Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २१ सू० ७ आहारकशरीरनिरूपणम्
७५७ 'जइ सम्मदिटि पज्जत्तग संखेज्जवासाउय कम्मभूमगगब्भवक्कंतिय मसआहारगसरीरे किं संजय सम्मदिहि पज्जत्तग संखेज्जवासाउय कम्मभूमगगन्भवतिय मणसआहारगसरीरे, असंजयसम्मदिहि पन्जत्तग संखेजवासाउय कम्मभूमगगम्भवतिय मतप्तआहारगसरीरे, संजयासंजय सम्मदिद्विपज्जत्तग संखेजवासाउय कम्मभूमगगब्भवतिय मणूसाहारगसरीरे ? यदि सम्यग्दृष्टि पर्याप्तकसंख्येयवर्वायुष्कर्मभूमिगगर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्याहारकरारीरं तत् किं संयत सम्यग्दृष्टि पर्याप्तकसंख्येयवर्षायुष्कर्मभूमिगगर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्याहारकशरीरं भाति ? किंवा असंयत सम्यग्दृष्टि प्रर्याप्तकसंख्येयवर्षायुष्कर्मभूमिगगर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्याहारकशरीरं भवति ? किंवा संयतासंयत सम्यग्दृष्टि पर्याप्तकसंख्येयवर्षायुष्कर्मभूमिगगर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्याहारकशरीरं भवति ? तत्र संयच्छतिस्म-सर्व सावधकर्मयोगेभ्यः सम्यगुपरमति इतिव्युत्पत्या संयतशब्देन सकलचारित्रवान् व्यपदिश्यते, तद्भिः -असंयत:अविरतसम्यग्दृष्टिः, संयतासंयतस्तु देशविरतिमान् व्यपदिश्यते, भगवानाह-'गोयमा ! हे गर्भज मनुष्य का आहारकशरीर होता है।
श्री गौतमस्वामी-हे भगवन् ! यदि सम्यग्दृष्टि पर्याप्त संख्यात वर्ष की आयु वाले कर्मभूमि के गर्भज मनुष्य का आहारकशरीर होता हैतो क्या संयत सम्यग्दृष्टि पर्याप्त संख्यात वर्ष की आयु वाले कर्मभूनि के गर्भज मनुष्य का आहारकशरीर होता है, अथवा असंयत सम्यग्दृष्टि पर्याप्त संख्यात वर्ष की आयु वाले कर्मभूमि के गर्भज मनुष्य का आहारकशरीर होता है अथवा क्या संयतासंयत सम्यग्दृष्टि पर्यास संख्यात वर्ष की आयु वाले कर्मभूमि के गर्भज मनुष्य मनुष्य का आहारक शरीर होता है ?
जो समस्त सावद्य व्यापारों से सम्यक् प्रकार से उपरत हो चुका है वह संयत है ! इस व्युत्पत्ति के अनुसार सकल चारित्रवान् संयत कहलाता है। जो मंयत न हो वह असंयत है। असंयत सम्यग्दृष्टि का तात्पर्य अविरत सम्यग्दृष्टि પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની યુવાળા કર્મભૂમિના ગર્ભજ મનુષ્યના આહારકશરીર હોય છે.
શ્રીગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્ ! યદિ સમ્યગ્દષ્ટિ પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની અયુવાળા કર્મભૂમિના ગર્ભજ મનુષ્યના આહારકશરીર હોય છે તે શું સંયત સમ્યગ્દષ્ટિ પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની આયુવાળા કર્મભૂમિના ગર્ભજ મનુષ્યના આહારકશરીર હોય છે, અથવા અસંયત સમ્યગદષ્ટિ પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની આયુવાળા કર્મભૂમિના ગર્ભે જ મનુષ્યના આહાર શરીર હોય છે અથવા શું સંયતાસંયત સમ્યગ્દષ્ટિ પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની આયુવાળ કર્મભૂમિના ગર્ભજ મનુષ્યોના આહારકશરીર હોય છે ?
જે સમસ્ત સાવઘ વ્યાપારથી સમ્યક્ પ્રકારે ઉપરત થઈ ગએલ છે, તે સંયત છે. આવ્યુત્પત્તિના અનુસાર સકલ ચારિત્રવાનું સંયત કહેવાય જે સંયત ન હોય તે અસં. યત છે અસંયત સમ્યગ્દષ્ટિનું તાત્પર્ય અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિ છે. દેશવિરતિવાળા સંય તાસંયત કહેવાય છે.
श्री. प्रशान। सूत्र:४
