Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेययोधिनी का पद १८ २० २ जोवानां सेन्द्रियत्वनिरूपणम् पर्याप्तक इति कालतः क्रियच्चिरं भवति ? गौतम ! जयन्येन अन्तर्मुहूर्तम् उत्कृष्टेन सागरोपमशतपृथकत्वम्, सेन्द्रियापर्याप्त कः खलु भदन्त ! पृच्छा, गौतम ! जघन्येनापि उत्कृष्टेनापि अन्तर्मुहूतम्, एवं यावत् पञ्चेन्द्रियापर्याप्तकः, द्वारम् ३ ॥ सू• २॥ __टीका-पू नैरयिकादि गतिपदमधिकृत्य कास्थितिः प्ररूपिता, अथ तृतीयम् इन्द्रियपदमधिकृत्य कायस्थिति प्ररूपयितुमाह-'सई दिएणं भंते ! सइंदियत्ति कालओ केवच्चिरं होइ ?' हे भदन्त ! सेन्द्रियः- सह-विद्यमानम् इन्द्रियं यस्य सः, इन्द्रियेण सहितोवा सेन्द्रियः स-खलु जीवः 'सेन्द्रिय इति'-सेन्द्रियत्वपर्याय विशिष्टतया कालत:-कालापेक्षया किय चिरं-कियत्कालपर्यन्तं भवति-सेन्द्रियत्वेन अवतिष्ठते ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'सइदिए दुविहे पण्णत्ते' सेन्द्रियो द्विविधः प्रज्ञप्तः 'तं जहा-अणाइए वा अपज्जवसिए, अणापंचिंदियपज्जत्तए णं भंते ! पंचिंदियपज्जत्तए त्ति कालओ केवचिरं होइ ?) हे भगवन् ! पंचेन्द्रिय पर्याप्त कितने काल तक पंचेन्द्रिय पर्याप्त पने में बना रहता है ? (गोयमा ! जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं सागरोवमसयपुहुत्त) हे गौतम ! जघन्य अन्तर्मुहर्त्त, उत्कृष्ट सागरोपम शत पृथक्त्व-दो सौ सागरोपम से नौ सौ सागरोपमतक (सइंदिय अपज्जत्तए णं भंते ! पुच्छा ?) हे भगवन् ! सेन्द्रिय अपर्याप्त संबंधी पृच्छा ? (गोपमा ! जहण्णेण वि उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्तं) जघ. न्य से भी, उत्कृष्ट से भी अन्तहर्त्त (एवं पंचिंदिय अपजसए) इसी प्रकार पंचेन्द्रिय अपर्याप्त । (द्वार ३)
टीकार्थ-इससे पहले नारकगति आदि को लेकर कायस्थिति की प्ररूपणा की गई, अथ तीसरे इन्द्रियपद को लेकर कायस्थिति की प्ररूपणा की जाती है।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! सेन्द्रिय अर्थात् इन्द्रिय सहित जीव सेन्द्रिय कहा जाता है वे कितने काल तक लगातार सेन्द्रिय पने में बना रहता है?
(पंचिंदिय पज्जत्तरणं भंते ! पंचिंदिए पज्जत्तएत्ति कालओ केवच्चिरं होइ) सावन! ५'येन्द्रिय ५ ॥ ४॥ सुधी पथेन्द्रिय पर्याप्त मनी २७ छ ? (गोयमा ! जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं सागरोवम सयपुहुत्तं) 3 गोतम ! धन्य मन्तभुत मन उष्ट સાગરેપમ શતપૃથકત્વ અર્થાત બસો સારામથી નવસે સાગરોપમ સુધી.
__ (सइंदिय अपज्जत्तए णं भंते ! पुच्छा ?) 8 भगवन् ! सेन्द्रिय ५५ समधी ५२७।। (गोयमा ! जहण्णेणं वि उस्कोसेण वि अंतोमुहुत्तं) "धन्यथा ५४, ४थी ५ अन्तक्षित (एवं पंचिंदिय अपज्जतए) मे४ मारे ५येन्द्रिय अ५ति . (२ 3)
ટીકાથ– આનાથી પહેલાં નારક ગતિ આદિને લઈને કાયસ્થિતિની પ્રરૂપણ કરાઈ હવે ત્રીજા ઈન્દ્રિય પદને લઈને કાયસ્થિતિની પ્રરૂપણ કરાય છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્! સેન્દ્રિય અર્થાત્ ઈન્દ્રિય સહિત જીવ સેન્દ્રિય કેટલા કાળ સુધી નિરતર બની રહે છે?
श्री प्रशानसूत्र:४