Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबाधिनी टीका पद २१ सू० १ शरीरमेदनिरूपणम्
____६११ एवम्-उरःपरिसोक्तरीत्या भुजपरिसा अपि स्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः संछिमगर्भव्युत्क्रान्तिकपर्याप्तापर्याप्ताश्चावसेयाः, 'खहयरा दुविहा' खेचराः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा-समुच्छिमा य गन्भवतिया य' तद्यथा-संमूच्छिमाश्च, गर्भव्युत्क्रान्तिकाश्च तत्र 'संमुच्छिया दुविहा पण्णत्ता' संमूच्छिमाः खेचराः पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः द्विविधाः प्रज्ञप्ताः-'पज्जत्ता अपज्जत्ताय' पर्याप्ताः, अपर्याप्ताश्च, 'गम्भवतियावि पज्जत्ता अपज्जत्ताय' गर्मव्युत्क्रान्तिका अपि खेचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः पर्याप्ताश्च अपर्याप्ताब भयन्ति, गौतमः पृच्छति-'मणूसपंचिंदिय ओरालियसरीरे णं भंते ! कइविहे पण्णते ?' हे भदन्त ! मनुष्यपश्चेन्द्रियौदारिकशरीरं खलु कतिविधं प्रज्ञप्तम् ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'दुविहे पण्णत्ते' मनुष्यश्श्चेन्द्रियौदारिकशरीरं द्विविधं प्रज्ञप्तम्, 'तं जहा-समुच्छिम मणसपंचिंदिय ओरालियसरीरेय, गम्भवकंतियमणूसपंचिंदिय ओरालियसरीरेय' तद्यथासंमूच्छिममनुष्यपञ्चेन्द्रियौदारिकशरीरञ्च, गर्भव्युत्क्रान्तिनमनुष्यपञ्चेन्द्रियौदारिकशरीरश्च, तत्र संमूच्छिम मनुष्यपश्चन्द्रियौदारिकशरीरं पर्याप्तापर्याप्तभेदाद् द्विविधम्, गौतमः पृच्छति'गम्भवकंतियमणूसपंचिंदिय ओरालियसरीरेणं भंते ! कइविहे पण्णत्ते ?' हे भदन्त ! गर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्य पञ्चेन्द्रियौदारिकशरीरं खलु कतिविधं प्रज्ञप्तम् ? भगवानाह- 'गोयमा !' हे गौतम ! 'दुविहे पण्णत्ते' गर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्य पश्चेन्द्रियौदारिकशरीरं द्विविधं प्रज्ञप्तम्, न्द्रिय तिर्यग्योनिक भी दो प्रकार के हैं-पर्याप्त और अपर्याप्त । गर्भज खेचर पंचेन्द्रिय तिर्यच भी इसी तरह पर्याप्त और अपर्याप्त के भेद से दो प्रकार के हैं !
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! मनुष्य पंचेन्द्रिय औदारिकशरीर के कितने मेद हैं
भगवान्-हे गौतम ! दो भेद हैं, यथा-संमूर्छिम मनुष्य पंचेन्द्रिय औदारिक शरीर और गर्भज मनुष्य पंचेन्द्रिय औदारिकशरीर । इनमें से संमूर्छिम मनुष्य पंचेन्द्रिय औदारिकशरीर पर्याप्त और अपर्याप्त के भेद से दो प्रकार का है।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! गर्भज मनुष्य पंचेन्द्रिय औदारिकशरीर कितने प्रकार का कहा है? છે, તે આ પ્રકારે છે–સંમમિ અને ગર્ભજ તેમનામાંથી સંઈિમ બેચર પંચન્દ્રિય તિર્યનિક પણ બે પ્રકારના છે. પર્યાપ્ત અને અપર્યાપત, ગર્ભજ ખેચર પંચન્દ્રિય તિર્યંચ પણ એવી રીતે પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્તના ભેદથી બે પ્રકારના છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્! મનુષ્ય પંચેન્દ્રિય ઓદારિક શરીરના કેટલા ભેદ છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! બે ભેદ છે, જેમકે-સંમૂર્ણિમ મનુષ્ય પંચેન્દ્રિય દારિક શરીર અને ગર્ભજ મનુષ્ય પંચેન્દ્રિય ઔદારિકશરીર, તેમાંથી સંમૂર્ણિમ મનુષ્ય પંચેન્દ્રિ ઔદ્યારિકશરીર પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્તના ભેદથી બે પ્રકારના છે."
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન! ગર્ભજ મનુષ્ય પંચેન્દ્રિય દારિકશરીર કેટલા પ્રકારના કહેલા છે ?
श्री प्रशानसूत्र:४
