Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi

Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 573
________________

५६०
प्रज्ञापनासूत्रे
वानव्यन्तर ज्योतिष्कः खलु स्वस्वभवेभ्योऽनन्तरमुवृत्य किं तीर्यकरत्वं लभेत ? इति पृच्छा, भगवानाह - 'गोया !" हे गौतम ! 'जो इणट्ठे समट्ठे' नायमर्थः समर्थः - नोक्तार्थी युक्त्योपपन्नः किन्तु - 'अंतरियं पुणकरेज्जा' अन्तक्रियां- मोक्षं पुनः कुर्यात्, न तु तीर्थकरत्वं लभेतेतिभावः, गौतमः पृच्छति - 'सोहम्मगदेवे णं भंते ! अनंतरं चयं चत्ता तित्थगरत्तं लभेज्जा !' हे भदन्त ! सौ धर्मक देवः खलु स्वमवेभ्योऽनन्तरं च्यां च्युत्वा किं तीर्थंकरत्वं लभेत ? भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम ! 'अत्थेगइए लभेज्जा, अत्थेगइए णो लभेज्जा' अस्त्येकः कश्चित् सौधर्मदेव स्तीर्थकरत्वं लमेत, अस्त्येकः कश्चित् सौधर्मदेव स्तीर्थ करत्वं नो लभेतेति भावः, ' एवं जहा - रयणप्पभापुढविनेरइए एवं जाव सब्बट्टसिद्धगदेवे ' एवम्ज्योतिष्क देव अपने-अपने भवों से अनन्तर उद्वर्तन करके क्या तीर्थकरस्व प्राप्त कर सकते हैं ?
भगवान् - हे गौतम! यह अर्थ समर्थ नहीं, अर्थात् उपर्युक्त जीव अपने भव का त्याग करके मनुष्य भव में आ जाएं तो भी तीर्थकर नहीं हो सकते, किन्तु मुक्ति प्राप्त कर सकते हैं ।
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! क्या सौधर्म कल्पका देव अपने भव से च्यवन करके तीर्थ करत्व प्राप्त करता है ?
भगवान् हे गौतम! कोई करता है, कोई नही करता इत्यादि सब कथन उसी प्रकार समझ लेना चाहिए जो रत्नप्रभा पृथिवी के नारक के प्रकरण में कहा है । इसी प्रकार सर्वार्थ सिद्ध विमान के देवों तक सभी वैमानिक देवों के विषय में कहना चाहिए। तार्य यह है कि जैसे रत्नप्रभा पृथ्वी के जिस नारकने पूर्व में तीर्थकर नाम कर्म का बन्ध किया है जिस के वह कर्म उदय में आया है, वह तीर्थकर होता है, जिसने नहीं बंध किया या जिसे उदय में नहीं आया वह કરીને શું તીથંકરત્વ પ્રાપ્ત કરી શકે છે? નથી, અર્થાત્ ઉપર્યુક્ત જીવ પેાતાના ભવના તીર્થંકર નથી થઈ શકતા, પરન્તુ મુક્તિ
કલ્પના દેવ પોતાના ભવથી
ચ્યવન કરીને
શ્રીભગવાન-હે ગૌતમ ! કોઈ કરે છે, કાઇ નથી કરતા ઇત્યાદિ બધુ... કથન એ પ્રકારે સમજી લેવુ' જોઇએ કે જે રત્નપ્રભા પૃથ્વીના નારકના પ્રકરણમાં કહ્યું છે, એજ પ્રકારે સર્વોČસિદ્ધ વિમાનના દૈવેધ સુધી વૈમાનિક ધ્રુવેના વિષયમાં કહેવુ જોઇએ. તાત્પર્ય એ છેકે જેવું રત્નપ્રભા પૃથ્વીના જે નારકે પૂમાં તીથ કર નામકર્માંના અન્ય કર્યાં છે, જેનું તે કઈ ઉદયમાં આવ્યું છે, તે તીર્થંકર થાય છે, જેણે માંધ્યું નથી જે ઉદ્દયમાં નથી આવ્યું
દેત્ર પોતપાતાના ભવાથી અનન્તર ઉન શ્રીભગવાન ગૌતમ ! આ અર્થ સમ ત્યાગ કરીને મનુષ્ય ભવમાં આવે તે પણ પ્રાપ્ત કરી શકે છે.
શ્રીગૌતમસ્વામી-ભગવન્ ! શું સૌધર્મ તીર્થંકરત્વ પ્રાપ્ત કરે છે ?
श्री प्रज्ञापना सूत्र : ४


Page Navigation
1 ... 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841