Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३५६
_ प्रज्ञापनासत्र त्तए' एवम्-सेन्द्रियापर्याप्तकरीत्या यावत्-एकेन्द्रियविकलेन्द्रियपञ्चेन्द्रियापर्याप्तका अपि एकेन्द्रियापर्याप्तकत्वपर्यायेण विकलेन्द्रियापर्याप्तकत्वपर्यायेण पञ्चेन्द्रियापर्याप्तकत्वपर्यायेण च जघन्येन उत्कृष्टेन वाऽन्तर्मुहूर्तं यावद् अवतिष्ठन्ते इत्याशयः, किन्त्वत्र पर्याप्तापर्याप्तकर प्रकरणे अनिन्द्रियो न वक्तव्यः तस्य पर्याप्तापर्याप्तविशेषणरहितत्वात् 'दारं ३' तृतीयमिन्द्रियद्वारं समाप्तम् ॥स. २॥
कायद्वारवक्तव्यता मूलम्-सकाइएणं भंते ! सकाइएत्ति कालो केवच्चिरं होइ ? गोयमा ! सकाइए दुविहे पण्णत्ते, तं जहा-अगाइए वा अपज्जवसिए, अणाइए वा सपज्जवसिए । पुढविकाइएणं पुच्छा? गोयमा ! जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं, असंखेजाओ उस्लप्पिणि ओसप्पि णीओ कालओ, खेत्तओ असंखेजा लोगा, एवं आउतेउवाउकाइया वि, वणस्सइकाइयाणं पुच्छा ? गोयमा ! जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उकोसेणं अणंतं कालं, अणंताओ उस्स प्पिणिओ ओसप्पिणीओ कालओ, खेत्तओ अणंता लोगा, असंखेज्जा पुग्गल परियट्टा, तेणं पुग्गलपरियट्टा आवलियाए असंखेज्जइ भागो, एवं तसकाइया वि, अकाइएणं भंते ! पुच्छा ? गोयमा ! अकाइए साइए अपज्जवसिए, सकाइए अपज्जत्तए णं पुच्छा, गोयमा! जहणणेण वि उक्कोसेण वि अंतोमुहूत्तं, एवं जाव तसकाइय अपज्जत्तए, सकाइयपज्जत्तए पुच्छा, गोयमा ! जहणणेणं अंतोमुहुत्तं उकोसेणं सागरोवमसयपुहुत्तं सातिरेगं, पुढ विकाइए पज्जतक जानना जाहिए, अर्थात् एकेन्द्रिय-अपर्याप्त तथा विकलेन्द्रिय-अपर्याप्त भी एकेन्द्रिय-अपर्याप्त तथा विकलेन्द्रिय- अपर्याप्त पर्याय में लगातार अन्तर्मुहूर्त तक ही रहते हैं। मगर पर्याप्त और अपर्याप्त के इस प्रकरण में अनिन्द्रिय जीव का कथन नहीं करना चाहिए, क्योंकि अतिन्द्रिय अर्थात् सिद्ध जीव न पर्याप्त कहलाते हैं और न अपर्याप्त ही होते हैं। (तीसरा इन्द्रिय द्वार समाप्त) જ રહે છે. એ જ પ્રકાર પંચેન્દ્રિય અપર્યાપ્ત સુધી જાણ જોઈએ, અર્થાત એકેન્દ્રિય અપર્યાપ્ત તથા વિલેન્દ્રિય-અપર્યાપ્ત પણ એકેન્દ્રિય અપર્યાપ્ત તથા વિકસેન્દ્રિય-અપર્યાપ્ત પર્યાયમાં નિરન્તર અન્તર્મુહૂર્ત સુધી જ રહે છે. પણ પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્તના આ પ્રકરણમાં અનિન્દ્રિય જીવનું કથન ન કરવું જોઈએ, કેમકે અનિન્દ્રિય અર્થાત સિદ્ધ જીવ નથી પર્યાપ્ત કહેવાતા અને નથી અપર્યાપ્ત જ થતા.
ત્રી ઈન્દ્રિયદ્વાર સમાપ્ત
श्री. प्रशानसूत्र:४
