Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
६३०
प्रज्ञापनासूत्रे
औदारिकशरीराणि हुण्डसंस्थान संस्थितानि भवन्ति, गौतमः पृच्छति - 'गब्भवतिय तिरि क्खजोणिय पंचिदिय ओरालियसरीरेण भंते । किं संठाणसंठिए पण्णत्ते ?' हे भदन्त ! गर्भव्युत्क्रान्तिकतिर्यग्योनिकपञ्चेन्द्रियौदारिकशरीरं खलु कि संस्थानसंस्थितम् - किमा कारव्यवस्थितं प्रज्ञप्तम् ? भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम ! 'छव्विहसंठाणसंठिए पण्णत्ते' गर्भव्युत्क्रान्तिकतिर्यग्योनिक पञ्चेन्द्रियौदारिकशरीरं परविध संस्थानसंस्थितं प्रज्ञप्तम्, 'तं जहा - समचउरंसे जाव हुंडठाणसंठिए' तद्यथा - समचतुरस्रं यावत्-हुंड संस्थानसंस्थितं न्यग्रोधसंस्थान संस्थितम् - सादिसंस्थानसंस्थितम्, वामन संस्थानसंस्थितम् कुब्ज संस्थानसंस्थितम्, हुण्ड संस्थानसंस्थितम् ' एवं पज्जतापज्जत्ताणवि ३' एवम् - गर्भव्युत्क्रान्तिक तिर्यग्योनिकानामिव पर्याप्ता पर्याप्तानामपि तिर्यग्योनिकगर्भव्युत्क्रान्तिकपञ्चेन्द्रियौदारिकशरीराणामाकारो यथोक्त प्तमचतुरस्रादिषड् विधसंस्थानसंस्थितोऽवसेयः, तथा च त्रयाणामपि गर्मव्युत्क्रान्तिकपर्याप्तापर्याप्तानां पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका नामौदारिकशरीराणि पूर्वोक्तसंमूर्छिम पंचेन्द्रिय तिर्यचों का शरीर हुंड संस्थान वाला ही समझना चाहिए । - भगवन् ! गर्भज तिर्यग्योनिक पंचेन्द्रिय तिर्थच का औदारिकशरीर किस संस्थान वाला होता है ?
भगवान् - हे गौतम! गर्भज तिर्यग्योनिक पंचेन्द्रिय तिर्यचो का औदारिकशरीर छहों प्रकार के संस्थानो वाला कहा है। वे संस्थान यों हैं - समचतुरस्र यावत् हु' डसंस्थान । अर्थात् समुचतुस्र, न्यग्रोध, सादि, वामन, कुब्जक और हुंड संस्थान | इसी प्रकार अर्थात् समुच्चय गर्मज तिर्यग्योनिक पंचेन्द्रियों के समान पर्याप्त और अपर्याप्त गर्भज तिर्यग्योनिक पंचेन्द्रियों के औदारिकशरीर भी छहों संस्थानों वाला होता है। यहां भी सामान्य, पर्याप्त और अपर्याप्त गर्भज तिर्यग्योनिक पंचेन्द्रियों का शरीर छहों संस्थानों वाला समझ लेना चाहिए ।
इस प्रकार पूर्वोक्त नौ आलापक औधिक तिर्यग्योनिकों के होते हैं । भाव ન્દ્રિયાના પર્યાપ્ત સંમૂમિ પ ંચેન્દ્રિય તિય ચાના તથા અપર્યાપ્ત સંમૂમિ પાંચેન્દ્રિયાના શરીર હુડસ સ્થાનવાળાં જ સમજવાં જોઈએ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-૩ ભગવન્ ! ગજ તિય ગ્યેાનિક પચેન્દ્રિય તિય ચોના ઔદારિકશરીર છએ પ્રકારના સસ્થાનાવાળાં કહેલાં છે. તે સંસ્થાને આમ છે-સમચતુરસ્ર યાવત્ હુંડસંસ્થાન, ખર્થાત્ સમચતુરસ, ન્યગ્રેોધપરિમ’ડલ, સાહિ, વામન, કુબ્જ અને હુંડસ ંસ્થાન એજ પ્રકારે અર્થાત્ સમુચ્ચય ગજ તિગ્યાનિક પંચેન્દ્રિયાના સમાન પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત ગજ તિ ચૈાનિક પંચેન્દ્રિયાના ઔદારિકશરીર પણ છેએ સંસ્થાનવાળા હોય છે. અહીં પણ સામાન્ય, પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત ગજ તિર્યંચૈાનિક પચેન્દ્રિયાના શરીર છએ સ ંસ્થાનાવાળાં સમજી લેવાં જોઇએ.
આ પ્રકારે પૂર્વોક્ત નવ આલાપક ઔધિક તિ ચૈાનિકાના હાય છે, ભાવ એ છે
श्री प्रज्ञापना सूत्र : ४
