Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 715

७०२
संस्थितं प्रज्ञप्तम्, तथा चासुरकुमारादिदशविध भवनपतिवानव्यन्तरज्योतिष्कसौधर्माद्यच्युतपर्यन्त Turfarai raaारणीयं वैक्रियशरीरं भवस्वभावतया तथाविध शुभनामकर्मोदयवशात् प्रत्येकं सर्वेषां समचतुरस्र संस्थानसंस्थितं भवति, उत्तरवै क्रियन्तु कामचारतः प्रवृत्तेर्नानासंस्थान संस्थितं भवति, 'गेवेज्जग कप्पातीत वेमाणियदेव पंचिदय वेउव्वियसरीरे णं भंते ! किं संठाणसंठिए पण्णत्ते ?' हे भदन्त ! ग्रैवेयककल्पातीत वैमानिकदेवपञ्चेन्द्रियवै क्रियशरीरं खलु कि संस्थानसंस्थितम् - किमाकारं प्रज्ञप्तम् ? भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम ! 'गेवेज्जगदेवाणं एगे भवधारणिज्जे सरीरे' ग्रैवेयकदेवानाम् एकं भवधारणीयं वैक्रियशरीरं भवति 'सेणं समचरं ठाणसंठिए पण्णत्ते' तत् खलु भवधारणीयं ग्रैवेयकवैक्रियशरीरं समचतुरस्रसंस्थान संस्थितं प्रज्ञप्तम् ' एवं अणुत्तरोववाइयाण वि' एवम् ग्रैवेयकोक्तरीत्या, अनुत्तरौपपातिकानामपि वैमानिकानां पञ्चानां भवधारणीयं वैक्रियशरीरं भवति, तथा च नव ग्रैवेयकाणां का, ज्योतिष्कों का और सौधर्म से लेकर अच्युत पर्यन्त वैमानिकों का भवधारणीय वैक्रियशरीर भव के स्वभाव के कारण विशिष्ट शुभनामकर्म के वश से समचतुरस्र संस्थान वाला ही होता है । उत्तर वैक्रियशरीर इच्छानुसार बनाया जाता है, अतः उसका कोई एक नियम आकार नहीं होता । वह अनेक आकारों का होता है ।
गौतमस्वामी- हे भगवन् ! ग्रैवेयकों के कल्पातीत वैमानिक देव पंचेन्द्रियों का वैक्रियशरीर किस आकार का कहा गया है ?
भगवान् - हे गौतम! ग्रैवेयक देवों का एक मात्र भवधारणीय वैक्रिपशरीर ही होता है और वह समचतुरस्र संस्थान वाला होता है । ग्रैवेयकदेव उत्तर वैशरीर बनाते नहीं हैं, अतएव उनका उत्तर वैक्रियशरीर होता ही नहीं है ।
प्रज्ञापनास
ग्रैवेयक देवों के समान पांच अनुत्तरोपपातिक वैमानिक देवों का भी भवधारणीय वैक्रियशरीर ही होता है और वह समचतुरस्रसंस्थान वाला होता है ।
કૈાન અને સૌધર્મથી લઇને અચ્યુત પÖન્ત વૈનિકોના ભવનધારણીય વૈક્રિયશરીર ભવના સ્વભાવના કારણે વિશિષ્ટ શુભ નામ કના વશથી સમચતુરઅ સસ્થાનવાળાં જ હૈાય છે. ઉત્તરવૈ કેયશરીર ઇચ્છાનુસાર ખનાવાય છે, તેથી તેમનાં કાઇ નિયત આકાર નથી હાતા. તે અનેક આકારના હોય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્ ! ત્રૈવેયકાના કલ્પાતીત વૈમાનિક ધ્રુવ પોંચેન્દ્રિયાના વૈક્રિયશરીર કેવા આકારના કહેલાં છે ?
શ્રી ભગવાન્-ડે ગૌતમ! ત્રૈવેયક દેવેના એક માત્ર ભત્રધારણીય વૈક્રમશરીર જ ડાય છે અને તે સમચતુરસ્ર સંસ્થાનવાળાં હોય છે. ત્રૈવેયક દેવ ઉત્તરવૈક્રિશરીર મનાવતા નથી, તેથી જ તેમના ઉત્તરવૈયશરીર હાતાં જ નથી.
ઍવેયક વેાના સમાન પાંચ અનુત્તરૌપપાતિક વૈમાનિક કેાના પશુ ભવધારણીય નૈક્રિયશરી જ હાય છે, અને તે સમયતુસ્ર સસ્થાનવાળા હાય છે. એ પ્રકારે નવ
श्री प्रज्ञापना सूत्र : ४