Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 725

७१२
प्रज्ञापनासूत्रे
'रेगं जोयणसयसहर्स' जघन्येन अगुलस्यासंख्येयभागमात्रम्, उत्कृष्टेन तु सातिरेकं बोजनशतसहस्रं समुच्चयवैक्रियशरीरस्य शरीरावगाहना प्रज्ञप्ता, तत्र नैरयिकादीनां भवधारणीयस्य वैक्रियस्य पर्याप्तावस्थायां शरीरावगाहना जघन्येनाङ्गुलस्यासंख्येयभागं वायुकायिकस्य वा अवसेया, देवानामुत्तरवै क्रियस्य मनुष्याणां वा शरीरावगाहना उत्कृष्टेन सातिरेकं योजनशतसहस्रमवसेया, गौतमः पृच्छति - 'वाउका हयए निंदियसरीरस्स णं भंते ! के महालिया सरीरोगाणा पण्णत्ता ?' हे भदन्त ! वायुकाथिकै केन्द्रियशरीस्य खलु किं महालया - 1 -कियद्विस्ताराशरीरावगाहना प्रज्ञप्ता ? भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम! 'जहणजेणं अंगुळस्स असं खेज्जइभागं, उकोसेण वि अंगुलस्स असंखेजइभागं' जघन्येन अंगुलस्पा संख्येयभागमात्रम्. उत्कृष्टेनापि अगुलस्यासंख्येयभामेव वायुकायिकै केन्द्रियवै क्रियशरीरावगाहना अवसेया, इयत्प्रमाणविकुर्वणायामेव तस्य शक्तिसंभवात् वायुकायिकातिरिक्तस्यैकेन्द्रियस्य वैक्रियलब्ध्यसंभवात् ।
भगवान हे गौतम! समुच्चय वैक्रिय शरीर की अवगाहना जघन्य अंगुल के असंख्यात वें भाग की और उत्कृष्ट कुछ अधिक एक लाख योजन की कही गई है। नारक आदि जीवों के भवधारणीय वैक्रिय शरीर की अवगाहना अपयस अवस्था में जघन्य अंगुल के असंख्यात वें भाग की होती है । अथवा यह अवगाहना वायुकाय की समझनी चाहिए। मनुष्यों के उत्तरवैक्रिय शरीर की अवगाहना उत्कृष्ट कुछ अधिक एकलाख योजन की होती है।
गोस्वामी - हे भगवन् ! वायुकायिक एकेन्द्रिय के वैक्रियशरीर को अवगा ना कितनी होती है ?
भगवान् हे गौतम! जघन्य अंगुल के असंख्यातवें भाग की और उत्कृष्ट भी अंगुल के असंख्यातवें भाग मात्र की ही वायुकायिक एकेन्द्रिय के वैकियशरीर की अवगहना कही गई है। उसमें इतनी हो विक्रिया करने की शक्ति होती है। वायुकायिक के अतिरिक्त अन्य किसी एकेन्द्रिय में विक्रियालब्धि होती नहीं हैं
શ્રી ભગવાન્−ડું ગૌતમ ! સમુચ્ચય. વૈક્રિયારની અવગ!હુના ધન્ય ગુલા અસંખ્યાતમા ભાગની અને ઉત્કૃષ્ટ ક્રાંક અધિક એકલાખ ચેાજનની કહેલી છે. નારક દિ જીનાં ભવધારણીય વૈક્રિયશરીરની અવગાહના અપર્યાપ્ત અવસ્થામાં જઘન્ય અ’ગુલા અસ ખ્યાતમા ભાગની હોય છે. અથવા આ અવગાહના વાયુક્રાયની સમજવી જોઈએ. મનુષ્યેાના ઉત્તરત્રક્રિયારીરની અવગાહના ઉત્કૃષ્ટ કાંઇક અધિક એકલાખ ચેાજનની હાય છે. શ્રી ગૌતમસ્વામી—હૈ ભગવન્ ! વાયુકાયિક એકેન્દ્રિયના વૈક્રિયશરીરની અવગાહના કેટલી હૈાય છે?
શ્રી ભગવાન- ગૌતમ ! જઘન્ય અશુલના અંસખ્યાતમા ભાગની અને ઉત્કૃષ્ટ પણુ અંશુલના અત્ર પ્રાત માભાગ માત્રની જ વાયુકાયિક એકેન્દ્રિયના વૈક્રિયશરીરની અવગાહના હેલી છે. તેમાં એટલી જ વિક્રિયા કરવાની શક્તિ હૈાય છે. વાયુકાયિકથી અતિરિક્ત અન્ય કાઇ એકેન્દ્રિયમાં વિક્રિયા લબ્ધિ નથી હાતી
श्री प्रज्ञापना सूत्र : ४