Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रबोधिनी टीका पद १७ सू० १२ नैरयिकोत्पत्यादिनिरूपणम्
१७७
वज्जइ तल्ले से उबव' इत्यादि, एवमेत्र नीलकापोत तेजः पद्म शुक्ललेश्या सम्बन्धिन्यपि
व्यता अवसेया, 'वाणमंतरा जहा असुरकुमारा' वानव्यन्तरा देवा यथा असुरकुमाराः प्रतिपादितास्तथा प्रतिपत्तव्याः तथा च वानव्यन्तर विषये - 'जल्लेस्से उववज्जर, तल्ले से उबवट्ट' इत्येवं वक्तव्यम्, सर्वेषां देवानां लेश्यापरिणामरूप भवक्षयपर्यन्तं सद्भावात्,
"
गौतमः पृच्छति - ' से नूणं मंते ! तेउलेस्से जो सिए तेउलेस्सेसु जोइसिएट उवज्जइ० ?' हे भदन्त ! तत्-अथ नूनं किम् तेजोलेश्यो ज्योतिषको देव स्तेजोलेश्येनु ज्योतिष्केषु उपपद्यते, अथ च तेजोलेश्य एव ततश्चवति ? भगवानाह - 'जहेब असुरकुमारे' हो उद्वृत्त होता है, कदाचित् नीललेश्या वाला, कदाचित् कापोतलेश्या वाला' कदाचित् तेजोलेश्या वाला, कदाचित् पद्मलेश्या वाला और कदाचित शुक्ललेश्या वाला होकर उद्वृत्त होता है । कदाचित् जिस लेश्या से युक्त होकर उत्पन्न होता है उसी लेश्या से युक्त होकर उदवृत्त होता है, (कदाचित् अन्य लेश्या से युक्त होकर उद्वृत्त होता है) इत्यादि । इसी प्रकार नील, कापोत, तेज, पद्म और शुक्ललेश्या संबंधी वक्तव्यता भी जानलेनी चाहिए ।
वानव्यन्तर देवों का कथन असुरकुमारों के समान ही समझना चाहिए । अतएव वानव्यन्तरों का कथन यों समझना चाहिए कि- वानव्यन्तर देव जिस our से युक्त होकर उत्पन्न होता है, उसी लेश्या से युक्त होकर उद्वृत्त होता है, ऐसा होने का कारण यह है कि सभी देवों का लेश्या परिणाम भव के क्षय पर्यन्त एक-सा स्थिर रहता है ।
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! क्या तेजोलेश्या वाला ज्योतिष्क देव तेजोलेश्या वाले ज्योतिष्क देवों में उत्पन्न होता है ? और क्या तेजोलेश्या वाला ही च्युत होता है ?
ટાઇવાર નીલકેશ્યાવાળા, કેઇવાર કાપે તĚાવાળા, કાઈવાર તે લેશ્યાવાળા, કેાઈવાર પદ્મવેશ્યાવાળા, અને કૅઈશ્વર શુકલલેશ્યાવાળા થઇને ઉવૃત્ત થાય છે, કઈવાર જે લેશ્યાથી યુક્ત થઇને ઉપન્ન થાય છે તેજ લેશ્યાથી યુક્ત થઇને ઉત્કૃત્ત થાય છે. કોઈવાર અન્ય લેશ્યાથી યુક્ત થઈને ઉવૃત્ત થાય છે વગેરે, એજ પ્રકારે નીલ કાપાત, તેજ, પદ્મ અને શુકલલેશ્યા સંબન્ધી વક્તવ્યતા પણ જાણી લેવી જોઈ એ.
વાનભ્યન્તર દેવાનું કથન અસુર;મારેાના સમાન જ સમજવું જોઈએ. તેથી જ વાનભ્યન્તરનું કથન આમ સમજવુ જોઇએ કે વાનભ્યન્તર દેવ જે લેશ્યાર્થી યુક્ત થઈને ઉત્પન્ન થાય છે, તેજ લેશ્યાથી યુક્ત થઈને ઉવૃત્ત થાય છે, એમ કહેવાનું કારણ એ છે મધા દેવાનું' લેશ્યા પરિણામ ભવના ક્ષય સુધી એક જ જાતનુ સ્થિર રહે છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી—હે ભગવન્ ! શુ' તેોલેશ્યાવાળા જ્યેતિષ્ઠ દેવ તેોલેશ્યાવાળા જ્યાતિષ્ઠ દેવામાં ઉત્પન્ન થાય છે અને શું તેોલેશ્યાવાળાથી જ ચ્યુત થાય છે ?
५० २३
श्री प्रज्ञापना सूत्र : ४
