Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयपोधिनी टीका पद २१ सू० ५ वैक्रियशरीरसंस्थाननिरूपणम्
६१९ । सू० वामायशरारसस्थानानरूपणम् तिर्यग्योनिकपञ्चेन्द्रियवैक्रियशरीरं नानासंस्थानसंस्थितं प्रज्ञप्तम्, 'एवं जलयरथलयरखहयराणवि एवम्-समुच्चयतिर्यग्योनिकानामिव जलचर स्थलचर खेचराणामपि वैक्रियशरीरं नानासंस्थानसंस्थित प्रज्ञप्तम्, 'थलयराणवि चउप्पयपरिसप्पाण वि परिसप्पाण वि उरपरिसप्प भुयपरिसप्पाण वि' स्थलचराणामपि समुच्चयानाम्, चतुष्पदपरिसाणामपि स्थलचरविशेषाणाम्, परिसर्याणामपि समुच्चयानां, तद् विशेषाणाश्च उर परिसर्पभुजपरिसाणामपि तिर्यग्योनिकानां वैक्रियशरीराणि नानासंस्थानसंस्थितानि प्रज्ञप्तानि, ‘एवं मणूसपंचिंदिय वेउन्धियसरीरे वि' एवम्-तिर्यग्योनिकानामिव मनुष्यपञ्चेन्द्रियवैक्रियशरीरमपि, नानासंस्थानसंस्थितं प्रज्ञप्तम्, तथा च पञ्चेन्द्रितिर्यग्योनिकानां मनुष्याणाञ्चक्रियशरीरं नानासंस्थानसंस्थितं भवति तेषां कामचारतः प्रवृत्तत्वाम्, गौतमः पृच्छति-'असुरकुमारभवणवासिदेवपंचिंदियवेउब्बियसरीरे णं भंते ! किं संठाणसंठिए पण्णत्ते ' हे भदन्त ! असुरकुमारभवनवा सिदेवपञ्चेन्द्रिय
भगवान्-हे गौतम! तिर्यच पंचेन्द्रियों का वैक्रियशरीर नाना संस्थानो वाला होता है। __समुच्चय तिर्यंच पंचेन्द्रियों जीवों की तरह जलचर, स्थलचर और खेचरों का वैक्रिय शरीर भी नाना संस्थानों वाला होता है।
समुच्चय स्थलचरों का, चतुष्पद तथा परिसर्प स्थलचरों का, परिसों में भी उरपरिसों का वैक्रियशरीर भी नाना संस्थानों वाला होता है। तिर्यंच पंचेन्द्रियों की तरह मनुष्य पंचेन्द्रियों का वैक्रियशरीर भी नाना संस्थानो वाला कहा गया है। इस प्रकार तिर्यंच पंचेन्द्रियों और मनुष्य पंचेन्द्रियों का वैक्रियशरीर अनेक आकारों का होता है, क्योंकि वे अपनी इच्छा के अनुसार वैक्रियशरीर का निर्माण करते हैं।
गौतमस्वामी-भगवन् ! असुरकुमार भवनवासी देव पंचेन्द्रिय का वैक्रिय शरीर किस संस्थान वाला होता हैं ?
શ્રી ભગવા–હે ગૌતમ ! તિર્યંચ પંચેન્દ્રિયના વક્રિયશરીર વિભિન્ન સંસ્થાનેવાળાં हाय छे.
સમુચ્ચય તિર્યંચ પંચેન્દ્રિયની જેમ જલચર, સ્થલચર, અને ખેચના વક્રિયશરીર પણ વિભિન્ન સંસ્થાનેવાળાં હોય છે.
સમુચ્ચય સ્થલચરના, ચતુષ્પદ તથા પરિસર્પ સ્થલચરના પરિસર્ષોમાં પણ ઉર પરિસર્પો અને ભુજપરિસના વક્રિયશરીર પણ અનેક સંસ્થાનાવાળાં હોય છે.
તિર્યંચ પંચેન્દ્રિોની જેમ મનુષ્ય પંચેન્દ્રિયેના વક્રિયશરીર પણ અનેક સંસ્થાનવાળાં કહેલાં છે. એ પ્રકારે તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય અને મનુષ્ય પંચેન્દ્રિયના વક્રિયશરીર અનેક આકારના હોય છે, કેમકે તેઓ પિતાની ઈચ્છા અનુસાર વિઝિયશરીરનું નિર્માણ કરે છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્ ! અસુરકુમાર ભવનવાસી દેવ પંચેન્દ્રિયેના વૈકિય
श्री. प्रशान। सूत्र:४
