavAkI AjJA hai ki sAdhu apane sAdharmika sAdhuko azanAdika pradAna kare, usako nimanvita kare, usakI sevA kare aura usakA AdarasatkAra kare ! samanojJono Adara karatA athavA samanathI Adata thatA e udyatavihArI sAdhu samyagdarzanAdimAM saMvigna-eka sAmAcArInuM pAlana karavAmAM praviSTa-anya munijano mATe cAra prakAranA azana ane cAra prakAranAM vastrAdika de, ene ApavA mATe AmaMtraNa Ape ane emanI viyAvRtya-zuzraSA paNa kare. gRhasthonI pAsethI kevaLa akalpanIya AhArAdika ane vastrAdikane levAno niSedha che. kalpanIyane nahIM, paraMtu asamano pAsethI na te le ke na ene Ape. A prakAre matimAna kevalajJAnI mahAvIra bhagavAna dvArA prarUpita pUrvokata azanA dinA grahaNanI vidhi ane niSedhanA pratipAdaka sAdhunA AcArarUpa dharmane he zrI AcArAMga sUtra : 3 241 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziSya ! tame saghaLA sArI rIte samajo. "ti zrIni" A padone artha pahelAnA uddezamAM kahevAI gayela che. (sU) 5) AThamA adhyayanano bIjo uddeza samApta 8-2 tRtIya udezakA dvitIya udezake sAtha sambandhathanA prathama avataraNa, prathama sUtra aura chAyA sUtrakA AThamAM adhyayanane trIjo uddeza bIjo uddeza kahevAI gayela che, have trIje uddeza kahevAmAM Ave che. A udezane pUrva udeza sAthe e saMbaMdha che-sAdhune akalpanIya azanAdi grahaNa karavAno emAM niSedha karavAmAM Avela che. A udezamAM e batAvavAmAM Avaze ke potAne ghera AhArAdi grahaNa karavA nimitte AvelA munine keI bhadra gRhastha ThaMDInA kAraNe tharatharatA joI pUche ke "kAmanI ceSTAthI A zarIra kaMpI rahyuM che ke zuM??" tyAre sAdhunuM e kartavya che ke teNe pelA gRhasthanI khoTI zaMkAnuM nivAraNa karavuM ane kahevuM ke- "ThaMDInA kAraNe mAruM zarIra kaMpI rahyuM che bIjuM kaI kAraNa nathI" AmAM sarva prathama madhyama avasthAmAM ThaMDIthI kaMpatA zarIranA prasaMgathI e avasthAmAM saMyamanA AcaraNanI yegyatAne sUtrakAra pradarzita kare che -" naSiAne " ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 242 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kitaneka manuSya yuvAvasthAmeM hI saMbuddha ho muni ho jAte haiM. unameM jo buddhabodhita hote haiM ve paNDita arthAt tIrthakaragaNadhara Adike samIpa dharmavacana suna kara, unheM hRdayameM utAra kara samatAbhAvakA avalambana kare; kyoM ki tIrthakaragaNadhara Adikane samatAse hI dharmakA prarUpaNa kiyA hai . una sAdhuoMko cAhiye ki ve zabdAdika viSayoMkI abhilASAse rahita ho kara, prANiyoMkI hiMsA aura parigraha nahIM karate hue vicarate hai. ese muni kabhI bhI parigrahoMse lisa nahI hote hai, aura na ye prANiyoke upara manovAkkAyadaNDakA hI prayoga karate hai aa ese muniyoMko tIrthakarone mahAn aura agranthakahA hai. ese muni mokSa aura saMyamake svarUpake pariNAtA hote hai, aura ve deva, nAraka, manuSya aura tiryacake janama-maraNAdika duHkhoMko jAna kara kabhI bhI pApakarma nahIM karate hai yauvana ane vRddha avasthAthI vaccenI avasthAnuM nAma madhyama avasthA che, e avasthA ja khAsa karI tapa ane saMyama mATe cagya mAnavAmAM Avela che e avasthAmAM saMyamanA AcaraNa mATe bodhane prApta thayela koI koI manuSya dikSA laI muni bane che. sUtramAM prathama ane trIjI, A bane avasthAone choDI je madhyama avasthA nakkI karavAmAM AvI cheAthI e vAta mAluma paDe che ke khAsa karI e avasthAmAM kAmanI abhilASAthI nivRtta banI prANI nirvina rUpathI ratnatrayanI ArAdhanA karavAmAM zaktizALI hoya che. AmAM eTaluM vizeSa che-sabudhyamAna jIva traNa prakAranA che. 1 svayaM buddha, 2 pratyekabuddha, 3 buddhAdhita. AmAM je buddhabadhita che enoja ahiM adhikAra che. AthI e adhikArane laI sUtrakAra kahe che-"zuar"ItyAdi. ratnatrayanI ArAdhanAjanya phaLanA jANanAra e medhAvI-tIrthakara-ane gaNadharAdikonAM ISTa ane aniSTanI prApti ane parivAranA pratipAdaka Agama svarUpa vacana sAMbhaLI ane tene hRdayamAM dhAraNa karI samasta jemAM samatAbhAva dhAraNa kare. kema ke mRtacAritralakSaNarUpa ja dharma che, ane te samasta jIvamAM samabhAvarUpathI rahevAthI prApta thAya che. evuM tIrthakara ane gaNadhara Adidevoe bAra prakAranI sabhAmAM kahyuM che. buddhabodhitenAM kartavya batAvavA mATe sUtrakAra "te sAvavamAM A sUtrAzathI kathana kare che-A buddhabodhita jIva pratrajyA dhAraNa karavA mATe udyamI banIne zabdAdika viSayanI cAhanAthI rahita banIne zrI AcArAMga sUtra : 3 243 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANIonA prANonA nAzanA kAraNathI sadA dUra rahe che, ane parigrahathI alaga banI samasta lokamAM kAI paNa sthaLe parigrahanA doSathI lipta banatA nathI. ahiM prathama ane aMtima pApathI tenI nivRtti pragaTa karavAthI madhyavartI mRSAvAda ADhi pApothI paNa te rahita bane che. A vAta paNa pote samajI levI joI e. te buddhAdhita sAdhu ja prANIonA viSe paritApa upajAvavAvALA mana, vacana ane kAyAnA vyApAranA parityAga karI pApajanaka prANAtipAtAdikarUpa pApa karyuM nahi karatAM laghukarmI ane che, ane dhanadhAnyAdika bAhya parigrahathI ane kaSAyAdirUpa AbhyaMtara parigrahathI rahita hovAthI niSparigrahI--parigrahathI rahita tIrthaMkarodvArA kahevAmAM Avela che. , tathA--A yuddhamAdhita muni 'bor'-ekalA-rAgadveSarahita hAI 'timataH' -mokSa athavA tenA sAdhana-sayamanA ' levujJa 'svarUpanA jANakAra hAya chesaMsAranA sAdhanAnA nahi, kAraNa ke e A vAtane sArI rIte jANI cUkela che ke sa'sAramAM A jIvane kadI paNa sAcI sukha zAMti maLI zakatI nathI. devagatimAM paNa jIvane janma ane maraNa karavAM paDe che. manuSyagati, naragati, ane tiryaMcagatimAM paNa AvI ja paristhiti che-tyAM paNa jIva janma ane maraNunA duHkhAthI rahita nathI, mATe AvA samasta sAMsArika duHkhAthI cheDAvavAvALA jo koI hoya to te tenA abhAvasvarUpa eka meAkSa ja che, ane meAkSanI prApti saMyamathI ja meLavI zakAya che. meAkSanI prAptinuM kAraNa eka saMyama che mATe mokSa ane saMyamanA svarUpanA jJAtA banI tenA tarapha potAnI pravRttine lagADe che ane pApa karmothI sathA judA rahe che. A Azayane samajAvavA mATe ' ono yutimatA vejJaH jIvAta vyavana j jJAtmA " A kahyuM che, levA--kheda zabdanA artha A sthaLe svarUpa che, tenA jJAtAnu nAma khedajJa che. madhyama avasthAmAM sayamanA AcaraNa mATe prApta thayela kAi kAI jIva dIkSA laI te muni banI jAya che. tIrthaMkarAkripratipAdita vacanarUpa Agamanu zravaNu temaja mananathI samasta jIvomAM samatA dhAraNa karavAthI ja zrutacAritrarUpa dhanI prApti thAya che, evA dRDha vizvAsathI te zabdAdika viSayAnI tarapha nahIM jatAM aDhAra prakAranA pApasthAnAnA parityAga karI peAtAnA gRhIta cAtrine ujjvaLa karavA nimitta samasta parigrahathI rahita banI rAga ane dveSathI para banavAthI mAkSa ane tenAM sAdhanA jANavAnI tarapha ja agresara thAya che. (s01) zrI AcArAMga sUtra : 3 244 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya sUtrakA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA madhyama vayamAM dIkSita banavAthI paNa keI eka muni pariSaha ane IndriyothI duHkhita thAya che, A viSayane batAvavA mATe sUtrakAra kahe che- "gAhIrovA" ItyAdi. AhArase paripuSTa praNiyoM ke ye zarIra, parISahoke Anepara vinaSTa ho jAte hai dekho; kitaneka prANI sudhAparISahase kAtara ho jAte hai, aura inake viparIta koI 2 rAgadveSavarjita muni sudhApariSahake prApta hone para bhI niSpakampa ho kara SajIvanikAyake upara dayA karanemeM hI saMlagna rahate hai I prANIonA zarIra, "zAvavA AhAra-azana AdithI upacaya-vRddhine prApta thanArA tathA-"paripamAMgura : " sudhArUpa pariSahathI plAna hoya che. tAtparya e che ke-prANuonuM dArika zarIra AhArathI vRddhigata ane sudhArUpa pariSahathI plAna ane nirbaLa bane che. A vAta ziSyane samajAve che ane kahe che-"varacara '' Apa leka A vAta upara vizvAsa rAkhe. jyAre A vAta che te koI keI kAyara prANI bhUkhanA duHkhathI duHkhita banI Indriyo dvArA kAyarabhAva dhAraNa kare che. A vAta paNa vizvAsa karavA jevI che, paraMtu je rAga dveSathI rahita che te pariSaha ane upasargo sahevAmAM zaktizALI hoya chesudhAdi pariSahonA AvavAthI paNa te sumerUnI mAphaka aDaga rahe che, ane SaDrajIvanikAyanI dayAnuM paripAlana kare che. je kAyara hoya che te jyAre bhUkhathI pIDita thAya che tyAre AMkhethI rUpAdikanuM paNa sArI rIte avalokana karI zakatA nathI, kAnethI sArI rIte zabda paNa sAMbhaLI zakatA nathI. jIbhathI suMdara susvAdu rasane paNa svAda laI zakatA nathI, nAkathI sundara gaMdha paNa suM ghI zakatA nathI ane sparza IndriyathI ThaMDI AdinA jJAnathI paNa aparicita rahe che. tAtparya-bhUkha samasta indriyonI zaktino pratighAta karanAra che. kevaline paNa vedanIya Adi cAra aghAtiyA karmono sadubhAva che mATe tevA karmono nAza karavA tene paNa zarIrarakSAnI AvazyakatA che, ane zarIrarakSAnA nimitta kavala AhAranI jarUrata che. kavala AhAra paNa e mATe tyAM hoya che ke te vedanIya karmanuM kArya che. je te kavala AhAra na kare te vedanIya karmanA saddabhAvathI tajajanya-sudhApariSahajanya kacchano tene sAmane karavo paDe, mATe kevalI paNa kavala AhAra kare che. tenA vinA audArika zarIranI sthiti rahI zakatI nathI. zarIrasthiti rahyA vinA bAkI rahelA cAra karmone vinAza thaI zakatuM nathI, mATe kevaliyone paNa kavala AhAra che. (sU03) zrI AcArAMga sUtra 3 245 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya sUtrakA avataraNa, tRtIya sUtra aura chAyA paDajIvanikAyanA rakSaka kevA hoya che? te kahe che-"ne saMnisatya'ItyAdi. pUrvokta muni AgamameM kuzala hote hai aura ve kAla, bala, mAtrA, kSaNa, vinaya aura samayake jJAtA hote haiM ve parigrahameM mamatva nahIM rakhate hai, yathAkAla anuSThAna karanevAle hote hai aura apratiza hote hai. ese muni | rAgadveSako chinna karake mokSako prazna karate hai saMnidhAnazAstrane artha Agama che. te A prakArathI-naraka ane nigodAdikomAM jIva jenA dvArA sthApita karAya che te sannidhAna-jJAnAvaraNIyAdi karma che. tenA svarUpanuM pratipAdaka je zAstra che te sannidhAnazAstraAgama che. athavA-"sannidhAnAca" A paNa "saMniEURTLarasthara"nI chAyA bane che, Ane artha saMyama che. sannidhAnano artha karma-ane e karmanuM zastranI rIte chedana karanAra hovAthI zastra saMyama che. AgamanA athavA saMyamanA je jJAtA-A viSayamAM je kuzaLa-che te kAlajJa, balajJa, mAtrajJa, kSaNasa, vinayajJa, samayajJa, parigrahatyAgI, kAlakAla saMyama kriyAne ArAdhaka, apratijJa muni rAga ane dveSane vinAza karI mokSane prApta kare che. A samasta padanI vyAkhyA bIjA adhyayananA pAMcamA uddezamAM kahevAyela che. (sU03) caturtha sUtrakA avataraNa, caturtha sUtra aura chAyA ! saMyamanA AcaraNa mATe dIkSita banela je muni hoya che ene sUtrakAra kahe che-"teM micchu" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 246 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zItasparzase kampiMtazarIra muniko dekha kara yadi gRhapati pUche ki he AyuSman ! kyA apakA zarIra kAmajanita pIDAse kaMpita ho rahA hai ? to muni usase kahe- he gAthApati ! merA zarIra kAmavikArase nahIM OMpa rahA haiM, kintu zItakI bAdhAko meM nahIM saha pA rahA huM isaliye OMpa rahA hai / isa para yadi gRhapati kahe ki he AyuSyan ! to Apa agrisevana kyoM nahIM karate ? isa para vaha sAdhu kahe ki he gAthApati! mujhe agriko prajvalita karanA yA usakA sevana karanA nahIM kalpatA / isa prakAra kahane para yadi vaha gRhapati yA anya gRhastha Aga jalA kara usa munike zarIrako tApita kare to vaha muni gRhasthako samajhA kara agnisevanase dura hI rahe / je dhana, dhAnya, hiraNya, suvarNa, Adi samRddhithI yukta che, kasturI, caMdana, AdithI jenu zarIra lipta thaI rahela che, deha paNa jenI khukha suMdara che, gharamAM manohara aMgavALI strIonA samUha che, evA koI grahasthanA ghera madhyama avasthAvALA, alpa upadhinA dhAraka muni AhAra levA mATe Ave tyAre tene adhika ThaMDIthI kAMpatAM joI te gRhastha antaprAntabhAjI eva tejarahita akiMcana muninA tarapha sadehayukta vicAra kare che ke A mArA gharanI strIonA suMdara rUpa ane lAvaNyane joI zRMgAranI ceSTAthI akaLAI kAMpI rahela che ? athavA ThaMDInA sparzathI AnuM zarIra kAMpI rahyuM che?" evuM vicArI e munine pUche che he muni ! tamArUM zarIra mArA gharanI strIone joI kAMpI rahyuM che ke bIjA koI kAraNathI ?, A prakAranI asatya AzakAthI pUchavAmAM AvelA gRhasthanA e praznane sAMbhaLI bhikSu enI AzaMkAnuM nivAraNa karavAnA hetuthI kahe che ke-he AyuSyaman ! grAmadharma --kAma-nI ceSTAsvarUpa zRMgArAdi viSayavALA viSaya mane pIDatA nathI paraMtu atyAre ThaMDI adhika pramANamAM hAvAthI, tema mArI pAse e ThaMDIthI khacAva karI zake te rIte vastrAdika na hovAthI kAMpI rahyo chuM. vastrAdika AchA hAvA chatAM paNa jo zarIra sazakta hoya to ThaMDI sahana karavAmAM harakata na paDe, A samaye mArUM zarIra paNa du`La che, AthI ThaMDInA kAraNe mArUM zarIra kAMpI rahyuM che-kAmaceSTAthI nahIM. A prakAre munithI jyAre te peAtAnI AzaMkAnA uttara ThIka ThIka meLavI le che tyAre te lajjIta ane che, sAthamAM tenA hRdayamAM vivekanA ubharI AvavAthI te muni pratye bhakti ane vinayanA bhAvathI bharelA aMtaHkaraNavALo thai zrI AcArAMga sUtra : 3 247 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te kahe che-mahArAja jyAre ApanI A hAlata che teA pachI Apa ThaMDIne agnithI kema dUra karatA nathI ? tenA uttaramAM muni kahe che ke-agnikAyane thoDA athavA vadhAre khALavAmAM ane tenAthI A zarIrane thoDo athavA adhika tApa ApavAmAM munikalpa nathI. bhAvA--agnikAyanA AraMbhamAM SaDUjIvanikAyanI virAdhanA thAya che mATe zAstramAM A prakArano AcAra mani mATe niSiddha che. bhale bhayaMkaramAM bhayaMkara ThaMDI paDe to paNa muni A prakAre agninA AraMbha karI zakatA nathI. keAInI virAdhanA karI A paulika zarIrane sukhI karavA evuM muninuM bya nathI. agnikAyanA AraMbhamAM agnikAyanA jIvonI virAdhanAnI sAthe sAthe bIjA jIvAnI paNa virAdhanAnA AraMbha avazya thAya che, mATe A prakAranA AraMbha karavAnI bhagavAnanI AjJA muni mATe nathI. A rIte samajAvavA chatAM paNa jo kAi athavA eja gRhastha bhakti agara dayAnA AvezathI te muninI ThaMDIthI rakSA karavAnA abhiprAyathI thoDI ghaNI agni saLagAvI tenA zarIrane thADA rUpamAM athavA ghaNA rUpamAM tapAvavAnI ceSTA paNa kare te te samaya te bhikSu A prakAranI tenI ( agnijvAlanAdi kriyAthI zarIrane tapAvavArUpa ) kriyAne sAvadyanA AcaraNa rUpathI vicArI ane jANI te gRhasthaLI A AcAra ame munie mATe akalpanIya hAvAthI kalpatuM nathI ' A prakAre anAsevanaparijJAthI kahe--tene samajAve. " vRtti prImi ' A padonA artha pahelAnA uddezamAM kahevAi gayela che.( sU04 ) 66 AThamA adhyayananA trIjo uddeza samApta // 8-3 5 zrI AcArAMga sUtra : 3 9 dd 248 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha udezakA tRtIya udezake sAtha sambandhapratipAdana, prathama sUtrakA avataraNa, prathama sUtra aura chAyA AThamAM adhyayanane cotho udeza. trIje uddeza kahevAI gayA bAda have cothA uddezane prAraMbha thAya che. A uddezane pAchaLanA uddezanI sAthe A saMbaMdha chepAchaLanA u dezamAM e kahevAyuM che ke bhikSA mATe nikaLela munine ThaMDImAM ThaMDInA sparzathI kAMpatA joI je keI gRhastha gAmadharmanI AzaMkA karI le che tyAre muni enI e asatya AzaMkAnuM samAdhAna karI de che. A uddezamAM e pragaTa karavAmAM AvazestrIo ja kadAca munine hAvabhAva vagere ceSTAothI vazamAM karavAne prayatna kare, ane muni paNa e sthAnamAMthI bahAra nikaLavAmAM asamartha banI jAya tyAre e samaye muninuM A kartavya che ke te pitAnA cAritranI rakSA karavA mATe vaihAyasa ane gAddhapRSTha nAmanI maraNa vidhithI pitAnA prANa tajI de paNa pitAnA zIla-brahmacaryamahAvrata-ne bhaMga na kare. kema ke brahmacaryanA abhAvathI enuM maraNa nidita che. A vAta kahetAM sUtrakAra ThaMDInA prasaMgamAM vastranI kapanIyatA ane akalpanIyatA sUtradvArA pragaTa kare che- mitravruItyAdi. muniko tIna vastra-aura cauthA pAtra kA rakhanA kalpatA hai. isa prakArane sAdhuko yaha bhAvanA nahIM hotI hai ki cauthe vastrakI yAcanA kareMgA sAdhu eSaNIya vastrakI yAcanA karate hai, jesA vastra mila jAtA hai usIko dhAraNa karate hai, vastroMko dhote nahIM hai aura raMgate hI hai sAdhu dhautarakta vastrako dhAraNa nahIM karate haiM ve kabhI bhI vastrako chipAte nahIM; kyoM ki unakA vastra jIrNa aura malina honeke kAraNa mUlyavAna nahIM hotA hai. isa prakAraka sAdhu gAmAntaroM meM nirkanda vicarate hai vastradhArI sAdhuoMkI yahI tIna vastra aura cothA pAtrarUpa sAmagrI hotI hai A sthavirakalpI muni traNa vastra jemAM be sutarAu ane eka kambala vagere ane eka pAtra A prakAranAM vastra ane pAtra rAkhe che. kema ke eTalAM ja vastra ane pAtra, rAkhavAno eno ka95 che. AmAM ThaMDInA prAraMbhamAM eka ja eDhavAnuM vastra rAkhe che jyAre ThaMDI vadhu pramANamAM paDavA lAge tyAre bIjuM vastra paNa oDhavA mATe rAkhI le che. khuba ja pramANamAM ThaMDI paDavA lAge tyAre eka kambala paNa rAkhI zrI AcArAMga sUtra : 3 249 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le che jethI ThaMDInA upadrava nahi thAya. A vastrothI vyavasthita yukta je sAdhu hoya che, tenA dilamAM nizcayI A prakAranA adhyavasAya thatA nathI ke mArAmA vajratraya rAkhavArUpa pathI ThaMDInA nivAraNu thatA nathI AthI cothA vastranI yAcanA karUM. jyAre sUtrakAre cAthA vastranI yAcanA karavArUpa adhyavasAyanA ja niSedha karela che tA AthI e vAta spaSTa thaI jAya che ke e cAthA vastranI yAcanA kare paNa kaI rIte ?-e yAcanA te sarvathA tyAjya ja che, eTaluM thaI zake che ke enI pAse jo pUrvakti traNa vajrana heAya ane ThaMDI zarU thaI gaI hoya tA te peAtAne mATe kalpanIya vastronI ja yAcanA kare. akalpanIyanI nahIM, A ja vAta " " 33 ItyAdi sUtrAMzathI pragaTa karavAmAM Avela che. te bhikSu yathaiSaNIya-- pramANathI athavA mUlyathI je utkarSa ane apakarSa rahita che evA aparikama vastronIja yAcanA karI zake che. tathA yAcanA samaye je vastra je rUpamAM maLe eja rUpamAM te zveta vastrAnA upayAga kare. arthAt yAcanA samaye sapheda vastra ja le che ane tene e ja rUpamAM rAkhI peAtAnA kAmamAM laI zake che. ene e dhoI zakatA nathI tema haladara kezara ke tevA pILA raMgathI raMgI zakatA nathI. kema ke evAM vastro rAkhavAthI zRMgAranA AvirbhAva anI jAya che. je pahelAM dhAvAyAM hoya ane pAchaLathI raMgavAmAM Ave te dhauta-rakata vastra che. gAmaDAemAM vihAra karatI vakhate cora vagerethI vastro corAi javAnA bhayathI vastrone kakSA ke pAtrAmAM chupAvavAnI koziza na karavI joIe, kema ke muniAnAM vastra mRtyuthI ane pramANathI hInaja hoya che. tema sAmAnya dazAnAM hAya che, AthI e agApanIya ja hoya che. A mATe ene chupAvavAnI keziza na karavI joIe. mUlya ane pramANathI hIna vajra avamacela kahevAya che. A jenI pAse hAya che eTale AvA vastrane jo dhAraNa kare che te avamacelika che. evA vastro munienI pAse hoya che, kAraNa ke te jIrNa zI vAvALA hAya che. e ja traNa vastra ane eka pAtra, A cArja A sthavirakalpadhArI sAdhuenI pAse sAmagyuM-sAdhana che, bIjuM nahIM. dorA sAthe muhapattI, rajoharaNa ane paheravAnuM vastra uparAMta traNa vastra ane eka pAtra muni rAkhI zake che, enAthI adhika nahIM. A traNamAMthI jo te cAhe te ochAM karI zake che paNa vadhArI zakatA nathI. vadhu vasronI yAcanAnI bhAvanA karavI e paNa jyAre manA che te cothA vasanI te yAcanA paNa kaI rIte karI zake che. vihAramAM te siMhanI mAphaka vicarevannAnI khAkhatamAM nizciMta rahe, kAraNa ke te eTalAM mUlyavAna ane pramANamAM adhika nathI hotAM ke corAnu mana lalacAya. AchI kiMmatanAM TuMkAM ane melAM vastra hoya che, cora ene laIne kare paNa zuM ? AthI A vone chupAvavAnI sAdhue kAipaNa prakAranI ceSTA na karavI joie. (sU.1) zrI AcArAMga sUtra : 3 250 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya sUtrakA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA have sUtrakAra ThaMDInI mosama purI thaI jatAM krame krame e vastrano tyAga karI devuM joIe. evuM pradarzita kare che-"zaphTa gr" ItyAdi. hemanta Rtuke bItane para grISma Rtu ke prArambhameM sAdhu ko jIrNa vastrokA parityAga kara denA cAhiye. athavA zItasamaya bItane para bhI kSetra, kAla aura purUSa svabhAvane kAraNe yadi zItabAdhA ho to tIna vastro dhAraNa kare, arthAt - zIta lagane para tInoM vastro dhAraNa kare, zIta na lage aura usakI AzaMkA ho to apane pAsa rakhe, tyAge nahIM athavA zItakI alpatAmuM eka vastro dhAraNa kare, aura jaba zIta bila hI na rahe taba acela arthAt prAvaNavaru rahita ho jAya . isa prakArase munikI AtmA ladhutArA yukta ho jAtI hai. isa prakArase vastratyAga karanevAle muniko kAyaklezanAmaka tapa bhI te bhikSa A vAta samaje ke heBtakALa pUre thaI cukela che ane grISma samaya AvI game che, A vakhate te bhikSu jIrNa vastrone tyAga kare-je je jIrNa thaI gayAM hoya ene tyAga karI niHsaMga bane. ThaMDIne samaya vyatIta thaI javA chatAM paNa kSetra kALa ane purUSasvabhAvanA kAraNe ThaMDIne upadrava thaI jAya to te zuM kare? A prakAranI AzaMkAne uttara "sattaettare' ItyAdi sUtrAzathI sUtrakAra spaSTa kare che-"athavA" A pada pakSAtparamAM che, teo kahe che-jyAre A prakAranI paristhiti ubhI thAya te te traNa vastra dhAraNa karI le. AMtarasUtaranA be vastra temaja uttara-eka prAvaraNarUpa UnanI kaMbala, A sahita thavAnuM nAma sAntarottara che. kSetra kALa ane purUSasvabhAvanI apekSAthI je ThaMDInI bAdhA AvelI jaNAya che te sAdhu pUrvokta be vastra sutaranAM ane eka unI kambala, A prakAre traNa vastra rAkhI le. jyAre ThaMDIne upadrava tene lAge tyAre te ene oDhI le. upadrava ocho thatAM potAnI pAse rAkhe paNa vastrone tyAga na kare. athavA-te avamacela rahe-halakAM junAM vastra rAkhe, kalpanIya traNa vastromAMthI ekane parityAga karI be vastra rAkhe ThaMDI ochI thatAM A be vastromAMthI paNa koI eka vastra tajI de ane eka ja vastra rAkhe, jyAre saMpUrNa paNe ThaMDI ochI thaI jAya tyAre rAkhelA eka vastrane paNa te tyAga karI de. A rIte te prAvaraNa vastrathI rahita banI jAya. pitA pAse phakta dorA sAthenI eka muhapatI eka rajoharaNa ane lajajA sAcavavAnA hetuthI eka paheravAnuM vastra, ATaluM ja rAkhe, bAkI kAMI nahIM. zrI AcArAMga sUtraH 3 251 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte eka eka vastrane tyAga je rIte batAvavAmAM Avela che eno matalaba phakata eTale ja che ke-e pUrvokata traNa vastro rAkhavAthI AtmAmAM lAghava nahi Ave. munijaneno AtmA sadA saMtoSI ane koI paNa prakAranI AkAMkSA vagarane have joIe, AthI jema jema tyAga thato rahe tema tema AtmAmAM enA dUra thavAthI e saMbaMdhI bhArane paNa abhAva thAya che, ane ethI AtmAmAM eka prakArane lAghavanAmane guNa pragaTa thAya che. A prakArathI rahevAvALA te paDimAdhArI vikalpI bhikSu kAyakaleza nAmanA tapane AcaranArA hoya che. kAyakaleza e bAhya tapane eka bheda che. jema-"paMcahiM TALa" ItyAdi. alpa vastra rAkhavAthI pAMca sthAne dvArA nirgastha zramaNanuM acelapaNuM prazasta hoya che. te pAMca sthAna A che -1 pratilekhanAnI alpatA, 2 vizvAsapAtratA, 3 tapane sadUbhAva, 4 prazastalaghutA, 5 prabhUtatara IndriyonI nigrahatA. (sU02) tRtIya sUtrakA avataraNa, tRtIya sUtra aura chAyA | sUtrakAra A kathanamAM pitAnI mati-anusAra kalpitatAne niSedha karatAM kahe che-"mecaItyAdi. yaha saba bhagavAn mahAvIrane kahA hai, Isa liye muni basa sabakA acchI taraha vicAra kara sacela aura acela avasthAoM sAmyabhAva hI rakheM je kAMI upara kahevAI gayuM che e badhuM bhagavAna mahAvIradvArA bAra prakAranI sabhAomAM prarUpita thayela che, AthI muni A pUrvokata kathanane sarva prakArathI vicAra karI ane satyarUpathI ja jANe. athavA "samaraseva"nI chAyA "samatvameva" paNa thAya che ane artha e che ke pUrvokata kathana bhagavAnanuM ja kahela che AthI muni sacela ane acela A bane avasthAomAM samAna bhAvanuM AsevanaparijJAthI sevana kare. (sU03) caturtha sUtrakA avataraNa, caturtha sUtra aura chAyA zarIra azakta thavAthI je adhyavasAyamAM maMdatA AvI jAya te mekSAthI munie zuM karavuM joie? A vAta sUtrakAra sUtradvArA pradarzita kare che-'varasa ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 252 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jisa muniko yaha hotA hai ki meM rogAtakoMse athavA zItAdi yA strIke upasargase spaSTa ho gayA huM, me inako saha nahIM sakatA huM, vaha vasumAn muni usa samaya apane antaHkaraNase heya aura upAdeyakA vicAra kara una upasargonA pratikAra nahIM karate haiM ese tapasvI muni striyoke upasarga upasthita hone para vaihAyasa Adi maraNadvArA zarIra choDa dete hai parantu cAritrako nahIM choDate hai aa ese muninA vaha maraNa bAlamaraNa nahIM hai, api tu vaha paDita maraNa hI hai ! vaha muni vastutaH saMsArAntakArI hI hotA hai. isa prakAra vaha vimohakA AyatanasvarUpa vaihAyasa mRtyu hI usa - sAdhuke hita AdikI karanevAlI hotI hai.. je munimAM A prakArane-vakSyamANa adhyavasAya hoya che ke-"regenA upadravathI, ThaMDI vagerenA sparzathI, athavA bhAvazIta-kAminInA upasarga-thI pIDita chuM. huM A ThaMDInA duHkha vizeSane athavA bhAvazItasparzarUpa kAminInA upasargane sahana karavAmAM asamartha chuM. e samaye te muni ke je cAritranA pAlaka che ane kAminI AdinA upasargo upasthita thatAM enI sAme pratikAra karavAmAM asamartha che te zuM kare? Ane uttara ApatAM sUtrakAra kahe che ke-e muni jenA pUrvokata vicAra che pitAnA antaHkaraNathI ke je samupalabdha heya ane upAdeyanA viziSTa jJAnathI cukata che e AvelA upasargane sArI rIte akaraNa paNAthI sahana kare, arthAt mArA upara je A upasarga strI Adi dvArA upasthita karavAmAM Avela che huM tene anukULa kadI paNa nahIM banuM-viSayAdikanuM sevana enI sAthe kadi nahi karuM cAhe mArA prANa bhale nikaLI jAya. A prakAranI akaraNaparijJAthI makkama rahI pitAnA cAritrarUpa dhananA rakSaka bane, A prakAre jo enAmAM daDhatA hoya te bhikSAne mATe Avela e munine mohita karavA tatpara thayela koI paNa strI-kAminI ene vaza karavA mATe jyAre bharapUra ceSTA kare che, enA saMyamarUpI ratnane lUMTavA mATe te kaI paNa banate upAya cheDatI nathI, athavA keI nija zrI AcArAMga sUtra : 3 25 3 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSya e strInI sAthe e munine ke jeNe ghaNu kALathI saMyama paryAyanI sArI kamANI karI che ane e ja tArUpI dhanane jenI pAse eka sahAre che ane je upasargajanya parAbhavane sahevAmAM asahiSNu che ene e gharamAM praveza karAvI daI bahAra nikaLavA detA nathI. evI avasthAmAM e muni ke jene tyAMthI nikaLavAmAM keI upAya nathI sUja ane je pitAnA zIlanA bhaMgathI DarI rahela che, ene mATe e ja kartavya mArga che ke te e samaye vaihAyasa Adi maraNa aMgIkAra kare. arthAtA prakArane upadrava AvavAthI te muni gaLAmAM phAMsI lagAvI, viSanuM bhakSaNa karI athavA te jIbhane kheMcI kADhI pitAnA prANanuM visarjana karI de. jo koI bIjo upAya tene na sUjhe te uparathI paDIne paNa prANanuM visarjana karI de. game tevI Apatti vacce paNa pitAnA amUlya cAritranI corI potAnI AMkho sAme na thavA de. e samaye A vicAra te avazya kare ke mane to utsarga mArga mArA prANa karatAM paNa vadhu pyAre che. huM to e cAhuM chuM ke mAruM maraNa bhakatapariNA, iMgita maraNa, ane pAdapapagamana, A traNa maraNamAMthI eka maraNanI ArAdhanAthI thAya, paraMtu mArA jevA durbhAgIne mATe jIvanane A suvarNa avasara jevAne na maLe, A rIte AtmAnI niMdA karatAM karatAM te sAdhu A joIne-"e maraNano samaya cirakALasAdhya che, ane A samaya have kALakSepa karavA gya nathI to enI saMbhAvanA paNa kema thaI zake ? A cAritrane nAza karanAra upadrava AvIne paDyo che, e kAraNe mAre mATe A samaye apavAdamAgarUpa maraNa paMDita maraNa che. vaihAyasa, gAddhapRSTha vagere maraNa bALa-maraNa che, mAruM kAma to A samaye AthI ja sAdhya bane che. AthI Ane ja paMDitamaraNa mAnIne huM mAruM kAma karI lauM. AmAM ja mAruM kalyANa che." hAyasa Adi maraNa svIkAra kare. zaMkA-vihAyasa ane gAddha pRSTharUpa bALamaraNathI prANa choDavAvALAne anathanI prApti thavAnuM AgamamAM batAvela che. jema icceeNaM bAlamaraNeNaM maramANe jIve aNatehiM NeraibhavaggaNahi appANaM saMjoei jAca aNAiyaM ca NaM aNavayamgaM cAurata saMsArakatAraM bhujjo bhujjo pariyaTTai" iti| arthAt --A bAlamaraNathI maravAvALA jIva anacvAra potAnA AtmAne narakamAM nAkhe che, ane te anAdi ananta saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che.ItyAdi. AthI AgamamAM ene niSedha che to pachI AvuM bALamaraNanuM nindita AcaraNa kema kare che? * uttara-evuM na kahevuM joIe. kema ke mithuna sakala adharmanuM mULa che ane aneka deSone paMja che. enA sevanathI samasta vratono bhaMga thAya che. A prakAre dazavaikAlikanA chaThThA adhyayanamAM kahela che. jema-"mUcimAra moramu" ItyAdi. e maithuna karma adharmanuM mULa ane mahAdoSonI khANa che, zrI AcArAMga sUtra 3 254 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evu samajIne ja nigrantha enu sevana karatA nathI. A kAraNe enA sevananI apekSA apavAdarUpa bALamaraNa paNa paMDitamaraNa ja che, e vAta paNa ahiM pratipAdiMta karavAmAM AvI che. A viSayane sUtrakAra batAve che-- tatva vi' ityAdi. upasargajanya abhibhavanA samaye vahAyasa ane gAddha pRSTha Adi bALamaraNa thavAthI paNa jema cirakALa sudhI sacamanI rakSA karavAvALA munine mATe khAra varSanI salekhanAvidhithI zarIrane kRza-nabaLu karavAnI sAthe anazanarUpa kAlaparyAyathI bhakataparijJAdimaraNu lAbhadAyaka thAya che e ja rIte upasargajanya abhibhava je muninA upara AvI paDe che e muni mATe paNa vaihAyasa ane gArlR pRSTha maraNa paNa lAbhadAyaka bane che. jema koI avratI prANI lAMkhA kALane aMte kAlaparyAyodvArA jeTalA karmonA nAza karI zake che eTalA ja konA nAza te muni thoDA ja kALamAM karI de che. A ane pragaTa karatAM sUtrakAra " sovi'' ItyAdi sUtrAMza kahe che--ahiM vi'" zabda evu pragaTa kare che ke kevaLa bhakataparijJA Adine anukramathI na karavAvALA paNa e vaihayasa Adi maraNa prApta karanAra muni e maraNamAM paNa antakriyArUpa saMsAranA anta karavAvALA hAya che. A kAraNa enu vaihAyasa Adi maraNa paNa augika ja che. A viSayanA upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che ke A vaiDAyasa ane gA... pRSTha maraNa vimocantana-jemanA moha-avaveka naSTa thaI cukela che, evA moDhurahita mahApurUSonuM kartavyarUpathI sthAna che. e kalyANakArI hovAthI ti-ISTa che, e karmonI nirjarApUrvaka avyAbAdha ama da AnaMdapara parAne ApanAra hovAthI te suNa-sukhasvarUpa che, arthAt zivasukhanA ApanAra che, vajA je prakAre pava tonu bhedana kare che e ja rIte AvuM maraNa paNu karmono nAza karavAmAM samartha hovAthI kSama-zakitazALI che. tathA koMne AtmAthI bhinna karanAra hovAthI te niHzreyasa-mokSa ApanAra che. ane AtmAne janma maraNAdghi ananta duHkharUpI phrAMsalAnu chedana karI meAkSanI tarapha laI janArA hovAthI te AnumiSTa che. evu' maraNa te munine mATe maMgaLarUpa thAya che. (s04) AThamA adhyayananA ceAtheA uddeza samAsa 5 204 u zrI AcArAMga sUtra : 3 255 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazcama udezakA caturtha udezake sAtha saMbadhapratipAdana, prathama sUtrakA avataraNa, prathama sUtra aura chAyA AThamAM adhyayanane pAMcamo uddeza. cothA u dezanA kathana bAda have pAMcamA udezane prAraMbha thAya che. tene cothA uddezanI sAthe e saMbaMdha che-tyAM nipratIkAra strI Adi dvArA karAelA upasargathI abhibhava prApta thatAM munie anya upAya na hovAthI vaihAyasa ane gAddhapRSTha maraNa Adi maraNa aMgIkAra karI levuM joIe, e vAta samajAvavAmAM Avela che. A udezamAM "glAnithI bharapUra muni tenAthI vipa. rIta bhaktapariNA nAmanA maraNane aMgIkAra kare" A viSayanuM varNana karavAmAM Avaze. AthI muninI glAninuM varNana karavA mATe sUtrakAra kahe che-"remikalU ItyAdi. jo bhikSu, do vastra aura eka dhAraNa karane ke liye abhigrahase yukta hai use yaha bhAvanA nahIM hotI ki tIsare vastrakI yAcanA karUMgA vaha yathAkrama eSaNIya vastroMkI yAcanA karatA hai, usakI itanI hI sAmagrI hotI hai . jaba hemanta Rtu bIta jAtI hai aura grISmaRtu Ane lagatI hai taba ve - parijIrNa vastroMko choDa deveM athavA zIta samaya bItane para bhI kSetra, kAla aura purUSasvabhAvane kAraNe yadi zItabAdhA ho to donoM vako dhAraNa kare che zItakI AzaMkA ho to apane pAsa rameM, tyAge nahIM athavA avamacela hoM, athavA ekazATakadhArI hovuM, athavA acela ho jAyeM isa prakArase munikI AtmA lAdhava guNase yukta ho jAtI hai. bhagavAne jo kahA hai | vaha sarvathA samucita hai, isa prakAra muni sarvadA bhAvanA kare ! yadi muniko esA lage | ki rogAdikaro spaSTa ho gayA huM, nirbala huM, meM bhikSAcaryAke liye gRhasthake ghara jAnemeM asamartha huM, usa samaya yadi koI gRhastha munike liye anAdika sAmagrInI yojanA kare to muni use akalpanIya samajhakara AgaLanA cothA uIi vaheNa Avela che ke sthavirakalpI muni traNa vastra ane eka pAtrathI vyavasthita hoya che, arthAt traNa vastro rAkhavAnA kalpavALA sthavirakalpI sAdhu hoya che. be vastra rAkhavAno kapa je pragaTa karela che tenAthI e vAta mAluma thAya che ke be vastranA rAkhavAvALA sAdhu niyamathI janakalpI, zrI AcArAMga sUtra : 3 256 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ,, parihAravizuddhika, yathAlaki, ane pratimApratipanna, evA sAdhuomAMthI ahIM koI ekanuM grahaNa karela che. " TvAmyAM vasrAmyAM yutiH " A kathanathI yadyapi sAmAnyatayA e vasrane ja rAkhavAnA kalpa kathita thaela che, parantu te e vasromAM eka sutaranu ane eka vastra unanuM anela kambala, evAM e vastra ja parigati thayela che mATe vastrasAmAnya arthanuM pratipAdana karavAvALA A vasra zabdathI A be vastroneAja svIkAra karela che, evuM samajavuM joI e. " ne millU " ahIMthI laI " samattanetra samajJALiyA '' ahiM sudhInA padonI vyAkhyA A adhyayananA cothA uddezanA aMtagata pahelA bIjA ane trIjA sUtranI vyAkhyA jevI ja samajavI joie. temAM traNa vajra ane eka pAtrane laine vyAkhyA karavAmAM Avela che, ahiM e vastra ane eka pAtrane laIne vyAkhyA thaze. khasa AthI A sUtranA padonI vyAkhyAmAM e ja vizeSatA che, tene mATe A vyAkhyAnusAra muni adhikanI yAcanA na kare. tenA pachInA padonI vyAkhyA A prakAranI che-je bhikSunA cittamAM A prakAranA vicAra Ave che ke"huM vAta Adi rogothI vyAkuLa banI zaktirahita banI gayela chuM mATe bhikSAcaryoM nimitta eka gharethI khIjA ghare javAnI have mArAmAM zakti rahI nathI " A prakArathI kahevAvALA athavA upalakSaNathI nahIM kahevAvALA e sAdhunA nimitta koI gRhastha ke je prakRtithI bhadra ane potAnA saMpradAyanA anurAgI che te SaDDavinakAyanI virAdhanAthI sapanna banela cAra prakAranA AhArane peAtAne gherathI muninA sthAnapara lAvIne te tene Ape te gRhasthadvArA lAvavAmAM Avela e AhArAdikanA potAnA jIvanamAM paNa spRhArahita anela glAna sAdhu na le, ane vItarAganA upadezanuM anusaraNa karavAvALA hAvAthI te potAnA mRtyu sudhInI paravA paNa na kare. A avasthAmAM kadAca tenuM mRtyu paNa thaI jAya to paNa akalpanIya e abhyAta AhArAdikanuM grahaNa karavuM ThIka nathI. AmAM jInakalpI Akri munijanemAMthI koi paNa munijana kema na hoya te AhAra Adinu grahaNa karatAM pahelAM ja A vAtano vicAra kare ke " A AhAra Adi sAmagrI AdyAkI Adi doSothI dUSita hovAthI, ane abhyAdbhuta-lAvavAmAM Avela hovAthI prAsuka hovA chatAM paNa mArA mATe kalpya nathI, enA sevananI apekSA maraNa ja sArUM che" evA vicAra kare. ane lAvIne ApanAra e gRhasthane paNa A prakArathI samajAve ke--" he AyuSman ! gRhastha ! A lAvavAmAM Avela cAre prakAranA AhAra, athavA yathAyogya vasa pAtra Adi anya vastuo je e prakAranI che. cAhe sadeSa hAya, cAhe nirdoSa hoya, mArA bhAga upabhAga ane pAnanA cAgya nathI kema ke e badhuM AdhA kadi doSothI bharela che. AdhAkarmAdioSaviziSTa AhArAdika sAmagrI sAdhune mATe kalpya mAnavAmAM Avela nathI, A mATe huM A badhAne tyAga karUM chuM.(s01) zrI AcArAMga sUtra : 3 257 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya sUtrakA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA bIjI paNa A ja viSayathI saMbaMdhita vAta sUtrakAra pragaTa kare che" jarA " ItyAdi. jisa bhikSu kA AcAra isa prakAra kA hotA hai ki--(1) jisako kisIne viyAvRtya karane kI preraNA nahIM kI vaha yadi aglAna hogA aura vaha Akara mujJa glAna ko nivedita karegA ki meM ApakI vaiyAvRtti karUMgA to meM sAdharmika dvArA nirjarA ke liye kI jAtI huI vaiyAvRtti svIkAra karUMgA aura aglAna tathA dUsaroM se aprerita meM glAna sAdhu kI vaiyAvRtti apane karmanirjarA kI icchA se kareMgA usake liye AhArAdi kI gaveSaNA karUMgA aura dUsaroM ke lAye hue AhAra kA bhI svIkAra karUMgA (2) dUsaroM ke liye AhArAdi kA anveSaNa kareMgA aura dUsaroM ke lAe hue AhArakA svIkAra nahIM karUM gA. (3) dUsaroM ke liye AhAra kA AveSaNa nahIM karUMgA parantu dUsaroM ke lAye hue AhAra kA svIkAra karUMgA. (4) dUsaro ne ke liye AhAra kA anveSaNa nahIM kareMgA aura na dUsaroM ke lAye hue AhAra kA svIkAra hI karUM gA ! isa prakAra abhigrahadhArI muni apane abhigraha ko pAlate hue, zAnta, virata, hokara aura antaHkaraNa kI vRttiyAMko virUddha kara glAnAvasthAmeM bhaktapratyAkhyAna se hI apane zarIra kA parityAga kare ! usa muni kA vahakAlaparyAya hI hai. usa kA isa prakAra se zarIra tyAga ' karanA vimohAyatanamahApurUSakartavya hI hai aura,hita, sukha, kSama, niHzreyasa evuM AnugAmika hI haiudeza samApti sUtrakAra A sUtramAM parihAravizuddhi saMyamavALA sAdhune athavA yathAlabdika sAdhune AcAra ke hoya che? A viSayane pradarzita kare che-"vaiyAvRtya karavA mATe koI anya sAdhuthI prerita na karAyela evA aglAna eTale samucita kArya saMpAdana karavAmAM sahanazIla saMyate dvArA "huM tamArI samucita vaiyAvRtya Adi karIza" e prakAre kahevAela huM je A samaye vAtapitAdika doSothI athavA tapazcaryAthI akaLAI rahyo chuM. pitAnA karmonI nijara karavAnA uddezathI eka kalpastha sAdhuothI karavAmAM Avela vaiyAvRtya Adine svIkAra karI laIza." A prakAranuM jene parihAravizuddhika ane yathAlandika sAdhune kahyuM hoya che te bhikSu A prakArane kalpa-AcAra-nI rakSA karIne bhakataparijJA nAmanuM maraNa svIkArI pitAne prANa choDI de che paNa abhigrahanuM khaMDana karatA nathI. zrI AcArAMga sUtraH 3 258 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelAM kaI sAdharma sAdhue vaiyAvRtya karavA mATe pitAnI saMmati ApI paNa te A samaya koI bIjA sAdhunI vaiyAvRtya karavAmAM lAgI gayA, Ane mATe sUtrakAra "ja" ItyAdi sUtrAMza kahe che- huM rogAdikathI rahita chuM. vaiyAvRtya karavA mATe mane koIe kahela nathI A mATe pUrvamAM kahevAela glAna sAdhunI ke je A samaya tapasyAthI athavA vAta zuLa Adi rogathI pIDita che, pitAnA upakArane mATe karmonI nirjarAnI cAhanAne uddeza laIne vaiyAvRtya karI ApuM" A prakAranI bhAvanAvALa muni ke je abhigraharUpI parvatanA zikharanA pradeza sudhI pahoMcela che abhigraDa svIkArIne prANane choDI de, paNa abhigraha na choDe. sUtrakAra abhigrahanA svarUpane pragaTa karavA mATe cAra bhaMgonuM pradarzana kare che-"ahaMduItyAdi. kaI muni A prakArano abhigraha le che ke huM koI glAna muni mATe athavA sAdharmika bhikSu mATe AhAra pANI Adi lAvI ApIza ane tenI sevA cAkarI paNa karIza, tathA bIjA sAdhamI muni mAraphata lAvela AhAradikanuM huM grahaNa karIza. A prathama bhaMga che. (1) bIjA koI e abhigraha kare che ke huM sAdhamI sAdhu mATe AhAradika lAvI ApIza paNa bIjA keInI mAraphata lAvelA AhArAdikanuM huM sevana nahIM karuM. A bIjo bhaMga che. (2) koI e abhigraha kare che ke huM bIjAo mATe AhAradika nahIM lAvuM paNa bIjA keI lAvaze te huM tenuM sevana karIza. A trIjo bhaMga che. (3) koI koI evo abhigraha kare che ke huM bIjAone mATe AhArAdika nahi lAvI ApuM ane bIjAothI lAvelA AhArAdikane paNa huM upaga nahi karuM. A cothe bhaMga che. (4) AvI rIte aneka prakAranA abhigraho svIkAra karIne glAna muni paNa pitAnA jIvanane choDI de paNa abhigrahane bhaMga na kare. A arthane upasaMhAra karIne sUtrakAra kahe che-"'ItyAdi. te tanA jANanAra anagAre abhigrahane svIkAra kare ane tenuM sevanaprarijJAthI pUrNa rUpathI sevana-nirvAha kare, A rUpathI dharma jANIne bhakatapratyAkhyAna nAmanuM maraNa svIkAre. "nti, viratA, kumAditaheH '' A saghaLAM anagAranAM vizeSaNa che ene artha A prakAre che-te anagAra kaSAyone upazama thavAthI zAnta, sarva prakAranA samAraMbhethI uparata hovAthIvirata ane antaHkaraNanI vRttione sArI rIte nigRhIta karavAthI susamAhatalezyAvALA kahevAya che. "sa" prAkRtanI saMskRta zrI AcArAMga sUtra : 3 259 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chAyA zAnta mAnI atha upara batAvavAmAM Avela che jyAre tenI chAyA brAnta ', evI mAnavAmAM Avaze tyAre tenA artha A prakAre thaze ke te saMsAramAM paribhramaNa karatAM zramayukata thayela che A mATe sava samAra MbhAthI te vita-nivRtta che "mulamAdataOzyaH " ne evA paNa khIjA prakAre artha nIkaLe che kejeNe sArI rIte tejalezyA saMkucita karelI che evA te anagAra hAya che. tApa kahevAnu e che ke-jeNe pahelAM pUrvokta abhigraho svIkArelA che paraMtu rAga ane tapathI je glAna avasthAmAM AvI gaela che. e kAraNe svIkArela abhigrahonu pAlana karavAmAM asamartha banI rahela che, te paNa jeNe abhigraho svIkAryo che tevA sAdhunu e kartavya che ke teNe svIkArela abhigrahonA tyAga na karI bhaktapratyAkhyAnadvArA zarIranA tyAga kare. A maraNa pazu kAlaparyAya ja che. jenu ziSyamaMDaLa taiyAra thaI gayela che evA salekhanAnA sevanathI yukta dehavALA sAdhunA mRtyuno je avasara che te ja glAnanA avasaramAM, paNa kAlaparyAya ja che, kema ke ahIM paNa karmonI nirjarAnI samAnatA che, A mATe evA muni anazana karIne bhaktapratyAkhyAnathI maraNa lAvavAthI karmono nAza karavAvALA thAya che, mATe bhaktapratyAkhyAnapUrvaka zarIrane tyAga karavA glAna muni mATe vimohAyatana, hitasvarUpa, sukhasvarUpa, kSamasvarUpa, nizreyasarUpa, ane AnugAsikarUpa bane che. A padonI vyAkhyA A adhyayananA uddezanI samAptimAM kahevAyela che. (sU02) AmA adhyayananA pAMcamA uddeza samAsa 58-pA SaSTa uddeza kA praznama uddeza ke sAtha sambandhapratipAdana, prathama sUtra kA avataraNa, prathamasUtra aur chAyA / AThamA adhyayanane chaThThA uddeza. pAMcamo uddeza kahevAyA bAda have chaThTho uddeza zarU thAya che. A uddezamAM AgaLanA uddezanI sAthe A prakArathI saMbadha che tyAM glAna muni mATe bhaktapratyAkhyAna maraNa dhAraNa karavA kahyu che, A uddezamAM dhRti, sahanana, Adi khaLaviziSTa muni ekatvabhAvanAne bhAvIne iMgita maraNa kare, ema kahevAmAM Avaze. A mATe tenA prasa MgathI pahelAM tenA vastrAnA parityAga sUtrakAra pradarzita kare che" ne millU '" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 26 0 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo bhikSu eka vastra aura eka pAtra ke abhigrahadhArI hai, usako yaha bhAvanA nahIM hotI ki dvitIya vajra kI yAcanA karUMgA / vaha bhikSu eSaNIya vastra kI yAcanA kare, jo vastra mile usI ko dhAraNa kare, yAvat grISma Rtu Ave jIrNa vastra kA parityAga kara deve / athavA-eka zATaka dhAraNa kare, athavA acela hojAve / isa prakAra ke muni kI AtmA laghutA-guNa se yukta ho jAtI hai / usa bhikSu kA isa prakAra kA AcAra tapa hI hai / bhagavAnane jo kahA hai vaha sarvathA samucita hai, isa prakAra vaha bhikSu sarvadA bhAvanA kare / A sUtramAM sAdhu mATe eka vastra ane eka pAtra rAkhavAnA kalpa pradarzita karela che, jethI eka vastra ane eka pAtra rAkhIne kAi paNa vakhata evI IcchA na kare ke huM khIjA vajra ane pAtranI yAcanA karUM. te muni yathAyAgya eSaNIka varSanI ja yAcanA kare, ane jevA prakAranAM maLI jAya te dhAraNa kare, grISma Rtu AvavAthI te eka vasrarAkhavA cAhe teA rAkhe athavA jINu thai javAthI te jIrNa vasrane tyAga karIne acela banI jAya, ane je prakAre bhagavAne AgamamAM kahyu' tevA prakAre sayamAcaraNa karIne muni samabhAvathI vicare. (sU.1) dvitIya sUtra kA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA / abhigrahavizeSathI eka pAtra ane eka vastrane rAkhavAvALA bhikSu ke je zIghra mokSanA mArga para ArUDha hovAnA abhilASI banela che, tathA parikarmita mativALA che. laghukarmI hovAthI tene ekatvabhAvanAno adhyavasAya thAya che tethI ekatvabhAvanAnA adhyavasAyanu kathana kare che--" nasla La mimbulsa " ItyADhi zrI AcArAMga sUtra : 3 261 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jisa bhikSu ko yaha hotA hai ki-meM akelA huM, merA koI nahIM hai, meM bhI kisI kA nahIM hUM vaha sAdhu apane ko akelA hI samajhe isa prakAra ke sAdhu kI AtmA laghutA guNa se saMpanna hotI hai usa sAdhu kI yaha bhAvanA tapa hI hai . bhagavAnane jo kahA hai vaha samucita hI hai, esI | bhAvanA vaha sAdhu sarvadA rakhe. je bhikSunA cittamAM evA prakAranA vicAra hoya che ke-"huM eka chuM, ahiM mAro bIje kaI sahAyaka nathI, huM paNa koI bIjAnA duHkhone dUra karavAmAM sahAyaka banI zakyuM nathI, jeTalA prANI che te badhA potapotAnAM karelA karmonA phaLane bhegave che, A mATe huM temane e karmanA phaLane bhegavavAmAM thoDI paNa sahAyatA karavAvALo thaI zakato nathI, ane mane paNa bIjA A viSayamAM sahAyatA karavAvALA banI zakatA nathI. A prakAre koI mAro sahAyaka nathI ane huM paNa bIjAne sahAyaka banI zakato nathI." e vicAra karI e mani pitAnA AtmAne sahAyarahita ja mAne che. eno e prabhAva hoya che ke te maninA cittamAM evI daDha dhAraNuM banI rahe che ke "naraka ane nidAdikonA duHkharUpI samudramAM DubatA mArA AtmAne tyAMthI pAra lagAvanAra je koI hoya te te mArA pitAne ja AtmA che, tenA sivAya bIjuM kaI nathI. A prakAranI dhAraNAthI prApta thayelA saMtApakArI roga ane zeka AdimAM pitAne mATe, bIjAothI thanAra rakSA ane zaraNanI pRhAthI rahita thaI jAya che ane AvA nizcayathI ke A badhuM mArA dvArA ja karAela che, ane mAre ja bhegavavuM joIe. A prakAre samajIne badhuM sahana kare che, duHkhAdikane sahevAthI lAbha zuM maLe che? tathA e duHkhAdikane sahana kema kare che? ene uttara sUtrakAre "sAvi nAmanAthI laI "samakALiyA" ahIM sudhInA pado dvArA Apela che. A samasta padane spaSTa rUpathI artha A adhyayananA cothA uddezamAM batAvavAmAM Avela che.(sU02) tRtIya sUtrakA avataraNa, tRtIya sUtra aura chAyA A adhyayananA bIjA udezamAM udagama utpAdana ane eSaNA kahevAmAM Avela che. pAMcamA udezamAM grahaNa eSaNA kahevAyela che. have A samaye grAsa eSaNAnuM varNana karavA mATe sUtrakAra kahe che-"re mit " ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 262 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu athavA sAvA AhAra karate samaya AhAra ko muMha ke dAhine bhAgase baoNye bhAga kI ora svAda lete hue nahI le jAve, usI prakAra baoNye se dAhine kI ora nahIM le jAve. isa prakAra svAda kI bhAvanA se rahita hokara AhAra karanA tapa hI hai. bhagavAnane jo kahA hai vaha sarvathA samucita hI hai, esI bhAvanA sAdhu ko sarvadA karanI cAhiye. pUrvokta svarUpavALA sAdhu athavA sAdhavI evA prakAranA AhArane ke je udgama utpAdana ane eSaNAthI parizuddha che, je vakhate je paNa jeTalA svarUpamAM prApta thaela che, grahaNa eSaNuM Adi doSothI je rahita che ane aMgAra ane dhUmAdika deSa jemAM nathI, evA AhArane bhega-upagamAM lAve. aMgAra ane dhUmAdika doSonA kAraNa rAga ane dveSa che. AnAthIja te AhAra aMgAra ane dhUmAdika deSaviziSTa thAya che. rAga ane dveSa hovAnuM kAraNa paNa sarasa ane nirasa AhAranI prApti che. tenAthI ja te bane temAM utpanna thAya che, kAraNanA vinA kAryanI utpatti thatI nathI. A mATe sUtrakAra ahiM rasanI upalabdhirUpa kAraNanA parihAranuM pradarzana karIne kahe che ke te bhikSu je samaya AhAra kare te samaya cAvatI vakhate te AhAranA rasAsvAda mATe moDhAmAM eka taraphathI bIjI tarapha pheraphAra na kare. kadAca grAsane dakSiNa dADhanI nIce rAkhela hoya te tene e ja dADha dvArA cAre bIjI tarapha na pherave. kadAca bIjI bAjunI dADha nIce rakhAela hoya te tenAthI ja cAve sAmI tarapha tene na laI jAya. A prakAranA parivartanathI AhAranA rasanI upalabdhi thAya che mATe A prakArathI cAvavuM ane parivartana karavuM e banne sAdhu mATe heya che. ema karavAthI rasanI upalabdhi thaze ane pachI tenAthI tene rAga ane dveSanA kAraNa aMgAradhUmAdika doSo utpanna thaze. A mATe evA deSothI bacavA mATe sAdhu A rIte AhArane cAve nahi. je sAdhujana A prakArathI bhejana cAvatA nathI arthAt eka jaDabAthI bIjA jaDabA tarapha tene rasAsvAda nimitta pheravatA nathI ethI AhAraviSayaka rasAsvAda na AvavAthI teo rAgadveSanI laghutA karI de che. A paristhitimAM je paNa tene alpa mAtrAmAM zuddha nirdoSa vidhi anusAra AhAra maLe che te ja ene grAhya hovAthI enAthI tapanI prApti ane vRddhi tene thatI rahe che. sAdhu mATe je A nirdoSa AhAranuM vidhAna kahela che te badhuM bhagavAna sarvajJadvArA prarUpita ja ahIM kahevAyuM che, A mATe A pUrvokta vidhAnane sarva prakAre ane sarvAtmarUpathI satyaja mAnavuM joIe. bhAvArtha-bhale sAdhu hoya agara sAdhvI AhArane rasAsvAda lIdhA vinAja Aroge. A vAta sAdhu mATe tyAre ja bane che ke jyAre te AhArane mukhamAM zrI AcArAMga sUtra 3 263 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ADe avaLe na pherave. AhArane svAda na AvavAthI bhejanamAM laghutA thavAthI tapanI prApti ane tenI vRddhi sAdhune thAya che. A saghaLuM AhAra viSenuM kathana bhagavAna sarvajJa dvArA prarUpitaja ahiM kahevAmAM Avela che. e mATe tenA upara vizvAsa kare. (sU03) caturtha sUtra kA avataraNa, caturtha sUtra aura chAyA je muni anta-prAnta AhAranuM sevana kare che ane tenA kAraNathI jenuM lohI ane mAMsa sukAI jAya che jenAthI samasta zarIranI kriyAo karavAmAM asamartha banela che tenA cittamAM A deha tyAga karavAnI buddhi jAgrata thAya che, A viSayane sUtrakAra pradarzita kare che-"ja mijavu" ItyAdi. jisa bhikSu ko yaha hotA hai ki-meM isa samaya glAna haiM, isaliye isa zarIra ko pUrvavat paricaryA karane meM asamartha haiM usa muni ko cAhiye ki AhAra ko kramika alpa kare, AhAra ko alpa kara ke aura kaSAyoM ko kRza kara ke apanI AtmA ko samAhita karate hue, aura saMsArajanita karma ke kSapaNa karane kI bhAvanA rakhate hue iMgita maraNa kareT je muninuM antaHkaraNa ekatva-bhAvanAthI bhAvita che ane AhAra Adi paNa jene cheDe thaI gayela che tenA cittamAM evA prakArane vicAra Ave che ke-huM annaprAnta AhAra levAthI A samaye rogagrasta banela chuM, zarIra paNa pratikSaNa pitAnA kartavyathI kSINa thaI rahela che-nirbaLa banI rahela che. A mATe avasaramAM je je Avazyaka kriyAo karavI joIe te have A zarIrathI pUrNa svarUpathI banI zakatI nathI. e vicAra karI te glAna muni cauttha-chaThTha aThThama bhakatathI, Ayammila Adi tapathI AhAra Adi ochAM karatA rahe. zaMkA-Ara varSanI saMkhanArUpa AnupUrvIno Ape grahaNa kema nathI karyo? uttara-A zaMkA ThIka nathI, kemake je muni glAna avasthA-bimArI hAlata-mAM paDela che, enuM zarIra bAra varSa sudhI sthira rahI zakatuM nathI, A zrI AcArAMga sUtra : 3 264 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe e kALamAM samucita dravyasaMlekhanArUpa AnupUrvathI te azanAdikane ochAM kare, evuM kahyuM che, ane A ja vicArathI cauttha-chaThTha Adi rUpa AnupUrvIne ahiM grahaNa karavAmAM Avela che. A dravyasaMlekhanArUpa AnupUrvIthI AhAranI kRzatA-alpatA karI pharI te sAdhu enA pachI krodhAdika kaSAyene dUra kare. A badhuM choDyA bAda pachI te potAnA zarIrane niyamita vyApAramAM lagADe. athavA pitAnA pariNAmene zuddha rAkhe. athavA krodhAdika adhyavasAyarUpa javALAne zAnta kare. A rItanI pravRttithI te muni paMDita maraNa mATe udyogazIla banI karmakSapaka tapanI vidhithI saMsiddha zarIravALA banI maharSiyodvArA tathA tIrthakara gaNadhare dvArA sucavAyelA mArganA anugAmI banI IMgita maraNa kare. vA4 -e padamAM phalaka 1, Apad 2, athI 3, evA traNa zabda che, kane je kSaya thAya che, te phalaka che-saMsAramAM paribhramaNa karavAnuM nAma Apada che. artha zabdano artha prayajana che. karmakSayarUpa phalakathI saMsAra paribhramaNarUpa ApattimAM je pitAnA prayajananA abhilASI che, arthAt saMsAramAM bhramaNa karAvavA vALAM karmone vinAza karavAne ja jene abhiprAyarUpa nizcaya che te jApa che sUtramAM arcA zabdane artha zarIralezyA-eTale krodhAdirUpa vALA, evo artha karavAmAM Avela che. bhAvArtha-muninuM zarIra jyAre potAnA kartavya mArganuM AcaraNa karavAmAM zithila thAya che tyAre enuM kartavya che ke teNe saMsArajanaka karmone zraya karavAmAM prajanazALI thaI caturtha SaSTha Adi AnupUvathI AhAra ane kodhAdika kaSAyene dUra karatAM karatAM iMgitamaraNarUpa saMthAre dhAraNa kare A mArga maharSiyodvArA paNa Aja avasaramAM pahelAM AcaravAmAM Avela che. A vicA rathI e muni paNa pitAnI zArIrika kriyAone niyamita karI AvuM maraNa karavA mATe uttarottara pariNAmonI vRddhi karatA rahe. A samaye thoDI paNa zithilatA na Ave, enI pUrNapaNe saMbhALa rAkhe. zapatha A padathI sUtrakAre AvuM maraNa karavAmAM AtmaghAta jevuM banatuM nathI tema prapaTa karela che. (sU04) | prazcama sUtra kA avataraNa, prazcama sUtra aura chAyA e maraNanIja vidhine pradarzita karatAM sUtrakAra kahe che-vapariNittA ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 265 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAmAThi kisI sthAnameM jAkara sAdhu tRNa kI yAcanA kare, tRNa lekara ekAnta sthAnameM jAyeM / vahA~ kalpanIya bhUmi kI pratilekhanA pramArjanA kara ke vahAM para tRNa kA saMthArA kareM aura phira iMgita maraNa se zarIra tyAga kare / esA muni satyavAdI, rAgadveSarahita, tIrNa, daDha, jIvAjIvAdipadArthajJa aura apArasaMsAra kA pAragAmI hotA hai / vaha muni isa iMgitamaraNa ko satya samajhakara anekavidha parISahopasargo ko sahu kara, isa jinazAsanameM visvasta ho kAtara janoM ke asAghya sAdhuoM ke AcAra kA AcaraNa karatA hai / vyadhinimitta iMgita maraNa karane vAle sAdhu kA vahu maraNa paNDita maraNa hI hai, yAvat vahu AnugAmika hai / uddeza samApti / iMgita maraNanA abhilASI e muni grAma, nagara, beTa, kaTa, maDaMkha, pattana, droNumukha, Akara, Azrama, sanniveza, nigama, athavA rAjadhAnImAM jaI zvAsanI yAcanA kare. ghAsane lai te parvatanI guphA vagere ekAnta sthAnamAM jAya, tyAM kIDI vagerenAM iMDAMthI rahita, be indriyavALA prANIothI rahita, urniMga, panaka, daka--mRttikA ane maTasa tAna-( karALIyAnI jALa )thI rahita evA sthAnamAM bichAve. sathArA karatAM pahelAM te e sthAnane sArI rIte joI le ane tyArapachI rajoharaNa vagerethI pramArjita kare. dareka rIte e sthAnanuM sapUrNa paNe nirIkSaNa karI le. prati yuddhanA muiLAn, vRtti kAma:----buddhi vagere guNAnA je grAsa kare che, arthAt je sthaLe rahevAthI buddhi Adi guNomAM utkaSatA AvatI nathI enu nAma grAma che, nagara prasiddha che, jenI cAre khAjI dhuLanA uMcA uMcA TekarA hAya che te kheTa che, je nAnA parakATAthI gherAela che te kaTa che, jenI cAre dizAomAM aDhI-aDhI kAza(gAu), sudhI gAma nathI hAtAM te maDamba kahevAya che. jyAM dareka vastu anAyAse maLI jAya che te pattana che. e e prakAranAM hoya che--eka jaLa-pattana ane khIjuM sthaLapattana. ratnadvIpa Adi jaLa-pattana che. lavapura-lAhora vigere nagara sthaLa-pattana che. jyAM AvavA javAnA mArga jaLa ane sthaLa bannethI hoya che te droNamukha che te hAlanA muMbaI Adi zahera che. suvarNa vagerenI utpattinAM je sthAna che te Akara-khani che. tApasa vagerenAM nivAsasthAna Azrama che. pathiMkAne Azraya ApanArAM sthAnanuM nAma sanniveza che, jyAM adhika pramANamAM vepArI varganA vasavATa hoya che te nigama che. jyAM rAjAnA nivAsa hAya che te rAjadhAnI che. A prakaraNamAM alpa zabda abhAva anA dyotaka che. uttiga kIDI nagArAnuM nAma che. panaka-bhASAmAM lIlaNa-kulaNune kahe che, je jamInamAM bhInAza zrI AcArAMga sUtra : 3 26 6 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che tyAM e rahe che. akAyathI bhIMjAelI mATInuM nAma kamRttikA che. kareLIyA vagerenAM jALAM markaTasanatAna che. AvI jIva-jAta jyAM na hoya evA sthAna upara te ghAsane saMthAro kare, ane tenA upara pUrvAbhimukhathI besI jAya. derA sAthenI muhapattIthI bhita mukhavALA te sAdhu siddhone namaskAra karI paMcaparameSTivAcaka namaskAra maMtrano jApa karI arahaMta, siddha, sAdhu ane kevaliprajJasa dharmanuM zaraNa le. aDhAra prakAranA pApasthAnene parityAga karI samasta jInI kSamAyAcanA karI pitAnA taraphathI paNa emane kSamA Ape. A avasaramAM paNa tvavartanAdi kiyA karatAM karatAM te prati-saMhanana-aLa-yukta glAna sAdhu niyamita dezamAM hAlavA cAlavArUpa maryAdAyukata iMgitamaraNa ke jeNe yAjajIva catuvidha AhArane parityAga heya che-dhAraNa kare. kahyuM paNa che - "paccakkhai AhAraM, cauvvihaM niyamao gurusamIve / / iMgiyadesaMmi tahA, ciTTha pi hu niyamao kuNai // 1 // uvvattai pariyattai, kAigamAI vi appaNA kuNai / savvamiha appaNa cciya, Na annajogeNa dhitibalio" // 2 // iti / bhAvArtha--A IMgita maraNamAM gurUnI sAme caturvidha AhArane parityAga niyamathI thaI jAya che, evA maraNamAM niyamita pradezamAM gamanAgamanarUpa ceSTA sAdhu kare che, aniyamita pradezamAM nahi. emAM dareka rIte zArIrika sevA saMbhALa sAdhu pite ja kare che-bIjAthI karAvatA nathI. igita maraNa karavAvALA sAdhu kevA hoya che e vAtane sUtrakAra nicenA padothI kahe che-te satyavAdI hoya che, kAraNa ke jevA rUpathI eNe niyama lIdhela hoya che, e rUpathI te ene nibhAve che. te goga-rAgadveSarahita hoya che, tI-jenAthI pAra thavuM mahAmuzkela che tevA saMsArarUpI samudrane tarI janArA hoya che, haju sudhI e saMsAra samudrathI pAra thaI zakyA nathI-AgaLa upara pAra thaze, chatAM paNa ahiM "sI" evo bhUtakALane prayoga karela che te phakata upacArarUpa ja samajavo joIe. te chinnakathaMkatha hoya che-rAgadveSAdika kathArUpa vikathAothI dUra rahenArA hoya che. athavA -A igita maraNa niyamane huM kaI rIte pALI zakIza" A prakAranI AzaMkAvALA hoya che je avRtivALA (dhIraja vagaranA) thaI duranuSkraya AcA ranAM AcaraNa karavAmAM pravRtta thAya che te kathaMkathI bane che, "huM have A AcAranuM pAlana kema karI zakIza" evI kathA ryA kare che paraMtu te evA nathI, kema ke zrI AcArAMga sUtra : 3 267 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te mahApurUSa hAvAthI kRtikhaLasaMpanna hoya che, te AtItAtha haiAya che--sArI rIte jIva ane ajIva vagere padArthonA jANakAra hAya che. athavA samyakrUpathI atikAnta thai cukayA che samasta prayAjana jemanAM evAM hoya che, te anAtIta-apAra saMsArathI pAragAmI hAya che. te muni sarvajJanA upadezathI sugatinA gamanamAM visa MvAdarahita hovAthI ja sajjanAne mATe hitavidhAyaka evA IMgitamaraNarUpa satyane je kAyarone mATe bhayakAraka che. jANIne vItarAgadvArA upadezela zAsanamAM vizvAsa hAvAnA kAraNe seve che ane samaje che ke A audArika zarIra pratikSaNavinAzarUpa che. A mATe e maraNudvArA tyAga karavo te sarvottama kArya che ?? ma khyAlathI je audArika zarIranA enA sevanathI parityAga kare che eTale A maraNanuM AcaraNa karatI vakhate tene aneka prakAranA pariSaddha ane upasarga Ave che tene AnandvathI sahana kare che--e tarapha dhyAna ApatA nathI. evA kAlajJa sAdhunuM vyAdhi pIDAthI thayela IMgita maraNu paNa kALaparyAya che, kema ke karmInI nirA ane sthaLe samAna che, A kAraNe te sAdhu saMsAranA anta karanAra hoya che ane janma maraNanI jALane bhedIne mokSanA anukULa mArga upara cAlavAvALA hoya che. (sU. 5) AmA adhyayananA chaThTho uddeza samAsa // 86 // sakSama uddezakA SaSTa uddezake sAtha sambandhapratipAdana, prathama sUtrakA avataraNa, prathama sUtra aura chAyA / AThamA adhyayananA sAtamA uddeza chaThTho uddeza kahevAI gayela che. have sAtamA uddezanA prAraMbha thAya che. Ane pUrva uddezanI sAthe A saMbaMdha che--pUrva uddezamAM ekatvanI bhAvanAthI bhAvita antaHkaraNavALA, ane dhRti saMhananathI yukata sAdhunA IMgita maraNanuM varNana karela che. A uddezamAM pratimAedvArA te ekatvabhAvanA saMpAdanIya che. A rIte ekatvabhAvanAnuM ja kathana karIne viziSTatara ( dRDha ) saMhananathI yukata e sAdhune pAdapApagamana saMthArA paNa vidheya che, A pratipAdita thaze. AmAM sarvaprathama sUtrakAra pratimApratipanna sAdhunI abhigrahavizeSa avasthAnuM varNana kare che--"semivuM" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 268 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo pratimAdhArI sAdhu vasrarahita ho kara saMyamameM tatpara rahatA hai usa munike citameM yaha bhAvanA hotI hai ki maiM tRNasparza, zItasparza, uSNasparza aura daMzamazakasparza saha sakatA hUM, aura bhI vividha sparzo ko saha sakatA hUM; parantu lajjAko nahIM choDa sakatA hUM / ese sAdhuko kaTibandhana dhAraNa karanA kalpatA hai / caH minnu=je pratimApratipanna sAdhu, veru=abhigraha vizeSathI vasrarahita hovA chatAM, dyutiH=saMyama ane tapathI vyavasthita che, tasya mikkSoH te munine caitasika cittamAM, va matti=A prakArane vicAra Ave che, ke =huM', tuLaparza =tRNasparzavALI pIDAne, khyAtinuM=sahana karavA mATe, " chyuM " e ja prakAre zItapaza=ThaMDInA upadravavALI khAdhAne adhyAptinuM=sahana karavA mATe, tathA tenaHsparza =ati tapatA sUryanA ugra kiraNone dhyAptinuM= sahana karavA mATe, tathA vaMzamAvo =DAMsa maccharanA parisaha adhyAttinuM=sahana karavA mATe, tAn= kevala-DeDI athavA garamI A bemAMthI game te eka, anyatarAr--tathA bIjA prakAranA ghaNA du:khomAMthI anyatara vivA=aneka prakAranA kAMkarAvALI ane kaThAra bhUminA, ane kAMTA vagerethI bharelA, sparza duHkhAne, prAptinuM=sahana karavA mATe rAjnomi=samartha chuM. "( (6 praticchAdanaM bhAvA --kRti ane saMhananathI yukata zrutajJAnanI dRSTithI naraka ane tiryaMc gatinA kaSTone jANavAvALA vairAgya bhAvanAthI bhAvita ane pratimApratipanna evo me jyAre je je duHkhAnA agAu ghaNI vakhata anubhava karela che te pachI A du:kha mane duHkhita athavA tiraskRta karavAmAM sama anI zakanAra nathI. A padamAM madhyama pada zudgha "nA lApa thayela che. e rIte ciA=lajjAthI, guhmaca=guhya bhAganA, pratijjAna=AcchAdanarUpa vastrane, yavanuM=cheDavA mATe huM', nAnomi=lajjAyukata svabhAva hovAthI, ane sAdhunA veSanI vikRti thaI javAnI zakAthI samatha nathI. =A pUrvakata kAraNeAthI tasya e pratimApratipanna sAdhue, TivanyAM cAra AMgaLa adhika eka hAtha pramANa paheALu kaDanA pramANe lAMbu eka vastra keDa upara dhAraNa karavuM kalpita che--zAstramAM kahela mArga che, paraMtu te sAdhu lajjApariSahane jItavAmAM zikatasapanna che teA paNa eNe dArAhita muhapatti ane rajoharaNa, A be upadhiA te rAkhavI ja joI e. Ane rAkhavAthI paNa te acelaka ja che. (sU.1) dd zrI AcArAMga sUtra : 3 26 9 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya sUtrakA avataraNa, dvitIya sUtra aura chAyA vastrarahita hovAthI sAdhu ThaMDI Adi sparzajanya duHkha sArI rIte sahana kare, A viSayane sUtrakAra pradarzita kare che-"bhavA" ItyAdi. usa saMyamameM parAkrama karate hue usa acela sAdhuko tRNasparza, zItasparza, uNasparza aura daMzamazakasparza prApta hote hai ! vaha sAdhu una sparzI ko tathA anya bhI vividha sparzI ko sahatA hai ! usakI AtmA lAghavayukta hotI hai. usakA yaha acelatva tapa hI hai. usa sAdhukI yaha bhAvanA sarvadA honI cAhiye ki bhagavAnane jo kahA hai vaha sarvathA saMgata hai . athavA" zabda pakSAntarane ghAtaka che, mATe pUrva sUtramAM "lajajAdi hetunA bhAvamAM sAdhu vastra dhAraNa kare, kadAca lajajA pariSaha teNe jItI lIdhe hoya to vastrane paNa parityAga kare" je A viSaya batAvyA che tenAthI bhinna pakSanuM AcaraNa karI sUtrakAra kahe che ke saMyamamAM vilIna vastrarahita sAdhune tRNuparNajanya duHkhavizeSa pIDA kare che, ThaMDIne sparza duHkha kare che, garamIne sparza pIDA pahoMcADe che. DAMsa, macchara bAdhA pahoMcADe che. ekatara ane anyatara virUparUpa pariSaha tene AkuLa vyAkuLa karatAM rahe che, paraMtu e ala-vastrarahita sAdhunuM e kartavya che ke te AvI samasta pariSahajanya pIDAo sahana kare. AthI tene e lAbha che ke tenA saMcita karmone bhAra haLave thaze, ane AgAmI karmonuM baMdhana paNa zithila thatA raheze. DhAviye vAjamamA" ahIMthI laI "mameva samamijJALiyA" ahIM sudhInA padanI vyAkhyA pahelAM caturtha uddezamAM kahevAI gayela vyAkhyAnI anusAra jANI levI joIe. (sU02) tRtIya sUtrakA avataraNa, tRtIya sUtra aura chAyA! pratimApratipanna sAdhu A abhigraha vizeSane svIkAra kare ke "huM anya pratimApratipanna sAdhuone mATe azanAdi daIza ane emanI pAsethI paNa azanAdi laIza." A viSayane sUtrakAra cAra baMgadvArA pradarzita kare che"raNa " ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 270 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jisa bhikSuko yaha hotA hai ki meM dUsare bhikSuoke liye azana Adi lA kara daMgA aura dUsarake lAye hue azanAdikako svIkAra bhI kareMgA 1. jisa bhikSuko yaha hotA hai ki meM dUsare bhikSuoke liye anAdika lA kara daMgA aura dUsareke lAye hue azanAdikako svIkAra nahIM kareMgAra I jisa bhikSuko yaha hotA hai ki meM dUsare bhikSuoke liye azanAdika lAkara nahIM daMgA, paratu dUsareke lAye hue azanAdikako svIkAra karUMgA 3. jisa bhikSuko yaha hotA hai ki-meM dUsare bhikSuo ke liye anAdika lA kara nahIM dU gA aura na dUsareke lAye hue azanAdikako svIkAra karUMgA 4 | ye cAra prakAraka abhigrahadhArI muni hote hai. pAMca prakAra ke abhigrahadhArI muni hotA hai . jisakA abhigraha isa prakArakA hotA hai ki meM apanese bace hue eSaNIya azanAdika dvArA sAdharmiyoM kI vaiyAvRtya karUMgA aura sAdharmikoka dvArA bhI apanese avaziSTa diye gaye eSaNIya anAdikako svIkAra karUMgA A cAra aMgenI vyAkhyA, A adhyayananA pUrva uddezamAM kahevAmAM Avela bIjA sUtranI vyAkhyA anusAra samajI levI joIe. pratimApratipanna muni A cAra abhigrahomAMthI koI eka abhigrahane athavA AgaLanA traNa abhigrahamAMthI kaI eka abhigrahane grahaNa kare. cothA abhigrahanI bhajanA che. A mATe sUtrakAra ja ItyAdi sUtrAMza kahe che-je bhikSunA cittamAM e vicAra Ave che ke huM e caturvidha AhArathI ke je mArA upabhegathI bAkI bacI rahela che, tathA je yathaiSaNIya-pratimApratipano mATe kalpanIya, ane jene huM mArA mATe lAvela chuM karmonI nirjarA karavAnI cAha nAthI sAdhamI sAdhunuM vaiyAvRtya karuM. A prakArane abhigraha keI sAdhu grahaNa kare che. keI sAdhu e abhigraha kare che ke-huM yathAtirikata, yatheSaNIya ane yathA parigrahIta cAra prakAranA azanathI, karmonI nirjarA hovAnI kAmanAthI sAdharmika sAdhu dvArA kriyamANa vaiyAvRtyane svIkAra karIza. A prakArane vicAra karavAvALA sAdhu zuM kare ene sUtrakAra "sTAvace gAmamAM nAva samattameva samamiLiyA" A padethI pragaTa kare che. e samasta padano artha pahelAM A adhyayananA cothA uddezamAM kahevAI gaela che. bhAvArtha-sAdhuo dvArA sAdhuonI vaiyAvRtya karavAne prakAra ahiM sUtrakAre pragaTa karela che. e ja jyAre niyamarUpathI aMgIkRta thAya che tyAre abhigrahavizeSa kahevAmAM AvI jAya che. enuM ahiM kathana che. zrI AcArAMga sUtra 3 271 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaI kaI sAdhu evA prakArathI abhigraha kare che ke huM bIjA sAdhuo mATe AhArAdika lAvI ApIza, A rIte huM temanI vaiyAvRtya karIza tathA kaI sAdhu mArA mATe AhAra pANI lAvI Apaze te huM svIkAra karIza. A abhigrahane eka prakAra che. (1) kaI kaI sAdhu A prakArane abhigraha kare che ke-huM bIjA sAdhamI sAdhu mATe AhAradika lAvI ApIza paNa bIjAnA dvArA lAvela AhAra pANI upayogamAM nahIM lauM. A abhigrahane bIjo prakAra che. (2) kaI kaI sAdhu A prakArane abhigraha kare che ke huM bIjAo mATe AhAradika lAvIza te nahIM paNa kaI mane lAvIne Apaze te huM tene mArA upagamAM avazya laIza. A abhigrahane trIjo prakAra che. (3) koI koI sAdhu e abhigraha kare che ke-bIjAonA mATe huM AhAradika lAvIza nahIM temaja mArA mATe paNa bIjAthI maMgAvIza nahIM. A abhigrahane cotho prakAra che. (4) AvA cAra prakAranA abhigrahamAMthI sAdhu pitAnI IcchAmAM Ave te kaI paNa abhigraha dhAraNa karI zake che. athavA AdinA traNa abhigrahomAMthI paNa cAhe te grahaNa karI zake che. A pakSamAM cothA abhigrahanI bhajanA che -dhAraNa kare, na paNa kare, nIcenA sUtrAzathI sUtrakAre eja vAta pragaTa karI che. emAM teoe pahelA bIjA ane trIjA abhigrahanuM pradarzana karela che. (sU3) caturtha sUtrakA avataraNa, caturtha sUtra aura chAyA A prakAre kaI eka abhigrahane dhAraNa karavAvALA sacela tathA acela sAdhunI, zArIrika pIDAnA sadubhAvamAM agara asaddabhAvamAM pitAnA AyuSyanA avaziSTa bhAganA jANakAra hevAthI maraNavidhi sUtrakAra pragaTa kare che"f" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 272 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jisa sAdhuko yaha mAlUma ho ki merA zarIra aba sazakta nahIM hai vaha sAdhu saMthArA kare / uddeza samApti / 66 yasya khalu' '' ahIMthI laI ne ''cAvatvastarela " ahIM sudhInA padAthI vyAkhyA A adhyayananA chaThThA uddezamAM kahevAyela che. ghAsanA saMthAro karI sAdhunA kartavyanuM pradarzana karatAM sUtrakAra kahe che ke-sAdhu jyAre saMthArA upara bese tyAre te samaye te sAdhu ke jeNe pApApagamana saMthAro dhAraNa karavAno niyama lIdho che te, pahelAM mohyu"nA pATha bhaNe. pATha bhaNIne siddhone, arjuntAne ane dharmAcAti namaskAra kare. tyAra bAda pote pAMca mahAvratAne pharIthI grahaNa kare. cAra prakAranA AhAranA parityAga kare. pachI Aku Mcana, prasAraNa ane dRSTisa McAraNu AdirUpa kAyAnA vyApAranA, aprazasta manAyeAganA ane sarvathA vacanayAganA, athavA kAyAmAM mamatvarUpa kAyanA ane tenA Aku Mcana, prasAraNa Adi vyApAra rUpa cAganA, evaM gamanAgamanarUpa kriyAne parityAga kare A prakAre " ta sakhya' ahIthI zarU karI A sUtranI samApti sudhInA padonI vyAkhyA A adhyayananA chaThThA uddezamAM tathA ceAthA uddezanA aMtamAM lakhAI gayela che te anusAra samajI levI joI e. " vRtti zrRvImi " A padonA apaNu agAunA adhyayanAmAM kahevAI gayela che. (s04) AThamA adhyayanane sAtamA uddeza samAsa // 8-7 u zrI AcArAMga sUtra : 3 273 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama uddezakA sakSama uddezake sAtha sambandhapratipAdana, prathama gAthA aura usakI chAyA / AThamA adhyayananA AThamA uddeza. sAtamA uddezanA kathana pachI have AThamA uddezanA prAraMbha thAya che. A uddezanA pUrva uddezonI sAthe A sabaMdha che--cAthA uddezamAM vyAdhimaraNa, vaihAyasa maraNu ane gA pRSTha maraNa, pAMmamA uddezamAM bhaktapratyAkhyAna, chaThThAmAM iMgita maraNu ane sAtamA uddezamAM pAdApagamana saMthArAnu varNana sUtrakAre karela che. A AThamA uddezamAM bhaktaparijJA, iMgitamaraNa ane pAdApagamana, A traNenI vidhi patAvIne sUtrakAra prathama bhikSunA samAdhi pAlananA prakArane mhe che--' anuputrena' ItyAdi. buddhimAn dhIra muni kramazaH bhaktaparijJA, iMgitamaraNa aura pAdapopagamanarUpa vimohako prApta kara, usa bhaktaparijJAnAdika ke aucitya anaucityako vicAra kara samAdhikA paripAlana kare / sacama pAlana karavAvALA heya ane upAdeya rUpa padArthonA rihAra ane prApta karAvanAra jJAnathI saMpanna, tathA pariSaddha ane upasauthI akSAbhya, evA munijana kramathI pUrve udezeAmAM batAvela bhaktaparijJA, iMgitamaraNa ane pAda pApagamana rUpa vimeha (viveka)ne prApta karI ane tene "manIdaza sarje asAdhAraNa (vizeSa) jANIne samAdhinuM pAlana kare. jJAtvA sUtragata AnupUrvI zabdanA artha krama che, e bhaktapratyAkhyAna Adi samAdhimaraNAne dhAraNa karavAnA krama A prakAranA che--pahelAM munindIkSA dhAraNa karavI, tyAra pachI sUtranuM adhyayana ane tenA arthanuM avadhAraNa, athavA yugapad ekI sAthe khannenuM paThana ane avadhAraNa karavuM. AmAM niSNAta banI pachI ekalA vihAra karavA. athavA-utkRSTa caturtha bhakta, aSTamabhakta, dazamabhakta ane dvAdazabhakta Aphri salekhanAnA kramasvarUpa tavizeSAne dhAraNa karavAM. vimeAha zabdane a bhaktaparijJA iMgitamaraNa ane pAdapeAgamana saMthAro che. vi + mehamAM 'vi' zabdanA artha vigata rahita che. mAha vigata thayela che, jenAthI athavA jenA athavA jeemAM te vimoDhu che "yaM" zabda e bhAva prakaTa kare che ke samAdhi dhAraNa karanAra e vicAra jarUra kare ke te sa'thArAnuM' dhAraNa karavu` kayA samaye ucita che ? athavA kayA samaye anucita che ? (1) zrI AcArAMga sUtra : 3 274 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya gAthAkA avataraNa, dvitIya gAthA aura chAyA / vadhumAM paNa sUtrakAra e viSayamAM kahe che- duniz2i " ItyAdi "6 muni bAhya aura Abhyantara tapakA sevana kara, zarIrake azakta ho jAne para bhaktapratyAkhyAna AdimeM se kisI ekako svIkAra kara AhArAdikI gaveSaNAse nivRta ho jAtA hai / heya ane upAdeya padArthInA parijJAtA munijana khAhya ane AbhyaMtara tapanuM sevana karI nizcayathI zrutacAritrarUpa dharmanA sakaLa rahasyanA jJAtA hoya che. te pratrajyAgrahaNa ane dvAdazAMganA adhyayana vagerenA kramathI bhaktapratyAkhyAna vagerenA vicAra karI zarIra dhAraNanA nimitta AhAra vagerenI gaveSaNAthI virakata khanI jAya che. sUtramAM 'savAya zabda evu' atAve che ke munijana eve vicAra kare ke saMyamanI pirapAlanA karatAM karatAM mArUM zarIra have zithila thaI gayu' che, AthI saMyamanI ArAdhanA karavAnI mArAmAM zakti rahI nathI, eTale have A zarIranA parityAga karavAnA samaya AvI gayA che, A mATe bhakta pratyAkhyAna vagere maraNAmAMthI huM kayuM maraNu dhAraNa karavAmAM samatha chuM ? A prakAranA vicAra karI azanAdinI gaveSaNA karavAnA tyAga karI de. tRtIya gAthAkA avataraNa, tRtIya gAthA aura chAyA / prAptamaraNu mATe salekhanA karavAvALA munie mukhyarUpathI krodhAdika kaSAyAne kRzarUpa bhAvasa lekhanA karavI joie. A vAta sUtrakAra pradarzita kare che-- " sad ItyAdi. " zrI AcArAMga sUtra : 3 275 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaha bhikSu alpAhArI hotA hai, kaSAyAdiko kuza karake dUsaroMke durvacanoMko saha letA hai / yadi usa bhikSuko AhAra na mile to vahu AhArakA parityAga kara detA hai / alpAhArI te muni krodhAdi kaSAyAne kRza karatAM nIca purUSAnA kulacanAne ane vyAdhinA duHkhane paNa sahana kare, ane kadAcit avyAbAdha zivasukhanA abhilASI te muni glAna banI jAya te te cAra prakAranA AhAranA parityAga karI de--salekhanAnA kramano nahI. sUtragata alpAhAra padma e pragaTa kare che ke te sAdhu salekhanAkramathI chaThTha, aThThama, Adi vidhithI tapasyA karatAM pAraNAnA divase bIjA kAI munidvArA lAvI ApavAmAM Avela AhArane paNa alpa mAtrAmAMja le che. kaSAya-emAM Sa ane Aya e be zabda che. kaSanA a saMsAra, ane AyanA atha sthAna che. saMsAranuM je sthAna che tenu nAma kaSAya che. alpa AhAra karavA te kaSAyAnA upazamanI samabhAvanAthI thAya che tA paNu kadAca tene kaSAyanA utkraya Ave te te samaye paNa durbhASita Adine sahanaja kare che. A vAta paNa ' titikSeta' A padathI pragaTa thAya che. jAyellR A kriyApada e sUcita kare che ke koI paNa sAdrArA samAnIta-lAvela bhikSA kadAca te sAdhune na maLe teA te glAna te samaya cAre prakAranA AhAranA tyAga karI de paNa salekhanAnA kramanA nahI. ** gaddAracaiva " ahiM para eva " A pada ema matAve che ke te bhakta pratyAkhyAna Adi kare tA, paraMtu evA kAyara banIne te peAtAnA salekhanAnA kramanA bhaMga na kare ke- cAlo thoDA divasa AhAra karI lau` pachI bAkI rahela salekhanA pUrNa karI laiza.' (3) (C caturtha gAthAkA avataraNa,gAthA aura chAyA / phrI paNa kahe che--nIvica' ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 276 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhanA karanevAle muniko jIvana-maraNakI abhilASAse - rahita honA cAhiye . e saMlekhanakArI sAdhu saMkhanAmAM vadhAre jIvavAnI AkAMkSA nahIM kare, sudhApariSaha AdithI trasta banI audArika zarIranA parityAgarUpa maraNanI paNa AkAMkSA na kare. arthAta-adhika jIvavAnI emaja duHkhita banIne maravAnI cAhanA na rAkhe. tathA maravA jIvavA bannemAM Asakita na kare. (9) pAMcavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA | te samaya e ke have joIe? tene uttara ApatAM sUtrakAra kahe chemannutyo' ItyAdi. saMkhanAkArI muni nirjarAkI apekSA rakhatA huA madhyastha ho kara samAdhinI paripAlanA kare, aura kaSAya evaM zArIrika upakaraNoM ko choDa kara antaHkaraNako zuddha kareA. rAga ane dveSamAM udAsIna vRttivALA, athavA jIvavAmAM ane maraNamAM paNa nirapRha, mATe ja karmonI nirjarAnI apekSAnA svabhAvavALA evA te muni maraNasamAdhinI anupAlanA kare. jIvana ane maraNamAM IcchArahita muninuM kALa paryA yathI je samaye maraNa thAya che e samayanI te muni sAvadhAna cittathI pratIkSA kare. A prakAre antaraMganI upAdhirUpa kaSAye ane bahAranI upAdhirUpa zarIra ane upakaraNa vagerene tyAga karI e muni rAga dveSathI rahita vistrotasikA-saMzayAdika deSa-rahita thaI potAnA antaHkaraNanI gaveSaNa kare. (5) - chaThI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA | pharI- jiM guvakrama" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 277 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apanI Ayuke upakramako jAna kara muni saMlekhanAkAlake bIcameM hI bhaktapratyAkhyAna kare ! pitAnI AyuSya ane kalyANanA dareka prakAranA upakramane te jANe, ane te tarata ja saMlekhanakALanA madhyavatI kALane abhyAsa kare. athavA-jyAre te pitAnA sukhamaya jIvananI sthiti purI thatI jANe, athavA-AyuSyanA pudgalene saMkucita thavAne samaya AvI cukyo che" evuM samaje tyAre te avasarajJa muni saMlekhanAnA avasaranA madhyakALamAM satvara bhaktaparijJA vagerenuM sevana karavA lAge.(6) sAtavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA saMlekhanAthI jenuM kRza zarIra zuddha che evA muni maraNakALa upasthita thatAM zuM kare? AnA uttaramAM sUtrakAra kahe che-Ame vA' ItyAdi. muni grAma athavA araNyameM prANivarjita sthaDilakA pratilekhana karake vahAM para darbhanA saMthArA bichAye. je muninuM kRza zarIra saMle khenAthI zuddha che. vasatimAM athavA jaMgalamAM prANivajIta sthAnanuM nirIkSaNa kare, ane e pachI jyAre e nizcaya thaI jAya ke A pradeza jIva-jaMtuthI rahita che, tyAre prAmAdikamAM yAcanAthI prApta karela darbha vagere ghAsane tyAM bIchAvI pitAne saMthAra taiyAra kare. (7) AThava gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA ! e muni A pachI zuM kare? Ane mATe sUtrakAra kahe che-"TINo ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 278 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muni AhArako choDa kara usa darbhasaMthArAke upara zayana kare, anukUla pratikUla sabhI pariSahoMko sahe. saMlekhanAthI :zaddha zarIravALA, traNa prakAranA ke cAre prakAranA AhAranA parityAgI, mahAvrate jeNe grahaNa karela che, samasta jIvane jeNe kSamApradAna karela che ane pite paNa pitAnA badhA pratyakSa ane pakSa denI kSamAyAcanA karela che, sukha ane duHkhamAM je samabhAvI banI cukela che, ane AtmatatvanA jJAtA hovAne kAraNe je maraNane bhaya rAkhato nathI, e te muni bIchAvavAmAM Avela saMthArAnI paDilehaNa karI pharI parimArjanA kare, e pachI te tenA upara suve. saMthAre grahaNa karela te muni upasargothI na akaLAtAM tene sahana kare. pitAnA anukUla-putra-mitra ane kuTuMbIjanenA saMsargathI Avela pariSaha ane upasargothI haSita banI tathA pratikULa-vadha-baMdhana-Akoza vagerethI utpanna tethI kopaparAyaNa banI sAdhumaryAdAnuM te ullaMghana na kare. (8) navamI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA A arthane sUtrakAra spaSTa kare che-saMsada 2" ItyAdi. usa zayyA para usa munike mAMsazoNitako kIDiyA aura gRdhra Adi pakSI pArve to unakI hiMsA na kare aura na kSatasthAnakA pramArjana hI kare ! kIDI-sarSa-uMdara-dhusa-khIsakelI-chachuMdara vagere saMsarSaNazIla prANI, gIdha vagere urvacArI jIva, siMha, vAgha, zIyALa vagere apazcArI jIva ke je mAMsa ane lehIne ja bhakSaNa karanArA che, e kadAca te sAdhunA mAMsa ane lehInuM bhakSaNa karavA Ave to te tenI hiMsA na kare, tema enA dvArA khAvAmAM AvelA zarIranA keI paNa bhAgane rajohaNAdikathI prabhAjita na kare. gIdha siMha, vAgha vagere mAMsa khAnArA che. kIDI Adi, Adi zabdathI macchara, mAkaDa, jI, lIkha vagere lehI cusanArA che. (9) zrI AcArAMga sUtra : 3 279 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI paNa-"pALA re" ItyAdi. sAdhu yaha vicAra kare ki ye prANI mere zarIrakI hiMsA karate hai ratnatrayakI to nahIM karate 1 esA vicAra kara vaha uheM nivArita na kare apanI zayyAse - kabhI dUra na jAya aura parISahopasargokA sahana kare ! A be IndriyavALA prANI mArA zarIranuM bhakSaNa karanArAM che paNa ratnatrayanuM nahIM e vicAra karI potAnA zarIranA mamatvane tyAgI te sAdhu, samAcaritagrahaNa karela abhigrahanA bhaMganA bhayathI e mAMsa-lehInuM bhakSaNa karanAra jIne dUra na kare, tema enA bhayathI pite e sthAna cheDI bIjA sthAne na jAya, tathA te sAdhu praNAtipAtAdika, athavA zabdAdika viSaya-kaSAyarUpa aneka A thI pIDAte hovA chatAM paNa te dvArA thatA pariSaha ane upasarganI pIDAne sahana kare.(10) gyArahava gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI paNa-"hiM" ItyAdi. bAhyAbhyantara granthase rahita apanI AtmAko bhAvita karate hue muni antimasvAsocchavAsaparyanta samAdhiyukta rahe . isa prakArakA muni karmaka nizeSa hone para mokSagAmI hotA hai aura yadi karma avaziSTa raha jAtA hai to devalokagAmI hotA hai . gItArtha saMyamI isa iMgita maraNako samyaka | prakArase svIkRta karatA hai . je muni AtmAthI sarvathA pRthabhUta bAhya-zarIrAdikarUpa, ane AtyaMtara-rAgAdirUpa parigrahothI pitAne bhinna mAne che, ane AvA prakAranI jenI sadAbhAvanA banI rahe che, tathA dharmadhyAna ane zukaladhyAna, A bane dhyAnamAMthI je kaI eka dhyAnathI samanvita rahe che te maraNanA avasarane pAra karanAra bane che aMtima zvAsa ane niHzvAsa sudhI samAdhi saMpanna rahe che. A rItathI maraNa karavAvALA sAdhu kamarUpa rajathI rahita banIne siddhilekamAM, athavA karmone avazeSa rahevAthI devalokamAM jAya che. ahiM sudhI bhakataparijJA nAmanA maraNanuM varNana karavAmAM Avela che. AgaLa have ardhA padyathI sUtrakAra gitamaraNanA kathanane prAraMbha kare che-prathama ItimaraNa keNa kare che? ene mATe sUtrakAra zrI AcArAMga sUtra 3 280 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahe che ke je saMyamI che, tathA je ochAmAM ochA navapUrvanA jANakAra hAya che teja tene a`gIkAra kare che-khIjA muni nahIM. AmAM paNa salekhanA ane ghAsanA saMthArA vagerenI vidhi pahelAMnI mAphaka jANavI joI e. (11) bArahavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / A maraNanI bIjI paNa vidhi kahe che-- anya se? ItyAdi. yaha iMgiNatamaraNarUpa dharma bhagavAn mahAvIrane kahA hai, yaha maraNa bhaktaparijJAmaraNase bhinna hai / isa maraNakA abhilASI muni zarIrake Avazyaka kArya ko choDa kara anya sabhI kAryo ko choDe / jJAtaputra zrI mahAvIra dvArA kevaLajJAnarUpI AleAkavazathI ( prakAzavaDe ) sArI rIte jANavAmAM Avela te IMgitamaraNarUpa dharma bhakatapratyAkhyAna vagere maraNathI judA prakAranuM che. A maraNanI paNa dIkSA grahaNa karavI, salekhanA vagerenuM dhAraNa karavuM vagere vidhi pahelAnI mAphkaja samajavI joI e. iMgita maraNanA abhilASI munie samasta upakaraNanA parityAga karI stha MDilanuM nirIkSaNa, tenuM saMmAna, pApAnI AlAcanA temaja pratikramaNa karI pAMca mahAvratAne punaH grahaNa kare. anna vage2e echuM karatA jAya ane chevaTe tenA sapUrNa tyAga kare, ane grAmAkithI ghAsanI yAcanA karI ekAnta sthAnamAM, nirjIva sthAna upara sathAro karI e upara besI khamata-khAmaNA karI sthira banI jAya. IMgitamaraNane IcchanAra muni mana vacana ane kAyAthI karelA, karAyelA, ane anumedana ApelA peAtAnA zArIrika Avazyaka kAryAM sivAya khIjA avayavonA saMcAra karavArUpa praticAranA tyAga karI de. uttana-parivartanarUpa kAyavyAMpArAdika te karI zake che. (12) terahavIM gAthAkA avatara, gAthA aura chAyA / sUtrakAra vAra MvAra prANIyAnA prANAnI rakSAnI AvazyakatA pragaTa karIne sUtra kahe che--ritruTa ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 281 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaha muni dUrvAdi haritakAyoMse yukta sthAnoM para nahIM baiThe, haritakAyarahita sthAnapara zayana kare, AhAra choDakara cupacApa sabhI parISahalapasargo ko sahe / te bhikSu je pradezamAM lIlA darbha AdinA aMkura hoya tevA pradezamAM na bese, jyAM lIlA danA aMkura na heAya tyAM bese uThe ane suve. cAra prakAranA mahAranA parityAgI e sAdhu pariSaddha ane upasatAthI upadravita heAvA chatAM saMthArA upara rahIne utpanna thatA pariSaddha ane upasajanya bAdhAone sahana kare.(13) caudahavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / vadhu paNa rUrNitlR '--ItyAdi. indriyoMkI zakti kSINa ho jAne para yadi glAnikA anubhava hone lage to muni sAmyabhAvako dhAraNa kare, vaha muni parvatake samAna acala aura samAhitacita hove / isa prakArakA muni sarvadA anigdha hotA hai / AhAranA tyAga karI devAthI indriyA svaya' zithila manI jAya che, eTale AhAranA tyAgathI kSINuzaktivALI IndriyAthI muni jyAre glAni anubhavavA lAge e samaye te peAtAnA manano nigraha karIne samatA bhAvane dhAraNa kare -Artta dhyAnathI yukata na ane. hAtha paganA avayavonA saMkocathI jo te udveigna cittavALA thaI jAya te te ene phelAvI zake che. sutAM sutAM jo te thAkI jAya tA te uThIne besI zake che ane IMgita pradezamAM krI zake che. A prakArathI paristhitine saMbhALatAM chatAM paNa te prApta thatA maraNathI caMcaLa cittavALA manatA nathI, paraMtu parvatanI jema aDAla rahe che. kevaLa zarIrathI ja cAle che. paraMtu lIdhela samAdhithI ke jemAM teNe citta sthApita karela che tenAthI calita thatA nathI. evA sAdhu ja prazaMsA meLavanAra bane che. bhAvathI acaLa banIne ja te IMgita pradezamAM harI-rI zake che. (14) zrI AcArAMga sUtra : 3 282 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pandrahanI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA! kahevAmAM AvelA arthane ja sUtrakAra pradarzita kare che-mi " ItyAdi. vaha muni usa IMgitamaraNa zarIrameM pIDA hone para usa kSetrane andarameM arthAt maryAdita bhUmimeM idhara-udhara bhramaNa kare, athavA zuSka koSake samAna nicala rahe .. te muni dehanA ati sukumAra hevAne kAraNe enA halana-calana mATe saMthArAnI AjubAju jaI zake che. tyAMthI pharI te pAchA saMthArAnA sthaLe AvI zake che. potAnA hAtha paga vagere avayavone phelAvI zake che ane tene saMkoca paNa karI zake che. iMgita-maraNa karavAmAM udyamI te sAdhu AvI pUrvokata kriyAo karI zake che. je tenAmAM zakti hoya te te pAdapapagamanamAM jema sukelAM lAkaDAMnI jema niSkriya paDyA rahe che tema te paNa A iMgitamaraNamAM niSkriya thaI rahI zake che. (15) solahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA | A prakAranI zakitanA abhAvamAM je karavA gyA chesUtrakAra tene sUtra dvArA batAve che-barakAre" ItyAdi IMgitamaraNameM munike zarIrameM jaba pIDA hove to use jo karanA cAhiye usakA kathanA beThAM beThAM munine jyAre zArIrika kaSTane anubhava thavA lAge ane e dazAmAM tene pitAnuM zarIra thAkeluM mAluma paDe che te niyamita pradezamAM saraLa gatithI harI-pharI zake che. ema karatAM karatAM paNa je te thAkI jAya te teNe eka sthAna upara besI javuM joIe. je sthAna upara pite besI gayela che tyAM te paryakAsana athavA utkaTa (ukaDu) Asana vagerethI besI zake che. je ubhA ja rahe te zrama lAgatA vaLI pharIthI harI-pharI zake che. e vakhate paNa je te thAkI jAya te aMte besI jAya ane suI paNa zake che, lAkaDInI mAphaka thaI zake che, ane te potAnA hAtha paga vagere avayavo IcchAnusAra pheravI zake che. tAtparya e che ke-je rIte suvA besavAmAM ene sukha paDe te prakAre te suI besI zake che. (16) zrI AcArAMga sUtra 3 283 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satrahavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / vadhumAM-- bhANIne ityAdi, " > isa IMgita maraNako svIkAra karanevAlA muni apanI indriyoM ko viSayoMse nivRta kare, vaha pratilekhanayogya pITha-kalAThikA anveSaNa kare / jene asaMyamI jana aMgIkAra nathI karI zakatA evA e IMgita-maraNane svIkAra karavAvALA e muni peAtAnI zrotra vagere IndriyAne manAna ane amanAnta zabda vagere viSayAmAM rAga ane dveSa nahi karatA e taraphathI haTAvI le, viSayAmAM jyAre indriyAnA rAga ane dveSa na heAya tyAre te jAte ja te taraphathI haTI jaze. te muni, jene aMdarathI ghuNu lAgela che evA pIDha-lakAdikane cheDI daI sArA majabuta chidra vagaranA pI-phalakAdikanI potAnA sahArA mATe gaveSaNA kare, je lAkaDAmAM koI kIDAnu sthAna na hoya tevA chidra vagaranA, jenI pratilekhanA vagere kriyA sArI rIte thaI zake evA pITha-phalakAdikane ja te sAdhu potAnA upayogamAM laI zake che. tenAthI bhinna eTale kIDAe pADelA chidravALA nahI, (17) aThArahavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / kIDAe pADelA chidravALA lAkaDAnA pATIyAnA upayAga pITha mATe kema na levAya ? ene zA mATe rihAra karavA joI e ? A viSayamAM kAraNu khatAvatAM sUtrakAra kahe che-- no' ItyAdi. 6 pratilekhanake ayogya pIThalakAdike grahaNase jJAnAvaraNIyAdi karmokA bandha hotA hai, ataH ese pIThaphalAdikakA grahaNa nahIM karanA cAhiye / IMgita maraNameM sthita muni grahaNa nahIM karanA cAhiye / IMgita maraNameM sthita muni apanI AtmAko kAyayoga aura manoyogase pRthak kare aura sabhI parISahopasargoko sahana kare / kIDAe kAtarelA ke temAM vAsa karela pITha-phalakAdikane peAtAnA upAgamAM levAthI vAnA jevA kaThora jJAnAvaraNIyAdika karmanA, athavA 8 avadya'----pApanA madha thAya che. aMdarathI kAhAI gayelA evA lAkaDAnA pIDhaphalakAdikanA Azaro levAthI sAdhu jJAnAvaraNIyAdika karmonA athavA pApAnA saMcaya karavAvALA mane che, A mATe tene sahArA sAdhue na zrI AcArAMga sUtra : 3 284 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ levuM joIe. utthAna, upavezana ane pArzva parivartana (paDakhuM pheravavuM) vagere kAya egathI azubha vacana vegathI temaja AdhyAna vagere yukta maneyegathI je pApanI utpattinuM kAraNa che tenAthI muni pitAnI jAtane sarvathA dUra rAkhe. e iMgita maraNamAM dhRti ane saMhananathI yukta ke jenA zubha adhyavasA varSanazIla che. ane vItarAga prabhu dvArA prarUpita padArthonA svarUpanI zraddhA karavAmAM, tenI prarUpaNuM karavAmAM ane antaraMga bhAvathI enI sparzanA karavAmAM jenuM citta lavalIna banI gayela che. jema sarSe pitAnI kAMcaLI choDI de che--enA parityAgathI sApane kaI tarehanuM saMkaTa ke saMkeca thatAM nathI. Aja rIte mAre paNa A zarIra avazya choDavA gya che A prakArane jeNe daDha nizcaya karI lIdhela che tevA muni samasta duHkhane kaI prakAranA AkaMda vagara sahana karatA rahe. "e saMpUrNa duHkhAdika paugalika zarIrane ja bAdhA kare che- dharmanuM anuSThAna karavAvALA mArA jevAnuM te e kAMI paNa bagADI zakavAnA nathI." A prakArane vicAra karI te AvelI samasta duHkhajanya vedanAone sahana karavAnA svabhAvavALA bane. (18) unnIsavI gAthAkA avataraNA, gAthA aura chAyA | ahiM sudhI igita maraNane adhikAra kahyo, have AgaLa pAdapapagamana saMthArAnA prakaraNane prAraMbha thAya che-- " ItyAdi. IMgita maraNanI apekSA zreSTha pAdapopagamana maraNameM jo muni sthita hotA hai usake sabhI aMga akaDa jAyeM to bhI vaha apane sthAnase nahIM uThe .. A sUtramAM "a" e zabda "tuM" nA arthamAM Avela che. e pApagamana saMthArAnI vidhi ke je have kahevAmAM Avaze te agAu kahevAmAM Avela bhaktaparijJA ane iginamaraNanI apekSAthI zreSThatara che. e maraNamAM paNa pravajyAgrahaNa, saMbhekhanA vagerenuM dhAraNa, A badhI vidhi iMgitamaraNanI vidhinI mAphaka ja samajavI. A kathanathI prakRta kathanamAM kaI vAta AvI? Ane uttara ApatAM sUtrakAra kahe che ke-je muni agAunI vidhi pramANe pAdapepa zrI AcArAMga sUtra : 3 285 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamananI vidhinuM pAlana kare che te muni pitAnA zarIranA mehathI taddana virakata banI siMha, vAgha, zIyALa vagere mAM sarakatabhakSaka jIve dvArA pitAnA zarIranuM mAMsa ane lehI khavAtA chatAM paNa calita banatA nathI-jarA paNa kaSTane anubhava karatA nathI, ane mRtyu AvatAM sudhI paNa te bhikSu mahAsattvabalaviziSTa hovAthI evI hAlatamAM paNa ethI acalita banI dravyathI saMthArAnA sthAnathI ane bhAvathI zubha adhyavasAyathI calita thatA nathI. arthAtuzIyALa vagere dvArA potAnA zarIranA mAMsa-lehI khavAyA chatAM paNa te bhikSu samAdhi sthAnathI bIjA sthaLe jatA nathI. (19) bIsavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pAdapopagamanamAM uttamatA batAvatAM sUtrakAra enI vidhi kahe che-"sarca ItyAdi yaha pAThapopagamana maraNa bhaktapariNA ora IMgitamaraNase zreSTha che, ataH muni pAdapopagamanamaraNa svIkAra kare ! A pAdapopagamana maraNanI vidhi prathama kahevAyela bhakataparijJA ane igita maraNathI zreSTha che, A kAraNe te uttama dharma che. iMgitamaraNamAM zarIranuM paripAlana karavAnI anumati apAyela che. athavA-IMgita maraNa pALavAvALA sAdhu potAnA zarIranI pAlanAnimitta bIjA sAdhuone anumati ApI zake che, paraMtu A maraNamAM te maraNa svIkAranAra sAdhu potAnA zarIranA parispaMda-halana -calanarUpa kriyAne paNa saMpUrNa paNe parityAgI banI jAya che. jenAM muLa tuTI gayAM evuM ukhaDI gayeluM vRkSa je rIte svayaM ceSTAthI rahita bane che -kriyAthI zUnya thaI jAya che.-cAhe tene kApI nAkhavAmAM Ave cAhe bALI nAkhavAmAM Ave, cAhe samasthAna para paDe-cAhe viSamasthAna para paDe, game tyAM paDe jemane tema paDI rahe che, niSTa rahe che-je sthAne paDayuM hoya tyAMthI eka dare paNa AgaLa vadhI zakatuM nathI. Aja pramANe A maraNane dhAraNa karanAra muni mAnavAmAM Avela che. e dehAzrita samasta kiyAethI zUnya rahe che, A viSayane zrI AcArAMga sUtraH 3 rajUrI : 3 286 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrakAra spaSTa kare che-AvA maraNane dhAraNa karavAnI bhAvanAvALA muni tAtkAlika e sthAnanI pratilekhanA karI pAdapopagamana saMthAra dhAraNa kare "vitti' A kriyApada pAdapogama prakaraNanA saMbaMdhathI enI vidhinuM paripAlana karavArUpa vihAranuM kathana kare che. arthAtu-muni pAdapagamana saMthAro enI vidhi anusAra ja dhAraNa kare. A saMthArAmAM muni eka sthAnathI bIjA sthAna upara jaI zakatA nathI A vAtane sUtrakAra "p mALe" A sUtrAzathI pradarzita kare che. te muni samasta zArIrika kriyAone nirodha hovAthI paDelA vRkSanI mAphaka eka jagyAthI bIjI jagyAe javA rUpa kiyAnA sarvathA parihArI hoya che. (20) ikkIsavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI paNa - citta tu' ItyAdi. muni caturvidhAhArako choDakara acita sthapTilameM parvatake samAna aprakampa raha kara vihita pratyupekSaNAdi kriyA karate hue sabhI prakArase zarIra mamatvakA parityAga kare ! yadi use pariSahopasargakI bAdhA upasthita ho to vicAra kare ki yaha zarIra jaba merA nahIM hai to usameM honevAlI - parISahopasargakI bAdhAse merA kyA sambandha? vAha merA kucha bhI nahIM bigADa sakatI te muni prANijya-prAsuka UDila-sthAna prApta karI tyAM potAne sthApita kare, arthAt tyAM rokAI jAya. cAra prakAranA AhAranA parityAgI ane parvata samAna acala te sAdhue bhUmi sAphasUpha karI enA upara ghAsane saMthAra kare, A rIte badhI vidhi pUrNa karyA pachI te sAdhu sarvabhAvathI zarIranuM mamatva cheDI de. e samaye kadAca tene pariSaha ane upasarga upadrava kare te tene cittamAM A prakAranA vicArathI sahana kare ke " pariva" anukULa ane pratikULa pariSaha vagere dehamAM che. " " mArI AtmAmAM nathI, jyAre A deha ja mAre nathI te pachI te saMbaMdhI A pariSaha vagere mane upadravita athavA duHkhI paNa kema karI zake? kemake AnAthI utpanna vedanAne mane te kaI anubhava ja nathI thatuM. (21) zrI AcArAMga sUtra : 3 287 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAisavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / sAdhue AvA piraSaddha keTalA samaya sudhI sahana karavA joIe? A prakAranI jIjJAsAmAM sUtrakAra kahe che- nAvaggIya 'ItyAdi. ina parISahopasargo ko to yAvajrIvana sahanA hI hai esA vicAra kara zarIra parityAganimitta, sakala zArIrika vyApArase rahita ho kara pAdapopagamanamaraNake vidhijJa vaha muni sabhI parISahopasargo ko sahe / jyAMsudhI jIve tyAMsudhI pariSaddha ane upasaga sAdhue jema bane tema sahana karavA jarUrI che " AvA vicAra karI te muni zarIrane DavA mATe kAyAkrikanA dareka vyavasAyeAthI nivRtta thatA, ane pAdapopagamana sa thArAnI ucita vidhinA parijJAnamAM ja lavalIna manatA je kAMi pariSaddha ane upasargAdika Ave tene sahana kare. (22) (C teisavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / evA viziSTa tapasvI munine joi kadAca rAjA vagere ene AmaMtraNa Ape tA enA niSedha mATe sutrakAra kahe che meipu 'ItyAdi. yaha muni ehika kAmabhogoMkA anurAgI na bane, aura mokSake svarUpakA paryAlocana kara indrAdi devapaThoMkI bhI abhilASA na kare / karmonI nirA karavAmAM tatpara evA te bhikSu aneka prakAranA kSaNabha gura evA zabdonI jALamAM na sAya. kadAca rAjA te sAdhune rAjaRddhinuM pada ApavAnuM praleAbhana ApI AmaMtraNa Ape te paNa te sAdhu AvA pralebhanamAM na sAya. sayamadvArA meAkSarUpa dhruvavaNu nA ane tenA sAdhanane vicAra karI IcchArUpI leAbha-IndrAdikanI RddhinI prAptirUpa abhilASAnuM sevana na kare enAthI na lalacAya, apitu----"I uleAgAsa sarpage 1, paralAgAsa'sarpagera, jIviyAsa savpage 3, maraNAsa sarpage 4, kAmabheAgAsa sapAgepa" ityAdi bhagavAnanA vacanathI A lAka ane paraleAka AdinI vAMcchanAnA sUtrakAre ene niSedha karela che, arthAt te paralAka AdinI paNa kadI IcchA na kare. (23) zrI AcArAMga sUtra : 3 288 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauvIsavI gAthAkA avataraNa; gAthA aura chAyA | vadhumAM A sUtrakAra pragaTa kare che-"sAhahiM ItyAdi. yadi rAjA jIvanaparyanta nirvAhake liye dhanAdika pradAna kare, aura koI deva divya zakti dene ke liye pragaTa hove to bhI muni apane tapako khaDita nahIM kare . vaha muni rAjapradata esvaryako aura devadatta divya zaktiko AtmakalyANa ke pratikUla jAnakara jJAnAvaraNIyAdi sabhI karmoko vinaSTa kare kaI rAjA vagere e bhikSA mATe enA jIvanaparyaMtanI jenAthI enI jIvana yAtrAne nirvAha sArI rIte thaI zake, tathA dAna karavA chatAM paNa je kadI ochuM na thaI zake eTaluM dravya devAnuM pralobhana daI ene AmaMtrita kare, athavA keI deva vagere enA tapane khaMDita karavA mATe kutuhalathI, virodhanI IcchAthI athavA divya riddhinA prabhanathI ene AmaMtraNa Ape tyAre e muni AvA rAja taraphanA prabhanane, tathA deva AdinA prapaMcarUpa evA divya camatkArane zraddhAnI draSTIthI na jue, emAM lolupa banI te pAtAnA tapane khaMDita na kare. A prakArano vicAra karI che mAhana ! -he zramaNa ! tame samasta ATha karmone dUra karavAmAM te zAzvata jAvajIva TakanAra arthane ane divyamAyAne anarthakAraka samaje. tAtparya e che ke rAjamAM uMcI padavI ApI artha lebhanuM pralobhana daI nimaMtraNa kare, temAM athavA devAdikanI mAyAmAM prIti ane zraddhA na rAkhanAra muni "A badhuM mekSa tathA enAM sAdhanothI virUddhanuM che" e vicAra karIne evA arthalAbha ane divya mAyAnA pralobhanamAM na phasAya. divya mAyAnuM nirIkSaNa karI te muni pitAnA manamAM e prakArane vicAra kare ke A badhuM mArI tapasyAthI pratikULa che, ane mArA tapanuM khaMDana karAvavA mATe A mAyAjALa ubhI karAI rahela che, je ema na hoya te eka sAthe ATaluM badhuM kaI rIte banI zake ? AthI cekasa che ke A badhuM mRgajaLasamAna che-AbhAsamAtra che-vAstavamAM kAMI paNa nathI. (24) paccIsavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA vadhumAM sUtrakAra pradarzita kare che-"zvahiM ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra 3 289 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcaoN prakArake zabdAdikaoNmeM athavA unake sAdhaka dhanomeM vRddhi choDa kara muni pAdapopagamana maraNase AyukAlakA pAragAmI hove . muni titikSAko utkRSTa samajha kara bhaktaparijJA, IMgitamaraNa aura pAdapopagamana, ina tInoMmeMse kisI ekako apanI zaktine anusAra | svIkAra kare; kayoM ki ye tInoM hI karmanirjarAkAraka hai aSTama udezakI samApti samasta arthasvarUpa pAMca IndrinA pAMca prakAranA zabdAdika kAmaguthI, athavA enA sAdhaka dravyasamudAyathI virakta, ane pitAnI AyunA samayane jANanAra, jeTalA kALa sudhI Ayu rahe che te AyukALa che ane AyunA pulanA vinAzanuM nAma pAra che. AgaLa kahevAmAM Avela vidhithI pAdapapagamanamAM tatpara, tathA parivadvita kalyANanA adhyavasAyavALA muni pitAnA aMtakALanA jANakAra hoya che. A prakAre pAdapapagamana saMthArAnuM kathana karI sUtrakAra have samasta maraNamAM kSetra, kALa ane purUSa-avasthAnA bhedathI samAnatAne upasaMhAra karatAM "titikad" ItyAdi sUtrAMza kahe che te muni AgaLa kahevAmAM Avela bhakatapariNA Adi maraNanA prakAra-bhedamAM anukULa ane pratiphaLa parISaha ane upasargothI AvelA duHkhane sahana karavArUpa titikSAne sarvottama jANI agAu kahevAyela e bhakataparikSA, igitamaraNa, ane pAdapipagamana, traNamAMthI kaI ekane hitakArI samaja dhAraNa kare. A traNemAM karmonI nirjarA sarvatra ekasarakhI che. "kRti trathIfma" A padone artha agAunA adhyayanamAM kahevAmAM Avela prakAra je samajavuM joIe. (25) adhyayanastha viSayoMkA upasaMhAra ! A adhyayananA viSayano upasaMhAra kare che A vimokSa nAmanA prakaraNamAM ATha moTA uddeza bharelA che. emAM varNavavAmAM Avela viSayenuM ahiM saMkSipta varNana karela che - prathama uddezamAM-pAkhaMDI mANasanI saMgatane tyAga, AvA tapa vagaranA mANa sone koI prakAranI saMmati na ApavI. (1) zrI AcArAMga sUtra : 3 29 0 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khIjA uddezamAM--zAstramAM je niSedha karavAmAM Avela che tevA anna, vastrAdino munie grahaNa na karavA joIe. ApavA IcchanAra na levAthI gusse thAya te munie na levAnuM kAraNa khulAsAthI tene samajAvI tenA gussAnu rAmana karavuM joI e, te bIjA uddezamAM khatAvela che. (ra) trIjA uddezamAMDa...DI vagerenA kAraNathI kAMpatA munivaranA zarIrane joI zakAzIla banela gRhasthanI zaMkAnu samAdhAna ceAgya samajaNathI karavuM joie A trIjA uddezamAM batAvAyuM che. (3) cothA uddezamAM----kAmane AdhIna anela lalanA (strI) jananI sAme javAmAM asamartha banelA munijana saMyamane jALavavA vaihAyasa ane gA puSTha, A maraNane vinA vilaMbe svIkArI le, paraMtu sayamathI lezamAtra haTe nahi evuM ceAthA uddezamAM kahevAela che. (4) pAMcamA uddezamAM----rAgagrasta hAlatamAM, saMyama pALavAmAM asamartha banI jAya tevA munie peAte svIkArela abhigrahanA pAlana mATe bhakataparijJA nAmanuM maraNu svIkAravuM joie, tema batAvela che. (5) chaThThA uddezamAM--ekatvabhAvanAvALu muninuM maraNu prazasta kahevAmAM Avela che. saMyama dhananuM nirmaLa manathI pAlana karavAnA bhAva samajAvavAmAM Avela che. (6) sAtamA uddezamAM--eka mAsa ke tethI vadhArAnI maryAdAvALu maraNa munijana pALe, bhale game teTalI musIbate sahevI paDe chatAM ane zaktihIna khanI jAya te chatAM saMyamathI jarA paNa vicalita na bane, chaTTha-aThThama Adi tapakramathI AhArAdika AchAM kare, ane zAstranI maryAdAmAM batAvyA pramANe sathArA karI dehanI samasta kriyAone munijana tyAgI de. (7) AAThamA uddezamAM----cirakALathI cAritrasa`panna sAdhu vRddhAvasthA ke roganA kAraNe azakta khanI gayela hAya, ane tenu zarIra pIDAthI rIkhAtu hoya tyAre te sAdhu traNa maraNamAMthI kAi eka maraNu mATe saMthArA kare ane peAtAnA janmane saphaLa banAvI bhavanA pherAne TALI de. (8) ADhamA adhyayananA AThamA uddeza - samApta ! 8-8 // A AcArAMgasUtranA vimeAkSa nAmanA AThamA adhyayananI AcAraci'tAmaNi-TIkAnA gujarAtI anuvAda sa'pUrNa ! Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama adhyayanakA pUrvokta adhyayanake sAtha sambandhapratipAdana, upadhAnazruta zabdakI vayAkhyA, adhyayanake cAro udezameM Aye hue | viSayoMkA digdarzana . navamA adhyayanane pahelo uddeza pahelAM kahevAyelA ATha adhyayane mAM je viSaya samajAvavAmAM Avela che te vIra-vardhamAna prabhue pote je kahelAM che. sAdhujane e paNa evuM ja AcaraNa karavuM joIe. A vAtane samajAvavA mATe upadhAnazrata nAmanA adhyayanane prAraMbha karavAmAM Ave che. upadhAna ane zrutanA pratibaMdhaka hevAthI A adhyayana paNa e nAmathI kahevAyela che. je pitAnI hAjarImAM karavAmAM Ave che tenuM nAma upadhAna che. e dravya ane bhAvanA bhedathI be prakAranAM che. suvAnI pathArI vageremAM avalambanarUpa esIkA vagere dravya-upadhAna che. tene ahIMyAM adhikAra nathI. sattara prakAranA saMyama ane bAhya tathA AtyaMtara tapa, e bhAva-upadhAna che. e bhAvarUpa upadhAna cAritrarUpa bhAvamAM sthiratA lAvanAra hoya che. saMyama ane tapathI jIvanI sAthe anAdikALathI lAgela karmarUpI dhuLane nAza thAya che. A kAraNe sakala karmanA kSayanA kAraNe e saMyama ane tapanA avalambanarUpa hovAthI emAM (bhAva-upadhAnamAM) upadhAnapaNAne vyapadeza thAya che. zrata paNa dravya ane bhAvanA bhedathI be prakAre che. anupayukta AtmAne je zrata che te, athavA dravyane mATe je zrata che te, athavA mithyASTiyone je zrata che te dravya-zrata che. dvAdazAMgathataviSayaka upaga che te bhAva-zrata che. upadhAna ane zrata, enuM pratipAdaka adhyayana paNa "upadhAnazrAdhyayana" A nAmathI prasiddha thayela che. A upadhAnazrAdhyayanamAM cAra uddeza che, emAM prathama uddezamAM zrI vadhamAna prabhunA vihArane, bIjA uddezamAM emanI zayyA ane Asana Adine, trIjA uddezamAM anukULa pratikULa pariSahonI sahanazIlatAne, ane cothA uddezamAM sudhA pIDAthI thayela AMtakanA sadbhAvamAM viziSTa abhigrahathI prApta AhArathI esudhAjanya pIDAnA pratikAranuM varNana che. bhagavAnanI tapazcaryAnuM varNana te e cAre udezamAM che ja. zrI AcArAMga sUtra : 3 292 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / have bhagavAnanI carcA vidhine samajAvavA mATe zrI sudharmAsvAmI jammU svAmIthI kahe che-' mahApuruM '- ItyAdi. bhagavAn mahAvIrasvAmIke caritravarNana kA prastAva / bhagavAn mahAvIsvAmI utthita ho pravrajyAkAlako jAna kara hemanta RRtumeM pravrujita hue, aura pravrajyA grahaNa kara turanta hI vahAM se vihAra kiye / prabhu pAse jevuM meM sAMbhaLyuM che tevuMja tameAne kahIza. utkRSTa vihAra svIkArI, samasta rAjacinha vigere AbharaNAnA parityAga karI, ane paMcamuSTi kezonuM laMcana karI, vastrane dharmanuM upakaraNa samajI mAtra eka ja vasa dhAraNa karI sacamanA mATe kRtAbhigraha thaI mana:paryaya jJAnanI prAptithI yukta banI jJAnAvaraNIya vagere ATha prakAranI samasta kamarUpI dhuLane uDADavA mATe, ane tInI pravRtti karavA mATe kaTibaddha thaI leAkatrayamAM prasiddha te bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe pratrajyAkALa jANI laI pratrajyAgrahaNa ane vihAra karavAnI ceAgyatAthI prasiddha evA hemanta-mAgazara mAsamAM kRSNapakSanI dazamI tithinA divase aparAGga samaye--divasanA pAchalA bhAgamAM dIkSita thaI e samaye vihAra karyAM,(1) dUsarI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / vastra dhArmika upakaraNa che" evA vicAra karI vastra dhAraNa karyo, A vAta samajAvavA mATe sUtrakAra kahe che--no vimena ' ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 293 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAne jo vastra dhAraNa kiyA thA vaha tIrthaMkaraparamparAke rakSArtha; nahIM ki hemantaRRtumeM zarIrapracchAdana nimitta / bhagavAna mahAvIre evA vicAra karyo ke A vajrathI ThaMDI ApavAmAM prasiddha evI hemantarUtumAM huM mArA zarIrane DhAMkIza nahIM. AnA upabhAgathI ThaMDInA samayamAM huM mane sukhI karavAmAM pravRtta nahIM thaIza. A prakAranI bhagavAna mahAvIranI vicAraNAnuM kAraNa e hatuM ke teo potAnA abhigaganu pAlana pUrNarUpathI nibhAvavAmAM zaktizALI hatA. e vAta 'nava' A vizeSaNu padmathI sUtrakAre prazita karela che. emanA zarIramAM eTalI zakti hatI ke jenI sAme mAgazara mahinAnI ThaMDInI zikata paNa nirbaLa khanI gaI hatI. athavA pAragaH A vizeSaNanA bIjo e paNa atha thaI zake che ke jyAre te eja bhavathI sasArarUpI athAga samudrane pAra karavAmAM samatha hatA. A samartha AtmA sAme zIta kALanI gaNatrI zuM? vastrathI zarIrane AvRta na karavAnA abhigraha bhagavAne gheADA samayane mATe niyamarUpathI aMgIkRta karela nahIM' paraMtu AjIvana e abhigraha emaNe svIkAra karyAM hatA. 66 zakA--jyAre vajrathI zarIrane AcchAdita na karavAno abhigraha bhagavAne AjIvana aMgIkRta karyAM te pachI bhagavAne vastrone kema na tajyAM ? dz uttara-zaMkA ThIka che, parantu AcAra pAlana karavA mATe ja temaNe ema karyuM. je prakAra tI karAe vasrane dharma-upakaraNarUpa mAnI grahaNa karela. A vAta ' anudhArmikam A padmathI sUtrakAre pragaTa karela che. (2) 66 "2 tIsarI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / dIkSA samaye jyAre bhagavAnanA zarIra upara caMdanAdi sugaMdhita dravyAnA lepa karavAmAM Avye A samaye tenI suga'dhathI AkarSAI bhamarAe zarIra upara besavA lAgyAM ane karaDavA lAgyAM, A vAtane samajAvatAM sUtrakAra kahe che-- 8 cattAra sAhi" ' ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 294 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAnake zarIrapara bhramarAdi prANI kucha adhika cAra mahIno taka candanAdikI gadhese AkRSTa ho kara vicarate the aura raktamAMsakI abhilASAse unake zarIrako Dasate the . thoDA adhika cAra mahinAmAM ghaNA prANIo ane ghaNI jAtanA bhamarA vagere jIva jatunI jAtiyo manane sugaMdhathI bharapura banAvI de tevI suMgadhanA lobhamAM paDI bhagavAnanA zarIra upara temaja cAre tarapha pharI vaLI gaNagaNATa zarU karI dIdho ane jANe kodhavALA banyA hoya e rIte temanA zarIra upara sugaMdha cusavAnI bhAvanAthI lohI tathA mAMsane khAvA lAgyA. (3) cauthI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA ! e vastrane bhagavAne keTalA samaya sudhI dhAraNa karyuM ? ziSyanI A jIjJAsAnuM samAdhAna karavA mATe sUtrakAra kahe che-"saMgha ItyAdi. bhagavAne eka varSase kucha adhika kAla taka vastra dhAraNa kiyA, usake bAda vastra tyAga kara ve acela ho gaye | bhagavAne ceDA adhika eka mahInAthI yukta eka varSa-eTale ceDA adhika tera mahinA sudhI te vastrane sthitakalpa samajIne rAkhyuM. A pachI teoe tene tyAga karyo ane ala-vastrarahita thayA. (4) pAMcavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI- tu nihiM ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 295 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAn jaba rAstAmeM vihAra karate the to bAlakagaNa unheM dekha kara dhUlipatthara AdikA prakSepa karate the, aura unako dekhane ke liye dUsare bAlakoMko bhI bulAte the pravezasthAnamAM sAMkaDA ane AgaLa jatAM vistRta eTale pahelA mArga upara bhagavAna IsamitipUrvaka cAlyA. ahiM "dhyAti" A kriyApada "bhagavAna IsamitithI gamana karela" A arthane baMdha karAya che, kema ke sepaga IsamitivALAnuM gamana ja dhyAna che. "cakSurAnA" A pada evuM pragaTa kare che ke bhagavAna jJAnadaSTithI upayoga sahita e mAga thI cAlyA. IsamitithI cAlavAvALAne upayoga asthira paNa thaI zake che, paraMtu bhagavAnane upayoga asthira na hatuM. A vizeSatA pragaTa karatAM "vasurAjA' A pada sUtrakAre rAkhela che. bhagavAnane A rIte vihAra karatAM joI bhayabhIta banatAM bALakoe dhuLa kAMkarA vagere temanA upara nAMkhavA mAMDayA, ane tamAsa jevAnA nimitte bIjAM bALakane paNa bolAvavA lAgyAM ane kelAhala macAvI kahevA lAgyAM ke-juo jAe A mANasa mAthe muDela evA ajaba DhaMgane che. A mANasa ahiM kayAMthI Avela che? (5) chaThI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA | pharI--" hiM" ItyAdi. bhagavAn jaba kisI vAsasthAnameM virAjate the, jahAM ki strI purUSa Adi sabhI rAtriyAsake liye Thaharate the vahAM kisI zrIdvArA prArthita hone para bhI bhagavAn unakI prArthanA svIkAra nahIM karate, api tu saMyama mArga meM apanI AtmAko sthApita kara dhyAna karate the .. AgaMtuka-mArgavahetA mANasane vasavA gya sthAnanuM nAma zayana che. A zayanamAM aneka prakAranA mANase AvI rekAya che, ane cAlyA jAya che. AvA sthAnamAM kadIka muni paNa rekAya che ane bIjA gRhasthajana ane anyatIrthika bIjA dharmavALA mANase paNa rahe che. AmAM kaI sI A sthAnamAM rokAyelA munijanathI pitAnI vaiSayika abhilASA prapaTa kare e samaye muni "strI saMyamamAgane avarodha karanAra che evuM jJa-pariNAthI jANI pratyAkhyAna-pratijJAthI ene tyAga karI de, ane enI vaiSayika-viSayasaMbaMdhI abhilASAnI pUrti na kare, A prakArathI potAnA dharmane vicAra karatAM bhagavAna mahAvIra vairAgyamArgamAM pitAne ota-prota banAvI dharmadhyAnamAM magna rahe che. (6) zrI AcArAMga sUtra 3 296 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / mAmAM cAlatAM bhagavAnane koI gRhasthajana AvIne maLe ane puchaparacha kare te paNa bhagavAnanA dhyAnano bhaMga nahiM thatA, A vAtane sUtrakAra pragaTa kare che- je ke ime ' ItyAdi. " gRhasthaloga bhagavAnke pAsa ekatrita hote to ve unakI ora lakSa na de kara apane ghyAnameM hI magna rahate / yadi ve gRhastha unase kucha pUchate to cupacApa vahAMse cala dete / ve ghyAnase kabhI bhI vicalita nahIM hote jo koI gRhastha jana AvI mAgamAM bhagavAnane maLatA te temanI sAthe bhagavAna sahuvAsa karatA na hatA ane potAnA dhyAnamAM ja magna rahetA hatA. pUchavAmAM AvatI athavA nahIM pUchavAmAM AvatI keAI paNa vAtane bhagavAna javAba ApatA nahIM-keAInI sAthe kheAlatA cAlatA nahI'. mArgomAM IyyasamitithI cAlatA rahetA. meAkSamAgathI ane dhyAnanA taraphathI teo peAtAnuM citta jA paNu khIjI tarapha pheravatA nahIM. ( 7 ) AThavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / krI--' no sura0 ItyAdi. , bhagavAnko koi abhivAdana karatA yA to ve usase prasannatA nahIM pragaTa karate the, aura yadi koi abhivAdana na kare to usa para kruddha bhI nahIM hote the / anArya dezoMmeM bhagavAn ko yadi koi tADana Adi karatA to bhI unakA bhAva kaluSita nahIM hotA / A kahevAmAM Avela ane AgaLa kahevAmAM AvanAra bhagavAnanuM caritra bIjA mANaso mATe e rItathI AcaraNa karavuM saheja nathI keAI mANasa vicAre zrI AcArAMga sUtra : 3 297 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke huM paNa A prakAre mArA jIvanane laI jAuM to e pramANe te karI zake nahIM e prakArane DhALa DhALI zake nahIM. bhagavAnanI vaMdanA karavA AvatA mANasa sAthe teo premathI bolatA nahIM; ane upalakSaNathI nahIM vAMdavAvALA upara krodha karatA nahIM. temanA upara game teTalA pratikULa ane anukULa upasarga Ave te paNa teo pitAnA dhyAnathI vicalita thatA nahIM. anArya dezadikamAM vihAra karatI vakhate dharmasaMjJAthI rahita evA hInapuNya anAryothI bhAgavAnane aneka prakAranAM kaSTa sahevAM paDelAM. daMDa vigerenI tADanAthI temaja mAthAnA vALa pakaDI kheMcavA vigerethI bhagavAnane aneka rIte duHkha pahoMcADavAmAM AvelA kAMkarA, temaja patharA vigerenA prahAro karavAmAM AvyA hatA to paNa emanA tarapha kaSAyabhAvasaMpanna nahi thayA. (8) navamI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA | pharI-"hAruM' ItyAdi, bhagavAn mahAvIrasvAmI kaThora vacanoMko sahate the, nRtya, gIta, dayuddha aura muSTiyuddha Adiko sunane aura dekhane ke liye unheM kutUhalatA nahIM hotI munizrI vardhamAna svAmI anya sAdhAraNa prANI paNa jene sahana na karI zake evA kaThora vacanenI tarapha jarA paNa dhyAna na daI samyak prakArathI sahana karavAvALA thayA-sarva prakArathI teo sahanazIla vRttinA banyA. AkhyAna(kathAvArtA) nRtya ane gItamAM teone Azcarya thayela nahIM, tema daMDayuddha ane muSTiyuddhane joI tathA sAMbhaLI romAMcita-Azcaryacakita banyA na hatA. (9) dasavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA ! pharI--vi ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 298 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAne kabhI kabhI paraspara kAmakyAmeM saMlagna sTiyoMko dekhA, parantu unhe rAga nahIM huA. bhagavAne saMyamakI ArAdhanAnimitta parISahopasargo ko kucha bhI nahIM ginA ! eka samayanI vAta che ke bhagavAna mahAvIre paraspara kAmasaMbaMdhI vArtAlApamAM strIne Asakta banelI jevA chatAM paNa e bArAmAM eo vItarAgI ja rahyA, arthAt bhagavAnanI temanA tarapha rAgarahitaja daSTi rahI. jJAtaputra bhagavAna azaraNaja rahyA-saMyamanI ArAdhanA mATe bIjAnuM zaraNa na lIdhuM, ane game tevA pratikULa ke anukULa pariSaha-dusaha duHkha AvavA chatAM paNa aDela rahyA. (10) gyArahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA bhagavAne dIkSA lIdhA pahelAM be varSathI paNa vadhAre samayathI ThaMDA pANIne tyAga karI dIdhelo, A vAta sUtrakAra pradarzita kare che-gari sA"i ItyAdi. bhagavAn sAdhika do varSa sacita jalakA parityAga kara ekatva bhAvanA bhAte aura kAMdha choDate hue, sabhyatvabhAvanA evaM zAti se yukta ho kara pravrajyA grahaNa kI.. bhagavAne be varSathI paNa vadhAre samayathI ThaMDA pANIne tyAga karI dIdhela -arthAt -ThaMDu (kAcuM) pANI pIdhela nahI. A ekatva-bhAvanAthI ke-"eka chuM ane asahAya chuM, AtmakalyANanA mArgamAM AgaLa javAvALA mArA mATe A mArgamAM keI bIje sahAyaka nathI, mAre koInI sAthe niraMtara pAramArthika saMbaMdha nathIA vicAra karI prabhu sadA ekatva bhAvanAmAM tatpara rahetA krodhakaSAyanI javALAne prabhue samAvI dIdhI hatI. samyakatvanI bhAvanAthI bhAvita prabhue Ane ja mATe zAstacitta banI dIkSA aMgIkAra karelI (sU011) bArahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI-purva 2" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra 3 299 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAn SajIvanikAyake svarUpo jAna kara unake Arambha kA parihAra karate hue vicarate the . bhagavAne pRthvIkAya, akAya, tejaskAya, vAyukAya, zaivAla ane bIjaharitAdirUpa vanaspatikAya ane trasakAya, A che kAyanA jIvene "A badhA jIvasahita che" evuM jANI sarva prakArethI enA AraMbhane parityAga karatAM karatAM ja vihAra kare. (12) terahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA bhagavAna dvArA pRthvI vigere jIvanikAyo AraMbha tajavAmAM Avele, A viSayane sUtrakAra punaH pradarzita kare che-"cAruM saMri' ItyAdi. ye pRthivI Adi SajIvanikAya sacita hai. esA vicAra kara unake svarUpa aura bheda-prabhedoMko jAna kara unake Arambha ko parivarjita karake vicarate the bhagavAna mahAvIre A pRthvI vagere SaDUchavanikAyanA jInA AraMbha parityAga e vicArIne karelo ke e badhA sacitta-sajIva che. tathA A badhAnuM svarUpa zuM che ? ene paNa sArI rIte jANI enA bheda ane prabhedane saMpUrNa rIte vicArI enA AraMbhathI rahita thaI prabhu vihAra karatA hatA. (13) caudahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA | jIvenA trasa ane sthAvararUpanA bhedane samajAvavA mATe sUtrakAra kahe che - bahu thAkA" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAvara jIva trasa hokara utpanna hote hai, aura trasa jIva sthAvara ho kara ! athavA sabhI jIva apane upArjita karmAnusAra sabhI yoniyoMmeM utpanna hote hai I pRthvI, apa, teja, vAyu ane vanaspati, A badhA sthAvarakAya ekendriya jIva che. e karmanA prabhAvathI dvIndriyAdika rUpathI parabhavamAM utpanna thaI jAya che. be Indriya, traNaIndriya, cAra Indriya, pAMca Indriya jIva e trasa che, kemake emane trasanAmakarmane udaya rahe che. A trasa jIva paNa karmanI vicitra tAthI pRthvI Adi sthAvara-ekendriya--rUpathI bIjA bhavamAM utpanna thAya che. athavA-samasta nIo jemanuM utpattisthAna che evA savanika-cAra gatimAM bhramaNa karavAvALA jIva ajJAnathI AvRta banI potapotAnA dvArA utta -grahaNa karavAmAM Avela aSTavidha karmanA prabhAvathI judA judA rUpamAM sarva nImAM jAvAvALA hoya che. tAtparya e che ke dareka enImAM rahela jIva karmanA udayathI parabhavamAM bIjI enimAM janma dhAraNa karI zake che. evuM nathI ke eka ja nimAM niyamita rUpathI te janma lete rahe. e ja kahyuM che- "rAmamirna vidhA jAti vidyA viviH maneTcce-caitra sajyanaM nAritam" i1 jagatamAM evI kaI paNa, bhUmi zuddha nathI bacI ke jyAM karmanI vicitra racanAthI yukta A jIve potAnuM nATaka na karyuM hoya. (14) pandrahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI--"mAnavaM ja ItyAdi. bhagavAnane isa prakAra samajhA ki ye mohayukta prANI dravya aura bhAva upadhise yukta ho kara karmaka prabhAvaze klezakA anubhava karate hai ! isa liye bhagavAna ne sabhI prakArake karmo kA parityAga kara diyA bhagavAna zrI vardhamAna svAmIe A vAta jANelI ke je ajJAnI prANI dravya ane bhAva upAdhithI yukta che, te karmanA prabhAva-udayathI chedAya ane bhedAya che. rAta divasa aneka kalezane anubhava karatA ja rahe che. A mATe prabhue zrI AcArAMga sUtra 3 301 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanA e vicitra prabhAvane jANI e kamanuM ane karmanA kAraNabhUta pApajanaka sAvadya vyApAranuM sadAne mATe triga ane trikaraNathI pratyAkhyAna karela. (15) solahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA | pharI-phuvi ItyAdi. bhagavAnane donoM prakArake karmoko jAnakara aura AdAnastrota, atipAtastrota aura duppaNihita manovAkkAyako karmabandhanA kAraNa jAna kara saMyamako pAlA heya ane upAdeyanA jJAnathI yukta tathA mati, mRta Adi cAra jJAnadhArI bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe eNryApathika ane sAMparAyikanA bhedathI karmonI vividhatA svayaM jANI, ane AdAnotarUpa mithyAva vagere, atiyAtasrotarUpa prANAtipAtAdi, ema ja azubha mana vacana ane kAyAne "e badhA sarva prakArathI kama bandhananA kAraNa che" AvuM jANI saMyamanuM anuSThAna-pAlana karavArUpa kriyAnuM kathana eTale AcaraNa karyuM jenAthI karmonuM baMdhana thAya che te AdAna che, ane te azubhArUpathI pravRtta banela IndrirUpa hoya che. karmonA AvavAnA mArganuM nAma strota che, te mithyAtva AdirUpa che. AdAnarUpa sotanuM nAma AdAnastrota che. (16) | satrahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA | pharI-arvatti' ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 30 2 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAnane hiMsAno sarvathA choDa kara ahiMsAnA upadeza diyA unhoMne striyoMko sakala karmabandhakA mUla samajhA, isa prakAra una bhagavAne | saMsArake yathAvasthita svarUpako dekhA | prANAtipAtarUpa pApothI rahita hevAthI zuddha, evI ahiMsAne bhagavAne svayaM anusaraNa karI, bIjAone paNa hiMsAdika kAryone tyAga karAvyo. bhagavAne sarva prakArathI kamabaMdhanuM kAraNa strI vargane pariNAthI jANa pratyAkhyAna-parijJAthI parityAga karI yathAvasthita saMsAranA svabhAvane jANI lIdhuM. (17) aThArahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA ! bhagavAnanA mULaguNanuM kathana karI have sUtrakAra uttaraguNanuM kathana kare che"" ItyAdi. ve bhagavAn AdhAkarmAdidoSayukta AhArAdiko jJAnAvaraNIyAdi kamakA bandha samajhA, isaliye unhoMne usakA sevana nahIM kiyA tathA bhagavAne pApakAraNa sadoSa annAdikako svIkAra nahIM karate hue prAsuka AhArakA sevana kiyA pUchIne athavA na pUchIne sAdhunA uddezathI je karAyela che te yathAkRta AhArAdika che, je adhaHkarmAdi dethI dUSita rahe che. bhagavAne A yathAkRta adhakarmAdiSadUSita AhAradikanuM sevana karela nathI, kAraNa ke " AvA prakAranA AhArAdikanA sevanathI AtmA karmonuM upArjana kare che, ane tene baMdha paNa kare che " evuM bhagavAne pitAnA jJAnacakSuthI joyuM. A rItanA bIjA paNa sadeSa pApakAraNavALA anna Adi vastu grahaNa karavAne bhagavAne tyAga karyo. teo phakta nirdoSa prAsuka ja AhAradika letA hatA. (18) zrI AcArAMga sUtra : 3 303 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnIsavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA ! pharI-"no vara" ItyAdi. una bhagavAnane dUsaroke vastrakA kabhI bhI sevana nahIM kiyA, dUsareke pAtram bhI unhoMne bhojana nahIM kiyA. bhagavAnuM apamAnakI gaNanA nahIM karake AhAra bananeka sthAnameM AhAra ke nimitta jAte the . bhagavAne bIjAonAM vastrone pitAnA upagamAM nathI lIdhAM. temaja bIjAne pAtramAM bhejana paNa kIdhuM nathI. pitAnA apamAnane khyAla karyA vinA bhagavAne pite saMyama ArAdhanAnA nimitta adInamana banIne gRhasthone tyAM temanA bhejanagRhe jatA hatA. AmAM bhagavAne evo khyAla nathI karyo ke AhAra levA javAmAM mAruM apamAna thAya che. AvuM karavAthIja saMyamanI sArI rIte pAlanA thAya che. evI bhAvanAthIja teo jAte AhAra levA jatA hatA. (19) bIsavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI-"mA " ItyAdi. bhagavAn azanapAnake mAtrAza the, ve kabhI bhI madhurAdirasoMmeM Asakta nahIM hue bhagavAn sarvadA apratijJa rahe . unhoM ne AMkheM kabhI bhI, nahIM dhoyI, aura na unhoM ne kabhI zarIra ko khajuAyA.. bhagavAna sadA azanAdikanuM sevana mAtrAnusAra ja karatA hatA, kema ke teo svayaM "ene keTalI mAtrAthI levAM joIe tenAthI paricita hatA, tathA prabhu kyAreya paNa kaI paNa rasamAM vRddhivALA thayA nathI. gRhastha avasthAmAM paNa teo rasamRddhithI alipta rahyA hatA. A kAraNe bhagavAne kadI koI rasa vizeSane levAnI pratijJA aMgIkRta karela na hatI. "Aja huM lADu ja khAIza" ItyAdi prakAranI pratijJA bhagavAne kadi paNa dhAraNa karela na hatI. zItaLa, paryeSita-piMDa ane junI kaLathI vagerene AhAra levAmAM te teo pratijJAvALA ja rahyA, bhagavAne pitAnI AMkhamAM paDelA rajakaNene bahAra kADhavA nimitte paNa AMkhone kadi masaLI na hatI, tema DAMsa, maccharanA kara DavAthI zarIrane kadi paNa khaMjavALela nathI. (20) zrI AcArAMga sUtraH 3 304 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ikkIsavI gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA | pharI paNa "vuM niriDyuM " ItyAdi. bhagavAn mArga meM calate hue na apanI daSTi ko tirachI karate the aura na pIche kI ora ve daSTipAta karate the, koI kucha pUchatA thA to koI uttara bhI nahIM dete the, kintu Age kI ora apane zarIrapramANa bhUmi ko dekhate hue | yatanApUrvaka vihAra karate the bhagavAna mArgamAM vihAra karatI vakhate ADuM avaLuM jotA na hatA, tema pAchaLa paNa pharIne jotA na hatA, paNa pitAnA zarIra pramANa bhUmine ja joIne cAlatA. vihAramAM koInA pUchavA upara paNa prabhu koIthI bolatA na hatA ane yatnAcArapUrvaka prabhu vihAra karatA hatA. (21) bAisavI gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA | pharI-risidaMti' ItyAdi. mArgameM calate hue bhagavAn mahAvIra zizira RtumeM vastra choDa kara, donoM bAhuoM ko kadhoM para nahIM rakha kara kintu donoM bAhuoM ko pasAra kara - parISaha ora upasargo ko sahane ke liye yatna karate the . mArUDha-vihAramAM rahetA-bhagavAne e vastrane ThaMDInA samaye tyAga karI dIdhela. ThaMDIne dUra karavA mATe teoe pitAnA bane hAthane khAMdha upara rAkhyA nathI, arthAt ThaMDIthI piDAtI vakhate loke DAbA hAthane jamaNA kAMdha para ane jamaNA hAthane DAbA kAMdha upara rAkhe che, jethI ThaMDInI pIDA ene satAvatI nathI, paraMtu prabhue ThaMDIthI bacavA vastratyAga karyA pachI paNa ema karelana hatuM, paraMtu banne hAthane uMcA karI teo zIta-pariSahane sahana karatA hatA. (22) zrI AcArAMga sUtra : 3 305 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teisavI gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA upasaMhAra karatAM kahe che-"gNa viThThI" ItyAdi, bhagavAnane isa prakAra kA AcAra kA sevana yiA | unhoMne yaha AcAra isaliye pAlA ki dUsare muni bhI isI taraha AcAra kApAlana kare udeza samApti svayaM haNavAdika kAryothI nivRtta banI bIjAone paNa mA suna- hana-"mAro nahi, mAre nahi" A prakAranuM kahIne tenAthI nivRtta karAvanAra, tathA heya ane upAdeyanA vivekathI yukata ane sarvathA aprati-nidAnarahita evA zrI vardhamAna svAmIe A pUrvokata AcAra svayaM pAlana karela. eTale A rIte bIjA mAkSasAdhaka (mekSanA abhilASI) sAdhujana paNa pitAnA samasta karmone nAza karavA mATe vicaraNa kare. arthA--evA prakArathI evI vidhinuM pAlana karI bIjA mokSAthI muni paNa pitAnA karmone nAza karavA mATe saMyamamArgamAM lavalIna bane "kRti travI" A padonI vyAkhyA agAunA adhyayanamAM kahevAyA pramANe samajavI joIe. ( 23 ) navamA adhyayanane prathama uddeza samApta che -1 che zrI AcArAMga sUtra : 3 306 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya udeza kA prathama udeza ke sAtha saMbadhapratipAdana, prathama gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA navamA adhyayanane bIjo uddeza A navamA adhyayananA prathama udezamAM zrI mahAvIra prabhunA vihAranuM varNana karavAmAM Avela che. e vihAramAM prabhunI zayyA ane Asana je prakAranAM hatAM e samajAvavA mATe sUtrakAra A bIjA u dezane prAraMbha kare che. ahiM jabUsvAmI zrI sudharmA svAmIne pUche che-"varicAsa rUM" ItyAdi. vihAra meM bhagavAnane jina Asano ko, zayyAo ko sevita kiyA unha kahe-isa prakAra jammu svAmI kA prazna | bhagavan! e te batAve ke bhagavAna zrI mahAvIre vihAra karatI vakhate je je zayyA ane AsananuM sevana karela te eka ja prakAranAM hatAM ke judA judA prakAranAM ? (1) dvitIya gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA | A rIte puchavAthI zrI sudharmAsvAmI jakhkhasvAmIne kahe che-"AvelA ItyAdi. sudharmA svAmI kA uttara--bhagavAnane vihArakAlameM zUnya gRhoMmeM, sabhAomeM, apAzAlAomeM, paNyazAlAomeM, kArakhAnAMmeM, puAla kI banI kuTiyoMmeM nivAsa kiyAA te traNa lekamAM prasiddha zrI mahAvIra bhagavAnanI zayyA ane Asana judA judA prakAranAM hatAM teo kyAreka ujaDa gharamAM, kadI sabhA-nagara athavA grAmavA sIoe lekane besavA mATe ane musApharone utaravA mATe banAvela sArvajanika ArAmagRhamAM, kyAreka para mAM, kyAre-kyAreka kaI dukAnamAM athavA luhAranI keDamAM ane kyAreka parALanI banAvelI jhuMpaDImAM nivAsa karele. " su" nI saMskRta chAyA "ddhitasthAnepu" che. Ane arthajhimiya skita, , ca, sthA=sthAna, vartAvAnA A vyutpati anusAra karmonA AdAnanuM sthAna-kArakhAnuM paNa thAya che tyAM. parALa A eka jAtanuM ghAsa che. (2) zrI AcArAMga sUtra 3 307 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIsarI gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA | pharI-"mAtA" ItyAdi bhagavAnane kabhI dharmazAlAomeM, udhAna sathita gRhoMmeM, nagara ke madhyabhAgameM, zamazAnameM, zUnyagRhameM, vRkSamUlameM nivAsa kyiA kyAreka kyAreka prabhu gAma athavA te zaheranI bahAra banelI dharmazALAomAM utaratA te kyAreka bagIcAmAM rokAtA. kyAreka nagaramAM te kayAreka smazAnamAM, kayAreka ujajaDa gharamAM te kayAreka keI vRkSanA nIce ja rahI jatA. A rIte prabhunA rekAvAnuM keI niyamita sthAna na hatuM, jyAM avasara maLatuM tyAM prAsuka sthAnamAM rokAI jatA. (3) cauthI gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA bhagavAne keTalA samaya sudhI tapa ane saMyamanI ArAdhanA karI ? A prakAranI jIjJAsAnuM samAdhAna karatAM sUtrakAra kahe che-"hiM" ItyAdi. bhagavAnane isa prakArake AvAsoMmeM kucha adhika teraha varSo taka nivAsa yiA, aura vahA~ para nidrAdipramAda aura visrotasikA se rahita bhagavAn dhyAnAvasthAmeM rahe ! bhagavAne keTalA samaya sudhI tapa ane saMyamanI ArAdhanA karI ? A prakAranI jIjJAsAnuM samAdhAna karatAM sUtrakAra kahe che-"hiM" ItyAdi. vihAra avasthAmAM zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra vastImAM 13 tera varSathI cheDo ocho samaya rahyA hatA teo rAta divasa saMyamanI ArAdhanA karatAM karatAM tapazcaryAmAM tatpara rahetA ane pramAdarahita thaI samAdhibhAvayukta dharma, dhyAnamAM sadA ekarUpa banI rahatA. (4) paoNcavI gAthA kA avataraNa,gAthA ora chAyA | pharI---"giri no ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra 3 308 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra svAmI adhika sote nahIM the, yadi nidrAAne lagatI thI to bhagavAn sAvadhAna hokara jAgate rahate the, apritijJa bhagavAn chadmasthAvasthAmeM rAtri ke antima praharameM antarmuhUrtamAtra zayana karate the. bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe kadI adhika nidrAnuM sevana karyuM nathI, arthAt teo nidrAne AdhIna banyA nathI. je samaye nidrA AvavAne samaya heya e samaye sAvadhAna banI pitAnA AtmAne tapa ane saMyamanI ArAdhanAmAM lagADI detA hatA. teo svApa-suvAnI pratijJAthI rahita hatA, chaghAvasthAnI chelI rAtre attamuhUrtakALamAtramAM svamadazI banyA. (5) | chaThThI gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA | 08 pharI -"saMyuksamAM" ItyAdi. bhagavAn mahAvIrasvAmI nidrAke doSoMko acchI taraha jAnate hue nidrA Aneke samaya uTha kara, bAhara nikala kara, eka muhUrta bhramaNa kara phira dhyAnameM baiTha jAte the.. nidrAne zrI mahAvIra prabhu karma baMdhanuM kAraNa mAnIne tene tyAga karatA hatA. jyAre nidrA AvatI to zItakAlanI rAtrImAM makAna bahAra jaI muhUrta mAtra dharmadhyAnamAM tatpara banI nidrAnA vijetA banatA. (6) sAtavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA | pharI---" hiM" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 308 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzrayasthAnoMmeM bhagavAnako bhayaMkara, aneka prakAraupasarga hue aura sAMpa, nevale tathA gIdha Adike bhI upasarga hue . zayanamAM AzrayavALA sthAnamAM zrI mahAvIra prabhu upara ghara upasarga upasthita thatA hatA. kayAreka ujajaDa gharamAM rahevAthI sarpa vagere prANI temaja smazAnamAM rahevAthI gIdha vagere pakSIthI aneka prakAranAM duHkha sahevAM paDatAM hatAM dhIra vIra evA prabhu A badhAM duHkhane sahana karatA te tyAM sudhI ke jyAre gIdha vagere pakSIye temanA zarIranA mAMsane cAMcathI cAvatA te paNa samabhAvathI badhu sahana karatA, paraMtu tenuM nivAraNa karatA nahIM. (7) AThavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI " ItyAdi. cora vyabhicArI Adi, zaktidhArI grAmarakSaka, vyabhicAriNI striyAM aura anya purUSa loga bhagavAnko upasarga karate the . cAra, vyabhicArI vigere mANasa taraphathI bhAre rItane trAsa ApavAmAM Avate, jenuM kAraNa e hatuM ke e leke bhagavAnane potapotAnA kAryomAM vidhvarUpa gaNutA, AthI teo bhagavAnane cAbakhAthI mAratA hatA. gAmanI rakSA karavAvALA paTela pasAyatA vagere leke paNa ke jenA hAthamAM zakti nAmanuM zastra rahetuM hatuM, bhagavAnane lUTArA, cera vagere mAnatA ane A kAraNe avanavIna trAsa ApatA. kaI kaI vakhata kAmathI madanamatta banelI evI strIo paNa bhagavAna pAse ekalI AvatI ane temanI pAsethI viSayabhoganI lAlasA jaNAvatI. A kAraNe AvI strIo paNa bhagavAnanI upara aneka prakAranA upadrava varasAvatI. keI purUSavarga paNa bhagavAnanuM atizaya lAvaNyamaya zarIra joI evI zaMkA dharAvatA ke "amArI strIo AmanuM lAvaNyamaya zarIra joI amArAthI virakata banI jaze kharAba vicAra manamAM lAvI emanA upara trAsa varatAvatA. (8) zrI AcArAMga sUtra : 3 310 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI-phorUcA" ItyAdi. * bhagavAn ehalaukika pAralaukika aneka prakArake upasargo ko sahate the, aura aneka prakArane surabhi-durabhigadhoM ko bhI sahate the bhagavAna AvA dukha ane upasargonI leza mAtra paravA na karatAM manuSya dvArA karAtA aneka bhayaMkara upadra, deva ane tiryathI karAtA aneka kaThera upasargo, cAhe te anukULa hoya ke pratikULa, tene sahana karatA. puSponI mALA, malIyAgirI caMdanathI utpanna sugaMdhamAM, tathAsaDelA sarpa, temaja anya marelA pazuonA saDelA zarIranI durgadhamAM, tathA mane jJa ane amane jJa IndriAnA zabdAdika viSamAM emane na te rAga hate na DheSa, teo dareka avasthAmAM samabhAvI hatA. (9) dasava gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA | pharI-maNiyAraNa" ItyAdi. bhagavAn pAMca samitiyoMse yukta hokara aneka prakArake sparzeko sahana kiye, alpabhASI bhagavAn saMyamameM arati aura viSayAnandameM rati ko dUra kara saMyamake ArAdhanameM pravRtta hue . prabhu niraMtara pAMca samitiyAnA pAlanamAM sAvadhAna rahetA, ane aneka prakAranA duHkhane sahana karatA. teo sadA hita mita ane priya vacana ja bolatA, eTale bahu ja thoDA bolatA. saMcamathI aratibhAvane ane viSayathI ratibhAvane dUra karavAmAM jAgRta rahetA. tapa ane saMyamanIja ArAdhanAmAM sadA taiyAra rahetA. (10) gyArahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA ! pharI-sa jaLachuiM" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 311 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zUnya gharoMmeM athavA nirjana pradezoMmeM loga bhagavAnse vividha prazna pUchate the, parantu bhagavAn mauna rahate the / kabhI kabhI koi koi jAra purUSa Adi A kara bhagavAnse pUchate the, parantu bhagavAn mauna rahate the, taba ve kruddha ho kara bhagavAn ko daNDa muSTi Adise tADate the;lekina bhagavAn nirvikAra ho ve kara sakha sahu lete the / bhagavAna samaya vihAramAM rahetA ane ujjaDa ghara vagere sthaLe rokAtA te e samaye mANasA AvI aneka prakAranA prazno karatA. kAi puchyuM tame kANu che ? ahiM kema rokAyA che ? kAI kAi puchatu ke tame kAMthI AvyA che ? vagere. A rIte puchanArAomAMnA keAIne paNa prabhu kAi paNa uttara ApatA nathI paraMtu mauna rahetA. Aja rIte koi koi vyabhicArI purUSa ekalA AvI bhagavAnane kAMI puche te paNa bhagavAna mauna ja rahetA, ene paNa kAMI javAma ApatA nahIM. AthI e leAkeAnA dilamAM bhagavAna pratye kaSAyapariNati jAgI jatI ane krodhayukta khanI AvA mANase bhagavAnane lAkaDIthI ke hAthathI khuba mAra mAratA, chatAM paNa bhagavAnanA dilamAM temanA pratye badale levAnI vRtti jAgatI nahIM. game tevA samaye paNa tee samAdhipUrvaka dharma dhyAnamAM ja tallIna rahI A badhA upasargAne sahana karatA, (11) bArahavIM gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA / phrI--' camattatti' ityAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 312 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAse kabhI koI pUchatA tuma kauna ho? taba bhagavAn kahate meM bhikSu huM taba ve bhagavAn ko nikala jAne ke liye kahate taba bhagavAnuM | vahAMse cale jAte yadi nahIM jAneko kahate to bhagavAn kaSAyayukta una manuSyane prati samabhAvase mauna hokara dharmadhyAnameM saMlagna rahate ! A ujajaDa gharamAM ke utarela che " e prakArathI jyAre prabhune koI puchatuM tyAre bhagavAna enI zaMkAnuM samAdhAna karavA eTale ja pratyuttara ApatA ke bhikSu chuM. A javAba pachI puchanArane AmAM koI prakArane svArtha na dekhAte te te bhagavAna sAme krodhita banI kaheto ke tame ahiMthI nIkaLI koI bIjA sthAna upara tAtkAlika cAlyA jAva. bhagavAna paNa A prakAranI enI vAtathI madhyastha bhAvayukta thaI evuM samajIne e sthAnane tyAga karatA ke "jyAM virodha karavAmAM Ave e sthAnamAM sAdhue na rokAvuM joIe. e ja sAdhune uttama AcAra che tyAMthI nIkaLI jatA. je te tyAMthI nikaLavAnuM nahi kahetA te paNa prabhu pitAnA upara kaSAyayukata thatA te mANaso pratye samabhAvI banI dhama dhyAnamAM magna rahetA. dharmadhyAnathI kadI paNa teo smRta na thatA. (12) terahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI--'vaMsine 'ItyAdi. zizira Rtu pavanake calane para kitaneka anagAra kAMpate the, kitaneka anagAra usa himavAtase bacane ke liye nirvAta sthAnakI khoja karate the . zaradInI rUtumAM ThaMDA pavananA cAlavAthI mANasenA zarIramAM ene praveza thatAM rUvADA ubhAM thaI jAya che, dAMta sAme dAMta athaDAya che, zarIramAM kaMpArI chuTe che. A rIte khubaja muzkelIthI ThaMDInuM duHkha mANasa sahana kare che. koI anagAra te A ThaMDIthI bacavA evA sthAnanI tapAsamAM rahe che ke ThaMDA vAyune saMcAra paNa na thaI zake ane ThaMDIthI ene bacAva thaI zake. (13) zrI AcArAMga sUtra : 3 31 3. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI---"saMdhANIno ItyAdi. usa himatumeM kitaneka anagAra zItanivAraNake liye saMghATI oDhate the. paratIrthika tApasAdi dhUnI jalA kara zItavAraNa karate the aura gRhastha loga vividha prakArake vastra dhAraNa karate the . kaI kaI sAdhujana ThaMDInA bacAva mATe pitA pAse rAkhelAM vastrAdikathI pitAnA zarIrane DhAMkI ThaMDIthI rakSaNa meLave che. kyAreka unI kambala oDhI le che. te kyAreka sutaranAM be vastrothI pitAnI ThaMDInuM nivAraNa karI lya che. paraMtu jyAre ThaMDIne upadrava vadhe che, tyAre unI kambala ane sutarAu vastro bheLAM karI oDhe che ane ThaMDIthI pitAnuM rakSaNa kare che. paratIrthika tApasajana te A samaye lAkaDAM bALI dhuNI dhakhAvI enI pAse besI tApe che ane e rIte kaDakaDatI ThaMDIthI potAnI rakSA kare che. dhanavALA keI gRhastho A samaye zAla duzAlA oDhIne ThaMDIthI pitAne bacAve che. (14) pannAhavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI--"tasi" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 314 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAn mahAvIrane usa zizira Rtuke himavAtameM bhI anAvRta sthAnameM hI raha kara himasparzako samabhAvase sahate the . AvA ThaMDInA samayamAM paNa zrI vIra prabhue svapna paNa e vicAra nathI karyo ke mane ke ThaMDIthI bacI zakAya tevuM sthAna maLI jAya. AvI kaDakaDatI ThaMDInA samaye paNa prabhu taddana ughADA ke jyAM cAre taraphathI ThaMDI pavana nane susavATa lAgatuM hoya tevA sthAne sthita banI yathAkhyAta caritranI ArAdhanAmAM tallIna rahI ThaMDInA upadravane sahana karatA. kayAreka kyAreka AvI kaDakaDatI ThaMDImAM rAtrInA vakhate vasatIthI bahAra nIkaLI jaI upazAMta bhAvathI ThaMDInA kaSTane sahana karatA. A sUtramAM dravika zabdane artha-"yathAkhyAta cAritranuM ArAdhana karavAvALA eve che. "TrAvaLata prathinArAnAr drA " jenAthI kamarUpa graMthIne vinAza thAya che te drava-saMyama arthAta yathAkhyAta cAritra che. A drava jenAmAM hoya che te dravika che. yathAkhyAta cAritranI ArAdhanAthI ja jIva pitAnA avaziSTa cAra aghAtiyA karmone nAza karI muktisthAna meLavavA bhAgyazALI banI rahe che, enA vagara nahIM. e zAstrasaMmata siddhAMta che. "ghovira" zabda bhIta vagerethI rahita evA sthAnane vAcaka che. e sthAna ke jene bhIta vagerene bacAva na hoya tene ughADuM sthAna kahevAmAM Ave che, kemake cAre taraphathI te bIlakula khulluM hoya che ane evA sthAnamAM cAre taraphathI moTA pramANamAM khullI havA AvatI hoya che. zamitA zabdane artha upazAMta bhAva che. rAga dveSane saMbaMdha je bhAvamAM nathI te upazAnta bhAva kahevAya che. (15) solahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA | viThThI" have sUtrakAra A udezanA arthane upasaMhAra karatAM kahe che-" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 315 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAn mahAvIrane isa prakArane duHsaha zItoMko anekabAra sahA ! bhagavAnkA udeza isameM yaha thA ki dUsare sAdhu bhI isI prakAra zItakA sahana kareM ! udeza samAsi | svayaM hananAdi kAryothI nivRtta banI bIjAone paNa mA , mA dumAre nahiM, mAre nahi" A prakAranuM kahIne tenAthI nivRtta karAvanAra, tathA heya ane upAdeyanA vivekathI yukata ane sarvathA nidAnazUnya, evA zrI vardhamAna svAmIe A pUrvokata AcAra svayaM pAlana karela, mATe A rIte bIjA mokSa sAdhaka sAdhujana paNa pitAnA samasta karmone nAza karavA mATe saMyama mArgamAM vicaraNa kare, arthAt evA prakArathI evI vidhinuM pAlana karI bIjA mokSAbhilASI sAdhujana paNa pitAnA karmone nAza karavA mATe saMyama mArgamAM lavalIna bane. "tti travI"i he jaMbU! jevuM meM bhagavAnathI sAMbhaLyuM tevuM ja kahuM chuM, pitAnI kalpanAthI nahiM (16) navamA adhyayanano bIjo uddeza samApta . 9-2 che tRtIya udezakA dvitIya udezake sAtha sambandhakathana, prathama gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA .. navamA adhyayanane trIjo uddeza. A trIjA uddezathI pahelAM bIjA uddezamAM sUtrakAre bhagavAna zrI vIraprabhunA zayana ane AsanenuM varNana karela che. te uddezamAM evuM batAvyuM che ke tevI avasthAmAM rahelA prabhue aneka prakAranA pariSaha ane upasargo sahyA che. A trIjA uddezamAM sUtrakAra e spaSTa karaze ke bhagavAne kevA kevA pariSaha ane upasargo sahana karyA che. AthI sarva prathama tRNasparza Adi pariSaho sahana karavAnA viSayanuM sUtrakAra kathana kare che-"tAre" ItyAdi. bhagavAn sarvadA sabhI prakArake sparzI ko sahate the samyagRbhAva, ane pAMca samitithI yukta te prabhu AtApanA AdinA samayamAM aneka prakAranA tRNasparzajanya kane, ThaMDInA trAsajanya duHkhane, zrI AcArAMga sUtra : 3 316 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uSNupajanya vyathAone, ane DAMsa tathA macchara AdinA karaDavAthI utpanna thatI tIvra asahya pIDAone sahana karatA hatA. (1) phI-- dvitIya gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / aha duccara0 * ItyAdi. bhagavAne duzvara lADha dezakI vajrajabhUmi aura zubhrabhUmimeM vihAra kiyA / vahAM annaprAnta zayyA AdikA unhoMne sevana kiyA / bhagavAna aneka prakAranA pariSaddha ane upasargAne sahetA sahetA vihAra karatA karatA je dezamAM praveza karavA muzkela che evA anAya lADha dezamAM pahecyA, tyAM vajrabhUmi ane zubhrabhUmi A prakAranA be bhAgeA che. bhagavAne e annemAM vihAra karyAM. A vihAramAM temane prAnta-amaneAjJa-jINu eTale paDatara evA zUnya gharomAM aneka prakAranA upadravothI yukta zayyAvasatI ane dhULa vagerethI paripUrNa evAM dhuLIyAM makAna jene tuTela phuTela kAThamALa che, ane evAMja Asana-phalaka vagere maLelAM jene prabhue samabhAvathI potAnA upayogamAM lIdhela. (2) tRtIya gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / A lADha nAmanA dezamAM bhagavAnane dhaNAM ja pratikULa upasI sahevA paDelA. A vAta khatAvavA mATe sUtrakAra kahe che--'hAardi' ItyAdi. lADha dezameM vahAMke logoMne bhagavAn ko bahuta upasarga kiye / kitaneka to bhagavAn kI tADanA karate the, aura kutte bhagavAn ko kATate the aura girA kara unake upara caDha baiThate the / A lADha nAmanA dezivazeSamAM bhagavAne aneka prakAranA upasargo sahyA. jema-te dezanA anAya manuSyAe bhagavAna upara utsuka-mazAla, daMDa, anna zastra vagerethI aneka prakAre prahAro karyAM emane mAryA-pIDhayA, tyAM temane anta prAnta AhAra maLela. tyAM kutarAoe paNu bhagavAnanA zarIrane potAnA tIkSNa zrI AcArAMga sUtra : 3 317 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAMtothI jude jude sthaLe baTakAM bharelAM. bhagavAnane jotAMja e emanA para dhasI AvatAM ane baTakA bharatAM. (3) cauthI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA | pharI--a no ItyAdi. bahuta thoDe ese loga the jo hiMsaka manuSyoMko aura kATate hue kuttoM ko rokate the; adhikatara to ese hI manuSya the jo bhagavAn ko tADana karake | unake upara kuttoM ko hulkAte the e dezamAM e koI paNa mANasa na hatuM ke je bhagavAnane mAravAvALAothI ke karaDatA kutarAothI bacAve. ulTA tyAMnA leke evI bhAvanAvALA hatA ke "A muMDita sAdhune kutarAo karaDI khAya evA vicArathI kutarAone temanA upara DacakArIne karaDAvavA mATe choDI mukatA. AvA pratikUla avasthAvALA dezamAM paNa bhagavAne cha mahinA sudhI vihAra karyo. (4) pAMcavI gAthAkA avataraNa, aura chAyA | pharI-"puttiva nA' ItyAdi. lADha dezakI vajabhUmike loga tucchaannabhojI aura krUra svabhAva ke the . vahAM para anyatairthika zramaNa lAThI aura nAlikA le kara vihAra karate the. jo ke evA prakAranA mANase ghaNu hatA te paNa bhagavAne tyAMne vihAra baMdha karela na hatuM, ane teo vAraMvAra tyAM vicaratA ane pratikUla pariSaha tathA upasargane dhairya sAthe zAnta rIte sahana karatA. vajIbhUmimAM ghaNA manuSya tucacha AhAra kare che jenAthI tenA svabhAvamAM koija bharelo rahe che. kaI paNa jAtanA kAraNa vagara paNa teo krodhayukta ja rahe che. sAdhu saMtane joI temanA upara dveSa kare che ane kutarAo vigerethI temane duHkha pahoMcADe che. zaMkA--AvI vAta che te tyAM zAkyAdika sAdhu kaI rIte vicArI zake che? zrI AcArAMga sUtra 3 318 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-te sthaLe tevA sAdhu kutarA vagerene je bhagADavA mATe ane tene mAravA mATe potAnA hAthamAM potAnA zarIrapramANe lAkaDI ane potAnA zarIrathI cAra AMgaLa moTo e daMDa rAkhe che ane vihAra kare che. zaMkA-bhagavAne paNa e dezamAM vihAra karatAM pitAnA hAthamAM daMDa-lAkaDI vagere kema na rAkhyAM? uttara-vRddha avasthA sivAya daMDa dhAraNa karavAnI AjJA bhagavAnanA zAsanamAM rahevAvALA sAdhuonA siddhAMtamAM nathI, mATe bhagavAne paNa te samaya te sthaLe daMDa vagere pAse rAkhela na hatAM. vyavahAra sUtramAM paNa e ja kahela che- "gherA zeramUvittA para raM vAve? ItyAdi. e sUtramAM "zerA" A pada regI glAna avasthAnuM upalakSaka che, mATe sthavira Adi avasthA sivAya anya avasthAomAM daMDane dhAraNa karavA e yukta mAnela nathI, kemake eka te daMDane dhAraNa kare te bIjA jIne bhayajanaka tathA hiMsAne protsAhana ApanAra che. bIjuM zAstramAM daMDa dhAraNa karavAnuM kahIM paNa vidhAna nathI. "ni sUvuM pa"i A sUtrAzathI AgaLa cAlI bhagavAne e spaSTa karela che. mATe e avasthAmAM daMDa dhAraNa kare e agya samajI vIra prabhue daMDa dhAraNa karela na hatuM. jyAre bIjA munine mATe paNa pUrvokta avasthAonA atirikta daMDa dhAraNa karavAnI vIra prabhunI AjJA nathI tyAre vicAravAnI e vAta che ke jyAM bIjAne mATe daMDa grahaNa karavAnI AjJA nathI tyAM prabhu pote daMDa zI rIte dhAraNa karI zake? je loko daMDa rAkhe che te evuM samaje che ke daMDa rAkhave te munione kahyuM che tethI sadA daMDa dhAraNa kare che. emanI e mAnyatA zAstrIya mArgathI taddana virUddhanI che te paNa daMDarAkhe che, AnuM kAraNa kevaLa prabaLa mehano vilAsaja samajavuM joIe. (5) chaThI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI--""i ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 31 9 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ usa lADhadezameM lAThI aura nAlikA le kara yadhapi anaya sairthika zramaNa vihAra karate the to bhI unheM kutte kATa lete the yaha lADha vastutaH baDA hI duzcara thA. lADha dezamAM evI baLavAna kutarA hoya che ke hAthamAM daMDa laIne ciraNa karavAvALA zAkyAdika zramaNa ene bhagADe chatAM te sAme kudIne karaDe che. agAu paNa ghaNuM zAkyAdika zramaNone e kutarAoe karaDI khAdhA che. tyAMnA gAmaDAM A kutarAothI gama rahe che eTale aparicita kaI paNa vyakti tyAM jaI zakatI nathI. (6) sAtava gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA jyAre anya sAdhujana daMDa vagerethI sajaja thaI tyAM vicaraNa kare che tyAre bhagavAna vIra prabhue tyAM vihAra kaI rIte karyo? A viSayane sUtrakAra spaSTa kare che-nidAca huM " ItyAdi. bhagavAnU lAThadezakI usa anaya bhUmimeM bhI DaMDe Adike vinA hI vicaraNa karate hue sabhI prakAra, upasargo ko sahe ! e lADha dezamAM vihAra karatI vakhate bhagavAne aneka prakAranA pariSaha ane upasargone karmonI nijerAnuM kAraNa mAnI khuba ja dhairya ane samabhAva sAthe sahana karyA. paraMtu chatAM paNa temaNe lAkaDI sarakhIe sAthe na lIdhI, enuM kAraNa prANIne abhaya ApavAnuM hatuM. je e samaye prabhu lAkaDI vagere rAkhata te anya prANIne enAthI bhaya avazya lAgata je jaina munine mATe sarvathA tyAjya che. bhagavAna zArIrika mamatvathI tadna rahita hatA. rakSAnA sAdhanane upaga to e leke kare che ke jemane bAhA padArthothI pitAnA bagADane bhaya hoya che. bhagavAna nirbhaya hatA AthI emane na anAryone bhaya thaye ke na te enA taraphathI karAyelA upasarga ane upadrane. sUtrane zabdArtha A prakArane che-zArIrika mamatAthI rahita e prabhu "jIne mArAthI bhaya na che. A abhiprAyathI daMDane athavA mana vacana ane kAyAnI azubha praNidhAnarUpa pravRttine sarvathA parityAga karI. "A badhA bAhA upasarga ane pariSaha mArA karmonI nirjarAnA sAdhaka che" e vicAra karI anAryonA saMsargathI vicalita na banatAM sahana karela. (7) zrI AcArAMga sUtra : 3 320 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA ! duSTAntadvArA sUtrakAra e ja vAtanI puSTi kare che-"nA" ItyAdi. saMgrAmake agrabhAgameM hAthI ja se zatrusenAko jIta kara usake pAragAmI hotA hai usI prakAra bhagavAna bhI parISahopasargoko jIta kara unake pAragAmI hue 1 vihAra karate hue bhagavAn kabhI 2 grAmako prApta nahIM karate the arthAt grAmase dUra araNya AdimeM sthita mArgapara hote usI samaya grAmavAsI anAryaloka Akara bhagavAnako parISahopasarga kiye . je rIte yuddhakSetramAM jema gajarAja zatrusenAne parAsta karI enI ArapAra nIkaLI jAya che. barAbara e ja rIte mahAvIra prabhu paNa lADha dezamAM pariSaha ane upasargarUpa senAne jItI enAthI pAra thayA. eka samayanI vAta che ke jyAre bhagavAna vihAra karatAM karatAM eka evA gAmamAM jaI rahyA hatA ke je cheDelA gAmathI ghaNo dUra hatuM ane jyAM agAu kadI paNa gayA na hatA. e vakhate jaMgalanA mArgathI jatAM ghaNuM anArya ke temanI pAse AvyA, ane emanA upara aneka prakAranA pariSaha ane upasarga karavA lAgyA. (8) navamI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA sUtrakAra e pariSaha ane upasargone samajAvavA mATe sUtra kahe che- "vasaMmaMta" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 321 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAn vihAra karate hue grAmaDe samIpa pahuMcate the ki grAmavAsI loga Akara unheM dar3e Adise tADita karate the aura kahate the ki yahAMse cale jAo / e gAmanA e anAya jana pAta-potAnA gharethI nIkaLI niyamita sthAna para rAkAvAnA athavA eka niyata sthAna para rahevA AdinA baMdhanathI rahIta evA bhagavAnathI ke je te samaya rahevA mATe te gAmanI tarapha AvI rahyA hatA, ane vasatImAM AvI paNa nahi zakayA te pahelAMja sAmane AvI kahevA lAgyA ke tame tAtkAlika ahIMthI bIjI jagyAe bhAgI jAe. ema kahI e lAkoe bhagavAnane lAkaDI, hAthanI muThI vagerethI khuba prahAra karelA. (9) dasavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / phrI' capujro' ItyAdi. anArya loga bhagavAn ko daNDa Adise Ahata kara hallA macAte the / prabhu jyAre rokAvA mATe e gAmanI pAse paheAMcyA tyAre eka tA e anAryoe temane gAmanI khahAra ja daMDa, muSTi vagerethI mAra mArelA, iDathI bhAlAthI mATInA DhephAthI ke ThIkarAthI mAra mArI zAnta thayA te pharI te rADe pADI pADIne kahevA lAgyA ke are bhAi ! jI e A mu MDita kevI vyakti che. (10) gyArahavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / sil-' frenfor> Scule. ', zrI AcArAMga sUtra : 3 322 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAke zarIrameM jahAM kahIM dhAva thA vahIM ye anArya loga noMcate the aura bhagavAn ke upara dhUli DAlate the e anArya lekee bhagavAnanA zarIrane pahelethI ja lAkaDIo tathA hAtha vaDe mAra mArI cIrA ujaraDAvALuM banAvI devA uparAMta kaI kaI avayavamAMthI mAMsanA lecA paNa kApI lIdhelA, A prakAranA hicakArA kRtyathI paNa na saMtoSAtAM leAhI nItaratA prabhunA zarIrane eka bAjuthI bIjI bAju DhasaraDavAnuM temaja dhuLa ane kAMkarAethI vadhu duHkhIta banAvavAnuM kareluM. (11) | bArahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI paNa--"3ArU" ItyAdi. bhagavAnko kitaneka anArya upara uThAkara paTaka dete the, kitane ka unheM Asanase girA dete the; ina sabhI upasargoko kAyotsargasthita dharmadhyAnalIna bhagavAne samatApUrvaka sahA e anAye lekene ATalethI paNa saMtoSa na thayo hoya tema bhagavAnanA kSata-vikSata banI gayelA zarIrane uMcuM upADI pheMkavAmAM paNa bAkI rAkhela nahIM. paraMtu gehika Asana, utkaMTaka (ukaDu) Asana ane vIrAsana vagerethI dhyAnastha thayelA prabhune e leke calAyamAna karI zakyA nahIM. bhagavAne A prakAranAM mAnavatAviheNuM anAryodvArA apAyelAM kaSTone kevA prakAre sahana karyA?ene joI e parathI spaSTa karatAM sUtrakAra kahe cheA badhA trAsa ane dukho bhagavAna dharma dhyAnamAM lIna hevAthI jItelA. dharmadhyAnamAM lInatA hevAthI ja kAyAnA mamatvane abhAva thAya che jyAM dharma dhyAnane sadbhAva hoya che tyAM game tevAM duHkha AvI paDe te paNa AtmA vicalita thatuM nathI. te prabhu apratijJa-game tevA AkramaNa thayA chatAM tenI sAme bacAva karavAnI ke sAmano karavAnI bhAvanAthI rahita hatA. (12) zrI AcArAMga sUtra : 3 3 23 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ terahavIM gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA / bhagavAne e anAryonAM kaThAra vacanAthI tathA mArathI utpanna thayela parISahone kaI rIte sahana karyAM ? A viSayanA khulAsA sUtrakAra dRSTAMtathI kare che-- to ItyAdi. " saMgrAma ke agrabhAgameM zUra vIra purUSake samAna bhagavAna vahA~ para mukha moDe vinA Age Age vihAra karate the / je prakAre kavaca dhAraNa karela koI eka sabaLa sainika yuddhamAM zatru taraphathI bhAlAM, taravAra vagere zastrothI thatA prahAronI tema ja tenA zarIranA mAMsanA leAcA bahAra nIkaLI jatAM tenI paNa darakAra na karatAM vijaya meLavavAmAM ja tanmaya banI zatruene harAvavAmAM ja eTale ke dhyeyanI prAptimAM ja mazagula rahe che, ane vedanAnI ke peAtAnA zarIranA lakhaDatA mAMsanA leAcAnI jarA sarakhIe paravA karatA nathI, e ja rIte e lADha dezamAM dhairya vagere sadaguNurUpa kavacathI zobhatA ane temaja mana, vacana ane kAyAnA ceAgavALA bhaga vAna mahAvIre paNa asahya evAM du:khene aDAla rahI sahana karatAM vihAra karyAM. tAtparya e ke-je rIte kavaca dhAraNa karelA cAddhAne yuddhamAM zatrue taraphathI karavAmAM AvatA prahAra-vArane bacAvatAM macAvatAM te cakro potAnA lakSathI jarA paNu vicalita anate nathI, ane a Mte vijaya prApta kare che, ThIka e ja rIte bhagavAna mahAvIra pazu e lADha dezamAM anAryoM dvArA karavAmAM Avela aneka bhaya kara upadrA AvavA chatAM paNa dhairya vagere guNAthI zobhatA zarIravALA hAvAthI AvI paDelA upadravAne sahevA chatAM peAtAnA dhama dhyAnathI leza mAtra paNa calita banela na hatA. (13) prakAranA cauThahavIM gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA / A uddezanA atha nA upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che--' sa viddI ' ityAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 324 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAn mahAvIrane isa prakAra ke upasarga parISahoM ko isaliye sahA ki dUsare muni bhI mere dekhAdekhI upasarga-parISahoM ke sahanemeM daDha raheM / uddeza samApti / A sUtranI vyAkhyA A adhyayananA pathama uddezamAM kahevAmAM AvI gaI che, mATe tyAMthI samajI levI joIe. ' vRtti traumi' AnA artha pahelAM AvI gayela che. (14) navamA adhyayananA trIjo uddeza samAsa ue u caturtha uddeza kA tRtIya udeza ke sAtha saMbandhakathana, prathama gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA / navamA adhyayananA cAthA uddeza trIjA uddezamAM bhagavAne kevA kevA pariSaddha ane upasargo sahyA tenu varNana karavAmAM Avela che. A cAthA uddezamAM bhagavAne AcarelI tapasyAnuM varNana karavAmAM Avaze. A mATe sarva prathama sUtrakAra avamaurya tapanuM kathana kare che... komoci' ItyAdi. bhagavAn avamorikA tapa karate the aura kabhI bhI cikitsA (ilAja) nahIM karavAte the / bhagavAna jo ke koI paNa vAta AdghinA prakopathI utpanna thavAvALA rogathI sA rahita hatA te paNa unAdarI tapa karatA hatA, kAraNa ke karmonI nija rAnu pradhAna tapa ja che. karmInI nirjarA sAdhana tapa vagara zrI AcArAMga sUtra : 3 325 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banI zakatI nathI. tapathI be lAbha thAya che-eka to saMcita karmonI nirA ane bIju saMvaranI prApti, A mATe mokSArthIoe mokSaprApti mATe tapazcaryA karavI joIe e anivArya che. bhagavAne paNa A abhiprAyathI tapasyA karavAmAM jarA paNa bAkI rAkhela nathI, ane vadhAremAM vadhAre tapasyA karavAmAM pote pitAnA AtmAne joDela. A bArAmAM emane aneka prakAranAM pariSaha ane upasargo sahevA paDayA je sAmAnya mANase mATe asahya hoya che. bhAvArtha-AthI e vAta jovAmAM Ave che ke jyAre keI rega vagerethI pIDA ubhI thAya che tyAre te bhukhe rahe che jethI tene roga ocho thAya, paraMtu bhagavAna te janmathI ja gAdikathI rahita hatA, te paNa tapa karavAmAM teoe jarA paNa uNapa rAkhI nathI, tenuM kAraNa phakta karmonI nirjarA karavAnuM hatuM. A prakAre khAMsI-udharasa vagerethI bhagavAna rahita hatA. temanA mATe traNa lokamAM evI kaI paNa vastu na hatI ke je temane mATe durlabha hoya, te paNa jyAre kutarAo vagere temanA upara AkamaNa karatA ane upasarga ApatA, temanA zarIra upara jhapaTa mArI karaDatA-bacakAM bharatA tyAre kaI paNa auSadhine upacAra prabhu karatA nahIM. (1) dUsarI gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA ! A vAtane vadhu spaSTa karavAmAM Ave che-saMzoLa " ItyAdi. bhagavAn kabhI bhI recana aura vamanakA auSadha nahIM liyA aura gAtrAmyajana, saMvAdana aura dattaprakSAlana nahIM kiye . bhagavAne kadI paNa saMzodhana-bastikarma--enImA athavA virecaka auSadhI vagere dvArA maLazuddhinI kriyA, kaya-ulaTI karAvanArA auSadhanA upacArathI zarIranI aMdaranA kapha vagere melane bahAra kADhave, zatapAkake sahasaMpAka telathI madana athavA caMdana, kaMku ke kezara vagerethI zarIranuM lepana, garama athavA ThaMDA pANIthI dravyasnAna karavuM, AvI badhI kiyAone bhagavAne sarvathA tyAga karyo hate, kAraNa ke A prakAranI kriyAo karavA mATe temanA AcArathI temane kalpa na hato dravyasnAna-dezasnAna tathA sarvasnAnanA bhedathI be prakAranA che. hAtha paga vagerenI zaddhinA sivAya AMkha ane tenI pApaNAnuM paNa prakSAlana karavuM e dezanAna, zrI AcArAMga sUtra : 3 326 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane samasta aMga upAMge sahita zarIranuM prakSAlana karavuM te sarva-snAna. amAsuka jalathI snAna karavAmAM akAya jenI virAdhanA thAya che, jethI snAna karanArane tapa temaja saMyamane vighAta thAya che. prAsuka jaLathI paNa snAna karavAthI jInI virAdhanA e rIte thAya che ke te pANI vahetuM-vahetuM jamInamAM samAI jAya che, temaja jamInanA chidromAM utarI jatuM hovAthI temAM rahelA cha mare che, A prakAre tenA kaSTanuM kAraNa hovAthI tevA prAsuka jaLathI karAyela snAna paNa sAdhu mATe tyAjya heya che. kahyuM paNa che- nodakaklinnagAtro'pi, snAta ityabhidhIyate / sa snAto yo damasnAtaH, sa bAhyAbhyantare zuciH // 1 // cittamantargataM duSTaM tIrthasnAna zuddhayati / zatazo'pi vapudhau taM surAbhANDamivAzuci // 2 // pharI paNa-snAna mAM , mA bathama rakRtam tasmAt kAmaM parityajya, naiva snAnti dame ratAH // 1 // pharI paNa-"mArUDhAMmA , pUrImAna te na marUA. je pApapaMkamailA, te mailA jIvaloyaMmi" // 1 // bhAvArtha-pANIne zarIra upara DhoLavuM, athavA tenAthI zarIrane chevuM tenuM nAma snAna nathI paNa evA laukika snAnathI nathI bAhya zarIranI zuddhi thatI ke nathI tema aMdaranA AtmAnI paNa, A banne prakAranI zuddhinuM kAraNa damasnAna che. pAMca Indra ane manane vaza karavAnuM nAma dama che. AthI pAMca IndriyAne vaza karavAthI zarIranI ane manane vaza karavAthI AtmAnI zuddhi thAya che. tenuM nAma atyaMtara zuddhi che. damasnAna A mATe kahevAyela che ke je prakAre jaLasnAnathI zarIra vagere upara lAgelo mela dUra thaI jAya che e prakAre A damakiyAthI Indriya vagerenI niraLa pravRttithI utpanna thayela zArIrika ane Atmika apavitratA paNa jene mela jevI mAnI levAyela che te nAza pAme che. damasnAna vinA antargata cittanI duSTatA hajAro tIrthomAM snAna karavAthI paNa nAza pAmatI nathI. je rIte dArU rAkhavAnuM kAma aneka vakhata sApha karavA chatAM paNa te tenI vAsathI mukata thaI pavitra banatuM nathI, tevI rIte bahAranA seMkaDo upAyathI chevAmAM Avela A zarIra paNa kadI pavitra thatuM nathI, mATe je sAdhu damasnAna karavAmAM masta che tevA sAdhu AvA mada ane darpakArI tathA kAmanA pradhAna kAraNabhUta A jaLasnAnathI dura rahe che. AthI ja prabhu AvI rItathI dura rahyA ane Atmika zuddhinI vRddhine mATe agresara rahyA. bhagavAne AvI rIte zarIrane sukha maLe A bhAvanAthI bIjAone prerita karI kadI paNa koIthI pitAnuM zarIra dabAvarAvyuM nahi, ane pitAnA dAMtenuM devuM eTale dAtaNa karavuM vagere paNa karela nahIM, kAraNa ke A badhI vAte jainadIkSAmAM heya-tyAjya-mAnela che. (2) zrI AcArAMga sUtra 3 3 27 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIsarI gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI- viraNa 2" ItyAdi. bhagavAn zabdAdi viSayoM se nivRta, ahiMsaka aura alpabhASI hokara virate the aura zItakAlameM vRkSa yA latAmaSTha5 kI chAyAmeM baiTha kara dharmadhyAna dhyAne the . zabdAdika pAMca IndriyenA viSayothI sarvathA virakata evA bhagavAna sadA jInI ahiMsAnA upadezaka hatA. DuM bolatA hatA. kadAca balavAne prasaMga Avate te sadA hita mita ane priya vacana kahetA hatA. kadI kadI zizira RtumAM bhagavAna vRkSa, latAmaMDapa vagerenI nIce besI dhyAnamAM lIna thatI hatA. (3) cauthI gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA . pharI paNa-"sAcA 2" ItyAdi. bhagavAn grISma RtumeM sUryAbhimukha utsuTukAsana (ukaDu Asana) se baiTha kara suryakI tApanA lete the, Ara nIrasa oThana, bera kA cUrNa, kulmASa Adi Adi se zarIranirvAha karate the . grImaRtumAM prabhu sUryanI sAme ukuTuka (ukaDu) AsanathI besI AtApanA letA hatA, tathA anta prAnta ane paryuMSita kedarAnuM anna vagere, boranuM cUrNa vagere tathA kaLathI vagerethI potAnA zarIrane nirvAha karatA. A badhA rUkSa AhAra che. (4). pA~cavI gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA bhagavAne keTalA divasa sudhI rUkSa AhAranuM sevana karyuM? ene sUtrakAra pragaTa kare che-AyA"i ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 3 328 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAn ina nIrasa odanAdikoM ko sevita karate hue ATha mAsa bitAye, kabhI addhamAsika caturvidhAhAratyAgarUpa tapa kiyA ! bhagavAne e edana-kedrava, maMguberacurNa ane kalathI, e traNa prakAranA paSita-vAsI rUkSa AhAra je samaye gocarImAM je maLI jatuM te letA hatA. A prakAre ATha mAsa sudhI rUkSa AhAranuM sevana karyuM. bhagavAne potAnI e chavAstha avasthAmAM kadI kadI arthomAsa, agara ekamAsa Adi aneka cauvihAra tapazcaryA karI. (5) - chaThThI gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA | pharI paNa--"vi gig" ItyAdi. kabhI kabhI bhagavAna aDhAI mahIne taka, to kabhI kabhI cha mahIne taka pAnI bhI nahIM lete hue covihAra tapasyA kI, aura pAraNA ke dinameM anna prAnta odanAdi se pAraNA kiye . eTaluM ja nahI paNa kaI kaI vakhate babbe aDhI aDhI mahinA sudhI athavA cha cha mahinA sudhI cauvihAra tapasyA karIne bhagavAna tapamAM lavalIna rahyA. pAraNAnA divase anta prAnta ane vAsI odanAdinuM sevana karatA hatA. (6) sAtavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI--"jaLa rAjA' ItyAdi. bhagavAn saMyamasamAdhiko dekhate hue chaThTha, aSThama, dazama aura dvAdaza tapakA pAraNA karate the . kayAreka bhagavAna chaThTha karatA hatA, kayAreka aThama karatA hatA, kayAreka dvAdazabhakata karatA samAdhI bhAvamAM lavalIna rahetA hatA. (7) zrI AcArAMga sUtra : 3 3 29 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / pharI~ nakhvA / ' ItyAdi. bhagavAnane pApakarmokA tIna karaNatIna yogase parityAga kriyA / heya ane upAdeya tattvanA jJAtA bhagavAna mahAvIre kadi paNa pote pApakama karyo nathI, ane khIjA pAse karAvyA paNa nathI, temaja pApakarma karavAvALAnuM anu medana paNa karyuM nathI. (8) navamI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / have bhagavAnanI grAsa-eSaNAvidhine kahe che-- maM viksa 'ItyAdi. bhagavAn grAma aura nagarameM praveza karake udgamadoSa aura utpAdanAdoSa rahita zuddha AhArako grAsaiSaNAdoSakA parivarjana karate hue grahaNa karate the gAma agara nagaramAM praveza karI uddagama ane utpAdanAnA doSothI rahita zuddha AhAranI gaveSaNA karI. gaveSaNA karI khAimAM jJAnacatuSTayathI mana vacana ane kAya, A traNa caiAgonI zubhapravRttipUrvaka e AhAra ke je grAsaiSaNAnA DhoSonA parihArathI sArI rIte zuddha heAya tenu sevana kareluM. (9) dasavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / grAsa-eSaNAnI vidhinuM kathana sUtrakAra traNa gAthAothI pragaTa kare che,~~~ 'gaTTu vAyattA ' ItyAdi. 6 zrI AcArAMga sUtra : 3 330 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAn kaule aura kabUtara Adi pakSiyoMko pRthvI para AhAra ke nimitta sthita dekha kara unheM bAdhA nahIM ho, isa prakArase mArgake eka orase dhIre dhIre calate hue AhArakI gaveSaNA karate the / bhagavAna AhAra mATe je samaye vicaraNa karatA hatA e samaye bhUkhathI vyAkuLa ane tarasathI duHkhI evA kAgaDA tathA kabutare vagere jIve ke je bhUkhane saMtASavA rastAmAM jahIM kahIMthI AvI jyAM eka jagyAe maLatA hatA. ane khIjA paNa vadhu sa MkhyAmAM AvI temanI sAthe bhaLatAM hatAM. AvA pakSi uDI na jAya ane tene jarA paNu kaSTa na paheAMce A rIte saMbhALapUrvaka emanI bAjumAMthI dhIre dhIre nIkaLI jatA tAtparya e che ke--prabhu je samaye AhAra levA nIkaLatA hatA tyAre emanA javA AvavAthI kAi paNa jIvane kaSTa paheAMcatu nahIM, tyAM sudhI ke je kannutara vagere jIva mAmAM caNu caNatAM Ama-tema karatAM e samaye bhagavAna emanI najIkathI sAvadhAnIpUrvaka nIkaLI jatA. (10) gyArahavIM aura bArahavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / phrI-' anuvA ' ityAdi. brAhmaNoM yA zAkyAdi zramaNoM yA anya jIvoMkI vRtticheda nahIM ho; isa prakArase AhArakA anveSaNa karate the / A rIte brAhmaNa, zramaNa, zAkaya, AjIvaka, parivrAjaka, tApasa ane bhikSuka, AmAMthI kAIne paNa temanA taraphathI naDatara thatAM nahIM, ane akasmAt AvI caDela cAMDAla, temaja dudhanI leAbhI khIlADI, kutarA vagerene joI bhagavAna e kAI ne vighnarUpa na thatAM yatanApUrvaka dhIre dhIre nIkaLI jatA. emanA cAlavAthI kuMthavA ke kIDI, makeADI vagere sUkSma jIvAne paNa koI kaSTa thatuM nahIM. (11-12) zrI AcArAMga sUtra : 3 331 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teravI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA.. pharI-kavi (caM' ItyAdi. bhagavAnako nirdoSa AhAra jesA-kesA anta prAnta bhI milatA thA usIko le kara saMyamameM sthita rahate the, aura yadi nahAM milatA thA to ve kisIkI - nindA nahIM karate the . bhagavAne bhikSA nimitte javAnA samaye je paNa gRhasthane tyAM zuddha nirdoSa AhAra maLI jate tene grahaNa karatA, cAhe te bIlakula rUkSa paNa kema na hoya. hIMga ane jIrU vagerethI vaghArelA vyaMjanAdithI yukata emaja takra-chAsamAM paDelA maga ane caNAnI dALane bhIjAvI vATI taiyAra karavAmAM AvelA padArthanuM nAma sUcita che. bhASAmAM ene "vahIvaDA" kahevAmAM Ave che, sUcita-padathI rAyatA, karaMbA vigere paNa levAya che. zekelA caNa vagere annanuM nAma zuSka che. paryeSita (vAsI) AhArane, TADhI ane junI aDadanI dALa ane kaLathI vagerene kulmASa kahe che nIrasa dhAnyanA cekhA, athavA lAMbA vakhatathI banAvelA sakatapiMDa-bukkasa, ane yavadhAna vagere, jene bhASAmAM "navanI ghaLI kahe che, eneja pulAka kahe che. AhAramAM prabhune dahIvaDAM vagere maLI jAya te harSa nahIM ane zekelA caNA vagere zuSka padArtha maLe te keI zaka nahIM. AnAthI bIjI jAtane kaI paNa padArtha bhale maLe paNa te nirdoSa ane zuddha hoya to prabhu ene pitAnA AhAra mATe grahaNa karI letA zuddha ane nirdoSa e kaI paNa padArtha prabhu potAnA AhAra mATe grahaNa karI letA, na maLavAthI paNa saMyamathI potAnA manane calita thavA na detA. AhAra maLe te ThIka na maLe te ThIka, A rIte banemAM samabhAva rAkhatA. maLavAthI teo ApanAra gRhasthanI athavA e gAmanI prasaMzA na karatA, ane na maLatAM pitAnI ke, na ApanAra gRhasthanI athavA e gAmanI nindA na karatA. samabhAvathI saMyama mArgamAM ekacitta rahetA. (13) zrI AcArAMga sUtra : 3 332 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauThahavIM gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA / pharI pazu---- vi jJArU' ItyAdi. utkrudukAThi Asanasthita bhagavAn nirvikAra ho kara ghyAna karate the / bhagavAna mahAvIra, utkRTuka ( ukaDu ) Asana, gedAhikAAsana, ane vIrAsana, AmAMnA koI eka AsanathI virAjamAna thaI dhyAnamAM tallIna rahetA. dhyAna karatI vakhate temanuM zarIra niSkapa rahetu. mukha, netra vagere keI paNa avayavanI halana calananI kriyA thatI nahIM. zarIranI zuzrUSAnI bhAvanA emanAmAM kadI paNa thatI na hatI. sadA AtmazAntinI ja bhAvanA rAkhatA. dhyAnamAM urdhva leAka, madhyaleAka ane adheAlAka, A traNe leAkanA svarUpanA tathA pantrahavIM gAthAkA avataraNa, gAthA ora chAyA / pharI pazu--' asArUM 'ItyAdi. bhagavAn kaSAya aura vRddhi aura mamatvarahita ho kara ghyAna yAte the / bhagavAne chAsthAvasthAmeM bhI kabhI pramAda nahiM kiyA / krodha vagere kaSAya pariNatithI rahita bhagavAna mahAvIra viSayanI AsakitathI ane zabda, rUpa, ane ga Mdha vagere paulika guNAmAM mamatAthI rahIta rahI dhyAnanuM avalambana karatA. jo ke bhagavAna cAra jJAnanA dhAraka hatA AthI chadmastha avasthAmAM vartamAna hatA te paNa tapa ane saMyamamAM potAnI zAketanI sphUrti karIne teoe kevaLajJAnanI prApti sudhI ekavAra paNa pramAda sebyA nathI, jyArathI dIkSA dhAraNa karI tyArathI kevaLajJAna zrI AcArAMga sUtra : 3 333 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApta thavAnI avasthA sudhI teoe potAnI chAstha avasthAmAM paNa kaI vakhata pramAdane aMza paNa potAnI pAse AvavA dIdho nathI. kaI kaI A gAthAnA "kari mA rAjAUM" A vacanane kevaLa bhagavAnanI prazaMsApakaja mAne che. prazaMsA prAyaH vastusthitithI rikata hoya che. enuM kAraNa paNa A batAve che ke bhagavAna chalecchAdhArI hatA, pramAdasahita ane saMyamathI paNa yuta hatA. A kAraNe te loko "mavAne vukyA" evuM kahyA kare che tenuM A prakAranuM kahevuM nirmULa che satyathI rahita che. mAluma paDe che ke A prakAranI kalpanA karavAvALA mANasene AgamanuM A rahasya jANavAmAM AvyuM nathI ke samasta tIrthakara pitAnA dvArA anuSThita tapa ane saMyamanI vidhine potapotAnA gaNadharane kahe che, A prakAranuM kathana karavAne uddeza phakta eja hoya che ke bIjA mokSAbhilASI muni paNa temanA A prakAranA tapa ane saMyamanI anuSThita pravRttine sAMbhaLIne athavA jANIne muktimArgamAM utsAhazIla bane ane mukitano lAbha karatA rahe. mATe samasta AgamamAM gaNadhAree je tIrthakaronA caritranuM sUtrarUpe varNana karela che te A upadhAnazruta nAmanA adhyayanamAM anya munijananA upakAra nimitta varNana karela che. AmAM temanI prazaMsA karavAnI vAta ja kyAM che ? A viSayamAM temanI prazaMsA aMgenI kalpanA karavI bIlakula nirmaLa ja che. kahyuM paNa che- " savve titthayarA khalu, niyacariyaM jaM kahei uvahANe / gaMthati gaNaharA ta, taheva no nUNamabbhahiyaM" // 1 // A Agamaprasiddha vAta che ke potapotAnA gaNadhara pAse samasta tIrthaMkara potapotAnA caritranuM kathana kare che. te gaNadhara upadhAnamAM te caritranuM e ja rUpathI (na ochuM na vadhAre) grathana kare che. (1) A je kahevAyuM che ke bhagavAna cha lephsAvALA hatA te paNa kahevuM yukitasaMgata nathI, kAraNa ke svabhAvataH dharmaprakRtisaMpanna prabhune phakata dharmalezyA mAtrane ja sadUbhAva hoya che, pApa-vezyAne nahI. teja, padma, ane zukala, A traNa lezyAo dharmalezyA kahevAya che. kRSNa, nIla ane kApata e, adharma-lezyA (pApa-lezyA) che. e adharma-lezyAone tyAM leza mAtra paNa sabhAva dekhavAmAM Avato nathI. kemake e ja uddezamAM- " NaccA NaM se mahAvIre, No ciya pAvagaM sayamakAsI / ane iva na vAristhA, taMtti nAjulAbitathA " (1-8) A AThamI gAthA dvArA e vAta spaSTa karela che ke jyAre bhagavAne pote kadI pApa karela nathI, ane na bIjAthI karAvela, tathA karavAvALAone anudana paNa ApyuM nathI. A prakAre jyAre teo tIna karaNa ane traNa vegathI pApanA zrI AcArAMga sUtra : 3 3 34 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAgI rahyA te pachI temanAmAM pApalezyAone saMbaMdha kapita kare te bIlakula mUrkhatApUrNa che. A mATe e vAta avazya mAnavI joIe ke bhagavAnamAM adha malezyA mATe jarAsarakhue sthAna saMbhavita nathI. mavAna zukyA " A prakAranuM kahIne je e vAta siddha karavA Icche che ke bhagavAna pramAdavazathI saMyamathI smalita thayA che. A kahevuM paNa eka tarehanA unmAdane pralApaja che, kemake-"jIsamatho lava para kAmamALo mArca sapi kutrithA" mAlUma thAya che ke AvuM AgamanuM vacana tenI draSTImAM AvyuM nathI, nahIM te te A prakArane vyartha pralApa na karata. AvI rIte jANyA pachI paNa je potAnI haThAgrahatA na choDe te tene mATe kahevAnuM zuM hoya ? evA jIva prabaLa mehathI aMdha banela che, je jANIbujIne paNa vAstavika vastusthitithI ajANa rahe che. evA ive upara samyagdachI jIva kevaLa dayA sivAya potAnA taraphathI bIjuM zuM karI zake ? have A viSayamAM adhika kahevAnI jarUrata nathI. (15) solahavI gAthAkA avataraNa, gAthA aura chAyA pharI paNa-rameva ItyAdi. mAyArahita bhagavAn svayamevasaMsArakA svarUpa jAnakara svayaM saMbuddha ho tIrthapravartana ke liye udhata hue . bhagavAn karmo ke kSayopazama, upazama aura kSaya se samudbhUta Atmazodhi dvArA manovAkkAyayoga ko sthira rakha kara, kaSAyAgni ke prazamana se zItIbhUta hokara mAvajIva pA~ca samiti aura | tIna guti se yukta rahe.. mAyAcArInI pravRttithI sarvathA rahita bhagavAna mahAvIre potAnI jAte A saMsAranuM svarUpa bhalI-bhAMtithI jANa parityAga karyo. teoe saMsAranI asAratAne pATha bIjA keI pAsethI zIkhela na hatA. kemake tIrthakara svayaM buddha hoya che. sAMsArika asAratA cittamAM caDatAM dIkSAnA bhAva thatAM ja lokAntika devenuM zIdhra Agamana thAya che. e AvIne prabhuthI tIrthapravRtti karavA mATe prArthanA kare che je ke bhagavAna tIrthapravRtti karavA mATe pahelethI ja taiyAra rahe che te paNa kAMtika dene e paramparAgata nigaAcAra-che ke prabhu jyAre dIkSA levA mATe udyata heya che tyAre te AvIne potAnI paramparAgata A niganI pUrti kare che. kahyuM paNa che- zrI AcArAMga sUtra : 3 335 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'AdityAdirvibudhavisaraH sAramasyAM trilokyA, mAskandantaM padamanupamaM yacchivaM tvAmuvAca / tIrthaM nAthA'laghubhavabhayacchedi tUrNaM vidhatsve, syetadvAkyaM tvadAdhigataye nAkinAM syAnniyogaH " // 1 // he bhagava!n! sArasvata Aditya Adi ATha prakAranA leAkAMtikadeve anupama ane traNe leAkamAM sArabhUta evA zivapadma-meAkSapadma-ne prApta karavA mATe udyata taiyAra thayela ApanI pAse AvIne A prakAre prArthanA kare che ke- huM nAtha ! A sa sArarUpI mahAbhayane naSTa karavAvALA tInI Apa zIghra sthApanA kare " A prakAranI teonI prArthanA Apane mATe nivedanamAtra che, kemake Apa te svayaMbhudhdha che. te devAnA A kevaLa para'parAgata AcAra che. (1) bhagavAna pAtAnA cAritramehanIyarUpa karmanA kSayApazama, upazama ane sathA kSayathI AtmAnI zuddhi karI cAritra aMgIkAra karI, dIkSA dhAraNa karI mana, vacana ane kAyAnI pravRttine supraNidhAnayukata karatAM karatAM kaSAyarUpI agninA prazamathI atyaMta zItaLa banyA ane jIvanaparyaMta pAMca samiti ane traNa guptithI yukta zaiAbhita thayA. (16) satrahavIM gAthA kA avataraNa, gAthA aura chAyA / 46 have sUtrakAra upasaMhAra karatAM kahe che- paNa vilhI' ItyAdi. bhagavAnane isa prakAra ke AcAra kA vAraMvAra pAlana kiyA / bhagavAnane yaha AcAra isaliye pAlA ki dUsare bhI sAdhu mere dekhAdekhI isI prakAra se AcAra kA pAlana kareM / uddeza samApti A sUtranI vyAkhyA prathama uddezamAM kahevAI gayela che, eTale tyAMthI samajI levI joIe. (17) navamA adhyayananA ceAthI uddeza samApta 5 94 5 zrI AcArAMga sUtra : 3 336 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama adhyayana kA upasaMhAra aura zAstra prazasti aa. adhyayananA viSayane upasaMhAra - A aMtima slekadvArA TakIkAre A navamA adhyayananA cothA uddezamAM varNavavAmAM AvelA viSayanA upasaMhAra rUpe kathana karela che. teo batAve che ke zrI sudharmAsvAmIe pahelA uddezamAM bhagavAnanA vihAra bAbata, bIjA udezamAM emanA zayana ane Asana bAbata, trIjA u dezamAM ghora pariSaha ane upasargo sahevA bAbata, ane cothA udezamAM ghaNuM prakAranA kaThaNa abhigrahothI maLela AhAranuM varNana karela che. (1) vikrama saMvata 2002 mahAsudi 13 gurUvAra puSya nakSatramAM A TIkA pUrNa thaI che. (2) A AcArAMgasUtranA upadhAnazrata nAmanA navamA adhyayananI AcAra ciMtAmaNi-TIkAne gujarAtI anuvAda saMpUrNa 9 zrI AcArAMga sUtra : 3 3 37