Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१८१
प्रबोधिनी टीका पद १७ सू० १२ नैरयिकोत्पत्यादिनिरूपणम्
तेजोलेश्येषु पृथिवीकायिकेषु उपपद्यते ? अथ च कृष्णादि तेजोलेश्यान्तविशिष्टः सन्नेव किं तत उद्वर्तते ? इत्येवं रीत्या यथा अनुरकुमाराणां पृच्छा तथैव पृच्छाऽवसेया, भगवानाह - 'हंता, गोयमा !" हे गौतम ! हन्त - सत्यम्, 'कण्डले से जाव तेउलेस्से पुढविकाइए कण्हलेस्सेसु जाव तेउलेस्से पुढाविकाइएस सिय कण्हलेस्सेव उववट्ट' कृष्णले यो यावत्नीललेश्यः कापोतलेश्य स्तेजोलेश्य पृथिवीकायिकः कृष्णलेश्येषु यावत् - नीललेश्येषु कापोतलेइयेषु तेजोलेश्येषु पृथिवीकायिकेषु उपपद्यते किन्तु स्यात् कदाचित् कृष्णलेश्य उद्वर्तते 'सिय नीललेस्से सिय काउलेस्से उबवट्ट' स्यात् कदाचित् नीललेश्यः सन् उद्वर्तते, स्यात् - कदाचित् कापोत लेश्यः सन् उद्वर्तते 'सिय जल्ले से उववज्जइ तल्ले से उबव स्यात् - कदाचिद् यल्लेश्य उपपद्यते तल्लेश्य उद्वर्तते, किन्तु - 'तेउलेस्से उववज्जइ, नो प्रकार जैसी पृच्छा असुरकुमारों के विषय में की गई है, वैसी ही यहां भी समझ लेनी चाहिए ।
भगवान् हे गौतम, हां सत्य है। कृष्ण लेश्यावाला पृथ्वीकायिक कृष्ण लेश्या वाले पृथ्वीकायिकों में, नीललेश्यावाला नीललेश्याबाले पृथ्वोकायिकों में, कापोतलेश्या वाला पृथ्वीकायिक कापोतलेश्यावाले पृथ्वीकायिको में और तेजोलेश्या वाला पृथ्वीकायिक तेजोलेश्या वाले पृथ्वीकायिकों में उत्पन्न होता है । किन्तु उवर्त्तना के विषय में ऐसा नियम नहीं है कि जिस लेश्या से युक्त होकर उत्पन्न हो उसी लेश्या से युक्त होकर उद्वर्त्तन करे ? अत एव वह कृष्णलेश्या में उत्पन्न होने वाला कदाचित् कृष्णलेश्या में उद्वृत्त होता है, कदाचित् नीललेश्या में, कदाचित् कापणेतलेश्या में उद्वृत्त होता है। यहां यह ध्यान रखना चाहिए कि पृथ्वीकायिक जीव तेजोलेश्या में उत्पन्न होता है किन्तु तेजोलेश्या वाला होकर उद्वर्तन नहीं करता । इसका कारण पहले बतलाया जा चुका है।
એજ વૈશ્ય થી યુક્ત થઈને ઉદ્ધૃત્ત થાય છે ? એ પ્રકારે જેવી પૃચ્છા અસુરકુમારેાના વિષયમાં કરાઇ તેવી જ આહી. પશુ સમજવી જોઇએ.
શ્રી ભગવાન્ હે ગૌતમ ! સત્ય છે, કૃષ્ણલેશ્યાવાળા પૃથ્વીકાયિક કૃષ્ણલેશ્યાવાળા પૃથ્વીકાયિકેમાં, નીલલેશ્યાવાળા નીલલેશ્યાવાળા પૃથ્વીકાયિકામાં કાપાતલેશ્યાવાળા પૃથ્વીકાયિક કાપાતલેશ્યાવાળા પૃથ્વીકાયિકામાં અને તેોલેશ્યાવાળા પૃથ્વીકાયિક તેોલેશ્યાવાળા પૃથ્વીકાયિ કામાં ઉત્પન્ન થાય છે. પરન્તુ ઉનાના વિષયમાં એવે નિયમ નથી. કે જે લેશ્યાથી યુક્ત થઇને ઉત્પન્ન થાય તેજલેશ્યાથી યુક્ત થઇને ઉર્દૂન કરે તેથીજ તે કૃષ્ણલેશ્યામાં ઉત્પન્ન થનારા કેઈવાર કૃષ્લેશ્યામાં ઉત્ત થાય છે, કોઇવાર નીલલેશ્યામાં, કેાઇવાર કાપાતલેશ્યામાં ઉદ્ભવૃત્ત થાય છે. આહી' એ ધ્યાન રાખવુ જોઇએ કે પૃથ્વીકાયિક જીવ તેોલેશ્યામાં ઉત્પન્ન થાય છે પણ તેોલેશ્યાવાળા થઇને ઉર્દૂન નથી કરતા એનુ કારણ પહેલા ખતાવી દિધેલુ છે.
श्री प्रज्ञापना सूत्र : ४
