Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५५८
प्रज्ञापनासूत्रे
पृच्छा, तथा चासुरकुमारः खलु असुरकुमारेभ्योऽनन्तरमुट्टस्य किं तिर्थकरत्वं लभेत ? भगवानाहह - 'णो इणडे समद्धे' नायमर्थः समर्थ:-नोक्तार्थी युक्त्योपपन्नः, किन्तु - ' अंतकिरियं पुणकरेज्जा' अनुरकुमारः अन्तक्रियां - मोक्षं पुनः कुर्यात् - प्राप्नुयात् 'एवं निरंतरं जाव आउकाइए' एवम् - असुरकुमारोक्तरीत्या निरन्तरम् - अव्यवधानेन अव्यवच्छेदेनेत्यर्थः यावत्-नागकुमारः, सुवर्णकुमारः, अग्निकुमारः, विद्युत्कुमारः, उदधिकुमारः, द्वीपकुमारः दिक्कुमारः, स्तनितकुमारः पृथिवीकायिकः, अष्कायिकश्च स्वस्त भवेभ्योऽनन्तरमुच्य तीर्थकरत्वं नो लभेत किन्तु अन्तक्रियां पुनः कुर्यात्, गौतमः पृच्छति - 'तेउकाइएणं भंते ! तेउकाइएहिंतो अंतरं उच्चट्टित्ता उज्ज्जेज्जा तित्थगरत्तं लभेज्जा ?' हे भदन्त ! तेजस्कायिकः खलु तेजस्कायिकेभ्योऽनन्तरमुद्वृत्य किमुत्पद्येत् अथ च तीर्थकरत्वं लभेत ? भगवानाह - 'गोयमा !" हे गौतम! 'णो इण समट्ठे' नायमर्थः समर्थः -नोक्तार्थी युक्त्योपपन्नः, किन्तु तेजस्का यिकः 'केवलिपत्तं धम्मं लभेज्जा सणयाए' केवलिप्रज्ञप्तं धर्म श्रवणतया - श्रोतुं लभेत
भगवान् - हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है, अर्थात् तीर्थकरत्व प्राप्त नही कर सकता, किन्तु मोक्ष प्राप्त कर सकता है ।
इस तरह असुरकुमारों की भांति लगातार अप्रकायिक तक अर्थात् असुरकुमार, नागकुमार, सुवर्णकुमार, अग्निकुमार, विद्युत्कुमार, उद्धिकुमार, बीपकुमार, दिशाकुमार, पवनकुमार और स्तनितकुमार तथा पृथ्वीकायिक और reatfun तथा वनस्पतिकाय अपने-अपने भवों से अनन्तर उद्वर्त्तन करके तीर्थकरत्व प्राप्त नहीं कर सकते किन्तु अन्तक्रिया कर सकते हैं ।
गौतमस्वामी - भगवन् ! तेजस्कायिक तेजस्कायिकों से अनन्त उद्वर्तन करके आगामी भवों में उत्पन्न होकर क्या तीर्थ करत्व प्राप्त करता है ?
भगवान् - हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है, किन्तु वह तेजस्कायिक केवलिप्ररूपित धर्म का श्रवण प्राप्त कर सकता है। इसी प्रकार वायुकायिक भी શ્રી ભગવ! હે ગૌતમ! આ અ સમર્થ નથી, અર્થાત્ તી કરવ, પ્રાપ્ત નથી કરી શકતા, પરન્તુ મેાક્ષ પ્રાપ્ત કરી શકે છે,
ये शेते असुरकुमार, नागकुमार, सुवणुकुमार, अग्निकुमार, विद्युत्भार, द्वीपકુમાર દિશાકુમાર, પવનકુમાર અને સ્ખનિતકુમાર તથા પૃથ્વીકાયિક અને અપ્રકાયિક તથા વનસ્પતિકાયિક પોતપેાતાના ભવાથી અનન્તર ઉર્દૂવન કરીને તીય કરત્ન પ્રાપ્ત નથી કરી શકતા પરંન્તુ અન્તક્રિયા કરી શકે છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્ ! તેજષ્ઠાયિક તેજસ્કાયિકથી અનન્તર ઉદ્ભવ ન કરોને આગામી ભગમાં ઉત્પન્ન થઇને શું તીકત્વ પ્રાપ્ત કરે છે?
શ્રી ભગવન-ડે ગૌતમ ! આ અસમર્થ નથી, કિન્તુ તે તેજસ્કાયિક કેલિ પ્રરૂપિત ધર્માનું શ્રવણ પ્રાપ્ત કરી શકે છે? એ પ્રકારે વાયુકાયિક પણ વાયુકાયિકાથી
श्री प्रज्ञापना सूत्र : ४