Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टौका पद २१ सू० २ औदारिकशरीरसंस्थाननिरूपणम् ___ ६३५ संस्थिता भवन्ति, इतरे-औधिका गर्मव्युत्क्रान्तिकादयस्तु षट्स्वपि समचतुरस्रादिषु हुण्डान्तेषु संस्थानसंस्थिता भवन्ति, इति भावः, गौतमः पृच्छति-'मणूसपंचिदिय ओरालियसरीरे णं भंते ! कि संठाणसंठिए पण्णत्ते ?' है भदन्त ! मनुष्यपञ्चेन्द्रियौदारिकशरीरं खलु कि संस्थानसंस्थितं प्रज्ञप्तम्? भगवानाह-'गोयमा!' हे गौतम ! 'छविहसंठाणसंठिए पण्णत्ते' मनुष्यपश्चेन्द्रियौदारिकशरीरं पविधसंस्थानसंस्थितं प्रज्ञप्तम् 'तं जहा-समचउरं से जाव हुण्डे' तद्यथा-समचतुरस्रं यावत्-न्यग्रोधपरिमण्डलसंस्थानसंस्थितम्, सादि संस्थानसंस्थितम्, वामनसंस्थानसंस्थितम्, कुब्ज संस्थानसं स्थितम्, हुण्डसंस्थानसंस्थितम्, 'पज्जत्तापज्जत्ताणवि एवं चेव' पर्याप्तापर्याप्तानामपि मनुष्याणामौदारिकशरीराणि एवञ्चवसमुच्चयमनुष्योक्तरीत्या पविधसंस्थानसंस्थितानि प्रज्ञप्तानि, 'गब्भववकंतियाण वि एवं चेव' गर्भव्युत्क्रान्तिकानामपि मनुष्याणामौदारिकशरीरं खलु एवञ्चैव-समुच्चयमनुष्योक्तरीत्या षड्होते हैं। शेष अर्थात् सामान्य गर्भज आदि छहों संस्थानोंचाले होते हैं ।
गौतमस्वामी-हे भगवन ! मनुष्य पंचेन्द्रियों का औदारिक शरीर किस संस्थान का होता है ? __भगवान्-हे गौतम ! मनुष्य पंचेन्द्रियों का औदारिक शरीर समचतुरस्त्र, न्यग्रोधपरिमंडल, सादि, वामन, कुब्जक, और हुड यों छहों संस्थानों याला होता है। पर्याप्त मनुष्यों और अपर्याप्त मनुष्यों का औदारिक शरीर भी समुच्चय मनुष्यो के औदारिक शरीर के समान छहों संस्थानों वाला होता है।
गर्भज मनुष्यों का औदारिक शरीर भी इसी प्रकार है, अर्थातू समुच्चय मनुष्यों की तरह छहों संस्थानों वाला होता है। इसी प्रकार गर्भज मनुष्यों के पर्याप्त और अपर्याप्तों का औदारिक शरीर भी छहों संस्थानों वाला होता है અભિપ્રાયથી કહે છે-વિશેષતા એ છે કે તિર્યંચના દારિક શરીરના વિષયમાં સંમઈિમ તિર્યનિક કેવળ હુંડસંસ્થાનવાળા હોય છે શેષ અર્થાત્ સામાન્ય ગર્ભજ આદિ છએ સંસ્થાનાવાળાં હોય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્! મનુષ્ય પંચેન્દ્રિોના ઔદારિકશરીર કયા સંસ્થાનના डाय ?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! મનુષ્ય પંચેન્દ્રિયના દારિકશરીર સમચતુરસ, ન્યગ્રોધપરિમંડલ, સાદિ, વામન, કુર્જક અને સુંઠ, આમ છએ સંસ્થાનેવાળાં હોય છે. પર્યાપ્ત મનુષ્ય અને અપર્યાપ્ત મનુષ્યના ઔદ્યારિક શરીર પણ સમુચ્ચય મનુષ્યના ઔદારિકશરીરના સમાન છએ સંસ્થાનવાળાં હોય છે.
ગર્ભજ મનુષ્યના ઔદારિક શરીર પણ એજ પ્રકારે છે, અર્થાત્ સમુચ્ચય મનુષ્યની જેમ છએ સંસ્થાનેવાળાં હોય છે. એજ પ્રકારે ગર્ભજ મનુના પર્યાપ્ત અને અપર્યાતેના દારિક શરીર પણ છએ સંસ્થાનેવાળાં હોય છે,
श्री. प्रशान। सूत्र:४
