Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद १७ सू० २० लेश्यापरिणामनिरूपणम् ____ २७१ युक्ताः प्रदेशाः कृष्ण लेश्या योग्याः परमाणवो यस्याः कृष्णलेश्यायाः कृष्णलेश्या द्रव्य संघस्य सा अनन्तप्रदेशिका, अन्यथा-अनन्तप्रदेशव्यतिरेकेण स्कन्धस्य जीवग्रहणयोग्यताया एवाभावात् कृष्णलेश्या प्रज्ञप्ता ‘एवं जाव सुक्कलेस्सा' एवं-कृष्णले श्योक्तरीत्या यावत्-नील. लेश्या कापोतलेश्या तेजो लेश्या पद्मलेश्या शुक्ललेश्या चापि अनन्तप्रदेशिका प्रज्ञप्ता, ।।
अथ द्वादशावगाहनाद्वारवक्तव्यतां प्ररूपरितुमाह कण्ह लेस्सा णं भंते ! कइपएसोगाहा पण्णता ?' हे भदन्त ! कृष्णलेश्या खलु कतिप्रदेशावगाढा प्रज्ञप्ता ? भगवानाह'गोयमा!' हे गौतम ! 'असंखेजपएसोगाढा पणत्ता' असंख्येयप्रदेशावगाढा कृष्णलेश्या प्रज्ञप्ता, एवं 'जाव सुकलेस्मा' एवं-कृष्णलेश्योक्तरीत्या यावत्-नीललेश्या कापोतलेश्या तेजोलेश्या पद्मलेश्या शुक्र लेश्या चापि असंख्येयप्रदेशावगाढा प्रज्ञप्ता, अत्र प्रदेशपदेन क्षेत्रप्रदेशा अवगन्तव्याः, तेष्वेवावगाहस्य प्रसिद्धत्वात् तेच क्षेत्रप्रदेशाः अनन्तानामपि वर्गणानामाश्रय भूता असंख्येया पचासेयाः, सकलस्यापि लोकस्य प्रदेशानामसंख्येयखात, कापोतलेश्या, तेजोलेश्या, पद्मलेश्या और शुक्ललेश्या के प्रदेश भी अनन्तानन्त समझ लेने चाहिए।
अवगाहनाद्वार अब अवगाहनाद्वार की प्ररूपणा की जाती है
गौतमस्वामो-हे भगवान् ! कृष्णलेश्या आकाश के कितने प्रदेशों में अवगाहन किए हुए है ?
भगवान्-हे गौतम ! कृष्णलेश्या असंख्यात आकाशप्रदेशों में अवगाढ है। इसी प्रकार नीलेश्या कापोतलेश्या, तेजोलेश्या, पद्मलेश्या और शुक्ललेश्या भी असंख्यात प्रदेशों में अवगाढ है, ऐसा समझना चाहिए। यहां प्रदेश का अर्थ आकाश के प्रदेश समझना चाहिए, क्योंकि अवगाहन आकाश के प्रदेशों में ही होता है, यह प्रसिद्ध है। यद्यपि एक-एक लेश्या की वर्गणाएं अनन्त अनन्त हैं, तथापि उन सब का अवगाह असंख्यात प्रदेशों में ही होजा
ગ્ય પરમાણુ અનંતાનંત સંખ્યાવાળા છે. એ જ પ્રમાણે નલલેશ્યા, કાપતલેશ્યા, તેજેશ્યા, પદ્મશ્યા અને શુકલેશ્યાના પ્રદેશ પણ અનંતાનંત સમજી લેવા જોઈએ.
હવે અવગાહના દ્વારની પ્રરૂપણ કરાય છેશ્રી ગૌતમસ્વામી-ભગવદ્ ! કુષ્ણલેશ્યાએ આકાશના કેટલા પ્રદેશમાં અવગાહન કરે છે?
શ્રી ભગવાન ગૌતમ ! કૃષ્ણલેશ્યા અસંખ્યાત આકાશ પ્રદેશમાં અવગાઢ છે. એજ પ્રકારે નીલેશ્યા, કાતિલેશ્યા, તેજલેશ્યા, પાલેશ્યા અને શુકલેશ્યા પણ અસંખ્યાત પ્રદેશમાં આવગાઢ છે, એમ સમજવું જોઈએ. અહીં પ્રદેશને અર્થ આકાશને પ્રદેશ સમજ જોઈએ, કેમકે અવગાહન આકાશના પ્રદેશમાં જ થાય છે, એવાત પ્રસિદ્ધ છે, યદ્યપિ એક એક વેશ્યાની વર્ગણાઓ અનન્ત અનન્ત છે, છતાં પણ તે બધાને અવગાહ
श्री. प्रापन। सूत्र:४
