Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५३०
प्रशापनारचे 'पुढवीकाइए णं भंते ! पुढवीकाइएहितो अणंतरं उव्यष्टित्ता नेरइएमु उववज जेजा?' हे भदन्त ! पृथिवीकायिकः खलु पृथिवीकायिकेभ्योऽनन्तरमुवृत्त्य नैरयिकेषु किम् उत्पधेत ? भगवानाह'गोयमा !' हे गौतम ! नो इणढे समढे ' नायमर्थः समर्थ:-नोक्तार्थों युक्त्योपपन्नः प्रागुक्तयुक्तेः 'एवं असुरकुमारेसु वि, जाव थणियकुमारेसु वि' एवम्-पृथिवीकायिकस्य नैरयिकेषिव असुरकुमारेष्वपि यावत्-नागकुमारेषु सुवर्णकुमारेषु अग्निकुमारेषु विद्युत्कुमारेषु उदधिकुमारेषु द्वीपकुमारेषु दिक्कुमारेषु वायुकुमारेषु स्तनितकुमारेषु चापि अनुत्पादो वक्तव्यः, तथा च पृथिवीकायिकानां नैरयिकेषु देवेषु उत्पादप्रतिषेधः कृतः, तेषां विशिष्टमनोद्रव्यासंभवेन तीव्रसंक्लेशविशुद्धाध्यवसायाभावात्, गौतमः पृच्छति-'पुढवीकाइएणं भंते ! पुढवीकाइएहितो अणंतरं उव्वट्टित्ता पुढवीकइएसु उववज्जेज्जा ?' हे भदन्त ! पृथिवीका. यिकः खलु पृथिवीकायिकेभ्योऽनन्तरमुवृत्त्य पृथिवी कायिकेषु उपपद्येत ? भगवानाह'गोयमा !' हे गौतम ! 'अत्थेगइए उववज्जेज्जा अत्थेगइए णो उववज्जेज्जा' अस्त्येक:जाती है___ गौतमस्वामी-हे भगवन् ! क्या पृथ्वीकायिक, पृथ्वीकायिकों से निकलकर सीधा नारको में उत्पन्न होता है ? __भगवान्-हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नही, अर्थात् नहीं उत्पन्न होता, इस का कारण पूर्ववत् समझना चाहिए। इसी प्रकार असुरकुमारों में भी यावत् स्तनितकुमारों में भी नहीं उत्पन्न होता। इस प्रकार पृथ्वीकायिकों का नारकों
और देवों में उत्पन्न होने का निषेध किया गया है, क्योंकि उनमें विशिष्ट मनोद्रव्यों का अभाव होता है और इस कारण से तो तीवसंक्लेश हो सकता है और न विशिष्ट विशुद्ध अध्यवसाय संभव है। __गौतमस्वामी-हे भगवन् ! क्या पृथ्वीकायिक पृथ्वीकायिकों से निकल कर सीधा पृथ्वीकायिकों में उत्पन्न होता है ?
भगवान !-हे गौतम ! कोई उत्पन्न होता है, कोई नहीं भी उत्पन्न होता। - શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન ! પૃથ્વીકાયિક પૃથ્વીકાયિકમાંથી નિકળીને સીધા નારકમાં ઉત્પન્ન થાય છે?
શ્રી ભગવાન ગૌતમ! આ અર્થ સમર્થ નથી. અર્થાત્ ઉત્પન્ન નથી થતા. તેનું કારણ પૂર્વ પ્રમાણે સમજવું જોઈએ. એજ પ્રકારે અસુરકુમારોમાં પણ યાવત્ સ્વનિતકુમારેમાં પણ નથી ઉત્પન્ન થતા. એ પ્રકારે પૃથ્વીકાચિકેમાં નારકના ઉત્પાદન અને દેવામાં ઉત્પન્ન થવાને નિષેધ કરાયેલ છે, કેમકે તેમાં વિશિષ્ટ મને દ્રવ્યોને અભાવ થાય છે અને એ કારણે ન તે તીવ્ર સંકલેશ થઈ શકે છે અને વિશિષ્ટ વિશદ્ધ અધ્યવસાયનો સંભવ છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવદ્ ! શું પૃથ્વીકાયિક પ્રકાયિકાથી નિકળીને સીધા પૃથ્વીકાયિકમાં ઉત્પન્ન થાય છે?
श्री. प्रशान। सूत्र:४
