Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २१ सू० ९ तैजसशरीरावगाहनानिरूपणम्
७९७ द्रष्टव्या, गौतमः पृच्छति-'गेविजगदेवस्स णं भंते ! भारणतियसाग्याएणं समोहयस्स तेयाअरीरस्सा के महालिया सरीरोगाहणा पण्णत्ता?' हे भदन्त ! ग्रैवेयकदेवस्थ खलु मारणान्तिकसमुद्घातेन समवहतस्य सतः तैजसशरीरस्य किं महालया कियदविस्तारा शरीरावगाहना प्रज्ञप्ता ? भगवानाह-'गोयमा !' हे भौतम ! 'सरीरप्पमाणमेत्ता विवखंभवाहल्लेणं' शरीरप्रमाणमात्रा विष्कम्भवाहल्येन तैजसशरीरावगाइना प्रज्ञप्ता, 'आयामेणं जहण्णेणं विज्जाहरसेढिओ, उक्कोसेणं जाव अहोलोइयगामा तिरियं जाव मणूसखेत्ते उड्डू जाव सगाई विमाणाई' आयामेन दैर्येण तु जघन्येन विद्याधरश्रेणयः, उत्कृष्टेन यावद् अधोलौकिकग्रामाः, तिर्यग् यावद् मनुष्यक्षेत्रम्, ऊर्ध्वं यावत् स्वकानि विमानानि तावत्प्रमाणा ग्रैवेयकतैजसशरीरावगाहनाऽवसेया, 'अणुत्तरोक्वाइयस्स वि एवं चेव' अनुत्तरौपपातिकस्यापि देवस्य तैजसशरीरावगाहना एचश्चैव-अवेयकदेवोक्तरीत्यैव विष्कम्भबाहल्येन शरीरप्रमाणमात्रा आयामेन जघन्यतो विद्याधरश्रेणयः, उत्कृष्टतो यावद् अधोलौकिकग्रामाः, तिर्यग यावद् मनुष्यक्षेत्रम्, उर्व देवों के तैजसशरीर की अवगाहना समझनी चाहिए। __ श्रीगौतमस्वामी-हे भगवन् मारणान्तिकसमुद्घात से समयहत अवेयक देव के तैजसशरीर की अवगाहना कितनी बडी कही गई है ?
भगवान्-हे गौतम ! विष्कंभ और याहल्य की अपेक्षा शरीर के बराबर ही तैजसशरीर की अवगाहना होती है। लम्बाई की दृष्टि से जघन्य विद्याधर श्रेणियो तक और, उत्कृष्ट नीचे अधोलौकिक ग्रामों तक, तिो मनुष्यक्षेत्र तक और ऊपर अपने-अपने विमानों तक अवेयक देवों के तेजस शरीर की अवगाहना मारणान्तिकसमुदघात के समय में होती है।
अनुत्तरोपपातिक देव के तैजसशरीर की अवगाहना भी अवेयकदेव के समान ही समझ लेनी चाहिए, अर्थात् विष्कम और बाहल्य की अपेक्षा शरीर આદિ દેના તેજસશરીરની અવગાહના સમજવી જોઈએ.
શ્રીગૌતમસ્વામી–હે ભગવન ! મારણાન્તિક સમુદ્રઘાતથી સમવહત રૈવેયક દેવના તેજસશરીરની અવગાહના કેટલી મોટી કહેલી છે?
શ્રીભગવાન -હે ગૌતમ ! વિખુંભ અને બાહથની અપેક્ષાએ શરીરની બરાબર જ તેજસશરીરની અવગાહના હોય છે. લંબાઈની દષ્ટિથી જઘન્ય વિદ્યાધર શ્રેણિ સુધી અને ઉત્કૃષ્ટ નીચે અલૌકિક ગ્રામ સુધી, તિછિ મનુષ્ય ક્ષેત્ર સુધી અને ઊપર પોતપોતાના વિમાને સુધી ગ્રેવેયક દેના તૈજસશરીરની અવગાહના મારણતિક સમુદ્દઘાતના સમયમાં થાય છે.
અનુત્તરૌપપાતિક દેવના તેજસશરીરની અવગાહના પણ શૈવેયક દેવના સમાન જ સમજી લેવી જોઈએ, અર્થાત્ વિઠંભ અને બાહલ્યની અપેક્ષાએ શરીર પ્રમાણુ લંબાઈમાં
श्री. प्रशानसूत्र:४
