Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
२८८
प्रज्ञापनासूत्रे असंख्येयगुणानि भवन्ति, तत्:-'जहन्नएहितो सुक्कलेस्साठाणेहितो' दवट्टएहितो जहन्नकाउलेस्सा ठाणा पएसट्टयाए असंखेज्ज (अणंत) गुणा' जघन्येभ्यः शुक्ल लेश्यास्थानेभ्यो द्रव्या. थिकेभ्यो जघन्यानि कापोतलेश्यास्थानानि प्रदेशार्थतया असंख्येय अनन्तगुणानि भवन्ती त्यपसेयम् तेभ्योऽनन्तरम्-'महनगा नीललेस्सा ठाणा पएसट्टयाए असंखेजगुणा' जघन्यानि नीललेश्यास्थानानि प्रदेशार्थतया असंख्येषगुणानि भवन्ति, 'एवं जाव मुक्कलेस्साठाणा' एवम-नीललेश्या स्थानोक्तरीत्या यावत्-जघन्यानि कृष्णलेश्या तेजोलेश्या पद्मलेश्या शुक्ललेश्यास्थानानि प्रदेशार्थतया असंख्येयगुणानि भवन्ति तथा च जघन्यस्थानोत्कृष्टस्थानजघन्योत्कृष्टस्थानविषयाणि त्रीणि अल्पबहुत्वानि भवन्ति, तत्रापि एकैकमपि त्रिविधं द्रव्यार्थप्रदेशार्थ द्रव्यप्रदेशोभयार्थता भेदात, तत्र जघन्यस्थान विषये द्रव्यार्थत्वे प्रदेशार्थत्वे च प्रत्येक कापोतनील कृष्ण तेजः पदमशुक्ललेश्यास्थानानि पूर्वपूर्वापेक्षया उत्तरोत्तरमसंख्येयगुणानि बोध्या नि, द्रव्यप्रदेशोभयार्थत्वेतु प्रथमं द्रव्यार्यतया कापोतनीलकृष्ण तेजः पद्म शुक्ललेश्या स्थानानि पूर्वपूर्वापेक्षया उत्तरोत्तरमसंख्येयगुणानि अवगन्त
द्रव्य से जघन्य शुक्ललेश्या के स्थानों से, कापोतलेश्या के जघन्य स्थान प्रदेशों की अपेक्षा अनन्तगुणा कहा गया हैं। उनसे नीललेश्या के जघन्य स्थान प्रदेशों की अपेक्षा असंख्यातगुणा हैं। इसी प्रकार कृष्ण लेश्या, तेजोलेश्या और पद्मलेश्या तथा शुक्ललेश्या के जघन्य स्थान प्रदेशों की अपेक्षा असंख्यातगुणे है। इस प्रकार यहां जघन्य स्थानों, उत्कृष्ट स्थानों तथा जघन्योत्कृष्ट स्थानों को लेकर तीन अल्प बहुत्व होते हैं और इन तीनों में से भी एक एक के तीन तीन भेद होते हैं-द्रव्य से, प्रदेशों से और द्रव्य-प्रदेश दोनों से । इनमें से जघन्य स्थानों के विषय में द्रव्य और प्रदेशो से कापोत, कृष्ण, तेज, पदम और शुक्ललेश्या के स्थान पूर्व-पूर्व की अपेक्षा उत्तरोत्तर असंख्यातगुणा समझना चाहिए। द्रव्य-प्रदेश उभय की अपेक्षा से प्रथम द्रव्य से कापोत, नील, कृष्ण, तेज, पद्म और शुक्ललेश्या के स्थान पूर्व-पूर्व की अपेक्षा उत्तरोत्तर
દ્રવ્યથી જઘન્ય શુકલલેશ્યાના સ્થાનેથી, કાતિલેશ્યાના જઘન્ય સ્થાન પ્રદેશની અપેક્ષાએ અનન્તગણુ છે. તેમનાથી નીલેશ્યાના જઘન્ય સ્થાન પ્રદેશની અપેક્ષાએ અસંખ્યાતગણું છે. એ જ પ્રકારે કૃષ્ણલેશ્યા, તેજલેશ્યા અને પદ્મશ્યા તથા શુકલેશ્યાના જઘન્ય સ્થાન પ્રદેશોની અપેક્ષાએ અસંખ્યાતગણ છે. એ પ્રકારે આહીં જઘન્ય સ્થાને, ઉત્કૃષ્ટ સ્થાને તથા જઘન્યત્કૃષ્ટ સ્થાનેને લઈને ત્રણ અ૫ બહુત્વ બને છે અને એ ત્રણેમાંથી પણ એક એકના ત્રણ ત્રણ ભેદ છે-દ્રવ્યથી પ્રદેશથી અને દ્રવ્ય-પ્રદેશે બન્નેથી તેમાંથી જઘન્ય સ્થાનના વિષયમાં દ્રવ્ય અને પ્રદેશથી કાપત, નલ, કુષ્ણ, તેજ, પદ્મ અને શુકલેશ્યાના સ્થાન પૂર્વ પૂર્વની અપેક્ષાએ ઉત્તરોત્તર અસંખ્યાતગણ સમજવા જોઈએ. દ્રવ્ય, પ્રદેશ બન્નેની અપેક્ષાથી પ્રથમ દ્રવ્યથી, કાપત નીલ, કૃષ્ણ, તેજ, પદ્મ
श्री. प्रशानसूत्र:४
