Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
७९२
प्रज्ञापनासूत्रे बाह्य वेदिकान्तम् अर्व यावद् ईषत्प्रारभारापृथिवीतावत्प्रमाणा द्रष्टव्या । गौतमः पृच्छति'सणंकुमारदेवस्स णं भंते ! मारणंत्यिसमुग्घाएणं समोहयस्स तेयासरीरस्स के महालिया सरीरोगाहणा पण्णता ?' हे भदन्त ! सनत्कुमार देवस्य खलु मारणान्तिकसमुद्घातेन समवहतस्य सतः तैजसशरीरस्य किं महालया-कियविस्तारा शरीरावगाहना प्रज्ञप्ता ? भगवानाह'गोयमा !' हे गौतम ! 'सरीरप्पमाणमेत्ता विक्खंभवाहल्लेणं' शरीरप्रमाणमात्रा विष्कम्भेणउदरादि विस्तरेण, बाहल्येन-उरःपृष्ठस्थूलत्वेनेत्यर्थः शरीरावगाहना भवति 'आयामेणं जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभाग, उक्कोसेणं अहे जाव महापातालाणं दोच्चे तिभागे, तिरिय जाव सयंभूरमणे साई उडू जाव अच्चुओ कप्पो' आयामेन दैर्येण जघन्येन अङ्गुलस्यासंख्येयभागमात्रा उत्कृष्टेन अधो यावद् महापातालानां द्वितीयस्त्रिभागः, तिर्यग् यावत् स्व यम्भूरमणः समुद्रः, ऊवं यावद् अच्युतः कल्पस्तावत्प्रमाणा सनत्कुमारतेजशरीरावगाहना असेया, तथा च सनत्कुमारादयस्तथा भवनस्वाभाव्याद् एकेन्द्रियेषु विकछेन्येिषु वा नोत्पकायिक रूप में उत्पन्न होता हैं ! उस समय उसके तैजसशरीर की अवगाहना नीचे तीसरी पृथ्वी के अधस्तन चरमान्त तक, तिर्थी स्वयंभूरमणसमुद्र के बाह्य वेदिकान्त तक और उपर ईषत्प्रारभार पृथ्वी तक की होती है।
श्रीगौतमस्वामी-हे भगवन् ! मारणान्तिक समुद्घात किये हए सनत्कुमार देव के तैजसशरीर की अवगाहना कितनी महान होती है ?
भगवान्-हे गौतम ! चौडाई और मोटाई की अपेक्षा से शरीर प्रमाण और लम्बाई की अपेक्षा ले जघन्य अंगुल के असंख्यातवें भाग की होती है उत्कृष्ट नीचे महापातालकलशों के द्वितीय विभाग तक, तिर्थी स्वयंभूरमणसमुद्र तक और ऊपर अच्युत कल्प तक सनत्कुमार देव के तैजसशरीर की अवगाहना जाननी चाहिए। सनत्कुमार आदि देवभव के स्वभाव से एकेन्द्रियों में उत्पन्न नहीं होते, विकलेन्द्रियों में भी नहीं उत्पन्न होते। वे पंचेन्द्रियतिर्यचों में अथवा રૂપમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તે સમયે તેના તજસશરીરની અવગાહના નીચે ત્રીજી પૃથ્વીના અધસ્તન ચરમાન્ડ સુધી, તિઈિ સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રની બહાદિકાન્ત સુધી અને ઊપર ઈષપ્રાગ્લાર પૃથ્વી સુધીની હોય છે.
શ્રીગૌતમસ્વામી–હે ભગવન મારણાનિક સમુદ્રઘાત કરેલ સનકુમાર દેવના તેજસશરીરની અવગાહના કેટલી મોટી હોય છે?
શ્રીભગવાન-હે ગૌતમ! પહોળાઈ અને મેટાઈની અપેક્ષાએ શરીર પ્રમાણ અને લંબાઈની અપેક્ષાથી જઘન્ય અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગની હોય છે, ઉત્કૃષ્ટ નીચે મહા પાતાલકલશના દ્વિતીય વિભાગ સુધી, તિછ સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર સુધી અને ઊપર અચુત કલ્પ સુધી સનસ્કુમાર દેવના તેજસશરીરની અવગાહના જાણવી જોઈએ. સનતકુમાર આદિ દેવભવના સ્વભાવથી એકેન્દ્રિમાં ઉત્પન્ન નથી થતા. વિકલેન્દ્રિમાં પણ નથી ઉત્પન્ન
श्री. प्रशान। सूत्र:४
