Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१४८
प्रज्ञापनासूत्रे संख्येयभागमवसेया, एवञ्च एकेन्द्रियाणां पश्चचत्वारिंशद भेदाः बोध्याः, गौतमः पृच्छति'बेइंदिय ओरालियसरीरस्त णं भंते ! के महालिया सरीरोगाहणा पण्णता ?' हे भदन्त ! द्वीन्द्रियौदारिकशरीरस्य खलु किं महालया कियद् विस्तारा शरीरावगाहना प्रज्ञप्ता ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहणेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभार्ग उकोसेणं बारस जोयणाई जघन्येनाङ्गुलस्यासंख्येयभागम्, उत्कृष्टेन द्वादश योजनानि द्वीन्द्रियौदारिकशरीस्य शरीरावगाहना प्रज्ञप्ता, 'एवं सव्वत्थ वि अपज्जत्ताणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं जहण्णेण वि उक्कोसेण वि' एवम्-पूर्वोक्तरीत्या सर्वत्रापि द्वित्रिचतुरिन्द्रियेषु अपर्याप्ताना मौदारिकशरीराणामवगाहना अङ्गुलरयासंख्येयभागं जघन्येनापि उत्कृष्टेनापि बोध्या, 'पज्जत्तगाणं जहेव ओरालियस्स ओहियस्स' पर्याप्तानां द्वीन्द्रियौदारिकशरीराणामवगाहना यथैव औदारिकस्य औधिकस्य-समुच्चयस्य द्वीन्द्रियशरीरस्य जघन्येन अङ्गुलस्यासंख्येयभागम् उत्कृष्टेन द्वादशयोजनमुक्ता तथा वक्तव्या 'एवं ते इंदियाणं तिण्णि गाउयाई एवम्अंगुल के असंख्यातवें भाग की समझनी चाहिए । इस प्रकार एकेन्द्रियों के सब मिल कर पैंतालीस भंग होते हैं।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! दीन्द्रिय जीवों के औदारिकशरीर की अयगा. हना कितनी बडी कही गई है ? - भगवान्-हे गौतम ! द्वीन्द्रियों के औदारिकशरीर की अवगाहना जघन्य अंगुल के असंख्यातवें भाग की होती है, उत्कृष्ट बारह योजन की होती है। इसी प्रकार सर्वत्र अर्थात् द्वीन्द्रियों त्रीन्द्रियों तथा चतुरिन्द्रियों में अपर्याप्त जीवों के औदारिकशरीर की जघन्य और उत्कृष्ट अवगाहना अंगुल के असं. ख्यातवें भाग की समझनी चाहिए । पर्याप्त द्वीन्द्रिय-औदारिकशरीर की अवगाहना उसी प्रकार है जैसे द्वीन्द्रियों के औघिकशरीर की कही है, अर्थात जघन्य अंगुल के असंख्यातवें भागकी और उत्कृष्ट बारह योजन की होती है। અવગાહના આગળના અસંખ્યાતમા ભાગની સમજવી જોઈએ. એ પ્રકારે એકેન્દ્રિયોના બધા મળીને પીસ્તાલીસ ભંગ થાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવદ્ ! દ્વીન્દ્રિય જીના દારિક શરીરની અવગાહના કેટલી भाटी नही छ ?
શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ ! દ્વીન્દ્રિયેના ઔદારિક શરીરની અવગાહના જઘન્ય આગળના અસંખ્યાતમા ભાગની હોય છે, ઉત્કૃષ્ટ બાર જનની હોય છે. એ પ્રકારે સર્વત્ર અર્થાત ઢીદ્ધિ ત્રીન્દ્રિયે તથા ચતુરિન્દ્રિમાં અપર્યાપ્ત જીવોના દારિક શરીરની જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના આગળના અસંખ્યાતમા ભાગની સમજવી જોઈએ. પર્યાપ્ત હીન્દ્રિય ઔદારિકશરીરની અવગાહના એ પ્રકારે છે, જેવી હીન્દ્રિયેના ઔદારિક શરીરની અવગાહના કહી છે, અર્થાત્ જઘન્ય આંગળના અસંખ્યાતમા ભાગની અને ઉત્કૃષ્ટ બાર એજનની હોય છે.
श्री. प्रशानसूत्र:४
