Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५५६
प्रज्ञापनास्त्र मेरइएणं भंते ! पंफ़प्पभापुढवी नेररइएहितो अणंतरं उव्वट्टित्ता तित्थगरत्तं लभेजा ?' हे भदन्त ! पङ्कप्रभापृथिवी नैरयिकः खलु पङ्कप्रभापृथिवी नैरपिकेभ्योऽनन्तरमुवृत्य किं तीर्थकरत्वं लभेत ? भगवानाह-'गोयमा!' हे गौतम ! 'णो इणहे समढे' नायमर्थः समर्थ:नोक्तार्थों युक्त्योपपन्नः, 'अंतकिरियं पुण करेज्जा' किन्तु-पङ्कप्रभापृथिवी नैरयिकः अन्तक्रियां-मोक्षं पुनःकुर्यात्-ल भेत, गौतमः पृच्छति-'धूमप्पभापुढवीनेरइए पुच्छा' धूमप्रभापृथिवीनैरयिकः खलु धूमप्रभापृथिवी नैरयिकेभ्योऽनन्तरमुवृत्त्य किं तीर्थकरत्वं लभेत ? इति पृच्छा, भगवानाह-'गोयमा ! हे गौतम ! 'णो इणढे समढे' नायमर्थः समर्थः-नोक्ताओं युक्त्योपपन्नः, किन्तु-'सव्वविरईपुग लभेज्जा' सर्वविरतिं पुनर्लभेत धूमप्रभापृथिवी नैरयिकः परन्तु न अन्तक्रियामपि कुर्यात्, गौतमः पृच्छति-'तमप्पभापुढवीपुच्छा' तमःप्रभापृथिवी नैरनारकों से अनन्तर उद्वर्तन करके क्या तीर्थकरत्व प्राप्त करता है ?
भगवान्-गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है अर्थात् पंकप्रभा का नारक अपने भय का त्याग करके और मनुष्य होकर भी तीर्थकरत्व प्राप्त नहीं कर सकता। हां, वह मोक्ष प्राप्त कर सकता है। __ गौतमस्वामी-हे भगवन् ! क्या धूमप्रभा पृथ्वी का नारक धूमप्रभा पृथिवी के नारकों से निकल कर तीर्थकर हो सकता है !
भगवान-हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है, किन्तु उसे सर्वविरति प्राप्त हो सकता है । तात्पर्य यह है कि धूमप्रभा पृथ्वी से निकला हुआ जीव न तीर्थकर हो सकता है और न मुक्ति प्राप्त कर सकता है अधिक से अधिक सर्वधिरति चारित्र पा सकता है।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! तमःप्रभा पृथ्वी का नारक तमःप्रभा पृथ्वी से अनन्तर उवर्तन करके क्या तीर्थकरत्व प्राप्त कर सकता है? અનન્તર ઉદ્વર્તન કરીને શું તીર્થકરત્વ પ્રાપ્ત કરે છે ?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! આ અર્થ સમર્થ નથી. અર્થાત્ પંકપ્રજાને નારક પિતાના ભવને ત્યાગ કરીને અને મનુષ્ય થઈને પણ તીર્થંકર પ્રાપ્ત નથી કરતે હા, તે મેક્ષ પ્રાપ્ત કરી શકે છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામ-હે ભગવદ્ ! ધૂમપ્રભા પૃથ્વીને નારક ધૂમપ્રભા પૃથ્વીના નારકાથી નિકળીને તીર્થકર થઈ શકે છે?
શ્રી ભગવાન -હે ગૌતમ ! આ અર્થ સમર્થ નથી, પણ તેને સર્વવિરતિ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે, તાત્પર્ય એ છે કે, ધૂમપ્રભા પૃથ્વીથી નિકળી જીવ તીર્થકર થઈ શકે છે અને મુક્તિ પ્રાપ્ત નથી કરી શકતે. અધિકથી અધિક સર્વવિરતી ચારિત્ર મેળવી શકે છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન ! તમ પ્રભા પૃથ્વીને નારક તમામભા પૃથ્વીથી અનન્તર ઉદ્દવર્તન કરીને શું તીર્થ કરવ પ્રાપ્ત કરી શકે છે?
श्री. प्रापन। सूत्र:४
