Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २१ सू० ११ अलाबहुत्वद्वारनिरूपणम् संस्पेयगुगा भवति तस्याः सातिरेकयोजनसहस्रप्रमाणत्वात, ततोऽपि-'वेउबियसरीरस्स उक्कोसिया ओगावणा संखेज्जगुणा' वैक्रियशरीरस्य उत्कृष्टा अवगाहना संख्येयगुणा भवति, तस्याः सातिरेकलक्षयोजन प्रमाणत्वात्, 'तेयाकम्मगाणं दो वि तुल्ला उक्कोसिया ओगाहणा असंखे जगुण।' तैनसकार्मणयोरुत्कृष्टावगहना परस्परं द्वयोरपि तुल्या किन्तु-बैक्रियशरीरो स्कृष्टावगाहनातोऽसंख्येयगुणा भाति, तस्याश्चतुर्दश रज्जूस्वरूपत्वात्, 'जहण्णुकोसियाए ओगाहणाए सबथोवा ओरालियसरीरस्स जहणिया ओगाहणा' जघन्य त्कृष्टया अवगाहनया सर्वस्तो का औदारिकशरीरस्य जयन्या आगाहना भवति 'तेयाकम्माणं दोण्ह वि तुल्ला जहणिया ओगाहणा विसेसाहिया' तैजपकार्मणयोद्वयोरपि स्वस्थाने तुल्या अवगाहना भवति औदारिकशरीरापेक्षया तु जघन्या अवगाहना विशेषाधिका भवति ततोऽपि-वेउन्वि. यसरीरम्स जहणिया ओगाहणा असंखेजगुणा' चैक्रियशरीरस्य जघन्या अवगाहना असंख्ये यगुगा भवति, ‘नाहारगसरीरस्स जहणियाहिंतो ओगाहणाहितो तस्सवेव उकोसिया की उस्कृष्ट अवगाहना संख्यातगुणी है,क्योंकि वह कुछ अधिक १००० एक हजार योजन की होती है । औदारिकशरीर की अवगाहना की अपेक्षा वैक्रियशरीर की उत्कृष्ट अवगाहना संख्यातगुणी होती है, क्योंकि उसका प्रमाण किंचित अधिक एक लाख योजन का है । तेजस और कोर्मणशरीर की अवगाहना परस्पर में तुल्य है किन्तु वैक्रियशरीर की उत्कृष्ट अवगाहना से असंख्यातगुणी है, क्योंकि उसका प्रमाण चौदहराजू का है।।
जघन्योत्कृष्ट अवगाहना का विचार किया जाय तो सब से कम औदारिक शरीर की जघन्य अवगाहना होती है। तैजस और कार्मणशरीर की जघन्य अवगाहना आपस में बराबर है, परन्तु औदारिक शरीर की जघन्य अवगाहना की अपेक्षा विशेषाधिक है । तैजस और कार्मण शरीर की जघन्य अवगाहना से वैक्रियशरीर की जघन्य अवगाहना असंख्यातगुणी है आहारकशरीर की जघन्य કેમ કે તે એક હાથની જ હોય છે. તેની અપેક્ષાએ દારિકશરીરની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના સંખ્યાતગુણ છે, કેમ કે તે કાંઈક અધિક એક હજાર જનની હેય છે. ઔદાકિશરીરની અવગાહનાની અપેક્ષાએ વેદિયશરીરની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના સંખ્યાતગુણી હોય છે. કેમ કે તેનું પ્રમાણ કાંઈક અધિક એક એક લાખ રોજનનું છે. તેજસ અને કાર્મશરીરની અવગાહના પરસ્પરમાં તુલ્ય છે પણ ક્રિયશરીરની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાથી અસંખ્યા ગુણી छ, भ तेनु प्रमाण योर रानु छे.
જઘન્યત્કૃષ્ટ અવગાહનાને વિચાર કરાયતે બધાથી ઓછી ઔદારિક શરીરની જઘન્ય અવગાહના હોય છે. તેજસ અને કાર્મણશરીરની જઘન્ય અવગાહના અંદરોઅંદર સરખી છે, પરંતુ દારિક શરીરની જઘન્ય અવગાહનાની અપેક્ષાએ વિશેષાધિક છે, તેજસ અને કામણશરીરની જઘન્ય અવગાહનાથી વૈક્રિયશરીરની જઘન્ય અવગાહના અસંખ્યાતગણી
श्री. प्रशान। सूत्र:४