Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रज्ञापनासूत्रे यावद् नो उदीर्णानि अपितु उपशान्तानि भवन्ति, स तीर्थकरत्वं नो लभेत तथा यस्य रत्न प्रभापृथिवी नैरयिकस्य चक्रवर्तिनामगोत्राणि कर्मादीनि उदीर्णानि नोपशान्तानि भवन्ति स चक्रवर्तित्वं लभते, यस्य पुनारत्नप्रभापृथिवी नैरयिकस्य चक्रवर्तिनामगोराणि कर्मादीनि नोदीर्णानि अपितु उपशान्तानि भवन्ति स चक्रवर्तित्वं नो लभते इति भावः, गौतमः पृच्छति-'सकरपभापुढविनेरइए अणतरं उव्यट्टित्ता चक्रवट्टित्तं लभेज्जा?' हे भदन्त ! शर्कराप्रभापृथिवी नैरयिकः शर्कराप्रभापृथिवी नरयिकेभ्योऽनन्तरमुवृत्त्य किं चक्रवर्तित्वं लभेत ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ? 'णो इगट्टे समढे' नायमर्थः समर्थः नोक्तार्थों युक्त्योपपन्नः, ‘एवं जाव अहे सत्तमापुढविनेरइए' एवम् - शर्कराप्रभापृथिवी नैरयिकोक्तीत्या यावत-बालुकाप्रमापृथिवी नैरयिकः, पङ्कप्रभापृथिवी नैरयिकः, धूमप्रभापृथिवी नैरयिका, तमःप्रभापृथिवी नैरयिकः, अधःसप्तमपृथिवी नैरयिकश्च स्वस्वभवेभ्य उद्वर्तनान्तरं नो चक्रउदय में नहीं आया है, किन्तु उपशान्त है, वह तीर्थकर नहीं होता है। उसी प्रकार रत्नप्रभा पृथ्वी के जिस नारक के चक्रवर्ती नामगोत्र आदि उदय में आए हैं उपशान्त नहीं है, वह चक्रवर्ती होता है, जिस रत्नप्रभा पृथ्वी के नारक के चक्रवर्ती नामगोत्र आदि बद्ध नहीं हुए, उदय में नहीं आए, बल्कि उपशान्त है, वह चक्रवर्ती नहीं होता है।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! क्या शर्कराप्रभा का नारक अनन्तर उवर्तन करके चक्रवर्ती पद प्राप्त करता है ?
भगवान्-हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है।
इसी प्रकार शर्कराप्रभा पृथ्वी के विषय में जो कहा है उसी के अनुसार वालुकाप्रभा पृथ्वी का नारक, पंकप्रभा पृथ्वी का नारक, धूमप्रभा पृथ्वी का नारक, तमःप्रभा पृथ्वी का नारक और अधःससन पृथ्वी का नारक भी अपने अपने भव से अनन्तर उद्वत्तेना करके चक्रवर्तीपन नहीं पाता है, क्योंकि કરે છે અર્થાત તીર્થકર થાય છે, જે રત્નપ્રભા પૃથ્વીના નારકના તીર્થકર શેત્રબદ્ધ નથી થયેલ યાવત્ ઉદયમાં નથી આવેલ પણ ઉપશાન્ત છે, તે તીર્થકર નથી થતા. એજ પ્રકારે રત્નપ્રભા પૃથ્વીના જે નારકના ચક્રવત નામ ગેત્ર આદિ ઉદયમાં આવેલ છે–ઉપશાન્ત નથી થયેલ તે ચક્રવ ની થાય છે, જે રત્નપ્રભા પૃથ્વીના નારકના ચક્રવર્તી નામ ગોત્ર આદિ બદ્ધ નથી થયેલ, ઉદયમાં નથી આવેલ, પરંતુ ઉપશાન્ત છે, તે ચક્રવર્તી નથી થતા
શ્રીગૌતમસ્વામી ભગવન! શું શર્કરપ્રભાના નારક અનન્તર ઉદ્વર્તન કરીને ચકવતી પદ પ્રાપ્ત કરે છે?
શ્રીભગવાન ગૌતમ ! એ અર્થ સમર્થ નથી.
એ જ પ્રકારે શર્કરા પ્રભા પૃથ્વીના વિષયમાં જે કહયું છે તેના અનુસાર વાલુકા પ્રશ્ના પૃથ્વીના નારક, પંકપ્રભા પૃથ્વીના નારક, ધૂમપ્રભા પૃથ્વીના નારક તમઃપ્રભા પૃથ્વીના નારક, અને અધ: સપ્તમ પૃથ્વીના નાક પણ પિતાપિતાના ભવથી અનન્તર ઉદ્વર્તના
श्री प्रशानसूत्र:४
