Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रशापनास्त्रे सार्धानि प्रतरे प्रतरे भवति वृद्धिः ॥१॥ इतिरोत्या रत्नप्रभायाः प्रथम प्रस्तटे प्रतिपादितस्य हस्तत्रयपरिमितस्य वैक्रियशरीरावगाहनापरिमाणस्योपरि प्रस्त टक्रमेण सार्द्धषट्पश्चाशदगुल. प्रक्षेपेण प्रस्तटेषु प्रायुक्तक्रियशरीरावगाहनापरिमाणलाभो भवतीति भावः, 'तत्थ णं जा सा उत्तरवेउब्धिया सा जहण्ण अंगुलस्स संखेन्जाइमागं, उझोसेणं पण्परस धणूंसि अड्राइ ज्जाओ रयणीओ' तत्र खलु-भवधारणीयोत्तरक्रियामध्ये याऽसौ उत्तरवैक्रिया रत्नप्रभापृथिवीनैरयिकवैक्रियशरीरावगाहना भवति सा जघन्येन अङ्गुलस्य संख्येयभागमात्रम्, उत्कुष्टेन पञ्चदशधनपि सार्द्ध द्वे रत्नी भवगन्तव्या, तथा च जघन्येतागि अङ्गुलस्य संख्गेयभागमात्रमेव भवति नतु असंख्येयभागमात्रम्, प्रथमसमयेऽपि तस्या वैक्रियशरीरावगाहनाया अङ्गुलसंख्येयभागप्रमामाया एव सद्भावाद, स्थाचोक्तान्यत्रापि-"उत्तरवैक्रियातु तथाविधप्रयत्नभावादाद्यसमषेऽप्यनुलसंख्येय भागमात्रैव" इति, उत्कृष्टेन पञ्चदश धनंषि सार्द्धकहा भी है- रत्नप्रभा पृथ्वी के प्रथम पाथडे में तीन हाय की शरीर की उंचाई कही है। फिर प्रत्येक पाथडे में साढे छप्पन अंगुल उंचाई बढती जाती है।।१॥ - इस प्रकार रत्नप्रभा पृथ्वी के प्रथम पाथडे में कही हुई तीन हाथ की वैक्रिय शरीराधगाहना के परिमाण में साढे छप्पन अंगुल आगे मिलाने से पूर्वोक्त तेरहों पाथडों की अवगाहना निकल आती है ! ___ रत्नप्रभा पृथ्वी के नारकों की उत्तर वैक्रिय शरीरावगाहना जघन्य अंगुल के संख्यातवें भाग की होती है और उत्कृष्ट पन्द्रह धनुष आठारह हाथ की होती है। यहां यह ध्यान रखना है कि उत्तर वैक्रिय शरीरावगाहना जघन्य अंगुल के संख्यातवें भाग की होती है असंख्यातवें भाग की नहीं होती, क्योंकि उत्पत्ति के प्रथम समय में भी उत्तर वैक्रिय शरीरावगाहना अंगुल के संख्यातवें भाग की ही पाई जाती है। अन्यत्र भी कहा है-उत्तर वैक्रिय अवगाहना विशिष्ट प्रयत्न करने से प्रथम समय में भी अंगुल के संख्यातवें भाग मात्र ही होती है।
રત્નપ્રભા પૃથ્વીના પ્રથમ પાથડામાં ત્રણ હાથની શરીરની ઊંચાઈ કહી છે. પછી પ્રત્યેક પાથડામાં સાડા છપ્પન અંગુલની ઊંચાઈ વધતી જાય છે. ૧
એ પ્રકારે રત્નપ્રભા પૃથ્વીના પ્રથમ પાથડામાં કહેલ ત્રણ હાથની વેક્રિયશરીરવગાહનાના પરિમાણમાં સાડા છપ્પન આગળ આગળ આગળ જોડવાથી પૂર્વોક્ત તેરે પાડાની અવગાહના નિકળી આવે છે.
રત્નપ્રભા પૃથ્વીના નારકેની ઉત્તરકિયશરીરવગાહના જઘન્ય અંગુલના સંખ્યામાં ભાગની હોય છે અને ઉત્કૃષ્ટ પંદર ધનુષ તથા અઢી હાથની હોય છે. અહીં એ ધ્યાન રાખવું કે ઉત્તરક્રિયશરીરવગાહના જઘન્ય અંગુલના સંખ્યાતમાભાગની હોય છે, અસં.
ખાતમાભાગની નથી હોતી, કેમકે ઉત્પત્તિના પ્રથમ સમયમાં પણ ઉત્તવૈક્રિયશરીરવગાહના અંગુલના સંખ્યાતમાભાગની જ મળી આવે છે. અન્યત્ર કહેલું છે કે
श्री प्रशापन। सूत्र:४