Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २१ सू० ३ औदारिकशरीरावगाहनानिरूपणम् तिर्यग्योनिकजलचर तत्पर्याप्तापर्याप्तानां त्रयाणां संमृच्छिम पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकजलचरतत्पर्याप्तापर्याप्तानां त्रयाणां, गर्मव्युत्क्रान्तिकपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकतत्पर्याप्तापर्याप्तानाच त्रयाणां सर्वसंख्यया नवसंख्यको भेदो जलचर औदारिकशरीरावगाहनानां बोध्यः, 'थलयराण वि णय भेदा ९' स्थलचराणामपि पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकौदारिकशरीराक्गाहनानां नयभेदा:-समुच्चयस्थलचरतत्पर्याप्तापर्याप्तानां त्रयाणां, संमूच्छिमतत्पर्याप्तापर्याप्तानां त्रयाणां, गर्भव्युत्क्रान्तिकतत्पर्याप्तापर्याप्तानां त्रयाणाञ्च इत्येवं सर्वमेलनेन नव भेदा बोध्याः तत्र 'उकोसेणं छगाउयाई पज्जत्तगाण वि एवंचेव' उत्कृष्टेन समुच्चयस्थलचरपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकोदारिकशरीराणामवगाहना षड्गतानि भवति, तत्पर्याप्तानामपि औदारिकशरीरा णामवगाहना एवञ्चैव-उक्तरीत्या षडगव्यूतानि बोध्यानि, 'संमुच्छिमाणं पज्जत्तगाणय उकोसेणं गाउयपुहुतं' संमूछिमानां स्थलचरपञ्चेन्द्रियतिरश्चां तत्पर्यप्तानाञ्चोत्कृष्टेन गव्यूत पंचेन्द्रिय तिर्यंच जलचर, उनके पर्याप्त और अपर्याप्त, तथा गर्भज पंचेन्द्रिय तिर्यच जलचर, ऊनके पर्याप्त और अपर्याप्त, इन सब को सम्मिलित करदेने पर नो भेद होते हैं । इसी प्रकार स्थलचर पंचेन्द्रिय तिर्यंचों की शरीरावगाहना के भी नौ भेद होते हैं, जो इस प्रकार हैं-समुच्चय स्थलचर, उनके पर्याप्त
और अपर्याप्त, संमूर्छिम स्थलचर, उनके पर्याप्त और अपर्याप्त तथा गर्भज स्थल यर, उनके पर्याप्त और अपर्याप्त, यो सब मिलकर नौ भेद होते हैं।
समुच्चय स्थलचर पंचेन्द्रिय तिर्यचों के औदारिकशरीर की उत्कृष्ट अय. गाहना छह गव्य॒ति की होती है। उनके पर्याप्तों के औदारिकशरीर की अयगाहना भी इतनी ही अर्थात् छह गाउ की होती है। संमूर्छिम स्थलचर पंचेन्द्रिय तिर्यचों के तथा उनके पर्याप्तों के औदारिकशरीर की उत्कृष्ट अवगाहना गव्यति पृथक्त्व की अर्थात् दो गन्यूति से नौ गव्यूति तक की होती है । उनके अपर्याप्तो की जघन्य और उत्कृष्ट अवगाहना अंगुल के असंख्यातवें भाग की होती है। તથા ગર્ભજ પંચેન્દ્રિયતિર્યંચ જળચર, તેમના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત, એ બધાને એકત્ર કરવાથી નવ ભેદ થાય છે, જે આ પ્રકારે છે, સમુચ્ચય સ્થલચર, તેમના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત, સંમૂર્ણિમ સ્થલચર, તેમના પર્યાય અને અપર્યાપ્ત, તથા ગર્ભજ સ્થલચર તેમના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત, એમ બધા મળીને નવ ભેદ થાય છે,
સમુચ્ચય સ્થલચર પંચેન્દ્રિયતિર્યંચોના ઔદારિકશરીરની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના છગન્યૂ તિની હોય છે. તેમના પર્યાપ્તના ઔદ્યારિક શરીરની અવગાહના પણ એટલી જ અર્થાત છ ગાઉની હોય છે. સંમૂઈિમ સ્થલચર પંચેન્દ્રિયતિર્યંચના તથા તેમના પર્યાપ્તના ઔદ્યારિક શરીરની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના ગચૂતિ પૃથકત્વની અર્થાત્ બે ગભૂતિથી નવ ગભૂતિ સુધીની હોય છે. તેમના પર્યાપ્તની જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના અંગુલના
श्री प्रापनसूत्र:४
