Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mamma[[ prakaraNa bIjuM nAma darzAnazuddhi prakaraNa '(mULa sahita TIkAnuM bhASAMtara) devatatva dharmatatva (mArgatatva sAdhutatva (taspata saMpAdaka 'pU. munirAjazrI puNyakIrtivijaya gaNivarya
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ |TInAnazrInuharIpArzvanAthAya namaH | / / namo namaH zrIgururAmacandrasUraye / / vAdarUpI hAthIo mATe siMha samAna pU.A.zrI caMdraprabhasUrijI vaDe racAyela, pU.A.zrI cakrezvarasUrijI vaDe AraMbhAyela ane temanA praziSya pU.A.zrI tilakAcArya vaDe samApta karAyela vRttithI yukta sabhyatva prakaraNa (bIjuM nAma darzanazuddhi prakaraNa) mULa ane TIkAnuM bhASAMtara *divya kRpA * AjIvana samyakatva-samyagdarzana padArthane samajAvI, bhavya jIvonI ArAdhanAne samyak banAvatA, zuddha mArgadAyaka pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA vAtsalyanidhi pUjya AcAryadeveza zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjA samatAnidhi pUjya munirAjazrI darzanabhUSaNavijayajI mahArAja AjJA ane AzIrvAda suvizAla gacchAdhipati pUjyapAda AsAryadeveza zrImad vijaya hemabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjA saMpAdaka pUjyapAdazrIjInA ziSyaratna pU. munirAjazrI darzanabhUSaNavijayajI mahArAjanA ziSyaratna pU. munirAjazrI divyakIrtivijayajI gaNivaryanA ziSyaratna pU. munirAjazrI puNyakIrtivijayajI gaNivarya
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMtha nAma .: samyakatva prakaraNa kartA TIkAkAra : pU. AcArya zrI caMdraprabhasUrIzvarajI mahArAja : pU. AcArya zrI tilakAsUrIzvarajI mahArAja - pUjya munirAjazrI puNyakIrtivijayajI gaNivarya ? sanmArga prakAzana saMpAdaka : prathama prakAzaka AvRtti nakalA mUlyA : 1200 : 90/ nara khAsa sUcanA: A pustaka jJAnakhAtAnI rakamamAMthI chapAyeluM hovAthI gRhasthoe upayoga karavo hoya to saMpUrNa kiMmata jJAnakhAte cUkavI pachI ja AnI mAlikI karavI athavA yogya nakaro jJAnakhAtAmAM bharIne upayoga karavo. + ++ ccha6+ saMparkasthAna - prAptisthAna + -86+ sanmA prajJAzana phAryAlaya jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380 001 phonaH 25352072 ja pheksaH 25392789 E-mail : sanmargprakashan@gmail.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMtha prakAzana lAbha suvizAla gacchAdhipati parama pUjya AcArya deveza zrImad vijaya hemabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjA kI AjJA se prAtaH smaraNIya sanmArgadarzaka parama pUjya AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA ke parama vineya samatAnidhi pU. munirAja zrI darzanabhUSaNavijayajI mahArAz2a ke ziSya pravacana prabhAvaka pU. munirAja zrI divyakIrtivijayajI gaNivarya ke vineya tapasvIrana pU. munirAja zrI puNyakIrtivijayajI gaNivarya kA vi.saM. 2064 kA cAturmAsa hamAre zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka zrIsaMgha 'udayapura' meM huA / usa bhavya cAturmAsa meM zrI upadhAna tapa aura zrI siddhagirijI ke 'cha'rI pAlaka saMgha kA anuSThAna huA / usakI smRti meM hamAre zrIsaMgha ke jJAnanidhi se yaha 'samyaktva prakaraNa' graMtha kA bhASAMtara chapavAyA hai / zrAvaka usakA upayoga kare to nakarA jJAnanidhi meM DAlakara kareM aura svayaM kI mAlikI meM rakhanA hai to pUrA mUlya jJAnakhAte meM dekara grahaNa kareM / zrI jaina zve. mU. zrIsaMgha udayapura mAladAsa sTrITa udayapura (rAja.)
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya samyakatva prakaraNa" e graMtha jIvanamAM samyagdarzanane pAmavA mATe ane pAmelA samyagdarzanane sthira karavA mATe abhuta graMtha che. pU.A. zrI caMdraprabhasUrijI mahArAje banAvelA mULa graMtha para pU.A.zrI cakrezvarasUrijI mahArAja tathA pU.A. zrI tilakAsUrijI mahArAje TIkAnA mAdhyama dvArA temaja kathAo dvArA bALajIvo paNa samyaktva viSayaka padArthane samajI zake e mATe suMdara prayatna karyo che. e graMthanuM bhASAMtara thAya to saMskRtanA abhyAsa sivAyanA ArAdhako paNa A graMthano saghana abhyAsa karI zake e mATe parama pUjya munirAja zrI puNyakIrtivijayajI mahArAje pU. guru bhagavaMtonA AzIrvAdathI judAM judAM sAdhvIjI bhagavaMto pAse bhASAMtara karAvI tenI vAkya racanAone samajavAmAM saraLa bane e rIte goThavI ane sudhArIne A bhASAMtara taiyAra karela che. je graMthanuM prakAzana karatAM ame harSa anubhavIe chIe. pU.sA. zrI puNyaprabhAzrIjI ma.nA ziSyA pU.sA.zrI suyazaprabhAzrIjI ma. tathA pU.sA.zrI muktipUrNAzrIjI ma.nA ziSyA pU.sA. zrI divyaratnAzrIjI ma. e bhASAMtara mATe prathama prayAsa karela che tathA pU.sA. zrI trilocanAzrIjI ma.nA ziSyA pU.sA.zrI hitapUrNAzrIjI ma. e pUka ceka karavAmAM sahAya karela che. teonI zrutabhaktinI anumodanA karIe chIe. kathAnA mAdhyama dvArA tatvanuM jJAna ApavAno je graMthakAre prayAsa karela che e prayAsa bhavyajano sudhI pahoMce ane teo samyagdarzanane pAmI prApta thayela samyagdarzanane nirmala banAvI paramapadanA bhoktA bane e ja zubhAbhilASA. - sabhA prakAzana vi.saM. 2015 kArtaka vada-11
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA sakhyatva prakaraNa graMthano paricaya samyagdarzananA viSayane spaSTa karatA aneka graMthomAM pU.A.zrI candraprabhasUrijI mahArAje racela "samyakta prakaraNa - ke je "darzanazuddhi' nA nAme prasiddha thayela che te - eka AgavI vizeSatA dharAve che. sAmAnya rIte anya granthomAM deva-guru-dharma ema tattvatrayInI zraddhAne samyagdarzana tarIke varNavela che, jyAre prastuta granthamAM deva-dharma-mArga-sAdhu ane jIvAdi navatattvarUpa tattvapaMcakanI zraddhAne samyagdarzana tarIke varNavela che. potAnA kRtavaibhavathI zrutakevalInuM smaraNa karAvanAra mahopAdhyAya vAcakavara zrI yazovijayajI gaNivare dvatrizadvAaizikAnI trIjI mArgadvatrizikAnA 12 mA zlokanI vRttimAM yogya zrAvako samakSa zAstronA sUkSma artho-padArthonuM nirUpaNa karavuM vihita hovA chatAM keTalAko dvArA "zrAvako samakSa sUkSmarthanuM kathana na karavuM joIe - evuM je kahevAya che te khoTuM che' e vAtane puSTa karavA mATe prastuta granthanI " maviti mAruM thI zarU thatI 89mI gAthAne lakSyamAM rAkhIne evo ullekha karIne prastuta granthanA mahattvane prakAzita karyuM che. vidvajanomAM A graMtha aneka nAmanI prasiddhine pAmyo che. jevAM ke 1-samyakta prakaraNa, 2-samyaktasvarUpa prakaraNa, 3-darzanazuddhi prakaraNa, 4-upadezaranakoza:, 5-saMdehaviSaSadhi: ane yupaMcaratna prakaraNam, 7-mithyAtva mahArNavatAraNatarI, 8-Agamasamudrabindu, 9-kugrAhagrahamatra, 10-samyaktaratnamahodadhi:. Ama chatAM graMthakArane potAne "samyakta prakaraNa" ane "darzanazuddhi prakaraNa' , - A be nAmo vadhu ISTa hovAthI A graMthane A be nAme vizeSa prasiddhi maLI che." pUrvAcAryata graMthomAMthI gAthAono uddhAra karIne A graMtharatnanI racanA karavAmAM AvI che. jenI ullekha graMthakAre pote ja graMthano upasaMhAra karatAM 237 mI gAthAmAM kare che. A graMthamAM samyagdarzananA svarUpane vizada chaNAvaTapUrvaka spaSTa karavAmAM AvyuM che. graMthakArazrIe prAraMbhamAM maMgalAcaraNa karIne saMkSepathI samyagdarzananA svarUpane raju karavAnI pratijJA karIne saMpekSa kathanano hetu darzAvyo che. samyaktanA svarUpane jaNAvatAM eka vAta e karI che ke deva, dharma, mArga, sAdhu ane jIvAdinavatattvarUpa pAMca tattvonI yathArtha zraddhAne dhAraNa karavI tene samyakta kahevAya che. A pAMca tattvonI viparIta zraddhA karavI tene mithyAtva kahevAya. sAmAnya rIte anyatra deva, guru ane dharma ema traNa tattvonI vAta Ave che. jyAre ahIM mArga ane jIvAditattva A beyane paNa tattva tarIke judAM jaNAvyAM che ane e pAMceya tattvo upara zraddhA karavI tene samyakta kahyuM che, e ahIM vizeSatA che. anyatra to traNa tattvamAM kahela trIjA dharmatattvamAM aMtima be tattvono samAveza thaI jAya che. ahIM A pAMceya tattvonuM nirUpaNa vistArathI AvyuM che. (gAthA-1 thI 5) 1-sagavatva prA ' prasiddhoDayana: mArgadvAtrizikA, zloka-12 vRtti, 2. hemacandrasUri jJAnamaMdira pATaNanuM lIsTa, 3-laghuvRttimAM, 3-9 juo prastutagraMthanI gAthA-209, 10-tilakAcAryaracitaTIkAnI vi.saM. 1504mAM lakhAyela hasta pratamAM tathA hemacandrasUrijJAnamaMdira pATaNanuM lIsTa ! 11-juo prastuta graMthanI gAthA 2 tathA 271 - juo gAthA-267 tathA A ja prastAvanAmAM peja 15 thI 20.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelA deva-tattvanuM nirUpaNa karatAM, zrI tIrthaMkaranA ATha mahAprAtihArya tathA cotrIza atizayothI zobhatA ane aDhAra doSathI varjita evA zrI arihaMta paramAtmA hoya che. temanA arihaMta, aruhaMta ane arahaMta e traNeya nAmanI yathArtha vyAkhyA karIne teonuM namaskAra, vaMdana, stava, pUjana ane dhyAna karavAno upadeza Apyo che. AvA devane suvarNa tulya ane anya devone pittala jevA jaNAvI suvarNa-pittalane samAna mAnavAthI bacavAno upadeza Apyo che. (gAthA-5 thI 15) zrI arihaMta paramAtmAnI bhakti mATe jinamaMdiranuM nirmANa ane tenI vidhi darzAvIne tenA adhikArI zrAvakanA sAta guNo darzAvyA che. (gAthA-16 thI 21) tyAra bAda jinabiMbanI pratiSThAvidhi, aSTaprakArI pUjA, vidhinuM mahattva, vaMdana-vidhi, pAMca abhigama, dazatrika, AzAtanAnuM varjana, Adi jaNAvIne devadravyanA rakSaNa ane bhakSaNa ka2nA2ne tathA lAbha-hAninuM varNana karyuM che. devadravyanI rakSA mATe sAdhunI tathA zrAvakanI javAbadArI upara bhAra mUkatAM je koI sAdhu ke zrAvaka zakti hovA chatAM devadravyano vinAza thAya tyAre upekSA kare, teno anaMta saMsAra vadhe che ane je koI rakSA kare teno saMsAra alpa thAya che, yAvat tIrthaMka25NuM prApta thAya che ema jaNAvyuM che. (gAthA-22 thI 61) bIjA dharmatattvanuM varNana karatAM sAmAnya rIte dharmanI vyAkhyA karI zrAvakanAM vratono nAmollekha karI daza prakAranA yatidharmanAM nAma darzAvyAM che. AvA dharmane pAmanArA AtmAo sadAya alpa hoya che. kAraNa ke, tene mATe viziSTa koTinI yogyatAadhikAra anivArya che. je AtmA ekavIza guNothI yukta hoya te ja A dezivarita ane sarvaviratirUpa dharmano adhikArI che, mATe ekavIza guNo paNa nAmapUrvaka jaNAvyA che. (gAthA-61 thI 68) trIjA mArgatattvanuM nirUpaNa katAM mArga-prAptinI durlabhatA varNavIne zAstra ni2pekSa banelA sAdhujananI unmArgapravRtti ane unmArgopadeza tarapha aMgulI-nirdeza karyo che. temAMthI keTalIka vigata nIce mujaba che. 1-sAdhune paNa jinamaMdira karavAno adhikAra che, 2-sAdhune doSita paNa vastra, pAtra, AhAra, pANI Adi ApavAM, 3-suvihita munio pAse vratAdi lenArane rokavA, 4-jinamaMdira tathA jinabiMba banAvavAno ane jinapUjA karavAno sAdhuno adhikAra che, 5-jinamaMdiramAM nivAsa karavo. ItyAdi unmArga-pravRtti keTalI ahitakara ane ayogya che, te vAtane yukti ane ukti dvArA samajAvIne dravyastava ane bhAvastavanI vAta karatAM jaNAvyuM che ke dravyastavano adhikArI zrAvaka ja che, paNa sAdhu nahi. sAdhu to bhAvastavano ja adhikArI che. sarva sAvadyoganI pratijJA karIne koIpaNa bahAnAthI dravyastava karanAro sAdhu kharekhara mUDha che. bhAvastavamAM ja dravyastavano samAveza thaI jAya che, te chatAM jene dravyastava karavAnuM mana thAya che, tevA sAdhune paramArthathI muktimArganuM jJAna ja nathI, ema kahI zakAya. (gAthA-69 thI 86) A viSayanuM nirUpaNa karatAM prastutagraMthanI prastutavRttimAM jinapUjArUpa dravyastavane sAvadharUpe ullekhyo che. jenuM pravacanaparIkSAnA trIjA vizrAmamAM vigatavAra khaMDana karIne jinapUjA e sAvadya nathI paNa nirava che. temaja jinapUjA niravadya hovA chatAM paNa sAdhu mATe zA mATe akaraNIya che ane sAdhu mATe akaraNIya hovA chatAM paNa ananumodya to nathI ja vagere spaSTatA karavAmAM AvI che.* * A mATe juo saMskRta prastAvanA peja 26 ka
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstromAM AvatAM apavAdika vidhAnone AgaLa karIne dravyastavanI puSTi karavA IcchatA sAdhuone paNa sArI rIte samajAvIne dravyastava tathA bhAvastavanA viSayano upasaMhAra karatAM jaNAvyuM che ke, "je AtmA tapa ane saMyamamAM udyamazIla hoya te AtmA ja caitya, kula, gaNa, saMgha, AcArya, pravacana ane zrutanA viSayamAM je samaye je kArya ucita hoya te samaye te kArya karavAno adhikArI che, paNa bIjo nahi." ema jaNAvIne je koI zithila hoya te potAnI zithilatAne dharmanA oThA nIce chupAvavA Icchato hoya to tene A pramANe sanmArga darzAvavAno prayatna karyo che. (gAthA-85 thI 88). keTalAka bhavAbhinaMdI AtmAo "zrAvako samakSa sUkSma padArthonuM kathana na thAya" tema je jaNAve che, te vAta keTalI nirbaLa ane anucita che, tene zrI bhagavatI sUtrano pATha ApIne spaSTa karyuM che. (gAthA-89 thI 92) sanmArgane samajavA Avela bhadrika pAraNAmI AtmAone zithilAcAramAM Asakta thaIne unmArga samajAvanArA sAdhuone durgatimAM paDatA bacAvavA sAcI hitazikSA ApI che. (gAthA-93 thI 99) gAthA-97mAM kahyuM che ke, dharmopadezaka, dharmanI dezanA ane dharmazrotA be be prakAranA hoya che. dvividha dharmopadeza - 1 prAraMbhamAM madhura ane pariNAme dArUNa (bhayaMkara), tathA 2 - prAraMbhamAM kaDavo ane pariNAme hitakArI hoya che. dvividha dharmadezaka - dharma dezanA karanArA paNa be prakAranA che : 1 prAraMbhamAM madhura ane pariNAme dArUNa upadeza Ape che ane 2 - prAraMbhamAM kaDavo tathA pariNAme hitakArI upadeza Ape che. zrotA paNa A pramANe be prakAranA che : 1- prAraMbhamAM madhura ane pariNAme bhayaMkara upadeza sAMbhaLe che, 2 - keTalAka prAraMbhamAM kaDavo ane pariNAme hitakArI upadeza sAMbhaLe che. pahelA prakAranA upadeza-upadezaka ane zrotAo ghaNA hoya che, jyAre bIjA prakAranA upadeza-upadezaka ane zrotAo haMmezA virala hoya che. je A viSama paristhitino citAra Aje paNa vizvamAM spaSTa dekhAya che. (gAthA-97) A pachI sadupadezaka guruonI upakArakatA varNavIne vizeSajJa dharmAtmA kadI paNa gADariyA pravAhanI jema gatAnugatika dharma karato nathI tathA tevA AtmAnI sthiti ane vicAradhArAne raju karIne mokSamArgarUpa dharmanA viSayamAM AgamanuM pramANa ja mAnya rAkhI zakAya ema jaNAvyuM che. (gAthA-98 thI 105). gRhasthaliMga, carakAdi kuliMga ane pAsatthA Adi dravyaliMgane saMsArano mArga tathA susAdhu, suzrAvaka ane saMvijJa-pAkSikane mokSamArga kahyo che. samyagdarzana, samyajJAna ane samyaphacAritrane mokSamArga kahyo che tathA mithyAdarzana-jJAna-cAritrane unmArga jaNAvIne samyagdarzanAdinI vyAkhyA karI che tathA sAdhu ane zrAvakanA dharmanuM nirUpaNa karyuM che. (gAthA-106 thI 110). - tyAra bAda AMtarazatruonI viSamatA jaNAvIne tenAthI bacavA mATe zrAvake kevI kevI bhAvanAo karavI joIe te jaNAvIne mArgatattvanuM nirUpaNa pUruM karyuM che. (gAthA-111 thI 114) cothA sAdhutattvane samajAvatAM aDhAra doSo varNavI sAdhu te doSonA tyAgI hoya tema jaNAvyuM che. sAdhunA jIvananirvAha mATe Avazyaka AhAra, pANI, vastra, pAtra, vasati Adi kevAM hovAM joIe te jaNAvavA beMtALIza doSonuM varNana karyuM che. te bhikSAne grahaNa karavA mATenA utsarga tathA apavAda mArgane jaNAvIne
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAre ane kaI rIte kayA AtmAe utsargano ke apavAdano Azraya karavo ItyAdi vAtone sArI rIte carcavAmAM AvI che. sAdhu koNa tathA asAdhu koNa ? vaMdanIka koNa ane avaMdanIka koNa ? vagere vAto upara paNa pUro prakAza pADyo che. (gAthA-115 thI 140) tyAra bAda AcAryanI yogyatAne jaNAvanArA AcAryanA chatrIza guNonuM varNana karavAmAM AvyuM che. ahIM eka vastu jANavI jarUrI che ke kevA guNothI yukta guru zAstronA rahasyone samajAvavAno adhikArI che ? AcAryapada kone ApI zakAya ? apAtramAM AcAryapada pradAna karanAra tathA parIkSA karyA vinA ja apAtrane dharma ApanArA guru kaI koTImAM gaNAya ? ItyAdi vAto jaNAvIne sugarunA upakAronuM varNana karyuM che. tyAra pachI pAMca prakAranA cAritrI, temanAM bhakti-bahumAna kevI rIte karavAM ?, "vartamAnamAM paNa cAritra dharmanuM astitva che, je koI teno niSedha kare tene zramaNasaMgha bahAra karavAnI bhagavAnanI AjJA che, amuka guNo na hoya eTalA mAtrathI gurupaNuM nathI ema mAnavuM anucita che, vartamAnakALamAM paNa uttama cAritrI sAdhuo vidyamAna che." ItyAdi jaNAvIne pAMca prakAranA pAsatyAdi avaMdanIka sAdhunuM varNana karyuM che, tathA paraMparAnuM svarUpa batAvIne paraMparAne nAme AMdhaLI doTa na mUkatAM teno viveka karavAno upadeza Apyo che. - AjJAbhraSTa sAdhuo sAthe koNe kyA saMyogomAM kevo vyavahAra karavo, te darzAvIne utsarga ane apavAdanuM suMdara vivecana karyuM che, aMte upasaMhAramAM hitazikSA ApatAM jaNAvyuM ke, "vartamAnamAM anucita pravRtti karanArA jIvone joIne temanI karma parataMtratAne vicAravI ane zubha AcaraNa karanArA jIvone joIne tenA pratye bahumAna bhAva dhAraNa karavo" eTaluM kahIne sAdhutattva nAmanuM caturtha tattva samApta karyuM che. pAMcamA navatattvarUpa tattvanuM nirUpaNa karatAM jIvAdinavatattvo upara suMdara prakAza pADyo che. jIvatattvanA varNanamAM jIvanA nava, cauda ane batrIza prakAro, jIvonI AkRti, IndriyonI zakti, daza prANa, che paryApti, jIvono AhAra, jIvonI saMkhyA, cha lezyA, cAritra, yoni, yoga, upayoga, cauda guNasthAnaka, mArgaNA Adi viSayone spaSTa karyA che. bAkInA ATha tattvone saMkSepamAM varNavIne samyaktva, mithyAtva, mithyAtvanI hAjarImAM jIvanI avasthA, samyagdarzanano mahimA, samyagdarzanane pAmavAnI yogyatA ane samyakatvanAM pAMca lakSaNa jaNAvIne kahyuM che ke samyagdaSTi AtmA paNa caraNa ane karaNathI vikaLa hoya to mukti pAmI zakato nathI. (gAthA-thI 262) - A pachI caraNasittarI ane karaNasittarI darzAvIne, jJAnaguNa, tapaguNa ane saMyama guNanuM mahattva darzAvIne tenI mokSa kAraNatA darzAvIne che. (gA-263 thI ra05) chelle graMthakArazrIe potAno nAmollekha karIne graMtharacanAno hetu darzAvIne A graMthamAM meM lagabhaga pUrvAcAryoe racelI gAthAonI saMgraha karyo che, tema jaNAvIne graMthanAM sAta nAmo jaNAvyAM che ane graMthano mahimA gAyo che. prAnta bhavyAtmAone A samyakatva prakaraNa graMthane bhaNavAno, sAMbhaLavAno, jANavAno ane tadanusAra dharmAnuSThAna karavAno upadeza ApIne temane zAzvata sukhanA bhoktA banavAno AzIrvAda Apyo che ane vRttikAra pU.A. zrI tilakasUri mahArAje aMtimagAthAnA "strajaMtu sivasuda sAyaM ti" padanI vyAkhyA karatAM
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mantAM zivasuvuM zAzvata ti, tavarthatvItsarvAnuSThAnAnAmiti " jhaTa zAzvata zivasukhane pAmo kAraNa ke saghalAya anuSThAno mokSane mATe che. samyakatva prakaraNa graMthanA racayitA graMthakArazrIno paricaya : A samyaktva prakaraNa graMthanI racanA, pU. AcArya zrI candraprabhasUrijI mahArAje karI che. jeo vaDagacchanA pU. A. zrI sarvadevasUrijI mahArAjanA ATha AcAryomAM mukhya pU. AcArya zrI jayasiMhasUrijI mahArAjanA ziSya hatA. teozrI samartha vidvAnuM ane vAdI hatA tathA vAdIbhasiMhanuM viruddha dharAvatA hatA, vaDagacchamAM sauthI moTA hatA ema paNa kahevAya che ke, teo saM. 1149mAM potAnA gacchathI judA paDyA ane saM. 1159thI navA punamIyA gacchanI sthApanA karI hatI. A aMge jainaparaMparAno ItihAsa bhAga-2 prakaraNa-4 pRSTha-424 mAM ema noMdhyuM che ke, "eka zrAvake saM. 1149mAM pratiSThA karAvI tyAre teNe vAdIbha AcArya zrI candraprabha vagere moTA AcArya vidyamAna hovA chatAM AcArya zrI municandrasUrine pratiSThA mATe laI javAnI mAMgaNI karI. AcArya zrI candraprabhasUrine AmAM potAnuM apamAna lAgyuM. tethI temaNe sAdhuo pratiSThA na karAve ane puname pakhi pAse vagere navI prarUpaNAvALo "pUnamiyA' mata cAlAvyo. A municandrasUrie "Avasmayasittari' banAvIne saMghane sanmArganI prarUpaNA karI bacAvyo.' granthakAra pU. A. zrI candraprabhasUrijI mahArAjano paricaya ApatAM laghuvRttikAra pU. A. zrI devabhadrasUrijI mahArAja jaNAve che ke . "uccakoTino, daDha vistAravALo, pRthvItalamAM prakhyAta ane sAdhuonA samudAyanAM sthAnabhUta vizAla vRkSa jevo zrI koTikagaNa che. koTika gaNarUpa vRkSamAM lAMbI, gADha chAyAvALI, sajana puruSonA samUhathI stavanA karAyelI, sadAkALa phalothI zobhatI ane vizvamAM vikhyAta evI vajI nAmanI zAkhA che. te vajazAkhAmAM amRta samAna vANIthI sarva pRthvItalane saMtuSTa karanAruM zubha AcArathI samyapha rIte zobhatuM evuM cAMdra nAmanuM kula vijayane pAme che." te cAMdrakuLamAM AhaMtu zAsanarUpa vanamAM advitIya sthAnabhUta ane vyAkhyAnanA guMjAravathI zrotAjanonA aMtaHkaraNa rUpa jhADImAM rahelA pApo rUpI pazuone cAre bAjuthI trAsa pamADatAM, vizeSa unmAdavALA prativAdIo rUpa hAthIonI hAramALAne kSobha pamADavAmAM nipuNa tathA jaya karavAmAM siMha jevA yathArtha khyAtine dhAraNa karanArA pU. A. zrI jayasiMhasUrijI nAmanA AcArya thayA. 0 A graMtha ke jenuM bIjuM nAma che samyakta prakaraNa jene A ja graMthanA pariziSTa-2mAM prakAzita karyo che. A graMthanI saTIka hastaprata paNa maLI che. paNa kada vadhavAnA bhayathI saMpUrNarUpe bhaviSyamAM prakAzita karavAnI gaNatrI che. 1 Aste tuGgo dhanAbhogaH, supratiSTo bhavastale / AsthAnaM dvijasArthAnAM, zrI koTikagaNadrumaH / / 2 / / .2 tatrAyatA dhanacchAyAH, sumanaH stomasaMstutA / vairazAkhA'sti vikhyAtA, sadaiva phalazAlinI / .3 / / 3 gobhiH sudhAvayasyAbhistarpitAzeSabhatalam / tasyA suvRttasaMzobhi, cAndraM vijayate kulam / / 4 / / 4 arhanchAsanakAnanaikavasatirvyAkhyAnaguAravaiH, zrotRsvAntanikuJjakalmaSamRgAnuttrAsayan sarvataH / pronmAditaprativAdivAraNaghaTAvikSobhadakSo'bhava-tatra zrI jayasiMha ityavitathakhyAtiM dadhAnaH prabhu / / 5 / /
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ teonA ziSyaratna pU. A. zrI candraprabhasUrijI mahArAja thayA, jeo abhuta guNonA nidhi hatA, cAritrathI zobhatA AtmAomAM agraNI hatA, saghaLA zAstromAM ane mArgamAM kuzala buddhivALA hatA, A kalikAlamAM lAMbA samayathI nAza pAmelA purAtana vidhimArgano uddhAra karanArA hatA ane pRthvItalamAM jeonI khyAti vistArane pAmelI hatI. te pU. A. zrI caMdraprabhasUrijI mahArAje A samyakatva prakaraNa graMthanI racanA karI hatI. A jotAM ApaNane graMthakAra pU. A. zrI candraprabhasUrijI mahArAjanI paraMparAno paricaya maLe che. pa.pU. mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje trIjI "mArgadvAtrizikA'nI bAramI gAthAnI vRttimAM " sa rvaprakAra prasiddhayartha ' e rIte je A graMthano nirdeza karyo che, te jotAM paNa A graMthanuM mAhAbhya samajI zakAya che. A mULa graMthanuM saMpAdana mukhyatayA pU. A. zrI devabhadrasUrikRtavRttiyukta mudritaprata tathA pU. A. zrI hemacandrasUri jJAnamaMdira (pATaNa)nI eka hastalikhita pratanA AdhAre karela hatuM, jenI saMjJA he rAkhI rAkhI hatI ane mudritanI saMjJA mu. rAkhI hatI. A graMtha chapAyA bAda lA. da. vidyAmaMdiranI be prato paNa jovAmAM AvI. gAthA-144ora pATaNanI upayogamAM levAyelI hastapratamAM che, paNa mudritamAM nathI. jyAre gAthA-145 mudritamAM che, paNa upayogamAM levAyelI hastapratamAM nathI. - lAlabhAI dalapatabhAI vidyAmaMdiranI 28994nI naMbaranI pratamAM 144/ra gAthA nathI. paNa te gAthAnI vRtti che. tema ja tyAMnI 10051 naMbaranI pratamAM 1442 tathA 145 ema banneya gAthAo che. gAthA-153mAM 6 lAIna che, temAM "so guru maLiH " tyAMthI sudhInI be lAIna phakta che. pratamAM nathI, bAkI mudritamAM che, tema ja lA. da. vidyAmaMdiranI banneya pratomAM paNa cha e cha pado che. mULa graMthanuM bhAvAnuvAda sAthe prakAzana amArA hastaka sau prathamavAra vi.saM. 2039mAM karavAmAM AvyuM hatuM. graMtha uparanI vRttio A graMtha upara kula traNa vRttionI racanA thayelI jovA maLI che. 1-pU. paM. zrIvimalavijayagaNInA ziSya pU. A. zrI devabhadrasUrijI mahArAje A graMtha upara vRtti racI che. jene jAmanagaravALA suzrAvaka hIrAlAla haMsarAje prakAzita karI che ane te pachI hamaNAM thoDA samaya pUrve pU. paM. zrI candraguptavijayajI gaNivare (vartamAnamAM AcArya) saMpAdita karelI mosaikalakSI prakAzana dvArA prakAzita karAI che, A vRttimAM padArthonuM viSada varNana karavAmAM AvyuM che, dRSTAMto prAya: nathI, jyAre trIjI vRttimAM vizada padArtha nirUpaNanI sAtho sAtha daSTAMto paNa ghaNAM ApyAM che. . ra-pU. paMnyAsa zrIvimalavijayagaNIe A graMtha upara laghuvRttinI racanA karI che. je haju apragaTa che. 3-pU. A. zrI cakrezvarasUrijI mahArAje AraMbhelI ane temanA praziSya pU. A. zrI tilakasUrijI mahArAje pUrNa karelI vRtti ke jemAM padArthonA vizada nirUpaNa uparAMta prasaMgAnurUpa suvistRta daSTAMta 5 tacchiSyaH samajAyatA'dbhUtanidhizcAritriNAmagraNIH, zAstrasyAsya vidyAyakaH kuzaladhInizeSazAstrAdhvani / luptasyeha virAJcirantanavidheruddhArakartA kalau, zrIcandraprabhasUrirityabhidhayA khyAtaH kSitau sadguruH / / 6 / / - mA. zrI. revamadrasUritA Tarzanazuddhi (saMkhyatva) pra vRttiprazasti: | * gumo : sanmA Tarzana -2, DhA-4, AthA-20nuM vivecana | 10
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApavAmAM AvyA che. jenuM saMpAdana munirAja (vartamAnamAM gaNivara) zrI puNyakIrtivijayajIe munirAja (vartamAnamAM paMnyAsa) zrI taporatnavijayajIno sAtha sahakAra meLavIne khUba ja khaMtathI pAra pADyuM che ane enuM sau prathama vAra prakAzana sanmArga prakAzana dvArA pU. A zrI vijaya rAmacandrasUri saMskRta - prAkRta graMthamALAnA bIjA graMtha tarIke thayuM hatuM. A sivAya bIjI vRttio hovAnI paNa saMbhAvanA che. A graMthanA traNeya vRttikAro pU.A. zrI candraprabhasUrijI mahArAjanI paraMparAmAM ja thayelA che.* mULagraMthamAM tathA pU.A.zrI devaprabhasUrijI mahArAje racela vRttivALI mudrita pratomAM kula 271 gAthA pramANa mULa graMtha upalabdha thAya che. paraMtu atre prakAzita karAtI bRhavRttinI apane upalabdha thayela hastapratomAM tathA pU.A. zrI devaprabhasUrijI mahArAje racela vRttinI hastapratamAM tathA pU.A. zrI vimalavijayajIgaNi mahArAje racela laghuvRttinI hastapratomAM kula 266 gAthA pramANa ja mULa graMtha upalabdha thayo che. mULa gAthAvALI pratiomAM tathA pU.A.zrI devabhadrasUrijI mahArAje racela vRttivALI mudrita pratomAM AvatI 271 gAthA paikI nIcenAM pAMca gAthAo 134 "viThThIvaMso (sakvaMsa) vadhArI...' sAdhutattva-2? | rara7 sAmAyaM paDhamaM...' tattvatattva - ra / 228 'tatto ya ahakkhAyaM...' tattvatattva- 22 / 229 puDhavIdagaagaNimAruya...' tattvatattva-23 / 230 "vigaliMdiesu to to...' tattvatattva - 24" A pAMca gAthAo atre prakAzita thatI bRhavRttinI eka paNa hastapratamAM nathI, tethI sthAna zUnyatAne TALavA mATe tathA mudrita mULa graMtha ane saTIka graMthanA gAthAkramanI ekarUpatAne jALavI rAkhavA mATe A pratimAM pU.A. zrI devabhadrasUrijI mahArAjanI mudrita vRttimAMthI upara dazavila pAMca gAthAo te ja vRtti sAthe rajU karI che ane vAcakane paNa khyAla Ave ke "vRttiyukta A pAMca gAthAo pU.A. zrI devabhadrasUrijI mahArAjanI mudrita vRttivALI pratamAMthI uddhata karIne mUkI che paNa te prastuta graMthamAM nathI.' prastuta graMthanA patra 546 tathA patra 927 upara TIppaNI paNa karI che. pUrve mULa graMthanA prakAzana samaye taiyAra karela mULa zlokono akArAdi krama A sAthe graMthanA aMte mUkavAmAM Avyo che. zrI samyakta prakaraNa granthanI gAthAonI anya granthonI gAthAo sAthe samAnatA ane tulanA A graMthanI 27mI gAthAmAM jaNAvyuM che ke - rU pADyuM putrIyariya-raya AhANa saMdo so vidago | A graMthanI racanA moTe bhAge pUrvAcAryoe racela gAthAono saMgraha karIne karavAmAM AvI che, AthI A graMthamAM AvatI je je gAthAo je je graMthamAM maLI zakI tenI ahIM noMdha ApI che. AgaLanA bleka AMkaDA samyakta prakaraNa (darzanazuddhi)nA che ane tenI sAme e gAthA je graMthamAM maLe che, te graMthano nAmollekha ane naMbara sUcavyo che. ahIM sUcavela TUMkA nAmonAM pUrAM nAmonI saMjJA sUci aMte ApI che. A saMkalanA mULa graMthanA saMpAdana samaye saMpAdana samaye karIne temAM rajU karI hatI. saTIka graMthanA vAcakone tulanA mATe upayogI thAya te mATe A sAthe atre paNa rajU karavAmAM AvI che. * juo : jaina paraMparAno ItihAsa bhAga-2 patra-495 thI 501 tathA jaina sAhitya kA bRhad ItihAsa bhAga-4 patra-209* 210-286 (ahIM karAyelAM keTalAMka vidhAno parIkSaNIya che.) 11
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ devatattva 8. saM.pra.de.sva. a. 9. prava. sA. saM.pra.de.sva. a. lokaprakAza saptati prakaraNa abhi. ci. 10. prava. sA. 11. Ava.ni. saM.pra.de.sva.a. loka prakAza saptati prakaraNa abhi. ci. cai.vaM.ma.bhA. vi. A.bhA. 13. Ava.ni. cai.vaM.ma.bhA. vi. A.bhA. 21 451 13 30 / 1002 191 1/72 452 920 14 30 / 1003 192 1/73 283 prava. sA. 35. cai. vaM. ma. bhA prava. sA. 3463 921 279 3564 7/9 1112 7/2 680 7/3 7/4 7/43 17. paJcAzaka paJcavastu 18. paJcAzaka 19. upa pada 20. paJcAzaka 21. paJcAzaka 22. paJcAzaka 26. paJcAzaka 190 27. saM.pra.su.gu.a. 340 / 193 28. saM.pra.su.gu.bhA. 180 67 181 67 36. prava. sA. 40. cai. vaM. ma. bhA. prava. sA. paJcAzaka 41, cai. vaM. ma. bhA. prava. sA. paJcAzaka 42. cai. va. ma. bhA. prava. sA. paJcAzaka 43. cai. vaM. ma. bhA. prava. sA. paJcAzaka 44. cai. vaM. ma. bhA. paJcAzaka 46. prava. sA. 49. cai. vaM. ma. bhA. saM. pra. de. sva. a. 53. saM. pra. de. sva. a. 54. saM. pra. de. sva. a. 55. saM. pra. de. sva. a. 56. saM. pra. de. sva. a. 57. saM. pra. de. sva. a. 58. saM. pra. de. sva. a. 59. saM. pra. de. sva. a. 60. saM. pra. de. sva. a. dharmatattva 63. Ava. bhA. piM. ni ni saM. pra. zrA vra. a. 1 12 AcA. 68 236 72 3/17 237 73 3/18 238 74 3/19 239 75 3/20 240 3/21 89 63 87 86 104 110 107 106 100 98 65 247 1099 331 64. navatattva 65. upa. pada 66. dharma ra. saM.pra. zrA. a. 67. dharma ra. saM. pra. zrI. a. 68. dharma ra. saM. pra. zrI. a. mArgatattva - 84. paJcavastu dharma saM. 79. bR. ka. bhA. - 6 / 6419, 6420 82. saM. pra. de. sva. a. 111 89. saM. pra. ku. gu. a. 90. saM. pra. ku. gu. a. 93. saM. pra. ku. gu. a. 94. saM. pra. ku. gu. a. 96. bR. ka. bhA. nizItha 102. saM. pra. ku. gu. a. 103. upa. pa. 104. saM. pra. ku. gu. a. 107. dharma saM. 108. yogazataka sAdhutattva 117. da. vai. 119. piMDani. vi.vi. paJcAzaka paJcavastu prava. sA. 29 911 5 ww99 U 99 991 26 27 28 29 5/5396 5437 78 910 78 749 3 256 669 13/2 13-3 739 563
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1109 13/3 120. bR. ka. bhA. nizIthapaJcavastu vi.vi. piM. ni. paJcAzaka prava. sA. 121. bR. ka. bhA. 838 839 840 841 1/321 974 116 paJcavastu nizIthapiM.ni. vi.vi. 122. viM vi. 93 1317 82 paJcavastu 1319 paJcAzaka 4/4275 bR. ka. bhA. 4/3327 | 191. Ava. ni. 3250 | 138. da. vai. 359 | 198. upa. pa. 741 | 139. saM. pra. su. gu. a. 158 199. upa. pa. 143. prava. sA. 540 200. upa. pa. 92, 93 saM. . su. gu. a. 98 201. upa. pa. 13/5 144/1.saM. pra. su. gu. a. 100 203. bR. ka. bhA564 145.prava. sA. 541 | tatvatattvaH4/4269 147.saM. pra. su. gu. a. 92 | 207. prava. sA. 4/4276 148. bR. ka. bhA. 1/241 / 208. paM. saM. 742 saM. pra. su. gu. a. 94 | 209. sU. ni. 3251 149. bR. ka. bhA. 1/242 | 211. jIva. sa. __saM. pra. su. gu. a. 95 / 216. jIva. sa. 13/4 150. bR. ka. bhA. 1/243 prava. sA. 13-5 saM. pra. su. gu. a. 96 / 217. jIva. 754 151. bR. ka. bhA. 1/244 prava. sA. 13/18 saM. pra. su. gu. a. 97 / 219. upa. pa. 566 152. paJcavastu 220. Ava.ni. 13/6 13/19 156. dharmabindu 221. bR. ka. bhA. 164. prava. sA. nizItha168. saM. pra. su. gu. a. 567 169. saM. pra. su. gu. a. 342 prava. sA. 520 171. upa. pa. 809 prava. sA. 13/7 saM. pra. su. gu. a. 343 | 224.prava. sA. 520 172. saM. pra. su. gu. a. 344 upa. pa. | 173. saM. pra. su. gu. a. 347 25. uttarA762 13/26 175. saM. pra. su. gu. a. jIva. sa. 346 13/30 176. paJcAzaka 11/35 227. Ava. ni. 2/1608 | 185. nizItha- 2687, Ava. ni. 1650 4/4269 vi. A. bhA. 5245, | 189. sU. ni. paJcAzaka 5368 saM. pra. su. gu. a. 28. paJcAzaka 13 prava. sA. 123. vi. vi. paJcavastu paJcAzaka 1319 1023 142 3/2742 3130, 2742 1096 730 613 prava. sA. 1067 124. uttarA0 vi. vi. prava. sA. piMDa ni. 1094 568 17 34/3 paJcavastu paJcAzaka 70 1149 115 125. paJcAzaka 128. bR. ka. bhA. nizItha 130. nizItha 1261 11/3 11/4
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 810 811 409 812 813 ___21 13 229. Ava. ni. __14 | 245.AcA. ni. 230. prava. sA. | 246.AcA. ni. 235. vi.A.bhA. 247.AcA. ni. jIva. sa. 248.Ava. ni. paJca. saM. | 249. navatattvaprava. sA. .. 1303 vi. A. bhA. 236. uttarA. 1381 prava. sA. . prava. sA. 1301 | 253. prava. sA. 243.saM. pra. sa. a. 44 | 255. dharma saM. 244.saM. pra. sa. a. 45 | 256. dharma saM. . 813 220 | 257. dharma saM. 258. dharma saM. 222 259. dharma saM. 1151 260. dharma saM. | 261. dharma saM. 2036 prava. sA. 35, 942 saM. pra. su. gu. a. 936 | 264.saM. pra. su. gu. a. 808 o. ni. 809 | prava. sA. 551 230 231 562 tulanA mATe upayogamAM levAyela upara raju karela granthonAM saMkSipta nAmonI saMjJAsUci: A.ni. AcArAMga niyukti dharma saM. dharma saMgrahaNI saM.pra.ku.gu. a. saMbodha prakaraNa kugurusvarUpa adhikAra Ava. ni. Avazyaka niyukti dharma ra. dharmaratna prakaraNa saM. pra. de. sva. a. saMbodha prakaraNa devasvarUpa adhikAra Ava. bhA. Avazyaka bhASya prava. sA. pravacana sAroddhAra saM.pra. zrA. a. saMbodha prakaraNa zrAvaka adhikAra uttarA. uttarAdhyayana sUtra pi.ni. piMDaniyukti saM.pra. zrA. va. a. saMbodha prakaraNa zrAvaka vrata adhikAra upa. pada upadeza pada nizItha. nizItha bhASya saM.pra. sa. a. saMbodha prakaraNa samyaktva adhikAra o. ni. ogha niyukti bR. ka. mA. bRhatkalpa bhASya sU. ni. sUtrakRtAMga niyukti. ce.vaM.ma.bhA. caityavaMdana mahAbhASya vi.A.mA. vizeSa Avazyaka bhASya da.vai. dazavaikAlika . vi. vi. viMzati viMzikA aMte AtmalakSI banIne zAMtacitte A graMtharatnanuM adhyayana manana karavAmAM Ave ane emAM darzAvela sarvajJakathita mArge zakti mujaba cAlavAmAM Ave ke jethI jarUra mithyAtvanI maMdatA, samyakatva, sarvavirati ane apramattadazA vagere guNasthAnakonI prApti sulabha bane pariNAme sarvakarmano kSaya karI ApaNo sauno AtmA siddhipadano bhoktA bane evI zubhAbhilASA sAthe viramuM chuM. vi. saM. 2050 mAgasara suda 5 vardhamAna taponidhi, pUjyapAda dl. 18-12-83, zanivAra munirAja zrI guNayazavijayajI gaNivaranI A zrI vi.rAmacandrasUri ArAdhanA bhavana | vineya muni kIrtiyazavijaya gaNI gopIpu21, surata. (vartamAnamA bane sUriva2)
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAnA naM. 1.| - ! ha * ba * na = ja = zathaqprakaraNa anukramaNikA krama viSaya bloka naM. 1 TIkAkAranuM maMgalAcaraNa 2 graMthakAranuM maMgalAcaraNAdi graMthane saMkSepamAM kahevAnuM kAraNa samyakatvano pariNAma durlabha che. durlabhatA upara udAyana rAjarSi kathA vItabhayanagaranuM varNana - udAyana rAjA - prabhAvatI rANI - abhIciputra - bhANeja kezI. ' caMpAnagarI - kumAranaMdI sonI - nAgila mitra - hAMsAprahAsA Agamana - paMcazailIdvIpa gamana - bhAraMDapakSInuM svarUpa - agni praveza - nAgilanI zikhAmaNa - vidyummAlI deva - samyaktva prApti - gozIrSa caMdananI pratimA - prabhAvatIne pratimAnI prApti - udAyana sAthe bhakti - aniSTadarzana - saMyamanI anujJA - bhautika RSiothI uga - prabhAvatI deva pratibodha - samyaktva prApti - gaMdhAra zrAvaka - devadattA dAsIne guTikA prApti - caMDapradyota para anurAga - mUrti apaharaNa - yuddha - paryuSaNa kSamApanA - pauSadha - uttama bhAvanA - bhANejane rAjya - dIkSA - vyAdhi - dahImAM viSa - kevaLajJAna - mokSa - 5 samyaktvanuM svarUpa 5 1. devatattva : devatattvanuM svarUpa 6-15 jinabhavana karAvavAnI vidhi 16-17 adhikArI - AjJAbhaMgathI doSa - AjJAbhaMga 18-20 upara jitazatru rAjAnI kathA rAjAnI kriIDA mATe pazcimanA udyAnamAM javA mATe AjJA - rAjAnuM pUrvamAM gamana-unmAdI yuvAno rANInuM rUpa jovA savAre vahelA pUrvamAM gamana - taDakAnA hisAbe nagarajanone pUrvamAM AjJA rAjAnuM pazcimamAM gamana - pUrvanA nagarajanoe rANInuM rUpa jovuM - pazcimanA yuvAnone rUpanuM adarzana - rAjAnI pRcchA - daMDa 24 24-27 27-28 28-29 15
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 32-33 33 11 24 42 adhikArI 21-22 nizrAkRta - anizrAkRta caitya - aSTApada vaktavyatA 23 RSabhadeva caritra - cyavana - janma-dIkSA-kevalajJAnabharaca caritra - aSTApada utpatti. paramAtma pUjA vidhAna naLadamayaMtI caritra - kozaladeza - kozalAnagarI - niSadha rAjA - suMdarI rANI - naLaputra - vidarbhadeza - kuMDinapura nagara bhImaratha rAjA - puSpadaMtI rANI - damayaMtI putrI - svayaMvara niSadha dIkSA - kadaMba sAthe yuddha - jugAramAM rAjya hAravuM - vanavAsa - kuMDinapura prayANa - pANInI mAMgaNI - damayaMtIne tyAga karavAnA vicAro - cheDA para Adeza lakhI tyAga - savAramAM damayaMtIne svapna - damayaMtIno vilApa - sArthanuM corothI rakSaNa - rAkSasathI upasarga - vibhaMga jJAnathI priyanA saMgamanuM kathana - abhigraho - guphAmAM zAMtinAtha pratimA nirmANa - sArthavAha milana - varasAdathI rakSaNa - tApasa bodha - siMha kesarI muni (kuberano putra) - kaparano saMbaMdha - guphAmAM sAta varSa - rAkSasIno upasarga - retImAMthI pANI - tApasapura tarapha prayANa - dhanadeva sArthapati - sAdharmika milana - RtuparNa rAjA - piMgala coranI dIkSA - bhImane samAcAra ke naLane vanavAsa thayo - harimitra brAhmaNane damayaMtInuM milana - kapALanA tilakanuM darzana - rAjasabhAmAM piMgala devanuM Agamana - RtuparNa rAjA dharma svIkAra - pitAne ghare pahoMcavuM . naLacaritra - sarpa vaDe hAthamAM DaMkha - kUbaDApaNuM - ratnakaraMDIyo ane bilanuM phaLa arpaNa - susumArapura gamana - caityadarzana - dadhiparNa rAjA - hAthIne vaza karavo - sUryapAka rasoI - dadhiparNa pAse rAjyamAM zikAra dArU baMdha karAvyA. bhIma rAjA pAse dUta - sUrya pAka rasoInI vAta - naLa che ke nahi te jANavA kuzaLa brAhmaNane mokalavo - nATaka - kuzaLanA bhImane samAcAra - svayaMvara - dadhiparNa rAjA sahita kUbaDAnuM kuMDinapuramAM pahoMcavuM - rAtre damayaMtIne svapna - AMgaLInA sparzathI romAMca - naLanuM pragaTa thavuM bhImarathe rAjya arpaNa - jinasena guru Agamana - pUrvabhava pRcchA - cAritra - trIje bhave mokSa pratimAnA prakAra - pUjA vidhi - caityavaMdana - AzAtanA - 25-53 12 80-88 16
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88-9) 2. 95 11 13 devadravya - saMkAsa zrAvakanuM dRSTAMta 54-60 gaMdhilAvatI nagarI - akSatAdi vaDe devadravya utpatti - bhakSaNa-marIne durgati - saMsArabhramaNa - guruno yoga - pUrvabhava - devadravyamAM vyaya - devaloka dharmatattva : 14 jIvadayAdi - samyakatva mUla bAra vrata : 1 thI 3 (1) metArya kathA - (91-93) caMdrAvasaMtaka rAjA - rANI sudarzanA - priyadarzanA-sAgaracaMdra municaMdra - bAlacaMdra - guNacaMdra putra - rAtre kAyotsarga - mRtyu - devaloka - sAgaracaMdra rAjA - aparamAtAthI vairAgya - dIkSA - sAdhu pratyenIka - rAjaputra purohitaputra - zikSA - dIkSA - devaloka purohita putra metInI kukSimAM - metArya - deva pratibodha - rAjaputrI sAthe lagnanI mAgaNI - bakaro arpaNa - abhayakumAranI mAgaNI - dIkSA - bhikSA - sonIthI upasarga - kevalI - sonInI dIkSA. (2) kalikAcArya ane datta kathA - turamaNInagarI - jitazatru rAjA - datta brAhmaNa - prapaMcathI datta rAjA - temanA mAmA kAlikAcArya - yajJaphaLa pRcchA - satyakathana - gusso - AcAryanuM vacana satya thayuM - marIne naraka (3) rohiNeya kathA :zreNika - abhaya - lohakhura - rohiNeya - vIravANI zravaNa niSedha - vIra Agamana - kAMTo vAgatAM vANInuM zravaNa - nagarajanonI corI mATe phariyAda - abhayakumAranI pratijJA - guptaveSa - coranI khAtrI - mAla vinA corane pakaDavuM - khAtrI karavA devaloka jevI racanA - paramAtmAnI vANInA prabhAve bacavuM - dIkSA mRtyu - devaloka. (4) sudarzana zreSTha :dadhivAhana rAjA - abhayArANI - RSabhadAsa zreSThI - ahadAsI zeThANI - subhaga nokara - munidarzana - namaskAra maMtranI prApti - aMta samaye namaskAranI prApti - zeThANInI kukSimAM utpatti - sudarzana nAma - manoramA patnI - kapila rAjapurohita - kapilA patnI - kapilAnuM chaLa - autpAttika buddhithI zIlanuM rakSaNa - kapilAnI abhayAre vAta - IrSyA - 104 109 17
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 119 abhayAno sudarzana mATe prayatna - dhAvamAtA paMDitAno upayoga - vasaMta paMcamI Agamana vasaMtakrIDA - sudarzananI prArthanA - abhayAnuM kapaTa - bhoga mATe vinaMtI - upasarga - badanAma karavA prayatna - rAjAnI pRcchAmAM mauna - manoramAno kAyotsarga - zailI siMhAsana banI - saMyama - paMDitA tathA rANIthI upasarga - kevaLajJAna mokSa. (5) kapila kathA :kauzAMbI nagarI - jitazatru rAjA - kapila purohita putra - pitAnA mitra Indradatta pAse adhyayana - dAsI upara anurAga - dhanazreSThI pAse jevuM - IcchA mujaba mAMgavA kahyuM - vicAraNAmAM jAti smaraNa - kevalajJAna - cora pratibodha. () caMDakauzika kathA :kauzika saMniveza - gobhadra brAhmaNa - zivabhadrA patnI - artha mATe kAzI prayANa - vidyA siddha milana - divya vimAna AkarSaNa - caMdralekhAno gobhadrane vRttAMta jaNAvavo - gaMgAmAM vidyAsiddha adazya - gobhadranuM jAlaMdhara javuM - svarUpa jANavuM - upadeza - punarAgamana - dharmaghoSa guru pAse dIkSA - deDakI mAravI - krodha - jyotiSkamAM deva - kauzika kulapati - vananI mUrchAthI - dRSTiviSa sarpa - paramAtmAnuM Agamana - pratibodha - AThamo sahastrAra devaloka. (7) zivakumAra kathA :mahAvideha - puSkalAvatI vijaya - vItazokAnagarI - padharatha rAjA - vanamAlA rANI - putra zivakumAra - sAgaradatta muni - anurAga - pUrvabhava bhavadatta bhavadeva bhAI - bhavadattanI dIkSA - bhavadevano nAgilA sAthe vivAha - dAkSiNyatAthI dIkSA - nAgilAnI yAda - nAgilA pAse Agamana - brAhmaNI putra vamana - vairAgya - bhavadattanA jIvanuM svarUpa - zivakumArane jAti smaraNa - dIkSAnI mAgaNI - niSedha - bhAvayati - marIne vidyummAlIdeva tyAMthI cyavI - jaMbusvAmI (8) samRddhadatta ane zrIpati :dakSiNamathurA - azokadatta samuddhidatta mitratA - pratijJA - zrIpati putra - A bAju putrI - snAna karatAM vastuo cAlI javI - 126 135 18
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 142 dezAMtaragamana - munidarzana - dIkSA - bhikSA mATe samRddhi datta zreSThI - upakaraNa jovA - svarUpa jANavuM - bhoga mATe prArthanA - dezanA - avadhijJAna - pUrvabhava jANavo. (9) sAgaracaMdra kathA :saurASTra deza - tAravatI nagarI - kRSNa rAjA - moTAbhAI baLadeva - putraniSadha - putra sAgara caMdra - nabhasenano nAradajIno asatkAra - sAgaracaMdrano satkAra - Apatti - sAgaracaMdrano kamalAmelA sAthe vivAha - neminAtha Agamana - sAmAyika vrata kAyotsarga - upasarga - marIne devaloka (10) amaracaMdra kathA :mahAvideha kSetra - puSkalAvatI vijaya - ratnAkara nagarI - surasuMdara rAjA - vilAsavatI rANI - amaracaMdra putra - vidyAdharathI kanyAnuM apaharaNa - zaraNa mAgaNI - rakSaNa - zrISeNa rAjA - jayazrI rAjaputrI - svayaMvara - amaracaMdrane varavuM - parIkSA - cAraNamuni Agamana - rAjA saMyamamArge - amaracaMdra rAjA - rANImAM Asakta - jArapuruSa darzana - maMtrIne zikSAno Adeza - sarakhuM rUpa - sAcuM koNa ? vairAgya - munidarzana - pUrvabhavamAM dezAvagAtika vrata - jAti smaraNa - dIkSA kevaLajJAna (11) kAmadeva kathA :caMpAnagarI - jitazatru rAjA - kAmadeva gRhapati - paramAtmA vIranuM Agamana - bAra vrata grahaNa - pauSadha - upasarga - vIranI prazaMsA - devaloka (12) mULadeva kathA :pATalI putra nagara - zaMkhadhavala rAjA - jayalakSmI rANI - mULadeva putra - jugAra vyasana - ujjayinI nagarI - jitazatru rAjA - devadattA vezyA - acala sArthavAha - mUladeva vAmana thaI ujjayinImAM - devadattA paricaya - kaLAnI kuzaLatAno paricaya - akkAnI zikhAmaNa - parIkSA - acalathI parAbhava - mULadevanuM prayANa - brAhmaNano meLApa - rAjyanI prApti - devadattAnI prApti - acalanuM milana - corane grahaNa karI rAjyanuM pAlana - atithi saMvibhAgathI rAjyanI prApti - vratanuM mahattva. 19
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 (94) 134 164 169 180 183 pa-(65-66) 7-8 (17-68) 187 188 1-3 (69-71). 4-6 (72-74) 189 190 194 219 21 7-8 (75-76) che 9-12 (77-80) 13-16 (81-84) 17-17 (85-95) 2 20 2 2 1 222 ja 15 yati dharma dAna - caMdanabALA - zIla - narmadasuMdarI kathA tapa - naMdiSeNa kathA bhAva - ilAputra kathA 16 dharmane ApanAra ane grahaNa karanArA alpa 17 dharmaratnane yogya - 21 guNa 3. mArcatattva 18 sanmArganI prarUpaNA 19 AryarakSitasUri kathA 20 vajasvAmI kathA AzAtanAnA kAraNe jinabhavanamAM sAdhune rahevuM kalpa nahi dravyastava - bhAvastavanuM varNana utsutra prarUpaNAnA mAThAM phaLa kriyAnI zithilatAmAM paNa zuddha mArganI prarUpaNA karavI joIe 25 naMdipeNa kathA sanmArga-unmArganA guNa-doSa ArdrakumAra kathA zuddha prarUpakanI prazaMsA gADarIyA pravAhane choDIne bhavya jIvo AgamamArgane anusare mahAjana cAle te mArganuM khaMDana vidhimArganI pakkaDathI tIrthano uccheda rUpa kuvicAra ane khaMDana saMsAramArga-mokSamArganI saMkhyA 33 ratnatrayInuM svarUpa 34 zrAvaka saMbaMdhI dezacAritranuM svarUpa unmArga gAmIne bhayadarzana 36 zrAvakanI bhavya bhAvanA madhyama maMgala-mugdhajananA pravAhanuM khaMDana 28-30 (97-98) 2 25 2 28 2 28 31 (99) 236 32-34 (100-102) 35-37 (103-105) 38 (101) 237 238 239 o. 32 39-42 (100-110) 43-44 (111-112) o o 240 241 240 240 242 o 35 45 (113) 37 46 (114) 242 20
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 246 4 . sAdhutave 38 sAdhunA AcAranuM varNana 42 doSonuM varNana 40 utpAdanA doSa 16 krodhapiMDa kathA mAnapiMDa kathA mAyApiMDa kathA lobhapiMDa kathA 41 eSaNA doSa-10 doSanI vizuddhi aMge 43 zakhyA zuddhi - vastra zuddhi 44 pAtrazuddhi - 18000 zIlAMga 4pa cha prakAranI chatrIzI AryakhapuTAcArya kathA 46 gurunA guNonuM anveSaNa 47 gurunA lakSaNa - bheda caMDarUdrAcArya kathA 115-206 1-2 (115-116) 243-244 3-7 (117-121). 245 8-9 (122-123) 248 250 254 10 (124) 255 1-18 (125-132) 255-258 19-21 (133-135) 259-261 22-28 (13-142) 262-263 29-37 (143-151) 264-271 38-45 (15ra-159) 272-280 46-62 (190-179) 281-288 nh 48 upadeza. 49 avaMdanIka sAdhu-vaMdanamAM doSa 5 tattvatattva 50 nava tattvonA nAma 51 jIva tattvanuM varNana bhinna bhinna prakAre 52 jIvanA saMsthAna 53 jIvamAM rahelI IndriyonA viSaya jIvanA prANa tathA hiMsAnuM svarUpa 55 paryApti 56 jIvanA zarIranuM pramANa 63-74 (177-188) 28-290 75-92 (189-206) 291-297 207-271 298-360 | 1-3 (207-209) 298 4-6 (210-212) 299 7-8 (213-214). 300 9-10 (215-219) 301 11 (217) 12-15 (218-221) 303 54 300 = = 6. = 0 16-17 (222-223) 304 18 (224) 304 19-20 (22pa-223) 304-305 21-22 (227-228). 305 23-24 (229-230) 301-307 25-26 (231-232) 307-308 27-28 (233-134) 308-309 29 (235) 310-312 30-33 (236-239) 313-314 kAya sthiti lezyA tathA vezyAnA be dRSTAMta 60 saMyamanA prakAra yoni yoga-upayoga 63 guNasthAno mArgaNAmAM vicAraNA 95 ajIvatattvanA nAma tathA svabhAva ) 0 ja 21
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 315 315 310-317 70 318 321 . 71 321 (251) 340 344 69 bIjA tattvo 34-35 (240-241) samyakatvanI vyAkhyA 36 (242) 68 mithyAtvanuM svarUpa tathA bheda 37-39 (243-245) andhanuM dRSTAnta tAlI tApasanuM daSTAnta 40 (24) samyagdarzananuM mahAbhya 41-42 (247-248) samyakatvanA bhedo 43 (249) saMpratirAjAnuM dRSTA samyakatvanI yogyatA kevA jIvamAM ? 44-45 (250-251) samyaktvanA aticAra - zaMkA-bhavadatta ane coranI kathA AkAMkSA - rAjA ane amAtyanI kathA vicikitsA-durgandhAnI kathA 78 parapAkhaMDInI prazaMsA parihAra-sulAkathA 79 parapAkhaMDI saMstava (paricaya) jinadAsa kathA 80 samyakatvane dhAraNa karanAranI stuti 46 (2pa2) 81 samyaktvanA liMgo 47-48 (253-254) upazamanuM svarUpa 49 (255) 83 saMveganuM svarUpa 50 (257) 84 nirvedanuM svarUpa 51 (257) anukaMpAnuM svarUpa para (258) 86 AstikyanuM svarUpa 53 (259) samyakatvanuM phaLa 54 (230) virati vinA samyakatvanuM niSphaLapaNuM 55 (291) jJAna ane kriyAnuM sApekSapaNuM ja mokSamArga ratha tathA 56 (202) AMdhaLA ane pAMgaLAnuM daSTAnta caraNa-karaNa sittarInuM svarUpa 57-58 (273-234) jJAna-tapa-saMyamanA triveNI saMgame mokSa 59 (265) 92 upasaMhAra tathA graMthakAranuM nAmAdi 60-61 (277-267) A graMtha kone upakAraka bane 62 (268) A prakaraNanA anya nAmo 93 (269) 95 bhavya jIvone paThana mATe hitazikSA 64-65 (270-271) 96 prazasti 2 345-346 347-348 349-350 351-352 353 354 355 355 355 355 356 353 359 357 90 91 jJAna 358 359 360 m l 360 i h 360 i n 0 - m 0 - 2 2.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakhyatva prakaraNa bIjuM nAma H darzanazuddhi prakaraNa OM namo vItarAgAya jemanA mukhakamaLarUpI vAvaDImAMthI spaSTa vacanarUpI reMTanA pharavA vaDe karIne nIkaLatuM evuM, sUri bhagavaMtonI zreNInI paraMparAmAM rahelA snehALa evA guru bhagavaMtonA guNarUpI uchaLatA pANInA kaNanA samUhathI yukta evuM tattvarUpI jala Aja sudhI paNa A zAsanarUpa udyAnane siMcana karatuM atyaMta rIte saphaLa (phaLa sahitanuM) kare che, tevA traNa jagatanA adhipati zrI vardhamAna jinane namra evo huM bhaktipUrvaka namaskAra karuM chuM. II1ii. saMkSepa ane vistArane mUkIne (arthAt atyaMta saMkSepamAM paNa nahIM ane ati vistAravALI paNa nahIM evI) zrutanA sArabhUta, arthathI mahAna evA samyakatva graMthanI sArI rIte bodha karI zakAya evI vRttine huM karIza. IIT. paraMtu graMthone viSe nipuNa, zubha buddhivALA sAvadhAna thaIne sAMbhaLo, guNavAna evA zrotAne saMbhaLAvavAthI aMtaHkaraNamAM tattvano prakAza thAya che ane te abhyAsanA anurAgathI mArI mati A vRttine racavA mATe pravRtta thaI che. jo bhavyone kaMIka upakAra thAya to paraMparAe te puNyanI siddhi thAya. lal, athavA to buddhi vaDe adhika lokone AzrayIne A vRttine upakAra karanArI huM nathI mAnato ane samAnabuddhivALA, spardhAnA baMdhane (bhAvanAne) dhAraNa karanArA paMDitajanone uddezIne paNa A babaDATa kevo ane jeo mArAthI paNa alpamativALA che, teo vaDe (AmAM) zuM jaNAze ? (AvuM vicArIne) hAlamAM guNI evA mAruM mana te vRttine racavA mATe saMdehavALuM thAya che. Ill paraMtu zrI candraprabhasUri vaDe gUMthAyelI vANInA arthane vicAravAmAM tatpara evuM citta, tenA arthane kahevAthI vacana pavitra thaze ane ene lakhavA vaDe kAyA sArabhUta vyApAravALI thaze ane tethI satkarmamAM lIna che AtmA jeno evA mane paramArthathI A phaLa siddha ja che. ane emAM svabhAvathI ja mahAvidehanI apekSAe bharatakSetra te zubhabhAvonuM bhAjana nathI, sakala buddhi, baLa, AyuSyane TUMkuM karavA vaDe garviSTha evI A avasarpiNI che, mithyAtvanA udayane karanAro evo A duHSamA nAmano Aro che. sArI rIte rUMdhI nAkhyo che avadhijJAna ane jAtismaraNano (jIvana) saMgama evo A bhasmaka grahano udaya paNa pravarte che ane asaMyatanI pUjAthI vyApeluM A dazamuM Azcarya paNa thayuM che. paraMtu svIkAra karyo che mahAvratono jeNe evA paNa A yuganA puruSo saMyamamAM rata nathI dekhAtA, paraMparAe zrAvako paNa samyaktvAdi guNo vaDe AtmAne bhAvita karanArA nathI ane dharma hamaNAM ja vicchedane nathI pAmavAno. kAraNa ke, samavasaraNamAM beThelA evA bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI vaDe A (dharma) du:prasabha AcAryanA ataMvALo sArI rIte kahevAyelo che. vaLI atyaMta tIkSNa buddhi vaDe ja prApta thanArA bodhanA (jJAnanA) saMbaMdhavALI evI siddhAMtanA zAstronI racanA paNa ghaNI moTI che. hAlanA kALanA loko skUlabuddhinA dhanavALA che. te kAraNathI je rIte A loko
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva prakaraNa thoDA vaDe ja (thoDA bodha vaDe) mithyAtvane choDIne samyaktane grahaNa kare, dezaviratine svIkAre, sarvaviratine svIkAre, te pramANe karavA mATe prayatna karavo yogya che, e pramANe vicArIne karuNArasathI vyApta aMtaHkaraNapaNA vaDe karIne koIka gAthA siddhAMtamAMthI uddharIne je rIte che, te ja rIte ane koIka vaLI tenA (siddhAMtanA) arthone (kahenArI evI gAthAone) devatattva AdinA krama vaDe saMkalana karIne (racIne), bhavikajananA buddhirUpI locanone DhAMkI denAra evA, kalikAlanA baLa vaDe uchaLatA evA mahAmohanA AvaraNane dUra karavAmAM kuzaLa evA zreSTha aMjana samAna, calAyamAna thatA evA cAritradharmarAjAnA bhavanane Teko ApanAra thaMbhanI upamAvALA, mithyAtvarUpI aMdhakAranA samUhane nAza karavAmAM pracaMDa evA sUryamaMDalanuM AcaraNa karatA, mahAdurlabha evA manuSyajanmanI thayelI prAptine saphala karavAmAM hetubhUta, bhavarUpI samudrane pAra karavAmAM setu samAna, rAgAdi zatruthI bhaya pAmelA jaMtuone zaraNabhUta evA A samyaktva prakaraNane atyaMta alpa karavAnI IcchAvALA, cAritrarUpI mahArAjAnI sAkSAt rAjadhAnInuM AcaraNa karatA, suvizuddha siddhAMtanA rahasyonI vicAraNA mATe adbhuta skurtivALA, sakala zvetAMbara darzanane prakAzita karavAmAM pradIpanI upamAvALA, prakarSe karIne unmatta evA prativAdI (vipakSa darzanI) rUpa hAthIonA samUhane nAza karavAmAM siMhanuM AcaraNa karatA, sUrya jevI atula pratibhAnA utkarSa vaDe karIne parAbhUta (harAvI nAkhyA che) bRhaspatine (devonA paMDitane) jemaNe evA pUjyazrI candraprabhasUrI vinonA samUhane dUra karavA mATe ane ziSTa puruSonA zAstrane anusaravA mATe maMgala, viSaya, prayojanane kahenArI pahelI be gAthAne kahe che. pattabhavannavatIraM, duhadavanIraM sivaMbatarUkIraM / kaMcaNagorasarIraM, namiUNa jiNesaraM vIraM / / 1 / / vucchaM tucchamaINa, aNuggahatthaM samatthabhavvANaM / sammattassa saruvaM, saMkheveNaM nisAmeha / / 2 / / gAthArtha :- prApta karAyuM che bhavarUpI samudranuM tIra (kinAro) jemanA vaDe evA, duHkha (saMtApa) rUpa dAvAnaLane zAMta karavA mATe jala samAna evA, nirvANarUpI AMbAnA vRkSane viSe popaTa samAna, suvarNa jevA gaura zarIravALA evA zrI vIra jinezvarane namana karIne alpabuddhivALA evA samasta bhavya prANIonA athavA samartha evA bhavya prANIonA anugrahane mATe samyakatvanuM svarUpa saMkSepa vaDe kahevAya che (te) sAMbhaLo. TIkArtha :- ahIM anvaya saraLa che. padArtha tAtparya sahita kahevAya che. temAM "uttamavamavatIti' - prApta karAyuM che saMsArarUpI samudranuM - duHkhe karIne tarI zakAya evo saMsAra hovAthI samudra kahyo che tenuM) - tIra arthAt taTa jeo vaDe evA, ahIM upacArathI kinArA najIkanA pradezane paNa kinAro kahevAya. jema ke gaMgAnI najIkanA pradezane gaMgA kahevAya che. tethI (A upacArathI) AnA vaDe bhagavAnanI chabastha avasthA paNa kahevAI gaI. kAraNa ke chabastha avasthAmAM paNa rahelA svAmIne siddhi atyaMta najIka hovAthI bhavasamudranA taTa upara rahelA che, ema kahevuM yukta che. kudaravanIti' duHkharUpI dAvAnaLa - vana-agni paNa saMtApane karanAro hovAthI A upamA che. ene zAMta karanArA hovAthI nIra samAna, je rIte dAvAnaLa vaDe upadrava karAyelA vRkSo meghanA pANI vaDe pAchA lIlA thaI jAya che, te rIte daurgatya Adi duHkho vaDe atyaMta saMtApa pAmelA jIvo paNa svAmInI dezanA vaDe zAMta thAya che, evo ahIM bhAva che. AnA vaDe prabhunI kevalI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzanazuddhi prakaraNa avasthA sUcavAI che. kAraNa ke e (kevalI) avasthAmAM ja svAmI dharmopadeza karatA hoya che. sivaMtati ' - ziva eTale nirvANa (mokSa) te rUpI AMbAnuM vRkSa, tene viSe rahelA popaTarUpI prabhu che. AnA vaDe popaTane jema AmravRkSane viSe tema bhagavAnane nirvANapadane viSe paramanivRtti (paramazAMti) che. e pramANe vyakta karatA AnA vaDe bhagavAnanI siddha avasthA kahevAI. vorasarIti svarNa jevA gauravarNavALuM prabhunuM zarIra che, AnA vaDe svAmInI rUpanA atizayarUpa saMpatti kahevAI che. "nAjhana' namIne, "noraMti jIte che rAgAdi zatruone jeo, evA jina arthAt sAmAnya kevalI bhagavaMto, teone viSe have kahevAze evA aSTamahAprAtihArya, cotrIza atizayAdi aizvaryanA yogathI Izvara mATe jinezvara. vIramiti - parISaha ane upasargane sahana karatA evA prabhune joIne AnaMdita thayelA surezvara (Indra) vaDe rakhAyuM che "vIra" evuM nAma jeonuM, evA covIsamA adhipati - temane namaskAra karIne. guche tucchamaviti - tuccha arthAt alpa, mahAna zAstranA bodhAdi mATe asamartha buddhi che jeonI teone anugraha arthAt upakAra karavA mATe samarthIi-vyApati - bhavyo arthAt siddhirUpa mahela upara caDhavA mATe yogya evA prANIo e sivAyanA arthAt abhavya jIvo upakAra mATe ayogya hovAthI samasta evA bhavyo teonA. "samastanA grahaNathI bhavyajaMtuone viSe anugraha avizeSa che arthAt sAdhAraNa che, ema jaNAvyuM che athavA samartha bhavyanA anugraha mATe. kAraNa ke teo ja dharmopadezarUpa anugrahanA adhikArI che. je kAraNathI kahyuM che ke - hoi samattho dhamma kuNamANo, jo na bIhai paresiM / mApa sAmAphiyA, thampADaofpanA III (zrAvakadharmavidhi gAthA-5) . dharmane karato evo je dharmane nahi jANatA evA mAtA-pitA, svAmI ke vaDIla Adi bIjAothI Darato nathI e samartha hoya che. sammasa avaMti - samyaktva arthAt devatattvAdine viSe zraddhArUpa je samyakatva tenA svarUpane arthAt "yathArtha' jevuM che tevuM te saMkSepa vaDe sAMbhaLo. A pramANe be gAthAno artha thayo. 1, rA have "saMkSepa vaDe e pramANe je kahyuM, tenuM kAraNa kahe che. suyasAyaro apAro, AuM thoaM jiA ya dummehA / taM kiM pi sikkhiyavvaM, jaM kajjakaraM ca thovaM ca / / 3 / / gAthArtha :- zratarUpI sAgara pAra vagarano che, AyuSya thoDuM che ane jIvo alpabuddhivALA che. te kAraNathI kaMI paNa evuM zIkhavA yogya che ke, je kAryane karanAruM paNa hoya ane thoDuM paNa hoya. TIkArtha - zrutasAgara - siddhAMta e mahAsAgara che. - jema sAgara moTo che, tema zrata paNa khUba vizALa che mATe zratane sAgaranI upamA ApI che. (vizALatArUpa dharma zrata ane sAgara baMnemAM samAnapaNe rahelo hovAthI) apAra - jeno aMta na dekhAya evo che. AyuSya te alpa che. jIvo durmedham arthAt svalpabuddhivALA che. alpa Ayu hovA chatAM mahAmativALA jIvo apAra evA paNa siddhAMtane bhaNI le evuM paNa nathI. te
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva prakaraNa kAraNathI kAMI paNa evuM zIkhavA yogya che, abhyAsa karavA yogya che ke je kArya karanAruM arthAt AlokaparalokanA hitane sAdhanAruM hoya ane thoDuM paNa hoya. gAthAmAM be '' no upayoga samAnatAne darzAvavA mATe karAyo che. baMne vizeSaNonI (kAryakArI ane alpa) samAnatAne teo batAve che. ||all ahIM alpa ane kArya karanAruM evuM A samyaktva prakaraNa che. te kAraNathI te ja abhyAsa karavA yogya che ane te samyaktvane prApta karavAnA prakArane kahe che. micchattamahAmohaMdhayAramUDhANa ittha jIvANaM / puNNehiM kaha vi jAyai, dulaho sammattapariNAmo / / 4 / / gAthArtha :- mithyAtvarUpI mahAmoha te rU5 aMdhakAra tenA vaDe mUDha arthAt vivekahIna thaI gayelA jIvone A saMsAramAM puNya vaDe karIne kema karIne durlabha evo samyakatvano pariNAma thAya che. TIkArtha:- mithyAtvarUpa je mahAna moha - duHkhe karIne ucchedI zakAya evo hovAthI moTo evo moha ane e mithyAtvamohanIyarUpa aMdhakAra sadarzanane DhAMkI denAra hovAthI ene aMdhakAra kahyo, enA vaDe mUDha arthAt nirvivekI (haya-upAdeya, sva-parano viveka paNa nathI rahyo evA) jIvone ahIM saMsAramAM ghaNA puNya vaDe arthAt ghaNA evA puNyanA hetubhUta zubha adhyavasAyavizeSa vaDe keme karIne graMthibheda Adi mahAkaSTa vaDe durlabha evo samyakatvano pariNAma thAya che. jema udAyana rAjAne thayo - A udAyana rAjA koNa hato ? jene A pramANe atidurlabha evo samyaktvano pariNAma thayo tenI kathA kahevAya che (1) ahIM jaMbudvIpa nAmano dvIpa che. je haMmezAM lAMbA samaye AvelA mitranI jema laherI rUpI bhujAo vaDe samudra vaDe AliMgana karAyelo che (2) temAM dakSiNa dizArUpI vadhUnA kapALane viSe rahelA ardha caMdranA AkAravALA tilakanI AkRtivALuM, samasta saMpattionuM pAtra evuM bharatakSetra che. (3) suvarNamaya ane moTA gAma, udyAna vagere rUpI motIvALA pRthvInA kuMDala samAna sinthasauvIra nAmano tyAM deza che. (4) tyAM bhaya jemAMthI cAlyo gayo che evuM, kalyANonI khANa ane lakSmInA pitAnuM ghara ja na hoya evuM (arthAt samRddha evuM) vItabhaya nAmanuM nagara che. (5) jenA gharo uMcA hovAthI tenI sAthe potAno ratha athaDAya to bhAMgI jaze e bhayathI pahelAM dakSiNa ane uttara ayana jene zIkheluM che evo sUrya kharekhara hajI te dakSiNa ane uttara ayanane (gatine) tyAga karato nathI. (9) jemAM suMdara parvo vaDe utpanna thayelA AnaMdavALA ane sarvadA AraMbhanA anurAgI evA nagaranA loko IndrapurInI zobhAne karatA hatA. (7) jyAM caityomAMthI uchaLato dhUpano samUha jANe maMdAranA (kalpavRkSanA puSpo) makaraMda (rasa)ne pIvA mATe svargamAM jatI madhukaranI zreNI na hoya, evo zobhato hato. (8) jyAM traNe saMdhyA samaye caityone viSe vAjiMtranA avAjathI raMjita thayelA jANe meghanI garjanAthI ja na hoya ema moro kekArava karatA hatA. (9) jyAM atizaya zobhatA kAMgarAvALo killo, dhAraNa karAyelA vizALa evA phalakonI hajAro zreNIvALA arjuna vRkSanI jema atyaMta zobhato hato. (10) jenI capaLa evI lakSmIne cAre bAjuthI bAMdhavA mATe ja na hoya ema brahmA vaDe parikhA (khAI)nA bahAnAthI lokhaMDanI sAMkaLa karAI hatI. (11) svarNanI strI pakSe suvarNanA alaMkAra ane udyAna pakSe nAgakesara) zobhA ane paravALA (strI pakSe lAlAza ane udyAna pakSe paravALAnA vRkSonI saMpattivALI evI yuvAna strIo ane bagIcAomAM AkAra vaDe bheda jaNAto hato (arthAt tyAM bagIcAo ane strIo suMdara
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAyana kathA 5 hatA) (12) temAM Abaddha mugaTavALA daza rAjAo vaDe namAyelA caraNavALA evA udAyana nAmanA rAjA hatA. (13) je siMdhu, sauvIrAdi soLa dezo, vItabhayAdi traNasone tresaTha nagaronuM zAsana karatA hatA. (14) vizvanI vastuone caMdranA kiraNonI jema ujvaLa karatA jemanA yaze jagatane pahelAnI jema eka varNavALuM karyuM. (15) jenA caMdra jevA nirmaLa guNone joIne vaizeSika je guNonuM nirguNatva kaheto hato, tene koI mAnatuM na hatuM. (16) jenA mahelanA AMgaNAnI bhUmine viSe svastikone joIne ekAMta hovA chatAM jALanI zaMkA karanAra mRganI jema zatru praveza ja nahoto karato. (ekAMtamAM paNa praveza na kare tema) (17) daMDanI tAMDavatA vaDe adbhuta evA AnA bANanuM to zuM kahIe ke jenuM eka paNa bANa lakSane vIMdhavAnuM kare che. (18) sarva adbhuta kalAnuM pAtra, rUpa vaDe devI jevI, ceTakarAjAnI putrI prabhAvatI enI devI (rANI) thaI. (19) vinaya, suzIlatA Adi guNo vaDe atyaMta nirmaLa evI je rAjahaMsInI jema haMmezAM patirUpI mAnasarova2mAM (athavA patinA cittamAM) 2matI hatI. (20) sarva adbhuta zobhAvALI evI jeNInI guNorUpI motInI mALAmAM nirmala evuM zIlaratna nAyakanI zobhAne Azraya karatuM hatuM. (21) jenI bhakti arihaMtane viSe, saMvibhakti susAdhuone viSe, rAga tattvanI vicAraNAmAM ane anurAga paramapadane viSe hato. (22) te prabhAvatInI kukSithI thayelo, pitAnI jANe bIjI mUrti ja hoya evo, yuvarAja padane dhAraNa karato abhIci nAmano putra hato. (23) tene (rAjAne) priya, bIjA putra jevo, vinIta, baLa vaDe mahAnidhi, bahenano putra nAma vaDe kezI hato. (24) A bAju aMga dezamAM caMpA nAmanI prasiddha mahApurI che, jemAM vasato khuza thayelo loka svarganI paNa avajJA kare che. (svarga karatAM adhika sukhI che) (25) te purImAM rUpa vaDe kAmadeva jevo ane saMpatti vaDe kubera jevo vilAsI evo kumAranaMdI nAmano zreSTha suvarNakAra hato. (26) surUpa strIne joI joIne pAMcaso suvarNanA dAnathI paraNato laMpaTa evo e pAMcaso strIono pati thayo. (27) tene parama zrAvaka, zraddhALu, dharmarUpa karmanA utkRSTa marmane jANanAro mUrtimAna jANe yathArtha jJAna hoya evo nAgila nAmano mitra hato. (28) eka vakhata potAnA gharanA udyAnamAM rAtA azoka vRkSanI nIce hAthaNIonI vacce rahelA hAthInI jema patnIonA samUhanI vacce rahelA krIDA karatA, pahoLI thayelI AMkhavALA evA teNe vAyuthI UDelI suvarNadvIpanI raja jevo, meghathI rahita vIjaLInA puMja jevo pazcima dizAmAMthI Avato ubhaTa evo jyotino puMja AkAzamAM joyo. (29-30-31) A zuM che ! e pramANe vismita evA teNe aDadhI kSaNamAM to tenI (te puMjanI) vacce jyoti sahitanI, keLanA kaMda jevI (komaLa) be apsarAone joI. (32) tyArabAda parama AnaMdane vahana karatA evA eNe vicAryuM ke - zuM A kAmadevanI rati ane prIti ema be patnIo che ? (33) athavA zaMka2nI premikAo gaMgA ane gaurI che, je kAraNathI AkhA jagatamAM paNa AvuM rUpa atulya che. (34) kharekhara Ane banAvavAmAM brahmA vaDe pIMchInA agrabhAgamAMthI je amRtanA biMduo tyAga karAyA, te ja gaganamAM tArA banI gayA haze. (35) jo keme karIne ratikrIDAnA sukhanuM eka sthAna evI A baMne prApta karAya to sukhanA arthIone svarga ane apavarga vaDe zuM ? (36) teonA darzanarUpa sudhA2sa vaDe siMcana thavAthI te ja kSaNe pragaTa thayelA ghaNA roma ane harSanA aMkurAnA samUhavALA evA, koza (joDyA che) jevA karAyelA ka2rUpI kamaLavALA evA teNe atyaMta snehapUrvaka kahyuM, "agaNya puNyanA samUha ja prApta karavA yogya evI tame baMne koNa cho ?" (37-38)
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva prakaraNa tyArabAda te baMnee kahyuM, "paMcazailadvIpamAM rahenArI, hAsA-prahAsA nAmanI vyaMtaranA adhipatinI ame baMne priyA chIe." (39) paraMtu hAlamAM amAro priya (pati) eNvI gayo. (maraNa pAmyo) tenA virahathI Atura, amAre anurUpa priyane jovA mATe ame ahIM AvyA chIe. (40) kumAranaMdIe kahyuM, "jo ema che to te suMdarIo ! jo tamane game to patnIone viSe atyaMta premALa evA mane patirUpe svIkAro." (41) A mahela, A lakSmI, kAmadevanI dAsIo jevI A badhI priyAo, A krIDA udyAna, sarovara, vApI, parvato badhuM vazamAM che. (42) ghaNuM kahevA vaDe zuM ! he devIo, huM patirUpe svIkArAye chate evuM koI sukha nathI, je tamAre duHkhe karIne prApta thAya. (43) have te baMnee paNa kahyuM ke, "jo tane amArA baMne vaDe prayojana che (amArI tane jarUra che) to jaladIthI tuM paMcazela dvIpamAM Ava." (44) e pramANe kahIne te baMne AkAzamArga vaDe potAne sthAne gaI ane kumAranaMdI tenA viyogadazArUpa purImAM gayo. (45) tyAre, tarata ja ene AhAra khAro thayo, pavana agni jevo, kamalinI tIkSNa bANa jevI, kamaLanI pathArI aMgArA jevI thaI gaI. (46) tApa vaDe karIne zarIramAM rahelA pANImAMthI kSaNe kSaNe aMjalI jeTaluM pANI baLI rahyuM hatuM jenuM evA teNe vicAryuM ke teonA saMgamarUpa auSadha vinA mAro A tApa zAMta nahIM thAya. (47) have teNe rAjAnI pAse jaIne potAnA vRttAMtane jaNAvIne puranI aMdara A pramANenI paha vaDe udghoSaNAne karAvI. (48) "kuzaLa buddhivALo evo je mane paMcazaila dvIpa upara laI jAya ane huM eka karoDa jAtyasuvarNa ApuM." (49) e sAMbhaLIne samasta dvIpanA mArgone jANanArA koI nAvike tyAM jaIne tene kahyuM ke, "huM tane Icchita dvIpa upara laI jaIza." (50) svarNakAre paNa te ja kSaNe ene suvarNanI eka koTi ApI. kAmI puruSone kAminIne mATe adeya zuM hoya che? (eone na ApavA yogya kaMI nathI hotuM) (51) have nAvika che bIjo jenI sAthe evo te anukULa pavana, mana ane zukana vaDe prerAyelo mahAvahANamAM caDhyo. (pa) potAnA mananA kallolone samudranA kallolanI sAthe tulanA karatA evA teNe atyaMta UMDA evA samudranA madhyabhAgane prApta karyo. (53) nAvike have ene kahyuM, "megha jevA unnata kALA kAjaLanA samUha jevuM AgaLa tuM zuM jue che ?" (54) teNe kahyuM, "he bhadra ! vaDavAnaLamAMthI nIkaLelA dhUmADAnA samUha jevo, pApone rahevAnA sthAna jevo, piMDarUpe thayelo aMdhakAra huM AgaLa jouM chuM." (55) nAvike pharI kahyuM, jo ema che to mArA vacanane jema rAjA maMtrInA vAkyane tema sAvadhAna evo tuM hamaNAM sAMbhaLa. (56). ahIM AgaLa A pradezamAM pAMkha chedAI javAnA bhayathI ahIM AvIne rahelo aMjanagiri na hoya evo mahAkAya parvata che. (57) e parvatanA nIcenA bhAgamAM kALu evuM, jANe ujjavaLa evA pANInA bhayathI guphAmAMthI bahAra nIkaLI gayelA aMdhakArano samUha ja hoya evuM A vaDanuM vRkSa che. (58) A (vRkSa)nI nIce pahoMceluM, bhamatA evA kallola vaDe dolAyamAna thayeluM A vahANa strIone kahevAyelA maMtranI jema tarata ja phuTI jaze. (59) teNe kahyuM, "tuM A kevI rIte jANe che?" nAvike kahyuM, "paraMparAthI,' ane e ja kAraNe vahANo paMcazaila dvIpa upara jatA nathI. (60) teNe pharI kahyuM, "to A jANatA evA tArA vaDe he mUDha ! A zuM karAyuM? he adhama ! mane kUvAmAM nAkhI tArA vaDe doraDuM kApI naMkhAyuM ! (61) he dhUrta ! vizvAsa ApIne, mAruM suvarNa grahaNa karIne huM samudramAM naMkhAyo ! sAruM, tArA vaDe sAruM karAyuM. bIjo koNa AvuM kare ! (62) teNe kahyuM, he zreSThI ! (nA, nA) e pramANe na bola. huM tAro ahita karanAro nathI. karavA yogya
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAyana kathA kahuM chuM te sAMbhaLa. (93) mArA vaDe tAruM ISTa sadhAye chate tuM raDa nahIM. A vahANa hamaNAM phUTe chate anAkula (gabharAyA vagara) evo tuM vAnaranI jema uMco kUdIne A vRkSanI zAkhAne jaladIthI vaLagI jaje. (14) tenI upara be jIvavALA, be mukhavALA, eka udaravALA, traNa pagavALA, judA judA phaLane nahi IcchanArA bhAraMDa pakSIo tame jozo. (5) paMcazailathI AvIne A vRkSa upara teo vase che. tethI temanA pagane lAgelo evo tuM savAre jaladIthI tyAM (paMcazailI jaje. (67) tuM jarAya DarIza nahIM. je kAraNathI mahAkAya evA teo gAya jema potAnA upara lAgelA gokITane na jANe tema pagane vaLagelA manuSyane teo jANatA paNa nathI, (67) to A pramANe upAyane jaNAvavA vaDe mArA vaDe tuM paMcazaila laI javAyo che, he mahAbhAga ! mArA vacanane anyathA (viparIta) na mAnato. (98) vAyu vaDe jema dhvaja kaMpe, tema vRddha bhAvathI kaMpatA aMgavALo bolyo) ke, kharekhara ! vahANanI aMdara vasato evo huM to mRtyuno ja chuM mAruM to mota che ja) (19) e pramANe vicArIne tArA suvarNa vaDe kuTuMbanA prayojanane karIne maravAnI IcchAvALo evo ja huM ahIM Avyo chuM. tethI have marI paNa jaIza. (70) te ja kSaNe prApta thayelA e deza vaDe bhAgI jatA e vahANamAMthI uchaLIne te zAkhAne AlaMbIne suvarNakAra vaDanI upara caDhI gayo. (71). tyArabAda AkAzarUpI samudranA pota (vahANa) jevA evA bhAraMDa pakSI vaDe tarata ja sukhapUrvaka te paMcazela pahoMcI gayo. (72) tyArabAda tyAM bhamatA evA teNe aneka ratnanA mahelo vaDe suMdara ane dekhADyuM che Azcarya jeNe evuM zreSTha te vyaMtarapura joyuM. (73) jenA gharo pavana vaDe hAlatA dhvajanI nAnI nAnI ghaMTikA (ghaMTaDI)nA manohara avAja vaDe jANe tArAonA samUhane "dUra jAo' - e pramANe kahetA hatA. (74) svaccha sphaTikanA mahelanI upara pharatI evI yuvAna strIo nUpuranA (jhAMjhara) avAja vaDe pavananA bhramane haratI hatI. (arthAt emanAmAM ane pavanamAM vizeSatA karanAra jhAMjharano avAja ja hato, bAkI baMnemAM kaMI bheda na hato.) (75) have te puramAM hAsA-prahAsAnA gharane pUchato evo te keme karIne jharUkhAmAM rahelI te be vaDe jovAyo. (76) tyArabAda tene ghare lAvIne AgatA-svAgatApUrvaka teNIoe kahyuM ke, "ame baMne, A mahela, A ratno badhuM tAruM che. (77) tuM amArA mATe A pramANe kaSTa vaDe ahIM Avelo che. paraMtu manuSya dehavALAnI patnI devIo kevI rIte thAya ? (78) te kAraNe pharIthI tyAM jaIne amArA mATe agni pravezAdi kaMIka kaSTane kara ke jethI tuM amAro pati thAya." (79) teNe kahyuM, "ahIMthI huM A samudrane oLaMgavA samartha nathI. je kAraNathI nahIM kheDAyelA mArganI jema ahIM vAhana vaDe paNa A (samudra) duHkhe karIne saMcAra karI zakAya evo che." (80) tyArabAda te baMne vaDe hAtharUpI kamaLa vaDe pakaDIne haMsanI jema laIne aDadhI kSaNamAM tyAM gRha-udyAnamAM tene mUkyo. (81) tyArabAda tyAM rahelA tene joIne vismita thayelA badhA lokoe kuzala evA tene pUchayuM, "he bhadra ! tuM ahIM kevI rIte Avyo ?" (82) te hAsA-mahAsAnuM ja dhyAna karato, ekAgra cittavALo ane badhe te baMnene ja joto e te paNa tyAre bolyo. (83) "ame paMcazailamAM gayA, amArA vaDe jovA yogya jovAyuM, tyAM amArA cittane coranArI hAsA-prahAsA devIo che. (84) have mahAdAnane ApIne, te baMne priyAone manamAM dhArIne, citAne racIne agnine sAdhavAnuM (praveza karavA) teNe zarU karyuM. (85) tyAre teno mitra nAgila tyAM Avyo ane tene kahyuM, "he mitra ! mugdha strInI jema A tArA vaDe zuM zarU karAyuM che?" (89) anya devonI dAsIo, kudevIo evI te baMnene mATe, varATa mATe (koDI mATe) koTinI jema A manuSya janmane kema veDaphe che ? (87) je rIte snAna nahIM karelo, bhUkha-tarasathI pIDAto, asaMkhya
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva prakaraNa jUnI lIkho vaDe nahIM dekhAtA vALavALo, (88) mAthAmAMthI lAkho jUone nakho vaDe kheMcI kheMcIne kADhato, jugArInI jema ghasAI gayelA nakhavALo, (89) lIkhanA samUhane kheMcavAmAM asamartha evo koI daridra mANasa bhAgyavazAt Icchitane ApanArA evA kalpavRkSane prApta karIne A rIte prArthanA kare, "he kalpavRkSa ! mArA upara prasanna thA, (90) lIkhone jUpaNuM prApta karAva jethI kAMsakAnI jema hAtha vaDe ja duSTa karmANuo jevI A jUone kADhIne huM sukhI thAuM !" (91) he mUDha ! te rIte te paNa kalpavRkSa jevA puruSanA janmane prApta karIne tenI (daridranI) prArthanA jevA kAmathI utpanna thatA sukhane Icche che ! (92) A janmamAM jo tuM jaina saMbaMdhI dIkSAne svIkAre, tyArabAda dhyAnarUpI jala vaDe dhovAyelA AtmAvALo evo kSaNamAM ja nirmala thAya (93) ane sukhano eka bhaMDAra evI te siddhirUpI strIne prApta kare, jeNI vaDe AliMgana karAyelAne na to jarA hoya ane na to mRtyu hoya. (94) viSayothI sukha che evuM kharekhara mUrkha vinA koNa mAne ? zuM lImaDAnA vRkSamAMthI AMbAnuM phaLa thAya ? (95) kezanA pAzamAM kuTilatAne dhAraNa karatI evI paNa strIone viSe loko rAgI thAya che, te kharekhara vyAmohanuM ja kAma che. (93) jema hAlatA evA dhvaja paTane jovAthI vAyunuM pragaTapaNuM jaNAya che, te ja rIte AMkhonA asthirapaNA vaDe strIonI capaLatA jaNAya che. (87) strIonA nAnA hRdayamAM ghaNA doSone AvAsa karavA mATe ja kharekhara upara stananA bahAne be oraDA karAyA che. (98) jinadharmarUpI garuDathI gabharAI gayelA pAparUpI sarpone strInA nAbhimaMDalarUpI bila sivAya AkhAya jagatamAM bIjuM koI sthAna nathI. (arthAt badhA pApo temAM ja rahelA che) (99) athavA to doSanuM ja eka rUpa evA strInA svarUpane kahenAra paNa doSavALo thAya che. jema kAjaLane grahaNa karato kALA hAthavALo thAya (100) ane vaLI he mitra ! jinadharmanA lavathI paNa ene kaMIka AcaravAthI paNa) svarganI je strIo prApta karAya che, teonI dAsI jevI paNa tArI hAsA-mahAsA nathI. (101) hAlatI evI vALArUpI mastakavALo A agni paNa baLatA ane phuTatA evA lAkaDAnA avAja vaDe kharekhara 'na paDa na paDa' e pramANe tane kahe che. (102) te kAraNathI he mitra ! pataMgiyAnI jema agnimAM paDIne ajJAna mRtyuthI aTaka aTaka, phogaTa ja yamarAjano atithi na thA." (103) A rIte tenA hitane IcchatA nAgila vaDe bodha karAtA evA paNa teNe nidAnI bhAvanAne grahaNa karIne agnimAM svazarIranI Ahutine karI. (104) zRMkhalA vaDe baMdhAyelo, smaraNa karyuM che viMdhya parvatanuM jeNe (hAthIne viMdhya parvata atipriya hoya che) evo hAthI jema baMdhana chUTe chate jema na aTake tema mUDha buddhivALo evo te ghaNI evI zikSAo (hitavacano) vaDe paNa na aTakyo. (105) tyAre te citAnA agnimAM te suvarNakAra paDe chate dhumADAe AkAzane ane zoke svajanone zyAma ryA. (107) AnA vaDe pAMcaso patnIo phogaTa ja rAgI karAI, bhogavAI ane tyAga karAI, te kAraNathI kubuddhi evo A anusaravA yogya nathI, e pramANe apamAna karIne prANoe paNa tene choDI dIdho, (107) te have mArIne hAsA-mahAsAno pati thayo. je kAraNe ajJAna vaDe karAyelA kaSTathI paNa prANIone vyaMtarapaNuM thAya che. (108) nAgilane paNa mitranI A ajJAna ceSTAne joIne vedanAthI duHkhI thayelA puruSanI jema parama evo nirveda (saMsArathI kaMTALo) thayo. (109) teNe vicAryuM ke, kAmasukhanA eka leza mAtrane prApta karavAnI IcchAvALA mokSanA sukhathI parAkSukha evA jaDa jIvo samudra tare che, agnimAM praveza kare che. (110) je kAraNathI nemanAthaM bhagavAnanA baMdhu rathanemi paNa rAjImatIne joIne vratathI calAyamAna thayA hatA. to A kAmanA dAsane to huM zuM kahuM ? (111) athavA to je huM Ano zoka karuM chuM, potAno
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAyana kathA zoka nathI karato, tethI A vacana satya che. "badhA dUra baLatAne jue che, paNa potAnA paganI nIce jotA nathI." (112) bAlyakALathI gurunA upadeza vaDe jinadharmane jANato evo paNa je kAraNathI meM dIkSA grahaNa na karI, tethI mAro potAno AtmA ja zoka karavA yogya che. (113) e pramANe ghaNI ciMtAne karIne nAza pAmI gayelA mohavALA, zuddhAtmA evA teNe siddhisukha sAthe yoga karAvanArA zreSTha upAyabhUta evA vratane grahaNa karyuM. (114) atinirmala vratane pALatA evA nAgila RSie bIjAnuM to zuM kahevuM, paNa kevalIonA paNa mastakane kaMpAvyuM. (115) taparUpI tIkSNa TAMkaNAo vaDe karmarUpI zilAone pAtaLI karatA evA teo potAnA gurunI sAthe lAMbA kALa sudhI vicaryA. (116) ArAdhanA karIne aMte samAdhipUrvaka kALa karIne have te bAramA devalokamAM IndranA sAmAnika deva thayA. (117) have eka vakhata zrI naMdizvara nAmanA AThamA dvIpa tarapha arhat caityone viSe yAtrAne mATe badhA devoe prasthAna karyuM. (118) have yAtrA mATe nIkaLelA surone jANIne hAsA-prahAsA vaDe te vidyungAlI nAmano suvarNakA2 deva kahevAyo. (119) 'he nAtha ! devo naMdIzvara javA mATe jate chate amAro adhikAra AgaLa gAvAno che ane tAro nagAruM vagADavAno che. (120) A sAMbhaLIne navA ja utpanna thayelA, ahaMkArI, krodha vaDe durdhara, mahAsubhaTanI jema hAtha vaDe bhUmine gADha rIte haNIne vAdaLA vagaranA paNa AkAzamAM lAla evA nayanamAMthI nIkaLatA kiraNo vaDe jANe vIjaLInA tAMDavane karatA, uddhata evA teNe bolavAnuM zarU karyuM. (121-122) "he kAMtAo ! A sUro vaDe mArI gerahAjarImAM svayaM kalpI lIdhelA svAmipaNAnA abhimAna vaDe uddhatAIthI nacAyuM che. vaLI zuM sUrya nahIM Ugate chate pradIpo prakAzatA nathI ? (123) muktAvalIrUpI naTI mATe raMgamaMca samAna A mArA kaMThapradezamAM (arthAt jyAM motInA AbhUSaNoe 2hevAnuM hoya evA mArA A kaMThamAM) jeo paTahane (nagArAne) vaLagADavAnI IcchA kare che, teo nakkI maravAnI ja IcchA ka2nA2A che. (124) paraMtu he patnIo ! sAMbhaLo traNe jagatane jItI levAnA baLavALA evA mAro pratimalla (pratispardhI) traNa bhuvanamAM paNa koI nathI. (125) athavA to vajra jema parvatonA samUhane tema hAthIonA kuMbhone bhedI nAkhanArA evA siMhanI sAthe mRgalAonI vaLI spardhA kevI ? (126) have te baMne vaDe samajAvIne nagAruM svayaM grahaNa karIne tyAM devonA samUhamAM keme karIne te laI javAyo. (127) tyArabAda IndranI vANI vaDe pahelA karAyelA duSTa karmanI jema nagAruM nahIM IcchatA evA paNa tenA gaLAmAM baLajabarIthI vaLagI gayuM. (128) mahAviSa jevuM, kALajvaranI jema atyaMta asahya evA te nagArAne gaLAmAMthI utAravA mATe asamartha evo te lajjAthI cAlavA lAgyo. (129) tyAra pachI hAsA-prahAsA vaDe kahevAyuM, 'he priya ! ahIM A ja sthiti che mATe lajjA vaDe saryuM. tArA vaDe A paTaha avazya vagADavA yogya che.' (130) have bIjA nagArAne ja vahana karato hoya ema moTA khedane hRdayamAM vahana karato, nagArAne vagADato evo te devonI AgaLa gayo. (131) vicAravA lAgyo aho ! kalpavAsI devonI kevI Rddhi che ! nipuNya (puNya vagaranA) evA mArA jevAonA A dAsapaNAne dhikkAra che ! (132) mArA jIve jo pahelA sukRto karyA hota to A rIte parAdhIna evo devono dAsa na thAta. (133) te yAtrAmAM nAgiladeva paNa Avyo hato. teNe tyAre snehathI mitrane jovA mATe avadhijJAnano prayoga karyo (134) ane AgaLa dInamukhavALA nagArAne vagADatA tene joyo. have tenI sAthe bolavA mATe kRpA vaDe
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva prakaraNa karIne jaladIthI tenI najIka Avyo. (135) cakSunA rogInI jema sUryanA kiraNone paNa oLaMgI jAya evI tenA aMganI prajAnA samUhane jovA mATe asamartha evo te pAchaLa khasI gayo. (136) have te azrutanA deve potAnI kAMtine zAMta karIne tene kahyuM, "he vidyummAlI ! jo, zuM mane oLakhe che ?" (137) teNe paNa A pramANe kahyuM, "kyA rAjya vaDe karIne huM aMtara karAyo chuM ke jethI tamArA jevA Indra Adi devone paNa huM jANato nathI. (138) pharI nAgila deve tene kahyuM, tuM nizcArka (arthAt sAdI bhASA) bola. AgaLanA bhavamAM tuM ane huM kevA hatA, zuM jANe che ? (139) atyaMta khedavALA evA hAsA-mahAsAnA patie kahyuM, tame svAmI cho, e sivAya bIjuM kaMI huM jANato nathI. (140) nAgila deve ene AgaLanA janmanuM rUpa dekhADyuM. te joIne tarata ja A mAro mitra che - e pramANe teNe jANyuM. (141) have te azrutanA deva vaDe kahevAyuM che, tyAre tArA vaDe mAruM vacana na karAyuM. he mitra ! te kAraNe tuM devono cAkara thayo che. (142) te kAraNe hAthIne vazIkaraNa karavA mATe karAtI khAImAM baMdhAyelA hAthInI jema atyAre tuM kaSTane sahana kare che ane ahaMtu dIkSA grahaNa karIne huM A prakArano deva thayo. (143) tyArabAda pazcAttApane karato suvarNakAra deva bolyo, "je thayuM te thaI gayuM che mitra ! have huM zuM karuM, e Adeza kara." (144) have nAgiladeva bolyo, "devone virati to na thAya. paraMtu ahata saMbaMdhI dharmanuM sarvasva evA samyakatvane tuM svIkAra." (145) he mitra ! AnA vaDe (samyakatva vaDe) siddhigAmIone lAIna dorI (mArga) prApta karAya che. jaLa vinA auSadhinI jema AnA vinA dIkSA paNa niSphaLa che. (14) vaLI he mitra ! jIvaMtasvAmI vIra paramAtmAnI pratimAne kara. jethI A karavAthI tArI dharmabuddhi haMmezA sthira thAya (147) ane (jethI) janmAMtaramAM paNa tane bodhiratna sulabha thAya ane durgati Adi duHkho kyAreya na thAya. (148) je nAnI paNa ahaMtu pratimAnI pratiSThAne kare che, te zIdhra ja nirvANa nagaramAM potAnI ja pratiSThA karAve che. (149) je bhavyo vaDe karAvAyelI evI aha pratimA nitya pUjAya che, tenuM puNya vyAja vaDe jema dhana vadhe tema jaladIthI vadhe che. (15) suvarNakAra deve paNa ahaMtu dharmathI utpanna thayelI nAgila devanI Rddhine joIne tyAre tenuM vacana svIkAryuM. (151) A pramANe jinendra saMbaMdhI dharmamAM tene sthApana karIne, pahelA kalpanA Indra pAsethI tene choDAvIne karI che yAtrA jeNe evo nAgila deva ayyata devalokamAM gayo. (15) kumAranaMdI deva paNa arihaMtane viSe utkRSTa bhaktivALo, mahAmati evo te mahAhimavaMta parvata upara gayo. (153) tyAM jagatane AnaMdadAyI gozISa caMdanane chedIne zrI vIra jinarAjanI apratima pratimAne karI. (154) tyArabAda tarata te pratimAne bhaktipUrvaka vibhUSita karIne, pUjIne pratiSThA karIne namIne atyaMta namelA mastakavALA evA teNe navA navA stavana vaDe stuti karI. (155) gozIrSa caMdana vaDe ja svayaM saMpuTane (peTI) banAvIne te ahetu pratimAne mahAnidhinI jema temAM (saMpuTamAM) mUkI. (159) have tene grahaNa karIne AkAza mArga vaDe AvatA evA vidyumbhAlIe samudranI aMdara jANe garabo zIkhatuM hoya ema AvartanI aMdara bhamatuM athavA ghoDAnI jema goLa goLa bhamatuM evuM eka moTuM vahANa joyuM. (157-158) tenI aMdara ciMtAtura ISTadevatAnuM smaraNa karatA, mRtyu vaDe jANe haNavA mATe IcchAyelA evA lokone joyA. (159) utpAtathI bhamatA evA eone cha mahinA thayA che, e pramANe avadhithI jANIne teNe (ve)
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAyana kathA vahANamAM rahelA vaNikone kahyuM, (10) "are ! kaho tame kyAM jAo cho ?" dInatAne anubhavatA evA, joDI dIdhA che potAnA hAtha jeoe evA teoe paNa te surane kahyuM. (11) "aMdhakUvA jevA A AvartamAMthI he prabhu! amane bahAra kADho. kuLadevInI jema atyAre amArA bhAgyathI ja tame jovAyA cho." (162) "he prabhu ! maherabAnI karIne jaladIthI amane saMnidhi (bhaMDAra)nI jema siMdhusauvIra dezanA mukuTa samAna vItabhaya puranI najIka karo." (193) tyArabAda "Daro nahi, Daro nahi' e pramANe vyaMtare paNa teone kahyuM, "A huM kSaNamAM ja tamane Icchita nagaramAM laI jAuM chuM." (194) - have teone utpAta karanAra devane trAsa pamADIne e sure vahANanA mAlikane rakSA-auSadhinI jema saMpuTane arpaNa karyuM. (195) ane kahyuM ke tamAre A udAyana rAjAne ApavuM ane kahevuM ke "AmAM devAdhidevanI pratimA che." (196) A pramANe kahIne deva adazya thaye chate devanA ja prabhAvathI aDadhI kSaNamAM te vahANa UDIne ja na hoya ema vItabhaya nagaramAM pahoMcI gayuM. (137) tyAre ja te vahANamAMthI UtarIne potapati (vahANano nAyaka) dvArapALa dvArA rAjAne potAne jaNAvIne rAjAnI sabhAmAM pahoMcyA. (108) AgaLa bhaTaNAne mUkIne rAjAne praNAma karIne tene utpAda Adi sarva vRttAMta kahIne vinaMti karI. (19) je A pramANe, "he rAjan ! te deva vaDe arpaNa karAyelA saMpuTane jovA mATe adbhuta zobhAnA mULa evA velAkUle (samudra kinAre) Apa padhAro." (170) tyArabAda rAjA bhautika bhakta hovAthI bhautikone (bhUtavAdIo) bolAvIne tarata ja harSapUrvaka potAnA devAdhidevane jovA mATe cAlyo. (171) tyAra pachI rAjA Ave chate nAvika potAnA sarvasvanI jema te saMpuTane samudranA kinArA upara laI AvyA. (172) have rAjA vaDe pahelA Adeza apAyelA bhautikoe potAnA ISTadevanuM smaraNa karIne tIkSNa kuhADA vaDe te saMpuTane ghA karyo. (173) teonA kuhADAo bhAMgI gayA, paNa devanuM darzana na thayuM athavA to zuM puNya vagaranAone dRSTinA pathamAM ciMtAmaNi ratna Ave? (arthAtu na ja Ave) (174) have rAjAnI AjJA vaDe bIjA paNa pAkhaMDIo potapotAnA devanuM smaraNa karI karIne te saMpuTane toDavA mATe AgaLa AvyA. (175) paraMtu ati bUThA thayelA evA teonA kuhADAo vaDe teonA manoratha ja bhAMgI gayA, paNa saMpuTa na bhAMgyuM. (176) te Azcaryane sAMbhaLIne prabhAvatIe paNa kautukathI rAjAne vinaMtI karavA mATe te pramANe zIkhavADIne dAsIne Adeza karyo. (177) have rAjAnI pAse jaIne hAtha joDyA che evI te dAsIe praNAma karIne kahyuM, "he deva ! devI Apane A pramANe vinaMti kare che (178) ke "devanI AjJA vaDe huM paNa ahIM kautukane jovA mATe AvuM, jo kadAca e amArA paNa devAdhideva hoya." (179) tyArabAda rAjAe paNa snehathI te devIne bolAvavA mATe Adeza karyo. kadAca devInA aMta:karaNarUpI samudrane vize caMdramA samAna evA arihaMta deva paNa hoya. (180) have dAsI dvArA rAjAno Adeza kahevAya chate devI prabhAvatIe tyAre ja dehane pAvana karanArA snAnane karyuM. (181) tarata ja sapheda vastro paherIne, motInA alaMkAro dhAraNa karelI sAkSAt jANe cAMdanI ja na hoya evI thaIne, pUjAnA upakaraNa vaDe vyagra rokAyelA) hAtha che jenA evI dAsIothI parivarelI, atyaMta harSane dhAraNa karatI evI devI rAjAnI pAse AvI. (182-183) tyAra pachI rAjAnI AjJA vaDe devI prabhAvatIe svayaM caMdana vaDe te caMdananA saMpuTanI pUjA karI. (184) puNyaphaLanI utpattinA kAraNabhUta evA puSpo vaDe pUjA karI. potAnA karmanA mULiyAne ja na hoya ema dhUpane upara UchALyo. (185) temAMthI
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva prakaraNa pratimAne bahAra kADhavA mATe AkRSTi maMtranI jema paMcanamaskAra maMtrane smaraNa karIne, namIne devI A pramANe bolI, (186) "jo traNe kALane jANanArA, vItarAga arihaMta devAdhideva A saMpuTamAM rahelA che, to mane svadarzanane Ape." (187) devI vaDe A pramANe kahevAya che tyAre "parama zrAvikA evI ANIthI mAruM ahaMtane AvaraNa karavuM yogya nathI" - e pramANe jANe vicArIne ja na hoya ema jonArA lokanA darzanAvaraNa karmanI sAthe, savAre jema kamaLa tema, svayaM ja saMpuTa khUlI gayo. (188-189) enI aMdara te vidyumnAlI deva vaDe banAvAyelI gozIrSa caMdananI divya alaMkArane dhAraNa karatI, nahIM karamAyelA puSpovALI evI zrIvIra nAmanA jinezvaranI jIvaMtasvAmI evI adbhuta pratimA pragaTa thaI. (190-191) tyAre pratimAne jovAthI varSAkALamAM meghanI jema jinapravacananI cAre bAju unnati (utkarSa) thaI. (192) have te pratimAne pUjIne praNAma karIne AnaMdanA azru vaDe bharAyelI AMkhovALI evI devIe bhakti vaDe A pramANe stavanAne karI, (193) "he vizveza ! nirmalajJAna ane darzanavALA ! rAgadveSathI mukta thayelA ! muktirUpI strI vaDe kaTAkSa karAyelA evA he zrIvIra ! jaya pAmo. (194) he deva ! tamArA sivAya bIjo je koI devAdhideva tarIke gavAya che. te dhuLeTInA parvamAM karAyelA nAmanA) rAjA jevo mane lAge che. (195) traNa lokanA svAmIpaNAnA cihna jevI A chatratrayI che vibhu ! zuM tamArA sivAya anya paNa devane kyAreya hoya che ? (196) devo vaDe saMcAra karAtA suvarNa kamaLone viSe pagane mUkatA evA he deva ! zuM bIjA koI deva AvA suvarNa kamaLonI upara cAle che ? (197) IryAdaSTivALA evA he vIra jinendra ! tamArI A samavasaraNanI lakSmI arihaMta sivAya anya devonI saMbhaLAI paNa nathI ? (198) tArAonI koTi (arthAt karoDo tArA) jema sumerunuM paDakhu na mUke, tema devonI koTi (arthAt karoDo devatA) jANe AjIvikA (pagArAdi) vaDe dhAraNa karAyelA na hoya ema tamAruM paDakhuM rAte paNa mUkatA nathI. (199) he deva ! bIjuM zuM boluM? Aje tamArA darzanathI mane koI evo AnaMda thayo che ke je te svAmi ! tamArI ja vANIno viSaya che." (200) e pramANe he prabhu ! tyAM rahelA Apane jeo stuti kare che, kSINa thayelA pApavALA teo jaladIthI bhavanA aMtane kare che, (201) e pramANe devIe karelI stutine sAMbhaLIne ane te pratimA joIne tyAM harSavibhora banelo koNa arihaMta dharmane na svIkAre ? (202) kevala gADha mithyAtvarUpI pizAcanAM paravazapaNA vaDe durlabhabodhi evA udAyana rAjAe te dharmane grahaNa na karyo. (203) pAkhaMDIo paNa prazaMsA karatA hatA, mahAsatI rANI dhanya che. ANInuM ja kharekhara bhAgya nicce jAge che. (204) je A pramANe satyarUpI samudramAM caMdranI kAMti samAna A mahAsatIne apuNyavALA prANIne duHkhe karIne prApta thaI zake tevuM devadarzana thayuM (205) tathA nicce vIra jinanuM ja A devAdhidevapaNuM che, jethI tenA pratinidhinuM paNa AvA prakAranuM atizaya kAMtipaNuM che. (20) devInA snehathI devAdhidevanI AgaLa have rAjAe paNa tyAre suMdara saMgItanA utsavane karyo (207) ane nagaranA ArakSakane Adeza karyo, he ! hamaNAM nagarane UMcI dhajAonA samUhavALuM dukAnonI zobhAthI suMdara karAvo. (208) have devAdhidevanI te pratimAne rathamAM besADIne nagaramAM jaladIthI praveza karAvavA mATe rAjAe AraMbha karyo. (209) pratimAne jovAnA kautukathI jatA evA te rathane joIne UbhA rahelA sarve nagarajano vaDe nagarane jANe ubhA rahelA jevuM karyuM (210) ane tyAre te nagara capaLa dhajAo vaDe jANe nRtya karatuM hoya, vaLI strIonA manohara dhavala maMgalo vaDe jANe gAtuM hoya tema zobhatuM hatuM. (211) cAre
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAyana kathA 13 bAjuthI prasaratA naMdI vAjiMtranA avAja vaDe dizArUpI strIone paNa nRtya mATe jANe utAvaLa karAvato, ullAsa sahitanA rAsanA gAna ane strI saMbaMdhI kolAhalanA pratinAda vaDe jANe svargane paNa rAsa apAvato, manuSyonA harSanA utkarSa vaDe paganA prahArathI pRthvIne paNa nRtya karAvato, utsava jovA mATe sUtelAne paNa jANe jAgRta karato atyaMta manuSyonA samUhamAM jaladI javA mATe asamartha, maMda maMda gatie pharato evo te ratha nagaranA dvAramAM gayo. (212-213-214-215) tyAM nagaranI strIo vaDe AgaLa mUkAyelI akSatanA thALonI mALA puNyarUpI vRkSanA AropaNanA hetuthI mUkAyela sthAnakonI jema zobhatI hatI. (217) mahAtyAgIne dhananA samUhane ApavAnI jema jotA evA nagarajanone atuccha puNyarAzine Apato te ratha nagaramAM pravezyo. (217). dareka gharamAM UMcA laTakAvelA, AkAzamAM ekabIjAne maLatA evA dhvajo vaDe tyAre te samasta nagara jANe bAMdhelA caMdaravAvALuM hoya tema zobhatuM hatuM. (218) have jainarathane jovAmAM utkaMThA sahita keTalIka strIo ubharAtA dUdhane paNa mUkIne bhAgyabhUta thavA mATe tyAre tyAM AvI. (219) keTalIka gharane zUnya mUkIne vaLI rathanA darzananA puNya vaDe potAne pAparahita karavA mATe tyAM AvI. (220) bIjI keTalIka pIraselA sthAlane mUkIne rathanA darzanarUpa AnaMdarasane pIvA mATe tarasyAnI jema tyAM AvI. (221) vistAra pAmatA AnaMdanA zarIravALI (uchaLatA AnaMdavALI) puSTa ane unnata stanavALI jaladIthI javA mATe asamartha evI keTalIka strIo potAne niMdatI hatI. (222) vikasvara netro vaDe rathanA te mahimAne jotA AnaMda rasathI (moTA peTavALA thayelA) arthAt pUrNa thayelA koI paNa bhUkha ane tarasane jANatA na hatA. (223) e pramANe jano vaDe jovAto, pagale pagale pUjAto jinaratha rAjAnA bAMdhelA toraNavALA mahelamAM Avyo. (224) have rAjA vaDe te pratimA rathathI utArIne aMtaHpuranI najIkamAM manohara caityane karAvIne sthApana karAI. (225) haMmezAM snAnapUrvaka navA vastrane dhAraNa karIne tyAra pachI prabhAvatI te pratimAne traNe saMdhyAkALe pUjatI hatI. (226) duSTa evA ATha karmarUpI preta varane nAza karavAmAM yaMtra jevA aSTamaMgalone akhaMDa cokhA vaDe pratimAnI AgaLa AlekhatI hatI. (227) tyArapachI zubha bagIcAne AnaMdarUpI AMsunA jalanI Urmio vaDe jANe sicatI na hoya tema saMpUrNa vidhi vaDe caityavaMdanane karatI hatI. (228) aMtaraMga raMga vaDe raMgAyelI devI svayaM have prabhunI AgaLa divyabhAva-rasathI addabhuta nRtya karatI hatI. (229) udAyana rAjA paNa priyAnA premanI IcchA vaDe pragaTa evA grAmarAganA svaravALI vINAne haMmezAM vagADato hato. (230) AvA prakAranI sAmagrI hovA chatAM paNa rAjAne bodha thato na hato athavA to zeraDInA vADAmAM utpanna thayelA naLane (te nAmanuM ghAsa) zuM madhuratA thAya ? (231) have eka vakhata mahAdevIe zreSTha evA jinane pUjIne manohara rasathI yukta saMgItanI zarUAta karI (232) tyAM svayaM te udAyana rAjA tyAre jANe vAdyano banAvanAra ja na hoya, tema vividha pATo vaDe paTane vagADato hato. (233) prabhAvatI devIe hoMziyArIthI jANe manohara sarve rasone batAvatI na hoya tema zAstranA kramathI manorama nRtyane karyuM. (234) tyArapachI nATaka prakarSathI ArUDha thaye chate rAjAe jema yuddhamAM dhaDa hoya tema devInuM nRtya karatuM zarIra mastaka vagaranuM joyuM. (235) hA !! A zuM ? e pramANe kSobhathI jaladI rAjAne pramAdathI tyAre hAthamAMthI Anaka vAjiMtra paDyuM. (233) tyAra pachI devIe kopathI prastAvamAM kahyuM, he priya ! zA mATe mastakanAM chedanI jema A pramANe mArA nRtyano viccheda karyo. (237) grISmanA AtapathI ane aniSTanA jovAthI
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva prakaraNa jema mukha karamAya tema karamAI gayelI che mukhanI kAMti jenI evA rAjAe kahyuM. he devI ! A mAro pramAda thayo. (238) rANIe paNa divase dekhAtA caMdra samAna mukhavALA rAjAne joIne kahyuM. he deva ! khoTuM bolavAnA sthAnarUpa A caitya nathI. (239) he rAjan ! tethI sadbhAvane kaho. anya kahevA vaDe mane Thago nahIM. sadbhAvane chUpAvavo te premanA abhAvanuM cihna che. (240) tyAra pachI devInA ati AgrahathI alanA pAmatI vANI vaDe koIpaNa rIte te mahAduSTa evA aniSTane rAjAe spaSTa rIte kahyuM. (241) he devI ! A duSTa nimitta AyuSyanI alpatAne sUcave che. tethI ThaMDIthI pIDAtAnI jema hamaNAM mAru hRdaya kaMpe che. (242) have akSobhAyamAna che aMtaHkaraNa jenuM, evI prabhAvatIe rAjAne kahyuM. he nAtha ! ahIM A mATe tattvane jANanArAo vaDe zoka karavA yogya nathI. (243) grISmaRtanA tApathI thA, moranA kaMThanI jema capaLa evA A bhavamAM je kAMI jIvAya che, te kautukarUpa lAge che (244) ane vaLI vidvAno vaDe ahIM zoka paNa karavA yogya nathI. je kAraNathI te zoka paNa jatA evA jIvane skUlanA karavA mATe athavA gayelA jIvane pAchA lAvavA mATe samartha nathI. (245) he svAminuM! vaLI A janmathI mAMDIne huM parama zrAvikA chuM. mArA hRdayamAM arihaMta deva ane susAdhuo te guru che. (246) tethI dharmakArya karavAthI kRtakRtya thayelI evI mane hamaNAM kAMIpaNa bhaya nathI. mRtyuthI paNa bhaya nathI (247) ane vaLI A duSTa nimitta mArA paramAnaMdanuM kAraNa che. AnA vaDe (duSTa nimitta vaDe) jaNAvAyelI huM dharmamAM vizeSathI yatna karIza. (248) e pramANe kahIne nirvikAra ja evI devIe potAnA AvAsane prApta karyo ane rAjA vaLI priyAnA vipnanI AzaMkA vaDe vilakhA manavALo gayo. (249) have eka divasa karelA snAnavALI devIe devanI pUjAne mATe pavitra vastrone lAvavA mATe dAsIne Adeza karyo. (250) te dAsI paNa te vastrone jaladIthI lAvI, paraMtu thanArA aniSTanA vazathI devIe vastrone lAla joyA. tethI krodha vaDe tene kahyuM. (251) he mUDha ! zuM huM hamaNAM vAsagRha tarapha prayANa karAyelI chuM, jethI tuM lAla vastrone mArI pAse lAvI. (252) e pramANe kopita thayelI devI vaDe dAsI darpaNa vaDe tADana karAI. cakrathI haNAyelAnI jema teNI tatkAla ja maraNa pAmI (2pa3) ane te kSaNe zveta vastrone joIne devIe vANIthI na kahI zakAya tevA ghaNA viSAdane dhAraNa karyo (254) ane vicAryuM. hA ! khedanI vAta che ke, aparAdha rahita ja dAsI mArA vaDe haNAI. tethI lAMbA kALathI pALelu paNa paheluM vrata Aje bhAMgyuM. (255) zAstramAM paMcendriya jIvano vadha nArakapaNA mATe nirdeza karAyelo che ane strInI hatyA lokamAM paNa mahApApano hetu kahevAya che. (257) vastranI nirmaLatAnuM kAraNa jema jala che, suvarNanI nirmaLatAnuM kAraNa jema agni che, tema hamaNAM mane nirmaLa karavAmAM kAraNa vata ja che. (257) e pramANe vicArIne devIe rAjAne te ariSTanA darzana ane dAsInA prANanA nAzathI utpanna thayelA prathama vratanA bhaMgane kahyuM (258) ane vaLI vratanA bhaMgathI utpanna thayelA vairAgyarUpI jalathI plAvita thayelA locanavALI mahAdevIe pharI paNa rAjAne A pramANe kahyuM. (259) he prabhu! eka ariSTane tamArA vaDe jovAyuM ane bIjuM mArA vaDe. tethI A banne ariSTathI mArA AyuSyane alpa jANuM chuM. (23) tethI jo huM tamArI priyA chuM, to he svAmin! mane anujJA Apo. jethI saMyamane svIkArIne huM pAparahita thAuM. (261) rAjAe paNa te sAMbhaLIne devInA ati alpa AyuSyane vicArIne kahyuM. he devI ! tuM tane je rUce
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAyana kathA te pramANe kara. (2ka2) paraMtu he priyA ! jo huM paNa tAro vallabha chuM. to devapaNAne pAmelI tArA vaDe mane mokSamArgamAM bodha karavA yogya che. (263) prabhAvatIe paNa prItithI ujvala evA tenA vacanane svIkAryuM. snehanuM kharekhara rahasya te thAya che, jyAM AjJA oLaMgAya nahIM.(264) have devAdhidevanI pratimAnI pUjA mATe rAjAne ane kubaDI devadattA dAsIne vizeSathI kahIne zuddhabhAvavALI prabhAvatI devI mahAprabhAvanA pUrvaka pravrajyAne svIkArIne tathA anazanane grahaNa karIne pratikSaNa cittanI samAdhirUpa amRtarasanuM pAna karatI kALa karIne saudharmadevalokamAM saudharmendrano sAmAnika deva thaI, (265-266-267) tyAra pachI prabhAvatI deva avadhijJAna vaDe rAjAne pratibodha mATe nirvadhya upAyano nizcaya karIne thIjI gayelA amRta jevA madhura phalonuM bheTazuM che hAthamAM jene, evo te bhautikarUpa vaDe rAjAnA sabhAmaMDapamAM Avyo. (268-299) bhautika RSimAM bhaktimAna tene joIne harSita, tenA AgamanathI potAne dhanya mAnatA rAjAe paNa tene priyavacano vaDe abhinaMdana ApyA. (270) have tenA vaDe lavAyelA phaLone grahaNa karIne divya gaMdha ane rasathI yukta te phaLone joto paNa rAjA harSita thayo (271) ane tyAre ja atyaMta adbhuta zraddhA-saMbaMdhanI lAlasAvALA rAjAe sukharUpI vRkSanA jANe phaLo ja na hoya, tema te phaLone Adarasahita khAdhA (272) have teNe kahyuM, he bhagavan! kyAMthI AvA prakAranAM phaLone meLavyA. zuM koI paNa deve ApelA che. je kAraNathI A rasa vRkSono nathI. (273) teNe kahyuM, "he rAjanuM ! amArA AzramamAM AvA ghaNAM phaLo che. kharekhara tapasvIone tapanuM teja svargane paNa tiraskRta kare che. (274) tenA phaLanA AsvAdamAM laMpaTa evA rAjAe pharI kahyuM. AvA prakAranA phalonA bagIcAvALA te Azrama amone batAva. (275) have te bhautika potAnI zakti vaDe rAjAnI sabhAne thaMbhAvIne maMtrI jema vicAraNA mATe rAjAne laI jAya tema ekAkI rAjAne laI gayo. (276) rAjAne keTalIka bhUmi laI jaIne tyAM teNe tevA prakAranA manohara ughAnavALA bhautikanA te Azramane vikuvane batAvyo. (277) have rAjA dRSTine sukha ApanAra te Azramane joIne harSa pAmyo ane vicAryuM. huM guruonA AzramamAM Avelo chuM. (278) tethI haMmezAM bhojanAdi vaDe satkAra karAyelA A guruo mArI phaLanI AzAne lAMbo kALa siMcAyelA vRkSanI jema pUraze. (279) e pramANe vicArato zreSTha rAjA jeTalAmAM mArgamAM thAkI gayelAnI jema mArga vRkSanI chAyAne prApta karI (280) teTalAmAM sarve bhautiko coranI jema lAkaDIone upADI upADIne rAjAne kuTavA-mAravA mATe doDyA. (281) yamanA dUta pAsethI jema nAse tema teo pAsethI hAthamAM grahaNa karelA jIvanavALo jvarathI pIDitanI jema kaMpato evo rAjA kaSTa vaDe nAcyo. (282) nAsatA evA te rAjAe AgaLa beThelA arihaMtanA sAdhuone joyA. teoe paNa tene kahyuM, hamaNAM bhaya na pAma, bhaya na pAma. (283) tyArapachI rAjAe zaraNa karavA yogya teonA zaraNane svIkAryuM ane teo vaDe AzvAsana karAyelA tyAM svAsthane pAmIne teNe vicAryuM. (284) AzaMkArahita evA dhUrto vaDe jema ajJAnI ThagAya tema A veSavALA dAMbhika bhautiko vaDe ATalA divaso huM kevI rIte ThagAyo chuM. (285) have bhautikone viSe virAgI evA te rAjAne munioe samyakatva bhUla sahita samasta AhaMtu dharmane vistArathI kahyo. (286) tyAre ja rAjAnA hRdayamAM siddhisukhane ApanAra te dharma vastramAM paDelA caula mAMjiSThanA raMganA pAzanI jema beTho. (287) have te prabhAvatI deva pratyakSa thaIne rAjAne ahaMdu dharmamAM sthira karIne tyAM (devabhavamAM) utpanna thayelI lakSmIne batAvI ane te rAjanuM ! mahAna kaSTamAM mane tuM yAda karaje, e
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 samyaktva prakaraNa pramANe kahIne samasta devamAyAne saMharIne adazya thayo. (288-289) ativismita thayelo rAjA paNa te ja kSaNe pahelAnI jema sabhAmaMDapamAM siMhAsana para rahelA potAne juve che. (290) tyArathI udAyana rAjA parama zrAvaka thayo ane potAnI bhUmine arihaMta dharmanA eka chatravALI karI (291) ane A bAju gaMdhAra dezamAM utpanna thayelo nAma vaDe gaMdhAra zrAvaka vaitADhya parvatanA zAzvata caityone namavA mATe nIkaLyo (292) ane vaitADhya parvatanA mULamAM jaIne A pramANe abhigrahane karyo. A caityone vaMdana karyA vagara huM A janmamAM bhojana karIza nahIM. (293) tyArapachI tenA nizcayane jANIne zAsanadevatA tuSTa thaI tene tyAM laI jaIne caityonI AgaLa mUkIne vaMdana karAvyuM. (294) have zAsanadevIe tene Icchitane ApanAra ekasone ATha gulikAne ApIne vaitADhya parvatanA mUlamAM mUkyo. (295) buddhizALI evA teNe have devAdhidevanI mUrtine pUjavA mATe vItabhaya nagaramAM huM ahIMthI hamaNAM jAuM, e pramANe kahIne eka gulikAne khAdhI (297) ane te gulikAnA prabhAvathI te gaMdhAra te kSaNe ja tyAM Avyo ane devadattA vaDe batAvAyelI te pratimAne vaMdana karyuM (297) ane tyAM tene tyAre bhAgyathI zarIranuM apaTupaNuM thayuM. kunjA vaDe paNa A zrAvaka che, e pramANe te sevA karAyo. (298) have gAMdhAra paNa tyAre potAnA AyuSyanI alpatAne jANIne te gulikAo kunjAne ApIne vratane grahaNa karyuM. (299) have kujAe paNa suMdararUpanI saMpattine mATe eka gulikAne khAdhI ane kSaNavAramAM ja teNI jANe vaikriyarUpa na karyuM hoya, tema divya zarIravALI thaI. (300) tyAra pachI suvarNavarNavALI suvarNanI jANe putaLI na hoya, tema teNe samasta rAjakulamAM suvarNagulikA e pramANenA nAmane prApta karyuM. (301) have teNIe vicAryuM, jo rUpane anurUpa pati na hoya to A rUpa phogaTa che. kAmadevanI jema rati tema ahIM koNa mane anurUpa che ? (302) kharekhara A udAyana rAjA mane pitA prAya che ane anya rAjAo A rAjAnA karane ApanAra nokara samAna che. (303) tethI mAlavadezano adhipati caMDapradyota rAjA mahARddhivALo che, te raMbhAne jema kubera tema mAro pati thAo. (304) e pramANe vicAratI saMtatine utpanna karavAnuM sAmarthya dharAvavA mATe tene IcchatI evI ane IndranA aMtaHpura samAna teNIe bIjI gulikAne khAdhI. (305) tyArapachI gulikAnI adhiSThAyikA te devIe tyAre ja tenuM rUpa caMDapradyota rAjA AgaLa varNavyuM. (306) strImAM laMpaTa evo te rAjA paNa te kSaNathI ja teNImAM lIna manavALo thayo. teNIne lAvavA mATe tenI pAse potAnA dUtane mokalyo. (307) teNIe paNa te dUtane kahyuM, tene mArA vaDe jo kArya hatuM to te svayaM kema na Avyo. premI viSe A kevI kaThoratA, (308) te dUte paNa teNIe kahelI te vAta rAjAne jaIne kahI. tenI vANI vaDe rAgI evo rAjA paNa amRtathI siMcAyelAnI jevo thayo. (309) have jaMgama parvata jevA anilagiri hAthI para caDIne rAtrimAM paNa rAjA tyAM gayo. kAmI puruSone kharekhara zuM duSkara hoya ? (310) teNI paNa mUrtimAna jANe kAmadeva ja na hoya, tevA pradyotane joIne jaladI tenAthI jANe romAMcita aMgavALI thaI. (311) pradyote paNa kharekhara pRthvI para avatarelI jANe devI na hoya, tema teNIne joIne kahyuM, he devI jaladI Ava ane mArI nagarIne alaMkRta kara. (312) teNIe kahyuM- huM kyAre paNa jIvita svAmInI jema jIvaMta svAmInI pUjAne mUkIne AvIza nahIM. (313) tethI he rAjanuM! tuM tyAM jaIne AnA pratibiMbane lAva. jethI te pratibiMbane ahIM sthApIne A mUrtine grahaNa karIne huM AvuM. (314) tyAra pachI te pratimAnA rUpane hRdayamAM jANe kotarIne kSaNavAra teNI sAthe ramIne
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAyana kathA 17 rAtrinA aMte rAjA vegathI nIkaLyo. (315) pradyota rAjA jaladI ujjayinI nagarImAM gayo ane lepa vaDe kSaNavA2mAM te pratimA jevA rUpavALI pratimAne karAvI. (316) have te pratimAne grahaNa karIne tyAM pahelAnI jema rAtrimAM rAjA Avyo te pratimAne paNa jaladIthI teNIne arpaNa karI. (317) teNI paNa te pratimAne tyAM caityamAM pUjIne ane sthApIne vaLI pUrvanI pratimAne grahaNa karIne rAjA pAse AvI. (318) rAjAe paNa te dAsIne ane te pratimAne anila vega hAthI para AropaNa karIne mananI samAna vegathI avaMti ta2pha prayANa karyuM. (319) jAgRta thayA che nayanarUpI kamala jenA evA udAyana rAjAne savAre hastimaMDalanA adhipatie pahelA ja A vijJapti karI. (320) he svAmin ! arihaMta saMbaMdhI dIkSAne prApta thayelA jema bhAvathI mada vagaranA thAya che tema samasta hAthIo paNa Aje mada vagaranA thayA che. (321) teNe kahelI vAta vaDe hasIne rAjA paNa yogI puruSa jema nirmala tattvane vicAre tema jeTalAmAM nirmadapaNAnA kAraNane vicAre che, (322) teTalAmAM koIe jaNAvyuM ke, he prabhu ! Aje rAtrimAM pradyota rAjA anilagiri hAthI 52 besADIne tArI kubjA dAsIne laI gayo. (323) tyAra pachI rAjAe kahyuM, nizce pradyota rAjAnA hAthInI gaMdhathI siMhanA nAdanI jema hAthIonA madarUpI nadI sUkAI gaI che. (324) 5raMtu he ! juo caityamAM amArI te pratimA che ? zuddha che. e pramANe tenA vaDe kahevAte chate rAjA zAMta thayo. (325) have pUjAnA samaye rAjAe himanA pAtathI gaLI gayelA kamalinInI jema karamAI gayelI mALAvALI te kamalinIrUpa pratimAne joI. (329) tyArapachI rAjAe vicAryuM, zuM kAMI paNa aniSTa thaze ? jethI kyAre paNa A pratimAnA puSpo pahelA mlAnine pAmyA nathI. (327) have nirmAlyane dUra karIne rAjAe te pratimAne samyag prakAre joIne A pratimA te nathI, e pramANe nizcaya karIne vicAryuM. (328) nizce cora pradyote ja Aje dAsI kubjAnI sAthe devAdhidevanI pratimAne paNa haraNa karI. (329) mArI divya pratimAne haraNa karIne te adhama kyAM jaze ? sUryathI nAsI gayelI ziyAlaNIne zuM sthAna ? (330) have udAyana rAjA vaDe dUtanA mukhathI te kahevAyo ke - he rAjan ! naSTa ceSTAvALA tane dAsInuM haraNa karavuM yogya nathI. (331) rAjakanyA paNa prArthanA karAyelI meLavAya che, to vaLI dAsI to zuM ? tethI artha vagaranuM ja mastakanuM muMDana tArA vaDe karAyuM che. (332) ahIM jagatamAM te ja jIvato gaNAya che, je haMmezA pragaTa mukhavALA sajjano vaDe goSThImAM sadAcAra vaDe vakhaNAya che. (333) jo zakti hoya to bIjAnA jotA chatAM paNa baLAtkAre ISTa vastu grahaNa karAya athavA jo zakti na hoya to bhakti vaDe maherabAnI prApta karIne grahaNa karAya. (334) vaLI A corI vaDe he rAjana ! tArA vaDe mRtyune saLI karAI che. UThADAyelo siMha jAgelo che ane sarpanA mukhamAM hAtha nakhAyo che (335) athavA kahIne saryuM. jANavA chatAM paNa koI moha pAme che. tethI he rAjan ! tArI eka skhalanA amArA vaDe mApha karAI che. (337) dAsI dUra raho, he rAjan ! hamaNAM mArA vaDe te tane ja apAI, paraMtu jo tu jIvavA mATe Icche che, to pratimA amane Apa. (337) have bhuvA rUpI dhanuSyane atyaMta rIte tAMvita karato avajJA vaDe ja kAMIka hasatA evA caMDapradyote dUtane kahyuM. (338) kema, A pramANe kahevAya che. he dUta ! tAro svAmI A jANato nathI ke pitA vaDe paNa apAyeluM je rAjya zUnya mastakavALAnuM arthAt vicAryA vagara kAma karanAranuM nAza pAme che. (339) dUte tenI prati kahyuM. A pramANe gharanAM manuSya vyagra hote chate jo kAMIka grahaNa karIne kUtaro jAya che, tethI tenuM
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva prakaraNa zuM pauruSapaNuM ? (340) baLavAna coro vaDe paNa grahaNa karAyeluM mahAbaLavALAo pAchu kheMce che. rAvaNa vaDe haraNa karAyelI sItAne rAme zuM pAchI na lIdhI ? (341) e pramANe sAMbhaLIne krodhita thayelA teNe potAnA manuSyone kahyuM, A dUtane kAjala vaDe lepIne gaLAmAM pakaDIne kharAba puruSanI jema bahAra kADho. (342) teo vaDe A pramANe sanmAnita karAyelo te dUta potAnA svAmInI pAse gayo. udAyana paNa tevA prakAranA dUtane joIne puSTa thayo. (343) yuddhanI khaNaja rUpa thaI che bhujAdaMDa jenI evA teNe tyAra pachI avaMti rAjAne bolAvavA mATe jaladIthI yuddhanI bherI vagaDAvI. (344) hAthI, ghoDA, ratha ane sainiko rU5 caturaMgI senAvaDe yukta, mUkelI maryAdAvALo zUravIratArUpI samudravALo udAyana rAjA cAlyo. (345) te rAjAnI sAthe pratyakSa jANe dikupAla na hoya tevA dhAraNa karelA mugaTavALA bIjA daza rAjAo cAlyA, (346) tyAre prApta thayelA yauvanavALo, potAnI garamI vaDe agninI paNa avahelanA karato grISnakAla pragaTa thayo. (347) jANe rAjA rUpI unALAnAM mahAyodhArUpI sUrya bANo rUpI kiraNo vaDe samasta manuSyone zatrunI jema haNato hato. (348) tyAre tApathI jANe atyaMta tRSNAthI vihvala thayelo sUrya hajAro kiraNo vaDe jalasthAnone pIto sUkavato hato. (34) parasevAthI palaLI gayelA sarva aMgavALo dhAtumaya jana tyAre grISma RtunA dhamaNathI jANe jamelo na hoya tema pravAhI rUpa jevo thayo. (350) unALAnI garamIthI tapI gayelI retIvALI, bhraSTIbhUta (agninA bhaThThArU5) thayelI pRthvI paNa mArgamAM rahelA prANIone caNAnI jema pakave che, (351) tyAM marUdezanI aTavImAM gayeluM te udAyanarAjAnuM sainya-mRgatRSNA (jhAMjhavAnA jaLa) vaDe AkarSIne vilanuM karAyuM. (352) ane skUlanA pAmatA, paDatA, ALoTatA evA sainiko tRSAnI pIDA vaDe mUDha cetanAvALA jANe maravAnI IcchAvALA thayA (353) tyAre udAyane tarasa vaDe pIDita sainyane joIne jaladIthI karelA saMketavALA prabhAvatIdevane yAda karyo. (354) smaraNa karavA mAtrathI ja te deva sAdhelA vetAlanI jema prApta thayo ane smaraNanA kAraNane pUchyuM, rAjAe paNa tRSAnI vyathAne kahI. (355) have te deve kSaNavAramAM ja sainyanI AdimAM, madhyamAM ane aMte traNa kuMDane karIne divya pANI vaDe pUryA. (353) tyArapachI te pANI vaDe snAnapAnAdine karatuM te saghaLuM sainya amRta vaDe jema jIvita thAya, tema kSaNavAramAM jANe jIvita thayuM. (357) te kuMDo tripuSkara e pramANe khyAtine pAmyA, te ja prakAre haju paNa pANInA nidhAnanI jema te che, (358) e pramANe te prabhAvatIdeva sainyane zreSTha AzvAsana ApIne rAjAne pUchIne potAnA kalpamAM (devalokamAM) gayo. (359) have prasaratA abhimAna vaDe durdhara evA udAyana rAjAe mArganA rAjyone sAdhatA mAlavadezane prApta karyo. (300) caturaMgI senAthI parivarelo mAlavadezano rAjA paNa AvatA evA tene sAMbhaLIne jaladIthI zatrunI sanmukha thayo. (361) have, potapotAnA svAmInA vijayanI IcchAvALA te baMnenA paNa sainyo krodhanA utkarSavALA yuddhamedAnamAM sAmasAmA thayA (maLyA). (362) tyAM dhanuSyanI dorInA avAja vaDe puSTa raNanA vAjiMtrano avAja jANe zabda advaita matane sthApato hato. (363) bANo vaDe karAyelA yuddhamAM pravRtta thayelA bhaTo vaDe potAnA svAmInA yuddhamAM jayarUpI lakSmInA vivAha mATe bANono maMDapa karyo. (364) bIjA keTalAka vairIrUpI hAthInA kuMbhasthaLane bhedIne jayarUpI lakSmInA AbharaNa karavA mATe jANe muktAphalanA DhagalAone kheMcatA hatA (365) ane keTalAka dolAyamAna jayalakSmIne vaza karavA mATe zatrune ukheDavA hAkoTAo vaDe jANe maMtrajApane karatA hatA. (397) e pramANe yuddha vadhate chate aneka manuSyanA kSayane
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAyana kathA 19 vicArIne udAyana rAjAe kRpAthI dUta dvArA zatrune kahyuM. (367) he rAjana ! ApaNA bannenA ja vairamAM ahIM manuSyono kSaya te dhobInA AyuSyano kSaya thaye chate gadheDAnA mRtyu jevuM lAge che. (368) te kAraNathI ekAkI athavA pagapALA athavA pramANopeta subhaTo sahita athavA vAhana ArUDha tulya sthitivALA ApaNA baMnenuM ja yuddha thAo. (369) ratha para ArUDha thayelA ApaNA baMnenuM savAre yuddha thAo, e pramANe udAyana rAjAnA dUtanI AgaLa avaMti rAjAe jaNAvyuM. (370) have dhanuSyavALo udAyana bakhtara paherIne rathamAM ArUDha thaIne grISma RtunA sUryanI jema duHkhe karIne joI zakAya tevA pratApa vaDe prAtaHkAle Avyo. (371) 2thI evA mArA vaDe 2thI evo udAyana nizce ajayya thaze. AthI pradyota rAjA anilagiri hAthI para ArUDha thaIne Avyo. (372) hAthI para ArUDha thayelA tene joIne udAyana A pramANe bolyo. 'are bhraSTa pratijJApaNuM ja tArI hAranuM kAraNa che. (373) e pramANe kahIne dhanuSyane grahaNa karIne dorInA TaMkAra vaDe te kSaNe ja jema siMhanAda vaDe tema pradyotanA hAthIne kSobha pamADatA balavAnuM evA teNe vegathI potAnA rathane maMDalikA bhramamAM nAkhIne jayarUpI lakSmInI lAlasAvALA teNe ekAeka yuddha karavAno AraMbha karyo. (374375) dhanuSyavALA teNe 2thanI pAchaLa doDatA caMDapradyota rAjAnA hAthInA paganA talane tIkSNa evA bANo vaDe vIMdhyA. (376) bhAthAnI jema bANathI pUrNa bharelA caraNo vaDe javA mATe asamartha evo te hAthI have vajrathI haNAyelA parvatanI jema pRthvI para paDyo. (377) have udAyane pratimA ane dAsInA cora evA lAMbA kALe prApta thayelA pradyotane kezamAM dhA2Na ka2Ine te kSaNe ja bAMdhyo. (378) tyAra pachI bIjo jANe vidhi ja na hoya tema tenA bhAlamAM daivAkSaranI upara dAsIpati e pramANe aMkAkSarone lakhyA. (379) have aMkita dAsanI jema te rAjAne dharaNamAM karIne vItabhayano adhipati rAjA ujjayinI nagarImAM gayo. (380) bhayabhIta thayelI te dAsI jaladIthI palAyana thaI. mahAdoSa karanArAone kharekhara bIjuM koI pratividhAna nathI. (381) udAyana paNa tyAM rahelI te potAnI pratimAne joIne tatkAla ja prApta thayelA AnaMdavALA teNe pUjIne vaMdana karyuM. (382) have te pratimAne laI javA mATe rAjA grahaNa karate chate tyAre te pratimA vajranI zilAnI jema vALanA agrabhAga mAtra paNa calAyamAna na thaI. (383) have pharI te pratimAne pUjIne karelI aMjalivALA rAjAe kahyuM, mAruM citta dvidhA pAme che. he svAmin ! kema calAyamAna thatA nathI. (384) he prabhu ! tArA mATe ja sarve A upakrama karyo to he deva ! kiMkara evA mAre viSe tuM kema aprasAda kare che ? (385) tyArapachI zAsanadevIe pratimAnA mukhamAM avatarIne kahyuM. he rAjan ! tArA vinA anyanI AvA prakAranI bhakti nathI. (386) paraMtu tAruM nagara tArA pachI dhULanI vRSTithI sthalarUpa thaze. tethI mArA grahaNanA Agrahane na kara. (387) devatAnA te AdezathI te pratimAne vizeSathI tIrthanI jema pUjIne stuti karIne namIne rAjA pAcho pharyo. (388) tyAra pachI keTaluMka prayANa thaye chate varSAkAlarUpI rAjAe mArganI vacamAM tene rokyo. (389) te varSARtunA garjanA karatA zyAmamUrtivALA megharUpa, AgaLa karyuM Indra dhanuSyane jene evA talavArarUpa karI che vidyutane jene evA senAnIo uparAuparI paDatI evI pANInI dhArArUpa bANo vaDe karIne kSatriya dharmane nahIM jANanArAnI jema nAsatA evA paNa manuSyone haNatA hatA. (390-391) tenA bhayathI koI paNa kiMmatI vastrone paheratA na hatA. zrImaMto paNa naga2mAM jIrNa vastravALA ja pharatA hatA. (392) tyAre mArgo jalanA prApta thayelA prasa2o vaDe
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 samyaktva prakaraNa karIne vahana na karI zakAya tevA karAyelA hatA. jyAre paNa pagathI eka pagalu paNa javAne mATe koI paNa samartha na hatuM. (393) vistRta suvarNa lakSmIthI unmatta thayelI tyAre nadIo paNa loko pAsethI sarvasvane grahaNa karIne sarovaramAM nAkhatI hatI. (394) sthAne sthAne loko pAsethI vAhako paNa vahANanA bhADAnA bahAnAthI tArako vaDe mArganI rakSAnA dhananI jema dhana grahaNa karAve che. (395) kAdava jaladI pradhAna evA paNa manuSyane paga kheMcIne duHkhe karIne damI zakAya tevA tenA baMdhananI jema bhUmimAM pADato hato. (396) have varSAkALe karelA te ayuktapaNAne joIne sainyane tyAM ja sthApIne navA nagaranI jema rAjA tyAM rahyo. (397) te rAjAnI AjubAju te daza rAjAo paNa dhADa paDavAnA bhayathI cAre bAju dhULanA killA karIne vasyA. (398) nItine jANanAra rAjA rAjanIti vaDe ja tyAM kArAgRhamAM paNa pradyota rAjAne bhojana-vastrAdika apAvato hato. (399) have paryuSaNa parva Avate chate parama zrAvaka udAyana rAjAe upavAsa karyo. (400) tyAra pachI rasoIyAe avaMtinA rAjAne pUchyuM, "tAruM zuM bhojana karuM?" teNe paNa kahyuM, he rasoIyA ! Aje bhojananA praznanuM kAraNa zuM che ? (401) rasoIyAe kahyuM, he rAjanuM! Aje paryuSaNa parva che. tethI aMtaHpura parivAra sahita amArA svAmIne upavAsa che. (402) haMmezAM rAjAne yogya taiyAra karelA bhojana vaDe tuM jamADelo che. vaLI Aje tArA mATe ja bhojana karavA yogya che. tethI he rAjanuM ! tane pUchAya che. (403) te sAMbhaLIne bhayabhIta thayela pradyote vicAryuM, nicce Aje mane viSavALo AhAra ApIne A zaTha mAraze. (404) tyArapachI pradyote rasoIyAne kahyuM, kharekhara mAro A pramAda thayo, paryuSaNA paNa na jANyA. (405) mArA paNa mAtA-pitA parama zrAvaka hatA. tethI huM paNa Aje zubha divase upavAsa karIza. (409) rasoIyAe paNa pradyote kaheluM rAjAne jaNAvyuM. rAjAe paNa kahyuM, A jevA prakArano zrAvaka che, te huM jANuM chuM. (407) paraMtu A dhAraNa karAye chate nahIM choDelA matsaravALo huM paryuSaNa parvanA pratikramaNane kevI rIte karIza. (408) ahIM nahIM choDelA kaSAyavALA, matsaravALA manuSyone janmAMtaramAM paNa prAyaH karIne vaira svayaM ja pragaTa thAya che. (409) vivekIo vaDe haMmezAM kaSAyono nigraha karavA yogya che. anyathA vRddhi pAmelA te kaSAyo nicce navA saMsAranA hetu thAya. (410) A parvamAM paNa jeono kaSAyarUpI agni zAMta thato nathI, te prANIo nicce vaLI abhavya athavA dUrabhavya jANavA. (411) jo zAMta karelA kaSAyavALo paNa te kaSAyo vaDe pharI bhavamAM paDAya che. tethI te manuSyo ! lezamAtra kaSAyano vizvAsa na karo. (412) kSINa thayelA rogAgninI jema pAtaLA thayelA kaSAyo paNa kharekhara upekSAne yogya nathI. je kAraNathI kaSAyo avakAza joIne vadhe che. (413) dezona pUrvakroDa varSa vaDe meLaveluM je cAritra te manuSyo vaDe jugAra vaDe lakSmI harAya che, tema kaSAyathI aMtarmuhUrtamAM harAya che. (414) tyArapachI udAyana rAjAe pradyotane bolAvIne micchA mi dukkaDa pUrvaka potAnA aparAdhane khamAvIne mUkyo. (415) avaMtinA svAmIe paNa A pramANe kahyuM. mArA vaDe ja anucita karAyuM. tuM ja khamAvavA yogya che, tethI he rAjan ! mane kSamA Apo. (413) have maherabAnIthI karelA ujjavala manavALA udAyana rAjAe tenA kapALanA cihnane DhAMkavA mATe suvarNanA paTTane baMdhAvyo. (417) prasAda cittavALA rAjAone tyArathI paTTabaMdha thayo. pahelA vaLI teone aizvaryano sUcaka mugaTa hato. (418)
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAyana kathA have udAyane pradyota rAjAne avaMti dezamAM pUrvanA potAnA kIrtistaMbha jema sAmaMta karIne sthApyo. (419) have varSAkAla pUrNa thaye chate gayelo che bhaya jeNe evo vItabhaya nagaranA adhipati svayaM vItabhaya nAmanA potAnA nagaramAM gayo. (420) vaNi; Adi ghaNAM loko vaLI tyAM ja rahyA ane vyApArane mATe bIjA paNa loko tyAM AvIne vasyA. (421) jyAM udAyana rAjA daza rAjAo vaDe yukta rahyo hato, te zibiranA sthAne tyArapachI dazapura nagara thayuM. (422) have daitya vagara thayelA samRddha IndranI jema udAyana potAnA vistRta rAjyane lAMbo kALa bhogavato hato. (423) eka vakhata udAyana rAjAe zuddha pakhI parvamAM pauSadhazALAmAM rahIne pauSadha vratane grahaNa karyuM. (424) rAtrimAM dharmajAgarikA vaDe jAgatA te rAjAne pariNAmika sukhane ApanAra AvA prakArano pariNAma thayo. (425) teo dhanya che, jeo vaDe bALapaNamAM ja saMyama svIkArAyuM ane teo koInA paNa karmabaMdhanA kAraNa na thayA. (427) hamaNAM te rASTradeza, gAma, nagarAdi dhanya che, jene viSe zrI vIra svAmI svayaM vicare che. (427) vaLI jeonA mastaka para zrI vIra prabhunA kamaLarUpI hAtha paDyA che. tevA bhavasamudranA kinArAne prApta thayelA teonuM to vaLI zuM kahIe ? (428) huM paNa dhanya thAuM, jo ahIM saddharmarUpI bagIcAne vikasita karavA megha samAna bhagavAna vIra padhAre, (429) e pramANe rAtrine oLaMgIne savAre pArelA pauSadhavALA devapUjAne karIne jeTalAmAM sabhAne prApta karI, (430) teTalAmAM udyAnapAlake AvIne jaNAvyuM ke, he deva ! pUrva dizAnA udyAnamAM Aje zrIvIrasvAmI samavasaryA che. (431) tyAre te sAMbhaLIne jaladIthI pramodane bhajanArA udAyana rAjAe vicAryuM ke, mArA thanArA bhAvane jANIne nicce bhagavAna AvyA. (432) priya vAtane jaNAvanAra tene InAmamAM sarve paNa aMga para lAgelA vastra ane AbharaNo ApyA. (433) rAjAe potAnA nagarane UMcI dhajAovALuM karAvyuM ane prabhunA AgamananA utsavamAM kedIone choDAvyA. (434) tyArapachI aMtaHpura parivAra sahita udAyana rAjA AnaMda sahita zrImahAvIra prabhune vaMdana karavA mATe gayo. (435) prabhune joIne praphullita thayelA netravALA, aMjali joDelA hAthavALA, jaya jaya avAjane karatA svAmInI pAse gayA. (433) traNa pradakSiNA karIne bhUmi para sthApelA mastakavALo namIne ekAgramanathI prabhunI stuti kare che. (437) svAmInA aizvarya vaDe vismita thayelo vikasita netrathI joto rAjA have ucita bhUmipradezamAM beTho. (438) kalyANakArI bhaktivALA AnaMdanA azruthI plAvita netravALA, sAvadhAna evA teNe dUdha, goLa ane drAkSathI ati manohara svAmInI vANIne sAMbhaLI (439) ane sAMbhaLavAthI rAjAne tevA prakArano koI saMvega utpanna thayo ke, jenA vaDe te kSaNe ja vratane grahaNa karavAno manoratha thayo (440) ane dezanAne aMte prabhune namIne, mahelamAM jaIne vicAryuM. A rAjya kone ApIne huM pote vratane svIkAruM ! (441) kharekhara, rAjya A janmamAM aneka anarthanA mUlavALu ane janmAMtaramAM durgati mATe che. tethI putrane rAjya ApIza nahIM. (442) mahAsatI prabhAvatInI kukSithI utpanna thayelo mAro A putra A rAjya vaDe bhavabhramaNano khepIo na thAo (443) ane vaLI mArA gayA pachI mAruM A nagara upasarga sahita thaze ema devatA vaDe kahevAyeluM che ane te anyathA thatuM nathI. (444) tethI kharekhara abhIcikumArane bhoga mATe ApelA potAnA dezAdine sukhe pAlana karato yuvarAjapaNA vaDe raho. (445) * hAla te dazapura e madesora tarIke madhyapradezamAM pracalita che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 samyaktva prakaraNa e pramANe potAnA citta vaDe vicArIne putra rAjya mATe samartha hovA chatAM udAyana rAjAe bhANeja kezIne rAjya ApyuM. (446) sthiti pramANe sAmaMta, pradhAnAdine sthApIne tyAre dAridrano ghAta karanAra mahAdAnane ApIne, vistRta evA sAmrAjyane choDIne zuddha buddhivALA udAyana rAjAe zrIvIra prabhunA hastakamala vaDe svayaM pravrajyAne grahaNa karI. (447-448) zrI jinendranI AjJA vaDe sudharmAsvAmInI pAse aMtima rAjarSie be prakAranI zikSAne jaladIthI grahaNa karI. (449) viziSTa buddhinA vaibhavavALA evA te agiyAra aMga bhaNyA ane sUtrArtha baMnenA jJAnathI krama vaDe gItArtha thayA. (450) have prabhunI anujJA vaDe ekAkI vihArane svIkArIne mahA parAkramI te ekalA paNa (sahAyanI apekSA vinAnA) pRthvIne alaMkRta karatA viharatA hatA. (451) mahAtapasvI evA te aneka duSkara tapone tapatA hatA. duHsaha paNa pariSaharUpI senAne rAjarSi sahana karatA hatA. (452) have A bAju bhANejane rAjya ApIne udAyana rAjA dIkSA grahaNa karate chate putra abhIcie cittamAM A pramANe vicAryuM. (453) rAjyanA adhikArI, rAjyamAM samartha, nyAyI ane potAnA putra evA paNa mane ayogyanI jema pitAe rAjya na ApyuM. (454) vaLI A bhANeja evA paNa kezIne rAjya ApyuM. tethI pitA zuM lokanA AcArane paNa jANatA nathI. (455) vivekI evA paNa pitA vaDe jo AvA prakAranuM karAyuM to udAyanano putra evo huM Ano sevaka kevI rIte thAuM ? (456) potAnI patnInI jema bIjA vaDe bhogavAtI A rAjyalakSmIne jovA mATe huM zuM zaktimAna chuM ? (457) e pramANe vicArIne abhimAnarUpI mahAna dhanavALo abhIci mAsInA putra kuNika rAjAnI pAse gayo. (458) eka vakhata udAyana rAjarSine vyAdhi thayo. tenA vaDe kRza thatA te himaRtunA sUryanI jema kSINa tejavALA thayA. (459) jema zAkinI vaDe tema aMdara vadhatA te roga vaDe pIDita, tapathI kRza banelA paNa rAjarSi kramathI atyaMta kuza banyA. (460) dehane viSe utpanna thayelA rogane jANavA chatAM paNa zarIrane viSe gayelI spRhAvALA vaidyane batAvatA na hatA ane te rAjarSi auSadhane paNa karatA na hatA. (461) eka divasa svayaM koIpaNa vaighe te roga sahitanA munine joIne kahyuM. he bhagavan ! zalya sahitanI jema tamAro deha roga sahita che. (462) munie kahyuM, he mahAbhAga ! aho, za2I2mAM bIjuM zuM hoya ? karma sahitanA prANIone kharekhara zarIra rogamaya ja hoya. (463) vaidye paNa kahyuM, A pramANe che. paraMtu vartato A roga upekSA na karAya. kharekhara upekSA karAyelo A vairInI jema duHsAdhya ane dehane ha2Na ka2nA2 che. (464) deha ja munione paheluM dharmasAdhana che, ane tame dharmanA arthI cho, tethI dehane nirogI karanAra auSadhane karo. (465) e pramANe atyaMta svajananI jema thaIne tenI vyAdhi ane vyAdhinI cikitsAne jANIne muni kahevAyA. (466) aneka UkALA ane pathyabhojanAdi vaDe A roga sarvathA uccheda karAya che. paraMtu mumukSu evA tamane A ka2vuM te yogya nathI. (467) tethI munine vyAdhinI vRddhine aTakAvavA mATe nirvAha yogya, niravagha evuM A dahIM kevala khAvA yogya che. (468) dahIMnA pathyane khAnAra rAjarSie have gokulomAM vihAra karyo. jethI tyAM dahIM suprApya che, jema khANamAM utpanna thatI vastu khANamAM suprApya che tema. (469) eka vakhata udAyana rAjarSi vihAra karatA vItabhaya nagaramAM gayA. kharekhara munIndro sUryanI jema mahine-mahine saMkramaNa (vihAra) kare che. (470) tyAM udAyana rAjAe karelo kezI nAmano rAjA che. kASTanI aMdara rahelA kIDAo vaDe jema kASTane tema pradhAno vaDe rAjya grasta karAyuM. (471) pradhAnonA te vRttAMtane jANavA chatAM paNa potAnA mAmAne viSe ati bhaktivALA kezI mAmAe karelA pradhAnone mAmAnI jema ja jotAM kAMI paNa bolatA nathI. (472)
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAyana kathA 23 udAyana rAjarSine AvelA jANIne have zaMkAvALA thayelA te pradhAnoe vicAryuM. nicce A rAjarSi amArA vaDe grasta karAyelA rAjyane AMcakI leze. (473) amArA vRttAMtane jANIne A kezIne zikSA karaze. tethI AcArane anurUpa amone te sanmAna karaze. (474) e pramANe AtmabhIrU, pApI evA teo rAjAne (buDhDhAha karavA mATe) UlaTuM samajAvavA mATe kahyuM. tamArA mAmA tapa roga vaDe kaMTALelA spaSTa dekhAya che. (475) tethI A potAnA rAjyane grahaNa karavA mATe kaMDarIkanI jema nice AvyA che. tethI AnA vizvAsamAM ramatA nahi (ramaNIya nathI). (476) kezIe paNa kahyuM, zuM kaho cho ? mAmA rAjyane bhale grahaNa karo, rAmanA Adezane karanAra bharatanI jema mAre mAmAno Adeza karavA yogya che. (477) teoe kahyuM, rAjya tArA puNya vaDe prApta karAyuM che, anya koI vaDe nahIM. jo e pramANe na hoya to potAnAM putrane mUkIne bhANejane koNa rAjya Ape ? (478) ane he deva ! A rAjanIti che, jethI pitA pAsethI paNa rAjya baLAtkAre grahaNa karAya to ApelA rAjyane kevI rIte mUkAya ? (479) e pramANe te dhUrto vaDe bhramita karAyelo te rAjA mAmAne viSe vairI jevo thayo. zuM karuM ? e pramANe pradhAnone pUchyuM. teoe paNa kahyuM, viSane apAya. (480) eka govALa dvArA mUDha evA kezIe tyArapachI te munine viSamizrita dahIM apAvyuM. saMsAramAM zuM asaMbhava hoya ! (481) tyArabAda te munine dAnane mATe bIjA paNa bhikSAnA gharomAM te duSTa amAtyoe viSa sahita dahIM karAvyuM. (482) have grahaNa karelA dahIMmAMthI viSane haraNa karIne devatAe munine kahyuM, tArA vaDe ahIM dahIM grahaNa karavA yogya nathI. je kAraNathI viSasahita dahIM tuM prApta karIza. (483) tyArapachI tyAga karelA dahIMvALA sAdhune pharI vyAdhi vRddhi pAmyo. kharekhara ! nahIM zAMta karelA agninI jema auSadha rahita vyAdhi vadhe che. (484) tyArapachI te roganI zAMtine mATe sAdhue pharI paNa dahIM grahaNa karyuM. tyAre paNa te devIe traNa vAra viSane dUra karyuM. (485) eka vakhata te devI tyAM pramAda vaDe na AvI ane tyArabAda rAjarSie viSasahita dahIM vAparyuM. (486) paraMtu caramazarIrI hovAthI ane tapanA prabhAvathI paNa viSa mRtyu ApanAra na thayuM. paraMtu mAtra tApane karanAra thayuM. (487) tyArapachI buddhimAnuM rAjarSi viSanA tApa vaDe potAnA aMtane jANIne anazana karyuM athavA koNa potAnA arthamAM mUMjhAya ? (488) ane te eka mAsa anazanane pALIne kevaLajJAnane utpanna karIne aMtima rAjarSi udAyana siddha thayA. (489) have muninA nirvANa pachI te devI AvI ane aparAdha karanAra rAjAdine viSe kALarAtrinI jema kopAyamAna thaI. (490) krodha vaDe aMdha thayelA te devIe tyAre samasta te nagarane dhULanI vRSTi vaDe sthalarUpa karyuM ane dhULanI vRSTithI te devI virAma na pAmI. (491) te muninA ati bhaktivALA zayyAtara kuMbhArane kevala abhaya ApIne vitabhaya nagarathI haraNa karyo (492) ane sinapallImAM tene laI jaIne devatAe tene rAjA karyo ane kuMbhakArakRti e pramANe nAma vaDe te nagarane karyuM. (493) A bAju abhIcikumAra paNa koNika vaDe gaurava sahita satkAra karAto videzamAM paNa svadezanI jema sukhethI rahyo (494) ane tyAM zrAvaka thaIne arihaMta dharmanA tattvane jANanAra, vizuddha buddhivALo gRhastha dharmane vidhi pramANe pALato hato. (495) dharmanI kriyA karavA vaDe AtmAne nirmaLa karavA chatAM paNa rAjyane nahIM ApavAthI teNe pitAne viSe kaSAya (draSa)ne na mUkyo. (496) have aMte kAmadevAdi zrAvakonI jema lIlA vaDe saMlekhanAne karIne pakSanAM upavAsavALA samyaka rIte te rahyA. (497) paraMtu pitAne viSe karelA te matsaranI AlocanA na karI ane marIne te karma vaDe asuromAM te utpanna thayA.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva prakaraNa (498) tyArapachI palyopamanA aMte tyAMthI Avelo abhIcino jIva videhakSetrane pAmIne naSTa thayelA dehavALA siddhine pAmaze. (499) je pramANe udAyana rAjA vaDe ghaNA lAMbA kALe kaSTathI A samyaktva prApta karAyuM, e pramANe bIjA prANIone paNa A bhavamAM prAya: karIne te samyaktvanI durlabhatA che. (500) A pramANe "samyakatvanI durlabhatAmAM udAyana rAjAnI kathA" pUrNa thaI have samyaktanA svarUpane kahe che - devo dhammo maggo sAhu tattANi ceva samattaM / tavvivarIyaM micchattadaMsaNaM desiyaM samae / / 5 / / gAthArtha :- deva, dharma, mArga, sAdhu ane tattvo e ja samyakatva ane tenAthI viparIta te mithyAtvadarzana A pramANe siddhAMtamAM kaheluM che. TIkArtha :- deva, dharma, mArga, sAdhu ane tattvo te ja samyaphabhAva eTale ke zuddhAtma pariNAmarU5 samyakatva che. ahIM upacArathI devAdi tattvo ja samyakatvanAM hetu hovAthI samyakatva e pramANe oLakhAya che. je pramANe ghIne AyuSya kahevAya che, tema tenAthI viparIta eTale ke, devAdi tattvonI zraddhAthI viparIta mithyAtvadarzana zAstramAM kaheluM che. 1 - "devatattva" hamaNAM je krame kaheluM che. te pramANe nirdeza kare che. pahelA devatattvanuM varNana kare che. cautIsaaisayajuo, aTThamahApADiherakayasoho / aTThadasadosarahio, so devo natthi saMdeho / / 6 / / gAthArtha :- cotrIza atizayathI yukta ATha mahAprAtihAryathI zobhita aDhAra doSathI rahita te deva che. temAM saMdeha nathI sUtra dvArA ja A gAthAno artha kahevAze. AthI vistAra karAto nathI. tyAM atizayonA vibhAgane stava dvAra vaDe kahe che. cauro jammappabhiI, ikkArasakammasaMkhae jAe / navadasa ya devajaNie, cautIsaM aisae vaMde / / 7 / / gAthArtha :- janmathI cAra, karmanA kSayathI agiyAra ane devathI utpanna thayelA ogaNIsa A pramANe cotrIsa atizayane huM vaMdana karuM chuM. TIkArtha :- sugama che, paraMtu karmanAM kSayathI eTale ghAtikarmanAM kSayathI utpanna thayelA jANavA, te atizayo A che.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ devatattva 25 rogarahita, mala ane parasevA rahita sugaMdhI zarIra, arihaMtonuM hoya che. zvAsocchavAsa kamaLanI sugaMdha jevo, rudhira ane mAMsa zveta , AhAra ane nihAra carmacakSuthI joI na zakAya tevA A cAra atizayo janmathI mAMDIne hoya che. yojana pramANa bhUmimAM asaMkhya devatAdi samAya che. vANI yojana pramANa saMbhaLAya tevI, sAMbhaLanArane potapotAnI bhASAmAM samajAya tevI", prabhunA pAchaLanA bhAgamAM sUryanA maMDalane paNa jIte tevuM bhAmaMDala', savAso yojana sudhImAM mAri", duSkALa, kalaha, vaira, ativRSTi, anAvRSTi, roga na thAya. A agiyAra vAtikarmanA kSayathI utpanna thayelA atizayo che. 1 - duMdubhi, 2 - cAmara, 3 - traNa chatra, 4 - ratnamaya dhvaja, 5 - pAdapITha sahita siMhAsana, 3 - AkAzamAM AgaLa cAlatuM dharmacakra, 7 - suvarNanA kamaLa para caraNane sthApana kare, 8 - kAMTA paNa avaLA mukhavALA thAya, 9 - traNa gaDha, 10 - azokavRkSa, 11 - caturmukha, 12 - vRkSo namana kare, 13 - dADhI, mUcha, nakho vRddhi na pAme, 14 - pakSIo paNa pradakSiNA Ape, 15 - IndriyonA viSayane anukULa cha Rtuo samakALe phaLe, 17 - sugaMdhI pANInI vRSTi thAya, 17 - rAtrimAM paNa kroDa devo pAse rahe, 18 - pavana anukULa vAya, 19 - puSpavRSTi thAya. A devoe karelA ogaNIsa atizayo che. A pramANe badhA maLIne cotrIsa atizayo che. have prAtihAryonuM varNana kare che" - kaMkilli kusumavuTThI, divvajjhuNi cAmarAsaNAI ca / bhAvalaya bherichattaM, jayaMti jiNapADiherAiM / / 8 / / gAthArtha :- 'azokavRkSa, kusumavRSTi, divyadhvani, cAmara, "Asana, bhAmaMDala, duMdubhi, "chatra - jinezvaranAM A prAtihAryo jaya pAme che. TIkArya - artha spaSTa che. paraMtu divyadhvani eTale manuSya, deva, tiryaMco potapotAnI bhASAmAM samajI zake evo, yojana sudhI saMbhaLAya evo svAmInI dezanAno dhvani, dvArapALa (pratihAra)nuM je karma te prAtihArya. jema dvArapALa haMmezAM rAjAnI pAse hoya, tema samavasaraNanA abhAvamAM paNa prAtihAryo haMmezAM prabhunI pAse ja hoya che. AthI atizayonI aMdara kahelA hovA chatAM paNa ahIM judA kahyA che. ahIM prAkRta hovAthI dareka jagyAe vibhaktino lopa karelo che. "hamaNAM doDha gAthA vaDe aDhAra doSone kahIne tenAthI rahita svAmIne be gAthA vaDe namaskAra kare che." annANakohamayamANalohamAyAraI ya araI ya / niddAsoyaaliyavayaNacoriyAmatsarabhayAI / / 9 / / pANivahapemakIDApasaMgahAsA ya jassa ii dosA / aTThArasa vi paNaTThA, namAmi devAhidevaM taM / / 10 / / gAthArtha :- ajJAna, krodha, mada, mAna, lobha, mAyA, rati, arati, nidrA, zoka, khoTuM vacana, corI, matsara, bhaya, prANIvadha, prema, abrahmanuM sevana, hAsya jenA A aDhAra doSa nAza thaI gayelA che. te devAdhidevane huM namaskAra karuM chuM.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva prakaraNa TIkArtha :- (1) ajJAna=viparIta bodha, (2) krodha-kopa, (3) mada-jAti, lAbha, kula, aizvarya, bala, rUpa, tapa, zrata - A ATha prakArano che. (4) mAna-durAgraha, (5) lobha=gRddhi. ahIM prANAtipAtAdi cAra prakAra mukhyatA vaDe ja kahevAyelA che, paraMtu parigraha kahevAyelo nathI. tethI A parigraha gRddhinAM svabhAvavALo hovAthI ahIM ja jANI levo. (3) mAyA=zaThapaNuM, (7) rati=ISTa evA zabdAdi viSayanI prAptimAM manano AnaMda, (8) arati=aniSTa evA zabdAdi viSayanI prAptimAM manano kheda, (9) nidrA, (10) zoka, (11) khoTuM vacana, (12) corI, (13) matsara bIjAnA guNone sahana na karavA. eTale ke bIjAnAM guNo pratye dveSa karavo, (14) bhaya=Aloka bhaya, paraloka bhaya, AdAnabhaya, akasmAtubhaya, AjIvikAbhaya, maraNabhaya, apayazabhaya - A sAta prakArano che, (15) prANIvadha=prANIono mana-vacana ane kAyA vaDe nAza karavo, (16) prema=sneha athavA rAga, (17) kIDA prasaMga=abrahmanuM sevana, (18) hAsya=vismayAdimAM mukhane vikasvara karavuM, 'va' samuccaya arthamAM che, bAkIno gAthArtha spaSTa che. "AvA svarUpavALA deva, tenAthI viparIta te adeva; e pramANe nizcita matithI prANIone devAdhidevanAM nAmone kahe che." tassa puNo nAmAiM, tini jahatthAI samayabhaNiyAiM / arihaMto arahaMto, aruhaMto bhAvaNIyAI / / 11 / / gAthArtha :- devAdhidevanAM traNa nAmo zAstramAM kahelA che. arihaMta, arahaMta ane aruhaMta te bhAvavA yogya che. "nAmonuM yathArthapaNuM batAvatA kahe che " aTThavihaM pi ya kammaM, aribhUyaM hoi savvajIvANaM / taM kammamarihaMtA, arihaMtA teNa vuJcati / / 12 / / gAthArtha :- ATha prakAranAM karmo ja sarva jIvone zatrubhUta che. te karmarUpI zatrune haNanArA hovAthI arihaMta kahevAya che. arahaMti vaMdaNanamaMsaNAI arahaMti pUyasakkAraM / siddhigamaNaM ca arahA, arahaMtA teNa vucaMti / / 13 / / gAthArtha :- vaMdana-namaskArAdine yogya che. pUjA-satkArane yogya che ane siddhigamanane paNa yogya che. AthI paramAtmAne arahaMta kahevAya che. TIkArya :- vaMdana-namaskArane yogya che, tyAM vaMdana stavana, namaskAra=praNAma tathA pUjA-satkArane yogya che, tyAM pUjA eTale vastra, mAlAdi vaDe karAtI pUjA ane satkAra=abhyatthAnAdi, siddhigamanane yogya - e pramANe ahIM prati upasarga adhyAhArathI lIdho che. eTale ke siddhigamananI prati yogya che, tethI teo ahata kahevAya che. ahIM vAraMvAra kriyApada lakhyuM che, te paramAtmAnA atizayane jaNAvavA mATe che.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ devatattva acaMtaM daImi, bIyaMmi na aMkuro jahA hoi / ' daDuMmi kammabIe, na ruhai bhavaaMkuro vi tahA / / 14 / / gAthArtha :- atyaMta baLI gayelA bIjathI jema aMkuro phuTato nathI, tema baLI gayelA karmarUpI bIjathI bhavarUpI aMkuro paNa ugato nathI. TIkArtha :- spaSTa che. kevala baLI gayelA karmabIjathI pharIthI bhavamAM ArohaNa thatuM nathI arthAt bhavamAM bhaTakavAnuM rahetuM nathI. AthI te 52mAtmAne aruhaMta kahevAya che. "hamaNAM A bhagavAna ja sarva prakAre ArAdhavA yogya che, teno upadeza ApatA kahe che." taM namaha taM pasaMsaha, taM jhAyaha tassa saraNamalliyaha / mAhi kayamuleNa pittalaM ittiyaM bhaNimo / / 15 / / gAthArtha :- te paramAtmane ja namaskAra karo. temanI ja prazaMsA karo, temanuM ja dhyAna karo, temanAM ja zaraNano Azraya karo. suvarNanA mUlya vaDe karIne pittaLa samAna anyane na kharIdo, e pramANe ame kahIe chIe. 27 TIkArtha :- te arihaMtane arhatane athavA aruhaMtane mastaka vaDe tame namaskAra karo. vacana vaDe tenI stuti karo. piMDastha, padastha, rUpastha, rUpAtItapaNA vaDe manathI tenuM dhyAna karo. 'tassa' e pramANe SaSThI vibhakti dvitIyA vibhaktinA sthAne karelI che ane tethI rAgAdi vaDe bhaya pAmelA tame rakSaNa karanAra evA zaraNabhUta temano Azraya karo. vAraMvAra tat zabdano prayoga che eTale ke AvA paramAtmAne viSe ja devabuddhi karavA yogya che e pramANe Adara jaNAvavA mATe che. zA mATe A pramANe kaheluM che ? to kahe che ke, suvarNanA mUlya vaDe tame pittaLane kharIdo nahIM, ema ame kahIe chIe. ahIM kahevAno bhAva ema che ke, vastunA nAma, varNAdi samAna hovA chatAM paNa bannenI vacce aMtara mahAna che. tethI bhramathI suvarNanA mUlya samAna namana, prazaMsA ane dhyAnAdi vaDe pittaLa tulya sarAgI devone ArAdho nahIM. e pramANe upadeza che tathA kaheluM che ke - AkaDAnuM vRkSa ane sugaMdhI vRkSa, parAkramI ane kAyara, ratno ane paththara, vaLI eraMDa vRkSa ane kalpavRkSa bannemAM moTuM aMtara che. 1 paMtha samAna kupaMtho che, suvarNa samAna pittaLa che, tema dharma samAna adharma che, tethI matino vibhrama karavA yogya nathI. / / 2 / A pramANe gAthArtha che. tene namaskAra karo, e pramANe je kahevAyuM ane te namanAdika 52mapadamAM rahelA bhagavAnanI pratimAne viSe ja che. AlaMbana sahita te pratimA maMdiramAM sthApavA yogya che. A pramANe tene banAvavAnA upadezane kahe che. meruvva samuttuMgaM, himagiridhavalaM lasaMtadhavaladhayaM / bhavaNaM kAreyavvaM, vihiNA sirivIyarAyassa / / 16 / / . gAthArtha :- merunI jema UMcu, himagirinI jema zveta camakatI dhajAvALuM evuM zrI vItarAga paramAtmAnuM bhavana vidhi vaDe karAvavuM joIe. TIkArtha : saraLa che. "vidhi vaDe karAvavuM joIe, e pramANe kaheluM che. AthI have vidhine kahe che."
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 samyaktva prakaraNa jiNabhavaNakAraNavihI, suddhA bhUmIdalaM ca kaTThAI / bhiyagANaisaMdhANaM, sAsayavuDDhI ya jayaNA ya / / 17 / / gAthArtha :- jinabhavana karAvavAnI vidhi A pramANe che. zuddha bhUmi, kASTha, IMTa, paththarAdi zuddha nokarAdine adhikatara dAna, zubhaadhyavasAyanI vRddhi ane jayaNA pALavI - A che. TIkArtha :- jinabhavana karAvavAnI vidhi-zuddhA eTale ke zalyarahita ane bIjAne aprIti na thAya tevI, bhUmidala=kASTha, IMTa, paththarAdi zuddha eTale ke svAbhAvika niSpanna tene karanArA pAsethI ucita mUlya ApavA vaDe grahaNa karAya. tathA suthArAdi nokarone ThagavA nahIM ane je pramANe kaheluM hoya tenA karatA adhikatara vetana ApavuM tathA zubhaadhyavasAyanI athavA potAnA adhyavasAyanI vRddhi karavI. jema ke ahIM prabhune vaMdana mATe AvelA mRtapuSpa, pUjya, guNaratnonA bhaMDA2, mahAsattvazALI evA sAdhuone huM joIza. // 1 // tathA - kalaMka vinAnA 52mAtmAnA biMbane joIne anya paNa bhavya jIvo pratibodha pAmaze, AnAthI zreSTha bIjo kayo dharma hoI zake ? / / 2 / / je ahIM niraMtara upayogamAM Ave che te ja mAruM dhana che (dhanano sAco sadupayoga che) e pramANenI vicAraNAvALI zubha adhyavasAyanI vRddhi mokSanA phaLavALI che. IIII tathA jayaNA pANIne gALavuM Adi rUpa che. 7 zabda samuccaya arthamAM che. A pramANe gAthArtha che. "have te konA vaDe karAvavA yogya che, tene kahe che" ahigAriNA imaM khalu, kAreyavvaM vivajjae doso / ANAbhaMgAu ciya, dhammo ANAi paDibaddho / / 18 / / gAthArtha :- adhikArI vaDe jinabhavana karAvavA yogya che. anadhikArI karAvate chate doSa che. AjJAbhaMgathI nizce doSa che. dharma AjJAne baMdhAyelo che. TIkArtha :- ahIM vahu evakAra arthamAM che. tethI adhikA2I vaDe ja A jinabhavana karAvavA yogya che. adhikArInuM svarUpa AgaLa kahIzuM. anadhikArI karAvate chate doSa che. kayA kAraNathI doSa che ? AjJAbhaMgathI ja AjJA=jinAgama teno bhaMga, eTale ke AjJAthI viparIta karavuM te AjJAbhaMgathI. have AjJAbhaMgamAM doSanuM kAraNapaNuM kevI rIte che ? to kahe che ke, dharma AjJAthI baMdhAyelo svAdhIna che. A ja vAta vizeSathI kahe che. titthagarANAmUlaM, niyamA dhammassa tIi vAghAe / kiM dhammo kimahammo, mUDhA neyaM viyAraMti / / 19 / / gAthArtha HdharmanuM mULa tIrthaMkaronI AzA che, te AjJAnA vinAzamAM dharmano nAza che. zuM dharma ane zuM adharma te mUDhajano vicAratA nathI. TIkArtha-spaSTa che. "buddhivALAo vaDe je jANavA yogya che, tene kahe che."
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjJA pradhAnya 29 ArAhaNAi tIe, punnaM pAvaM virAhaNAe u / eyaM dhammarahassaM, vineyaM buddhimaMtehiM / / 20 / / gAthArtha :- tenI ArAdhanAthI puNya ane vaLI virAdhanAthI pApa. A dharmanA rahasyane buddhimAna puruSo vaDe jANavA yogya che. TIkArtha :- A paNa spaSTa ja che. ane A arthamAM dRSTAMta che. te A pramANe - kSitipratiSThita nAmanuM nagara che jyAM haMmezAM supratiSTha sarve mANaso pratimAnI jema AnaMda pAme che. 1 tyAM jitazatru nAmano rAjA che, jenA yaza vaDe cAre bAjuthI ukheDAyeluM zyAmapaNuM zatrunA pakSane Azraya karatuM hatuM. ||2|| traNa jagatane prArthanA karavA yogya sukhonuM jANe nidhAna na hoya tema tene ratnAvalI vagere anupama lakSmIvALI (anupama kAMtivALI) strIo hatI. // 3 // eka divasa rAjA potAnI parSadAmAM rAjakAryonI AjJAnA sArano nirNaya karato beThelo hato. II4l teTalAmAM pUrva ane pazcimanAM ughAnapAlako vaDe AvIne ekIsAthe AMbAnI maMjarI arpaNa karIne manohara svare vijJapti karAI. // 5 // he svAmin ! hamaNAM udyAnanI bhUmi cAre bAjuthI RturAja vasaMta2Aje vAsita karI che, te tamone bheTavAnI IcchAvALo che. te sAMbhaLIne pramodanA samUhathI harSita thayelA vasaMta-RtunI lakSmIne jovAnI IcchAvALA mahArAjAe talA2kSakane bolAvIne Adeza karyo. I6-7 DhaMDhero pITAvIne tuM nagarajanone AjJA kara. he jano ! sAvadhAna thaIne tame sAMbhaLo. II8 // savAre pUrvadizAnA udyAnamAM aMtaHpura sahita rAjA vasaMtaRtunI krIDAne mATe jaze. pazcimanA udyAnamAM nagarajano vaDe javA yogya che. 9 // have ArakSake je pramANe rAjAe kaheluM, te pramANe udghoSaNA karAvI. kharekhara sajjanone je pramANe gotranI sthiti te pramANe rAjAnI AjJA anullaMghanIya che. / / 10 / / te sAMbhaLIne yauvananAM unmAdarUpI madirAnA madathI vihvaLa thayelA, atizaya durrAnta, kAmathI vihvaLa thayelA keTalAka umbaMkhala thayelA, durjano, bhaviSyano vicAra nahIM karanArA mUrkha, pApI, kulane kalaMkita karanArA, samAna vayavALA, zreSThIputro paraspara bolatA hatA. / / 11-12 // jo rAjAnI sUryane nahIM jonArI evI strIo ApaNe joI nathI, to ApaNA dhanane dhikkAra thAo, jIvitane dhikkAra thAo, rUpane dhikkAra thAo ane yauvanane paNa dhikkAra thAo. // 13 // catura ane ApaNane joIne anurAgane vaza thayelI te subhagAo (rANIo) che ke je kAmanA bANarUpI kaTAkSo vaDe haNe nahi. II14 // tethI he ! tame tyAM cAlo dRSTi saphala thAo, manuSya janma kRtArtha thAo ane potAnA manoratho pUrAya. // 15 // e pramANe vicArIne tyArapachI durAtmA evA te sarve tyAre ja potAnA jANe vadhanA veSane dhAraNa karatA na hoya tema vikasvara zRMgA2ne dhAraNa karIne / / 16 / / prabhAta nahIM thaye chate paNa jaladIthI rAjA je vanamAM javAne IcchatA hatA, te vanamAM jaladI jaIne moTA vRkSo 52 caDIne na jaNAya, tenI jema teo rahyA. // 17 // samagra sAmagrIvALA bIjA nagarajano vaLI ghaNA AnaMdane dhAraNa karatA pazcimanA udyAnamAM gayA. // 18 // savAre aMgarakSako pUrvanA udyAnane aMdarathI tapAsIne baMne bAjuthI rakSAne mATe pravezyA. rAjAonI kharekhara A ja rUDhi che. 19
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 samyakatva prakaraNa have sUryodaya veLAmAM rAjA, kumAra ane kumArikA sahita potAnA aMtaHpura parivAra sahita cAlyo. /20ll have AgaLa uSNa kiraNavALA sUryane sanmukha Avato joIne yazanA siMdhu samAna ane jagatanA baMdhu samAna rAjAe potAnA mANasone kahyuM. l21/l aho ! A sAruM nathI karAyuM. mRtyune utpanna karanAra evo A sUrya ahIM sanmukha Avate chate je cakSuno viSaya nahi bane. 22aa te adhikArIoe tyAre kahyuM, kubuddhivALA amone AvA prakAre na sUjhayuM. tethI he deva ! hamaNAM paNa pazcimanA udyAnamAM javAya. //ra3|| jANe ugra tejavALA A sUryanI sAthe yuddha na karato hoya tema deva pUrvAhnamAM ane aparAhnamAM paNa sUryane pAchaLa kare che. //ra4l tyArapachI te kALe ja rAjA pazcima udyAna tarapha cAlyo ane nagarajanone lIlArUpI lAkaDIo che hAthamAM jene evA nokaro vaDe pUrva udyAna tarapha calAvyA. rapA ane tyArapachI rAjAne anusaranArI (rAjAnI pAchaLa cAlanArI) patnIo agrapaNAne pAmI ane tethI pahelA ja teNIoe te udyAnane prApta karyuM. raDA ane tyAM jaladIthI paDadA sahitanA sukhAsanathI nATakomAM paDadAnI aMdarathI raMgabhUmimAM pAtra (vyakti) utare tema teNIo utarI. //ra7I AgaLa gayelA keTalAka manuSyo vaDe te rAjAnI rANIo jovAI, tyAre teone jovAthI lokottara harSane prApta karavA vaDe teoe namaskAra karyo. ll28 te kAle AvelA aMgarakSakAdi rAjAnA adhikArIo vaDe are, tame kema rAjAnI rANIone juo cho ? e pramANe te puruSone pakaDyA. ll19o pUrvanA udyAnamAM vaLI nagarajanone tyAre AvatA joIne rAjA ahIM Avaze nahIM, e pramANe jANIne kheDavALA thayelA, rAjapatnIone jovAnI IcchAvALA, pUrve pravezelA te duSTa puruSo vilakhA thayelA ane niSphaLa thayelA AraMbhavALA vRkSa parathI nIce pRthvI para utaryA. 30-31 jANyo che rAjavRttAMta (rAjAnuM pazcima udyAnanuM gamana) jene evA, pazcima udyAnamAM javAne mATe uThelA evA aMgarakSako vaDe teo jovAyA ane te durAtmAo! tame ahIM rAjAnI AjJAno bhaMga karanArA cho, e pramANe dhAraNa karIne (pakaDIne) rAjAnA adhikArIo vaDe laI javAyA. je kAraNathI tIvra pApa jaladIthI phaLa Ape che. I32-33 Indra samAna lakSmIvALA bIjA badhA paNa nagarajano IcchA pramANe zaMkArahita, nahIM nivAraNa karAyelA ramatA hatA. 34o rAjA paNa IcchA pramANe vasaMtaRtunI lakSmIne bhogavIne sAMje pazcimanA udyAnathI potAnA ghare Avyo. ll3pI have aMgarakSako vaDe bIje divase te banne udyAnanA te baMne aparAdhIone rAjAnI pAse lavAyA. /36 have rAjAe pUchyuM, "he ! A koNa che ? ane kayA aparAdha vaDe dhAraNa karAyA che ? aMgarakSakoe te vRttAMtane rAjAne kahyo. 3zA te sAMbhaLIne paNa emanI upara (A aparAdhIo upara) prakarSa buddhivALo rAjA kopAyamAna na thayo. kharekhara jagatpati aMtaraMga cha zatruvargano vijetA che. 38 tyArapachI vizeSane jANanAra nyAya, anyAyanA bhedane jANanAra rAjAe aparAdhanA anumAnathI nigraha-anugraha karavA mATe svayaM pahelA pazcima udyAnamAM janArane pUchyuM. are ! aMtaHpurane tamArA vaDe zA mATe jovAyuM ? Il39-4ll teoe kahyuM, tamArI AjJA vaDe ame pahelA ja pazcima udyAnamAM gayA hatA. pachI aMtaHpuranI strIo tyAM AvI. //41. tyArapachI he deva ! jaladIthI sukhAsanathI utarelI devIo amArA vaDe AnaMdathI jovAI ane potAnI mAtAnI jema namaskAra karAI. ll4rA ane vaLI cakSunA viSayane pAmelA rUpane nahIM jovuM te azakya che. paraMtu he prabhu! paMDita puruSa tene viSe je rAgadveSa che, tene choDe che. ll43 he deva ! aMtaHpurano jovAno udyama amArA vaDe karAyo nathI, paraMtu deva ! devIonuM darzana A pramANe ja thayuM. II44 tethI ahIM
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjJA pradhAnya 31 he rAjan ! doSa sahita athavA nirdoSa evA amone vicArIne daMDa karo, jethI rAjA dharmatulArUpa che. 45 have pavitra buddhivALA te rAjAe temanA cAritrane vicArIne nirdoSa evA samasta te lokone satkAra karIne mUkAvyA. I46 // have rAjAe bIjA aparAdhIone kahyuM - he adhamo ! pUrvanA udyAnamAM tame pahelA ja kema gayA ? Il47 rAtrimAM ja vRkSa upara caDIne pakSInI jema chUpAI gayA. he pApIo ! kema amArI AjJAne lopI zuM paTahane sAMbhaLyo na hato ? Il48 / / vAcALa evA teoe kahyuM, he svAmin ! amRtanA kUpa samAna tamArA aMtaHpuranA rUpane jovAnI IcchAvALA ame kautukathI gayA hatA. ||49 // nidhAnanI jema je kA2NathI koIne paNa kyAreya batAvAtI nathI, zuM A manuSya saMbaMdhI strI che athavA zuM devI che ? kayA svarUpavALI A che ? / / 5 / / rAjAnI sAthe IcchA pramANe ramatI evI nizce vRkSanI madhyamAM rahelA vikasvara locanovALA amArA vaDe jovAze. 51 // paraMtu amArA abhAgya vaDe deva ahIM AvyA nahIM. devIo paNa jovAI nahIM, amAro udyama phogaTa thayo. II52 rAjastrIne jonArA paNa A loko svAmI vaDe nirdoSa karAyA to nahIM joyelI rAjastrIovALA, amone doSanI AzaMkA ja kyAMthI ? / / 53 // abhimAna vaDe amoe AjJAno bhaMga karyo nathI, paraMtu bALapaNanI capaLatAthI A pramANe karyuM. tethI deva vaDe amArA para paNa aprasAda karavA yogya nathI. 54 rAjAe kahyuM, he mUrkhA ! tame A paNa zuM jANatA nathI ke, rAjAnI AzA e ja jIvana che ane AjJAno bhaMga karanArA rAjaghAtaka che. 55 // AjJA ja sArabhUta che. rAjAnI AjJAno bhaMga teM mahAna aparAdha che. tethI te sarve aparAdhIone AgaLanA ghaTikAgRhamAM nigraha karo. paGA te rAjAe teone koIpaNa rIte ghaNA dravya vaDe paNa mUkyA nahIM. je kAraNathI rAjAo potAnA putranA paNa AjJAbhaMgane sahana karatA nathI. II57aa koNa zuM bole che, e pramANe jANavA mATe vizuddha buddhinA vaibhavavALA rAjAe tyAre potAnA chUpA puruSone teonI pAse mUkyA. // 58 // tyAM keTalAka loko grahaNa karAyelA teone joIne A pramANe bolatA hatA. hA ! AvA prakAranI rAjanItine dhikkAra thAo. hA, rAjAnI avivekatAne dhikkAra thAo. // 5 // hAthInA baccA samAna, rUpathI tiraskRta karyo che kAmadevane jemane evA, jAtimAna suvarNanA varNavALA, netrarUpI kamalane caMdra samAna, lAvaNyarUpI amRtanI nadI samAna, kadalInA garbhanI jema komala evA A kumArone hA, hA yamanI jema krUra, dayA vagaranA rAjAe grahaNa karyA. II60-61 // A nigrAhI vAkyane utpanna karavAmAM zuM rAjAnI jihvA vaMdhyA na thaI ? tema A lokonI mAtA kema vadhnA na thaI ? / / 62 // bIjA keTalAka vaLI tevA prakAranA rahelA te aparAdhIone joIne A pramANe bolatA hatA. aho ! AonuM kevuM ajJAnapaNuM, jethI rAjAnI AjJA bhaMgAI. II63|| mahAna RddhivALA kulamAM utpanna thayelA prApta karelA navayauvanavALA, nahIM prApta karelA sukhanA AsvAdavALA mano2thathI bharelA gayA. / / 64 // bhogakAla upasthita hote chate ane bhogane yogya vaibhava hote chate potAnA duHkarma vaDe hA ! khedanI vAta che ke, teo bhoga-vaibhavathI dUra karAyA. 65 rAjAnuM paNa ajJAnapaNuM che, je kAraNathI mahAdaMDa vaDe A lokone daMDa karAyo. jethI manuSyane keTalA kaSTa vaDe pramANapaNuM thAya. IIGaGa| A loko vaDe AjJAno bhaMga karAye chate rAjAnA dehanuM aMga, upAMga athavA rAjyAMga, kAMIpaNa zuM bhaMgAyuM ? II67 / / tethI are durbhAgya ! bola, ahIM Ane mATe zuM kahevAya ? raMgano ane pAzano te baMneno tevA prakA2no doSa nathI. II68 / A lokone dravyadaMDAdi vaDe vaLI jo daMDa karyo hota to rAjAne dhana prApta thAta ane Aone jIvana prApta thAta.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva prakaraNa IIkA pavitra cittavALA bIjAo A pramANe bolyA. rAjA vaDe A yukta ja karAyuM, jethI A loko A pramANe daMDa karAyA. I70nA anyathA anya lokone paNa anyAya karatA zaMkA paNa na thAta ane svacchaMdapaNuM thAya. ||71| jo A lokothI thatI AjJAno lopa rAjAe sahana karyo hota to kAmadevathI paNa komaLa te AjJA nicce thAta. ll72// vaLI A lokone karelA AvA prakAranA daMDathI AjathI mAMDIne bhayabhIta thayelA koIpaNa loko kopa sahitanI sarpiNInI jema AjJAnuM ullaMghaze nahIM. 73ll te sarve chUpA puruSo vaDe rAjAnI AgaLa lavAyA ane teoe kaheluM sarve jevuM hatuM tevuM samasta nivedana karAyuM. li74otyArapachI yuktine jANanAra rAjAe aparAdhInI vyathAthI pIDita evA pahelA lokone te aparAdhIonI sAthe ja meLavI ApyA. ll75ll vaLI haraNa karAyelA sarvasvavALA bIjAone dezano tyAga karAvyo. je kAraNathI nyAyane jANanAra bIjAne adhika daMDa karatA nathI. 7kA vaLI nyAyane grahaNa karanAra trIjA lokone ucitane jANanAra rAjAe vastra dAnAdi vaDe satkAra karIne visarjana karyA. 7ii ane ahIM A upanaya che. kharekhara je rAjA te tIrthakara che, rAgarahita te svAmI mokSamAM AnaMda pAme che. ll78ii bhakta ane abhakta prANIone te anugraha ane nigraha karatA nathI, paraMtu te prANIo karmanA doSathI svayaM ja anugraha ane nigrahane meLave che. ll79lii jema zItaRtumAM agninI ArAdhanA karanAra manuSyone ThaMDInI pIDA dUra jAya che ane agninI virAdhanA karanAra ThaMDI vaDe pIDAya che. l8ll jema ciMtAmaNithI athavA to tenI sevA karanAra manuSyo Icchitane meLave che. vaLI tenI avajJA karanAra anya manuSyo Icchitane meLavatA nathI. II81|| ane tyArapachI durdIta zreSThIputronI upamAvALA je jinAjJAno lopa karanAra che. teo anaMta saMsAranAM bhramaNa svarUpa mahAdaMDane meLave che. I82// jeo potAnA vairI evA ajJAnapaNAthI AjJAbhaMgano pakSapAta kare che. teo paNa AjJAbhaMganA vallabhapaNA vaDe AjJAbhaMga karanAranI ja gatine pAme che. II83 vaLI jeo jinAjJAno bhaMga karanArane viSe mAdhyasthapaNuM dhAraNa kare che, teo dharmanA sarvasvanI hAni vaDe bhavajaMgalamAM bhame che. ll84 vaLI jeo jinAjJAnA bhaMgathI kuSTharoga vaDe dUSita thayelAnI jema suSanA ADaMbaravALAone dUrathI tyaje che, hA, teo bicArA saMsAranA anaMtapaNArUpa daMDane prApta karaze. hA, teo durgatirUpa pizAcI vaDe gaLAze (grahaNa karAze). ll85-8l jinAjJAno lopa karanArA pApI potAnA pAtathI paDaze, teonI kriyAthI parAbhukha thayelA teono jeo A pramANe zoka kare che ane svayaM jinAjJA vaDe haMmezAM pRthvI para vicare che, te susAdhuo A lokamAM paNa jagatparya thAya che ane vaLI paralokamAM teone kArpaNa vaDe paNa du:khe karI prApta karI zakAya tevI svayaMvarA svarga ane mokSathI utpanna thayelI lakSmI sAme Ave che. ll87-88-89 tethI jinAjJAnI virAdhanAnuM phaLa saMsAra ane ArAdhanAnuM phaLa mokSane jANIne saMsArathI bhaya pAmelA vaDe ane mokSane prApta karavAnI IcchAvALAo vaDe satata jinAjJA ArAdhavA yogya che. ll90nA hamaNAM prastuta jinamaMdiranA adhikArIne batAvatA kahe che. ahigArI u gihattho, suhasayaNo vittasaMjuo kulajo / akkhuddo dhiibalio, maimaM taha dhammarAgI ya / / 21 / /
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTApada vaktavyatA 3 gAthArtha :- sukhI svajanavALo dhanathI yukta, uttama kulamAM utpanna thayelo, kRpaNatA athavA krUratA rahita, dhRti ane balavALo, matimAna ane dharmarAgI evo gRhastha adhikArI che. 21 TIkArtha:- sugama che, paraMtu azudra eTale kRpaNatA rahita athavA krUratA rahita dhRti ane balavALo, dhRti ane balathI hIna hoya te kharekhara pazcAttApa vaDe dharmane tyaje. adhikArI vaDe jinagRha nirmANa karAya chate zuM karavA yogya che, te kahe che. nipphAiUNa evaM, jiNabhavaNaM suMdaraM tahiM biMbaM / vihikAriyamaha, vihiNA paiTThavijjA lahuM ceva / / 22 / / gAthArtha :- e pramANe jinabhavanane karAvIne tyAM vidhithI karAvelA suMdara jinabiMbane vidhi vaDe jaladIthI pratiSThA karAvavI joIe. TIkArtha :- sugama che, paraMtu A jinabiMba karAvavAnI vidhi - pahelA sUtradhArane vastrAdi vaDe sanmAna karIne lobha vagaranA tene zuddha citta vaDe vaibhavane ucita mUlya ApavuM joIe. ll1ii pratiSThA vidhi saMkSepathI A pramANe. caityanI aMdara zubhalagnamAM adhivAsana karIne ucita pUjA vaDe paMcamaMgalapUrvaka jinezvaranA biMbane sthApana karavuM joIe. ||22// "have jinabhavananI ja nirmANavidhinA vizeSa karAyelA bhedone kahe che." ahigAriNA vihIe, kAraviyaM jaM na sAhunissAe / tamanissakaDaM aTThAvaivva sesaM tu nissakaDaM / / 23 / / gAthArtha :- adhikArI vaDe vidhithI karAvAyeluM, sAdhu nizrAthI nahIM te aSTapadAdinI jema anizrAkRta kahevAya. bIjA vaLI nizrAkRta kahevAya. TIkArtha :- adhikArI vaDe vidhithI karAvAyeluM je karAveluM hoya paNa sAdhunI nizrA vaDe nahIM athavA yatinA Azraya vaDe jema ke mArA guruo raheze athavA vyAkhyAnAdi karaze AvuM jyAM nathI te anizrAkRta jinabhavana, aSTApadanI jema bharata cakravartI vaDe karAvAyelA aSTApada girinA zikhara para rahelA jinabhavananI jema. bIjA vaLI je upara kaheluM che, tenAthI viparIta rIte karAyela te nizrAkRta kahevAya. "zrI bharata cakravartI vaDe karAvAyelA anizrAkRta aSTApada caityanuM kathAnaka A pramANe" - jaMbUdIpa nAmanA dvIpamAM dakSiNa bharatArtha kSetramAM kalpavRkSathI zobhita gaMgAsiMdhu nadInA madhyakhaMDamAM ahIM avasarpiNI kALamAM suSama duHSamA ArAmAM marudevAnA priya nAbhi sAtamA kulakara thayA. 1-2|| aSADha mAsanA kRSNapakSamAM sunirmala evA cothanA divase yugAdidevano jIva sarvArthasiddha vimAnathI AvIne traNa jJAnathI pavitra evo AtmA zrI marudevA devInA sarovara jevA udaramAM haMsanI jema avataryA. 3-4 tyAre traNe lokamAM saMsAravartI prANIone na kahI zakAya tevo koI udyota ane kSaNamAtra adbhuta sukha thayuM. paNal
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 samyaktva prakaraNa tyAre kAMIka nidrAmAM rahelI devI vaDe varNarAzImAM svaronI jema svapnamAM uttama evA vRSabha, hAthI, siMha, abhiSeka karAtI lakSmIdevI, puSpanI mALA, caMdra, sUrya, pUrNakaLaza, zvetadhvaja, pAsarovara, samudra, vaimAnika devonuM vimAna, ratnano Dhagalo ane agni - A pramANe cauda svakho mukharUpI kamaLamAM praveza karatA jovAyA. Ika-7-8 nidrA dUra thaye chate teNIe te svapnone nAbhi rAjAne kahyA ane pramodane bhajanAra rAjAe paNa teNIne ati uttama putranI prAptinuM nivedana karyuM. tyAM tyAre ja ekasAthe AvIne calAyamAna thayelA AsanavALA Indroe svapna pAThakanI jema devInA svapnanA arthane kahyo. ||10|he devI, A cauda mahAsvapno cauda rAjaloka pramANa lokamAM tArA putranA svAmIpaNAne kahe che. //11he mAtA ! jagatanA svAmI evA A ja tArA putra mAtRkA bIjasamAna cauda pUrvone upadezaze. I/12 ane AnA ziSyo cauda pUrvadhara thaze tathA A cauda caturdazakone kaheze. 13 e pramANe svapnanA arthane jaNAvIne sarve paNa Indro visarjana karAyelA sevakonI jema potapotAnA sthAne gayA. 14 te Indro vaDe kahevAyelA svapnanA arthane sAMbhaLIne devI harSane pAmI, nAbhi rAjA paNa prItine pAmyA athavA kahevAyeluM ISTa konA harSane mATe na thAya ! 1pa kramathI divaso pUrNa thaye chate caitra mAsanI kRSNASTamI tithie rAtrimAM devIe yugaladharmI evA putrane janma Apyo. 1kA acetana paNa dizAo tyAre harSita thayelAnI jema prasanna thaI to vaLI cetanAvALA lokonuM to zuM kahuM ? ||1ItyAre sukha sparzavALA vAyu paNa kyAMya paNa nahIM joyelA AvA prakAranA prabhune jANe jotA maMda maMda vAtA hatA. I18ii traNa jagatamAM udyota thayo. AkAzamAM duMdubhi vAgI, nArako paNa harSita thayA ane bhUmie paNa ucchavAsane prApta karyo. 19o adholokamAM vasanArI, kaMpAyamAna thayelA AsanavALI ATha dikumArIo arihaMtanA janmane avadhijJAnathI jANIne sUtikA gharamAM AvI. 20 bhogaMkarA bhogavatI, subhogA, bhoga-mAlinI, suvatsA, vatsamitrA puSpamAlA ane aniMditA A ATha kumArIoe prabhune ane tenI mAtAne namaskAra karIne IzAna khUNAmAM sUtikAgRhane karyuM ane gharathI yojana pramANa bhUmine saMvartaka vAyu vaDe zuddha karI. //ra1-22I meghaMkarA, meghavatI, sumeghA, meghamAlinI, toyadhArA, vicitrA, vAriSeNA ane balAhakA A ATha kumArIo UrdhvalokathI AvIne mAtA sahita arihaMtane namIne tyAM harSathI sugaMdhI pANI ane puSpanA samUhanI varSAne karI. 23-24o have naMdA, uttarAnaMdA, AnaMdA, naMdivardhanA, vijayA, vaijayaMtI, jayaMti ane aparAjitA - A ATha kumArIo pUrvaracaka parvatathI AvIne pahelA jinane ane jinanI mAtAne namIne darpaNa che hAthamAM jeone evI te pUrva dizAmAM rahI. rapa-2vA samAhArA, supradattA, suprabuddhA, yazodharA, lakSmIvatI, zeSavatI, citraguptA ane vasuMdharA - A ATha kumArIkAo dakSiNa rucakathI AvIne mAtA sahita devane praNAma karIne kalaza che hAthamAM jeone evI te dakSiNa dizA vaDe rahI. l27-28 IlAdevI, surAdevI, pRthivI, padmavatI, ekanAsA, navamikA, bhadrA, zItA e pramANenAM nAmavALI ATha kumArIkA pazcima rucaka parvatathI AvIne paMkhA che hAthamAM jeone evI te svAmIne ane marudevIne namIne pazcima dizA vaDe rahI. 29-30ll alabusA, mitrakezI, puMDarikA, vAruNI, hAsA, sarvaprabhA, zrI ane hI A ATha kumArIkAo uttara rucaka parvatathI tyAM AvIne jinane ane jinanI mAtAne namaskAra karIne grahaNa karelA cAmaravALI ane atyaMta harSita thayelI uttara dizA vaDe beThI. 31-3ro. * svapna lakSaNa pAThaka nathI. tethI nAbhi kulakara svayaM svapnanA arthane kahe che. - kalpasUtra
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTApada vaktavyatA 35 citrA, citrakanakA zaterA tathA sautrAmaNI A cAra vidizAnA rucaka parvatathI AvIne dIpaka che hAthamAM jeone evI te vidizAomAM rahI. II33 // rucaka dvIpathI paNa rUpA, rUpAsikA, surUpA ane rUpakAvatI A cAra dikumArIkA AvI. teNIoe prabhunA nAlane kApIne saghaLuM sUtikarma karyuM. devadUSya ane alaMkArAdi vaDe prabhune ane mAtAne vibhUSita karIne have te baMnene rakSApoTalIne bAMdhIne jinanI pAse parvata jevA AyuSyavALA thAo, e pramANe kahIne paththaranA goLAne aphaLAvatI arihaMtanI bhaktinA vidhAnathI utpanna thayelI prItivALI, manohara vANIvALI prabhunA guNone gAtI chappana dikumArIkAo rahI. II36-37ll ane tyAre calAyamAna thayelA AsanavALA arihaMtanA janmane avadhijJAnathI jANIne sarve paNa Indro parivAra sahita tyAM AvyA. // 38 // bhagavaMtane grahaNa karIne teoe meru parvatanA zikhara para atyaMta utsava vaDe prabhuno janmAbhiSeka karyo. / / 39 / / mAtAnI pAse prabhune mUkIne have naMdizvara dvIpamAM jaIne teoe tyAM aSTAhnikA mahotsavane karIne sarve potapotAnA sthAnamAM gayA. II4ll putranA sAthaLamAM RSabhanA cihnane ane svapnamAM paNa pahelA RSabhane joyo hato, tethI mAtA-pitAe tenuM nAma RSabha karyuM. II41 // tathA yugmathI utpanna thayelI putrInuM nAma sumaMgalA karyuM. have bAla evA svAmI potAnA aMgUThAmAM zakra vaDe sthApana karAyelI sudhAne pItA hatA. I // 42 // eka vakhata svAmIe bALapaNAmAM IndranA hAthamAMthI zeraDIne grahaNa karI, tyAra pachI Indra vaDe prabhuno IzvAkuvaMza sthApana karyo. II43 // aMgUThAmAM sthApana karAyela amRtapAnanI avasthA pasAra thaye chate anya jinezvaro manuSya saMbaMdhI AhArane bhogave che. A prabhu vaLI deva saMbaMdhI AhAra vaDe vRddhi pAmyA. // 44 // eka vakhata bAlamithuna koIka tAlavRkSanA nIce raheluM hatuM, te mithunano puruSa kAkatAlIya nyAyathI tAlavRkSanuM phaLa paDavAthI mRtyu pAmyo. I // 4 // AlaMbana rahitanI te mithunanI bAlA have bIjAo vaDe nAbhirAjAne arpaNa karAI. te nAbhi rAjAe paNa A bAlA paNa RSabhanI ja thAo, e pramANe teNIne grahaNa karI. ||46 // have traNa jagatanA svAmInA vivAha mATenA samayane jANIne parivAra sahita saudharmendra devalokamAMthI AvIne A avasarpiNImAM prathama saMpUrNa vidhipUrvaka sumaMgalA ane sunaMdAne svAmI sAthe paraNAvI. II4748 // tyArathI mAMDIne lokamAM sarvatra te pANigrahaNanA mahotsavanI sthiti pravartI athavA koNa sankriyAne na kare. 49 // je kAraNathI sAtAvedanIya karma paNa bhogavyA vinA kSaya thatuM nathI, te kAraNathI te baMne patnInI sAthe anAsakta evA paNa jagatpati vilAsa karatA hatA. // 5 // eka vakhata samaya prApta thaye chate sumaMgalA mahAdevIe cauda mahAsvapnathI sUcita garbhane dhA2Na karyo. / / 515 varSARtumAM vIjaLI sahitanA meghanI jema samaya thaye chate brAhmI sahita bharata putrane janma Apyo. 52 // sunaMdAe suMdarI ane bAhubaline janma Apyo ane vaLI pahelIe ja ogaNa pacAsa putrayugmane kramathI janma Apyo. 53) have prabhue pahelAM putrone kalAnA samUhano Adeza karyo. brAhmIne mAtRkAdi lipIno ane suMdarIne aMkamAlikA (AMkanI zreNI) zIkhavADI. / / 54 // ane e pramANe kAla pasAra thaye chate kAlanA doSa vaDe yugalIyAomAM kAMIka kAMIka apanyAyamAM pravRtti thaI. // 55 // hAkArAdi nItine AzaMkA rahita koIpaNa mAnatuM nathI. tethI zreSTha yugalikoe AvIne svAmIne vijJapti karI. 56 // traNa jJAnavALA jAtismaraNavALA bhagavAne teone A pramANe kahyuM. lokonA anyAyane nivAraNa karanAra rAjA thAya
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 samyaktva prakaraNa che. II57 / / te rAjA kevI rIte thAya ? e pramANe kahevAte chate nAbhinaMdane (bhagavAne) kahyuM. sarve vaDe abhiSeka karIne rAjA thAya che. 58 // tyArapachI temane ja rAjA karavA mATe teo pANI levA gayA ane tyAre ja IndranuM siMhAsana kaMpAyamAna thayuM. pA have avadhijJAnathI svAmInA rAjyakAlane jANIne zakra AvyA ane prathama jinezvarano rAjyAbhiSeka svayaM karyo. // 6 // Indre devadUSyane paherAvIne divya AbhUSaNa vaDe vibhUSita karIne prabhune ucca siMhAsana para besADyA. II61 // te yugaliko paNa kamaLanA pAMdaDAo vaDe pANIne lAvIne moTAnA krama pramANe zreNIbhUta thaIne vismita thayelA teoe prabhune joyA. IIGa2|| tyA25chI devadRSyAdi vastunA vinAzanI AzaMkA karIne (jANIne) te yugalikoe pANI vaDe prabhunA caraNomAM abhiSeka karyo. // 6 // have teonA vinItapaNAnA AcaraNathI raMjita thayelA Indre svAmIne mATe vinitA nAmanI nagarIne karavA mATe kuberane Adeza karIne devalokamAM gayA. // 64 / teNe ayodhyA e pramANe bIjA nAmavALI vinitA nagarIne banAvI, je nagarIno nava yojana vistAra hato ane bAra yojana pahoLI hatI. II65) ullasita evA kAMtinA ADaMbaravALA svarNa ane ratnamaya mahelo vaDe je nagarI A manuSyalokamAM devanagarIne jANe hasatI na hoya tema rahI. IIGaGa|| te nagarInA nirmANane karIne IndranA Adeza vaDe kubere tene nAza na pAme tevA vastra, ratnanA samUha ane dhana-dhAnya vaDe pUrI. II67 janmathI mAMDIne vIza lAkha pUrva gaye chate zAstramAM jema oMkAra tema tyAM prabhu prathama rAjA thayA. II68 // tyArabAda bharatakSetranI bhUmimAM tresaTha lAkha pUrva prathama rAjanIti ane lokanItine prabhue pravartAvI. / / 69 // vasatA evA deza-gAma ane nagarAdi vaDe adbhuta aizvaryathI tyAre bharatakSetra videhanI lakSmIne vahana karatuM hatuM. II90nA eka vakhata pRthvIpITha para potAnA Agamana vaDe vRkSone paNa vikasvara karato puSpakAla avataryo. II71 // tyAre kharekhara virudha vRkSe paNa puSpanA zRMgArane karyo. zilImukha vRkSoe paNa vikasvara puSpanA rasanA Asavane pIdhuM. II72 // tyAre sAttvika bhAva vaDe jANe navI paraNelI na hoya tema malayagirinA pavananA saMgathI velaDIo kaMpAyamAna thaI. II73 // koyalo paNa strIonI jema paMcama svarane gAtI hatI. AMbAo paNa phUlanA AraMbha vaDe AMbArUpa thayA. II74 // parivAranA AgrahathI te udyAnamAM gayelA svAmIe kAmathI parAdhIna thayelA ane vilAsa karatA mANasone joyA. II75 // te lokone joIne viSayomAM viSAdavALA prabhue vicAryuM ke aho ! prANIo vaDe ahIM kAMIpaNa Atmahita karAtuM nathI. II76 / / e pramANe vicAratA svAmIne lokAMtika devoe AvIne kahyuM, he svAmin ! jagatanA jIvone hitakArI evA dharmatIrthane pravartAvo. II77 // tyAra pachI svAmIe avadhijJAna vaDe vratanA kAlane jANIne rAjya moTA putra bharatane ApyuM. 785 takSazilA nagarI balavAna evA bAhubaline ApI ane aMgavaMgAdi dezo bIjA putrone ApyA. // 9 // have udghoSaNApUrvaka svAmIe vArSika dAna ApyuM. dAnane ApatA prabhunA dravyane IndranI AjJA vaDe yakSo pUratA hatA. II80 // have varSane aMte calAyamAna thayelA AsanavALA parivAra sahita Indra vaDe AvIne rAjyAbhiSekanI jema dIkSAbhiSeka karAyo. 81|| have caitranI bahala (vada) aSTamInA aparAhnamAM jagatpati kaccha-mahAkaccha vigere sADA cAra hajAra rAjAonI sAthe pravrujita thayA. // 82 IndranI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTApada vaktavyatA prArthanAthI svAmIe kezanI eka muThIno loca na karyo. mukharUpI kamaLanI pAse rahelI bhamarAnI zreNInI jema khabhArUpI kUTa upara rahelI te kezanI laTa zobhatI hatI. II83ii tyAre ja manuSya kSetramAM rahelA samasta manodravyane jANanAruM mana:paryavajJAna svAmIne thayuM. I84o tevuM koIpaNa na hatuM ke tyAre prabhunA dIkSAnA utsavamAM khuza na thayuM hoya. kevala aMtaraMga zatruo kSobhane pAmyA. ll8pA have svAmIne namIne sarve paNa devatAo potapotAnA sthAne gayA ane bAhubali Adi paNa potapotAnA sthAne gayA. ITakA mauna vaDe svAmIe kacchAdi sAdhu sahita vihAra karyo. bhikSA mATe AvelA paNa (prabhu) loko vaDe ratnAdi vaDe nimaMtraNa karAtA hatA. ll87thI bhikSAne ApavAne nahIM jANatA loko pAsethI bhikSAne nahIM prApta karatA bhagavAna sudhA-pipAsAdi parISahone sahana karatA hatA. 88 tyAre vaLI kacchAdi rAjaRSio sudhAdi vaDe kheda pAmelA pUrve nahIM vicArelA evA teoe kRtyane vicAryuM. ll89mAM amArA vaDe bhagavAnanI carcA AcaravA mATe zakya nathI. koNa kharekhara hAthInI sAthe zeraDIne bhakSaNa karavA samartha thAya ? Ileolii jyAM sudhI bhagavAna bolatA nathI tyAM sudhI vanavAsa karAya ane jyAre tyajAyelA maunavALA prabhu thaze, tyAre pharI paNa Azraya karAze. 91ii e pramANe nizcaya karIne te sarve vanavAsI thaIne kaMda, mUla ane phalane khAIne kAlane pasAra karavA mATe zarUAta karI. 9rI prabhue dIkSA grahaNa karyuM chate dUrathI nami-vinami AvyA. prabhu nisaMga che, e pramANe nahIM jANatA teo rAjyano bhAga levA mATe prabhune bhajatA hatA. 93ii eka vakhata svAmIne namavA mATe AvelA dharaNendra te baMnene joIne temanI bhaktithI harSita thayelA dharaNe teone vaitADhyanA aizvaryane ApanArI vidyA ApI. 94o pAThasiddha vidyAvALA te baMne namaskAra karIne vaitADhya parvatanA zikhara para nagarI karIne baMnee gharamAM prabhunI mUrtine sthApI. 95 varSane aMte gajapuramAM zreyAMse jAtismaraNathI pAraNAnI vidhine jANIne IkSarasa vaDe svAmIne pAraNuM karAvyuM. IkA eka vakhata vihAra karatA bhagavAna takSazilA nagarImAM gayA ane rAtrimAM bahAra pratimA vaDe staMbhanI jema sthira rahyA. I97ii ane prabhune AvelA jANIne jeTalAmAM savAre bAhubali vaMdana karavA mATe AvyA teTalAmAM prabhue, anya jagyAe vihAra karyo. 98l have kheda pAmelA bAhubalie vicAryuM, puNya vagaranAomAM agresara evA mane dhikkAra thAo. je kAraNathI ahIM AveluM paNa kalpavRkSa mArA viSayabhUta na thayuM. ll99mAM tyArapachI arihaMtanA caraNathI sparzAyelI bhUmi paNa namaskAra karavA yogya che. e pramANe teNe suvarNa ane ratnamaya nirmala dharmacakrane karIne tyAM bhagavaMtanI pAdukA sthApIne tyAre svayaM traNa jagatane AnaMda utpanna karanAra mahotsava karyo. 100-101ii have anAryadezomAM vihAra karIne svAmI ayodhyAmAM AvyA. purimatAla udyAnamAM nyagrodhavRkSanA nIce kSINa thayelA karmavALA ane karelA aThThamanA tapavALA svAmI vratathI hajAra varSa pasAra thaye chate phAgaNa vada agiyArasanA divase ujvala kevalajJAnane pAmyA. /102-103ll tyAre pRthvI viSe vAyu paNa raja vagarano thayo ane nArakanA jIvo paNa eka kSaNamAtra sukhane pAmyA. /104 jaladIthI AsananA kaMpa vaDe sarve devatAoe AvIne samavasaraNa karyuM, tyAM jaga...bhu beThA. /10pAI ane A bAju bharata rAjA jinezvaranA kevalajJAna vaDe ane utpanna thayelA cakra vaDe eka kAle vadhAmaNI pAmyA. /10/ eka bAju pitAne kevalajJAna utpanna thayuM ane bIjI bAju cakraratna utpanna thayuM to pahelA konI pUjA karuM ? e pramANe rAjAe (bharata rAjAe) kSaNavAra vicAryuM. 107lii siddhinA sukhane ApanAra pitA kyAM ?
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva prakaraNa ane Aloka saMbaMdhI sukha ApanAra cakraratna kyAM ? e pramANe vicArIne prabhunI pUjAnA hetuthI bharata rAjAe potAnA adhikArIone Adeza karyo. /108 vaLI svayaM ja bharata rAjA marudevA dAdIne tIrthaMkaranI lakSmIne pAmelA svAmInI vadhAmaNI ApavA mATe gayA. /109o ane marudevI mAtA devanA pravrajyAnA divasathI rAta ane divasa putranA duHkhane manamAM dhAraNa karatI sukhe khAtI nathI ane sukhe nidrA paNa karatI nathI ane thAkyA vagara rudanane karatI haMmezAM nIkaLatA azrunA pANIthI utpanna thayelA AMkhanA paTalavALI thaI. ./110-111/ tevA prakAranI dAdIne joIne bharate kahyuM, he mAtA ! tuM kema kheda pAme che ? tevA prakAranuM aizvarya anya koIne nathI. he mAtA ! je aizvarya tArA putrane che. ./112ii tethI he devI ! Avo putranI adbhuta saMpattine juo te jovA mAtrathI zAMti thAya che. 11all e pramANe kahIne zreSTha hAthInI aMbADI para dAdIne besADIne bhakti vaDe tenI upara pote ja chatrane dhAraNa karIne rAjA cAlyo. 114ll samavasaraNanI najIka AvelA bharate mAtAne kahyuM, he mAtA ! putranA aizvaryane jo ane gItAdinA avAjane sAMbhaLa. ll115ll tyAre sAMbhaLatI evI marudevInA AnaMdarUpI azrunA pravAha vaDe nadInA pUra vaDe jema kAdava dUra thAya tema dRSTinA paTala dUra thayA. 117ll have putranI atyaMta addabhuta lakSmIne joIne amRtanA kuMDamAM DUbelAnI jema kSaNavAra sukhavALI thaI. 11tyAra pachI devIe vicAryuM ke, putranA duHkha vaDe huM kheda pAmatI rahI. vaLI AvA prakAranI lakSmIvALo putra mane kAMI jaNAvato paNa nathI. ./118 A pramANe vicAratA marudevI mAtA kSaNavAramAM moha nAza pAme chate bhAvathI saMyamane prApta karIne kevalajJAnane pAmyA. //119o ane aMtakRta kevalIpaNA vaDe hAthInI aMbADI para rahelA ja A avasarpiNI kALamAM prathama siddhapaNuM pAmyA. {/12ll sura ane asuroe kevalajJAnanI prAptinA mahimAne karIne tyArapachI temanA zarIrane grahaNa karIne kSIrodadhi samudramAM padharAvyuM. 121|| have bharatezvare samavasaraNamAM pravezIne prabhune namIne ane stuti karIne parivAra sahita dezanA sAMbhaLI. //12rA dezanA sAMbhaLIne bharatezvaranA pAMcaso putra tathA sAtaso pautroe tyAM prabhunI pAse dIkSA svIkArI. I/12all tyAre teonI madhyamAMthI puMDarikAdi coryAzI munioe prabhu pAsethI utpAda, vigama ane dhrauvya e pramANe tripadIne pAmIne dvAdazAMgI zrutanI racanA karI. tyAra pachI IndrAdi sahita nAkhelA sugaMdhI cUrNavALA (vAsakSepa) bhagavAne svayaM gaNadhara pade sthApyA. //124-12pA ane brAhmIne pravrayA ApIne prabhue pravartinI pade sthApI. vaLI dIkSAne grahaNa karatI suMdarIne bharate rokI. 12ll kaccha ane mahAkaccha vinA te sarve paNa tApasoe AvIne prabhunA hAtha vaDe pharI dIkSAne svIkArI. 12thI tyArapachI bharatAdi zrAvaka, suMdarI Adi zrAvikA thaI. gomukha nAmano yakSa ane cakezvarI nAmanI zAsanadevatA thaI. 128 have bharatezvara uThyA. tyAra pachI cakrane pUjIne jayanI IcchAvALA evA bharatezvare sATha hajAra varSa vaDe cha khaMDavALA bharata kSetrane jItyuM. 129ii have batrIsa hajAra rAjAo vaDe bharatezvara rAjAne cakravartipaNAno abhiSeka bAra varSa sudhI karAyo. 130nA rAjAne cakra, chatrAdi cauda ratno thayA. cosaTha hajAra rANIo tathA nava nidhio thaI. Adezane karanArA soLa hajAra yakSo tathA coryAzI lAkha hAthI, ratha ane ghoDAo thayA. //131-132ll e pramANe adhipatipaNA vaDe pRthvIne viSe IndranuM AcaraNa karatA evA teNe durbaLa thayelI suMdarIne joIne potAnA adhikArIone kahyuM. ahIM zuM nirdhanapaNuM che ? ll133ll teoe kahyuM, he deva !
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTApada vaktavyatA 39 tamAruM ghara kUberanA gharathI paNa adhika che, paraMtu vratane mATe A suMdarI yuddhanA pahelA divasathI mAMDIne AyaMbilanA tapa vaDe rahelI che. #/134ohave tenA bhAvane jANIne bharatarAjA harSita thayA ane prabhune aSTApada para samavasarelA sAMbhaLIne lAMbAkALathI utkaMThita thayelA tyAM jaIne tyArapachI bharata rAjA vaDe harSathI prabhune praNAma karIne suMdarIne saMyama apAvyuM. ll135-13DA have ayodhyA nagarImAM pAchA pharelA bharatezvara AyudhazAlAnA koI adhikArI vaDe AvIne vijJapti karAyA. /137ii he prabhu ! tamArI AjJA vinA tamArA bhAIo rAjyane karate chate cakraratna haju paNa cakrazAlAmAM pravezatuM nathI. 138 tyArapachI cakravartIe jaladIthI dUto dvArA teone A pramANe kahevaDAvyuM. rAjyane viSe jo tamone IcchA che to mArI sevA karAya. /139aaaaN ahaMkAravALA aThThANuM bhAIoe dUtone kahyuM - amone rAjya pitA vaDe apAyeluM che. bharatanI sevA vaDe amAre zuM ? ||14ll he dUto ! tame jAo, ame pitAne pUchIne tamArA svAmInI sAthe mitratA athavA duzmanatA karazuM. 141 tyAra pachI teo aSTApada parvata para pitAne pUchavA mATe jaladIthI gayA. svAmIe paNa aMgArakAranI kathAthI teone pratibodha karyA. /142. have teoe rAjyane choDIne jaladIthI vratane svIkAryuM ane tyAre ja zukladhyAnathI kevalajJAnanI lakSmIne pAmyA. 14all dUta pAsethI te vRttAMtane jANIne bharatanA adhipati evA bharata rAjAe sUrya jema agnionA tejane hare tema (bharate) teonA rAjyane haraNa karyA. 144ll laghu baMdhuonA te rAjyanA haraNane jANIne AvelA bharatanA dUtane balavAna bAhubalIe kahyuM. 14pA are, moTA peTavALA A tArA svAmIne saMtoSa nathI. atilobhathI baMdhuonA rAjyane paNa chInavI lIdhA. I14o teonI jema mArA saMbaMdhI rAjyane paNa A haraNa karavAnI IcchAvALo che ? buddhi rahitano te caNAnI lIlA vaDe maracAne khAvA mATe vAMche che. 147ii A huM Avelo chuM, tethI potAnA svAmIne yuddha mATe sajja kara e pramANe dUtane visarjana karIne bAhubalI sAme gayo. ./148 bAhubalIne AvelA jANIne bharata paNa sarve baLanA samUha vaDe sAme gayo. tyArapachI baMnenA sainyanuM bAra varSa yuddha thayuM. /149ll have aMgAMgI raNamAM (mANasa mANasanA) zubha evI devanI prArthanA svIkAryo chate dRSTi Adi sarve yuddho vaDe bAhubalIe bharatane parAbhUta karyo. ll15oll have parAbhava pAmelA bharata rAjAe bAhubalInI prati cakrane mUkyuM, te bAhubalIne pradakSiNA daIne cakravartInI pAse pAchuM AvyuM. kAraNa ke samAna gotravALAne viSe te samartha thatuM nathI. 151// pratijJAthI bhraSTa thayelA moTA bhAIne jANIne bAhubalIe vicAryuM. rAjyane dhikkAra thAo. jyAM bhAIno ghAta paNa vicArAya che. 15rA have virakta thayelA bAhubalIe tyAre ja vratane svIkAryuM ane tenI kriyAne joIne harSita thayelA devoe puSpanI vRSTi karI. ./1pa3I pitAnI pAse gayelA mane nAnA bhAIothI laghupaNuM na thAo. tethI tyAM ja kevalajJAnane mATe kAyotsarga vaDe te rahyA. //154o tevA prakAranAM bAhubalIne joIne lajjA pAmelA potAnI niMdA karatA bharata rAjA temane namIne te bAhubalI muninA putra somayazasane tenA rAjyamAM sthApyo. 15pA have cakravartI ayodhyAmAM gayA tathA bAhumuni varSa sudhI te pramANe rahyA. have prabhue brAhmI suMdarI vaDe tene bodha pamADyo. 1pakA have pitAnI pAse javAne mATe cAlelA te muni kevalajJAnane pAmyA ane pUrNa pratijJAvALA bAhubalI muni tyAM gayA. |1pa7ll
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva prakaraNa eka divasa aSTApada parvatane viSe namaskAra karIne cakravartI vaDe svAmI pUchAyA. te svAmI ! tamArA jevA keTalA thaze ane mArA jevA keTalA thaze ? I158aaaa tene svAmIe kahyuM. trevIsa arihaMta thaze ane vaLI agiyAra cakravartI thaze. 159o pharI paNa cakrIe pUchyuM. te svAmI ! ahIM sabhAmAM zuM koI arihaMtano jIva che ? svAmIe kahyuM. he bharata ! che II16oll parISahathI parAbhava pAmelo, potAnI buddhithI kalpita AvA prakAranA tridaMDAdika veSane dhAraNa karanAro A tAro putra marIci zrImAnuM A vIra nAmano covIzamo jinezvara thaze. bharata rAjAe tenA te tridaMDika vratane nahIM paNa bhAvimAM arihaMta che, e pramANe vaMdana karyuM. //111-19ll have harSita thayelA ane bhujAnA AsphoTapUrvaka ati garvita thayelA bolyA. aho, samagra kulomAM zobhArUpa mAruM kula uttama che. ll19all mArA dAdA prathama arihaMta ane mArA pitA prathama cakravarti huM covIzamo jina thaIza. aho, mAruM kula uttama che. ll194o A pramANe nIca karma vaDe nIcagotra karmane nikAcita karyuM ane kapila ahIM paNa dharma che, e pramANe usUtrathI bhavo vadhAryA. ll19pA sahAyanA arthI evA temaNe potAnA samAna mUDha evA tene dIkSA ApI. tyArathI mAMDIne ahIM kapiladarzana pravatyuM. I/19ko prabhunA samavasaraNamAM bharata rAjAe eka vakhata zakrane kahyuM, tamAruM mUlarUpa batAvo, mane kutUhala che. //19lii zake kahyuM, he mahArAja ! manuSyo vaDe te teja sahya nathI, paraMtu tamArI prArthanA vyartha na thAo. AthI eka aMgulIne batAvI. I/108 mAruM kaheluM zakra vaDe niSphaLa na karAyuM, e pramANe cakravartIe paNa tene mATe staMbhane ropIne harSa vaDe zakramahotsava karyo. 199o eka vakhata AhArathI bharelA pAMcaso gADAo laIne bharata vaDe parivAra sahita svAmI nimaMtraNa karAyA. /17lii svAmIe kahyuM, A rAjapiMDa AdhAkarma tathA sAme lAvelo che. te kAraNathI rogIone jema apathya tema amone kahyuM nahIM. 171// kheda pAmelA cakravartIe kahyuM, baMdhunA rAjyane haraNa karanAra lobhI huM chuM. pUjyo vaDe huM paMktinI bahAra kema mUkAyo ? athavA karelA evA mATe ATaluM to zuM? 17rI svAmIe kahyuM, tuM kheda na pAma. A vyavasthA rAgavALAnI che, vItarAgI evA amAre kAMI uSNa nathI ane kAMI zItala paNa nathI. /17all to pachI A anAdinuM zuM karavA yogya che ? e pramANe tenA vaDe pUchAyelA svAmIe kahyuM, he rAjendra ! guNathI adhikane bhaktithI te Apa. 174o A munio vinA mArA karatAM koNa guNathI adhika che athavA jANyuM dezavirativALA che. tethI teone te rAjAe annAdika ApyuM. 17pI mumukSuone mArA gharamAM kAMIpaNa kalpaze nahIM. tethI teone ApavA mATe aneka dAnazALAo karAvI. ll17kI ane teNe zrAvakone kahyuM, haMmezAM dAnazALAmAM tamAre bhojana karavA yogya che. dharmamAM ja tatpara tamArA vaDe khetI vagere karavA yogya nathI. ll177 pachI teo jamate chate ane teonA bahAnAthI bIjA paNa ghaNA jamate chate ati prAcaryapaNAthI kaMTALI gayelA rasoIyA vaDe vijJapti karAyelA bharata rAjAe teone jANavA mATe dareka cha-cha mAse parIkSA karIne uttarAsaMganI jema kAMkiNI ratna vaDe teone traNa rekhA karI. II178, 179o Apa jItAyelA cho, bhaya vadhe che, tethI tame jIvone haNo nahIM, haNo nahIM. e pramANe rAjA vaDe kahevAyelA teo dvAramAM rahIne aMtaHpuramAM rahelA rAjAne kahetA hatA. ll187lii ane te sAMbhaLIne cakrIe vicAryuM, huM viSayo vaDe jItAyelo chuM. tethI bhaya vadhe che, te kAraNathI prANIone haNuM nahIM. 181ii e pramANe vicAratA saMvegavALA rAjAne haMmezAM duSkarmane nAza karanAruM dhyAna kSaNamAtra pravartatuM hatuM. /182aa teo cakravartI mATe karAyelA Aryone ane
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTApada vaktavyatA 41 vedone haMmezAM bhaNatA hatA. have rAja pUjya evA temane zraddhA vaDe anya manuSya paNa dAna ApatA hatA. 183 // mAhana zabdane bolanArA te zrAvako kramathI brAhmaNa tarIke prakhyAta thayA. vaLI kAkiNI ratnanI rekhA janoIpaNAne pAmI. 184 // mUlamAM pacAsa yojana zikharamAM daza yojana uMcAImAM ATha yojana sarva parvatanI zobhArUpa evA zatruMjayagiri para vihAra karatA svAmI eka vakhata gayA ane divya samavasa2NamAM dharmadezanAne karI. 185, 1865 kroDo sAdhuthI parivarelA puMDarIka gaNadhara kevalajJAnane utpanna karIne caitra sudI-pUname tyAM nirvANa pAmyA. 187 / / have devo vaDe mahimA karAyo. vaLI bharata vaDe tyAM puMDarIka svAmInI pratimA sahita pahelA tIrthaMkaranuM caitya karAvAyuM. I188 // aneka dezothI yukta bhUmimAM vihAra karatA bhagavAna sUrya jema kamalone tema bhavya jIvone bodha pamADatA hatA. 5189 / prabhune kevalajJAnathI mAMDIne corAzI hajAra zramaNo thayA tathA traNa lAkha sAdhvI thaI. II190 traNa lAkha ane pacAsa hajAra zrAvako tathA pAMca lAkha sADA cAra hajAra zrAvikAo thaI. I191 // e pramANe dIkSA divasathI pUrva lAkha varSa pasAra karIne RSabhasvAmI mokSakAlane jANIne aSTApada parvata para gayA. // 192 // daza hajAra sAdhuonI sAthe bhagavAne tyAM cauda bhaktanA (cha upavAsanA) tapa vaDe pAdapopagamana anazanane karyuM. 5193 // ane te vRttAMtane jANIne aMtaHpurAdi parivAra sahita bharata rAjA page cAlavA vaDe aSTApada parvata tarapha cAlyA. 194 // gADha zokAgrahanA AvezathI mArganA zramane nahIM gaNatA jharatA evA lohIvALA pagane sthApavA vaDe pRthvIne lAla raMgavALI karatA mastaka para chatra hovA chatAM paNa ghaNA tApane vahana karatA dvArapALa vaDe hAthano Teko Apelo hovA chatAM paNa parama zoka vaDe TekA vagaranA anya kAMI paNa nahIM jotA koInA paNa vacanane nahIM sAMbhaLatA mana vaDe eka svAmInuM ja dhyAna karatA, te bharata rAjA aSTApada parvatane prApta karIne vega vaDe caDyA ane tyAM paryackAsanamAM rahelA prabhune joyA. 195-196-197-198 // zoka ane harSanA rasathI AkrAMta thayelA aMtaH-karaNavALA, bhInA thayelA netravALA, karelI che aMjali jeNe evA bharata rAjA prabhunI pAse vaMdana karIne rahyA. II199 / / have tyAM Indra sahita caturnikAyanA devo AvyA ane azru sahitanA locanavALA teoe bhagavAnane vaMdana karyuM. II200|| mahA mahinAnI vada terasanA divase (gujarAtI poSa vada-13 merUterasa) pUrvAhnakALe daza hajAra sAdhu sahita traNa jagatanA svAmI nirvANane pAmyA. II201 / / prabhune AtyaMtika sukha prApta thaye chate nahIM joyelA sukhanA lezavALA nA2kone paNa kSaNavAra sukha thayuM. II2025 cakravarti vaLI te kALe zokarUpI khIlA vaDe jANe kIlita (jaDI dIdhela) thayelA, naSTa thayelI cetanAvALAnI jema spaMdana paNa karatA nathI. 203 have Indre cakravartinA zokarUpI khIlAne kheMcavA mATe (dUra karavA mATe) tyAM pUtkArapUrvaka saMdezakanI upamAvALuM (sANasAnI upamAvALuM) AkraMda karyuM. 204 te sAMbhaLIne teNe paNa jANe brahmAMDane phoDato na hoya tema AkraMda karyuM ane duHkhathI pIDita evA teNe jANe tiryaMcone paNa duHkhI karatA hoya tema vilApa karyo. II205 // zokane dUra karavAnuM jANanAra Indre have tene bodha pamADyo. devoe potAnA aucitya vaDe uttarakriyAne karI. ||206|| have sarve devo naMdizvara dvIpamAM jaIne aSTAhnikA mahotsavane karIne potapotAnA sthAne gayA. // 20 // tyArapachI cakrIe vardhaka ratna vaDe tyAM yojana pramANa lAMbA, traNa gAu uMcA, prasaratI ratnanI kAMti vaDe Alekhela citra jevA AkAzamAM sAkSAt AkAzagaMgA jevo vaijayantInA dRSTAMta vaDe ratno vaDe prAsAda karAvyo. ||208-209 / tyArabAda te rAjAe tyAM RSabhAdi covIza
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 samyaktva prakaraNa tIrthakaronI mAna pramANenI ane varNa pramANenI pratimA svayaM pratiSThA karAvI." ra10nI mArA guruo ahIM caityamAM raheze, bIjA nahIM athavA teo ja vyAkhyAnane karaze, vaLI anya nahIM. /ra11I e pramANe pahelI sAdhu nizrA vinA cakrIe pratiSThA karAvI. tethI anizrAkRta A caitya ahIM kahevAya che. //ra 12ii have ayodhyAmAM jaIne darpaNa gharamAM gayelA, mudrikA paDavAthI bhAvelA saMsAranA svarUpavALA bharata rAjA nirmala kevalajJAnane utpanna karIne cAritrane grahaNa karIne jagatamAM lokone bodha pamADIne mokSamAM gayA. ra1all. zrI RSabhadevanA pavitra cAritrane ahIM kAMIka saMkSepathI varNavyuM che. te caritrane harSathI sAMbhaLatA bhavya jIvo zAzvata sukhane pAmo. ll114 e pramANe aSTApadanuM varNana karyuM. ra3. "have arihaMtanA biMbanI pratiSThA karIne zuM karavA yogya che ? te kahe che." kusumakkhayadhUvehi, dIvayavAsehiM suMdaraphalehiM / / pUA ghayasalilehiM, aTThavihA tassa kAyavvA / / 24 / / zlokArtha :- kusuma, akSata, dhUpa, dIpaka ane vastro vaDe, suMdara phalo vaDe, ghI ane pANI vaDe ema ATha prakAre tenI pUjA karavA yogya che. ra4l TIkArya :- sugama che, paraMtu savida eTale ATha prakAre upalakSaNathI vastra-AbharaNAdi aneka prakAre te arihaMtanA biMbanI pUrvabhavamAM naLa-damayaMtI vaDe je prakAre pUjA karAI, tema pUjA karavA yogya che ane tenI kathA A pramANe che. ahIM bhUmirUpI strInA bhAla samAna bhArata dezamAM tilakanI lakSmIne dhAraNa karato kozala nAmano deza che. III tyAM jeno cheDAno bhAga paNa (killo paNa) devalokanA jevo che, apsarAo vaDe karAyelA AnaMdavALI ane devatAo vaDe manohara evI kozalA nAmanI nagarI che. rA te nagarImAM vaza karyA che aMtaraMga zatruo jene evo IkvAku vaMzamAM utpanna thayelo dAsarUpa karyA che zatru rAjAne jeNe evo niSedha nAmano rAjA hato. /all tenI patnI nAmathI ane rUpathI suMdarI, e pramANenA nAmavALI hatI. je netronA vibhrama vaDe ja mAnuSIrUpe jaNAtI hatI. jo te baMneno pahelo putra zatrurUpI yajJane mATe dAvAnalanA agni samAna naLa ane zatrunA pratikarUpa bIjo vaLI kubera hato. pI. A bAju ahIM pRthvIne viSe zreSTha vidarbhadeza che. jyAM upara upara gAma tathA nIce nIce nagara che. kA. tyAM adbhuta saurAjyavALuM, ati vistRta sukhanA udayavALuM, dakSiNa dizArUpI vahUnA mastakanI zobhArUpa kuMDinapura nAmanuM nagara che. ll jyAM ahaMkArapUrvaka vasavA mATe AvatA mANasone joIne zakra mahArAjAe devalokamAM vasavA mATe prApta karavI paDatI samyapha kaLAone devone batAvI. l8 tyAM bhImaratha rAjA bhImanI jema bhayaMkara parAkramavALo, je sauMdaryathI ane zauryathI viSama evA zastronA abhimAnane haraNa karanAra hato. tyAM jeno ugra pratApa ja pRthvIne sAdhato hato. caturaMga senA vaLI kevala parivAra mATe hatI. II10 samasta guNanA sthAnarUpa puSpadaMtI e pramANe tenI patnI hatI. jenA lAvaNyarUpI amRtanA samudramAM kAmadeva magararUpe hato. //11/ ahIM TIkAkAra pUrNimA gacchanA che ane te gacchanI mAnyatA sAdhu pratiSThAna karAve te pramANenI che eTale svayaM karAvI ema jaNAvyuM che. bIjA graMthomAM guru bhagavaMta pAse karAvyAno ullekha che.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI 43 na jeNInA rUpa ane svarUpanI vyAkhyA paNa vANInA viSayamAM na Ave evI, upamA na ApI zakAya tevI aMganI lakSmIvALI te baMnene putrI utpanna thaI. II12 / / tenA aMganA nirmANamAM anya koI vidhAtA (brahmA) utpanna thayo hoya ane mATI paNa koI anya hoya, jANe koI pathArI paNa anya hoya, tema huM mAnuM chuM. II13 / / traNa lokamAM paNa tevA prakAranuM anya rUpa jovAyuM na hatuM. karNo vaDe saMbhaLAyuM na hatuM, to teNI kevI rIte varNana karAya ? // 14 // teNInA lalATamAM vaLI svAbhAvika koIka tilaka hatuM. jenI AgaLa sUrya paNa khajUA (AgiyA)nA baccA jevo lAgato hato. // 15 // ane teNI garbhamAM rahete chate du:khe karIne damana karI zakAya tevA zatruo paNa damana karAyelA hatA. AthI pitA vaDe tenuM nAma damayaMtI, e pramANe karAyuM. 16 // have vadhatI evI A rAjaloko vaDe kutUhalathI rAjAonI sabhAmAM paNa manoha2 AlApo vaDe bolAvAya che. ||17|| khoLArUpI palaMgamAM besADAya che, hAtharUpI kamaLamAM besADAya che. navA navA ullApovALA manohara gIto vaDe gavAya che. II18 / / doSkAra uccAranA pATha vaDe nRtya kara-nRtya kara e pramANe bolavA vaDe madhyamAMguSThanA vAdanarUpa tAlikAnA tAla vaDe nRtya karAvAya che. II19 // e pramANe saubhAgyazAlI svayaM saubhAgyanA bhaMDArarUpa smita mukhavALI teNI vividha kriyAo vaDe ramADAya che. / / 20 / / kalAnA bhaMDAra evA te rAjAe kalAgrahaNa avasare kalAcAryane bolAvI te bALAne soMpI. // 21 // tenA hRdayarUpI darpaNamAM jaladIthI kalAo saMkrAnta thaI. lAcArya to kalAonA kevala batAvanAra hatA. I // 22 // pahelA paNa dharma karelo hovAthI sulabha bodhivALI te bAlA dharmAcAryane pAmIne jaladI samyaktvane pAmI. / / 23 / tyA25chI karmaprakRti vagere duHkhe karI jANI zakAya evA zAstronA samUhamAM paNa adbhuta buddhivALI teNI bodha pAmelI ane bodha pamADanArI hatI. ||24|| have sArI caryA sahita pravrajyAne prArthatI (mAMgatI) evI teNI vaDe pitAne paNa jinadharmamAM tatpara buddhi utpanna karAI. II25 // tenA bhAvathI raMjita thayelI nivRti devIe tene divya-suvarNamayI bhAvinA tIrthaMkara zAMtinAtha prabhunI pratimA arpaNa karI. 26 // ane kahyuM, he vatse ! tArA vaDe haMmezAM A pratimA pUjavA yogya che, teNI paNa ciMtAmaNInI jema te pratimAne prApta karIne haMmezAM pUjatI hatI. ||27 // have teNIe lIlAnA lalitathI manohara yauvanane prApta karyuM. jemAM jANe janmAMtaranI gatinI jema zarIranuM parivartana thayuM. I28 / / pagarUpI kamaLoe taraMgothI capala gatine mUkI vaLI helA sahita locanarUpI kamaloe svIkArI. 29 // kaTI bhAge tanupaNuM (pAtaLApaNuM) choDyuM. vaLI madhyabhAge sevyuM. chAtIe stananuM dvaitapaNuM dhAraNa karyuM. vaLI mukhe advaitapaNuM dhA2Na karyuM. II30 // kumArIono aMganyAsa Alekha mAtratAne dhAraNa kare che. jyAre yuvatInA aMga nyAsa ratinA paNa rUpanA garvane dUra kare che. II31 // tyA25chI tevA prakAranI te bAlAne joIne teNInA pitAe vicAryuM, aho ! AnuM rUpa asadaza che. ANIne samAna vara kyAM ? / / 32 / / tethI ANIne vivAhamAM ayogya varane joDavAthI lokamAM mAro apavAda na thAo. tethI svayaMvarane karuM chuM. II33 / / tyAM svecchA vaDe varavAmAM mAro kAMIpaNa doSa nathI. tethI dUto cAre bAjuthI te rAjAone bolAvyA. // 34 // te rAjaputrInA saubhAgya guNanI jAla vaDe dhAraNa karAyela, kAmarUpI zikArInA bhAlAo vaDe cAre bAjuthI zalyane karatuM, vivAhanA AmaMtraNanA gItathI vihvaLa thayelA manavALuM, haraNanA ToLAnI jema vega vaDe samasta rAjAonuM ToLuM AvyuM. II35-36 // tyAre IkSvAku kuLamAM
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 samyakatva prakaraNa utpanna thayela, mahAsattvazAlI, tattvane jANanAra, kalAnA bhaMDAra rUpathI tiraskRta karyo che kAmadevane jeNe evo naLa paNa tyAM Avyo. ll3LA vidarbha svAmI vaDe karAyelI sevAvALA te sarve rAjAoe kuMDinapuranI cAre dizAmAM Avasone vasAvyA. [38] teNe varNana na karI zakAya tevA sudharmA sabhAnA pratibiMbarUpa mahAna evA svayaMvara maMDapane karAvyo. 39o te maMDapamAM devalokanA vimAnane paNa apamAna karanAra mAMcaDA karAvyA ane jala sarovaranI jANe jyoti na hoya tevA ratna siMhAsanone karAvyA. //4lii AbhUSaNanA ratnonI kAMtithI tiraskRta karyA che rohaNAcala parvatane jene evA ane potapotAnI prasaratI kAMti vaDe bIjAone tiraskRta karatA evA rAjAo vaDe te siMhAsana upara besAyuM. II41/ eTalAmAM skurAyamAna divya jyotinA tilakathI vibhUSita, vAdaLathI rahita sUryanA biMbathI manohara pUrva dizA samAna, pUnamanA divase jema pUrNa caMdranA jevA harSanA pUrathI uttela mukhavALI, jANe varSARtunI lakSmInI jevI susnigdha, unnata stanavALI, kaMkalita vRkSanI zAkhAnI jema ullasita navA pallava samAna lAla nayana, hAtha, paga ane hoThavALI, muktAphaLanA alaMkArathI vikasita, puSpanI jANe mallikA na hoya tema sArabhUta aMgavALI, AkAzamAMthI grahaNa karelA jANe zaradaRtunA vAdaLa na hoya tevA paherelA nirmaLa vastravALI mAMcaDA para beThelA rAjAone kroDo kaTAkSo karatI, samudranI bharatImAM mojAonA pANInA biMduo jema dizAnA svAmIne tema pitAnI AjJAnuM khaMDana nahIM karatI ane maMDapane zobhAvatI, rAjAone utkaMThita karatI, damayaMtI tyAM AvI. ll42 thI 4chI teNIne joIne te sarve paNa rAjAo ekIsAthe teNIne vaza karavA mATe kAmaNanI upamAvALA ghaNA kAmavikArone karatA hatA. I48) tyAra pachI aMtaHpuranI pratihArIe putrInA pitAnI vANI vaDe rAjAonA svarUpanA kIrtanane kahevA mATe AraMbha karyo. 49 he putrI ! balathI spharjita bhujAnA balavALo A kAzI dezano svAmI che. jenA yazarUpI nadIne vahAvavAnA bahAnAthI gaMgA traNa pathamAM vahanArI thaI che. gaMgA pAse oLakhAtI jANe sAkSAt gaMgA devatA na hoya tema che kalyANI ! jo tuM krIDA karavA mATe vAMcyuM che to Ane vara. /pa1I damayaMtIe kahyuM, he bhadra ! bIjAne ThagavAmAM cAturyarUpI cAMcavALA kAzIvAsIo saMbhaLAya che. tethI te mArA harSane mATe nathI. //para// have teNIe AgaLa thaIne kahyuM, he svAminI ! A kharekhara karyo che aneka pApanA aMgono bhaMga evo kesarI koMkaNano adhipati che. //pa3 Ane varIne tiraskRta karyuM che naMdanavanane jene evA kadalI vanamAM rama ane grISmaRtumAM paNa tApanI pIDAne nahIM jANatI sukhanuM sthAna thA. //pa4 damayaMtIe kahyuM, prAyaH karIne koMkaNa dezanA loko kAraNa vinA roSa karanArA hoya. tethI teo pagale-pagale anukUla karavA mATe samartha nathI. papI/ have AgaLa jaIne teNIe kahyuM, he devI ! krIDApradhAna evA kAzmIra, kedArAdi dezamAM Indra samAna sArasvatezvarane vara. //pakA rAjAnI putrIe A pramANe kahyuM. he bhadre himanAM samUhathI bhIru evA mArA zarIrane zuM tuM jANatI nathI ! tethI AgaLa jA. //pI. tenI AjJA svIkArIne have teNIe kahyuM, he IzvarI ! potAnA aMgathI jItyo che kAmadevane jemaNe, evA A kozAmbInA svAmI zuM tArA manane haraNa karatA nathI. piTI bhemIe kahyuM. he bhadra ! A varamALA adbhuta hatI. te sAMbhaLIne bhadrA bodha pAmI kharekhara anya bolavuM e ja AnuM khaMDana che. I59o tyArapachI AgaLa thaIne pharI teNIe kahyuM, he guNarAgiNI ! dAnavIra, dharmavIra, yuddhavIra evo A avaMtino svAmI zuM tane game che? Ikaoll maimIe kahyuM, he sakhI ! pitAnA samAna vayavALA Ane namaskAra thAo. tyArapachI bhadrAe tene oLaMgIne bIjA rAjAnI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI 45 stuti karI. IIkalA gauDa dezano cUDAmaNi, vaLI manuSyo ane strIone ciMtAmaNi A che. tethI he devI ! Ane varIne devInI jema ciMtita arthanI prAptine bhajanArI thA. ll12] teNIe kahyuM, AvA prakArano kAlanI jema bhayaMkara zuM manuSya paNa thAya ? tyArabAda tene oLaMgIne bhadrAe kaliMga dezanA svAmIne batAvyo. IIkaall jenA talavArarUpI rAhue zatrunA yazarUpI caMdrane oLaMgIne gaLyo che. he devI! pati evA Ane prApta karIne sapatnInA jayanI lakSmIvALI thAo. IkA devIe kahyuM, pAdacAra vaDe khinna thayelA kharekhara bolavA mATe samartha nathI. tethI tene oLaMgIne bhadrAe kahyuM, he devI ! juo. IkapAya te A subhagagrAmano grAmaNI niSadha dezano adhipati che. jene jotA evA devo vaDe dRSTinuM nirnimeSapaNuM kahevAya che. kalA vismita thayelA manavALI damayaMtIe paNa tene joIne vicAryuM, aho ! A lAvaNya, saubhAgya ane vilAsonI navanidhi che. vaLI e pramANe naLanA guNanA samUhane vicAratI ane vaza thayelI bAlikAe tenA gaLAmAM varamALAne nAkhI. ll18 aho, suMdara varAyuM. e pramANe moTethI be vAra tyAre bolAyuM ane dizAonA paDaghA svarUpa koIpaNa kolAhala thayo. IIkalA eTalAmAM potAne subhaga ane zUravIra mAnato, ahaMkAravALo myAnamAMthI talavAra kADhato kRSNarAja naLanI prati bolyo. II70he ! he ! naLa ! damayaMtIne paraNavAne mATe tuM meLavIza nahIM. sItAne jema rAma yogya che, tema ANIno bhartA thavA mATe huM ja yogya chuM. ll71 naLe paNa AkSepa karIne tene kahyuM, are ! kula pAMsana ! zuM tuM pizAca, vAcALa athavA mUDha che ? jethI te kuvacana bole che. IkarA je kAraNathI durbhAgyapaNAthI abhAgyavALo tuM damayaMtI vaDe varAyelo nathI, khedanI vAta che ke, kema tuM saMtApa kare che ? vaLI tapane kema tapato nathI. |73ii hamaNAM vaLI te pApI ! A parastrInI prArthanA karato dharmane gaNato nathI athavA zuM tuM kulane paNa gaNato nathI. II74o tethI mAre tuM zikSA karavA yogya che. e pramANe hAthamAM talavArane kaMpAvato bhUmine AsphAlana karIne baLatA evA koparUpI agni samAna naLa UThyo. 7paNal tyArapachI te baMnenA sainyo bakhtarane dhAraNa karIne roSathI jANe paraspara gaLI javAnI IcchAvALA teo sAme thayA. ll76l tyArapachI damayaMtIe vicAryuM hA ! huM maMdabhAgyavALI chuM. mArA nimitte zA mATe A jIvano saMhAra utpanna thayo. II77thI jo mArI arihaMta paramAtmAne vize nizcala bhakti vidyamAna che, to mArA priyano jaya thAo ane zatru upazAMta thAo. ll78 e pramANe kahIne pANInA kaLazane grahaNa karIne teNIe pANInA chAMTaNAo vaDe kRSNarAja rAjAnI upara traNa vAra pANI chAMTyu. 179o te pANI vaDe sparza karAyelo te bujhAI gayelA aMgArA samAna thayo. vRkSa parathI pAkI gayelA pAnanI jema hAthanA agrabhAgamAM rahela talavAra vaDe paDAyuM 80nA have lokottara mahimAvALA bhaimInA vRttAMta vaDe rAjAnA samUhe vicAryuM ke, zuM A manuSyanA rUpane dhAraNa karanArI devI che. 81tyArabAda teja rahita thayelA kRSNarAje A pramANe vicAryuM ke, A damayaMtI sAmAnya nathI ane naLa paNa sAmAnya nathI. ll82ii tyArapachI prazAMta buddhivALA kRSNarAje tene khamAvyA ane naLe paNa tenI pUjA karI. sajjana puruSo kharekhara sukRtanA priya hoya che. ll83 maharSinI jema naLane zApa ane anugrahamAM samartha jANIne ghaNA AnaMdavALA vaidarbhe putrIno vivAha karAvyo. ll84ll hasti, azva, ratha ane ratnAdi teNe naLane paherAmaNImAM ApyA ane anya rAjAone sanmAna karIne ghara tarapha visarjana karyA. I8pI. tyAM keTalAka divaso rahIne naLa paNa cAlyo, sasarAnA ghare
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 samyaktva prakaraNa lAMbo kALa nArIo rahe che, puruSo nahIM. 86 // satkAra karIne bhIma, jamAI naLanI pAchaLa kAMIka gayo ane jatI evI damayaMtIne mAtAe prema vaDe A pramANe zikhAmaNa ApI. II87 // he putrI ! bIjAnI niMdA karIza nahi. vinIta thaje, priya bolaje ane saMkaTamAM paNa potAnA patine dehanI chAyAnI jema tyajIza nahi. // 88 // paramaizvaryane pAmavA chatAM paNa svapnamAM paNa garvane karaje nahIM. prANano tyAga thavA chatAM paNa niSkalaMka evA potAnA zIlane choDIza nahIM. // 89 // teNI te zikSAne grahaNa karIne mAtA-pitAnI anujJA vaDe 2tha 52 ArUDha thayelA patinA khoLAnA saMgane pAmelI teNI cAlI. Ilol // tyAre caturaMga senAne dhAraNa karatA jatA evA ane sarve rAjya jayanI lakSmI jevI damayaMtIne prApta karIne cAlatA evA naLanA sainyathI ukhADAyelI dhUlathI dhUsa2nI jema tyAre DhaMkAyelI kAMtivALo sUrya jANe snAnano artha na hoya tema a52 samudramAM gayo. II91-92/ jagatanA jIvonA locananA prakAzane DhAMkato cAre bAjuthI AkAzamAM have rAkSasanI jema aMdhakAra prasaryo. II93 // tyAre aMdhakAra vaDe dizAo jANe koLIo karAI ane vastuo vaDe adRzya thavAno maMtra jANe smaraNa karAyo. II94 // tyAre jANe dhyAnamAM lIna netrovALA loko vaDe mArgamAM AgaLa rahelo UMca-nIcano vibhAga paNa oLakhAto na hato. / / 95 // jaladI svasthAne javAnI utkaMThA vaDe jANe kheMcAto na hoya tema naLa rAjAe tyAre paNa prayANane rokyuM nahIM. 9i6 // aMdhakAramAM dRSTionuM aMdhapaNuM thaye chate mUrchAlanI jema te sainyane skhalanA pAmatuM, paDatuM, jatuM joIne naLe priyAne kahyuM. llll he devI ! kSaNavAra jAga, aMdhAruM sainyane pIDe che. tArA kapALanA tilaka vaDe rAtrimAM paNa sUryodaya thAo. 98 // bhaimIe UThIne darpaNanI jema hAtha vaDe bhAlane sApha karyuM ane aMdhakA2ne nAza karavAmAM sUrya samAna tilaka jaladI dedIpyamAna thayuM. II99 // tilakarUpI sUryanA pratApa vaDe aMdhakArarUpI kAdava zoSAye chate tyArapachI saghaLu sainya skhalanA rahita javA mATe pravRtta thayuM. ||100nA kozala dezanA najIkanA pradezane prApta karIne naLa rAjAe priyAne kahyuM, he devI ! jaina caityarUpI motInA bhUSaNarUpa A mArI nagarI che. II101 kamaLonI mALAmAM jema bhamarA tema te caityonI zreNIne joIne tyAre damayaMtI harSa vaDe dviguNa za2I2vALI thaI. I102 // ane kahyuM, he deva ! huM dhanya chuM. jethI mArA vaDe tame pati rUpe prApta karAyA. jethI haMmezAM A caityo mAre pUjAnA viSayabhUta thaze. / / 103 have tyAre vahu-varanuM Agamana thaye chate UMcA toraNavALI, capaLa mAMcaDAvALI, UMcI dhajAvALI jANe zaNagArAyelI hoya tema te nagarI thaI. 104 // bhaimInA vivAharUpI amRtanA siMcanathI bhInuM thayeluM che saubhAgyarUpI vRkSa jenuM evo naLarAjA karAyelA maMgalavALo zubha divase te nagarImAM pravezyo. 105|| have priyA sahita naLa vaDe harSathI mAtA-pitA namAyA. prItivALA mAtA-pitA vaDe priya AziSathI te baMne abhinaMdita karAyA. ||106|| ane tyArapachI tyAM AnaMdane vaza thayelA te baMne pati-patnI kyAreka jalanI krIDA vaDe 52ma sukhane anubhavatA hatA. II107 / / damayaMtInA karNamAM rahelA skurAyamAna ratnanA kuMDalonI jema hiMDoLAnI lIlA vaDe kyAreka baMne hiMcakA ramatA hatA. II108 // paraspara vibhUSAne mATe spardhA vaDe te baMne kyAreka puSpanA zaNagArane zRMgArane jANanAra mALInI jema gUMthatA hatA. II109 // kyAreka pAsAo vaDe kautukane sabhArUpa karIne khelatA hatA, kyAreka divya evA kAvyo vaDe anyonya guNone gAtA hatA. // 110 // kyAreka naLa svayaM ekAMtamAM bhinna bhinna gativALI kriyAne hAthanI hoMziyArIpUrvaka vAjiMtrone vagADato damayaMtIne nRtya karAvato hato. 111 // e pramANe navI navI lIlAo vaDe nitya aviyogI evA
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI te baMne daMpatie keTaloka kALa pasAra karyo. /112aa eka divasa niSadha rAjAe potAnA rAjyamAM naLane sthApyo ane yuvarAja-paNAmAM kUberane sthApI ane rAjAe svayaM saMyamane grahaNa karyuM. ll113 zatruone agninI jema asahya pratApavALo ane prajAnA netrone caMdramA samAna naLa rAjA te rAjyane pALato hato. //114 dizAonA svAmIne paNa abhimAna vaDe je tRNa samAna mAnato na hato, potAne vIra mAnatA evA tenA vaDe paNa naLanI AjJA na ullaMghAI. /11po eka divasa maMtrI Adi kulavRddhone teNe pUchyuM, zuM huM pitAe meLavelI ja pRthvInuM zAsana karuM chuM ke adhika pRthvInuM ? I11kI te maMtrIoe kahyuM, tArA pitA traNa aMza UNA bhAratane bhogavatA hatA. tame samasta bhAratane bhogavo cho. tethI pitAthI adhika putra hoya, A vAta yogya che. 11paraMtu ahIMthI baso yojana dUra takSazilA nagarI che. te nagarImAM kadaMba rAjA che, te tArI AjJAne mAnato nathI. //118|ardha bharatanA jayarUpI samudramAM utpanna thayelA che svAmI ! tArA yazarUpI caMdranI aMdara ahaMkArI evo A eka ja lAMchanarUpI kAMtine dhAraNa kare che. /119 tArA vaDe upekSA karAyelo A vyAdhino leza jema vRddhi pAme tema hamaNAM vRddhi pAmato kaSTathI sAdhI zakAya tema thayo. 120Iii tArA vaDe tene haNavA mATe saryuM. te haNAyelo ja che. sUryanI prabhA udaya pAme chate zuM aMdhakAra palAyana na thAya ? /121ii paraMtu he deva ! dUtanA mukha vaDe pahelA A zikhAmaNa apAya. yuddha athavA praNAma pAchaLathI IcchA pramANe te karo. ||122o tyArapachI rAjAe vajasvinuM ane uddhata mahA ATopavALA dUtane zikhAmaNa ApIne tene zikSA ApavA mATe visarjana karyo. 12all tyArapachI dUte takSazilAmAM jaIne kadaMba rAjAne A pramANenA potAnA svAmInA saMdezAne abhimAna sahita kahyo. 124ll he kadaMba ! mAro svAmI ardha bharatezvaranI prItivALo evo naLa rAjA svayaM prasAda sahita tane jaNAve che. ll12pA amArA caraNarUpI kamaLanI rajathI tilakarUpa thayA che | ane dhAraNa karI che amArI AjJArUpI mugaTane evA he rAjana ! tuM bhayarahita thA. |12DA jo nahIM mAne to zIlathI bhraSTa mahARSi jema sukRtanA ja aMtane pAme, tema rAjyanA sAte aMganA nAzane tu pAmIza. I/12thI he rAjanuM ! hitabuddhivALA meM tane vaLI dUtane mokalyo, anyathA nahIM jaNAvavA vaDe AvIne ahIM tAro saMhAra karata. //128. tyArabAda kadaMba rAjAe hAsya sahita avajJA vaDe kahyuM, ahIM naLa rAjA tRNa samAna amArA vaDe saMbhaLAyelo che, samartha nahIM. ll12aa to zuM tRNa paNa kyAre namAya athavA pUjAya che athavA prasAda kare che ? he dUta ! tuM bahu jovAyelo che. bola. /130 dUte kahyuM, tane khoTuM saMbhaLAyeluM che. kharekhara naLa samrATa che. tRNa samAna nahIM, paraMtu dAMtamAM grahaNa karelA tRNavALA jeo vaDe te namAyelo che, teone te rakSaNa kare che. 131tethI he rAjan ! bhaya pAmatA tArA vaDe paNa naLa rAjAne pUjavA yogya che, prasanna karIne ArAdhavA yogya che. jethI tuM paNa rakSaNa pAmIza. ll132aa tyArabAda ATopa sahita kopavALA kadaMba rAjAe dUtane kahyuM, are ! zuM huM paNa tArA vaDe zeSa rAjAnA sthAnamAM laI javAyo. ll133il dUte kahyuM, namelA bIjA rAjAonuM sthAna kyAM ? ane tAruM sthAna kyAM ? kharekhara ! gAyanI nAsikAvALo sarpamAtra jevo tuM amArA bALako mAtra mATe bhayaMkara che arthAt amArA bALako vaDe paNa lIlAmAtrathI mArI zakAya evA sarpa jevo che kAMI mahAna nathI. /134o A pramANe vakrokti vaDe jItAyelA kadaMbe kahyuM, te naLa ahIM Ave, AvelA tene ame uttara ApazuM. /13pa. tyAra pachI pAchA pharIne te dUta kozalAdhipatine sarve te ukti-prayuktine
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 samyaktva prakaraNa jaNAve che. II136 // tyArapachI hAthI-ghoDA-2tha ane sainyathI kaMpAyamAna karyuM che samasta bhUtalane evA naLa rAjA sarve samUha vaDe tenI sanmukha gayo. ||137 // have 2Ame jema amarSathI laMkAne tema nale vAnaranA vyUharUpa potAnA sainiko vaDe takSazilA nagarIne rUMdhI. 138 // ane dUta vaDe kadaMba rAjAne kahevaDAvyuM. jo potAnI priyAne akAle vaidhavyapaNuM na karavuM hoya to haju paNa mane namelo thA. / / 139 // kadaMbe kahyuM, zuM bAla-unmatta evo tAro je naLa vairI rUpI sarpanA samUho mATe garuDa samAna evA mane jANato nathI. ||140nA zuM tene koIpaNa vivekI maMtrIo paNa nathI ke jeo vaDe A avicArIne ka2to evo niSadharAjAno putra (naLa) niSedha karAto nathI. II141 // hA, jaNAyu te naiSadhi nizce jIvanathI kaMTALI gayelo lAge che. tethI he dUta ! jaladI jA, huM yuddhamAM laMpaTa chuM. II142 // te ahaMkArathI durdhva evuM kadaMbe kaheluM dUta pAsethI sAMbhaLIne yuddhamAM zraddhAlu sainika evo naLa taiyAra thayo. / / 143 // tripRSTha dvAramAM Avate chate girinI guphAmAMthI siMhanI jema kadaMba paNa zatrunI sanmukha taiyA2 thaIne bahAra Avyo. 144 tyAM te baMnenuM pahelA bANanuM yuddha pravartye. tyArapachI talavA2nuM tyArapachI bhAlAnuM yuddha thayuM. 145 // kadaMbane naLa rAjAe kahyuM, A kIDIone kuTavA vaDe zuM, jethI ApaNA baMnene vaira che, tethI yuddha paNa ApaNA baMnenuM thAo. // 147 / / have yuddhamAM parAyaNa evA te baMne rAjAo paNa varane va2vAnI jema yuddhamAM jayarUpI lakSmIne vahana ka2vA mATe jANe zreSTha bANone mUkyA. // 147 // paraMtu tyAM kadaMba saMbaMdhI bANone rAjAomAM hAthI samAna evA naiSadhie hAthanA agrabhAga vaDe tiraskAra karIne dUra karyA. 148 // je je anya paNa astrane saMyati evo kadaMba joDato hato. apavAdamArga jema utsargamArgano bAdha kare tema, te te zastrone naLarAjA paNa bAdha karato hato ! / / 149 // abhimAna vaDe jema aMdhabhaviSNue tema naLarAjAe Aje mArA saghaLA kSAtravaTa tejane bujhavI nAkhyuM to zuM huM pataMgiyAnI jema maruM ? e pramANe cittamAM vicArIne te sthAnathI palAyana thaIne kadaMba rAjA vratane grahaNa karIne kAyotsarga vaDe rahyo. 150151 // ane tene joIne naLarAjAe kahyuM, he subhaTa ! tArA vaDe huM jItAyelo chuM. jethI tArA vaDe grahaNa karAyelI kSamAne grahaNa karavA mATe huM samartha nathI. 152 // e pramANe kadaMba rAjarSinI stuti karIne tenA sattvathI raMjita thayelA naLarAjAe tenA rAjyamAM tenA ja putra jayazaktine sthApyo. II153 // naLarAjA paNa viSNunI jema samartha che, ema vicArIne saghaLA rAjAo vaDe bharatArdhanA sAmrAjyamAM tyAre teno abhiSeka karAyo. 154 // agni samAna balavALo naLarAjA have kozalAmAM gayo. sarva dhana vaDe karAyeluM che mAMgalika evA rAjAo vaDe te pUjAyo. ||155/ tyArapachI sArvabhauma evA naLa vaDe eka patnI, mahAsatI bhaimInI jema bhUmi paNa lAMbo kALa bhogavAI. 156 // rAjyano lobhI, kulAMgA2 evo kubera vaLI bhaNelA zAkinI maMtranI jema naLanI pratyeka chalane zodhatI dRSTivALo rahyo. II157 / / guNavAna evA paNa naLarAjAne caMdrane jema kalaMka ane samudrane jema khArApaNuM tema dyUtanuM vyasana hatuM. II158 // tyArapachI rAjyane jItavAnI IcchAvALo kubera dyUtakAranI jema pAsAo vaDe mAyAthI naLarAjAne da22oja 2mADato hato. II1595 DamarukanAM maNInI jema ane kAgaDAnA AMkhanA DoLAnI jema krIDA karatA A baMnene haMmezA hIMDoLAmAM rahelAnI jema jaya thayo hato. 160 eka vakhata bhAgyanA doSa vaDe dyUtakarmamAM pravINa evA paNa naLarAjA kube2ne jItavA mATe samartha na thayA. II161 // jugAranA jANakAra evA naLarAjAnA ciMtita (IcchA mujaba) pAsAo vaDe na paDAyuM (ethI) kuberano ja
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI vAraMvAra jaya thayo. 192aa unALAmAM sarovara jema pANI vaDe (sUkAvAthI) zobhA vaDe hIna thAya tema tyAra pachI naLa dhIme dhIme gAma-nagarone hArato lakSmI vaDe hIna thayo. 163 naLa jugArane nahi mUkate chate, jugAra prajAne mATe rAtrirUpa thayo arthAt vinAza mATe thayo ane vaLI kSaNe kSaNe jayane meLavatA kuberane te ja jugAra divasarUpa arthAt abhyadaya mATe thayo. 194ll. tyArabAda naLanA anurAgI loko vaDe hAhArava karAyo. tene sAMbhaLIne Akula thayelI damayaMtI paNa AvI. 16pI ane kahyuM, Icchitane ApanAra he deva ! huM tane kAMIka prArthanA karuM chuM ke, durbhAgyanA pAzanI jema A pAsAone tame ramo nahIM. 19kA he priya ! zreSTha evA rAjyane nAnA bhAI evA kuberane svayaM Apo. balAtkAre Ane rAjyane haraNa karyuM, e pramANe potAnI apakIrti na karo. I/197lii je yuddha vaDe meLaveluM rAjya te naLe akSa vaDe hAryuM, e pramANe he nAtha ! cora AdithI haraNa karAyelI vastunI jema mane duHkha karanAra che. ll168 matta thayelA hAthInI jema tenI vacanazreNIne naLe gaNakArI nahIM. tyArabAda teNI vaDe amAtyo kahevAyA ke, nalane cUtathI niSedho. 109o ghUtathI atyaMta varAto paNa naLa teone mAnato na hato. saMnipAtanA rogavALA zuM auSadhakarmane kare ? II17lii tyArabAda akhaMDita parAkramavALo paNa naLa dhUta vaDe aMdha thayelo A traNa khaMDa pRthvIne hAryo. 171II have bhemI sahita aMtaHpurane, zarIranA AbharaNAdi paNa hAryo, kevala dehamAtra vaDe janma thayo hoya tema rahyo. ll172ll have naLa kubera vaDe kahevAyo ke mArA rAjyane jaladIthI mUka. jema pitA vaDe tane tema hamaNAM pAsAo vaDe mane rAjya apAyuM che. //173 he jItakAzI ! abhimAna na kara. sattvavALAone lakSmI hAthamAM che, e pramANe tene kahIne paherelA vastranA vaibhavavALo naLarAjA cAlyo. ./174ll naLane anusaratI evI damayaMtIne kubera vaDe kahevAyuM, jugAramAM tuM jItAI che. jA nahi. mArA aMtaHpuramAM praveza kara. ll17paII have pradhAno vaDe kubera kahevAyo. A damayaMtI mahAsatI parapuruSanI chAyAne kyAre paNa sparzatI nathI. I/17phA ANIne antaHpuramAM nAkha nahIM. je kAraNathI A tArI mAtA samAna che. moTA bhAI sarva lokamAM pitA tulya gavAya che. ||177ii balAtkAra karAyelI A tane bhasmasAt karaze. kharekhara kupita thayelI satIone kAMI paNa duSkara nathI. 178 A mahAsatIne kopita karIne anarthanuM bhojana na thA. vaLI potAnA patine anusaratI evI ANIne utsAhita kara. 179aaaa he kubera ! pura, gAma-nagarAdi ApIne to saryuM. sArathi sahita bhAthA sahita naLane ratha Apa. /180NA tyArapachI e pramANe kahevAyelA dAkSiNyatA rahitanA kubere paNa te pramANe karyuM. kUra paNa graha kyAreka zubhanA yogathI zubhane ApanAra thAya. /181/ naLa kahyuM, jo huM bhujAnA baLathI meLavelI A lakSmIne krIDA vaDe tyajuM , to huM rathane mATe zA mATe spRhA karuM? I182aa nagarajanoe kahyuM, he svAmI ! tArA caraNanI raja samAna ame tArI sAthe AvIe chIe. vaLI kubere teone rokyA. ll183ii ane vaLI A paNa tArA vaDe rAjyamAM karAyelo che, tethI kevI rIte choDAya. anya paNa ahIM je rAjA thAya te paNa amAre tArI jema sevavA yogya che. /184ll tethI he deva ! hamaNAM ame AvazuM nahIM, ApanI sAthe janArI A bhaimI ja bhAryA, nokara, mitra ane amAtya che. II18pI. tethI rAjAnI putrI, sUryane paNa nahIM jonArI rAjavallabhA komala aMgavALI evI A he nAtha ! kevI rIte pathikabhAvane svIkAraze ? II180 lalATane tapAvanAra sUryanA kiraNothI bhuMjAI gayelI che raja jenI evA mArgo sukomala paga vaDe ANIne kevI rIte ullaMghAze ? /18thI he svAmI ! maherabAnI karIne rathane grahaNa
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ sabhyatva prakaraNa karo. je kAraNathI te rathane grahaNa karIne devane ane damayaMtIne mArga sArI rIte oLaMgavA yogya thAya. I/188 tyArabAda mahAna kAMtivALo naLa rAjA bhaimInI sAthe te ratha para AruDha thaIne cAlyo. kharekhara ! mahAna puruSo saMpatti ane ApattimAM acala sattvavALA hoya che. 189ii tyAre eka vastravALI te bhaimIne joIne nagaranA lokoe azrudhArA vaDe navA meghanI jema vastrane varSAvyA. 190mAM saMyama svIkAravAnI IcchAvALo jema mamatva rahita hoya tema pAchaLa AvatA nagaralokone mamatArahita ane kaThora evA maLe kahyuM. 191ii utpanna thayelA aMdhapaNAvALA amArA vaDe aho, kAMI paNa aparAdha karAyo. tamArA vaDe amAro aparAdha sahana karAya. hamaNAM ame jaIe chIe. 192ll svAmInA duHkhathI pIDita thayelA teoe kahyuM, he deva ! hA tArA vaDe zuM karAyuM? tuM kema vilIna na thayo. je kAraNathI A pramANe duHkhadAyI thayuM. I19all jagatane anukULa evA A nala mahAtmAne pratikULa thayuM. kevuM tAruM duSTapaNuM ? kharekhara te duSTapaNuM duSTane viSe yogya che. II194 he duva ! kharekhara kubara paNa tArA vaDe pragaTa rIte adhiSThita karAyo. anyathA pitAtulya bhAInuM zuM vairIpaNuM kare ? I/19pA nale kahyuM, he jano ! daivanA zoka vaDe hamaNAM saryuM. he sajjano ! hRdayane nirdaya karIne snehane DhIlo karo. I/19kA anya koIno paNa doSa nathI. A doSa . amArA karmano che. ahIM sarve svayaM ja zubhAzubha karmane anubhave che. ll197ii ane vaLI ahIM mahAna puruSone vipattio paNa saMpattine mATe che. suvarNane baLatA evA agnimAM patana te zuM tejanI vRddhi mATe nathI ? I/198ii tyArapachI phuvArAvALA ghara svarUpa thayelA sarve nagaravAsIo paDatI evI azrunA samUhanI dhArA vaDe atyaMta varSanA hatA. 199aaaaN sattvazALIo vaDe paNa zuM A pAmarAcAra AraMbha karAyo che. tethI raDIne saryuM. je kAraNathI prayANa karanArAne amaMgala thAya. ll20Olii jethI dezanA darzanano utsAha amone hamaNAM sahAyarUpa che. tethI ame sukha vaDe jaIzuM kheda na pAmo. l/201// e pramANe rAjA vaDe jaNAvAyelA te nagarajano kevala kAyA mAtrathI pAchA pharyA ane mana vaDe to rAjAnI pAchaLa gayA. l/202ii AgaLa jatAM tyAM nala rAjAe AkAzarUpI chatranuM jANe daMDa na hoya, tevA pAMcaso hAtha UMcA staMbhane joyo. l/203ll rAjyanA nAzanA prahAranI pIDAne paNa jANe jANatA na hoya, tema hAthI jema padmanAlane ukheDe tema nala rAjAe te staMbhane ukheDyo. ll204 mahAna baLanA prakAza mATenA jANe potAnA kIrti staMbhane AropatA na hoya, tema nala rAjAe pharI paNa tyAM ja te staMbhane Aropyo. ll205ll tene joIne nagarajano bolyA, aho ! parAkramI nala AvAnI paNa A avasthA, athavA zuM sUrya asta nathI pAmato ? Il201ii pahelAM ahIM udyAnamAM nala ane kubara krIDA karate chate zreSTha buddhivALA atIndriya jJAnI eka muni AvyA hatA. /ra07I te munie kahyuM hatuM ke, susAdhune kSIranA dAnathI pUrva bhavamAM upArjana karelA satpaSyavALA nala ardha bhAratanA svAmI thaze. l/208 TekA sahitanA je A mahAtaMbhane calAyamAna karaze, te ardha bharatanA avazya svAmI thaze. 209mAM tyAM A bharatArdhano svAmI thayo ane staMbhane calAyamAna karyo, te baMne ghaTatu thayuM. //ra10. paraMtu A eka aghaTatuM thayuM, je kAraNathI nala jIvate chate paNa ahIM kozalA nagarImAM kubara rAjA thayo. 211/l ane vaLI ahIM jo kyAreka muninuM boleluM visaMvAdavALuM paNa hoya nahIM to A kubara ahIM AnaMda pAmI zakaze nahIM. 212aa pharI paNa nala rAjA ja ahIM kyAreka kozala dezano adhipati thAya. e pramANe jananA AlApone sAMbhaLatA nale kozalAno tyAga karyo. ra13ll have nale patnIne pUchyuM, hamaNAM kyAM javAya ? sthAnano nizcaya karyA vinA lucco mANasa paNa pravartato
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI nathI. ll14 damayaMtIe kahyuM, sarva prakAre vicArIne saryuM. he deva ! tArA saMgama vaDe vizvamaMDana evuM kuMDinapura thAo. ll1patyArabAda nalanA AdezathI tene jANanAra evA sArathie zreSTha ghoDAone jaladI kuMDinapura tarapha preryA. ra1kA vAghanAM dhUtkAra ane pUtkAranA avAjathI barita karyuM che AkAzane jene evI, sarpanI phaNAnA ratnanI jyotithI udyotita thayelA netrovALI, AkAzane aDatA dedIpyamAna dhUmrathI dhUmarUpa kezavALI baLatA dAvAnalanI jvAlArUpI jIllA te rUpa vRkSonA mukhavALI, siMhathI haNAyela zkaronI dADhAthI kAtaravALI, bhayaMkara jaMgalI pazuothI haNAyela aneka musApharonA mastakane pALavAvALI, bhila-zikArI Adi vaDe mAravAnA vicArathI bhayaMkara thayelI jANe pratyakSa rAkSasI ja na hoya, evI mahATavIne nale prApta karI. (217-218-219-220/ thALInA taLIyAnI jema kALA varNavALA, dhanuSya bANavALA bhillone ane yamarAjAnA dUta jevA sanmukha AvatA sarpone nale joyA. ll221ii tyAM keTalAka bhIlo bhUtathI jANe grasta na thayA hoya tema nRtya karatA hatA. grAmajanonI jema saMvAdamAM keTalAka kolAhalane karatA hatA. ll222ii geMDAnI jema jANe eka ziMgaDAvALA na hoya tema keTalAka ziMgaDAne vagADatA hatA. keTalAka megha jema muzaLadhAra dhArAne tema bANone varSAvatA hatA. 223ii keTalAka taraMgonA AsphoTanA vibhrama samAna bhujAnA AsphoTane karatA hatA, vAdaLo jema sUryane tema te sarve paNa naLane rokatA hatA. l/224o bhIlone haNavAnI icchA vaDe hAthInI jema ullasita hAthavALo, talavArane kaMpAvato naLa rathathI utarIne AgaLa gayo. ra2pI damayaMtIe have rathane choDIne hAthane pakaDIne naLane kahyuM. he deva ! tAro asthAne A kevo AraMbha ? A loko te macchara samAna che. pararaDA yuddhamAM zatrunA hAthInA kuMbhasthalanA motIo vaDe karAyelA maMgalavALI, tArI talavAra bhIlone viSe paDatA zuM lajjA nahIM pAme ? //427ii naLane e pramANe niSedha karIne damayaMtIe bhIlone tiraskAra karatA zreSTha maMtrAkSara samAna huMkArAne svayaM mUkyo. 228 satInA te huMkArA vaDe bhAlAnI jema jANe ghA vALA na thayA hoya tema dizAomAM palAyana thayA. 229 teonI pAchaLa choDelA rathavALA paNa jayavAdanA ratha para AruDha thayelA te baMne daMpati dara gayA. ra30A bAju bIjA bhIlo vaDe teno sAyaMtrika ratha haraNa ka pratikUla hote chate puruSane puruSArtha paNa zuM kare. ll231il tyAM jaMgalamAM hAtha vaDe damayaMtInA hAthane pakaDIne teNInA pANigrahaNanA mahotsavane jANe yAda na karato hoya tema naLa bhamato hato. 232aLatAthI raMgelA pagathI aMkita vAsagRhanI bhUminI jema darbha (tIkSNa ghAsanuM nAma) nA agrabhAgathI bhedAyelA damayaMtInA pagamAMthI nIkaLatA lohIthI lAMchita (kharaDAyela) vananI bhUmi thaI. ll233ii pahelAM rAjyane viSe damayaMtIne paTTabaMdha mastakane viSe hato. mArgamAM vyathita thayelA pagavALI teNIne tyAre te paTTabaMdha vaLI pagamAM thayo. 23jA thAkI gayelI ane vRkSanI chAyAmAM beThelI damayaMtInA parasevAne sApha karato ane paMkhA vaDe jANe vIMjhato na hoya tema vastranA cheDA vaDe naLa teNIne svayaM vIMjhato hato. ra3pA damayaMtIe kahyuM, saMtApa vaDe amRta kalA jANe sukAtI na hoya tema te svAmI ! mane Aje tarasa atyaMta pIDe che. //ra3kI, naLa kahyuM, are ! parabanA adhikArI ahIM koNa che ? sugaMdhi-sarasa ane svaccha pANIne lAvo. ra3mI kSaNavAra rahIne AgaLa, baMne bAju ane pAchaLa joIne cAre bAju zUnyatAne joIne lajjA vaDe rAjA adhomukhavALA thayA. ra38 damayaMtIe kahyuM, he deva ! kema A pramANe bolo cho ? naLa kahyuM, he svAminI ! A pUrvanAM saMskAra A pramANe viplava kare che. ll239
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ para samyaktva prakaraNa have damayaMtI raDavA lAgI. rAjAe kahyuM, he devI ! raDa nahIM. hamaNAM huM tAro pati ane huM ja sevaka chuM. AthI sthira thA. 240nA koI paNa jagyAthI pANIne lAvIne A tane huM prApta karAvuM chuM. e pramANe kahIne cAre bAju pharIne khinna manavALo te vicArato hato. ra41// bhavAnAM bhaMgathI bhagna thayela che anya rAjya evuM te uvala sAmrAjya kyAM ? ane haraNa-haraNInI avasthAne anukaraNa karanArI evI A avasthA kyAM ? ra4rI je dRSTinuM pAtra nathI mananuM tathA vacananuM paNa pAtra nathI, te arthane paNa khala evuM A bhAgya puruSone ghaTAvI Ape che. l/24all e pramANe vicAratA sarovarane joIne pAMdaDAnA puTa vaDe pANIne lAvIne tRSita thayelI devIne chatrIrUpa karyo che hAtha jeNe evA naLe pIvaDAvyuM. //ra44ll ane kyAMka kyAMka mArgamAM ApelA hAthanA TekAvALo laI jato naLa khinna thayelI teNInA caraNone pagale-pagale dabAvato hato. //ra4pA jANe snAna karIne UThelI na hoya tema utpanna thayelA parasevAnA pANIthI palaLI gayelA aMgavALI damayaMtI zramathI haju paNa keTalo mArga javAno bAkI che, e pramANe naLane vAraMvAra kahetI hatI. 24vA azru sahita naLe kahyuM, jaMgala so yojanAnuM che, eno haju vasamo bhAga ja he devI pasAra thayo che. 247thI. he sUrya ! tuM tApane alpa kara. he bhUmi ! tuM komalatAne bhaja, he mArga ! tuM dIrthapaNAne saMhara. he kuMDinapura ! tuM najIka thA. 248 zramathI (duHkhathI) pIDAyelI damayaMtIne ahIM kema pIDA Apo cho ? ghA upara kema kSAra nAMkho cho ! duHkhI sthitimAM kema nirdaya thayA cho ? he megha ! svajanasaMbaMdhI avasarocita hamaNAM devI upara vAdaLarUpI Atapatrane kema dhAraNa karato nathI ? e pramANe naLe teone upAlaMbha Apyo. 249, 25ol. A pramANe bolatA te araNyamAM jatA evA te baMnene pratikAra karavAmAM asamartha, lajjA vaDe ja jANe sUrya astAcala parvata para antardhAna thayo. ra51ItyArabAda maLe tyAM damayaMtIne mATe kelinA pAMdaDA vaDe zayAmAM bhogavAtA AnaMdane ApavA mATe samartha evA palaMgane ro. //raparA priyAne A pramANe kahyuM ke, he devI! ahIM ati komaLa zayAmAM nidrAnA vinodathI tuM zramane dUra kara. //rapa7ll have damayaMtIe kahyuM, he nAtha ! gAma najIka ja jaNAya che. kema ke najIka ja gAyonA avAja saMbhaLAya che. ll254o tethI mazAna jevA jaMgalane choDI - he nAtha tyAM javAya. je kAraNathI gharanI jema nirbhaya (te gAmamAM) sukhapUrvaka suvAya. l25pI naLe kahyuM, he bhaya pAmelI ! ahIM jaMgalamAM gAma nathI, paraMtu mithyAdRSTivALA tA.sono Azrama che. ripaDA kAMjIno chAMTo paNa zuM dUdhanA vinAza mATe samartha nathI ? tema mithyAdRSTino saMparka samyagdarzanane dUSita karanAra che. ripI damayaMtI, tuM Dara nahIM. ahIM sukhethI sUI jA. kema ke aMtaHpuranA aMgarakSakanI jema huM svayaM tAro dvArapALa thaIza. rapa8ll ardha bhAratanA rAjA evA naLe cAdara jema palaMgane DhAMke tema potAnA ardhA vastra vaDe saMthArAne DhAMkyo. ra59 smaraNa karyA che paMcanamaskAra jeNe, karyo che deva-gurune namaskAra jeNe evI damayaMtI kamalanA madhyabhAgamAM bhamarInI jema tyAM sUtI. 200Iii damayaMtI sUI gaI tyAre mane ciMtA karI ke mana-vacana ane dRSTipathane oLaMgI janAruM mAruM vyasana (duHkha) kevA prakAranuM che ? Il201ii jugAra vaDe mane nAnA bhAIthI rAjyano paribhraMza thayo. temAM vaLI sasarAno Azraya vyasananI zikhA samAna che. rikI saMkaTathI pIDAyelA je manuSyone sasarAnuM zaraNa thAya, te kharekhara nirgativALA pazuo manuSyanA rUpavALA che. //rakaall A patnIne choDIne urdhva mukha laIne ajJAta nathI jaNAI) caryA vaDe ekalo avadhUtanI jema huM bhamIza. l264ll svayaM zIlanA prabhAvathI ANIne koI paNa
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI 53 vipna nahIM thAya. sarva aMgane rakSaNa karavAmAM samartha bakhtara samAna satIonuM zIla che. kapAI hamaNAM zramathI gADha nidrA vaDe A sUtelI che. tethI huM jauM. paraMtu ANInI nIce mAruM adhuM vastra che. rakakA tyArabAda nirdayapaNA vaDe kApI nAMkhyuM che premanuM baMdhana jene evA naLe vicAryuM) hamaNAM talavAra vaDe pAMdaDAne chedanI jema uttarIya vastrane kApuM. ll26LI ane talavArane kahyuM, he mitra ! potAnA najIkanA phaLane dhAraNa kara. tuM zuM dayALu che? jethI hajI paNa vilaMba kare che. ra68 dayAvALA mArA hRdaya vaDe premanI graMthi paNa chedAI gaI. he nirdaya ! uttarIya vastrane chedavAmAM tArI karuNA kevI ? hA, jaNAyuM. nirdaya paNa tuM hAthanI sahAyane icche che. jamaNo hAtha laMbAvIne karuNAI evA teNe te hAthane kahyuM. ll270 are, jamaNo hAtha ! tuM saraLa (agresara) phogaTa karAyo che. nirdAkSiNyamAM ziromaNi evo je akRtyane karavAnI IcchAvALo che. //ra71 athavA to jugArI evA tAre akRtya kazuM nathI, tethI talavArane grahaNa kara. vastrane be vibhAgamAM kara. //ra72ll tyArabAda te vastra tevA prakAranuM karAte chate damayaMtInA vastranA cheDA para naLe potAnA lohIthI A akSaro lakhyA. ra73 vaDathI dakSiNa taraphano rasto vidarbha tarapha jAya che, uttarano mArga kauzala tarapha jAya che. bemAMthI eka mArga vaDe ll274ll tArI ruci pramANe pitAnA athavA sasarAnA sthAnamAM jA. vaLI, huM svajanone najIka hovA chatAM paNa maLIza nahi. ra7paNa tyAre tane paraNavAne mATe tyAM tevI RddhivALo huM hato he priyA ! AvI dazAvALo te huM tyAM (sasarAne tyAM) jato zuM lajjA na pAmuM ? ll27ll A pramANe akSarone lakhIne khedathI vihvaLa thayelo, uSNa azrubhInA locanavALo avAja vagara raDato gadgad svare bolyo. ra7A he mitra AMbA ! he kesara vRkSa, he karavIra vRkSa. ame jaIe chIe. mArA akArya-kArIpaNAne tame hRdayamAM dhAraNa karatA nahi. ra78 kuberanI jugAranI icchA kyAM ? naLano akSa vaDe jaya kyAM ? vidarbha dezano tyAga kyAM ? sarve paNa bhAgya yoge ja karAyeluM che. ra79o A pramANe kahIne devInA mukhakamaLane joIne teNe vicAryuM ke pahelAM paNa mArI zaMkA vaDe sUrya paNa jeNIne joI nathI. 28ll hA hA ! bhUkhathI kRza aMgavALI, zaraNa vagaranI, DhAMkelA eka vastravALI damayaMtI vanabhUmimAM hamaNAM sUtI che. ll281ii A pramANe vicArIne bolyo ke, te A karmacaMDALa, vaja vaDe nirmANa karAyelo kaThorAtmA naLa he devI ! jAya che. ra82A keTalAka pagalA jaIne teNe potAne kahyuM. A pApI potAnA kulamAM dhULa samAna, caMDALomAM agresara, vizvAsaghAtI evo naLa A patibhaktA, rAgI evI A mahAsatIne ekalI vanamAM mUkIne jAya che. ll283-284o potAne dhikkAra karIne mastaka upara hAtha joDIne patnIne sahAya karavAne mATe vanadevatAne teNe kahyuM. 28pA he mAtA, sAMbhaLo ! te A bhImarAjAnI putrI che ke jenA zarIrane karIne vidhAtA paNa zilpIgaNamAM agraNI thayo. l28ii kaThoratAthI pati vaDe aparAdha vagaranI tyAga karAyelI A satInA zaraNabhUta tame ja cho. naLanI jema niSphara thatA nahi. ll28zA nidrAno cheda thaye chate arthAt jAge chate, mAro pati kyAM gayo haze ? e pramANe vilApa karatI, cAre dizAomAM azrubhInI AMkhone nAMkhatI arthAt jotI jema A kuMDanapuranA mArgane jANe tema savAre mArI A prArthanA vaDe tamArA vaDe karavA yogya che. ghaNuM kahevA vaDe zuM ? 288-289thI A pramANe kahIne A jAgaruka na thAo e pramANe maMda maMda rudana karatA naLe sAvadhAna thaI coranI jema javAno AraMbha karyo. ra90II jyAM sudhI teNI locanano viSaya thaI tyAM sudhI sUtelI patnIne vAraMvAra
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa4 samyaktva prakaraNa joto vALelI DokavALo naLa gayo. ra91ll ane vaLI vicAryuM ke, hA hA gADha vanamAM anAtha sUtelI evI ANIne jo siMha athavA vAgha khAze to tenI kaI gati thaze ? ra9rI AthI jyAM sudhI sUryodaya na thAya tyAM sudhI huM priyAnuM rakSaNa karyuM ane savAranA icchA mujaba rastA vaDe A jAo. ll29all paDelA arthanI jema te ja pagalA vaDe naLa pAcho pharyo ane bhUmi upara ALoTatI damayaMtIne joIne vicAryuM. ra94 are ! naLarAjAnI strIonuM sUryane nahi jovApaNuM adbhuta che ! (tathI ja) hA ! hA ! ekavastravALI damayaMtI vanamAM ekAkinI sUve che. (ahIM vyaMgamAM A prayoga karyo che.) //ra9pa kharekhara, mArA karmanA doSathI A vanamAM pharanArI thaI. jIvato paNa marelo hatAza huM zuM karuM ? ||29ll nAtha hote chate paNa anAtha jevI, mada vagaranI hovA chatAM madavALAnI jema bhUmi para sUtelI paNa jovAyelI A naLanA pralayane mATe na thAo. //ra97I duSTa evA mArA vaDe jaMgalamAM ekalI tyAga karAyelI jAgelI mArI spardhAnI jema prANo vaDe paNa tyAga karAze 298 tethI pativratA evI ANIne chetarIne huM jaIza nahi. mAre sukha ke duHkha AnI sAthe ja ho. ll199ii athavA seMkaDo duHkhathI vyApta evA jaMgalamAM jema jIva potAnA karmanA phaLane anubhave tema ekalo ja kaSTone huM anubhavuM. ll300lii vaLI cheDA para lakhelA mArA Adezane joIne vAMcIne) svajananA sthAnane meLavIne devInI jema A sukhane pAmo. ll301// A pramANe vicArIne tyAM rAtri pasAra karIne damayaMtIne jAgavAnA samaye naLa aMtardhAna thayo. l302 priyanA AgamanamAM kuMkumano raMga dhAraNa karyo hoya tema pUrva dizAmAM prakAzanI veLAmAM (savAramAM) damayaMtIe svapna joyuM. 303ii maMjarIthI vikasvara phaLavALA AMbAnA jhADa upara huM caDI gItanI prItamAM vaza rahenArI bhamarInI jema tenA phaLo meM khAdhAM. 304ll ekAeka jaMgalanA hAthI vaDe te AMbo ukheDAyo. tethI sArI rIte pAkelA phaLanI jema kSaNamAtramAM huM jamIna para paDI. 30pA have jAgelI, naLane na jotA ToLAthI bhraSTa thayelI haraNInI jema dizAone jotI damayaMtIe vicAryuM. ll30ko are, A mAre zuM AvI paDyuM! kharekhara mAruM bhAgye ja kopita thayuM che. je kAraNathI lakSmI vagaranAnI jema ahIM A pramANe naLe paNa mAro tyAga karyo. 30NI athavA to jo koIpaNa rIte samudra maryAdAne mUke ane jo caMdra cAMdanIne mUke to naLa paNa mane mUke. ll308 mArA premathI prerAyelAnI jema mArA mukhanA dhovA mATe pANI levA naLa kyAMya paNa gayA lAge che. 309o athavA to kyAMkathI koIka vidyAdharI AvI haze. kAmadeva jevA naLane joIne nicce ramavA mATe laI gaI haze. /310ll te ja A bhUmi che, te vana che te A vRkSo che, te UMcI zilAo che te eka nayanane AnaMda ApanAra naLa vaLI dekhAtA nathI. I311ii A pramANe ghaNAM vikalponA samUhathI vyAkula dizAo joI ane priyatamane kyAMya paNa na jovAthI svapnanA arthane teNe vicAryuM. l312ii patra, puSpo ane phaLa vaDe yukta je AMbo te naLa rAjA che. je mAruM phaLanuM khAvuM te rAjya sukhano bhogavaTo che. Il313 jaMgalanA gaMdhahasti vaDe je AMbo mULamAMthI ukheDAyo. te ja bhAgyanA yogathI naLa rAjAne rAjyathI bhraSTa thavA rUpa viplava thayo. 314o je AMbA uparathI paDI te priyathI viyoga thayo. A svapna anusAra priyanuM darzana huM durlabha jANuM chuM. l31pA. tyArabAda mukta kaMThe damayaMtIe rovAne mATe AraMbha karyo. svabhAvathI bIkaNa strIone ApattimAM dhIraja kyAMthI ? 31kA hA, hA nAtha ! tamArA vaDe huM kema tyAga karAI ? zuM tane bhArarUpa hatI ? sarpane kyAre paNa potAnI kAMcaLI zuM bhArarUpa thAya kharI. ll317ll o vanadevatA ! tamane dIna evI huM prArthanA karuM chuM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI papa ke, prasanna thaIne jaladIthI mArA pati athavA teno mArga mane batAvo. 318 he pRthvI ! pAkelA vAlukaphaLanI jema tuM phATI jA. jethI tArA bhUgarbhamAM pravezIne pAtALane prApta karIne huM parama zAMtine pAmuM. Ii319ii paDatA evA AMsunA samUha vaDe A pramANe vilApa karatI teNI AMkhorUpI nIko vaDe vana vRkSone siMcatI hatI. Il32l tapelI zilA para taraphaDatI mAchalInI jema prajavalita (dedIpyamAna) virahAgni vaDe naLa vinA kyAMya paNa teNI nivRttine na pAmI. //321al jaMgalamAM bhamatI vastranA cheDA para akSarone joIne priyanI prAptinI jema khuza thayelI, vikasita netravALI evI teNIe (akSarone) vAMcyA. ll32rA ane vicAryuM ke, zarIra vaDe ja mane mUkIne priya gayo che AdezanA bahAnAthI mana mArI pAse mUkIne gayA che. ||323 garano Adeza jema alaMdhya che. tema mAre patino Adeza paNa alaMdhya che. je pramANe kahelA Adezane dhAraNa karanArIne AlokamAM dUSaNa nathI. [324! pati vinAnI strIone sAsaravAsa parAbhavane mATe che, tethI nizaMkapaNe bhartAranI AjJAthI pitAne tyAM jAuM. //32pA e pramANe nizcaya karIne dakSiNa dizAnA vaTavRkSa tarapha naLanA akSarone naLanI jema mAnatI teNI cAlI. 3rako agninI sanmukha bIkaNa jema na jAya tema bhUkhathI vikarALa ane paththarane paNa khAvAnI icchAvALA siMho paNa teNInI najIka AvatA nathI. /327ii potAnA paDachAyAne paNa pratispardhI hAthInA bhramathI sahana nahi karanAra evA bhaya pAmelA hAthIo siMhaNanI jema dUrathI ja teNIno tyAga karatA hatA. (pAse nahotA AvatA) li328 dAvAnalane zAMta karavA meghanI vRSTi Avazyaka che. AkAzamAM vAdaLA baMdhAya e pUrve ja arthAt vRSTi thAya te pUrve damayaMtInI dRSTirUpI vRSTi vaDe sparzAvela te dAvAnala paNa zAMta thayo. tethI ja jANe TharelA dAvAnaLanA dhUmADAnA goTAothI dhUMdhaLuM thayeluM AkAza hajI paNa kALApaNAne dhAraNa kare che. li329 phaNAnA ADaMbara vaDe pRthvI upara dhAraNa karelA chatranI jema jeo zobhatA hatA te sarpo, nAga jenAthI damana karAya tevI jhIpaTo nAmanI vanaspatinI jema jeNInI (damayaMtInI) najIka AvatAM nahotAM. /337ll bIjA koI paNa upasargo teNIne mArgamAM upadrava karatA nahotA. kema ke strIono aMgarakSaka pativratApaNuM che. ll331// bhIlaDInI jema vikharAyelA chUTA vALavALI, jaladevInI jema sarva aMge parasevAnA pANIthI bhIMjAyelI, kema karIne prApta karelA kesaranA chAMTaNAvALI keLanI jema kAMTALA vRkSanA saMgharSathI jharatA lohInA kaNavALI, aMdhakArathI grasta caMdranI lekhAnI jema mArganI dhULathI harAyelI kAMtivALI, dAvAnalanA bhayathI bIkaNa hAthaNInI jema utAvaLe jatI, teNIe (damayaMtIe) rAjAnA moTA vistAravALA sainyanI jema vasaMta sArthavAhanA vaselA sArthane AgaLa joyo. [332, 333, 334, 33pI. ane vicAryuM ke apAra jaMgalamAMthI tAranAra mahAratha jevo sAthe ahIM prApta thayo che te kharekhara puNyano aMza che. ll33vA jeTalAmAM teNI AzvAsana pAmI, teTalAmAM to cAre bAjuthI kUtarAo vaDe jema bhUMDanA ToLAne tema coro vaDe sArtha ruMdhAyo. ||337LA yamadUta jevA te corone joIne sArthanA loko bhayathI jakaDAyelAnI jema nAsavAne mATe paNa samartha na thayA. 338 tyAre damayaMtIe kahyuM ke, are ! o sArthanA loko, Daro nahi. maMtranI jema vANI sAMbhaLIne te loko kSaNamAtramAM saMbhI (sthira thaI) gayA. ll339mA teNIe corone paNa kahyuM ke, jAo, jAo ! A sAthe mArA vaDe rakSaNa karAyo che. potAnA anarthane na karo ! I340Iii bhUtathI pIDAyelAnI jema, gAMDAnI jema, Asava (dArU) pIdhelAnI jema mAnatA te coroe te damayaMtIne gaNI nahi.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa6 sabhyatva prakaraNa l341II have dhanuSyanA TaMkAranI jema teNIe huMkAra karyo ane kAgaDAnI jema coro cAre dizAmAM palAyana thayA. 34rA sArthanA loko bolyA ke, kharekhara ! A amArA kuLadevatA che. vAgha jevA coranA mukhamAMthI amane anyathA kevI rIte kheMce ? Il343ii potAnI mAtAnI jema bhaktithI teNIne namIne sArthavAhe pUchyuM, he mAtA ! tuM koNa che ? kema vanamAM bhame che ? 344o bhAI jevA te sArthavAhane damayaMtIe paNa potAno sarva vRttAMta janmathI AraMbhIne kahyo. 34pI te paNa bolyo ke, he devI ! mAtA ane benanI jema tuM pUjya ja che. vaLI damayaMtI temaja naLanI patnI, zrAvikA ane satI eTale vizeSa pUjya che. 34vA ane vaLI corane nasADavAthI upakArathI kharIdAyelo chuM, tethI te pavitra strI mArA AvAsane pavitra kara. huM tAro deNadAra chuM. ll347ii A pramANe kahIne damayaMtIne potAnA AvAsamAM laI gayo. sArthavAhe devatAnI jema teNIne pUje che. 348 A bAju gaMdhahastinI jema atyaMta ghana garjArava thayo. pUjA avasare thatA vAjiMtra nAdane damayaMtIe : yAda karyo. l349o te vakhate pRthvI ane AkAzanA aMtarane pUrato evo meghano aMdhakAra prasaryo damayaMtIe vicAryuM ke, jinendra bhagavAnanI dhUpa pUjAno uThelo dhUmADo che. 35lii ane vIjaLInA nRtyanA ATopane joIjoIne damayaMtIe tyAre arihaMtanI vAraMvAra bhamatI AratInuM smaraNa karyuM. ll351ii damayaMtI vaDe saMvegarasanA pUra vaDe paramAtmAnI pUjAmAM potAnA cittanI jema meghavRSTinA jaLa vaDe raja vagaranuM thayeluM pRthvItala jovAyuM. l3parI tyAre tyAM traNa rAtrI sudhI akhaMDa dhAravALI vRSTi thaI. dharmasthAnamAM rahelAnI jema teNI zubhadhyAnamAM rahI. 353 varasI varasIne thAkI gayelAnI jema megha rahe chate (baMdha thaye chate) tajyo che sArtha jene evI damayaMtIe pharI mArgamAM prayANa karyuM. 354ll viyoganA pahelA divasathI ja upavAsa Adi tapamAM lIna evI teNIe niravadya evA phaLa vaDe prANone TakAvyA. 3papA baLatA dAvAnalavALA parvatanI jema kAMIka pILA varNavALA vALa che jene evo, vIjaLIvALA vAdaLanI jema bhayaMkara talavAra che hAthamAM jene evo, mukharUpI bakholamAMthI nIkaLatA sApa jevI jIbhavALo, sAkSAt bhayAnaka rasanI jema atizaya bhayaMkara rUpavALo, gADha aMdhakAranI jema kALA vAghanA cAmaDAne paherelo, jANe bIjo yamarAja hoya tevA rAkSasane teNIe tyAM joyo. ||35-357-358 rAkSase paNa teNIne joIne kahyuM ke, he zubhe ! Aje huM tane khAIza. kema ke sAta rAtrinA upavAsavALo kSAmakukSivALo (bhUkhathI UMDA peTavALo) huM bhUkhyo chuM. upalA duHkhathI saMbhaLAya tevA vacana sAMbhaLIne du:khethI joI zakAya evA tene joIne DarelI paNa damayaMtI bairyanuM AlaMbana laIne bolI. 360 kharekhara janmelAnuM mRtyu nice che. akRtArthane teno bhaya hoya, paraMtu janmathI AraMbhIne zreSTha evA arihaMtanI bhaktithI kRtArtha thayelI mane te bhaya nathI. 361ii vaLI duHkhathI chUTavA mATe duHkhathI pIDAyelI huM maravAnI prArthanA karuM chuM. naLanA viyogarUpI agnithI baLelA aMgavALI evI mane tuM sukhethI khA. /362ll mArA vaDe A AtmA tane arpaNa karAyo che. tethI vilaMba karIne saryuM. kAraNa ke du:khonI jalAMjali maraNa vinA nathI. ll363ll paraMtu parapuruSanA hAtha vaDe kyAreya huM sparzAI nathI ane khAto evo te sparzIza tethI mane marmapIDaka kaSTa thaze. //364ll te sAMbhaLIne teNInA sattvathI vismita thayelA rAkSase kahyuM, huM khuza thayo chuM. he kalyANI ! tAruM zuM priya karuM. 36pA teNIe kahyuM ke, tuM khuza thayo che ane kaMI paNa jANe che to sAcuM kahe ke, mane priyano saMgama kyAre thaze ? 36kA vibhaMga jJAnathI vicArIne rAkSase teNIne kahyuM ke, pravAsanA divasathI bAra varSanA
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI chellA divase samudramAM lakSmInI jema pitAnA gharamAM rahelI tane tyAM svayaM AvelA priya sAthe saMga thaze. 337-398 vaLI, bIjuM jaMgalamAM kleza pAmIne saryuM. te kalyANI ! karasaMpuTamAM dhAraNa karIne kSaNamAtramAM tArA pitAnA ghare huM mUkI dauM. ll399iaa teNIe kahyuM, parapuruSanI sAthe huM kyAre paNa jatI nathI. priyano saMga kahetA evA tArA vaDe mArA upara upakAra karAyo che. ll370bIjuM bolavA vaDe saryuM. tuM jA, tAro mArga kalyANakArI thAo. have te potAnuM rUpa pragaTa karIne teNIne namIne khuza thayelo te gayo. Il371. priyanA saMgamanA nirNayane jANIne damayaMtIe paNa zIlarUpI rAjAnA aMgarakSaka jevA abhigrahone karyA. ll372aa prANezvaranA meLApa sudhI huM AbhUSaNa, aMgarAga, tAMbUla, lAla vastrane ane vigaIone grahaNa karIza nahi. 373. have mArgamAM jatI damayaMtI eka parvatanI guphAne prApta karIne varSARtu pasAra karavAne mATe maharSinI jema tyAM rahI. II374ll guphAmAM rahelI teNIe vicAryuM ke, arihaMta paramAtmAnI pUjA vinA pANI pIvuM paNa sAruM (yogya) nathI to phaLanuM bhojana to kyAMthI ? Il37pItyArabAda damayaMtI mATInA zAMtinAtha bhagavAnanA biMbane svayaM nirmANa karIne paDelA puSpo vaDe svayaM trikALa pUjA karatI hatI. 37kA sAthenI aMdara te mahAsatIne na jotA, sArthavAha paNa cAre bAju zodhato te ja giri guphAmAM Avyo. 37LI samAdhipUrvaka zAMtinAtha bhagavAnanA biMbanI pUjA karatI kSemakuzaLa tyAM rahelI damayaMtIne joI. ll378) tyAra pachI tenA dharmadhyAnane jovAnA kautukathI vikasvara AMkhavALo evo te tyAM ja vAramAM dvArapALa jevo rahyo. 379o. have pUjA ryA pachI amRtanA rasa sarakhI vANI vaDe jaldIthI svAgata karIne teNIe sArthavAhane kahyuM. //380 tyAre te AlApane sAMbhaLIne najIka rahelA keTalAka tApaso cAtaka jema varasAdanA pANIne pIvA mATe Ave, tema AvyA. ll381 pRthvItalane kUTavAne mATe jANe hoya tema cAre bAjuthI mudugaranI jevI dhArAo vaDe varasAda varasyo. 38rA bhayaMkara bANa jevA dhArAdhAra megha vaDe tADana karAyelA tApasI yuddhamAM bhAMgI paDelA subhaTanI jema kaI dizAmAM javuM? e pramANe vyAkuLa thayA. Il383ll tevA prakAranI avasthAmAM rahelA teone joIne karuNAthI damayaMtIe kahyuM ke, he Daro nahi, Daro nahi ! huM varasAdathI tamAruM rakSaNa karIza. 384 satIvratamAM prApta karI che rekhA jene evI ANIe (damayaMtIe) tyArapachI te tApasonA utkarSane kheMcavA (AkarSita karavA) sAMkaLa rU5 rekhAne gherAvAnI jema karI. ll38pA mana-vacana ane kAyAthI jo huM zIlavatI chuM, to he megho ! RSimaMDalanA kuMDALAthI bahAra varSo. 38DA tyArabAda DhAMkelAnI jema varasAdano leza paNa tyAM na paDyo. vaLI tenI bahAra paththaro paNa pANInA samUha vaDe taNAvA lAgyA. ll387ii pRthvIno jANe ke aMboDo hoya evo snigdha AMjana samAna kAMtivALo parvata vAdaLathI pANInI dhArA vaDe dhovAyelo zobhavA lAgyo. l388aa vALamAM nAMkhelI vacce vacce pragaTa puSpovALI mALAnI jema, vaLI te parvatamAM vacce vacce pANIthI bharelI evI guphAo zobhatI hatI. 389 svayaM te zIlanA prabhAvane joIne tyArapachI sarve bolyA ke A rU5, A zakti manuSyanI strInI saMbhavatI nathI. 39olii vasaMta sArthavAhe mahAsatIne pUchyuM ke, he zubhe ! bhaya vinAnI tuM jaMgalamAM paNa kayA devane ArAdhe che ? ||391ii. teNIe paNa tene kahyuM ke, A arihaMta paramezvara deva che. huM nitya AnI ArAdhanA karuM chuM. tenA prabhAvathI mane bIka lAgatI nathI. ll392 gItArtha AcAryanI jema zuddha buddhivALI teNIe vistArapUrvaka saMpUrNa ahiMsAmaya evA arihaMta paramAtmAnA dharmane kahyo. 393l laghukamitAthI sArthavAhe paNa te dharmane
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa8 samyaktva prakaraNa sAMbhaLIne grahaNa karyo. dharmanA lAbhathI teNe manuSyajanmane kRtakRtya mAnyo. 394o teNInA dharmanA pratyakSa phaLane svayaM joIne tApasoe arihaMta paramAtmAno dharma svIkAryo. uttama dharmamAM kone Adara na thAya ? ll39pI potAnA dharmano tyAga karavAmAM vivekIone abhimAna na hoya. khajUra khAvAvALAne zuM khoLa khAvo ruce ? li396ll have bhaktibhAvavALA sArthavAhe paNa gurunI jema damayaMtInI upAsanA karavA mATe tyAM ja zreSTha nagarane sthApyuM. 397ii pAMcaso tApaso tyAM bodha pAmyA hovAthI pRthvI para te nagara tApasapura nAme prasiddhine pAmyuM. ll398 temAM buddhizALI sArthavAhe zrI zAMtinAtha bhagavAnanuM atyaMta vizALa maMdira jANe ke bIjo kailAsa parvata hoya tevuM karAvyuM. ll399o arihaMta dharmamAM rakta evA sArthavAha, bIjA vaNiko temaja tApaso sukhapUrvaka tyAM ja rahyA. ll40All te ja parvatanA zikhara upara madhyarAtrie damayaMtIe sUryanA prakAzane khajUA jevo karato evo divya prakAza joyo. ll401ii jema cAre bAjuthI pakSIonI jema UDatA ane paDatA deva, asuro ne vidyAdharone AkAzamAM teNIe joyA. I40rA vAdaLane joIne jema mora UMcA mukhavALA thAya, tema saMbhramathI duMdubhinA nAda vaDe nidrA rahita thayelA sarva nagarajano uMcA mukhavALA thayA. I403 tyAre vaNiko, sArthavAha ane tApasonI sAthe A zuM haze? e pramANe jijJAsAvALI damayaMtI parvata upara caDI. ll404l deva ane asuro vaDe kevaLajJAnanI utpattino mahimA karAtA evA siMhakesarI munine teoe joyA. ll40pA tyAra bAda te munine pradakSiNA karIne ane praNAma karIne teonI AgaLa nAyakanI pAse jema sevako bese tema beThA. I40kA te muninA guru yazobhadra nAmanA tyAre tyAM AvyA. te paNa tene namIne beThA. kevaLI evo ziSya paNa sevavA yogya che. ll407thI adharmarUpI caMdrane prasavAmAM rAhu samAna, mokSasukhanI sAkSI samAna, bhavarUpI vanane bALavAmAM pAMDava samAna evA dharmane kevaLajJAnIe upadezyo. I408 he bhavyo ! bhavarUpI araNyamAM bhamatA bhavyone ahIM dharma sAmagrI durlabha che. tene prApta karIne dharmamAM hamaNAM udyama karo. Pl409aaaaN gurunA vyAkhyAnarUpI samudramAM zraddhArUpI chIpamAM potAnA AtmAne sthApo. jethI svakarma vivararUpI svAti nakSatramAM muktAtmApaNAne pAme. II410 have je damayaMtIe kahyuM, te tevA ja prakAranuM che ke nathI, tema zaMkAzIla kulapatine te kevaLajJAnIe kahyuM. //411il he kulapati ! tame zaMkA na karo. kema ke damayaMtI jaina dharmanI zreSTha upAsikA che. teNInI A vANI sAMbhaLelA kRtanA rahasyavALI che. anyathA nathI. 41rA rekhA doravA vaDe meghathI rakSaNa karAyuM. A tamone sArI rIte joIne khAtrI karI che ane ANI vaDe corothI sArtha paNa huMkAro karavA mAtrathI rakSaNa karAyo. II413 ANInA pativratapaNA vaDe ane dharmaniSThAthI zUnya jaMgalamAM paNa paDakhe rahenArA devatA sukhane karanArA thayA. ll414o eTalAmAM AkAzane prakAzita karatA sUryanI jema koIka deve AvIne munine ane damayaMtIne namIne A pramANe kahyuM. 41pa he mAtA ! tapovanamAM baLato tejano puMja hoya tevo A kulapatino karpara nAmano huM ziSya hato. paMcAMgI mukhya tapane tapatA evA mane vacanathI paNa vananA tapasvIoe abhinaMdana ApyA nahi. ll419-417ii. tethI teonA apamAnathI krodha vaDe parAdhInanI jema siMha jema guphAmAMthI tema tapovanamAMthI huM bahAra nIkaLyo. ll418 rAtrimAM gADha aMdhakArathI rUMdhAyelI AMkhavALo aMdhanI jema jato acAnaka parvatathI paDatA paththaranA khaMDanI jema kyAMka uMDA khADAmAM huM paDyo.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI //419o narakamAM nArakanI jema tyAM guphAmAM bhAMgelA dAMtavALo huM atyaMta pIDA vaDe sAta divasa rahyo. I42lii tApasoe aniSTa vArtAnI jema mArI koIe vAta paNa na karI. jema vyAdhi gaI hoya tema huM gaye chate vizeSa prakAre teo khuza thayA. 421ii tethI teo tarapha mArA krodharUpI baLatA agnimAM teonI avagaNanA ghInI Ahuti jevI thaI. 422aa anaMtAnubaMdhi krodha vaDe durmanavALo huM maryo. te ja tApasonA araNyanI guphAmAM sApapaNe utpanna thayo. //423ll kyAreka tamane DaMsavA mATe UMcI phaNAvALo huM duSTAtmA doDyo. tamArA vaDe namaskAra maMtra bolAyo. te mArI gatine rokanAra thayo. arthAt huM thaMbhI gayo. II424l. mArI zakti naSTa thatAM zAMtine mATe huM koI eka guphAmAM rahyo ane tyAM jIvonA mAMsa vaDe meM jIvana nirvAha karyo. //425ll he mAtA ! eka vakhata pUrve varasAda varasI rahyo hato, tyAre tApasonI AgaLa abhUta dharmane batAvatAM meM tamane sAMbhaLyA. //42ko je koI dayA vagarano ane kura karmane karanAro jIvane haNe che, te araNyamAM mArgabhraSTa thayelAnI jema saMsAramAM bhame che. (427LI te sAMbhaLIne meM vicAryuM ke, haMmezAM jIvahiMsAmAM rakta, dayA vagarano sarpa evo huM kaI durgatimAM jaIza ? I428 jaTArUpI muguTane dhAraNa karatA tApaso mArA vaDe kyAMka paNa joyA che, ema UhApoha karatAM mane jAtismaraNa thayuM. I42thI jANe ke arIsAmAM pratibiMbane joto houM tema pUrva janmanA samagra vRttAntane meM sAkSAt joyA. 438ll tyArabAda utpanna thayelA vairAgyavALo potAnA AtmAne niMdA karatA evA buddhimAna RSinI jema anazana svIkArIne huM marI gayo. //431ii he mAta ! tamArA prabhAvathI huM kusumasamRddha vimAnamAM saudharma devalokamAM puSpa jevI kAMtivALo uttama deva thayo chuM. l43rA he mAtA ! tamArA dhArmika vacanane jo tyAre sAMbhaLyuM na hota to koNa jANe che ke huM kaI durgatimAM gayo hota. 433ll avadhijJAna vaDe hamaNAM he mAtA ! tamane ahIM rahelA jANIne dharmadAtrIne namaskAra karavA mATe tamAro ziSya huM ahIM Avyo chuM. I434ll mane hamaNAM AjJA karo, huM zuM karuM ? tyAre damayaMtIe kahyuM ke, huM kalyANane karanAra ! tuM dararoja arihaMtanA dharmane kara. 43pI te tApasIne prItipUrvaka sArI rIte bolAvIne prathamathI ujvala evA teNe samagra pUrvanA kopanI kSamApanA karI. I43kI bilamAMthI te sarpa saMbaMdhI phaNAne kADhIne parvatane viSe laTakAvIne kahyuM. koI paNa buddhizALI vaDe kopa na karavo joIe. ll437ii he ho ! kopanA A vipAkane vAraMvAra juvo. tapane tapatA dehavALo paNa karpara tApasa sarpapaNuM pAmyo. l438 bhaimIthI (pratibodha pAmIne) pahelA zrAvaka thayelA kulapatie ziSyanuM vRttAMta joIne sAdhunI pAse tyAre vrata yA.... II439o kevalI bhagavaMte paNa tene kahyuM. mArA je guru zrI yazobhadrasUri ma. che, te vratane Apaze. I44ll Azcaryacakita locanavALA kulapatie pharIthI kahyuM ke, he bhagavaMta ! kayA vairAgyanA yogathI Ape vratane grahaNa karyuM ? I441 tyAre kevali bhagavaMte kahyuM ke, kauzala dezanuM rAjya naLano nAno bhAI kubera kare che, teno huM naMdana chuM. I44rA A bAju bhaMgA nagarI ane teno rAjA kesarI, tenI putrI baMdhumatI, teNe teNIne mane ApI. //443. tyAM jaIne pitAnI AjJAthI huM teNIne paraNyo. kAmadeva jema ratinI sAthe tema huM teNInI sAthe cAlyo. 444ll tArAonI sAthe jema caMdramA tema ghaNA ziSyothI parivarelA dharmane batAvatA A guru vacamAM mArA vaDe jovAyA. //44pItyAM te munirAjane kalyANakArI bhaktivALA meM vaMdana karyA. karNarUpI mRgalIne khuza karanAra gIta jevA vyAkhyAnane meM sAMbhaLyuM. ll44lA vyAkhyAnanA aMte meM potAnA jIvitane gurune pUchyuM arthAt AyuSya pUchyuM. zrutanA upayogathI jANIne temaNe pAMca divasanuM kahyuM. 447lii tyAre meM vicAryuM
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakratva prakaraNa ke pramAdavALA mane dhikkAra thAo. manuSya janmane pAmIne huM hArI gayo. ujvaLa evA dharmane meM karyo nahi. II448 gurue kahyuM ke, he vatsa ! zoka na kara. haju paNa vrata Acara. eka divasanI paNa dIkSA sarva pApane kSaya karanArI che. ll449 tethI temanI pAse pravrajita thaIne temanI (gurunI) vANIthI parvatanI pAse AvIne zukladhyAnAgnimAM ghAtikarmo bALyAM ne kevaLajJAna prApta karyuM. ll45ll A pramANe teone kahIne kRtArtha evA siMhakesarI muni yogano virodha karI zeSa karmone khapAvIne nirvANa pAmyA. 451II have deva, dAnava, mAnavoe te siddha thayelA jIvanA zarIrane caMdana agarUnA lAkaDAnI citAmAM agnisAt karyuM. para// sArA cAritravALAnI gati sArI thAya. tethI kulapatie siddhigati pAmavA mATe gurunI pAse cAritra svIkAryuM. ll453ll tyAre te gurunI pAse damayaMtIe paNa yAcanA karI. te trAta ! zAzvata sukhane ApanAra evA vratane mane paNa Apo. ll454o gurue kahyuM : he kalyANakArI ! vratanI yogyatA haju tArAmAM nathI; kema ke tAruM bhogAvalI karma haju gADha vidyamAna che. II4papA have savAra thaye chate parvatathI utarIne gurue tApasapura nagarane caraNo vaDe pavitra karyuM. pachI zarIrane nahi zaNagAranArI, atimalina vastravALI, jitelI indriyavALI evI damayaMtI muninI jema sAta varSa tyAM rahI. II457ll guphAnI najIkamAM rahelA koIka musAphare damayaMtIne kahyuM ke : he damayaMtI ! A sthAnamAM tArA patine meM kAle joyo hato. ll458ii te vacananA zravaNathI premathI vikasvara AMkhavALI damayaMtInuM zarIra romAMcita thayeluM kamaLanA nAlanI jema zobhavA lAgyuM. II459o priyanI vAtane kahenAra mahAbhAga kyAM che? kyAM che ? e pramANe bolatI ane cAre dizAo jotI tenA zabdanA anusAre bhayathI trAsa pAmelI haraNInI jema mahAvegavALI sarakI (doDI). ll460-461// zabdamAtrane kahIne bhUtanI jema chaLavA mATe damayaMtIne sthAnano tyAga karAvavA lAgelo evo musApharI aMtardhAna thayo. //46ro naLa ke naLanI vAtane kahenAro dUra gayelI ane premarUpI vAhana para ArUDha thayelI damayaMtIe kyAMya paNa na joyo. 463 tyArabAda teNIe vicAryuM ke te ja guphAmAM huM pAchI jAuM dharmakaraNImAM kRtArtha evA divaso tyAM pasAra thAya che. II464ll A pramANe vicArIne pAchI pharI paNa mArgane nahi jANatI jeno pAra na pamAya evA apAra gADha jaMgalamAM AvI caDI. ll4upAya tethI duHkhIyArI tyAM cAle che. UbhI rahe che, mUccha pAme che, raDe che. moTethI vilApa kare che, viSAdane pAme che, bese che, A pramANe vidhura thayelI te aneka kriyAone kare che. potAnA duHkhanA bhAgathI pazuone paNa teNIe raDAvyA. ll437-46thI tyAre sAkSAt jANe ke yamanI vadhU jevI rAkSasIne teNIe joI ane rAkSasI bolI : he sArA zIlavALI bhUkhI thayelI, huM tane hamaNAM khAIza. Il468 pairyapUrvaka damayaMtI bolI ke huM mana-vacana-kAyAthI traNe prakAre) jo satI houM to tuM rAkSasI nathI. tArA manoratho vaDe tuM nAza pAma. 469 jo mArA hRdayarUpI maMdiramAM arihaMta paramAtmA haMmezAM che, to te rAkSasI nathI. tArA manoratho vaDe tuM nAza pAma. II47All potAnA gurunI jema jo meM sugurune ja dhAraNa karyA hoya to tuM rAkSasI nathI. tArA manoratho vaDe tuM nAzane pAma. II471// sarva prakAre jo gRhastha evI paNa huM samakitadhArI che, to te rAkSasI nathI. tethI tArA manoratho vaDe ja nAzane pAma. ll47rI A pramANe tenA vacano vaDe rAkSasI paNa akRtyathI pAchI pharI. kema ke satIonA vAkyo maMtrone paNa oLaMgI jAya che. I473 jema grISma RtunI zobhA (garamI) duHkhethI sahana
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI G thAya, tema satIvratapaNAnA AtApamAM indrajAlathI karelI hoya tema te rAkSasI adRzya thaI. 474o AgaLa jatI damayaMtIe agninA kaNa sarakhI retIvALI, aMgArA jevA paththarovALI, dhUmADAvALI nadIne joI. ll47pI mAravADanI sakhInI jevI pANI vagaranI nadIne joIne atizaya tarasathI AkrAnta thayelI, tApathI thAkelI teNIe A kahyuM. 476o jo pavitra, satya bolanArI ane ahaMndu dharmanI ja rAgI ane satI houM to ahIM amRtanI dhArAne anusaranAra pANI pragaTa thAo. I477ii A pramANe pratijJA karIne teNIe paganI pAnI vaDe pRthvIne prahAra karyo. phUTelA nALavALA kUvAmAMthI pANI uchaLe tema pANI uchaLyuM (pragaTa thayuM). II478 tyAre tyAM sudhAkuMDa jevuM adbhuta pANI thayuM. amRtane pIne amarInI (devI) jema teNIe te pANI tRpti thAya tyAM sudhI pIdhuM. ll479ll pharI paNa sAkSAt jANe vanadevI hoya evI jatI damayaMtI parizramathI vaDanA vRkSanI nIce beThI. ll48ll. tyArabAda bhramaNa karatA keTalAka sArthanA mANaso vaDe damayaMtI jovAI ! ane kahyuM, he kalyANakArI ! raMbhA jevA rUpavALI tuM koNa che ? I481// teNIe kahyuM ke, sArthathI chUTI paDelI, jaMgalamAM pharatI huM manuSya chuM. tethI te musApharo, mane tApasapurano mArga batAvo. Al482aa teoe kahyuM ke, savAramAM uThIne tuM pazcima dizA tarapha jaje. sAthe jato sUrya tane mArga batAvaze. 487ll utsuka evA ame pANI laIne sArtha tarapha jaIzuM. sArthamAM javAnI icchA hoya to Ava athavA tane iSTa evA koIka nagaramAM tuM rahe. I484tyArabAda teonI sAthe teNI gaI ane dhanadeva sArthapatie teNIne joIne pUchyuM ke, huM kalyANakArI ! tuM koNa che ? ane A vanamAM kema ? I48pA damayaMtIe kahyuM ke, te kalyANakara ! huM vaNika putrI chuM. pitAnA gharamAM jatI, rAtrimAM nidrAmAM sUtelI pati vaDe A jaMgalamAM tyAga karAyelI chuM. //486o bhAI jevA tamArA mANasonI sAthe ahIM AvI chuM. teNe kahyuM ke, he putrI ! tuM Dara nahi. hamaNAM AzvAsanavALI thA. ll487thI nirmaLa manavALI ! karaMDIyAmAM mUkelA puSpanI jema prayatnapUrvaka sukhethI tane acalapura laI jaIza. I488 snehALu evo te teNIne putrInI jema vAhana upara besADIne cAlyo ane madhyAhna kuMjamAM koIka jharaNA pAse rahyo. I48thI tyAM rahIne sukhapUrvaka rAtrimAM vidhipUrvaka damayaMtI sUtI. tyAM parameSThi mahAmaMtrane bolatA koIkane teNIe sAMbhaLyo. 490|| have teNIe sArthapatine kahyuM ke, namaskAra mahAmaMtrane bolanAra te mAro sAdharmika che. tethI he tAta ! te sAdharmika mane batAvo. II491 gurunuM vAkya jema oLaMgavA yogya nathI, tema teNInA vacanane bahumAna karato zraddhALu dhanadeva paNa teNInI sAthe gayo. 49rI tyAM te baMne vaDe taMbumAM rahelo te sAdharmika AnaMdathI caityavaMdanA vaDe jinezvarone vaMdana karato jovAyo. 493 Ane puNyano aMtarAya na thAo e pramANe te baMne jaNAe AziSa ApyA ane tenI anumodanA karatAM adbhuta puNya upArjana karyuM. 494 indranIlanI jema kholelA paTamAM rahelA pUjAyelA arihaMta paramAtmAnA biMbane joIne bhaktipUrvaka te baMnee paNa vaMdana karyuM. 49pA have paramAtmAne vaMdana karelA ane ucita kriyAne karI che jeNe evA te sAdharmikane damayaMtIe pUchyuM ke, he mahAsattvazALI ! tamArA vaDe kayA tIrthAdhipatine pUjAya che ? Il49lA teNe paNa kahyuM ke ogaNIsamA mallinAtha bhagavAna thaze. te kalyANI ! A paramAtmAnI pUjAmAM vizeSa kAraNane tane kahuM chuM. 49zA ahIMyA kAMcI nAmanI prasiddha nagarI che. teno huM vepArI chuM. tyAM eka vakhata jJAnI evA dharmagupta mahAmuni padhAryA hatA. I498 rativallabha nAmanA udyAnamAM samosaryA. bhaktithI temane meM vaMdana karyA ane
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ uR samyaktva prakaraNa AdarapUrvaka temanI sevA karI. 49hA temane pUchyuM ke mAro mokSa kyAre thaze ? jJAnano upayoga mUkIne temaNe kahyuM, tuM devalokamAMthI cyavIne mithilA nagarImAM prasannacaMdra rAjA thaIza. 1pa00nA ogaNIzamA mallinAtha bhagavAnanA vacano vaDe bodha pAmIne vratane grahaNa karIne kevalajJAnane pAmIne mokSane meLavIza. //pa01I tyArathI AraMbhIne he bhadra ! huM paTamAM rahelI mallinAtha bhagavAnanI pratimAne atyaMta bhaktipUrvaka haMmezAM ArAdhanA karuM chuM. /502aa e pramANe sadharmiNI evI damayaMtIne potAnA vRttAMtane kahIne te sAdharmike kahyuM ke, potAnA vRttAMtane kahevA vaDe mArA upara anugraha karo. pa03 vaLI AMsuthI bhIMjAyelI AMkhavALA dhanadeve teNInA mukhathI jema sAMbhaLyo hato tema samasta vRttAMtane tene (sAdharmikane) kahyo. II504o tyAre duSkarmanI jema damayaMtIe AMsuonA samudAyane mUkyo. kulInapati jema maryAdAne na mUke tema karma maryAdAne oLaMgatuM nathI. pa0pI tyAra pachI teNInuM duHkha potAnAmAM saMkrama thayuM hoya tevI avasthAvALA teNe paNa damayaMtIne kahyuM, zoka na kara. je kAraNathI bhogavyA vinA karma jAya nahi. //507ll have sArtha acalapura nagarane prApta thaye chate damayaMtI rahI. dhanadeva teNIne pUchIne Icchita sthAne gayo. //507thI AzcaryathI nagaranI nArIo vaDe jaladevInI jema jovAtI, tRSNAthI Atura evI damayaMtI nagaranI najIkanI vAvaDImAM peThI. //508 tyAre pANImAM caMdanagho vaDe teNIno DAbo paga grahaNa karAyo. niHsahAya evI abaLA konA vaDe parAbhava na pAme arthAt badhA ja teno parAbhava kare. ll509 maMtra bolI gArUDIka jema sApanA jherathI choDAve tema traNavAra parameSThI mahAmaMtrane teNI bolI te ja kSaNe caMdanaghonA mukhamAMthI teno paga nIkaLyo (chUTI gayo.) I51 ll have tyAM teNI pANI pIne haMsInI jema vAvaDImAMthI bahAra nIkaLI. medavALI evI te vAvaDInI parasALa (pALa) para beThI. pa11// zatrurUpI sarpa mATe garuDa samAna RtuparNa rAjA tyAM che ane tenI nAmathI ane arthathI caMdrayazA patnI che. pa1ra/ teNInI dAsIe tevI avasthAmAM rahelI teNIne devInI jema joI. rajathI kharaDAyelo maNi zuM maNi nathI ? arthAtu che ja. raja dUra thAya eTale maNi prakAza Ape. I513ii AzcaryathI cakita mukhavALI dAsIe potAnI svAminIne kahyuM ke, he devI ! nagaranI devI jevI eka strI bahAra che. //pa14o have devI vaDe teNIne (damayaMtIne) lAvavAne mATe te dAsIo Adeza karAI. kharekhara tyAre ja IndrANInI nAnI bahena jevI teNIne lavAI. //pa1paNa te caMdrayazA rANI puSpavatInI bahena che, paraMtu bhUmI A mArI mAsI che tema tene jANatI nathI vaLI caMdrayazA paNa jANatI nathI ke bhamI mArI bhANejI che. bALapaNamAM eka ja vAra bhaimIne joyelI hovAthI tene oLakhavA mATe caMdrayazA paNa samartha na thaI. pa16-51thI paraMtu caMdrayazA zarUAtathI ja putrInI jema teNIne jotI hatI. pUrvajanmanA saMbaMdhamAM nipuNa evuM mana A lokanA saMbaMdhamAM kema na thAya ? //pa18 te caMdrayazA rANIne joIne damayaMtI paNa potAnI mAtAnI jema snehathI zreSTha prItine pAmI. pa19o tyAra pachI mananI jema dehanA abhedane vAMchatI evI te baMne caMdrayazA ane damayaMtI ekabIjAne bheTyA-maLyA. //pa2 ll snehathI azruvALI bhemI caMdrayazAnA caraNomAM namI. kuLavAnonA arthAt kulInonA vinayarUpa vratapAlanamAM zuM kahevApaNuM hoya ! //para1// have devIe pUchyuM ke, tuM koNa che ? bhaimIe kahyuM ke, huM vaNika putrI puNyarahita chuM. he mAtA ! araNyamAM pati vaDe tyAga karAyelI chuM. //parA bhInA thayelA locanavALI caMdrayazAe paNa damayaMtIne kahyuM ke, he vatsA ! tuM mAre pahelI putrI pachI caMdravatI che. paraphall eka vakhata caMdrayazAe manamAM vicAryuM ke, A putrI sarva guNo vaDe damayaMtInI jevI mane lAge che. //pa24o paraMtu teNInuM
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI ahIM AvavAnuM A avasthAmAM zuM kyAre paNa thAya ? kharekhara bharatArdhanA svAmI naLarAjAnI te patnI che. //pa2pA potAnuM rAjya paNa tenA rAjyanI spardhA karavA mATe asamartha che. vaLI, teNI ekaso cummAlIsa yojana pramANa vaDe dUra che. paravA tyAM nagaranI bahAra mahAdevInI dAnazALA che jyAM dInaduHkhIne haMmezAM nivAryA vinA dAna apAya che. pa27I eka vakhata devIne bhaimIe kahyuM ke huM yAcakone dAna ApuM. jo kyAreka paNa bhojana mATe mArA pati Ave (to mAre meLApa thAya.) //pa28 devInA AdezathI tyArathI AraMbhIne patine jovA mATe IcchatI damayaMtI rAtadivasa kaMTALyA vinA dAna Ape che. pa2A saraLa svabhAvI teNI dareka vAcakone haMmezAM pUchatI ke koI paNa kyAre paNa AvA prakArano puruSa tamArA jovAmAM Avyo che ? //pa3 ll ekavAra dAnazALAmAM rahelI teNIe visvara rIte vagADAtA DiDimapUrvaka koTavALo vaDe laI javAtA bAMdhelA corane joyo. pa31mIe teone pUchyuM ke, huM kalyANane karanArA ! AnA vaDe zuM nAza karAyuM? je kAraNathI Ane AvA prakAranI duSTa prakArarUpa vadhanI kriyA karAya che. //pa3rA teoe paNa kahyuM ke ANe caMdravatIno ratnano DAbalo coryo che. jANe ke jIvitathI kaMTALelo che. tethI teno vadha karAya che. //pa33I dIna evA te core namIne kahyuM ke he devI! mAruM rakSaNa karo. he zaraNAgata vatsala ! meM tamAruM zaraNuM svIkAryuM che. pa34 yamanA dUto jevA A, mArA jIvitane grahaNa karavAmAM tatpara che. vAyuthI haNAyelI dhajAnI jema mAruM hRdaya kaMpe che. pa3pI teNIe kahyuM, he bhadra ! karelA akRtyavALo paNa hAlamAM bhaya pAma nahi. moTA rogamAM paNa dardIne vaidya zuM jIvADato nathI ? pa36o A pramANe kahIne teNe zIlanI pratijJAne karI ane te ja kSaNe chUrIthI chedAyelAnI jema coranA baMdhano tUTyA. pa37 savAranA sUryanA kiraNonA prakAzanI velAmAM tArAo vikharAI jAya che, tema tyAre koTavALo jaladIthI vikharAI (chUTA chavAyA) gayA. //pa38 te Azcarya vaDe bolA-vAyelAnI jema rAjA Avyo. AzcaryathI vikasvara netrarUpI kamaLavALA rAjAe sAdharmika evI teNIne kahyuM. //pa39mAM saraLatA vaDe karAyeluM yogya che paNa coranI rakSA karAyelI yogya nathI. kema ke duSTane nigraha karavo ane ziSTanuM pAlana A rAjadharma che. //pa40NI potAnI rakSA karavAnI icchAvALA loko rAjAne TekSa Ape che ane cora vagerenuM damana karavA dvArA teonI rakSA thAya che. 541/ varUNa-samudrano adhiSThAtA deva jema svecchApUrvaka pANImAM rame te yogya che paNa sthalamAM rame to ayogya thAya tema jo cora vagere upara rAjA kRpA kare ane tene sajA na kare to sthalamAM vArUNInIti jevuM thAya. //pa4rA damayaMtIe kahyuM ke, he tAta ! anyAyIone ja zaraNanuM athANuM thAya. vaLI nyAyIo potAnA nyAya vaDe ja ahIM rakSaNa karAya. /pa4all he pitAjI ! dayAthI prerAyelI evI mArA vaDe A karAyuM che tethI pitA vaDe A mAro aparAdha mApha karAya. pa44o tyArabAda tenA AgrahathI rAjAe paNa corane mukta karyo. dAkSiNyatA para ArUDha thayelAne kaMI paNa duSkara nathI. //pa4pA jIvitadAnathI cora paNa te damayaMtIne haMmezAM mAtAnI jema mAnato ane dararoja namato hato. pi46ll eka vakhata damayaMtIe te corane pUchyuM ke, he bhadra ! tuM koNa che ? kyAMno che ? athavA kyAMthI Avelo che ? pa4zA teNe paNa kahyuM ke tApasonA pratibodhathI karAyelA evA tApasapuramAM vasaMta sArthavAha che, teno huM piMgala nAme dAsa chuM. pa48 jugAra vagere vyasanamAM Asakta, khAtara pADavA vaDe pApI evA meM te ja svAmInA gharamAM gharanuM badhuM ja grahaNa karyuM (coryuM). pa49o tyArabAda corelo mAla che hAthamAM jene evo
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64. samyaktva prakaraNa nAsato huM bIjA coro vaDe lUMTAyo. svAmInA drohathI meLaveluM dhana (dravya) zuM ahIM bhogavavAne mATe maLe ? (arthAt na maLe.) papA tyArapachI he mAtA ! ahIM AvIne rAjAnI sevA karavAne mATe AraMbha karyo. je kAraNathI te ja (sevA) daridratArUpI parvatane mULathI ukheDe che. papa1I eka vakhata caMdravatInA AbhUSaNano DAbalo joIne mAruM citta calAyamAna thayuM. kharekhara svabhAva baLavAna che. piparA zreNikanA hArane jema vAMdarAe coryo tema meM te DAbalo coryo. DhAMkelA sarva aMgavALo anutsuka huM nIkaLyo. //papa3/ iMgita AkArane jANanArA evA rAjA vaDe huM jaNAyo. caturAInI carcA vaDe caturo zuM nathI jANatA ? arthAt badhuM ja jANe. //papa4 rAjA vaDe Adeza karAyelA, hAthamAM che talavAra evA mANaso vaDe mUDha evo huM bAMdhIne vadhabhUmimAM laI javAto hato tyAre meM tamane joyA. papapA tamane oLakhIne meM tamAruM zaraNuM svIkAryuM. tyAre marelAne jema auSadhi thAya tevA tame thayA. papakA ane bIjuM vaLI tApasapurathI tame nIkaLI gayA bAda he devI ! deha upara viraktanI jema vasaMta sArthavAha khAtA na hatA. papaLI tyArabAda tyAMnA loko ane guruo vaDe koI paNa rIte samajAvIne sAta rAta pachI AThamA divase bhojana karAvAyo. //558 eka vakhata te sArthavAha ghaNA bhaTaNA laIne naLanA nAnA bhAI ane kauzalanA rAjA kubera pAse jaIne bheTaNA ApyA. papA te te divya bheTaNAo vaDe khuza thayelA te kubare te sArthavAhane tApasapura nagarano rAjA banAvyo. pakavA ane vasaMtazrIzekhara e pramANenuM nAma ApyuM. bhAgya anukULa hote chate lakSmI adhikAdhika thAya che. saMpakalA kubara vaDe visarjana karAyelo te potAnA nagaramAM Avyo ane tamArI jema nirmaLa dharmabuddhivALA evA teNe rAjyane dhAraNa karyuM. pakarI te sAMbhaLIne damayaMtIe kahyuM ke he vatsa piMgala ! pravajyArUpI nAvamAM besIne duHkhethI karAya tevA saMsArarUpa samudrane tara. //pakaall teNe paNa kahyuM ke, he devI ! zuM mArA evA bhAgya che ? ke siddhinA saMgamanI dUti jevI bhAgavatI dIkSA mane maLaze ? //564ll teTalAmAM vihAra karatA be sAdhu bhagavaMta tyAM padhAryA. zuddhabhAvapUrvaka nirdoSa gocarI damayaMtIe vahorAvI. //paDapI teNIe te baMne mahAtmAone kahyuM ke jo A piMgala yogya hoya to saMyama) vratarUpI ratha vaDe saMsArarUpI jaMgalane Ane oLaMgAvo. paDakA te be munioe kahyuM ke jenA upara tArI maherabAnI che te A yogya che. tyAra pachI tyAre caityamAM laI jaIne te be munioe dIkSA ApI. pa67I eka vakhata vidarbha dezanA rAjAe duHkhethI zravaNa karAya tevuM kyAMkathI sAMbhaLyuM ke jugAramAM naLane jItIne kubere rAjya grahaNa karyuM. pa8 damayaMtIrUpa parivAravALo naLa jaMgalamAM pravezyo che. tenA samAcAra jaNAtA nathI ke kyAMya paNa che ke nathI ? pikA putrI ane jamAInA duHkharUpI agnine zAMta karavAnI IcchAvALI jANe na hoya tema te sAMbhaLIne puSpadaMtI paNa atyaMta raDI. pa7ll te baMnenA samAcAra jANavAnI icchAvALA bhIma rAjAe svAmInA sarva kAryavidhimAM hoMziyAra evA harimitra brAhmaNane mokalyo. pa71I badhe ThekANe gAma, nagara, udyAnamAM zodhato evo te brAhmaNa RtuparNa rAjAnI pAse acala-puramAM Avyo. //pa7rI caMdrayazA devI vaDe pUchayuM ke, mArI bahena puSpadaMtI mahArANI ane teno parivAra to kuzaLa che ne ? pa73ll brAhmaNe kahyuM ke, he devI ! tamArI bahena to kuzaLa che. phakta naLa ane damayaMtInI kuzaLatA vicAravA yogya che. pa74 teNIe kahyuM ke he brAhmaNa ! hA, A zravaNane kaTu tuM kema bole che. te brAhmaNe paNa dhUtathI AraMbhIne pravAsa sudhInuM naLanuM AkhyAna kahyuM. //pa7pI.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI pa te sAMbhaLIne ativRSTi vaDe jema nadI tema devI ane samasta parivAranI AMkho moTA pANInA pUravALI thaI arthAt atyaMta vilApa karyo. pa79I zokarUpI samudramAM DubelAnI jema sarvaloka thayo. bhUkhathI pIDita brAhmaNa jamavA mATe dAnazALAmAM Avyo. pa77I praveza karatAM ja damayaMtIne joIne oLakhIne vikasvara netravALo pramodane bhajanAra te namyo. (page lAgyo.) pa78 mastaka vaDe aMjali karIne teNe kahyuM, te devI ! A tArI durdazA kevI ? jethI te A pramANe hima paDavAthI karamAyelI nAgavallInI jema (sUkAI gayelI) dekhAya che. pa79mI bhAgyayoge he devI ! jIvatI damayaMtI jovAI che. e pramANe kahIne bhUkha tarasanI pIDAne bhUlI gayo. pramodathI bharAyelA udaravALAe jaIne caMdrayazA devIne kahyuM ke he devI ! tame vadhAmaNI pAmo. tamArI ja dAnazALAmAM meM damayaMtIne joI. pa80-581I te sAMbhaLIne jaladIthI caMdrayA devI tyAM AvIne AkAzanI lakSmIne AMbatI dhajAnI jema damayaMtIne bheTI paDI. pa8rA ane bolI ke hA hA ! mane dhikkAra thAo. advitIya lakSaNothI oLakhAyelI he vatsA ! mArA vaDe tuM oLakhAI nahi. //pa83 bhAgyayogathI ja tArI A durdazA jo che to potAnA AtmAne mArAthI kema chupAvyo ? caMdra ane sUryadevane paNa zuM saMkaTa nathI AvatuM ? (Ave ja che.) pa84o he vatsA ! zuM nala vaDe tuM tajAI che? athavA to zuM tArA vaDe naLa tyajAyo che? kharekhara naLa vaDe tuM tyajAI che. puruSa kharekhara kaThora hoya che. /pa8paIL he pativratA ! jo pati saMkaTamAM paDyo hoya tyAre teno teM tyAga karyo hota to pRthvI pAtAlamAM jAta. emAM saMzaya nathI. arthAt teM patino tyAga karyo nathI. //palA guNavAna evI Ano tyAga karatA hA hA ! he naLa ! tuM lajjA pAmato nathI. jo tane bhArarUpa A hatI to mArI pAse kema mUkI na gayo ? //58thA he putrI ! kharekhara tArI AvA prakAranI durdazA saMbhavI zakAtI nathI. tethI huM tane oLakhI na zakI, to mArA A aparAdhane tuM kSamA kara. pa88 svAbhAvika ane satata prakAza ApatuM tAruM te kapALanuM tilaka kyAM ? tyAre ja thUka vaDe teNIe kapALane lUchyuM. 'paTalA tejasvI evA darpaNa jevuM, sarANathI nIkaLelA sUrya jevuM tilaka kSaNavAramAM kAtinA kallolo vaDe vizvamAM phelAI gayuM. pa90have jaTila arthAt gUMcavALA vALavALI teNIne caMdrayazA devIe valkalacIrInI jema baLajabarIthI sugaMdhI pANI vaDe navaDAvI. pa91I. zeSanAganI kAcabI jevA, nirmaLa doSa vinAnA, devadUSya jevA be rezamI vastro devIe snehapUrvaka damayaMtIne paherAvyA. pa92A zAMti, utsAha, harSa vagere svarUpa aMtaHpuranA rakSakothI parivarelanI jema damayaMtInI sAthe devIe rAjAnI sabhAne zobhAvI. //pa9all tyAre gaganAMgaNanA dIpaka samAna sUrya asta thayo ane bhUkhyA rAkSasanI jema aMdhakAre AkhA AkAzane grahaNa karyuM. pa94o dvArapALa jevA damayaMtInA tilakanA kiraNo vaDe aTakAyelAnI jema aMdhakArano leza paNa rAjAnI sabhAmAM pravezyo nahi. //pa9pI rAjAe kahyuM ke sUryAsta thaI gayo che. dIpaka vinA ke agni vinA ati dedIpyamAna teja kyAMthI ? pa96o tyAre tejaratnanA mahAnidhi sarakhuM, damayaMtInA kapALa para rahela tilakarUpI sUrya Azcaryacakita dRSTivALI rANI jAne batAvAyuM. 1pa97mAM tenA prabhAvane jANavA mATe rAjAe rANI pAse hAtha vaDe te tilaka TUMkAvyuM. te ja vakhate rAjAnI sabhA jANe ke aMdhakAranI khANa hoya tevI thaI gaI. //pa98 tyArabAda hAthane khaseDAvIne rAjA vaDe pUchAyelI, nIcA mukhavALI ane raDatI evI damayaMtIe rAjyathI bhraSTa thavuM vagere samasta vRttAMtane kahyo. /pa99o
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakRtva prakaraNa rAjA vaDe potAnA uttarIya vastrathI baMne AMkho lUchIne teNIne kahyuM ke he putrI ! tuM raDa nahi. kone bhAgyA samartha thatuM nathI ? arthAt karmanI gati AvI ja che. ki00o eTalAmAM devalokamAMthI sabhAmAM AvIne koIka aMjalibaddha praNAmavALA deve damayaMtIne praNAma karIne kahyuM. 1901II he mAtA ! tArA vaDe je pravajyA apAvela, te piMgala cora vihAra karatAM eka vakhata tApasapura nagaramAM gayo. I60rI te tyAM bahAranA pradezamAM rAtrimAM pratimA vaDe rahyo, tyAre cittAmAMthI pragaTelo dAvAnala jANe ke sevA karavA mATe Avyo hoya tema najIka Avyo. la03I tenA vaDe baLAto paNa dharmadhyAnarUpI amRtane pIto, zAMta cittavALo, samAdhivALo jANe ke tenA tApane nahi jANato, namaskAra mahAmaMtrane smaraNa karato, aMtima ArAdhanA vidhine karato, dehano tyAga karIne svargamAM dedIpyamAna deva thayo. ll104-60pI tyArabAda avadhijJAnanA baLathI pUrvabhavamAM prANadAna ApanAra temaja pravrajyA apAvanAra upakArI evA tamane jANIne tamane praNAma karavA mATe huM ahIM Avyo chuM. he pavitrA ! tAro devAdAra huM chuM. he devI ! ApanI kRpAthI mAre sarva paNa devatAI Rddhio che. Da06-607I karuNAnidhi he mAtA ! jo tyAre tame mane bodha pamADyo na hota to durAtmA evo huM kuyonimAM bhaTakato hota. II608 e pramANe kahIne tenI AgaLa sAta kroDa suvarNanI vRSTi karI. jANe ke gurunI pUjA karato hoya tema karIne piMgaladeva devalokamAM gayo. tevA prakAranA dharmanA phaLane pratyakSa joIne vismita evA RtuparNa rAjAe tyAre ja jaina dharma svIkAryo. 610LI tyAre harimitrae paNa rAjAne vinaMti karI ke he svAmI ! damayaMtI pitAne ghare javA mATe Adeza karAya. I11rANIe paNa rAjAne kahyuM ke, he deva ! A yogya che. tyArabAda vizALa senAnA parivAra sAthe rAjA vaDe damayaMtIne mokalAI. II612ii putrIne AvatI jANIne pavana vaDe jema vahANa tema premathI prerAyelA rAjA puSpadaMtInI sAthe sAme gayA. I613mAtA-pitAne joIne vAhana uparathI jaladIthI utarIne damayaMtI bhaktithI jema guru ane devanA caraNakamalamAM tema te baMnenA caraNomAM premapUrvaka namI. I614ll tyAre netronA AMsunA pUra vaDe bhIMjavI nAMkhI che samasta pRthvItalane jene evA te mAtA ane putrI paraspara be nadIonI jema bheTI paDyA. IkalapA ane vaLI damayaMtIne joIne tyAre samasta nagarajanoe dhArAbaddha vahetA AMsuo vaDe varSARtunI jema pRthvIne kAdavavALI karI. kalako have khUlelA mukhavALA teo vaDe (dIla kholIne) ekaThA karelA nidhAnanI jema snehathI paraspara saghaLuM potAnuM sukhaduHkha pragaTa karAyuM. 17ii putrIne khoLArUpI palaMgamAM besADIne puSpadaMtIe kahyuM ke tuM jIvatI jovAI che, eTale haju paNa amAruM puNya jAgRta che. IS18 he putrI ! ahIM sukhapUrvaka rahetI evI tuM lAMbAkALe paNa potAnA patine joIza. je kAraNathI jIvato mANasa kalyANane jue che. ll19ii putrInI prAptithI khuza thayelA rAjAe 500 gAma brAhmaNane ApyA. je kAraNathI kalpavRkSanI jema khuzAlInuM phaLa dAna ja che arthAt dAna dvArA khuzI vyakta karAya che. ka20ll ane te brAhmaNane kahyuM ke jo tuM naLane lAvIza to bhAgIdAranA bhAganI jema tane arthe rAjya ApIza. IIka21/ have potAnA dezamAM sarva ThekANe rAjA vaDe putrInA Agamanano mahotsava karAvAyo. jinAlayamAM vizeSathI aSTAhnikA mahotsava karAvyo. karI putrI paNa A pramANe kahevAI. he vatsa ! tuM azAMtine na karIza. naLa paNa te te zodhavAnA upAyo karavA vaDe bhego karAze. Ika23.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI naLacaritra H have A bAju tyAre damayaMtIne choDIne jatA naLa araNyamAM bhamatA vananI latAmAMthI nIkaLatA dhUmADAno samUha joyo. ka24o vadhato te dhUmADo potAnA pitA sUryane maLavA mATe sarakatI yamunA jevo zobhato hato. karapA kSaNamAtramAM baLatI jIbha, AMkha ane vALavALA uMce jatA kALA pretanI jema zyAma, aMdara jvALAthI vikarALa te dhUmADo zobhato hato. IIka2kA phUTatA evA vAMsanA avAjanI jema tathA dAvAnalanA atyaMta moTA zabdanI jema tApathI pIDAyelA, jaMgalI pazuonA AkaMdanane tyAM naLa sAMbhaLyo. IkaraNI he ikvAku kuLamAM zreSTha ! samasta vizvane abhaya ApavAmAM samartha he naLa! mArI rakSA kara, rakSA kara. e pramANe manuSyanA svarane teNe sAMbhaLyo. /628 he sajjana ! nirapekSa evo tuM jo ke upakAra karIza. to paNa mArA viSe karelo upakAra he rAjanuM ! phogaTa thaze nahi. Ika29 kuMjanI madhyamAM rahelA svara ane vyaMjanavALA tene anusaratA evA teNe rakSA kara, rakSA kara, e pramANe bolatA sApane joyo. I630Iii teNe vicAryuM ke A sarpanuM kautuka kevA prakAranuM ? mAruM nAma ane mAruM kuLa kevI rIte te jANe che ? tathA manuSyanI bhASA kevI rIte bole che ? llpha31II have naLa vaDe pUchAyelA te sarpe kahyuM ke avadhijJAnathI huM tAruM kuLa vagere jANuM chuM. temaja pUrvabhavamAM manuSyapaNuM hovAthI mAre abhyAsathI te bhASA che. llpha32A tene (sarpa) kheMcavA mATe anukaMpAvALA naLe sAMkaLanI jema velaDIonA vistAranA ardha bhAga vaDe uttarIya vastra pheMkyuM. 133ll kAcanA valayo vaDe strIono hAtha, bhUtacUDa arthAt bAhunA bhUSaNanI jema zobhe tema potAnI phaNA vaDe sApa vaDe vIMTaLAyeluM te vastra zobhatuM hatuM. 134 have kheMcIne bahAra kADhIne) tene laIne tRNa vinAnI bhUmi para choDavAnI IcchAvALo dayALu naLa tyAM te sarpa vaDe hAthamAM sAyo. rUpA tyArabAda aniSTa vastunI jema pRthvItala para sarpane pheMkIne rAjAe upAlaMbha Apyo ke, he sajjana ! tArI kRtajJatA sArI che? I63ii upakAra karanAra mAro Aje teM sAro upakAra karyo ! athavA to havana karanArane agni zuM dAhane mATe nathI thato ? IIka3LI pavananI jema sarva aMge phelAyela viSa vaDe (prasaravAthI) naLanuM zarIra caMdranA khaMDanI jema vaLI gayuM (kubaDuM thayuM). I638 dAvAnaLavALA parvatanI jema pILA romavALo, hAthInI jema bahAra nIkaLelA dAMtavALo, nAnA hAtha-pagavALo ane jalodaranI jema atyaMta moTA peTavALo aMdhakAramaya jevo zyAma naLa thayo. ghaNuM kahevA vaDe zuM ? sarva prakAre bhAMgIne ghaDelA jevo che tyAre thayo. li939, 940NI ane vicAryuM ke AvA prakAranA thayelA mAruM jIvita niSphaLa che. municaryA vaDe pravrajita thaI tene huM saphaLa karuM. 641ii te kSaNe ja naTanI jema sarpanA veSane mUkIne te sApa deva thayo ane e pramANe ciMtAvALA naLane kahyuM, naLa ! viSAda vaDe saryuM. (kheda na kara, huM tAro pitA chuM. tane rAjya ApIne dIkSA svIkArIne brahma devalokamAM huM deva thayo chuM. II642-64alii avadhijJAnathI tArI durdazA (saMkaTa)ne jANIne mAyApUrvaka sApa thaIne ghA upara mIThuM nAMkhavAnI jema tAruM aMga virUpatAvALuM kadarUpuM karyuM che. 644o he vatsa ! A kadarUpatA (kubaDApaNuM) nicce tArA upakArane mATe thaze. agnino yoga sonAnA caLakATanI vRddhine mATe zuM nathI thato ? (thAya ja che.) II64pA tArA vaDe ja kAraNathI sarva rAjAo (nokara) kiMkara jevA karAyA hatA. tethI aMgarakSakanI jema he vatsa ! kadarUpApaNuM tAro aMgarakSaka thaze. 64kA vaLI pravrajyAmAM hamaNAM cittane na kara ! kema ke haju paNa pUrvanI jema lAMbA kALa sudhI ardhA bharatane tuM bhogavIza. II647thI he vatsa ! vratane yogya tAro kALa (samaya) jaNAvAze. kema ke kALe karAyelI khetI phaLavALI thAya che. ll148 he vatsa ! A ratna karaMDIyo ane bilanA phaLane grahaNa kara. pAparahita jaina dharmanI jema
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 samyaktva prakaraNa prayatnapUrvaka A benuM rakSaNa karaje. 649aaaaN te potAnA svarUpane jyAre icche tyAre bilane phoDaje, to temAMthI adUSita evA devadUSyane joIza ane ratna karaMDIyAne paNa svayaM ja ughADaje to temAM divya hAra vagere alaMkArone vismita evo tuM joIza. 50-651 AcchAdita thayelA devadUSyo vaDe ane paherelA alaMkAro vaDe te ja kSaNe tuM advitIya svarUpane prApta karIza. kaparI tyArabAda naLe pUchyuM ke he tAta ! tyAga karAyelI damayaMtI kema che ? kuMDinapuranI prApti sudhInA damayaMtInA vRttAMtane te deve naLane kahyo. llupayall ane A kahyuM ke he vatsa ! vanamAM jaMgalI pazunI jema kema bhamIza ? tArI jyAM javAnI icchA hoya te kahe jaldI tyAM tane laI jauM. ll154o teNe paNa kahyuM, he tAta ! mane susumArapura laI jAo. te pramANe karIne sUkSma buddhivALo deva potAnA devalokamAM gayo. u5pA have te nagaranI najIkamAM AbhUSaNa sarakhA naMdanavanamAM karAvanAranA sAkSAt puNya jevA caityane nale joyuM. kapaDA temAM apratima evI zrI naminAtha bhagavAnanI pratimAne joIne namIne stuti karIne lAMbA kALa sudhI dhyAna karIne naLa te nagaranA dvAra pAse Avyo. pachI eTalAmAM hAlato cAlato jANe aMjanagiri hoya tema madonmatta hAthI nALanI jema thAMbhalAne ukheDIne hastizALAmAMthI cAlyo. ll958 madanA lepathI vAyune paNa asahiSNu, beThelAne (mahAvatane) durdhara ane caDavAvALAnI zaMkAthI dhuNato, azrAnta manavALo, vAdaLanA bhraMzane mATe jANe ke haMmezA sUMDhane uchALato, moTA vRkSone ane prANIonA nAza karavA mATe jANe ke kalpAMta kALano pavana hoya tevo hAthI hato. 159-16olii nagaranA killA upara caDIne dadhiparNa rAjAe kahyuM. je A hAthIne vaza karaze, tene huM icchita ApIza. IIkakalA te vacana sAMbhaLIne naLe (kubaDA) rAjAne kahyuM ke, te hAthI kyAM che ? kSaNamAtramAM huM tene avazya vaza karIza. llphakaro. e pramANe bolatA kubaDAnI pAse garjanA karato te hAthI paNa Avyo. malla jema mallane tema kubaDAe te gaMdha hAthIne AhvAna karyuM. Ikakaall kRpALu evA nagarajanoe kahyuM ke, are re kubaDA ! tuM dRSTiviSa sarpa jevA A hAthInI pAse jA nahi, jA nahi. Ika64ll hAthIne vaza karavAmAM hoMziyAra hovAthI pAchaLathI, paDakhethI AgaLathI te hAthIne chetarato kuja sArI rIte pharato hato. IkaDapA tyArapachI azvane damana karanAra jema ghoDAne, rAjA jema durjanane tema mahAvatanI jema kubaDAe te hAthIne thakavyo. llphakako vAMdaro jema vRkSa upara kudako mAre tema baMdha AMkhavALA sUtelAnI jema thAkelA hAthI para kUdIne te (naLa) caDyo. IkakI A pramANe hAthIne vaza karIne AjJA vaDe jema potAnA nokarane tema hAtha vaDe grahaNa karelA aMkuzavALA te kubaDAe te hAthIne vahana karyo. kika AnaMdita loko vaDe jaya jayAravarUpI mALA tene paherAvI ane rAjA vaDe tenA kaMThamAM survarNanI sAMkaLa AropaNa karAI. IIkalI tyArapachI kubaDo te hAthIne AlAna zALAmAM ane vaLI potAnA yazarUpI hAthIne brahmAMDarUpI hastizALAmAM laI gayo. ka78ll samAna samRddhi bhajanAranI jema rAjAne namaskAra karyA vinA ja najadIka nirAzaMkavALo naLa beTho. ll171/ have rAjAe kahyuM ke he kubaDA ! tArAmAM hastizikSA to rahelI che. bIjuM paNa abhUta evuM vijJAna tArI pAse zuM zuM che ? Ika72A kuLyuM tene kahyuM ke ziSTa puruSo potAnI prazaMsA karatA nathI, jo tuM jovAnI IcchAvALo che to sUryapAka rasoI batAvAya che. IIka7all tyAra pachI kutuhalatAthI kahevAyeluM hoya tema rAjAe jaIne sUryapAka rasoI banAvavA mATe kulthane gharamAMthI cokhA vagere ApyuM. IIka74ll sUryanA tApamAM thALI mUkIne sUrya vidyAne bolatA naLe jANe ke devalokamAMthI AvelI hoya tevI divya rasoI karI. IIka7pI
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI tevA prakAranI rasoIne parivAra sahita khAtA evA dadhiparNa rAjAe mastakane dhUNAvatA prazaMsA karI. Ika76o aho ! susvAdavALI navI rasoI kyAMya paNa che kharI ? aho ! amRtathI paNa sarva indriyone AvA prakArano che AslAda na thAya. ka77thI vaLI rAjAe kahyuM ke, he bhadra ! A rasoIne to naLa eka ja jANe che. teNe paNa kahyuM, naLanI mitratA hovAthI (kRpA hovAthI) tenI jema huM paNa jANuM chuM. ll178 are ! to zuM naLa che ? athavA to Apa naLanA AbehUba citAra cho ? kAraNa ke kAmadevane paNa harAvI zake tevA tenA rUpane meM pahelAM joyeluM che. Ika79I baso yojana dUra evo naLa ahIM kyAMthI Ave ? athavA to ardhabharatanA svAmInuM ekAkIpaNuM kyAMthI ? I680. have khuza thayelA rAjAe kunjane vastro, alaMkAro, eka lAkha TaMka suvarNa ane pAMcazo gAma ApyA. 181|| kubbe vastra vagere lIdhA, paraMtu eka paNa gAma grahaNa na karyA. rAjAe kahyuM ke he kunja ! bIjuM kaMI anya paNa zuM tane apAya ? 98rI tyAre teNe kahyuM ke potAnA rAjyamAM zikAra ane dArU baMdha karAvo. tenA vacana paranA bahumAnathI rAjAe paNa tevA prakAranuM karyuM. 1983ii have eka vakhata ekAMtamAM rAjAe te kunjane kahyuM ke, he bhadra ! tuM koNa che ? kyAMno rahenAro che? kyAMthI ahiM Avyo che ? I984o. teNe kahyuM, kozalAnagarIno kubaDo rasoIyo chuM. naLane atipriya hovAthI teNe mane sarva kaLA ApI che. [68pA kubara vaDe kapaTa vaDe samasta rAjya naLanI pAsethI jItyuM. damayaMtI mAtra parivAravALA naLe vanavAsano Azraya karyo. 18kAM tyAM marI gayelA tene sAMbhaLIne avizeSajJa ane nIca evA zaTha jevA kuberano meM tyAga karyo che. nirAza thayelo tArI pAse Avyo chuM. I68 naLanI te durdazAne sAMbhaLIne dadhiparNa rAjAe lAMbA kALa sudhI zoka karyo. moTAonI Apattio vaDe koNa duHkhI na thAya ? I688. eka vakhata dadhiparNa rAjA vaDe koI paNa kAryane mATe damayaMtInA pitAnI pAse potAno dUta mokalyo. kaTakA ane tenI sAthe mitratA hovAthI te ghaNo kALa tyAM rahyo. ane kyAreka prasaMga AvatA A vAtane kahI. IIka90nA he deva ! mArA rAjA pAse naLano rasoIyo Avyo che. naLanA upadezathI te sUryapAka rasoI jANe che. I91ii te sAMbhaLIne damayaMtIe pitAne vinaMti karI ke, he deva ! te rasoInA agraNIne koI paNa dvArA zodha karAvo. IIkarA naLa sivAya bIjA koI paNa sUryapAka rasoIne jANatA nathI. tethI he deva ! potAnA AtmAne chupAvato te naLa ja hoya. 193ii tyAra bAda hoMziyAra kuzaLa nAmano brAhmaNa rAjAe rasoIyAnI parIkSA mATe dadhiparNa rAjA pAse mokalyo. IIka94o zuM AvA prakAranA rUpamAM ja A che ? athavA rUpAntara karelo che ? koI deva che athavA dAnava che athavA potAne chUpAvato naLa che ? kapA. tyAra bAda vadhatA utsAhavALo zubha zukano vaDe te susumArapura gayo. kunjane joyo ane vicAryuM. IkavA te naLa kyAM ? ane A kunja kyAM ? kyAM haMsa ane kyAM kAgaDo ? kharekhara virahanA saMbhramathI ja damayaMtIne AmAM naLanI bhrAMti thaI che. Da97I tyAra bAda sArI rIte nizcaya karavAne mATe tene rAjAnI pAse laI jaIne nATaka karavuM che, tema prArthanA karIne nATakano tyAM ja prAraMbha karyo. ll198ii te nATakamAM dadhiparNa rAjA sabhya che. saparNa nAmano maMtrIzvara che. jIvala nAmano dvArapALa che. kubaDo evo huMDika rasoIo che. Il 99aaaa sUtradhAra kuzaLa che. damayaMtI AdinI bhUmikAvALA naTo hatA. have tyAM rAjA lAMbA kALa sudhI beTho. smaraNa karIne A kahyuM. 700 he dvArapALa ! lAMbo kALa thayo. haju paNa nATaka zarU kema nathI thayuM ? dvArapALe teone kahyuM ke, naTo, jaldIthI nATaka prastuta karAya. 70nA sUtradhAre praveza karIne kahyuM ke, naLane zodhanAruM
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ st samyaktva prakaraNa A nATaka zarU thAya che. he deva ! A bAju jovAne mATe sAvadhAna thAo. 702 naLe vicAryuM ke, A koNa ? huM ja naLa chuM. kiMtu apAra evA A jagatamAM nAmanuM sarakhApaNuM durlabha nathI (arthAt sarakhA nAmavALA ghaNA hoya che.) Il703ll rAjAe kahyuM ke, huM to sAvadhAna chuM. tethI jaldIthI nATaka prastuta karo. tyAre Aryaputra ! mAruM rakSaNa karo, rakSaNa karo. ema gIta gavAyuM. 704l apAra vikarALa jaMgalI pazuvALA jaMgalamAM jANe AkAza parathI paDelI pRthvI vaDe dhAraNa karAyelI ekalI huM bhaya pAmuM chuM. I70pA naLe tyAre vicAryuM ke jema mArA vaDe tema koI durAtmA vaDe paNa gADha jaMgalamAM ekalI priyatamA (preyasI) tyAga karAI che. ll706o rAjAe kahyuM ke, he mahAmAtya ! nATakanI zarUAtamAM pahelA ja moTA kaSTapUrvaka atyaMta karuNa rasa che. ll707ii paDadA upara gAvAvALAoe kahyuM ke piMgala ! A tapasvInIne anukULa thaIne jaladIthI sArthapati pAse laI jAo. I708 te sAMbhaLIne sUtradhAre vicAryuM ke je A nATaka che. gAvAvALA, damayaMtI ane piMgalanA veSavALAno ADaMbara karAya che. II709 te kAraNathI nATaka saMbaMdhI pravRttine huM jANuM chuM. tethI ahIM hamaNAM huM paNa kAlane ucita kAryAtarane anusaruM. 710mAM A pramANe vicArIne te bahAra nIkaLyo tyAre tyAM damayaMtI, piMgala ane gAvAvALAoe praveza karyo. temAM gAMdhAra bolyo. I711he AryA! pralApo vaDe saryuM. acalapura javAnI icchAvALo dhanadeva nAmano sArthapati che. tenI pAse Ava. 171rI damayaMtIe kahyuM ke he Arya ! potAnA patine huM zodhIza. teNe kahyuM, tAro pati koNa ? teNIe kahyuM : niSadhano putra naLa. ||713 naLa vicAryuM, pApAtmA naLa ! tuM kema ogaLI jato nathI. nicce devI nathI. jo ema hoya to nATakamAM pratikRti zA mATe ? I714 piMgale krodhapUrvaka kahyuM ke he AryA! anAryakArya karanArA vaDe zuM? caMDALa vaDe paNa AvuM na karAya tethI sArtheza pAse Ava. ll71porAjAe harSapUrvaka kahyuM, he naTa ! sAruM, sAruM. svapnamAM adazyanI jema koNa A che ? jenA vaDe A ekalI tyAga karAyelI che. ll71vA gaMdhAre roSapUrvaka kahyuM ke he bhoLI ! tuM kyAMya paNa zodha kara. aspRzya, azrAvya ane agrAhya nAmavALo te naLa che. ll71LI damayaMtIe kahyuM, sarovaramAM mArA mATe pANI levA gayA haze. tethI huM tyAM zodhIza. tyAre gaMdhAre kahyuM, he bAlA ! tuM mUDha che. sUtelI evI tAro tyAga karanAra te zaTha zuM tArA mATe pANI levA gayA haze. teNIe kahyuM, tame Ama na bolo. II719 Aryaputrane prANathI paNa ativallabha huM chuM. rAjAe kahyuM ke patino prema tArA upara tajavA vaDe ja jaNAyo. 720nA damayaMtIe sarovarane pradakSiNA karIne kahyuM ke zuM ahIM priya nathI ? bhale A cakravAkIne priyanA samAcArane pUchuM. 721/ he sakhI ! cakravAkI ! jaladIthI mArA priyanuM kema tuM kahetI nathI ? tane haMmezAM priyanA viyogathI utpanna thayeluM duHkha pratyakSa ja che. ll722ii damayaMtIe kSaNavAra rahI kahyuM, priyanA praNayathI garvita thayelI A pratyuttara ApatI nathI. have roSapUrvaka teNIne AkSepa karyo. II723 he alI cakravAkI ! tAro priyanA praNayano garva kevo che ? mArA viSe to patino praNaya che, te vANIne paNa agocara che. li724o gaMdhAre kahyuM ke he Arya ! A pakSiNI zuM jANe ? damayaMtIe kahyuM, huM anyane pUchIza. ema kahI bIjAne joIne teNI bolI. 72pA he bhAI mora ! he tAta mRga ! he mAtA hAthiNI ! tamane hAtha joDIne kahuM chuM. jaladIthI mArA upara maherabAnI karIne kaho ke, damayaMtIne zodhato avirata AMsuo vaDe samasta pRthvIne kAdava sarakhI karato evo naLa A vanamAM tamArA vaDe kyAMya paNa jovAyo che ? II729-72aa piMgale kahyuM ke he Aryo ! tuM tenA vaDe kema tyAga karAI che ? raDatI evI
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 71 naLa damayaMtI damayaMtIe kahyuM ke potAnA doSane huM jANatI nathI. 728 pahelAM paNa potAno AtmA temane arpaNa karelo ja hato. vanamAM paNa sAthe ja prasthAna karyuM hatuM. svapnamAM paNa bIjA patine icchatI nathI. to paNa huM tyajAI. ll729o athavA to amaMgaLa dUra thAo. Aryaputre mane tyajI nathI. are ! to vaLI zuM? mArA AnaMdane mATe A mazkarI karI che. (arthAt saMtAI gayA che.) II730nA AkAzane lakSya karIne kahyuM ke he nAtha ! manuSya vagaranA vanamAM bIkaNa ane ekalI huM chuM. ethI jaladI Avo, Avo. mazkarI vaDe saryuM. l731// AkAzamAM pharI paDaghAne sAMbhaLIne, zuM A mane bolAve che ? huM pAse AvuM chuM e pramANe jhaDapathI doDe che. ll732ll. gaMdhAre kahyuM, "he Arya ! saMbhaLAto A pratizabda arthAt paDagho kharekhara uccAraNanA vegathI utpanna thayelo tAro ja che. (arthAt A naLano zabda tArA vaDe nathI saMbhaLAyo.) he Arya ! rahIne A avAja kema ? gaMdhAre kahyuM, have zuM ? kahevAno bhAva e ke, damayaMtIe gaMdhArane kahyuM ke, kSaNavAranA vilaMbathI kema A saMbhaLAya che ? tyAre gaMdhAre kahyuM, tane samajAvavA mATe have mArI zakti nathI. 737ll have potAnA paDachAyAne joIne ekAeka UMce svare damayaMtIe kahyuM ke bhAgya yogathI tuM jovAyo che. jovAyo che. he nAtha hamaNAM kyAM jAva cho ? Il734ll vegathI doDIne vaLI rahIne satkAra karyo. bASpavALA gaMdhArane kahyuM ke baMne pago darbhanA aMkuro vaDe vIMdhAyA che. te Arya ! mArA A dabhakurone dUra karo. athavA to Ubho rahe, Ubho rahe. svayaM ja huM dUra karIza. parapuruSano sparza paNa huM karatI nathI. ll73pa-736ll rAjA jaladIthI UThIne teNIne satI che e pramANe namaskAra karyo tyAre jIvale kahyuM ke he deva ! A zuM, potAnA siMhAsane beso. I737ii naTonI ja A ghaTanA che. lajjAthI namelo rAjA beTho. AMsu sAratA naLe duHkhane manamAM vicAryuM. ll738 kAna baherApaNAne pAmo, AMkho aMdhatvane pAmo. je rIte AnuM rudana che, te huM sAMbhaLI zakuM tema nathI ane AnI durdazA huM joI zakuM tema nathI. 739 gaMdhAre pRthvIne kahyuM ke he devI ! bhAgyavazathI paga vaDe jatI A devIne kema ghAsanI soya vaDe vIMdho cho ? I740 strIonI ApattimAM tAre strIonI sahAya karavAne mATe ja ucita che. naLa rAjA puruSArtha kare. te puruSa che. je puruSArtha kare. ll741// maMtrIe roSapUrvaka UThIne hA ! hA ! nirdaya kuzIlava ! tene paNa tuM rAjA kahe che ? ke jeNe pativratAne tyajI. 74rI rAjAe kahyuM ke he amAtya ! svastha thA, kharekhara A nATaka che. have lajjA sahita amAtya beTho. naLe have rAjAne kahyuM. I743 he rAjan ! vanamAM ANIno tyAga karanAra naLano doSa nathI. rAjAe kahyuM ke to je AnI durdazAne juve che teono doSa che zuM ? |744 naLe kahyuM, paraMtu A rAjAonI nItio vaDe A karmacaMDAla tyAre ja bhasmasAt na karAyo teno doSa che. 74pI rAjAe roSapUrvaka kahyuM, he kubaDA ! tuM phogaTa rAjAone upAlaMbha Ape che. je kAraNathI teo pApIone jotA paNa nathI. ll74lA piMgale kahyuM ke ! he AyeM ! tAro A pApI pati nathI. paraMtu A to tArI pratiSThAyA che. tyArabAda damayaMtIe kahyuM. ll74 vaLI zuM AryanI chAyA e ja mArA mATe Aryaputra nathI ! to satya che, huM tyajAyelI ja chuM. tyAra pachI potAne joIne pharIthI kahyuM. te hAra ! tame vihAra karo, kAmadeva mane pIDo nahi. nala vinA sarve zRMgAra mane aMgArA samAna che. ||748-749 rAjAe ekAeka uThIne kahyuM ke he pativratA ! he pativratA ! prAyaH ahIM prANIono arthAt manuSyono prema nAzavaMta che. ll75oll vizeSathI tArA patine zodhIne samartha thA. ahIM Ava. tuM amArI dIkarI, mAtA tathA devatA che. II751ii sapaNe kahyuM ke he deva ! A vAraMvAra vyAmoha kevo? kharekhara svAmIne vijJapti karIe chIe. A to nATakanA pATha bhajavAya che. ll7parI tethI he deva ! Apa Asanane alaMkRta
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 samyaktva prakaraNa karo. rAjA lajjApUrvaka beTho. have khedavALA naLe vicAryuM. II753 // je pramANe sarpanA viSathI mUrchA pAmelane kiMcit paNa cetanA nathI hotI, tema he pRthvI ! maherabAnI kara, pAtALamAM javAvALI jagyAne Apa. II754 // tyArabAda damayaMtIe kaMIka pradakSiNA karIne uMce joIne kahyuM ke atyAre madhyAhnano samaya thayo che. taDakAmAM javA mATe huM zaktimAna nathI. II755) utAvaLathI rAjAe kahyuM, strIomAM ratna samAna pativratA bhaimI ! te pApI patinuM vAraMvAra nAma grahaNa na kara. II756 // dehane dAha ka2nA2A kiraNo vaDe sUrya hA ! tuM mane kema bALe che. jo naLa akAruNyavALo che, tuM paNa tenI jema kema ? II757 / / je kAraNathI tenA nAmanA sAMbhaLavAthI ja ame, parSadA, nATyakAro ane A kubaDo hUMDika saghaLA ja kharekhara pApathI lepAyA chIe. 1194211 naLe roSapUrvaka kahyuM ke rAjA ajJAtapUrvakanuM A zuM bolo che ? mahAkrura naLa huM chuM. je meM devIne te prakAre tyajI hatI. II759 // rAjAe saMbhramapUrvaka kahyuM ke koNa tuM ? nale potAnA manamAM vicAryuM. viSAdathI mUrchALu evA meM potAnA AtmAne kema pragaTa karyo ? Il760 // "thayuM" have pragaTa kahyuM ke huM kubaDo rasoIo chuM. rAjAe tyAre kahyuM ke he bho ! huM naLa chuM, ema kema teM kahyuM ? 5761 // naLe kahyuM, mArA vaDe A pramANe kahevAyelAne athavA to nahi kahevAye chate paNa rAjA vaDe nATakanA rasanA vazathI A pramANe saMbhaLAyuM che ? ema ahIM saMzaya che. II762 2AjAe kahyuM ke huM kharekhara bhrAMta thayo chuM. anyathA sAkSAt kAmadeva jevo naLa rAjA kyAM ? sarva aMgathI vikRta AkRtivALo A kyAM ? / / 763 // have naLe sUryane joIne vicAryuM ke, he sUrya ! mArA mATe tuM yugAntakALano sUrya thA je kAraNathI huM bhasmasAt thAuM, nahitara mArA pApa bhasmasAt thAo. II764 // piMgale kahyuM ke he bhadre ! sUryanA kiraNo vaDe jo pIDA pamAya che, to zItaLa evA AMbAnI jhADImAM praveza kara. II765 // gaMdhAre AgaLa thaIne kahyuM ke he Arye ! ahIM Amatema sarve loko phare che. joIne bhayathI gaMdhAra pAcho pharyo. II766 // ane kahyuM ke AryA, tuM ekadama jaladIthI pAchI phara, pAchI phara. bhUkhathI kRza thayelI kukSivALo UMco vikarALa evo siMha AgaLa che. II767 // damayaMtIe kahyuM ke he Arya ! siMha madhyamAM che. bhAgyayogathI mane duHkhamAMthI chuTakAro Apaze. piMgala to joIne bhAgyo. II768 // damayaMtI tenI najIka gaI. naLe saMbhramapUrvaka joIne vicAryuM ke siMha devIne mArI nAMkhavA mATe kevI rIte udyata thaze. 769 // hA, huM haNAyo chuM, ema pharIthI (naLe) vicAryuM ! A to kharekhara vIrAgraNI che. Ane sAma vaDe huM niSedha karuM, e pramANe UThIne moTethI tene kahyuM. II770 // ekAkinI, abalA, mArgamAM thAkelI, durbaLa, viyogavALI ANInA ghAtamAM he siMha ! tAruM parAkrama kevuM ? athavA bhUkhano kSaya paNa kevI rIte thAze ? II771 // joIne koI paNa rIte sAma vaDe siMha aTakyo nahi, tyAre tene dAnayoga vaDe (potAne khAvAne mATe) devInI rakSAne mATe kahyuM. II772 // he siMha ! tIvra lAgelI bhUkhathI kRza thayelo jo tuM kAMI jANato nathI to ANIne mUka ane mane khA. tArI AgaLa huM paDelo (rahelo) chuM. II773 // A pramANe kahIne naLa nATakabhUmimAM paDavA mATe icche che. tyAre rAjAe kahyuM ke saMbhrama vaDe saryuM. he kubaDA, A to kharekhara nATaka che. II774 // lajjA sahita nale vicAryuM ke zokathI mA2A vaDe A zuM karAyuM ? he rAjan ! kharekhara kArUNyanA atizaya vaDe urjita A prakAza che arthAt nATakano A bhAga atyaMta karUNAthI yukta che. II775 // tenI pAse AvIne damayaMtIe kahyuM ke he siMha ! teM mArA priyane kyAMya paNa joyo che. jo nahi to mane khAIne potAnA priyane kare. II776 // damayaMtI vaDe A pramANe kahevAyelo paNa siMha tIvra pazcAttApamAM tatparanI
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI jema jaldIthI avaLA mukhavALo thayo. II77ii rAjAe kahyuM ke he kubaDA ! dIpaka vaDe jema aMdhakAra nAza thAya, tema pativratanA vrata vaDe ja A siMha svayaM pAcho pharyo. ll778 naLe vicAryuM ! bhavya (sAruM) thayuM ke Apatti svayaM ja gaI. devInuM nahiM sAMbhaLavA yogya huM na sAMbhaLuM, e pramANe uThIne have teNe kahyuM. II779mAM he naTo ! prANanA rakSaNa mATe ANInuM sattva keTalIvAra skurAyamAna thaze ? skurita thayuM chatuM paNa keTalIkavAra saphaLa thaze ? tethI te nATaka karavA yogya nathI. je kAraNathI strI vadhane rAjAo jovAne mATe yogya nathI. 780NI maMtrIe kahyuM ke he huMDika ! vAraMvAra A potAnI vismRti zuM? A nATakane paNa sAkSAt na mAna. potAnA sthAne besI jA. II781ii damayaMtIe kahyuM, ANe paNa (siMhe) kema mane du:khamAMthI chuTakAro na apAvyo ? to huM A AMbAnA jhADa upara svayaM gaLe phAMso khAIne nivRtta thAuM. ll782aa dizAone joIne damayaMtIe kahyuM, he Aryaputra ! nirdaya evA tArA vaDe doSa vinA tyajAelI zaraNa vinAnI (damayaMtI) mare che. 783 he vanadevIo ! Aryaputrane mArI kriyAne kahejo. tema ja he pitAjI ! he mAtAjI ! potAnI putrI evI mane jANo. ll784o. e pramANe kahIne raDatI lApAzane gaLAmAM nAMkhyo. (gaLe phAMso khAdho) saMbhramapUrvaka uThIne UMcA hAthavALA rAjAe kahyuM. ll785ll he mahAsati ! potAne haNIne saryuM. sapaNe paNa kahyuM ke he zubhe ! A zuM? VI78vA jIvale paNa kahyuM ke he AryA ! phogaTa prANono tyAga na kara. saMbhramavALA naLa paNa UThIne jaldI moTethI kahyuM. 787thI he devI saryuM ! ati sAhasa na kara, na kara. pApI evA mane potAnA vadhathI pApanA bhAravALo na banAva. //788ii maryAdArahita pApa karanAra ane patinA AbhAsavALA evA A mArA mATe satIonA samUhamAM mugaTa samAna potAne tuM zA mATe phogaTa mArI nAMkhe che ? ||789o teNIne joIne bhaya ane saMbhramapUrvaka gaMdhAra bolyo ke, he piMgala, piMgala. jyAM sudhI A jIve che (zvAsa cAle che) tyAM sudhImAM lattApAzane jaladIthI cheda cheda. piMgale paNa vegathI doDIne latApAzane chello. damayaMtI mUcchita thayelI paDI. ll790-791// gaMdhAre kahyuM : he piMgala, kharekhara A potAnA priya (vallabha)ne nahIM jotI marI jaze. tethI hamaNAM ja Ane upADIne sArthapatine arpaNa kara. jethI kramapUrvaka icchita sthAnane prApta kare. e pramANe kahIne tema karIne te baMne jaNa raMgabhUmithI bahAra nIkaLyA. ll792-793ii rAjA have upara joIne bolyo ke sUryAsta paNa kevI rIte thaI gayo. khabara paDI nahi. rasanA atirekathI amArA vaDe sAyaMkALanI vidhi paNa oLaMgI javAI. II794ll nATyakarmamAM hoMziyAra evA kuzalane AgaLa joIne saparNa maMtrIzvarane Adeza karyo. he bho ! tuM Ane kRtArtha kara. ll79pA ame hamaNAM yugAdidevanI sAMjanI pUjA karavA mATe jaIe chIe. e pramANe badhA ja bahAra nIkaLyA. li79kA have nATaka pUrNa thayA bAda kuzaLa kubaDAne kahyuM ke Apa je prakAre Adra thayela ane huM naLa chuM, tema nATakanI vacamAM kahela tethI tame pragaTa naLa cho II79ii ane vaLI dadhiparNa rAjA vaDe vizeSaNapUrvaka bhImarAjAne jaNAvela ke tame sUryapAka rasoIne jANanAra cho. tethI paNa tame pragaTa naLa ja cho. II798 damayaMtIe rAjAne prArthanA karIne te kalyANakArI ! tamane jovAne mATe mane mokalyo che. mArgamAM anukULa zukano dvArA paNa tame sAkSAt naLa cho. 799 he kunja ! atizayavALI evI tArI saghaLI kaLAo naLanA jevI ja che. phakta tAruM rUpa ja visaMvAdavALu che. ll800 kubaDAe kahyuM, tevA prakArano naLa kyAM ? AvA prakArano huM kyAM ? vaLI nATakamAM to rasa vaDe koNa koNa tyAre paravaza nathI thayA ? l801ii A pramANe vArtAlApa
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakhyatva prakaraNa karIne gharamAM laI jaIne vAraMvAra damayaMtInI kathA pUchI devInA snehathI tene vastra alaMkAro vaDe khuza karyo. 1802aa kahyuM che ke priyajana je dizAmAM che te dizAmAMthI Avelo kAgaDo paNa harSa utpanna kare che, to pachI mokalAyelo mANasa to harSane mATe thAya ja. l803ll have kuzala kuMDInapura gayo ane bhIma rAjAne kabaDAnuM sarva svarUpa nivedana karyuM. l804lii kubaDAe ApelA lAkha TaMkanI suvarNanI zRMkhalA ane alaMkAro vagere batAvyA ane nATakamAM AcaraNa kareluM te paNa batAvyuM. '80pA damayaMtIe kahyuM ke he tAta ! kharekhara te nala ja che. AhAranA doSathI athavA karmanA doSathI tevA prakAranA koI kAraNathI kubaDo thayo che. l806ll sUryapAka rasoInuM sAmarthyapaNuM, hAthInI zikSAnI nipuNatA adbhuta dAna, naLa vagara bIjAmAM saMbhavI zakatuM nathI. ll80thI tethI he pitAjI koI paNa prakAre te kubaDAne atre lavaDAvAya. jethI huM tenA bhAvane jANanArI tevA tevA prakAranI parIkSA karuM. l808obhIma rAjAe kahyuM ke he putrI ! tArA khoTA svayaMvaranA bahAne dadhiparNa rAjAne bolAvIe. ll809 viSNu jema lakSmIne viSe tema pahelAM paNa tArA para anurAgI evo te tArA svayaMvarane sAMbhaLIne hamaNAM ja jaladIthI Avaze. l810mA tenI sAthe ja kubaDo paNa nicce atre Avaze ja; kema ke pharIthI tArA svayaMvarane te naLa sahana nahIM karI zake. II811ii azvanA hRdayane jANanAra naLa che, tenI preraNAvALA ghoDAo jhaDapathI spardhA mATe svAmInA mananI sAthe doDaze. ll812aa savAramAM svayaMvara thaze e pramANe Aje samAcAra mokalate chate je savAranA Ave te naLa ja che, ema jANavuM. II813ll. have bhIma rAjAe dUtane tyAM mokalyo. te susumArapuramAM caitra su. 4nA pahoMcyo. l814 sabhAmAM jaIne tyAre ja dadhiparNa rAjAne kahyuM ke he deva ! damayaMtIno svayaMvara pharIthI savAranA thaze. ll81pI te sAMbhaLIne tyAre rAjAe vicAryuM ke ati IcchAyelI damayaMtI mAre manamAM che. huM kevI rIte tyAM jauM ? jo pakSI hota to jaI zakuM. ll81kA kubaDAe vicAryuM. damayaMtI potAnA zIlane kyAre paNa mUkaze nahi ja. ane kadAca mUke to yugAntakALa vinA paNa samudro maryAdAne mUkaze. ll817ii asaMbhavita evuM damayaMtInuM mana kadAcitu calAyamAna thAya to paNa mArA jIvate chate tene levAne mATe koNa samartha che ? ll818 cha ja prahara che to paNa huM dadhiparNa rAjAne tyAM laI jauM. tenI sAthe mAre paNa prasaMgathI javAnuM thAya. I819o have teNe (kubaDA evA naLe) tene (dadhiparNa rAjAne) kahyuM ke, kleza na karo. nidAnane kaho arthAt zuM karavAnI icchA che ? te nirNayane kaho. koI vaDe dRDha rIte niyaMtrita karelAnuM ane pAchaLathI je koI vaDe svIkAra karavA mATe ekavAra mUkAyelAnuM mUlya karavA mATe zakya nathI arthAtu game teTalo paNa dhanavyaya karavo paDe to ya karIne tamArA jevA vaDe meLavavA yogya ja che. l82lii rAjAe kahyuM ke naLe svargamAM praveza karyo che. (marI gayo che.) tethI damayaMtIno pharI kAle ja svayaMvara che. tethI mane kheda thayo che. ll821I kALa thoDo ja che, mArga ghaNo ja dUra che. dUta paNa ghaNA divaso bAda Avyo che. tethI bhemI mATe huM kevI rIte tyAM jaIza ? eTale mAruM mana khedavALuM che. ll82ro kubaDAe kahyuM, khedathI saryuM. he rAjana mane ratha ane te ghoDo arpaNa karo to tenAthI huM savAranA ja kuMDinapura pahoMcADuM. II823ii deva ke vidyAdhara A che, sAmAnya mANasa nathI. A pramANe rAjAe vicArIne tenA kahyA pramANeno ratha tene Apyo. I824l kubaDAe jAtivaMta azvathI yukta rathane taiyAra karIne rAjAne kahyuM ke ahIM ArUDha thAo, divasano udaya tamAre kuMDinapuramAM thaze. l82pA chaDIdAra, chatradhAra, rAjA, be cAmaradhArI A pAMca ane kubaDo chaThTho rathamAM beThA. ll82kA have rathanA
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI madhyabhAgamAM lAMbA vastranA cIrA vaDe zrIphaLa ane ratna karaMDIyAne (pitA deve Apela zrIphaLa=bIlanuM phaLa) bAMdhIne, karyuM che deva-gurunuM smaraNa jene evA kubaDAe rathone calAvyA. I827 naLa vaDe preraNA karAyelA azvanA rUpadhArI devonI jevA te azvo vaDe kheMcAyelo ratha pRthvIne aDyA vinA ja jANe hoya tema javAne mATe pravRtta thayo. I828 ati vega vaDe ratha jate chate dadhiparNa rAjAnuM uttarIya vastra pavanathI kheMcAyeluM jANe ke lUMTArA vaDe chinavAyeluM hoya tema tyAre paDyuM. l829o dadhiparNa rAjAe kahyuM ke he kunja ! pavanathI apaharaNa karAyeluM vastra jyAM sudhI lavaDAvuM nahi tyAM sudhI rathane thobhAva. 583vA teNe kahyuM ke he bho ! jyAM sudhI tame mane kapaDAnI vAta karI teTalAmAM to rathe 25 yojana pasAra karI dIdhA che. ll831. A ghoDA to madhyama che. jo uttama ghoDA hota to ATalA kALamAM 50 yojana pasAra karata. ll832. dUrathI ja pAkelA kheDAnA vRkSanA phaLane joIne rAjAe kahyuM ke gaNyA vagara ja AnA phaLonI saMkhyA huM tane kahIza. II833 zreSTha evA A kautukane tane pAchA pharatI vakhate batAvIza. kAraNa ke hamaNAM svayaMvara kAlano vilaMba khamaze nahi arthAt svayaMvarano TAIma vItI jaze. ll834ll kuSe kahyuM ke he rAjanuM ! kALanA vilaMbathI tame Daro nahi ! kema ke huM sArathi hote chate kuMDinapura dUra nathI. 83pA mAtra muThInA prahArathI ja jevI rIte vizvabhUtie koThAnA phaLane pADyA hatA tema tArI AgaLa AnA sarva phaLo paDAvIza. I83DA dadhipaNe kahyuM ke vilaMba vaDe zuM ? paDAvo 18 hajAra phaLo che, temAM saMzaya nathI. I837lii jANe ke meghamAMthI karA paDe tema kunja phaLo pADyA ane gaNyA. rAjAe kahelA hatA eTalAM ja phaLo thayA. ll838ii tyArabAda kuSNe potAnI azvavidyA rAjAne ApI ane rAjA pAsethI phala saMkhyAnavidyA gaNita-vidyA svayaM grahaNa karI lIdhI. N839sUryodaya thatAM ja ratha kuMDinapura pahoMcyo. te joIne dadhiparNa rAjA jANe ke damayaMtInI prApti thaI hoya tema khuza thayo. 840mAM tyAre damayaMtIe zeSa rAtrimAM joyelA svapnane svapna pAThakanI jema potAnA pitAne nivedana karyuM. I841II he pitAjI ! Aje svapnamAM mArA vaDe sAkSAt nivRtti devI jovAI ane teNI vaDe AkAzamArge kozalA nagarInuM udyAna ahIM lavAyuM. l84rA tenI vANIthI te udyAnanA AbhUSaNarUpa AmravRkSa para huM caDI. lakSmInA nivAsane yogya kamaLa teNe mane ApyuM. I843 ane pUrve AruDha thayeluM pakSI pAkelA pAMdaDAnI jema paDyuM. te sAMbhaLIne bhIme kahyuM ke tAruM svapna suMdara phaLavALuM che. ll844ll svapnamAM nivRti devI joI. tethI tAro puNyodaya pragaTa thaze. kauzalanA udyAnanuM darzane te kauzalanA aizvaryanI prApti mATe thaze. II84pA AMbAnA vRkSa upara caDavuM, tenAthI naLano samAgama thaze. viziSTa prakAranuM kamaLa maLyuM tenAthI rAjyane yogya putranI prApti thaze. 846o pakSInuM paDavuM tenAthI kubera rAjyathI bhraSTa thaze. savAranA svapnadarzanathI Aje ja naLa tane maLaze. l84o tyAre dadhiparNa rAjAno ratha nagaranA daravAjA pAse Avyo. temanA AgamananuM kAraNa bhImane maMgala nAmanA mANase jaNAvyuM. ll848 bhIma paNa sanmukha jaIne mitranI jema bheTIne AvAsa vagere ApIne tenuM AtithyapaNuM karyuM. have bhIme kahyuM ke sUryapAka rasoIne jANanAra tamAro kubaDo rasoIo che. tevI AzcaryavALI vAta sAMbhaLI che, te hamaNAM jaladIthI karAvAya. I850 dadhiparNanA kahevAthI kSaNamAtramAM kuSe paNa amRtanA rasa jevI sUryapAka rasoIne karI. II851 tyArabAda dadhiparNa rAjAe parivAra sahita bhIma rAjAne devone paNa durlabha evI rasavatI jamADI. ITaparA, have damayaMtIe paNa khAdya padArthone maMgAvIne te sarvane khAIne pahelAM bhogavelA rasanA svAda jevI ja A
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 samyaktva prakaraNa che. tethI naLa ja che. ema nizcita karyuM. ll85all ane kahyuM ke pahelA jJAnI bhagavaMtoe paNa kahyuM ke bhArata kSetramAM naLa vinA sUryapAka rasoIne bIjo koI jANato nathI. tethI A naLa ja che. ll854l krIDAthI ke lajjathI athavA to maMtrathI ke taMtrathI aMganuM vikRtipaNuM karyuM che. paraMtu A naLa ja che emAM saMzaya nathI. l8papA naLanI AMgaLInA sparza mAtrathI mAruM zarIra romAMcita thAya che. AnI AMgaLIno sparza mAtra mane thAya to A naLa che, ema khAtarI thAya. II8paDA pUchAyelA naLe hasIne kahyuM ke rAjamArgamAM paNa tamAro bhrama che. sAkSAt naLa rAjA kyAM ? ane nAraka AkRtivALo huM kyAM ? ll85lii to paNa ati Agraha karAyelA evA te naLe have laghulAghavI kaLAthI AMkhamAM rahelA kastarane (taNakhAne) kADhe tema teNInA vakSasthaLane AMgaLI vaDe sparza karyo. ll858 meghanA jaLanA saMparkathI pRthvI upara navA aMkurAnI jema tenA teTalA sparza mAtrathI damayaMtInA zarIramAM romAMca thayo. l859 he vallabha ! tyAre sUtelI evI mAro tyAga karyo hato. have lAMbA kALe jovAyA cho. have kyAM jazo ? e pramANe kahIne pakaDIne gharanI aMdara laI gaI. I860nA damayaMtIe atyaMta prArthanA karI tyAre kubdha karaMDIyAmAMthI vastrAdi kADhIne paherI potAnA svarUpane naLe pragaTa karyuM. ll861// tevA prakAravALA tene joIne prema pUrathI Atura evI damayaMtI latA jema vRkSane vIMTaLAya tema potAnA patine gADha rIte vaLagI paDI. ll862ll have aMdarathI bahAra AvelA naLane oLakhIne kSaNavAramAM bhImarAjAe potAnA siMhAsana para ardhA bharatAdhipane besADyo. l863ii ane kahyuM ke he niSadha-rAjAnA putra ! tuM ja cakravartI che. ame tArA vaDe paravaza karAyA chIe arthAt ame tane AdhIna chIe. tethI sevakanI jema amane karavA yogya kAryomAM joDo. l864o tene jovAmAM Asakta evA dadhiparNa rAjAe namaskAra karIne vinaMti karI ke he svAmI ! ajJAnatAthI tamane oLakhyA nahi. tethI aparAdhane kSamA karo. ll86pA yathApravRttithI ja dhanadeva rAjAnI pAse Avyo. damayaMtInA pUrve upakArI che e pramANe tenuM ghaNuM gaurava karAvyuM. II866ll RtuparNa rAjA, potAnI devI caMdrayazA ane dIkarI caMdravatIthI yukta, temaja tApasapuranA rAjA vasaMta sArthavAhanI pAse teo vaDe karAyelA che te upakAro vaDe jANe prerAyelI damayaMtIe potAnA pitAnI pAsethI dUtone mokalIne tyAre bolAvyA. putrI paranA vAtsalyane vaza thayelA evA bhIma rAjAe putrI upara teoe karelA upakArone yAda karIne AvelA teono haMmezAM satkAra karyo. l867-868-899ll priyanA saMgamathI abhigraha pUrNa thaye chate damayaMtIe jinezvara bhagavaMtanI nAtra mahotsava AMgI, AbhUSaNa, puSpa ane vastrathI pUjA karIne. ll87lii paramAtmAnI AgaLa vigaIone ane pAna-sopArIone sthApana karIne svayaM svIkAra karyo. je kAraNathI arihaMtanA bhaktonI A sthiti (maryAdA) che. ll871// eka vakhata bhIma rAjAnI sabhAmAM beThelA teone viSe tyAM jANe ke savArano bIjo sUrya hoya tevo dedIpyamAna koIka deva Avyo. ll87rI damayaMtIne aMjali joDIne kahyuM ke girinI guphAmAM rahelA tame je kulapatine bodha pamADIne arihaMtano dharma grahaNa karAvela te huM jina dharmanA prabhAvathI marIne saudharma devalokamAM kesara vimAnano svAmI, kesara nAmano deva thayo chuM. 873-874o e pramANe kahIne tenA caraNomAM namIne sAta kroDa suvarNanI vRSTi karIne kRtajJapaNAne prakAzIne te deva aMtarbAna thayo. I87po have bhImaratha rAjA vaDe temaja dadhiparNa Adi rAjAo bIjA aneka sAmaMta rAjAonI sAthe naLano rAjya upara abhiSeka karyo. ll87phI, tyAre naLanA AdezathI zatrune kSobha pamADanAra ane pRthvIne cUrNa karanAra
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI evI senAo te moTA rAjAo vaDe ekaThI karAI. ll87ii kubere kapaTapaNAthI je potAnI lakSmIne haraNa karI hatI, tene pAchI levA mATe naLa te rAjAonI sAthe kozalA nagarI tarapha cAlyo. '878 keTalAka divaso bAda sainikothI pRthvIne AcchAdana karatA naLa kozalanA rativallabha udyAnamAM praveza karyo. ll879mAM baLathI AkrAnta karyuM che pRthvItala jene evA naLane Avato sAMbhaLIne mRtyunA mukhamAM Avyo hoya tema kubera kaMpavA lAgyo. ll880. naLe dUta dvArA tene kahyuM ke jugAra vaDe yuddha kara. ApaNe baMne bhAIone paraspara zastrothI yuddha na karAya. ll881. laDAInA abhAvanI vAta vaDe jIvitane icchatA ane naLanI lakSmIne pharI prApta karavAne icchatA evA kubere jaldI jugAra ramavAno AraMbha karyo. 1882aa potAnI meLe bhedAyela bhAgyavALo, potAnI meLe pAkelA zubhodayavALo naLa tyAre tenI pAsethI saghaLuM jItyo. je kAraNathI bhAgya ja jayanuM kAraNa che. ll883ll have strIratnanI sAthe jema cakravartI zobhe tema bhemI vaDe karAyelI zobhAvALo arthAt bhaimI sAthe zobhatA evA vaLI Indra vaDe paNa durjaya evA te naLe potAnA rAjyane alaMkRta karyuM. Al884o. viSNunI jema ardha bharata kSetranA sarva rAjAoe bheTaNAMo dharIne dedIpyamAna bhUjA baLavALA naLanI sevA karI. II88pI tyAre sajjanatAnA atizayathI naLe Azritone dAna-sanmAna-sArI rIte bolavA vaDe Azritone to dUra raho zatruone paNa khuza karyA. l88kA kuberane pUrvanI jema yuvarAja pade sthApana karyo. jethI AnI sajjanatAnI parAkASThA tathA asAdhAraNa udAratA kevI kahevAya ? ll887ll dharmathI sarva vaibhava che, e pramANe kRtajJapaNAne vadhAratA naLe damayaMtInI sAthe prItipUrvaka caityone vaMdana karyuM. 888 pavitrAtmA evA naLe arihaMtonI rathayAtrA karAvI ane guNavAna evA gurunI haMmezAM sevA bhakti karI. II889ll haMmezAM sAdharmikonuM vAtsalya karyuM ane sarvatra arihaMtanI ane potAnI AjJAne mAnya karAvI. II890nA damayaMtIthI puSkala nAmano putra thayo ane tene samasta kaLA zIkhavADI. rAjyarUpI lakSmIne ucita evA yauvana avasthAne teNe prApta karyuM. ll891|| A pramANe rAjyanuM pAlana karatA hajAro varSa naLane thayAM. eka vakhata deva evA pitAe AvIne tene pratibodha pamADyo. l892aaaa he vatsa ! tuM zuM rAjA che ? tAre jote chate A viSayarUpI coro vaDe vivekarUpI mahAdhana lUMTAya che. ll89all tArA vratanA avasarane jaNAvavAnuM meM pahelA svIkAryuM hatuM. tethI he putra ! hamaNAM tAro cAritrano avasara che. ll894ll A pramANe jaNAvIne avadhijJAnavALA deva gayA ane tyAre amApajJAnI evA jinasena nAme guru padhAryA. ll895ll damayaMtInI sAthe naLa rAjA tyAM jaI bhaktipUrvaka gurune namyo. dezanA sAMbhaLI ane avasare gurune pUchyuM ke he bhagavaMta ! pUrvabhavamAM mArA vaDe kayuM karma upArjana karAyuM hatuM ke AvA prakAranuM rAjya meLavIne hArI gayo ane pAchuM meLavyuM. ll891-89ii. naLa damayaMtIno pUrvabhava : gurue kahyuM he rAjan ! sAMbhaLa. jaMbUDhIpanA A ja bharatakSetramAM mahAtIrtha svarUpa aSTApada parvatanI najIkamAM II898 nathI joyuM zatrunuM yuddha jene evuM saMgara nAmanuM nagara hatuM. tyAM mammaNa nAme rAjA hato, tene vIramatI nAmanI rANI hatI. II89o eka vakhata zikAra mATe rANInI sAthe nagaranI bahAra jatAM tenA vaDe sArthanI madhyamAM rahelA eka sAdhu jovAyA. 900Iii have zudra AzayavALA te rAjAe sArthamAMthI te munine grahaNa karIne ToLAmAMthI vAMdarAne jema lAve tema ramavA mATe pAcho pharyo. ll901|| durAtmapaNAthI bAra nADIpramANa kALa sudhI patnI sahita rAjAe te munipuMgavane kheda pamADyo. I902have uchaLatI karUNAvALA te daMpatIe sAdhune pUchyuM, tame kyAMthI prayANa karyuM ? kyAM javAnI
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva prakaraNa icchAvALA cho ? te kaho. 903ll sAdhue kahyuM ke rohItaka sthAnathI meM prayANa karyuM che ane tIrthane vaMdana karavA mATe aSTApada parvata para javA icchuM chuM. ll904 paraMtu Apa baMnee mane sArthathI vikhUTo karyo. jethI mane yAtrA na thaI. kema ke kalyANakArI kAmo ghaNA vipnovALA hoya che. ll90pA sAdhunI A vANI sAMbhaLatA maMtrathI sApanA jheranI jema te baMneno kopa gaLI gayo (dUra thayo) 90vA te baMnenI AAdaSTi joIne teomAM yogyatA jANIne vicakSaNa sAdhu bhagavaMte dayApradhAna arihaMta paramAtmAno dharma kahyo. I90NI pUrve nahi sAMbhaLelA zreSTha evA te dharmane sAMbhaLIne te daMpatI khuza thayA. apUrva vastu prApta thatAM koNa khuza na thAya ? 908ii nirdoSa evA AhAra, pANI temane vahorAvyA ane keTaloka kALa sudhI upAzrayamAM ja rAkhyA. ll909o dharmarUpI jJAnAMjana vaDe ajJAnarUpI gADha aMdhakArane chedIne te baMnenI dRSTi nirmaLa karIne muni aSTApada tarapha gayA. 910mAM sAdhunA saMgamathI je zrAvaka dharma tyAre prApta thayo tene icchita putranI jema te baMne pALatA hatA. I911ii eka vakhata dharmamAM daDha karavA mATe zAsanadevatA vIramatI rANIne aSTApada parvata para laI gaI. I912te te varNa pramANavALA arihaMtanA biMbonA darzanamAM rANI tevA koIka AnaMdane pAmI ke je AnaMda vANIno viSaya thato nathI. I91all covIza arihaMta paramAtmAne vaMdana karIne uThelI zraddhALu evI rANIne devI vaDe tyAre ja potAnA nagarane prApta karAvAI. ll914o mArA vaDe mahAna tIrthane vaMdana karAyuM che, e pramANe zraddhAnA atirekathI covIze paramAtmAnA 20, 20 AyaMbila vIramatI rANIe karyA. ll91pI uchaLatI kAMtinA kallolavALA upara sthApelA mANekavALA suvarNamaya tilakone teNIe arihaMta paramAtmAne mATe karAvyA. 917ll eka vakhata rAjAnI sAthe aSTApada parvata para jaIne rANIe svayaM sarve arihaMta paramAtmAne abhiSeka karIne pUjyA. I91thI te jina biMbonA bhAla para tatkALa utpanna thayelA puNyarUpI vRkSanA vikaselA puSpa samAna tilakone rANIe mUkyA. 918 tIrthayAtrA mATe AvelA sAdhu Adine pratilAlyA (vahorAvyuM) e pramANe tenA tapano ughApanA mahotsava teNIe karyo. 919nI loko ane rAjA vaDe he devI ! tuM dhanya che. tuM puNyazALI che. ema vAraMvAra stuti karAtI vIramatI potAnA nagaramAM AvI. ll92lii zarIrathI bhinna ane manathI bhinna nahi evA dharma karmamAM lIna evA te baMnee keTaloka kALa pasAra karyo. ll921I sarakhI samAdhivALA evA te baMne kALadharma pAmIne devalokamAM daMpatipaNA vaDe zobhatA deva thayA. II922aa tyAMthI cyavane mammaNano AtmA A jaMbUDhIpanA bharata kSetramAM bahalI dezanA mugaTa samAna potanapura nagaramAM dhamila nAmanA bharavADanI reNukA patnI te baMnene vinayathI ujjavaLa evo dhanya nAmano putra thayo. l923-924) vIramatIno jIva devalokathI AvIne pUrvabhavanA rAgathI dhanyanI dhUsarI nAmanI patnI thaI. /92pI dhanya haMmezAM araNyamAM potAnI bheMsone carAvato hato. kema ke bharavADonA jIvananI AjIvikA A ja che. ll92vA durdino vaDe nIlavarNanA uttarIya vastrane paherelo hoya tevA AkAzane karato hoya tevo, garjanAnA bahAnAthI lAMbA kALe AvelA lokane bolAvato hoya tevo, dUdha jevI ujvala pANInI dhArAo vaDe potAnA yazane vistArato hoya tevo, potAnA saMgamathI navA aMkurAo vaDe pRthvIne pulakita karato hoya tevo, baMdI pAThakonI jema moro vaDe kekAravo dvArA yAcanA karAto hoya tevo, prakAzita vIjaLInI kriyAnA bahAnAthI temAMthI suvarNane choDato hoya tevo, IndradhanuSane dhAraNa karato, lopI nAMkhyo che sUryane jeNe evo varasAda cAre bAjuthI have ekavAra avataryo. l927-928-929-930nA kuMbhAra jema mATIne khUMdato tema jAnu sudhInA kAdavane khUMdato bheMsane carAvanAra dhanya gADha varasAda varasate chate jato hato. ll931// paDatA pANIne cAre bAjuthI rokanAra evA
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ naLa damayaMtI chatrane dhAraNa karato cAre bAjuthI bhamatI evI potAnI bheMsone carAvato. 93rA duSkara tapathI tapatA saMtApathI zoSI nAkhI che samasta dhAtu evA zarIravALA, jhaMjhAvAtathI kamaLanA nALa jevuM karI nAMkhyuM che zarIra evA, parvata jevA niSkrapa, eka paga vaDe rahelA eka munine aTavamAM paryaTana karatAM dhanya joyA. l933-934 pariSahathI AkrAMta thayelA te munine joIne utpanna thaI che adbhuta bhakti evA dhanya jema rAjAnA mastaka para chatradhAra chatra dhAraNa kare tema muninA mastaka para chatrane dhAraNa karyuM. ll93pI ati tyAgInA dAnanI jema gADha evI vRSTi (megha) aTakI nahi. sAthe dhanyano pariNAma paNa muni tarapha aTakyo nahi. II93lA kheda pAmelAnI jema kramapUrvaka megha aTakyo, vRSTi paryata svIkArelA kAyotsargavALA munie paNa kAyotsargane pAryo. 937ii tyAra pachI potAne dhanya mAnato, vAtsalyavALo, sevakanI jevA te dhanya munine namaskAra karIne vAraMvAra pagane dabAvatAM pUchyuM. ll938 kema mArA mastaka upara paga sthApana karyA ? e pramANe kopathI kAdava vaDe baMne paga dhAraNa karAyA che arthAt pakaDI rakhAyA che. kharekhara he muni ! hAlamAM paga kAdavamAMthI udhdhAra=kADhavA mATe zakya nathI. II939o tethI Aje ahI he muni ! tame kevI rIte UDIne AvyA ? zuM tame tapa, taMtra, maMtrathI uDavAnI zakti dvArA AvyA ? athavA to zuM tame AkAzamAM uDanAra cho ? 94ll munie tene kahyuM ke, pAMDudezathI huM Avyo chuM. laMkApurImAM rahelA gurune vaMdana karavA mATe tyAM jauM chuM. II941. rastAmAM prApta thayelA cora jevA varasAda vaDe ahIM Avyo. kema ke varasAda varasate chate sAdhuone gamana karavuM kalpatuM nathI. II942aa tethI vRSTi sudhI abhigrahavALo huM sAta divasathI ahIM rahyo chuM. have saMpUrNa abhigrahavALo huM kyAMya paNa upAzrayamAM jaIza. II94all tyAre dhanya sAdhune kahyuM ke pRthvI kAdavathI ati durgama thayelI che. tethI A bheMsa para caDIne he prabhu, huM tamane nagaramAM laI jauM. /944 munie kahyuM ke vAhana upara besavuM sAdhune yukta nathI. kema ke prANIne pIDA thAya che. te pIDAno sarvathA teoe tyAga karyo che. I94pA sAdhuoe vihAra vaDe ja javA yogya che, dhanya paNa sAdhunI sAthe dhIme dhIme nagara tarapha cAlyo. 94kA potAnA gharanA dvAra sudhI AvelA zreSTha muni khuza thatA tenA vaDe vahorAvavA mATe gharamAM laI javAyA. ll947ii tyArabAda jema prathama jinezvarane zreyAMse ikSarasa vaDe pAraNuM karAvela tema dhanya kSIrakuMbha vaDe pAraNuM karAvyuM. ll948 te muni tyAM ja nagaramAM comAsu pasAra karIne sAdhunI carcA vaDe vihAra karIne gurunI pAse gayA. ll949ll dhUsarI ane dhanya, te baMne muni pAsethI lIdhelA gRhasthanA vratone pALatA hatA. ujvaLa samyakatvane pAlana karatAM lAMbA kALa sadhI dravyastavane karIne yogya samaye sAdhu dharmane svIkArI sAta varSa sudhI pAlana karIne samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA. ll950-951l. supAtramAM ApelA dUdhanA prabhAvathI bhAvanAmAM parAyaNa evA te be haimavata kSetramAM yugalika thayA. upara tyAMthI marIne te baMne saudharma devalokamAM uttama deva thayA. tyAMthI cyavIne kSIra DiMDIra nAmanA baMne pati-patnI thayA. 953ii tyAMthI cyavIne dhanyano jIva naiSadha rAjAno putra tuM naLa thayo ane dhUsarIno jIva tArI priyA damayaMtI thaI che. I954o. he rAjan ! pUrvabhavamAM tapanA udyApana utsavamAM teM ane tArI patnIe aSTApada nAmanA tIrthamAM phula vagerethI vidhipUrvaka jinezvara bhagavaMtonI pUjA karI hatI. tyAre ekaThuM thayeluM je puNya ahIM A bhavamAM tamane udaya AvyuM che. ll95pa-9pakA te prabhAvathI vizALa evuM rAjya tane prApta thayuM che. arihaMtonA bhAla upara tilako karAvavAthI enA kapALamAM tilaka thayuM. 95NI ane bAra ghaDI sudhI sAdhune je kadarthanA karelI te
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 samyaktva prakaraNa kAraNathI bAra varSa sudhI rAjyathI bhraSTa ane priyAno viyoga thayo. [958 // A sAMbhaLIne dharmanA raMgathI taraMgita arthAt raMgAyela naLa rAjAe, damayaMtInI kukSIrUpI sarova2mAM haMsa samAna evA puSkala nAmanA putrane rAjya upara sthApana karyo. II959 // tyAra bAda naLe damayaMtInI sAthe gurunI pAse pravrajyA svIkArIne vihAra karyo. zrutane grahaNa karatAM pariSahone sahana karatA hatA. Il960 // eka vakhata karmanA vicitrapaNAthI duya evA kAmanuM smaraNa thavAthI koIpaNa rIte naLa rAjarSinuM mana damayaMtImAM Asakta banyuM. 961|| gurue te rAjarSine pUrve thayelA sthUlabhadra Adi mahAmunionA dRSTAMta dvArA madhura zItala vAkyo vaDe ghaNI rIte bodha pamADyo. 962 // paraMtu bodha pAmyA nahi. zithila thayelA tene pitA sudeve AvIne bodha pamADyo. naLe tapane tapatA anazanano svIkAra karyo. [963 // naLanA anurAgathI damayaMtIe paNa tevo ja tapa karyo. naLa marIne kubera nAmano dikpAla deva thayo. damayaMtI tenI priyA thaI. II964 / / ghaNo dharma ka2vA chatAM kaMIka vratanI virAdhanAthI te baMnene halakA devalokamAM devapaNArUpa phala pAmyA. 965 / have manuSyapaNuM prApta karIne ujjvaLa evA cAritrane meLavIne samasta karmone bALIne baMne siddhipadane pAmyA. 966) naLa rAjA ane damayaMtIe pUrva janmamAM karelI bhagavaMtanI adbhUta pUjA vaDe ekaThA karela puNyathI uttama evA ardhA bharatanA rAjyane prApta karyuM. temaja janmAMtaramAM anaMta sukha ane mokSane pAmyA. II967 / / tethI haMmezAM tIrthaMkaranA pUjanamAM Apa sarve paNa taiyAra thAo. jethI Apane paNa Aloka ane paralokanA sukhano yoga muThThImAM thaze. II68 // pUrva janmamAM karela devanI pUjAnA phaLa upara nala damayaMtInI kathA. ahIM keTalAka keTalIka pratimAnI pUjAne kahe che. te A pramANe teonA mato jaNAvAya che. gurukAriyAi kei, anne sai kAriyAi taM biMti / vihikAriyAi anne, paDimAe pUyaNavihANaM / / 25 / / gAthArtha :- guruthI vaDIlajana arthAt mAtA-pitA dAdA vagere vaDe karAvAyelI ema keTalAka kahe che. anya vaLI pote bharAvelI, anya vaLI vidhithI karAvelI pratimAnA pUjana vidhAnane kahe che. guru eTale mAtA-pitA-dAdA teo vaDe karAvAyelI pratimA ema keTalAka kahe che. anya vaLI svayaM karAvelIne, vaLI anya keTalAka vidhipUrvaka karAvelI pratimAnA pUjAvidhAnane kahe che. paraMtu A mato ja che. kAryapakSa to - arihaMta paramAtmAnI pratimAne joI ene pUjavI joIe arthAt bahumAna karavuM joIe, nahitara avajJA thAya. I // 25 // - have vizeSa pUjAnI vidhine kahe che. suttabhaNiNa vihiNA, gihiNA nivvANamicchamANeNa / loguttamANa pUyA, nicaM vi ya hoi kAyavvA / / 26 / / gAthArtha :- nirvANane icchatA gRhasthoe AgamamAM kahelI vidhi vaDe arihaMta pratimAnI pUjA haMmezAM karavI joIe. ra6||
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ devatattva sUtramAM kahelI vidhi vaDe, potAnI matikalpanAthI nahi. je kAraNathI kahyuM che ke - potAnI buddhipUrvakanI satya evI paNa ceSTA (dravya-bhAvastava viSayaka) Apta puruSanA upadezathI zUnya che e kAraNathI saMsAranA phalavALI ja che. (tIrthakaranA uddeza vinAnI pravRtti to saMsAraphalA che japaraMtu tIrthakaranA uddeza=AlaMbanavALI svamati kalpita pravRtti paNa paramArthathI to saMsAraphalA che arthAt paramArthathI to tIrthakara uddezavALI pravRtti svamatikalpita hoya ja nahIM. mATe ja) AjJA vaDe je pravarte che te ja tIrthaMkaranA uddezavALI che, ema kahevAya che. (aSTama paccAzaka-13) ane vidhi A che - avasare snAnAdithI pavitra thayelA evA prANI vaDe viziSTa evA puSpAdi vaDe vidhipUrvaka temaja pradhAna zreSTha evA stuti (eka zloka pramANa stuti kahevAya) ane stotra (ghaNA zloka pramANa stotra kahevAya) vaDe mahAna evI jinezvaranI pUjA jANavA yogya che. (caturtha paccAzaka-3) have 'vidhi vaDe' e pramANe je kahevAyuM tene ja AgaLa rajU karatAM kahe che - AsanasiddhiyANaM, vihipariNAmo u hoi sayakAlaM / vihicAu avihibhattI, abhavvajiyadUrabhavvANaM / / 27 / / gAthArtha :- najadIkamAM siddhipadane pAmanArAone haMmezAM vidhino pariNAma hoya che. temaja abhavyo ane dUrabhavyone vidhino tyAga ane avidhi upara bhakti hoya che. vidhi eTale AgamamAM kahelo kriyAkalpa, sayakAle eTale sadAkALa (haMmezAM) vihicAu tti - arthAt vidhino tyAga. 27 tathA dhannANaM vihijogo, vihipakkhArAhagA sayA dhannA / vihibahumANI dhannA, vihipakkha adUsagA dhannA / / 28 / / gAthArtha H- dhanya jIvone vidhino yoga prApta thAya che. vidhi pakSanA ArAdhako haMmezAM dhanya hoya che. vidhi uparanA bahumAnavALA paNa dhanya che. vidhipakSane dUSita nahi karanAra paNa dhanya che. ra8 have vidhipakSano upasaMhAra karatA pUjA pachI vaMdana karavuM joIe. e pramANe tenA upadezane kahe che - iya AgamavihipuvvaM, bhattibharullasiya bahalaromaMca / taM bhuvaNavaMdaNijjeM, vaMdaha paramAi bhattIe / / 29 / / gAthArtha :- AgamamAM batAvelI vidhipUrvaka bhaktinA samUhathI ullasita thayelA gADha romAMcavALA he bhavya jIvo ! traNe bhuvanamAM vaMdana karavA yogya paramAtmAne zreSTha bhaktithI tame vaMdana karo. 29 A kAraNathI AgamamAM kahelI vidhipUrvaka bhaktinA samUhathI ullasita thayela ghaNA romAMcavALA eTale ke hRdayanI prItinA atizayathI uThelA niraMtara gADha romAMcavALA evA he bhavya jIvo ! traNa bhuvanamAM vaMdanIya te tIrthaMkaranA biMbane tame vaMdana karo. (bho bhavya ! e adhyAhArathI levuM.)
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva prakaraNa "parama bhakti vaDe eTale prakRSTa rIte pradakSiNA devI vagere rUpa AdarapUrvaka kAyAnI kriyA vaDe" e artha che. AgamamAM kahelI ja vaMdanavidhine kahe che. paMcavihAbhigameNaM, payAhiNatigeNa pUyapuvvaM ca / paNihANamuddasahiyA, vihijuttA vaMdaNA hoi / / 30 / / gAthArtha :- pAMca abhigama ane pradakSiNAtrika vaDe temaja pUjA pUrvaka praNidhAna-mudrA sahita karAyelI vaMdanA vidhiyukta kahevAya che. ll3oll ahIM vizeSaNamAM tRtIyA vibhakti karI che. tethI "parzavadhArAmena prakSitriA " mAM tRtIyA vibhaktithI daze ya triko sUcavI che. pUnA pUrva 2 - pahelA pUjA karIne e artha karavo. praNidhAna mudrA vaDe sahita vidhiyukta vaMdanA thAya che. ahIM dazatrikanI aMdara samAveza thaI gayo hovA chatAM paNa pUjAtrika, praNidhAnatrika ane mudrAtrikanuM judu grahaNa, te sarvatrikanuM pAlana kadAca na thaI zake topaNa A traNa trika to avazya karavA yogya che. te batAvavA mATe che. 3oll pAMca prakAranA abhigamane ja kahe che. davvANa sacittANaM, viusaraNamacittadavvaparibhogo / maNaegattIkaraNaM, aMjalibaMdho ya diTTi pahe / / 31 / / taha egasADaeNaM, uttarasaMgeNa jiNaharapaveso / paMcaviho'bhigamo iya, ahavA vi ya anahA esa / / 32 / / gAthArtha :- sacitta dravyano tyAga, acitta dravyano atyAga, mananI ekAgratA, daSTipatha paDatA aMjalibaddha praNAma tathA ekazATi uttarAsaMga A pramANenA pAMca abhigama jinezvaranA maMdiramAM pravezatAM che athavA bIjA paNa che. 31-32ii. TIkArtha:- pUjAnA upakaraNane choDIne vibhUSAne mATe karelA evA phula tAMbUla vagereno tyAga karavo. temaja acitta kaDAM, kaMdorA, jhAMjhara vagereno atyAga tathA mananI ekAgratA eTale manamAM eka dharmanuM ja AlaMbana. temaja svAmI dRSTipathamAM Avate chate aMjalibaddha eTale mastaka upara baMne hAthane DoDAnI jema bhegA karI sthApavA. ll31/l. tathA ekazATi uttarAsaMga paherIne jinezvara bhagavaMtanA maMdiramAM javuM. A pAMca prakAranA abhigama (vinaya) che, temaja bIjI rItanA paNa pAMca abhigama che. pi ane e samuccaya arthavALA che. 32 avahaTTurAyakakuhAI, paMcavararAyakakuharuvAI / khaggaM chattovANaha, mauDaM taha cAmarAu ya / / 33 / / gAthArtha :- prabaLa rAgAdine kahenArA zreSTha evA pAMca rAjacihnono tyAga karavo. khagna, chatra, mojaDI, mugaTa temaja cAmara.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ deva tattva TIkArtha - rAjacihnono tyAga karIne ane paMcavararAyanTu ruvADuM eTale prabala rAgAdinA sUcavanArA khaga, chatra, mojaDI, mugaTa ane be cAmarano tyAga karIne. have pahelAM kahevAyelI trikone batAve che. tinni nisIhi ya tinni ya, payAhiNA tinni ceva ya paNAmA | tivihA pUyA ya tahA avatthatiyabhAvaNaM ceva / / 34 / / tidisi nirikkhaNaviraI, tivihaM bhUmIpamajjaNaM ceva / vannAitiyaM muddAtiyaM ca tivihaM ca paNihANaM / / 35 / / <3 gAthArtha :- nisIhi trika, pradakSiNA trika, praNAma trika, traNa pUjA, traNa avasthAnI bhAvanA. 134 // traNa dizAomAM jovAno tyAga, traNa vAra bhUminuM pramArjana, varNa-artha, AlaMbana trika, traNa prakAranI mudrA, traNa praNidhAna. // 35 // TIkArtha :- sAvadya vyApAranA niSedha vaDe (sAvadya vyApArathI aTakavuM) te nisIhi traNa prakAre mukhya dvAramAM, gabhArAmAM ane dravyapUjA bAda 1. jamaNA hAthathI AraMbhIne je kriyAmAM pharavAnuM che te pradakSiNA traNa vA2 devI 2. traNa praNAmo - bhUmimAM mastakane aDADavA rU5 3. traNa prakAranI pUjA : temaja kahevAze te avasthAtrikane bhAvavI. 5 ||34 // tema urdhva, adho ane tirsTI dizAmAM jovAno tyAga karavo ane jinezvaranA biMba sanmukha jovuM e tAtparya che. 6 traNa prakAranI bhUmi pramArjanA eTale baMne paganI nIce ane vacce pUMjavuM 7. varNAdi AlaMbana traNa 8. mudrA trika 9. ane praNidhAna trikanuM svarUpa je kahevAze. 10 A triko prAyaH kahevAyelA krama pramANe ka2vA yogya che. / / 35 / / vaMdananI vidhino upasaMhAra karatAM tenA phaLane kahe che : iya dahatiyasaMjuttaM, vaMdaNayaM jo jiNANa tikkAlaM / uLad naro vatto, so pAvarU sAsayaM nAnuM ||rUdda gAthArtha :- upayogavALo arthAt ekAgratAvALo je mANasa dazatrikathI yukta jinezvara bhagavaMtone trikALa vaMdana kare che, te zAzvata sthAnane pAme che. II36aa TIkArtha :- spaSTa che 3payuttu arthAt kriyAmAM ekAgra thayelo bhAvavaMdana vaDe phaLane meLave che. jethI kahyuM che ke - samyak prakAre caityone vaMdana karato zubhadhyAnanA prakarSane pAme che. zubhadhyAnathI karmano nAza thAya che ane karmanA nAzathI mokSapadanI prApti thAya che. 1 // 36 // have pUjA, avasthA, varNAdi, mudrA, praNidhAna trikone aDhI gAthA vaDe batAve che.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakra prakaraNa puSphA''misathuibheyA, tivihA pUA avatthatiyagaM ca / hoi chaumatthakevali-siddhattaM bhuvaNanAhassa / / 37 / / vanAitiyaM tu puNo, vannatthAlaMbaNassarUvaM tu / maNavayaNakAyajaNiyaM, tivihaM paNihANamavi hoi / / 38 / / muddAtiyaM tu itthaM, vineyaM hoi jogamuddAi / haribhaddasUriviraiya-gaMthammi imaM jau bhaNiyaM / / 39 / / gAthArtha :- puSpa, AmiSa (nevedya) ane stutinA bhedathI traNa prakAranI pUjA. traNa bhuvananA nAthanI chavastha, kevalI, siddha avasthA, traNa prakAranI avasthA che. l37ll varNAdi traNa, varNa artha ane AlaMbana svarUpa che. mana, vacana, kAyAnI ekAgratA e traNa prakAranA praNidhAna che. ll38 yogamudrA, jinamudrA, muktAzuktimudrA e prakAre traNa mudrA jANavA yogya che. je kAraNathI haribhadrasUri mahArAjA viracita graMthamAM A pramANe kahyuM che. ll39 TIkArtha :- puSpa naivedya stutinA bhedathI traNa prakAranI pUjA che. tyAM puSpanA grahaNathI, gaMdha, dhUpa, snAna (jalapUjA) vilepana (kesarapUjA), vastra, alaMkArAdi badhuM ja grahaNa karavuM. AmiSathI naivedya, emAM paNa akhaMDa cokhA, phaLa, ghI, dIpaka vagerenuM grahaNa karavuM. stutithI zloka padyAtmaka racanA, paramAtmAnI chabastha avasthA, kevali avasthA, siddha avasthA traNa prakAranI avasthAnuM bhAvana karavuM. ll37ll varNAdika vaLI varNa, artha ane AlaMbana svarUpa che ! varNa AlaMbanathI spaSTa ane zuddha evA varSo bolavAM, te varNAlaMbana. varSonA arthanuM ciMtavana te arthAlaMbana ane AlaMbanathI jinezvaranI pratimAnuM AlaMbana levuM. mana, vacana, kAyAnI ekAgratA te praNidhAna trika kahevAya che. saMvegarasathI yukta cittanI sthiratA te mana praNidhAna. pada, saMpadA, satyApana yukta sUtranuM uccAraNa te vacana praNidhAna. aMgopAMga gopavIne rAkhavA te kAya praNidhAna che. 38 - ahIM caityavaMdanamAM traNa prakAranI mudrA jANavA yogya che. yogamudrA, jinamudrA, muktAzuktimudrA nAmanI kyAM kahevAyelI che ? A pramANenI zaMkAmAM vRddhanI saMmati batAvavA mATe jaNAve che ke haribhadra sU. ma. banAvela paMcAzaka nAmanA graMthamAM A kahevAyuM che : ll39ll pAMca gAthA dvArA kahelAne batAve che. paMcaMgo paNivAu, thayapATho hoi jogamuddAe / vaMdaNa jiNamuddAe, paNihANaM muttasuttIe / / 40 / / do jANU dunni karA, paMcamagaM hoi utamaMgaM tuM / samaM saMpaNivAo, neo paMcaMgapaNivAo / / 41 / /
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ devatattva anunnatariyaMguli, kosAgArehiM dohiM hatthehiM / piTuvari koppara, saMThiehiM taha jogamuddatti / / 42 / / cattAri aMgulAI, purao uNAI jattha pacchimao / pAyANaM ussaggo, esA puNa hoi jiNamuddA / / 43 / / muttAsuttI muddA, samA jahiM dovi ganmiyA hatthA / . te puNa nilADadese, laggA anne alagga tti / / 44 / / gAthArtha :- pAMca aMgavALo namaskAra te paMcAMga praNipAta. stava pATha te yoga mudrAe, vaMdaNa te jinamudrAe, praNidhAna sUtra te muktAzakti mudrAe thAya che. 4oll be DhIMcaNa, be hAtha ane eka mastaka - A pAMca aMgano samyaka prakAre praNipAta te paMcAMga samyaka prakAre praNipAta jANavA yogya che. 41 AMgaLIone ekabIjAthI aMtarIta karavAthI kamaLanA DoDAnA AkAre thayelA be hAtha vaDe koNIne peTa upara sthApavAthI yoga mudrA thAya. l4rI/ jemAM, paganuM aMtara AgaLa cAra AMgaLa ane pAchaLa kaMIka ochuM hoya e jinamudrA che. 43 jemAM baMne hAtha sarakhA eTale sAmasAmI AMgaLIo Ave tema garbhita eTale madhyamAM motInI chIpa jevA evA baMne hAthane kapALe lagADyA hoya. koI AcArya kahe che ke kapALe na lagADyA hoya te muktAzukti mudrA. II44l. TIkArtha:- jemAM pAMca aMgo jamInane lagADavA te paMcAMga, praNipAta eTale namaskAra. zastavanI AdimAM ne aMtamAM je bolAya che, te stanapATha zakrastavAdi yogamudrAmAM bolavuM. vaMdanathI arihaMta ceIyANa Adi daMDaka sUtro te jinamudrAmAM bolavA. ahIM paganI jina mudrA ane hAthanI yogamudrA karavI. baMne mudrAno paNa ahiM prayoga jANavo. praNidhAna - zubha arthanI prArthanA svarUpa, jayavayarAya ItyAdi sUtro muktAzakti mudrAmAM bolavA. 40-41 be DhIMcaNa ane be hAtha vagere paMcAMgapraNipAtane kahenArI gAthA sugama che. yogamudrAne kahe che - AMgaLIone ekabIjAnI aMdara nAMkhavI aMtarIta karavI. baMne hAthano AkAra kamaLanA DoDA jevo karavo. be hAthanI koNI peTa upara sthApana karavI, mUkavI te yogamudrA jANavI. yoga eTale baMne hAthane joDavA athavA samAdhi, mudrA eTale zarIranA aMgonI racanA-yoganI pradhAnatAvALI mudrA te yogamudrA vipnonA nAza mATe samartha che. "ti' zabda AvA prakAranI yogamudrA che e arthamAM vaparAyo che. jarA have jinamudrAne kahe che. AgaLa cAra AMgaLa jeTaluM aMtara ane pAchaLa cAra AMgaLathI kaMIka nyUna aMtara baMne paga vacce rAkhavuM te jinamudrA. baMne pagane joDavA nahi arthAt parasparanA saMsargano tyAga. A jinamudrA kahevAya che. jinezvara bhagavaMtoe svayaM kAyotsargamAM je mudrA karI hatI te jinamudrA vipnone jitanArI mudrA che.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva prakaraNa muktAzuktimudrA gAthArtha spaSTa che kevala samauno artha be AMgaLIonA paraspara sAmasAmA TeravA joDavA. garbhita eTale madhyamAM baMneya hatheLIo polI rAkhavI. A pramANe pAMca gAthAno artha. 44ll have trikanA svarUpane batAvIne tenA AcaraNanA phaLane kahe che. payaDo sesatiyattho, tatto nAuNa eya tiyadasagaM / saMmaM samAyaraMto, vihiceiyavaMdago hoi / / 45 / / gAthArtha zeSa trikano artha pragaTa che (spaSTa che.) A pramANe daza trikane jANIne sArI rIte AcaraNa karato hoI tenuM caityavaMdana vidhipUrvaka thAya. ll4pA caityavaMdananI vidhi pUrNa thaI. te caityavaMdana koNe keTalIvAra karavA ? te batAve che. sAhUNa sattavArA, hoi ahorattamajjhayAraMmi ! / gihiNo puNa ciyavaMdaNa, tiya paMca va satta vA vArA / / 46 / / gAthArtha :-divasa ane rAtrinI madhyamAM sAdhune caityavaMdana sAta vAra hoya che ane gRhasthone traNa, pAMca athavA sAta vAra hoya che. tevA TIkArtha sugama che. kevI rIte sAta vAra caityavaMdana ? te batAve che. paDikamaNe ceihare, bhoyaNasamayaMmi taha ya saMvaraNe ! paDikamaNa sUyaNa, paDibohakAliyaM sattahA jaiNo / / 47 / / gAthArtha :- pratikramaNamAM, derAsaramAM, bhojana samaye, divasa carimaM paccakakhANa vakhatanuM, pratikramaNamAM, saMthArA porisInuM ane savAre jAgyA pachI jagaciMtAmaNinuM - A sAta vakhata caityavaMdana yatine hoya che. TIkArtha :- TIkArtha spaSTa che. phakta pratibodhano artha savAramAM UThIne ane gRhasthone traNa, pAMca ke sAtavAra hoya che. A gAthAnA anusAre jANavA yogya che te A pramANe. be TAIma pratikramaNa karanAra zrAvakane sAdhunI jema sAtavAra ane pratikramaNa na karanAra zrAvakane pAMcavAra ane jaghanyathI traNe saMdhyA samaye traNavAra caityavaMdana karavAthI traNa caityavaMdana thAya che. je pra. sA. gA-91II II4LI. caityavaMdananI saMkhyA vidhi batAvI te prAyaH jinamaMdiramAM karavA yogya che. e pramANe tenA saMbaMdhamAM vidhi vizeSano upadeza kahe che. jiNamaMdirabhUmie, dasagaM AsAyaNANa vajjeha / jiNadavvabhakkhaNe, rakkhaNe ya dose guNe muNaha / / 48 / / gAthArtha - jinamaMdira saMbaMdhI daza AzAtanAno tyAga karo, temaja devadravyanA bhakSaNamAM doSa che ane devadravyanA rakSaNamAM guNo che te tuM jANa.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ devatattva TIkArtha spaSTa che. paraMtu ra kArathI devadravyanI upekSA karavAmAM paNa doSa che. ll48. daza AzAtanA kaI che ? te batAve che. taMbolapANabhoyaNa-pANahathIbhogasUyaNaniTThavaNaM / muttucAraM jUyaM, vaje jiNamaMdirassaMto / / 49 / / gAthArtha :- zrI jinezvaranA daherAsaranI (jagatImAM) aMdara mukhavAsa khAvo, pANI pIvuM, bhojana karavuM, pagarakhA paherI rAkhavA, maithuna sevavuM, zayana karavuM, ghUMkavuM, laghunIti, temaja vaDInIti karavI temaja jugAra ramavo. A daza AzAtanAo varjavI. II49o TIkArthaH spaSTa che phakta AnA upalakSaNathI - (rjinanI samakSa) palAThI vALavI, paga pasArIne besavuM, pUMTha karavI, Teko devo, moTethI hasavuM, kalaha, vivAda, anucita ceSTA Adi paNa varjavA yogya che. ll49 kAraNa vagara ke ayatnathI avagrahanA upabhogamAM paNa AzAtanA thAya che. te avagrahanA svarUpane have kahe che. satthAvaggahu tiviho, ukkosajahannamajjhimo ceva / ukkosa saTThihattho, jahanna nava sesa viJcAlo / / 5 / / gAthArtha :- zAstramAM traNa prakArano avagraha kahevAyelo che. utkRSTa, jaghanya ane madhyama. utkRSTa avagraha 70 hAtha, jaghanya avagraha nava hAtha, bAkI 10 hAthathI 59 hAthano madhyama che. paoll TIkArya : phakta satyAvAda eTale tattvane zIkhave athavA tattvano upadeza Ape te zAstA kahevAya te tIrthakara che. teno avagraha=paramAtmA ane ApaNI vacceno bhUmi bhAga. IfpavA ane tethI : gurudevuggahabhUmIi, jattau ceva hoi paribhogo / iTThaphalasAhago saya, aNiTThaphalasAhago iharA / / 51 / / gAthArtha :- deva ane gurunI bhUmino yatnapUrvaka ja paribhoga haMmezAM ISTaphaLane sAdhanAra thAya che, anyathA paribhoga to aniSTa phaLane sAdhanAra thAya. pa1/l TIkArya :- guru ane devanI avagraha (bhUmi)mAM paribhoga yatnathI ja eTale ke AzAtanAnA DarapaNAthI aMgopAMgane saMkocavA rUpa prayatna vaDe thAya che. vaiyAvacca ke pUjA vagere mATe besavuM, UbhA thavuM, cAlavArUpa je paribhoga te ISTaphalane sAdhanAro che ane te ja mokSane prApta karAvanAra che. "sA' haMmezAM. ItarathA eTale vaiyAvacca vagerenA kAraNa vagara avagrahanI bhUmino upabhoga karavAmAM Ave to te durgatinuM kAraNa che. ahIM devatattvanI vicAraNA cAlI rahI che, temAM guruno avagraha kema kahyo ? sAcuM ja che. avagrahanuM sAmyapaNuM baMnemAM hovAthI guruno paNa ullekha karyo. tenuM avagraha pramANa A pramANe - palAThI eTale be hAtha vaDe be pagane vIMTIne besavuM te.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva prakaraNa cAre dizAmAM guruno avagraha AtmapramANa eTale sADA traNa hAtha pramANa hoya che. tenI aMdara gurumahArAjanI rajA vagara praveza na karI zakAya. (prava. sAro. gA. 129) upara kahelA arthane kaMIka vizeSathI batAve che - niTThIvaNAdakaraNaM, asakkahA'Nuciya AsaNAI ya / AyayaNaMmi abhogo, ittha ya devA udAharaNaM / / 52 / / gAthArtha thuMkavuM vagerenuM na karavuM, asatkathA tathA anucita AsanAdi jinamaMdiramAM sevavuM nahi. ahIM devo udAharaNarUpa che. TIkArtha: ghUMkavuM vagere na karavuM. Adi zabdathI dAMta sApha karavA, paga dhovA, zarIrano mela utAravo, vagere temaja strIkathA Adi azubha vAto tevuM paNa na karavuM, e pramANe joDavuM. anucita Asana Adi - ahIM SaSThI vibhaktinA sthAne prathamA karI che. tethI anucita Asana eTale moTA takIyA, nAnI khATalI, khurazI Adi. temaja caMdana-phula-kuMkuma-kastUrikA vagerenuM sevana na karavuM. Ayatana=jina maMdiramAM. ahIM A arthamAM devo dRSTAntarUpa che. parA/ e ja vAta kahe che - devaharayaMmi devA, visayavisamohiyA vi na kayAvi / accharasAhiM pi samaM, hAsakhiDDAi vi kuNaMti / / 53 / / gAthArtha - viSayAsakta devo paNa jinabhavanamAM apsarAonI sAthe kyAre paNa hAsya, khela vagere ceSTA karatA nathI. TIkArya :- akSarArtha sugama che. tattvArtha (tAtparya) A pramANe che. jo atyaMta viSayamAM ja Asakta ane haMmezAM avirativALA devo paNa asat ceSTAnA tyAga vaDe ane saMvRta AtmA arthAt gopavelI ceSTAvALA derAsaramAM rahe che. to dezavirativALA AtmAoe sutarAM asat ceSTAno parihAra karIne ja rahevuM joIe. I/pa3o hamaNAM daza AzAtanAno tyAga karavo ema kahyuM ane have devadravyanA bhakSaNa upara cAra zloka batAve che. bhakkhei jo uvekkhei, jiNadavvaM sAvao / panAhINo bhave jo u, lippai pAvakammaNA / / 54 / / AyANaM jo bhaMjai, paDivanadhaNaM na dei devassa / nassaMtaM samuvekkhai, so vi hu paribhamai saMsAre / / 55 / / ceiyadavvaM sAhAraNaM ca, jo duhai mohiyamaio / dhamma va so na yANai, ahavA baddhAuo narae / / 56 / /
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ devatattva ceiyadavvaviNAse, taddavvaviNAsaNe duvihabhee / sAhU uvikkhamANo, aNaMtasaMsArio bhaNio / / 57 / / gAthArtha:- je zrAvaka devadravyanuM bhakSaNa kare, upekSA kare, ane je vagara samajya vahIvaTa kare, te pApakarmathI lepAya che. pA. devadravyanI Avaka je bhAMge che, bolI bolelA dhanane Apato nathI athavA devadravyano nAza thato hoya tenI upekSA kare che, te paNa saMsAramAM paribhramaNa kare che. papA devadravya ane sAdhAraNa dravyane mUDha mativALo je bhakSaNa kare che, te dharmane jANato nathI athavA to pahelA narakanuM AyuSya bAMdheluM haze. pakA devadravyano vinAza kare tathA caityane upakAraka dravyano be prakAre vinAza thato hoya ane sAdhu tenI upekSA kare to te anaMta saMsArI thAya. pi7ll TIkArtha : tyAM devadravyanuM svayaM bhakSaNa kare ane tu zabda samuccaya arthamAM hovAthI bIjAo vaDe bhakSaNa karAtA devadravyanI upekSA kare tathA buddhihIna alpa ke ghaNA artha vaDe kAryasiddhine nahI jANato maMda matipaNA vaDe jema tema dravyano kharca kare che te ane khoTA lekha lakhanAra je hoya te pApakarmathI lepAya che. //pa4 tema ja "55mI gAthArtha sugama che. vizeSa e che ke sAmarthya hote chate devadravyanA thatA nAzanI upekSA kare che. ema jANavA yogya che. papA' devadravya sAdharaNano artha to prasiddha che. va zabdathI sAtakSetramAM upayogI dravya levuM. je mohita mativALo pApakarma droha kare che, bhakSaNa kare che athavA vyAjanA bhogAdi dvArA doDe che (cUse che.) sarvajJa kathita dharmane te jANato nathI, nahIM jANato devadravyanuM bhakSaNa kare che athavA to pahelAM narakAyuSya baMdhAI gayuM che. tethI ja A devadravyAdi bhakSaNarUpa akAryane kare che. pA. tathA suvarNAdi devadravyanA vinAzamAM tathA caityanA upakAraka dravya lAkaDA, paththara, ITAdi, teno vinAza be prakAre thate chate. navuM lagAve tethI jUnuM ukhADI vinAza karavo ema be prakArapaNuM athavA mUla ane uttarabhedathI. tyAM mUla eTale thAMbhalA-nAnA ghaDA vagere ane uttara eTale chAMdavuM-gAra-goramaTI Adi. athavA trIjI rIte svapakSa-parapakSathI karAto vinAza e be prakAre. svapakSa eTale zrAvakAdi ane parapakSathI mithyAdRSTi vagere jANavA. 'pa' zabda adhyAhArathI levo - tethI zrAvaka to dUra raho sarva sAvadyathI viramelA sAdhu paNa upekSA karatA udAsIna bhAvane karatA anaMta saMsArI thAya ema tIrthaMkara ane gaNadharo vaDe kahevAyuM che. ane A pramANe karatAM te sAdhunA sAdhupaNAnI hAni thatI nathI. hA ! navI Avaka (pote) ubhI kare to hAni thAya, paNa pUrvanI lopa thatI hoya tenuM rakSaNa karatAM hAni na thAya, paraMtu vizeSathI tenA sAdhutvanI puSTi thAya che. je kAraNathI AgamamAM paNa kahyuM che ke - prazna karavAmAM Ave che ke "caityane mATe khetara, sonuM, gAma, gAyanA vADA vagere levAnI hilacAlamAM lAgelA muninI trikaraNe zuddhi kevI rIte hoI zake ?" 15DA
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva prakaraNa ahIM be vikalpo kahevAmAM Ave che - je muni e padArtho jAte thaIne mAMge, tene te vizuddhi hoI zakatI nathI. paraMtu, have kadAca koI te padArtho laI jAya tene nukasAna kare) ane tenI je upekSA kare, tene je traNa prakAranI vizuddhi kahI che, te na hoI zake. tethI tenI abhakti thAya che. mATe (vinAzanuM) nivAraNa karavuM joIe. ||1570-1571/l tevA saMjogomAM zAsananA hita mATe - rakSA mATe, sarva saMghe sarva zaktithI prayatnamAM lAgI javuM joIe. cAritrapAtra sAdhu ke te sivAyanA acAritradhArI, ema game te hoya; kema ke - e sarvanuM e kartavya hoya che. /1572ii. e pramANe cAra gAthAno artha che. ( 5tpaSya . 266-72) hamaNAM devadravyanA prabhAvane pragaTa karavApUrvaka bhakSaNa, rakSaNa ane vadhAranAranA phaLane batAvanAra traNa gAthA kahe che. jiNapavayaNavuDDikara, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / bhakkhaMto jiNadavvaM, aNaMtasaMsArio hoi / / 58 / / jiNapavayaNavuDDikara, pabhAvagaM nANadasaNaguNANaM / rakkhaMto jiNadavvaM, parittasaMsArio hoi / / 59 / / jiNapavayaNavuDikara, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / vahuMto jiNadavvaM, titthayarattaM lahai jIvo / / 6 / / gAthArtha :- jina pravacananI vRddhi karAvanAruM, jJAna, darzana guNonuM prabhAvaka evuM je devadravya tenuM je prANI bhakSaNa kare che, te anaMta saMsArI thAya che. paTo jina pravacananI vRddhi karAvanAruM, jJAna-darzana guNonuM prabhAvaka je devadravya tenuM je prANI rakSaNa kare che, te alpa saMsArI thAya che. palA jina pravacananI vRddhi karAvanAruM, jJAna-darzana guNonI prabhAvanA karAvanAruM je devadravya che, tenI vRddhi je kare che, te tIrthaMkara nAmakarma bAMdhe che. kaoll TIkArtha : jainazAsananI unnati karanAra ane jJAna, darzana upalakSaNathI cAritra guNono prabhAva vadhAranAra. jainazAsananI unnati jinamaMdira vinA thAya nahi ane devadravya vinA dararoja jinamaMdiranI sArasaMbhALa athavA jirNazIrNano punaruddhAra karavAne mATe zakya nathI tathA te pUjA mATenA dravya vaDe zrAvako dvArA pUjAdi karAte chate jJAna-darzana-cAritraguNo dIpAvAya che. je kAraNathI ajJAnIo paNa "aho A lokonI buddhi tattvane anusaranArI che" e pramANe upabRhaNA-prazaMsA karatAM jJAnAdi guNonI prAptine bhajanArA thAya che. te kAraNathI AvA prakAranA devadravyanuM bhakSaNa karato anaMta saMsArI thAya che. kAraNa ke tIrthano uccheda karato hovAthI ane jJAnAdi guNono ghAta karato hovAthI, tethI devadravyanuM rakSaNa karato alpasaMsArI thAya che. dhAtuonA aneka artha thatA hovAthI 'dAna' arthavALo 'rA' dhAtu ahIM pari upasarga pUrvaka
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkAsa zrAvaka saMkhyAvInavALo che. tethI parIttaH eTale parimita karyo che saMsAra, (kayA kAraNothI alpa saMsAra thayo che ?) devadravyanuM rakSaNa karavAthI, jainazAsananI unnati karavAthI tathA jJAnAdi guNonI ArAdhanA karavAthI. jenA vaDe te pItta saMsArI kahevAya tathA potAnA dhanane temAM umeravA dvArA tema ja vyAja upajAvavA vagere kAraNonA sevanathI devadravyane vadhArato jIva, arihaMtane viSe vAtsalyathI ane pravacananI prabhAvanA karato hovAthI tIrthaMkarapaNuM pAme che. je kAraNathI AgamamAM kahyuM che ke - (1) arihaMta (2) siddha (3) pravacana (4) AcArya (5) sthavira (ka) bahuzruta (7) tapasvI (8) satata jJAnopayoga (9) darzana (10) vinaya (11) Avazyaka (12-13) zIla tathA vrata (9 thI 13) badhAmAM niraticArapaNuM (14) kSaNalava (15) tapasamAdhi (16) tyAgasamAdhi (17) vaiyAvaccamAM samAdhi (18) apUrva jJAnagrahaNa (19) zrutabhakti (20) pravacana prabhAvanA - A kAraNothI jIva tIrthaMkarapaNuM pAme che. - (. ni. 179 thI 181 | pravacana sAroddhAra gAthA-310-311-312) AgaLanI gAthAnA pUrvArdhamAM tathA A traNa gAthAmAM eka vAta devadravyanA atizayane jaNAvavA mATe batAvI che. saMkAsa zrAvakanuM daSTAMta A pramANe : pUrNimAnA caMdramA jevA goLa jaMbUdvIpamAM dorI caDAvela dhanuSya sarakhI AkRtivALu bharatakSetra vidyamAna che. ll1ii temAM bahu puNyazALI janonA udayavALI, suvarNathI banAvelA AvAsavALI sAkSAt laMkApurI jevI gaMdhilAvatI nAmanI nagarI che. //rA samyagdarzanathI zuddha che AtmA evo bAra vratadhArI, sarvajJoe kahelI kriyAmAM Asakta evo, jIva ajIvAdi tattvone jANanAro, ubhayataMka Avazyaka karanAro, trikALa pUjA karanAro, vidhipUrvaka dAna karato, parva divasomAM tamane karato, jenA koI zatru nathI evo saMtoSI, vizvAsanA vilAsanA ghara samAna, zrAvakane tyAM utpanna thayelo saMkAsa nAmano zrAvaka hato. 3-4-pItraNe lokanA sArabhUta daliko vaDe banAveluM, sAkSAt devalokathI AveluM hoya tevuM meruparvata jevuM UMcu, himavaMta parvata jevuM ujvala bhuvanamAM adbhuta evuM zakrAvatara nAmanuM caitya tyAM hatuM. saMka-7I tyAM ghaNA zrAvako paramAtmAne namaskAra karavA mATe AvatA hatA. tethI akSata, phaLa, naivedya vagere vaDe ghaNuM dhana (devadravya) utpanna thAya che. RITA ane tyAM tenI sarva dekhabhALa saMkAsa ja kare che. vyAja Adi vaDe haMmezAM devadravyanI vRddhi paNa te kare che. te nAma vagere paNa te svayaM ja karato hato. tenA upara vizvAsa hovAthI bIjA koI paNa tene aTakAvanAra na hatA. (zatru na hatA) I/10 A pramANe kALa pasAra thatAM koIka azubhodayathI tenA vaDe paNa devadravyanuM bhakSaNa karAyuM. karmonI gatine dhikkAra ho. //11/ tyArabAda lAlacu, Asakta, lobhI evA tene teno pazcAttApa paNa na karyo. teNe potAnI niMdA paNa na karI. guru pAse gaI paNa na karI. te ApavA mATe manamAM paNa vicAra sarakho na Avyo. ./12aa nathI karyo pratikAra jene evA teNe ghaNI vedanAvALA te karmane bAMdhIne cittanA saMklezathI gADha nikAcita karyuM. /13ll. have AyuSya kSaya thaye chate te karmanA vipAkathI galahasti nyAye cAra gati saMsAramAM asaMkhya bhavo bhamyo. //14mI te A pramANe-kyAreka karavata rUpI karma vaDe - lAkaDAnI jema phaDAto hato. dhobI jANe vastrone zilA
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva prakaraNa para pachADe tema pachADAto. l/15ll agnimAM soya upara raMdhAtA mAMsanI jema ane nirdayatA vaDe tIkSNa talavArathI latAnI jema chedAto. ll1kA dedIpyamAna vaja jevA agni vaDe bhAThAmAM caNAnI jema muMjAto. nirdaya rItie mahAyaMtramAM zeraDInI jema pIlAto. 17ii rastA upara agninA taNakhA jevI dhULavALA mArgamAM baLatI jvALAonA samUha jevA lokhaMDanA rathamAM joDIne baLadanI jema vahana karAto. 19o. atyaMta tapAvelI loDhAnI pUtaLI sAthe AliMgana karAvAto. tAMbAnA rasane pIvaDAvAto. potAnA mAMsane khavaDAvato. 19ii garbhAvAsanuM AcaraNa karatA gADha aMdhakAravALI, carabI, lohI ane mAMsarUpa kAdavavALI, zukazIbInuM vRkSa athavA kavaca vanaspati samAna sparzavALI narakabhUmimAM nAraka thaI dInarUpe vilApa karato. l20Na jyAM sukhano sarvathA tyAga che ane duHkhothI ja nirmANa karAyelI narakamAM karmanA vipAkathI lAMbA kALa sudhI te narakamAM rahyo. //ra1I kAna vagere avayavonuM chedana, bhArane vahana karavAnuM, doraDA vagerethI baMdhAvAnuM, cAbuka, aMkuza, paroNA Adi prahAro sahana karavAnA, aMgane damana karavuM, nizAna karavuM, nAsikAno vedha, tarasa, bhUkha, ThaMDI, vAyarA ane taDakA vagere aneka prakAranA duHkho anekavAra tiryaMcagatimAM teNe sahana karyA. 22-23ll mastaka, hAtha, paga, hoTha, jIbha, kAnanA chedo, kArAvAsa (jela) ane pravAsa, dAsapaNuM, vadha, baMdhana, roga, zoka, daridrapaNAnA temaja apamAnAdinA aneka duHkho, manuSyapaNuM prApta thaye chate anekavAra teNe anubhavyA. ll24-2pA devadravyanA bhakSaNathI devapaNuM prApta thaye chate paNa alpa RddhivALA halakA devalokamAM utpanna thavAnuM tene prApta thayuM. //rakA AvA prakAranA duHkhone anubhavavA vaDe te karmanI nirjarAne karato A ja jaMbUDhIpamAM saMkAzano AtmA tagara nAmanI nagarImAM zreSThInA putrapaNe thayo. te karmanA aMzanA udayanA kAraNe teno pitA paNa daridrI thayo. |27-28ii tethI loko vaDe te niMdA karAto ke nirbhAgyanI bhUmi evA A putranA janmavAthI zreSThI pitA paNa nirdhanomAM ziromaNi karAyo. //ra9ll bAlyapaNAmAM paNa kharekhara jenI A prakAranI abhAgyanI samarthatA che to vaLI umaralAyaka thayelA tenI bhAgyadazA kevI thaze ? ||30nA pitAnI lakSmIrUpI rAjahaMsInA dezanikAla mATe meghanA Agamana jevo te tethI daridrapaNAne kheMcanAra mAMtrika samAna te sarva ThekANe vikhyAta thayo. 31// have ekavAra potAnI vahAlI evI lakSmInA viyogane nahIM sahana karanAranI jema tenA pitAe jIvitane tyajyu. 32ll tyAra pachI nIca karmone AcaratA zreSThiputre koI rItie peTapUratA bhojanane paNa teNe prApta na karyuM. [33ll vaLI prArthanA karAto paNa pUrvabhavamAM bAMdhelA karmathI khoTA cihnane pAmelAnI jema kyAMya paNa jarA sarakhuM paNa prApta na thayuM. ll34ll tyArabAda teNe vicAryuM ke potAnuM paNa peTa na bharI zakanAra evA mane dhikkAra thAo. je jagatanI kakSine bharanArA puruSomAM uttama evA te dhanya che. rUpI A pramANe niMdAne pAmato, khedane pAmato haMmezAM moTA rogInI jema jIvitanA tyAgane icchato hato. 3ko evAmAM tyAM potAnA caraNo vaDe pRthvIne pavitra karatA traNe lokamAM sUrya samAna koIka kevaLajJAnI muni bhagavaMta padhAryA. ll3ii tyAM devoe hajAra pAMdaDIvALuM suvarNa kamala banAvyuM. rAjahaMsanI jema nirmala evA kevaLajJAnI bhagavaMta tenA upara beThA. 38 dharmopadezarUpI kariyANAothI pUrAyelA moTA vahANanI jema te kevaLajJAnIne AvelA jANIne bhaktivinayAdithI yukta kariyANAne grahaNa karavA mATe sarva nagaranA loko kSaNa mAtramAM tyAM AvyA. ll39-40ll. parasparanA vArtAlApathI moTI khyAti thaI ke bhUta, bhAvi, vartamAnane jANanAra koIka muni ahIM AvyA
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkAsa zrAvaka che. II41ii te sAMbhaLIne zreSThiputra evo saMkAzano jIva paNa, temane vaMdana karavAne mATe potAnA duSkRtanA upAyane pUchavA mATe Avyo. jarA tyArabAda prANIonA bhavarUpI tApanA rogane haraNa karavA mATe navA meghanI jema sadharma dezanAvALI vRSTinI sAdhue prAraMbha karyo. 43ll anaMta bhavarUpI araNyamAM bhamatA prANIonuM je jenA vaDe meLavAyuM hoya tene koI paNa, kyAre paNa, kaMIka paNa haraNa karI zakyuM nathI. II44 ahIM manuSyone je adbhuta evuM zubha ke azubha thAya che, te sarva pUrvabhave upArjana karelA karmanuM phaLa che, te jANo. l4pI. eTalAmAM te prastAvane jANIne aMjali joDelA zreSThiputre munine vinaMtI karI. //4vA he svAmI ! pUrvabhavamAM meM evuM kayuM kaluSita karma upArjana karyuM che ke jethI he prabho ! svapnamAM paNa janmathI mAMDIne sukha meM joyuM nathI. jazA sarva janonI samakSa sAdhu vistArapUrvaka saMkAzanA janmathI mAMDIne tenA badhA ja pUrvabhavo kahIne. 48 kahe che - he mahAbhAga ! devadravyanA bhakSaNathI pUrvabhavamAM ane A bhavamAM tane kaTu vipAko thayA che. I4lA te sAMbhaLIne saMvegathI raMgAyelA locanavALo teNe pote karelA pAponI gartA karavAno prAraMbha karyo. //pA dhikkAra ho ke durbuddhi anAtha pApane karanAro pApAtmA huM chuM. pAcho lajjA vagarano, maryAdAhIna, napuMsaka, potAnA kuLane dUSita karanAra dhULa samAna chuM. pa1// manuSya janmane meLavIne ane arihaMtanA dharmane jANIne, susAdhunI sevAthI siddhAMtonA sArane sAMbhaLIne paNa je huM lobhathI abhibhUta thayelA, mUDha cittavALA, narAdhama evA meM devadravyanA bhakSaNathI AvA prakAranA duHkhanA vipAkane bhogavyuM. //pa2-53ll he svAmin ! mArA upara maherabAnI karo. koI paNa upAyane kaho, jethI ati dArUNa evA raudra duSkarmane huM khapAvuM. pa4o tyArabAda muni bolyA : he kalyANakArI ! jo tane A duSkarmathI taravAnI icchA che, to tArI je saMpatti che tene svayaM caityomAM vApara. papA tyAre ja te mahAmuninI pAse vairAgyathI vAsita manovRttivALA, sadgaddhivALA evA teNe abhigraha grahaNa karyo. piDA he svAmI! peTa pUratuM bhojana temaja DhAMkavA pUratuM vastra AthI adhika je dhana mane maLaze tene huM caityomAM vAparI kADhIza. pachI zuddha manathI jyAre tenA vaDe abhigraha grahaNa karAyo tyAre dhana vaDe paNa tenI sanmukha jovAyuM. pa8 tyAre dhananI saMpattine joIne Azcarya cakita teNe vicAryuM ke aho ! dharmanA mAhAsyathI ja te mAruM karma dUra thaze. pahelA janmathI ja AraMbhIne kharAba anna mane suMghavA paNa maLyuM nathI. evo huM Aje A dhanane jouM chuM mArI pAse dhana AvyuM che.) anya konuM te phaLa hoya ? IkavaNI tyArabAda dharma upara vizeSa zraddhAvALA, jenI romarAjI vikasvara thaI che evA teNe caityomAM harSapUrvaka snAtrapUjA vagere karI. IIkalAtyArabAda aThThAI mahotsava temaja jirNoddhAra paNa karAvyo. dareka caityamAM kalaza temaja AratI vagere paNa karAvI. karI A pramANe saMkAza jIva je zreSThiputra jema jema caityomAM haMmezAM potAnA dhanane vApare che, tema tema dhana adhikAdhika vRddhi pAme che. kaal tyArabAda ghaNA dhana vaDe teNe navA caityo karAvyA. have unnatithI te caityo UMcA kailAzanuM anukaraNa karatA hatA. Iko sarva saMpUrNa lakSaNa yukta temaja kahelI vidhipUrvaka te caityomAM arihaMtanI pratimAne teNe sthApanA karI. kahyuM paNa che ke avidhipUrvaka karAyeluM kArya kalyANa mATe thatuM nathI. IkapIdevadravyanA upabhoganA durvipAkanA phaLone anubhavelA pApabhIrU evA teNe kyAMya leza mAtra paNa devadravyano nAza karyo nahi. (saMpUrNa kALajI rAkhI.) IIkalo zuddha buddhivALA evA teNe te abhigrahane sArI rIte pALyo. yAvat jIva sudhI avirata teNe karyuM. kyAMya paNa aticAra na lagADyo. Ika7ll atyaMta
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 samyaktva prakaraNa AdaravALA sabuddhivALA evA teNe dhana dvArA bIjA paNa caityonI rakSA karI. tenI vyAja, dhana vagerethI vRddhi karI. II68 / / pUrve bAMdhelA pApakarma maLane tyAre te te dharmakriyAthI utpanna thayelA saMvega rasanI Urmi vaDe dhoyA. II69 // saMkAsa janmamAM ekaThA karelA prabaLa evA ugra karmamaLane dhotA, nirmaLatAne prApta karatA evA zreSThiputre aMte samyak samAdhine sAdhatA devaloka prApta karyo. |7|| A kathAnakane sAMbhaLIne hamaNAM devadravyanA bhakSaNano tyAga sarva lokoe karavo joIe. susattvazALI, jANyuM che arihaMta paramAtmAnA dharmanuM tattva jeNe evA sarva jIvo vaDe prayatnapUrvaka jinamaMdiranuM rakSaNa karavA yogya che, tema ja tenuM dhana atyaMta rIte vadhAravA yogya che ke jenA vaDe prathama svarga ane mokSalakSmI prApta karAya che. II71 // devadravyanA bhakSaNa, 2kSaNa, temaja vadhAranAranA phalane batAvatA evA saMkAza jIvanuM kathAnaka samApta thayuM. II72 // II e pramANe pUjyazrI cakrezvarasUri ma. vaDe AraMbha karAyelI temanA praziSya zrI tilakAcArye pUrNa karela samyaktva vRttimAM prathama devatattva vicArAyuM. //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ II dharmatattvo devatattvane kahyuM. deva, bhavya jIvonA bodhane mATe dharmano upadeza Ape che A saMbaMdhathI AveluM ane mULa dvArA gAthAnA kramathI prApta thayeluM dharmatattvanuM hamaNAM vivaraNa karAya che. tenI prathama gAthA : jIvadayasaJcavayaNaM, paradhaNaparivajaNaM susIlaM ca / khaMtI paMciMdiya-niggaho ya dhammassa mUlAI / / 1 / / 61 / / gAthArtha :- jIvadayA, satyavacana, paradhanano tyAga, sAruM zIla, kSamA - pAMce indriyano nigraha, A dharmanuM mULa che. tenA TIkArya :- spaSTa che. ra thI parigrahanuM parimANa karavuM te paNa laI levuM. kSamA eTale krodhano nigraha, kSattinA kahevAthI zeSa bIjA kaSAyano nigraha paNa jANI ja levo. potAnI pAMca indriyano nigraha eTale vijaya. gRhasthadharma ane yatidharmanA bhedathI dharma be prakAre che. //nA/ka1A. abhyAsa karelo gRhastha dharma prAyaH yatidharmane yogya thAya. tethI zarUAtamAM gRhasthadharma kahIe chIe. sammattamUlamaNuvaya-paNagaM tini u guNavvayAiM ca / sikkhAvayAI cauro, bArasahA hoI gihidhammo / / 2 / / 62 / / gAthArtha :- samyakatva mUla pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvata, A pramANe 12 prakArano gRhastha dharma che. parAkaro have bAra vratanA nAmo kahe che : pANivaha musAvAe, adattamehuNapariggahe ceva / lisimona phaMDa samaya, resa tada posavimAne pArAdarA gAthArtha : prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha, pAMca avatano tyAga, dizA, bhogapabhoga, anarthadaMDanuM viramaNa sAmAyika, dezAvagAsika, pauSadha, atithi saMvibhAga. lill all TIkArtha : sUtra sUcana karanAruM hovAthI prANAtipAtathI aTakavuM, mRSAvAdathI aTakavuM, adattAdAnathI aTakavuM. maithunathI aTakavuM, parigrahathI aTakavuM, dizAnuM parimANa karavuM. bhogapabhogathI aTakavuM, anarthadaMDathI aTakavuM. sAmAyika, dezAvagAsika, pauSadha, atithi saMvibhAga - A pramANe bAra vrato che. A vratanA paripAlana upara phaLane batAvatA ekekanI kathA kahe che. temAM pahelA vratanA paripAlana upara metArya RSinI kathA. te A pramANe : prathama vrata upara metArya kathA ahIM lakSmInA saMketaghara samAna sAketa nAmanuM nagara che ke jenI lakSmI vaDe parAbhava pAmelI amarAvatI (devonI nagarI) adRzya thaI gaI. //// dharmamAM ja eka tatpara temaja vairIo upara paNa gurunI jema komaLa
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ -96 samyakatva prakaraNa bhAvane dhAraNa karato caMdrAvataMsaka nAmano rAjA hato. IIT vizALa aMtaHpuramAM tene prANane vallabha mukhya be rANI hatI. ekanuM nAma sudarzanA ane bIjI priyadarzanA. /all AkAzarUpI lakSmInA sUrya ane caMdranI jema pahelI rANIne be putro hatA. temAMthI moTo yuvarAja padane zobhAvanAra sAgaracaMdra nAme kumAra hato. llll potAnA pitA pAsethI prApta thayeluM che ujjayinInuM rAjya jene evo vaLI caMdra samAna ujjavaLa guNanI khANa jevo nAno municaMdra nAme putra hato. paNa bIjI mahArANIne paNa be putro hatA. moTAnuM nAma bAlacaMdra ane nAnAnuM guNacaMdra nAma hatuM. kA nirmaLa vastrane jema dhUpathI vAsita kare tema te rAjAnuM samasta kuTuMba jinadharmathI vAsita hatuM. lill eka vakhata mahA mahinAmAM potAnA mahelamAM niSkapa evA caMdrAvataMsaka rAjA kAyotsargamAM rahyA. ll8ll paDadAnI pAchaLa rahelo dIpaka jyAM sudhI bujhAze nahi tyAM sudhI kAyo pAruM, evA prakArano abhigraha teNe karyo. llA have rAtrinA prathama prahara mAtra vaDe olavAvAnI taiyArIvALo dipaka hote chate, aMdhakAramAM svAmIne arati na thAva e hetuthI dIvo karanArIe bIjuM tela pUryuM. //holl jema dIpa saMbaMdhI jyoti vizeSa prakAre dIpI UThI. te ja rIte rAjAnuM paNa dharmadhyAna vizeSa prakAre dIpI UDyuM. //11ii vepArI kheDUta pAsethI dhAnyane grahaNa karato ghI Adi sneha dravyo vaDe te kheDUtane pUre tema dareka praharane aMte dIpa karanAra dAsIe nehapUrvaka navuM navuM ghI pUryuM. ll12ll tyAre dareka kSaNe rAjA potAnA manathI saMsAra saMbaMdhI samasta rAgane utAratA hatA. ll13ll dIpakanI jyoti tyAre snehanI vRddhinI jema vadhatI hatI. rAga (sneha)no kSaya thavAthI rAjAnI dhyAnanI jyoti paNa vadhatI hatI. 14ll anurAgavALI strInI jema tyAre atyaMta sukumALa ane manohara evuM rAjAnuM zarIra vedanA vaDe AliMgita karAyuM. 1pa zarIrathI asahiSNu paNa daDha cittavALA rAjAe gRhastha hote chate paNa mahAtmAnI jema te vedanAne sahana karI sAttvika evA teNe vedanAnI pIDAmAM paNa abhigrahane bhAMgyo nahi. saMkaTamAM paNa mahAtmAo svIkArelI pratijJAno zuM tyAga kare ? arthAt na ja kare. ||17thI rAtrinA aMtima prahare prabhAta thatA paripUrNa AyuSyavALo caMdrAvataMsaka rAjA marIne devalokamAM utpanna thayo. l/18ll have sAmaMto, maMtrIo sarve ekaThA thaIne sAgaracandrano rAjyAbhiSeka karavAno prAraMbha karyo. kharekhara nyAyamArgane koNa na Acare ? 19 sAmrAjya mATe niHspRha evA teNe aparamAtAne kahyuM ke he rAjamAtA ! ugatA caMdranA udayavALo bAlacaMdra ja rAjA thAva. l/20LA teNIe paNa kahyuM ke rAjyalakSmI prauDhane mATe che. jyAre bAlacaMdra to haju bALaka che. tethI UMTaDI ane baLadane joDavuM yogya nathI. 21/ he vatsa ! sarva putromAM umarathI tuM ja moTo che. tethI upasthita evI A rAjyalakSmIne tuM ja vahana kara. //rA anicchAvALA evA tene badhAe bhegA maLIne rAjagAdI para sthApana karyo. pratApa vaDe te duHkhethI sahana karAya tevA grISma RtunA sUrya jevo thayo. ra3ll (AvatI jatI) adhikAdhika Rddhi vaDe zobhatA indranA jevA sAgaracaMdra rAjAne joIne eka vakhata apara mAtAe vicAryuM ke kharekhara potAnA putranI vairI evI mane dhikkAra thAo. hA hA ke jyAre mArA putrane rAjya ApatA hatA, tyAre meM niSedha karyo. 24-25 hamaNAM A rAjA che ane pachI teno putra rAjA thaze. A pramANenA rAjyanA kramanI saMbhAvanA che. ravA tethI jo hamaNAM keme karIne Ano saMhAra karuM ke jethI mArA putra upara rAjyalakSmI anurAgI thAya (mArA putrane rAjyagAdI maLe.) l/rI have DAkinI jevI teNI tenA chidra zodhavAmAM rakta hatI ane tyAre sAgaracaMdra to lokonA AgrahathI rAjyanuM saMcAlana karato hato. l/28 eka vakhata rAjA bagIcAmAM bagIcAnI saMpatti jovA mATe gayo ane dAsIne rasoIyA pAse savAranA nAstA mATe mokalI. 29 ekAeka rasoIyAne paNa manamAM vicAra Avyo
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ metArya kathA ke kALa ghaNo pasAra thayo che. rAjAne bhUkha pIDA na Ape. [30] teNe kalpavRkSanA phaLa sarakhA adbhuta evA lADavA rAjAne savAranA nAstA mATe dAsIne ApyA. 31dAsInA hAthamAM te lADavAne joIne priyadarzanAe viSathI mizrita hAtha vaDe lADavAne grahaNa karIne kSaNamAtra hAthamAM Amatema karIne bolI ke aho ! A lADavAnI sugaMdha kevI sarasa che, ema karI suMghIne dAsIne Apyo ane dAsIe paNa jaladIthI jaIne rAjAne samarpaNa karyo. 32-33ii tene grahaNa karIne rAjAe vicAryuM ke huM ekalo ja kema Ane khAuM ? mArA (sAvakI mAtAnA putro) be nAnA bhAIo je bhUkhyA che. 34 tethI jaladIthI tenA be bhAga karIne te baMne bhAIone rAjAe ApyA. amRtathI paNa svAdiSTa evA lADavAne, khuza thaIne temaNe khAdhA. liDapI ane tyAre ja viSanA AvegathI te baMne mUcchita thayA. saMbhrAnta banelA rAjAe vaidyone teDAvyA. 3kI 17 kereTanuM suvarNa te baMnene pIvaDAvyuM. tAMtrithI kheMcAyelI DAkaNanI jema viSenI mUccha dUra thaI. /l37ii have rAjAe dAsIne pUchyuM, A ceSTA konI che ? sAcuM bola. teNIe kahyuM, he deva ! kaMIka sogaMda huM karuM, pachI kahuM. ll38 he nAtha ! tamArI apara mAtAe mArA hAthamAMthI A modaka laIne cAre bAjuthI joIne, sUMghIne, vakhANa karIne mane pAcho ApI dIdho hato. 39ii tyArabAda rAjAe vicAryuM ke A teNInuM ja pragaTapaNuM che, je kAraNathI kharekhara apara mAtAnI AvA prakAranI lIlA che. Ivolii teNIne paNa rAjAe pUchayuM ke zuM A rAjyane mATe AvA prakAranI karanArI tuM che ? jo nathI to tyAre apAtA ra na karyuM ? I41. hamaNAM paNa jo rAjyanI spRhA che to mane kema jaNAvatI nathI ? kema ke AsaktithI huM rAjya bhogavato nathI. paraMtu lokonA AgrahathI rAjya mAre saMbhALavuM paDe che. |42o vaLI saddharmarUpI bhAthA vagarano zaraNa svIkAryA vagara jo pApI evo huM marI gayo hota to. 43 namaskAra maMtrane paNa nahi prApta karIne anArya jevo huM kSaNavAramAM durgati meLavIne anaMta evA saMsAramAM bhaTakata. 44o A pramANe teNIne upAlaMbha (Thapako) ApIne tenA putrane svayaM rAjya upara besADIne navA ugelA aMkurAnI jema adbhuta vairAgyavALA evA teNe ghaNA prakAre dravyastavane karIne ane samasta loka samUhane khamAvIne mokSanA abhilASI evA sAgaracaMdra rAjAe sugurunI pAse vrata (dIkSA)ne grahaNa karyuM. javA have zAstrAbhyAsa bhaNIne sAdhvAcArane sArI rIte pALatA tIvra tapane tapatA gurunI sAthe te vihAra karatA hatA. I47ii eka vakhata ujjayinI nagarIthI be sAdhu bhagavaMta AvyA. te sAdhu bhagavaMtane temaNe pUchyuM ke zuM tyAM sukhapUrvaka sAdhuono vihAra vagere thAya che ne ? I48 tyAre te be sAdhuoe kahyuM ke tyAM sAdhuone sukha che, duHkha nathI ane sAdhu prAyogya sarva vastuo paNa sulabha che. ll49iaa kevala pratyenIka evo rAjAno putra ane purohitano putra baMne paNa munione upasarga kare che. pachI tethI koI paNa sAdhu tenA ghare kyAre paNa jatA nathI. pAMkhaDIo ane bIjA paNa tenA upasargathI DarelA jatA nathI. //pa1Ite sAMbhaLIne rAjarSi evA te muni gurunI AjJAthI gussApUrvaka durvinIta evA te baMnene zikSA karavA mATe ujjayinI nagarI tarapha gayA. //parI tyAM eka gacchamAM te utaryA pachI lAMbA samaya thAka utAryA pachI te sAdhuo vaDe kahevAyuM ke tamArA AhAra-pANI lAvIe. ApavA temaNe kahyuM ke tamArA vaDe potAne mATe lAvavA yogya che, huM AtmalabdhivALo chuM. phakta mane sthApanA kuLo batAvo. /pa4ll tyAre temane kSullaka munie hAtha vaDe batAvyA ane kahyuM, rAjakuLanI aMdara ane purohitanA ghare jatA nahi. //papA tyArabAda kSullaka muni pAchA vaLyAM. rAjarSi to tyAre ja rAjakuLamAM jaIne moTethI dharmalAbha bole che. pakA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva prakaraNa have aMtaHpuranI rANIo saMbhrAntapUrvaka bahAra nIkaLIne munine kahe che ke, hA hA he muni ! maunapUrvaka raho. UMcA svare bolo nahi. pachI kumArane jaNAvavA mATe pharIthI moTethI muni bole che ke he zrAvikA, tuM zuM bole che ? huM sAMbhaLato nathI. pa8 muninA te vacano sAMbhaLIne baMne kumAro jaladIthI AvyA. baMne hAthane dhAraNa karIne te rAjarSine upara laI jaIne kahyuM. //pA he muni ! nRtya kara. tyAre teo bolyA, tame baMne vAjiMtra vagADo. te baMne vAjiMtra lAvIne vagADavA lAgyA. kaolI munie pAtrAne mUkIne coLapaTTAne daDha bAMdhIne (kachoTo karIne) nATakamAM naTanI jema nATyakaLAmAM hoMziyAra evA munie nRtya karyuM. ll1l ajJAnapaNAthI te baMne pATA parathI utarI gayA. te jANIne mahARSie kahyuM, are ! vagADavAnuM tame jANatA nathI ane mane nRtya karavAnuM kema kaho cho ? IkarI tyArabAda roSathI te baMnene lApho lagAvIne jema anya vaDe na caDAvI zakAya te rIte aMgone utArI nAMkhyA. ll13ii A pramANe karIne rAjarSi nagara bahAra udyAnamAM jaIne zuddha bhUmi para besIne svAdhyAya vagere karavA lAgyA. pha4ll have rAjA jamavA mATe beTho. eTalAmAM putrane bolAve che, teTalAmAM to kumAranA vRttAntane sevako pAsethI jANyo. kapA have UThIne rAjAe aMgamardakone bolAvyA. jema jema upacAra kare che, tema tema te baMnene adhika pIDA thAya che. IIkaDI have rAjAe upAzrayamAM jaIne sAdhune zodhyA. teoe kahyuM ke amArAmAMthI koI paNa sAdhu tamArA gharamAM AvyA nathI. IIkaLI paraMtu mahemAna sAdhu AvyA hatA. te jANatA na hovAthI kadAcit te tamAre tyAM AvyA haze. haju sudhI paNa te sAdhu atre AvyA nathI. tethI zodhIne tene pUcho. kaTo. tyArabAda cAre bAjue rAjapuruSone zodhavA mokalyA. sAdhune joIne rAjAne kahyuM, rAjA svayaM tyAM Avyo. kalA rAjarSine joIne jaladIthI bhAIne oLakhIne bhakti-lajjA vaDe vinamra evo rAjA RSine namyo. ll ll dhyAna saMharIne rAjarSie rAjAne Thapako Apyo. he rAjan ! mahAkulIna tuM che. tArA vaDe kula ujavALAyuM. l71ll susAdhuonI ApanA putro vaDe karAyelI AvA prakAranI pUjA vaDe tArI kIrti jagatamAM evI phelAI che ke, AvA prakAranI bIjA koInI nathI. 7rI rAjAe kahyuM, mAro A aparAdha mohathI thayo che. huM kubuddhivALo thayo chuM. tethI he bhAI ! A sarvanI ekavAra mane kSamA Apa. I73 jaladIthI dayAvALA thaIne A kumArone jIvADo. RSie kahyuM, tyAre ja jIvADuM ke te baMne jo dIkSAne grahaNa kare. II74ll he rAjana ! tArI jema huM sutanI upekSA kema karuM ? caMdrAvataMsaka kuLanA kalaMkane sahana karavAmAM huM asamartha chuM. II7pI rAjAe kahyuM, he bhAI ! potAnI IcchA mujaba AvIne, jIvatA karIne, dIkSA Apo. je kAraNathI caMdrAvatuMsakanA sthAne tame ja amArA svAmI cho. 76o tyArabAda munie rAjAnI sAthe tyAM AvIne baMne kumArone pUchyuM. jo jIvavA icchatA ho to dIkSAne grahaNa karo. II7ii have rAjarSie te baMnenA aMgone potapotAnA sthAnamAM karI dIdhA. tatkAla ja tyAM ja te baMnene dIkSA ApI. II78ii. zuddha buddhivALA bhAInA putre dakSAne pALI ane manamAM paNa dhanya mAnato mahAtmA viSe vicAryuM ke jo kAkA munie mane pratibodha na pamADyo hota to dharmano pratyenIka (duzmano evo huM bhavarUpI samudramAM paData (DUbata). II80Iii brAhmaNa evo purohitano putra muni kriyA (sAdhu caryA) para jarAka jugupsAvALA evA teNe dIkSAne pALI. 81. ane manamAM vicAryuM ke A prakAre kapaTa nATaka karIne kema A rAjarSie baLAtkAre mane dIkSA ApI ? lcrA anukrame baMne jaNA marIne svargamAM deva thayA. tyAM brAhmaNa deva arihaMta dharmamAM dRDha thayo. ll83ii te baMne devoe aMdaro aMdara saMketa karyo ke ApaNA bemAMthI je pahelA ane teNe bIjAne pratibodha pamADavo. 84
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ metArya kathA GG have pahelAM ja brAhmaNadevano jIva cyavIne rAjagRha nagaramAM jugupsA karmanA udayathI khetInI kukSimAM utpanna thayo. II85] teNI haMmezAM zreSThInA gharano kacaro vagere kADhavAnuM kAma karatI hatI. tethI lAMbA kALe dhanazrI zeThANInI sAthe bahenapaNI jevuM thaI gayeluM. II86 // khedathI yukta evI zeThANIe eka vakhata metIne kahyuM ke, haMsanI jema tuM dhanya che ke tArA khoLAmAM putra 2me che. II87 / / metIe kahyuM ke he zeThANI ! khedathI saryuM. tuM paNa garbhiNI to che ja. teNIe kahyuM ke, garbhavatIpaNuM ja khedane mATe che. kAraNa ke, huM to marelAne janma ApanArI chuM. I88 // metIe kahyuM, mAro putra huM tane ApIza. tuM kheda choDI de ! tyArabAda zeThANIe teNIne ghaNA bheTaNA ApyA. II89 / / bhAgyayoge baMnene prasUti ekI sAthe eka ja divase thaI. metIe chAnI rIte potAno putra zeThANIne Apyo. tenI marelI putrIne laIne potAnA patine azru sAthe (2DatA) jaNAvyuM ke, mane marelI putrI janmI che. teNe paNa teNIno tyAga karyo. // 1 // zreSThinA ghare putra janmano moTo mahotsava thayo ane metArya e pramANe nAmotsava paNa karAyo. ||92 // metArya dhIme dhIme vadhavA lAgyo. samasta kaLAo te zIkhyo. svapna vagere ApIne deva tene pratibodha pamADato hato, paraMtu te pratibodha pAmyo nahi. II93 // devanA sAnidhyanI jema tenI sarva icchAo pUrNa thatI hatI. svecchApUrvaka mitronI sAthe haMmezAM devakumAranI jema 2mato hato. II94 // eka vakhata zreSThie kulIna evI ATha kanyAo jANe ke pRthvI 52 AvelI apsarAo na hoya, tenI sAthe teno vivAha karyo. 95 // zubha divase utsavapUrvaka nagarajano temaja svajanonA samUhanI vacce metArya zibikA upara caDhyo. te kanyAone paraNavA mATe bahAra nIkaLyo. 96 te deva vaDe tyAre metIno pati adhiSThita karAyo. zokagrasta thayelo AMsUone mUkato A pramANe bolyo. Il97 // he priye ! Aje jo putrI mArI jIvatI hota to huM paNa teNIno vivAha karAvata. 98 / / tyAre metIe paNa potAnA patine putranA vRttAMtane kahyo. devanA anubhAvathI gusse thayelo te metArya tarapha doDyo. 599 // koInA paNa vaDe skhalanA nahi pAmato "A mAro putra che," e pramANe bolato jaladIthI metAryane utArIne potAnA gharamAM laI gayo. II100II ane tyAre ja gharUpI khADAmAM nAMkhIne kahyuM, are ! vastrone vaNa. jema tenAthI utpanna thayelA mUlya vaDe potAnI jAtinI strI tane paraNAvuM. /101 // zreSThie paNa zeThANIne kahyuM ke A zuM ? teNI paNa vilakhI paDI. nIcA mukhavALI thaI tyAre sarve loko paNa potapotAnA ghare gayA. 102 deve paNa metAryane kahyuM ke haju paNa dIkSAnI icchA che ? teNe nA pADI ane kahyuM ke huM zuM karuM ? tArA vaDe mArI kevI phajetI karAI. 103 // huM pratiSThAthI paDAyo chuM. jagatane mukha batAvavA mATe zaktimAna nathI. koInA paNa mukhanA darzana ka2vA mATe paNa huM samartha nathI. 104 // he deva ! pahelAMnI jema mane sthAnamAM mUka ane zreNika rAjAnI putrInA mArI sAthe lagna karAva. II105) bAra varSanA aMte huM sarva saMyamane grahaNa karIza ane samasta sAvadya vyApArano tyAga karIne siddhivadhUnI spRhAvALo huM thaIza. 106 // ratnane ApanAro bakaro deve tene Apyo ane kahyuM, A ratno vaDe tuM rAjA pAsethI enI putrInI mAMgaNI kara. 107|| tyArabAda savAranA pazue choDelA ratno vaDe thALane bharIne metane (pitAne) kahyuM ke tame rAjA pAse jaIne mArA mATe tenI putrI mAMgo. II108 / / have rAjA pAse jaIne mete ratnano thALa bheTaNArUpe karyo. eTale rAjAe pUchyuM ke he meta ! evuM zuM moTuM kArya che ke jethI AvA moTA bheTaNAnuM kArya karavuM paDyuM. 109 // teNe kahyuM, he deva ! mArA putra mATe potAnI putrIne Apo. tyAre krodhAnya manavALA rAjA vaDe have te meta tiraskAra karAyo. I110 / putranI vANIthI haMmezAM rAjA pAse jaIne ratnone bheTaNA karIne
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 samyaktva prakaraNa rAjaputrInI mAMgaNI meta karato hato. II111 // have abhaye kahyuM ke he meta ! ATalA badhA ratno tuM kyAMthI lAve che ? corI karIne meLavyA che ke kyAMya paNa nidhi nIkaLyo che. 112 mete kahyuM ke he svAmI ! ratnone ApatI vastu mArI pAse che. rAjAe kahyuM, he meta ! te mane arpaNa kara. teNe paNa kahyuM ke, he deva ! grahaNa karo. 113 / / tyArabAda ratnane ApanAra A bokaDo che. ema kahIne rAjAnI pAse lAvIne rAjAne Apyo. rAjAe tene potAnA vAsagharamAM bAMdhyo. dhanane ApanAra vastu kone mAnya na thAya ? arthAt badhAne ja mAnya thAya. ||114 // tyArabAda tyAM ja sarpa, gAya ane ghoDAnA maDadAthI paNa adhika durgaMdhane karanArI ane narakanA namUnA sa2khI durgaMdhavALI viSTAne te bokaDAe karI. II115 // devAdhiSThita pazu che, ema jANIne te metane pAcho ApIne abhaye tenI parIkSA karavA mATe metane kahyuM ke // 116 rAjA vaibhAra parvata upara prabhune namaskAra karavA mATe jAya che. te mArga kaSTadAyI che. te mArga upara ratha sukhapUrvaka ArohaNa karI zake tevo kara. 117 A rAjagRha nagarImAM suvarNano killo karAva. tArA putranI zuddhine mATe AkAzamAMthI samudrane lavaDAva. II118 / tyArabAda temAM snAna karIne zuddha thayelA evA tene rAjA potAnI putrI Apaze. te sarva vRttAnta metAryane kahyo. 119 // metAryae te sarva deva pAsethI karAvyuM. tyArabAda samudranA laha2ImAM teNe snAna karyuM. |120aa have rAjAe potAnI putrI temaja ATha vaNika putrIo sAthe ja metAryano vivAhotsava karI jaladIthI zreSThine metArya arpaNa karyo. ||121 / / te devanA sAnidhyathI atyaMta prasiddhine pAmyo. indranI jema 12 varSa sudhI metArthe sukhane anubhavyuM. 122 // have bodha pamADavA mATe deva metArya pAse Avyo. metAryanI strIoe pharI bAra varSa mAMgyA ane deve ApyA. 123 24 varSanA aMte patnI sahita metArye parivrajyA svIkArI ane navapUrvI thayA. 124 // ekAkI vihAranI pratimAne svIkA2Ine pRthvI para vicaratA tapa vaDe karmone khapAvatA eka vakhata rAjagRha nagaramAM AvyA. 125 // tyAM vicaratA metArya mahARSi bhikSAne mATe azAtAvedanIyathI kheMcAyelAnI jema sonInA ghare gayA. II127 / / te sonI zreNika rAjAnI paramAtmAnI svastika pUjA mATe 108 sonAnA javalA haMmezAM karato hato. 127 / / tatkAla ghaDelA te javone bahAra mUkIne tyAre sonI koI paNa prayojana mATe gharamAM gayo. 128 // tyAre tyAM Avelo bhUkhyo krauMca pakSI javalAone dhAnya mAnato khAI gayo. 129 sonI Avyo ane javalAone nahi jotAM utAvaLo (bebAkaLo) thayo. kAraNa ke rAjAnI madhyAhna samayanI pUjA sIdAze. II130 hA ! avasare (samaye) javalAone jo huM rAjAne nahIM mokalIza to AjJA che ke zreSTha evA A rAjA mane TukaDA karAvI mArI naMkhAvaze. II131 // tyAre tyAM metArya vinA bIjo koI mANasa Avyo nathI. sonIe tyAre metAryane pUchyuM ke, ahIM rahelA javalAo kyAM gayA ? / / 132 / / tyAre prANIo 52 karUNAvALA sattvazALI evA maharSie vicAryuM ke jo huM javalA lIdhA nathI ema kahIza. II133 // to pApI, nADIone tapAvato, nirdaya, AkrozavALo adhama evo A sonI e kroMca pakSIne haNaze. 134 // AthI mArA jIvita dvArA A bicAro jIva haNAze ema manathI vicArIne munie mauna svIkAryuM. ||135 / / durbuddhivALA ane adhama evA teNe muninA mastaka para bhInuM vAdhara suthAra jema gADAnA aMgone joDe tema saMkliSTapUrvaka gADha rIte vIMTyuM. 136 // sAdhue potAnA jIvane samajAvyuM ke tuM sonI para gusso na kara. kema ke moharAjAne jItavA mATe A to tAre sahAya karanAra che. 137 // he jIva ! tuM jyAre Aje nivRttirUpI strIne paraNavA jaI rahyo che, tyAre
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjA vatanI kathA - kAlikAcArya ane datta 101 A vAdhara, mastaka upara mugaTanA AkAre nAMkhelI mALA jevuM zobhe che. 138 ane vaLI sArI rIte vicAryuM ke A svayaM duHkhane svIkAre che. mane duHkhathI choDAve che. tethI A to mAro apUrva bhAI sarakho che. I/139hyA ane vaLI he jIva ! krauMcapakSanA prANanA rakSaNanA kAraNe potAnA prANone tyajato evo tuM, upakArI che e pramANe konA vaDe prazaMsA nahi karAya? ll14oll narakanA mArgane batAvanAra durgAna svarUpa Arta-raudradhyAna to dUra raho paNa tArA manamAM paNa vikriyAne dhAraNa karato nahi. ll14nA zubha evA dharmadhyAna ane zukladhyAnane ja tArA vaDe hAlamAM AgaLa karavA yogya che. sarvane jItIne sarvajIta thayelA tane te baMne dhyAna ja Aje mahodayane Apaze. 14rA dhyAnamAM rahelA munine te durAtmAe kahyuM ke javalAo koNe lIdhAM che ? te kahe, nahitara tuM hamaNAM marI jaIza. ll143 dhyAnamAM lIna munie sAMbhaLatA chatAM na sAMbhaLyuM ane tyAre dharmadhyAnane ullaMghana karIne zukladhyAnamAM ArUDha thayA. ll144ll paramAdhAmInI jema te sonI vaDe, nahi bolatA muninA mastaka para vIMTaLAyeluM tevI rIte kheMcyuM ke jema AMkho bahAra nIkaLI gaI. I14pA to paNa jANe ke prazamarasanI sAkSAt mUrti na hoya tema prakRSNa buddhivALA mahAsattvazALI acala nizcala evA jarA paNa calAyamAna na thayA. 14ko. tyArapachI mAthe vIMTaLAyelI vAdharanI pIDAne nahi sahana karanAranI jema kSaNavAramAM AMkhonI sAthe karmarUpI goLo paNa nIkaLI gayo. I/147thI ane te ja vakhate karmarahita banelA muni aMtakRta kevalI thayA. DarelAnI jema sarvano tyAga karIne jaladIthI lokAgramAM (siddhazilA upara) AruDha thayA. //148 tyAre tyAM nokare lAkaDAnI bhArI jorathI mUkI. tenI koIka saLI kauMcanA gaLAmAM lAgI. 149o tyAre bhayAtura krauMca pakSIe te javalAonuM udgamana karyuM. je kAraNathI bhayathI mukha vaDe AMtaraDA paNa nIkaLI jAya to bIjAnI to zuM vAta ? I150mA te javalAone joIne loko bolyA ke, hA hA ! tArA vaDe niraparAdhI evA munine prANothI mUkAvyA. /151 loko ane bIjAoe paNa marelA munine joIne rAjAne A vAta nivedana karI. rAjA paNa kSaNamAtramAM gusse thayo. 1parA RSinI hatyA karanAra AnuM mukha paNa koI na juve eTalA mATe kuTuMba sahita sonIno vadha karAya evI AjJA rAjAe karI. ll15all samagra manuSyonI sAthe daravAjo baMdha karIne bhayabhIta thayelA te sonIe jIvavAne mATe sAdhuveSane svIkAryo. 154 rAjapuruSoe tenA AvA svarUpanuM nivedana rAjAne karyuM. rAjAe paNa tene bolAvIne kahyuM ke sArI rIte vratanuM pAlana karaje. jo vratano tyAga karyo to loDhAnI kaDhAImAM kavAthanI jema ukaLAvIza. A pramANe kahIne tene visarjana karyo. 155-1pako potAnA jIvita vaDe jema metArya munie krauMca pakSInI rakSA karI, tema siddhirUpI strIno saMgama icchatA lokoe tevA prakAranI jIvadayA karavA jevI che. 157ii. prANAtipAtavirati vrata upara metArya muninI kathA kahevAI. ll1ii. have bIjA vratanI kathA : kAlikAcArya ane datta jabUdvIpanA dakSiNa bharatakSetramAM gaMgA siMdhu nadInI madhyamAM madhyakhaMDamAM kalyANanA vistAravALI zreSTha evI turamaNI nAmanI nagarI che. svargane paNa tuccha gaNatA temAM loko sukhapUrvaka rahetA hatA. /1-rI/ samasta zatruone jItI lIdhA che, evo jitazatru nAmano tyAM rAjA che. haMmezAM udayavALo teno pratAparUpI sUrya AkAzanA sUryane paNa jhAMkho karato hato arthAt prauDha pratApI te hato. [3] te nagaramAM brAhmaNa kriyAne
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 samyaktva prakaraNa karanArI sAkSAt mUrti hoya tevI bhadrA brAhmaNI hatI. tene datta nAmano putra hato. jo te dAruDIyo, jugArI, bhImAM kuzaLa, kura, kulAMgAra, svAmIne ThaganAro, vAcALa, irSALu, hoMziyAra, bIjAnA cittane oLakhanAro, sarva brAhmaNanI kriyAmAM bhraSTa evo te haMmezAM rAjAne sevato hato. pa-DA vazIkaraNanA upamAvALA te te vacano vaDe teNe rAjAne vaza karyo ane rAjAe tene senAnI banAvyo. INI maMtrI sarvene nIcA karIne rAjAnI jema te ja rAjyano kartA, hartA, vahana karanAra thayo. IITI samasta vyApArIonI sthApanAne utthApanA karanAra te kura rAjA jevo thayo. tyAMno rAjA to phakta kahevA pUrato ja hato. kalA sAmaMto vagere phoDIne datte rAjya grahaNa karI lIdhuM ane jitazatru rAjAne popaTanI jema lAkaDAnA pAMjarAmAM pUrIne tenA rAjya upara tyAre svayaM navo rAjA te thayo. vadhatA tejavALA evA divasane prApta karIne pratApI thayo. II10-11II have mAMDalika rAjA ane sImADAnA rAjAne aMkita thayelAnI jema potAnA dAsarUpe karI, temanA upara paNa potAnI AjJA pravartAvI. ||12aa koInA paNa vaDe parAbhava nahi pAmelo ane bIjAne parAbhava pamADato vanamAM jema icchA mujaba kesarI siMha phare tema teNe rAjyane karyuM. 13ll yajJanA khIlA vaDe sarva pRthvIne jANe ke romAMcita karato hoI tema pazu medha vagere ghaNA moTA yajJone te karato hato. ll14ll jamadagninI jema phakta te brAhmaNone khuza karato hato. durjana evo te bIjAone potAnA sthAnathI bhraSTa karato hato. 1po zvetAMbara gaNanA nAyaka ane naiSThika brahmacArI kAlikAcArya nAmanA AcArya te datta rAjAnA mAmA hatA. // 1lA viziSTa evA atIndriya padArthane jANanArA evA te pRthvItalane pAvana karatA eka vakhata tyAM AvyA. //vazI te mAmA mahArAja tyAM AvyA che, ema jANIne dattarAjA paNa tyAM AvIne namaskAra karIne temanI AgaLa beTho. 18kSIrasamudranA lahara jevI dezanAne saMbhaLAvatA te gurune avasare rAjAe pUchayuM, he prabhu! yajJonuM zuM phala thAya ? I19o gurue kahyuM ke, he mahAbhAga! rAjA! tuM zuM dharma pUche che ? hiMsAdinA tyAga vaDe nirmaLa evo dharma hoya. /2lii rAjAe pharIthI pUchyuM, yajJanuM phaLa kaho. gurue kahyuM, he rAjanuM ! adharmathI durgati thAya che. ra1/ pharIthI datte kahyuM ke, zuM tame baherA cho ke mArA praznathI anya uttara tame kema Apo cho ? rara// gurue kahyuM ke he rAjA ! huM bahero nathI. tyAre rAjAe kahyuM ke to mArA pUchelA praznarUpe yajJanuM phaLa zuM te kema kahetA nathI ? 27ll gurue vicAryuM ke A datta durAtmA, kadAgrahI, adhama pApI kapaTa vaDe pratyanIkapaNAthI pUche che. ll24o kharAba buddhivALA Ane yathArtha kahevAmAM bhavya (sAruM) thaze nahi, paraMtu bhayathI yatkiMcita paNa huM asatya nahi boluM. ArapI A pramANe vicArIne gurue yathArtha rAjAne kahyuM ke, he rAjan ! hiMsAdi hetuvALA yajJanuM phaLa naraka che. rakA krodharUpI agnithI baLatAnI jema mithyASTi, vAcALa evA teNe gurune kahyuM ke, tame bolyA tenI ahIM khAtarI zuM? ||rI gurue jJAnathI jANIne kahyuM ke, A khAtrI che ke sAtamA divase. he rAjA ! kUtarAo vaDe khavAto kuMbhIpAkamAM tuM pakAvAIza. l28 irSA sahita rAjAe pharIthI gurune kahyuM ke he AcArya ! A zuM bolo cho ? bIjI paNa koI khAtarI che ke nahi ? 29o gurue kahyuM ke he rAjanuM! zuM huM khoTuM kahuM chuM? AnA mATe tuM bIjI A khAtarI paNa jANa. 3oll sAtamA divasanA prabhAtamAM rAjamArga upara jatAM tArA moDhAmAM ghoDAnI khurIthI uchaLIne viSTAno aMza praveza karaze. ll31ii dedIpyamAna caNoThInA DhagalA jevI lAla, ardha bIDAyelA locanavALo, dabAvelA hoThavALo ane kaMpatA aMgavALo, sAkSAt krodhanA jevo datta gusse thayo. 32aa ane AcAryane
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjA vratanI kathA - kAlikAcArya ane datta 103 kahyuM ke tame jo jJAnavALA rahelA cho to kaho, tamAruM mRtyu kyAre, kevI rIte thaze ? I37ll gurue kahyuM ke, lAMbA kALa sudhI vratane pALIne aMte samAdhipUrvaka marIne devalokamAM jaIza. li34o duSTa AzayavALA evA teNe AcAryane aTakAvavA mATe senApatine mUkIne AThamA divase tArI samAdhine karIza, e pramANe bolatA uThIne mahelamAM gayo. ane krodha sahita hRdayamAM vicAryuM ke sAta divasa ahIM ja chUpI rIte huM rahIza. 353vA AThamA divase AcAryanI pAse teone javAba Apato moTA utsAhapUrvaka naramadha nAmano mahAyajJa karAvIza. /37ii e pramANe nizcaya karIne mahelamAM koIka jagyAe chupo ja rahyo. mRtyuthI Darato koIne paNa tyAre darzana paNa Apato na hato. ll38 A bAju te rAjAnA virakta thayelA sarve mAMDalika rAjAo maMtraNA karIne tene dhAraNa karavA mATe saMketa karyo. li39o bhAgyathI haNAyelA datte paNa tyAre apadhyAna (durgAna) vaDe pAMca divasa pasAra karIne chaThThA divasane sAtamo divasa samajIne ll40II sarva rAjamArgone gRhAMgaNanI jema sApha karAvyA ane potAnA dehanI jema aMgarakSako vaDe rakSaNa karAvyA. 41sAtamA divase sUryodaya pUrve koIka mALI potAnA bagIcAmAMthI puSpano karaMDIyo laIne Avato hato. I42aa Avegane dhAraNa karavA mATe asamartha rAjamArga upara viSTAne karIne phulo vaDe tene DhAMkIne jaladIthI (jhaDapathI) te gayo. 43 have savAramAM te datta rAjA, sAmaMta maMtrI temaja maMDalika rAjAonI sAthe sarva sAmagrI pUrvaka rAjamArga upara cAlyo. 44 Aje te asaMbaddha bolatA AcAryane jaladIthI jaIne ziraccheda vagere dvArA prAyazcitta ApIza. Al4pI te rAjamArga uparathI jatAM A pramANe bolatA evA tenA mukhamAM ghoDAnA khurInA agrabhAgathI uchaLIne viSTAno lava pravezyo. tyAre gurue kahelI khAtarI satya thavAthI kheDavALA thaIne vicAryuM ke duHkhethI sahana karAya tevuM mRtyu ane naraka thaze. Il47thI Aje sAtamo divasa ja che, AThamo nathI. ema vicAryuM. vismaraNa thavAthI huM cAlyo chuM. pharIthI Aje huM mahelamAM jauM. ll48ii A pramANe datta rAjAe cittamAM vicAryuM ane koIne paNa jaNAvyA vinA ghoDAne sabhA tarapha jaldI vALyo. 49o tyArabAda tenA sAmaMtAdione A zaMkA thaI. jema ke Ano vicAra sAro nathI je kAraNathI A pramANe pAcho vaLyo che. paNa tethI A mahelamAM praveza kare tyAre ja tene pakaDI levA yogya che. jo tema karavAmAM nahi Ave to mahelamAM gayelo te amane kaMdanI jema khodaze. //pa1I A pramANe te sarve IzArAthI vicArIne tyAre ja dattane pakaDyo. (dhAraNa karyo ane piMjarAmAMthI pahelAnA rAjAne kADhIne rAjya upara besADyo. //parI tyArabAda te sarvee bhaTaNAnI jema te rAjAne te datta arpaNa karyo. rAjAe paNa tenA pAparUpI vRkSanuM phaLa batAvavA mATe tyAre tene kuMbhamAM kutarAnI sAthe nAMkhIne dvArane baMdha karIne nIce agni pragaTAvyo. dhamaNa vaDe dhAtunI jema tene dhamyo. //pa3-54o. tApathI pIDita, bhUkhyA evA kutarAo vaDe TukaDA karAto te datta Arta-raudradhyAnarUpI bhUjAnuM AlaMbana laIne tyAre narakamAM gayo. papA vaLI kAlikAcArya lAMbA kALa sudhI saMyamane pALIne aMte zubhadhyAnanuM amRtapAna karatAM devalokamAM gayA. //pako dattanA DarathI DaryA vagara ane potAnA jIvitane tRNanI jema jANIne paNa je prakAre zrI kAlikAcArya gurue yathArtha ja kahyuM, paNa khoTuM na bolyA. tevI ja rIte sarve lokoe paNa khoTuM na ja bolavuM joIe. //pI te mRSAvAdathI aTakavAnA vratamAM brAhmaNa ane kAlikAcAryanI kathA kahI. rA.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 samyakatva prakaraNa hamaNAM trIjA vrata upara kathAnaka kahevAya che. rohiNeya kathA A ja jaMbUdvIpanA eka paDakhe rahelA bharata kSetramAM sarva dezonA guNathI yukta magadha nAmano deza che. I/1/l. samasta jagatane pahelA joIne potAne manorama evA uttama purane pAmIne tyAM rAjagRha nagare lakSmI rahI. ||rA tyAM prajA rUpa caMdrakAMta maNine viSe caMdra samAna, smalanA nahi pAmelo ugatA pratApavALo zreNika nAmano rAjA hato. llphall kAmadevane jema rati ane prIti, zivane jema gaMgA ane pArvatI tema te rAjAne sunaMdA ane celaNA nAmanI be patnIo hatI. I4ll sunaMdAthI utpanna thayela abhayakumAra putra hato. je arihaMtanA dharmathI pavitra banelo ane buddhirUpI ratnanA samUha mATe rohaNAcala hato. //pI jyoticakranA asta ane udayanI vacce vizrAmanA sthAnarUpa vaibhAragiri nAmano moTo parvata rAjagRhanI samIpe hato. kA. te parvatanA eka guphAnA bhAgamAM koIne paNa na jaNAya tevA gupta bhAgamAM prasiddha evo lohakhura nAmano cora hato. je sAkSAt corInI mUrti sarakho hato. lNI adhikArI jema potAnAne potAnA dAsanI jema lUMTe arthAt chetare tema rAjagRha nagaramAM nagarajanone te cora zatrunI jema lUMTato hato. IITA rAjagRha nagaramAM parastrIone, paradravyane temaja je potAne priya hoya te saghaLuM jANe ke potAnuM ja che, tema samajI te cora bhogavato hato. tyAre rohiNI patnIthI tene rohiNeya nAmano putra hato. dIvAthI dIvo karAya tema badhI ja rIte bApane anurUpa jahato. ll10nA eka vakhata mRtyu samaye potAnA putrane te lohakhure kahyuM ke he vatsa ! jo tuM kare to huM tane kaMIka upadeza ApavA icchuM chuM. I/11// teNe paNa kahyuM ke he pitAjI ! gurvAjJAnI jema tamAruM vacana mAnIza, Adeza karo. vinayavALA putrathI khuza thayelA lohakhure kahyuM. //12ii he vatsa ! devatAe banAvelA samavasaraNamAM zrI vIra bhagavaMta jyAre dezanA Ape tyAre temanuM vacana tAre kyAre paNa sAMbhaLavuM nahi. II13ll paraMparA je rIte cAlatI hoya te pramANe ja karavuM ane bIjuM potAnI buddhithI karavuM. A pramANe kahIne potAnA karmanA phaLane bhogavavA mRtyu pAmyo. ll14o pitAnA mRtyu saMbaMdhI kArya karIne rohiNeya paNa kramapUrvaka te Adezane potAnI jema rakSaNa karato pitAthI Avelo corIno dhaMdho karavA lAgyo. ||12| eka vakhata tyAM zrI vIra paramAtmA samavasaryA. yojanagAminI vANI vaDe dezanAne kahI. ./1lI. tyAre te rohiNeya paNa rAjagRha tarapha jato hato. vacamAM samavasaraNane joIne vicAryuM. ll17ii jo A rastA uparathI jaIza to arihaMta bhagavaMtanA vacano saMbhaLAze ane pitAno Adeza lupta thaze ane bIjo rasto paNa nathI. I/18 A bAju jauM to vAgha che, A bAju jauM to nadI che. have zuM karavuM? A pramANe AvelA teNe vicArIne baMne kAnamAM AMgaLIne nAMkhIne jaladIthI rAjagRha tarapha gayo. //19o tyAM potAnuM kArya karIne tevI ja rIte ghara tarapha pAcho Avyo. A pramANe tyAM samudranI bharatInI jema jatAM-AvatAM teNe karyuM. ll20 samavasaraNanI pAse vegathI AvatAM tIkSNa lokhaMDI bhAlA jevo kAMTo tenA pagamAM lAgyo. l/21te kAMTo kADhayA vagara eka pagaluM paNa cAlavAne mATe te zaktimAna nahoto. tethI hAtha vaDe te kAMTAne kheMcatA bhagavAnanI vANI teNe sAMbhaLI. 2 nahi karamAyelI puSpanI mALAvALA icchita kAryane turata karanArA, bhUmi upara pagano sparza nahi karanArA arthAt jamInathI addhara, parasevA vagaranA ane nirnimeSavALA (sthira AMkhavALA) A pramANe devo hoya che. ra3 hA hA ! ghaNuM saMbhaLAI gayuM. e pramANe jaladIthI kAMTAne kheMcIne pharIthI kAnane DhAMkIne tevA prakAravALo jaladIthI te gayo. 24
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjA vratanI kathA - rohiNeya kathA 105 have dararoja corAtA nagarane joIne mahAjane rAjAnI AgaLa bheTaNAMne mUkIne vinaMti karI he deva ! bIjo koI paNa bhaya amane nagaramAM nathI, paraMtu nAtha vagaranAnI jema he nAtha ! nagarane cora lUMTe che. //5-2kA cAre bAjuthI khAtaro vaDe gharo cALaNI jevA thaI gayA che. sarvasva core lUMTyuM che. dhana vagaranA muninI jema loko thaI gayA che. razI ane te sAMbhaLIne krodhathI bhrakuTI caDAvelA rAjAe sUMTha, marI ane pIpara ane trikaTu kahevAya. A traNe vastu tIkhI che - khAnAranuM mukha ekadama tIkhuM thAya. tenI jema atyaMta kaThora vacano vaDe ArakSakone kahyuM. ra8are zuM tame mArA leNadAra athavA bhAgIdAra cho ke jethI mArI AjIvikAne rakSaNa mATe grahaNa karo cho ane mArA nagaranI rakSA karatA nathI ? 29 ArakSake kahyuM ke he deva ! zuM karIe ? te cora sAmAnya nathI. vegathI uDavAnI jema jAya che. tethI tene pakaDavA mATe zaktimAna nathI. 30Iii vIjaLIthI UMce pheMkela hAtha vaDe gharone ullaMghIne te Ave che. ame to mArga upara cAlanArA chIe. tethI tene pakaDavA mATe ame kema samartha thaI zakIe ? Il31ii he deva ! siMhane pakaDavA mATe jema haraNa asamartha che, tema asAdhya evA A corane huM pakaDI zakuM tema nathI. mATe bIjo koI paNa ArakSaka karAya. |32ll. tyArabAda zreNika rAjAe abhayakumAra sanmukha joyuM ane abhaye paNa kahyuM, he deva ! buddhizALIone A keTaluM ? ||33 deva ! sAta divasanI aMdara jo huM corane arpaNa na karuM, to corane je daMDa thAya, te daMDa mane karAvavo. 34o te sAMbhaLIne sabhAnI madhyamAMthI koInI paNa sAthe AvelA core abhayane kahyuM ke, he bho ! A pratijJA yuktivALI nathI. rUpA AvA prakAranuM utAvaLIyApaNuM alpabuddhivALAne ja yogya che. paraMtu karelAno zoka zuM karavo ? pratijJAnA pAlanamAM prayatna karavo yogya che. 3DA A pramANe kahIne rohiNeye paNa vicAryuM ke sAta divasa sudhI huM corI karuM nahi to huM lohakhurano dIkaro nahi. l37ii khAtarane pADIne tenA upara pA vagere AkRti karIne cakravartI jema RSabhakuTa upara tema rohiNIyAe potAnuM nAma lakhyuM. ll38 zUnya deva-kula vagere temaja coranA sarva sthAnomAM cAre bAjuthI joto udyata evo abhaya bhamato hato. ll39o cha divasa sudhI abhaya sUto paNa nahi ane beTho paNa nahi. ceTakanI jema khAtarone joto paNa cora meLavAyo nahi. sAtamA divase IMTanA killAnI bahAra bIjA pAyadaLa sainikonA killAne karIne aMdara cArebAju ArakSakone zikhAmaNa ApIne arthAt samajAvIne jeTalAmAM te abhayakumAre karyo che anya veSa evo ekAkI killAthI bahAra svayaM dizAone joto ciMtAtura A pramANe vicArato hato. Il41-42aa rAjA AgaLa vicAryA vagara ja meM duSkara pratijJA karI. jethI mAro vratano manoratha tApamAM himanI jema vilIna thaI gayo. ll4all jethI Aje cora na maLavAthI mArI AgaLa prANatyAga sivAya upAya nathI. tethI jIvavA mATe pitA pAse jaI mArA utAvaLIyApaNAnI mAphI mAMguM ? athavA bIjA sthAne nAsI jaI AtmAnuM rakSaNa karuM ? "kharekhara pratijJAno tyAga zuM maraNa nathI ? I44ll teTalAmAM to kyAMkathI sAmudrika zAstramAM kahelA coranA lakSaNavALo potAnI samIpamAM koIka eka mANasa Avato joyo. 4pI ane teNe abhayane kahyuM ke, he bho! tuM ciMtAvALo kema che ? abhaye kahyuM ke he bho ! daridranI putrI mArI preyasI che. arthAt huM daridrI chuM. savA bhUkhanA tApathI ghaNA divasothI huM bhUkhyo chuM. Aje paNa mane nahi maLe. te kAraNathI huM ciMtAtura chuM. I48 core kahyuM ke tuM ciMtA na kara. cAla, huM bhojana Apu chuM. tyAre abhaye kahyuM ke tamArA darzanathI ja mArI ciMtA DarelAnI jema dUra thaI gaI che. have abhaya
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 sabhyatva prakaraNa tenI sAthe ja nagaranI madhyamAM gayo. potAnA kaMdoInI dukAnamAM abhayane bhojana apAvaDAvyuM. ll49ii cora potAnA kAryane mATe gayo. kSaNavAra pachI huM jamIza, e pramANe karyo che. uttara arthAt kahIne te abhaya paNa chAnomAno tenI pAchaLa gayo. //paNA koIka gharamAM madhyarAtre khAtara pADIne corelo mAla che hAthamAM jenA evo jato te cora nirbhaya evA abhaya vaDe kahevAyo. 51 corI corIne pahelA jovAyelo have Aje tuM kevI rIte jaIza ? e pramANe kahevAyelo te cora (A abhayakumAra che) abhayane jANIne atyaMta bhayabhIta thayelo paNa dakSatAthI gharanI najIka vahetI khALanA khADAmAM saghaLuM coreluM dhanAdika vegathI nAMkhIne sUkSma pavananI jema utAvaLe duSTa buddhivALo te palAyana thaI gayo. para-pa3 ArakSakone abhaye kahyuM ke, doDo, doDo, pakaDo, pakaDo, A cora jAya che, jAya che. pa4o jeTalAmAM teo cAre bAjuthI doDyA, teTalAmAM to te tenA viSayane tyajato vAMdarAnI jema kUdakA bharIne gharone ullaMghIne gayo. papA killAnI bahAra gayelo haraNanI jema nAsato bahAranA sainiko vaDe pakaDIne corane abhayane arpaNa karyo. abhaye rAjAne cora arpaNa karyo. pachI rAjAe have corane pUchyuM ke zuM Apa te rauhiNeya cho ? sAhasa sahita teNe paNa potAnI buddhi vaDe rAjAne javAba Apyo. pachI core kahyuM ke he deva ! huM cora nathI, paNa mane coranI jema grahaNa karyo che. pUrNa pratijJA-vALo abhaya mArA mRtyu vaDe jIvo. 58 rAjAe kahyuM, tuM zuM cora nathI ? teNe kahyuM, mAruM corapaNuM kevI rIte ? huM to zAligrAmamAM rahenAro durgacaMDa nAmano kuTuMbI (kaNabI) chuM. /pa9ll sAMjanA atre Avelo rAtrimAM lAMbo kALa sudhI nATaka jovAmAM rahelo potAnA ghare jatAM rAkSasa jevA ArakSako (sipAIoe) e kheMcyo. IIkavavA tenAthI bhaya pAmatAM teone hAthatALI ApIne bahAranA ArakSakoe pakaDyo. mAchImAranA hAthamAMthI chUTeluM mAchaluM jema jALamAM AvI paDe tema huM AvI paDyo. ll11ii tethI deva ! niraparAdhI evA mane coranI jema bAMdhIne ahIM lAvyA che. mATe he nItimAnuM rAjA ! nyAyapUrvaka vicArIne je karavuM hoya te karo. karI tyArabAda tene jelamAM nAkhIne teNe kahelA gAmamAM guptacaro mokalyA. dIrgha dRSTivALA evA teNe agAuthI te gAmanA lokonI sAthe saMketa karI rAkhyo hato. eTale rAjapuruSoe tyAM tenA svarUpane pUchyuM. tyAre teoe kahyuM ke hA ! durgacaMDa ahIM rahenAro che. paraMtu hamaNAM te ahIMthI kyAMka gayelo che. 63-64 rAjapuruSoe A vAtanI rAjAne khabara ApI, eTale abhayakumAra vicAramAM paDyo ke meM A corI joyo che, chatAM A nicce atyaMta daMbhanidhi che. kapaII, have abhaye devatAnA vimAna jevo suvarNa ratno ane motIonA samUhathI jaDita sAta mALano zreSTha mahela karAvyo. IkakA apsarA jevI nArIo, tuMbarU nAmanA gAMdharva devo jevA gAyako vaDe ane nokaronA samUho vaDe devalokathI paNa adhika te mahela zobhato hato. ko. tyArabAda abhayakumAre madyapAna karAvIne tene mUcchita (bebhAna) karyo ane pachI devadUSya paherAvI tene palaMgamAM suvaDAvyo. I68 mada utarate jIte te beTho thayo, jovA lAgyo. akasmAt vismayakArI apUrva divya saMpatti tenA jovAmAM AvI. Iko te vakhate abhayakumAranI AjJAthI nara-nArIonA samUho jaya pAmo, jaya pAmo ityAdi maMgaLa uccArapUrvaka bolyA. he deva ! hamaNAM tame A vimAnamAM moTA devatA thayA cho. tame A sarvanA svAmI cho ! A mANaso tamArA kiMkaro che. li71A apsarAonA samUha sAthe iMdranI jema icchA mujaba krIDA karo. A pramANe sAMbhaLIne teNe vicAryuM ke zuM A satya che ? zuM kharekhara huM devatA thayo chuM ? IIkaro tyAre gAMdharvoe nRtya saMgItano AraMbha karyo ane te tenA vaDe (nRtya saMgIta) nagaramAM AvelA gAmaDIyA mANasanI jema
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjA vratanI kathA - rohiNeya kathA 107 AkarSAyo. II73 // eTalAmAM ekAeka uThelA pratihAre AkSepa sahita saMgItanA ADaMbarane rokIne navA devane kahyuM. II74 // he deva ! ahIM A AcAra che ke je prathama pote kareluM zubha athavA azubhane jaNAvIne (prakAzIne) A lakSmIne (svarganA sukhabhogane) bhogave. A pramANe tame paNa karo. II75) tyArabAda teNe vicAryuM ke pApiSTa evA mane svarga kyAMthI maLe ? mArI khAtarI jANavAne mATe ja abhayano A prapaMca saMbhave che. II76 // kAMTo kADhavAnA kSaNe vI2 jinezvara pAsethI je devanuM lakSaNa sAMbhaLyuM che. tethI tenA yathArtha nirNayane karuM. II77 // A pramANe vicArIne te core teone pRthvI para sparza karatA nimeSa dRSTivALA (maTakuM mAratA) karamAyelI puSpanI mALAvALA parasevAthI rebajheba thayelA joyA. II785 vaLI devo mana vaDe ja kAryane sAdhanArA che, ema sAMbhaLyuM che arthAt manamAM vicAre teTalAmAM ja temanuM kArya thaI jAya. jo huM deva houM to ahIM hamaNAM ratnanI vRSTi thAya. II795 ane vRSTi na thaI, tethI sarva kapaTanA nATakane jANIne rohiNeya paNa teonI pAse kapaTavRttithI javAba ApavAno AraMbha karyo. II80 // he bho ! tame sAvadhAna thaIne sAMbhaLo. pUrva janmamAM meM supAtramAM dAna ApyuM che. jinAlayo karAvyA che, temAM jinabiMba racAvyAM che. aSTaprakArI pUjA vaDe temane pUjyAM che. guruonI paryupAsanA sevA karI che. Agamo lakhAvyA che. II825 A pramANe sukRtyone ja kaheto evo te pratihArI vaDe kahevAyo ke potAnAthI kaMI paNa azubha kAryo thayA hoya, corI vagere je kaMI duSkRtya karyuM hoya te kaho. II83 // teNe kahyuM ke sajjana puruSonA saMgathI kaMI paNa azubha (duSkRtya) thayuM nathI. jo duSkRtya karyA hoya to te AvA prakAranA svargane na meLave (na pAme). // 84 // A sarva vArtAlApa paDadAnI pAchaLa rahelA abhayakumAre tyAre sAMbhaLyo ane vicAryuM ke kharekhara A core kyAre paNa jinezvara bhagavaMte kahelA devanA svarUpane sAMbhaLyuM haze. nahIMtara A mArI buddhirUpI do2DAmAMthI nIkaLavA mATe samartha na thAya. // 85-86 have abhaya paNa tenI pAse AvIne tene bheTIne A pramANe kahyuM ke koIthI paNa parAbhava nahi pAmelo evo ApanA vaDe huM parAbhava pAmyo chuM. II87 // kiMtu potAnI buddhithI ja A pramANeno uttara Apyo che ke kyAre paNa arihaMtanuM vacana sAMbhaLyuM che. je hoya te yathAvasthita sagA bhAInI jema mane kahe. II88 // tyArabAda sadbhAvathI te core potAnI kathA mULathI AraMbhIne kahI ane kahyuM, corono agresara rohiNeya huM chuM. II89 // he maMtrI ! bRhaspati samAna buddhinA nidhAna Apa ajeya cho. mArA jevo kIDo mAtra AvA prakA2no Apano jaya kevI rIte karI zake. Ilol // paraMtu he abhayakumAra ! vahANa vaDe jema mahAnadI tema arihaMta paramAtmAnA vacano dvArA durlathya evI tamArI buddhine huM oLaMgI zakyo. II91 // he bhAI ! jo tyAre meM arihaMta paramAtmAnuM vacana sAMbhaLyuM na hota to. kaI kaI duSTa zikSAo vaDe rAjA dvArA huM na marAyo hota ! II92 / have abhaya tene laI zreNika pAse gayo. teNe paNa kahyuM ke he rAjan ! tamArA nagarane co2nA2 huM rohiNeya nAmano cora chuM. III lAMbA kALathI gusse thayelA rAjAe tenA vadhane mATe talavAra kheMcI. tyAre abhaye kahyuM he deva ! A karma vaDe saryuM. II94 // ANe buddhithI ke baLathI huM cora chuM, ema kahyuM nathI. paraMtu bhAI svIkArIne pachI mane potAnI kathA kahI che. 95 // pote karelA mahelanA prapaMcarUpa kapaTane abhayamaMtrIe kahyuM tyAre khuza thayelA rAjAe tene abhayano nAno bhAI mAnyo. / / 6 / / have rohiNeye kahyuM ke je meM hamaNAM coreluM dhana vagere che te grahaNa karo. kema ke arihaMtanA vacanamAM tRSNALu evo huM vrata grahaNa karavA icchuM chuM. I976) rAjAnA AdezathI abhaye paNa te dhanane lavaDAvIne je jenuM hatuM, tene kSaNamAtramAM
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 samyakatva prakaraNa soMpI dIdhuM. I98 core paNa potAnA vRttAMtane kahIne ane potAnA manuSyone pratibodha karIne abhaya ane zreNika rAjAnI sAthe vIra prabhu pAse gayo. 99ll rohiNeye prabhune praNAma karIne kahyuM ke he svAminuM ! yojanagAminI evI ApanI vANI duruttara evA saMsArasAgaramAM DUbatA prANIone naukAnuM AcaraNa karanArI che. /108ll potAne hoMziyAra mAnatA mUDha evA mArA pitAe ApanuM vacana sAMbhaLavAno niSedha karyo hato ane mUrkhazekhara evA meM ATalA divasa sudhI ApanI vANI sAMbhaLI nahi. /101ii hA hA ApanA vacanano tyAga karIne coranI vANImAM prIti karI. A to kharekhara kAgaDAnI jema AmraphaLane choDI daIne lImaDAnA phaLamAM prIti karyA jevuM meM karyuM. ./102ll he svAmin ! tamArA upadezano eka aMza paNa zAMtine ApanAra che. sAkarano kaNa paNa zuM madhuratAne bhajanAra thato nathI ? 103ll he prabho ! zraddhAno nAza karIne paNa je haMmezAM ApanI vANI sAMbhaLe che, tene paNa lAbha thAya che to jeo zraddhAthI ApanI vANInuM pAna kare tene zuM zuM na thAya ? I104|| tamArA vacanane nahi sAMbhaLavAnI icchAvALo pApI evo huM kAne hAtha daIne e sthAnane oLaMgI jato hato. I/105ll anicchAe paNa eka vakhata tamAruM vacana meM sAMbhaLyuM. te vacana abhayakumAranI buddhirUpI bANamAM alanA na pAmyuM. 10aaaa he jagatpati ! ApanA upadezanA eka aMze mane maraNathI bacAvyo che to have mane haMmezane mATe amara banAvo arthAt saMsArasAgarathI tAro. 107ll tevA prakAranA amarabhAvane saMpAdana karavAmAM rasAyaNa sarakhA sAttvika evA sAdhudharmane te svAmi ! mane Apo. 108 zreNika ane abhayakumAre karyo che. niSkramaNa mahotsava evA rohiNeyano tyAre bhAva dviguNI vRddhi pAmyo. ./109 zrImad vIra jinezvara pAse pravajyAne svIkArIne svAmInI vANInuM amRta pAna karatA rohiNeye paNa svAmInI sAthe vihAra karyo. ./110LI tyAra bAda zarIra pratye nirapekSa evA teNe caturtha (eka upavAsa)thI AraMbhIne che mAsI upavAsa sudhI duSkara ane ujjavala tapane tapyA. ll111// tathA mahAdharyavALA te sAdhue ekAsaNAnI jema ekAvalI vigere ghaNA mahAghora tapo karyA. /112 tapa rUpI lakSmI vaDe dIpatA, hADakA ane cAmaDI che bAkI evA aMgavALA te muni unALAmAM AtApanAne ane zIyALAmAM ThaMDIne sahatA hatA. I/113. eka vakhata vaLI prabhu vIrasvAmI rAjagRha nagaramAM padhAryA ane zreNika rAjA paNa svAmIne vaMdana karavA mATe AvyA. I/114 prabhune namaskAra karIne utkRSTa bhaktivALA aMjali joDIne rAjAe prabhune pUchyuM ke he prabhu ! ApanA munipuMgavomAM kayA muni vizeSathI mahAsattvazALI che. 7/115ll tyAre paramAtmAe kahyuM ke he rAjA ! sarve munimaMDaLamAM rohiNeya vizeSathI mahAsAttvika che. ll116o tyAra bAda ati bhaktivALA zreNika rAjAe temane paNa praNAma karyA. guNo vaDe paththara paNa zuM devanI buddhithI pUjAto nathI ? I/11thI have ati ugra taparUpI agnithI bhasmasAt karI nAMkhyA che duSkRtyo evA teNe aMta samaya prApta thaye chate paramAtmAne pUchIne. II118 AlocanA karIne samasta prANIone khamAvIne pharIthI vratano uccAra karyo. temaja amRta sarakhA samatArUpI rasane pItA evA teNe pUrNa ArAdhanA karIne subuddhizALI evA teNe anazanane svIkArIne vaibhAragiri parvata para pAdapopagamana anazana karyuM. ll119-12ll zubha dhyAnapUrvaka paMcaparameSThi maMtranuM smaraNa karatAM samAdhi mRtyune pAmI manuSya dehano tyAga karIne rohiNeya muni devaloke gayA. kramapUrvaka mokSane prApta karaze. 121// || adattAdAna viramaNa vrata upara rohiNeyanI kathA samApta. /all
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothA vatanI kathA - sudarzana zeTha 109 have cothA vrata uparanuM udAharaNa kahe che. sudarzana zeTha A ja jaMbUdvIpanA madhya khaMDamAM bharata kSetramAM niprakaMpa evI caMpApurI nagarImAM dadhivAhana rAjA hato ane tene phakta netronA vilAsa vaDe ja mRtyulokamAM pRthvI para AvelI che ema jaNAtI, apsarA jevI abhayA nAme rANI hatI. ||1-2o 35 vaDe indrANIne, saubhAgya vaDe pArvatIne ane vANI vaDe sarasvatIne paNa parAbhava pamADIne je atre rahelI hatI. [3] te nagarImAM mahAjanomAM zreSTha evo temaja jinazAsanarUpI bagIcAmAM vilAsanA rasanI lAlasAvALo RSabhadAsa zreSTha zreSThI hato. jo tene jayarUpI lakSmInA jevI dharmamAM sthira rAjyalakSmInI jema samartha evI arhaddAsI nAmanI patnI hatI. te zreSThIne svabhAvathI bhadraka prakRtivALo dharmane jeNe sAMbhaLyo nathI ke joyo nathI evo bheMsonuM pAlana karanAro subhaga nAmano nokara hato. hA eka vakhata bheMsone carAvIne sAMjanA pAchA vALatAM nagaranI najIkamAM pratimA vaDe sthira evA eka munine teNe joyA. Illii. vastra rahita rahelA munine joIne teNe vicAryuM ke mahA mahinAmAM hima paDe che, to A tapasvI kevI rIte raheze ? ITa e pramANe vicArato ghare gayo. pharIthI rAtrimAM ThaMDIthI pIDAto te sAdhunuM smaraNa karIne ciMtAtura thayo. leii rAtri pUrNa na thaye chate paNa arthAt veLAsara uThIne bheMsone laIne muninI pAse jatAM evA teNe tevA prakAranA ja (kAussagnamAM rahelA) munine joyA. II10nA bhaktisabhara evo te munine namaskAra karIne jeTalAmAM paryApAsanA kare che, teTalAmAM aMdhakArano nAza karanAra evo sUryodaya thayo. /11| namo arihaMtANe e pramANe bolIne tenA dekhatAM ja jaladIthI AkAzamAM jema pakSI uDe tema sAdhu uDyA. /12 namaskAra maMtranuM paheluM pada sAMbhaLIne subhage paNa AkAza gamanano A maMtra che, ema samajIne kyAre paNa tene choDyo nahi arthAt hRdayamAM asthimajjA karyo. ll13] te maMtrane sAMbhaLIne zreSThIe tene kahyuM ke bhavarUpI kUvAmAM paDatA prANIne hAthanuM AlaMbana ApanAra A maMtra teM kyAre prApta karyo. ll14ll subhage paNa tenI prAptino vRttAMta kahyo. tyAre zreSThIe kahyuM, phakta A AkAzagAminI ja vidyA nathI. kharekhara sarva Rddhine ApanAra A che. I/15ll deva devendrapaNuM vidyAdharapaNuM Adi labdhio temaja tIrthakara lakSmI paNa sarva AnA pratApathI utpanna thayela che. ll1DA vaLI sarva atizayanA varNanavALI parameSThi maMtranI stutine kevaLajJAnI vinA bIjo koI paNa karavA mATe samartha nathI. 17ii tethI he bhadra ! kalyANane karanAra evuM A pada je tane maLyuM che, tethI tuM dhanya che. paraMtu apavitra sthAnomAM te kyAre paNa bolavo nahi, japavo nahi. ll18 teNe paNa zreSThine kahyuM eka kSaNa paNa A maMtra mUkI devA mATe huM samartha nathI. tyArabAda zreSThie saMpUrNa navakAra maMtra tene bhaNAvyo. 19ll AnaMdita thayelo te paNa te maMtrane bhaNyo ane buddhivALo te niraMtara tenuM parAvartana karato hato. teTalAmAM varSARtu AvI. 20 mithyAtvanA paDalo vaDe jema jIvanuM svarUpa DhaMkAI jAya tema cAre bAjuthI AkAzane kALA aMdhakAravALA vAdaLoe DhAMkI dIdhuM. ra1|| AkAzarUpI bagIcAmAM vAdaLanA khoLAmAM vIjaLI rUpI latA thaI. nATyAraMbha zarU thatAM vAjiMtra vAge tema varasAdano garjanA karato dhvani thayo. 22aa dardUra vAjiMtranA avAjanI jema deDakAnA avAjo vaDe (vAtAvaraNa) zobhatuM hatuM. bANanI dhArA sarakhI pANInI dhArA paDI arthAtu mUzaLadhAra varasAda paDyo. ra3) rAtA raMgavALA marakata maNiratnathI baMdhAyelI hoya tema lAla raMganA Indra gopa kIDAthI (varSARtumAM thAya) vyApta evA navA dhAnyanA aMkurAvALI pRthvI thaI. ll24ll. AvA prakAranI varSARtu hote chate eka vakhata bheMsone carAvIne subhaga sAyaMkALe potAnA ghara tarapha pAcho pharato hato. tyAre vacamAM duHkhethI karAya tevuM nadInuM pUra AvyuM. jaladIthI pANI che priya jene evI te
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 samyakatva prakaraNa bheMsoe nadImAM praveza karyo. ra5-2vA A bheMso sAme kinAre rahela bIjAnA kSetramAM praveza na kare e pramANe namaskAra maMtranuM dhyAna karato subhaga paNa jaladIthI jaMpa lagAvIne nadImAM paDyo. rA nadImAM paDatAM ja koIka duSkarmanA vipAkathI nahi dekhAtA evA aMdara rahelA kheralAnA khIlA vaDe te vIMdhAyo. riTA. marIne paMcaparameSThinA dhyAnathI utpanna thayelA sArA karma vaDe potAnA svAmInI patnInI kukSimAM putrapaNA vaDe utpanna thayo. ll19o be mAsa pasAra thaye chate ahaddAsIne arihaMta paramAtmA, susAdhu, saMgha vagerenI pUjA vagerenA dharmamaya dohalA thayA. 30Iii AnaMdita thayelA zeThe te dohalA pUrA karyA ane garbhakALa pUrNa thaye chate teNIe putrane janma Apyo. 31 dAsI dvArA putranI vadhAmaNI zeThane apAI. udAratApUrvaka zreSThIe putrano janmotsava karyo. 32ll have zreSThIe samasta svajananI samakSa utsAhapUrvaka prItithI sudarzana ema tenuM nAma karyuM. ll33ll, have kramapUrvaka vadhatA evA teNe samasta kaLAo grahaNa karI ane sArthaka nAmavALI manoramA kanyA tene paraNAvI. ||34 dharma, artha, kAmarUpI traNa vargane sAdhavAmAM tatpara evo sudarzana manoramAnI sAthe sudarzanacakrathI karAyelI prItivALA kRSNanI jema AnaMda kare che. 3pI saMsAra upara virakta buddhivALA, saMyama sAmrAjyane icchatA evA tenA pitAne eka vakhata vairAgya saMpatti vaza thaI arthAt vairAgya vAsita tenA pitA thayA. 3DA nagaranA adhyakSa ane nagarajanone potAnA ghare bolAvIne yathAyogya vastrabhojana ane tAMbUla vaDe teonuM sanmAna karIne rAjA vagerene jaNAvelA potAnA abhiprAyane kahIne potAnA pade potAnA putra sudarzanane sthApana karyo. 37-38ll kalyANanA nidhi sarakhA zvetAMbara AcArya pAse svayaM zreSThIe yathokta vidhipUrvaka saMyama lakSmIne grahaNa karI. 39have te sudarzana vizeSathI rAjamAnya thayo. nagarajano pitA karatAM tene kroDagaNuM mAna ApatA hatA. ll40nA tyAM bIjo eka rAjAnI najIka rahelo kapila nAmano rAjapurohita hato ane mitratAthI sudarzananA cheDAne (najIkapaNAne) kyAre paNa te mUkato nathI. 141 eka vakhata kapilA nAmanI patnIe kapilane kahyuM ke he svAmI ! mUDha buddhivALA tame jyAre kAma hoya te avasare kyAM raho cho ? I4rI kapile kahyuM ke huM sudarzananI najIka rahuM chuM. mATe ! teNIe kahyuM ke koNa sudarzana? kapile kahyuM ke he priyA ! zuM tuM sudarzanane paNa jANatI nathI ? Il4all he priyA ! jo e koNa che te huM tane kahuM chuM. hamaNAM sAvadhAna thaIne sAMbhaLa. tenA guNo sAMbhaLIne paNa tAruM jIvita kRtArtha thAo. I44 teja vaDe sUrya, saumyatA vaDe caMdra, rUpa vaDe kAmadeva, potAnA vaibhavanI vizALatA vaDe kubera sarakho che ane vaLI saubhAgya vaDe enA jevo bIjo koI nathI. //4po vaLI sarva guNonA rAjA sarakhA eka zIla (sadAcAra) guNa vaDe traNa lokamAM tene jItanAra koI nathI. AthI vizeSa bIjuM zuM zuM tenA viSe kahuM. jo brahmAe samagra guNavALo tene banAvyo che. jaDabuddhivALA mUrkha evA amArA vaDe kevI rIte tenA guNo varNana karI zakAya ? I47thA tenA AvA guNo sAMbhaLIne kapilA tenA para anurAgI thaI. haMmezAM koIpaNa rIte teno saMgama karavAnA upAyamAM te vyagra rahetI hatI. ll48 koI paNa rAja kArya mATe kapila gAma gaye chate sudarzananI pAse jaIne mAyApUrvaka kapilA bolI. II49ii zarIranA kAraNe tamArA mitra Aje tamArI pAse AvyA nathI (arthAt tenuM zarIra sAruM nathI) tamArA vinA udvigna evA teNe tamane bolAvAne mATe mane mokalI che. 5oll he kalyANakArI ! A mArA vaDe jaNAyuM nathI. A pramANe bolato vismayavALo sudarzana
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothA vratanI kathA - sudarzana zeTha teNInI sAthe ja tenA ghare gayo. //pa1// "kapila kyAM che ?' ema teNe pUchyuM, gharanA aMdaranA bhAgamAM che, ema teNIe kahyuM ! vikalpa rahita ane sArI buddhivALo sudarzana aMdara gayo. //parA teNIe paNa bahArano daravAjo baMdha karIne tyAM AvIne tene kahyuM. tamArA mitra to gAma gayA che. paraMtu kAmathI pIDAyelI huM chuM. //pa3ll jyArathI kapile manohara evA tamArA guNo mane kahyA, tyArathI devatAnI jema tamAruM dhyAna dharuM chuM. /pa4 kapaTa buddhithI Aje tamane meLavyA che. he kRpArUpI samudra potAnA saMgamarUpI auSadhi vaDe mArA kAmarUpI mahA jvaranuM haraNa karo. papI. have autpAtikI buddhithI vicArIne sudarzane potAnA zIlanuM rakSaNa karavA mATe kapilA tarapha kahyuM. pakA he kalyANakArI iMdrANI sarakhI tArI sAthe ramavAne mATe koNa na icche ! paraMtu bhAgyayoge huM napuMsaka chuM. AthI huM zuM karuM ? pachI A gupta vAta tame koIne prakAza nahi karo, evA sogaMda lo. anyathA lokamAM mAro parAbhava thaze. ll18 tyArabAda virakta thayelI teNIe paNa kahyuM ke A mArI vAta paNa tuM koIne nahi kaheto he kalyANakara ! tuM jaldI jA ane sukhI thA. //palA hA, A pramANe teNe kahyuM tyAre yamanA mukhanI jema tenA gharamAMthI akhaMDa zIlathI jIvato te bahAra nIkaLyo. kaoll avivekanA nidhAna sarakhI temaja kapaTa mAyAnI utpatti bhUmi sarakhI nArIo akAryamAM kharekhara tatpara hoya che. evuM teNe manamAM vicAryuM. kalA rAkSasI jevI AnI pAsethI to chaLa kapaTa dvArA Aje chaTakI gayo chuM. paraMtu AjathI have koInA paNa gharamAM ekalo jaIza nahi. IkarI rAkSasI DAkinI jevI parastrIthI dUrathI ja trAsa pAmato zuddha buddhivALo evo te potAnA zIlanuM pAlana karato hato. kaall eka vakhata vasaMtaRtumAM nagarajano sAthe rAjA udyAnanI saMpattine bhogavavAne moTA aizvarya sAthe nIkaLyo. 94 sarva rANIomAM zreSTha evI abhayA kapilAnI sAthe zibikAmAM ArUDha thaI. kupA iMdrANI jema vimAna dvArA tema manoramA zreSThinI paNa potAnA cha putro yukta vAhanamAM rahelI nIkaLI. IkalA sudarzana zeTha ane kapila paNa tyAM gayA. mAtra tyAM sthAvaro ja cAlatA na hatA. ghaNuM kahevA vaDe zuM ? AkhuM nagara vasaMta mahotsava nIhALavA umaTeluM. kazI manoramAne joIne kapilAe abhayAne kahyuM, vanarAjImAM kalpalattAnI jevI A strI koNa che ? rANIe kahyuM ke mahAsatI evI sudarzananI patnIne zuM tuM nathI oLakhatI ? tyAre kapilAe kahyuM, satI evI Ane putro kyAMthI ? IkalI rANIe kahyuM, tuM zuM bole che ? teNIe kahyuM ke tenuM kAraNa e che ke sudarzana napuMsaka che. meM tenI parIkSA karI che. 7ll abhayAe kahyuM ke he tapasvI, ajJAnI tuM kharekhara chetarANI che. ApanA jevI parastrIo pratye sudarzana kharekhara napuMsaka ja che. ||71ii tenI sarva vAta jANIne rANI kapilA upara hatI. tethI irSApUrvaka kapilAe kahyuM, tuM bahu hoMziyAra che to te tenI sAthe kAmakrIDA kare to kharekhara hoMziyAra kahevAya. ll7ra// are ! huM AnI sAthe kAmakrIDA na karuM to agnimAM huM praveza karIza. e pramANe abhayAe kapilAne kahyuM. 73ll A pramANe baMneno vArtAlApa thayo. tyArabAda udyAnamAM jaIne sukhapUrvaka lAMbA kALa sudhI ramIne te baMne potapotAnA sthAne gayA. ll74ll. have rANIe paMDitA nAmanI potAnI dhAvamAtAne pote je pratijJA karelI hatI, te kahI tyAre dhAvamAtAe kahyuM, A teM sAruM karyuM nathI. ll7pI kadAca AkAza ane pRthvInuM ulaTApaNuM paNa thAya, samudra paNa sUkAI jAya, jyotiSacakra kadAcit AkAzamAMthI paDe to paNa sudarzana kSobha pAmaze nahi. 7kA vaLI he putrI !
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 samyaktva prakaraNa A mahAtmA parastrI sahodara che. AsopAlavanA vRkSanI jema A tArI pratijJA phaLane bhajanArI nahi thAya. 77ii abhayAe kahyuM ke he mAtA ! jo ema ja che to paNa tene eka vakhata tuM ahIM laI Ava. bIjuM huM svayaM karIza. II78 atiAgraha hovAthI paMDitAe kahyuM ke he putrI ! e parva divase koI paNa zUnya gharamAM kAyotsarga vaDe rahe che. ll79o Ane kevI rIte ahIM lAvavo ? bALakanI jema koI paNa bahAnAthI sAdaDImAM caDhAvIne praveza karAvavA yogya che. I80 have paheregIrone vizvAsamAM lAvavAne mATe teNI devIne pUjavAne mATe kapaDAmAM vIMTaLAyelI yakSanI pratimA mahelamAM lavAI. ll81ii pahelA divase to saMbhramathI A zuM che ? ema teone lAgyuM. paraMtu dararoja pratimAne lAvatA joIne vizvAsane pAmyA. ll8rA have tyAre tyAM AnaMdita karyA che jagatanA jIvone jene ane krIDArUpI nartakInI raMgabhUmi samAna kaumudI mahotsava Avyo. ll8all tyArabAda AgalA divase rAjAe paTaha vagaDAvyo ke savAramAM rAjA aMtapura sahita udyAnamAM kIDA karavA mATe javAnA che. ll84to sarve nagarajanoe potAnI zreSTha riddhisiddhi sahita, zRMgAra vagere ADaMbara pUrvaka rAjAnI AjJAthI tyAM AvavuM. ll8pA te sAMbhaLIne khinna manavALA sudarzane vicAryuM ke AvatIkAle kArtika caumAsI parvano dharma karavA yogya thaze. l8DA dharmamAM vighna karanArI AvA prakAranI rAjAnI AjJA che. tethI rAjAnI pAse jaIne pUchuM bIjAone kahevA vaDe zuM? II87thI A pramANe vicArIne rAjAnI pAse jaIne ane namIne mahAkiMmatI ratnonA thALanuM bhaMTaNuM karIne te rAjAnI AgaLa rahyo. II88 kArtika pUrNimAnA caMdra jevI prasAdathI ujjavala dRSTi vaDe sukha karatA rAjAe tenA AgamananuM kAraNa pUchyuM. II89mAM teNe paNa kahyuM ke he rAjA ! kAle savAranA comAsAno divasa che. tethI mAre caityamAM pUjA vagere dharmakRtyo karavA yogya che. tethI dharmamAM viddhane karanArI tamArI AjJA huM kevI rIte pALuM ? zuM karuM ? rAjAe paNa kahyuM, icchA mujaba kara. tAro kalyANakArI mArga nirvighnavALo ho. I90-91// dharmArthI ApanA jevA koIka viralA ja che. tethI huM tamArA jevAne mATe aMtarAyane karanAro kema thAuM ? karo tyArabAda rAjAnI anujJA maLavAthI atyaMta AnaMdathI yukta evA sudarzana zreSThI potAnA nivAsa-sthAne gayo. ll97ll prAtaH jinAlayamAM arihaMta paramAtmAnA abhiSeka vagere pUjA karIne karmarogane haNanArA mahAauSadha samAna pauSadhane karyo. l94 AtmAmAM ramaNatA karanAra manavALA evA yogIndranI jema nizcala rAtrimAM bahAra kyAMka kAyotsargamAM rahyA. II9pI sudarzanane bheTavA mATe atyaMta AkuLa evI abhayA paNa mastakanI pIDAnA bahAnAthI mahelamAM ja rahI. l9lA te avasarane pAmIne paMDitAe paNa tene joIne tene upaDAvIne yakSanI pratimAnA bahAnAthI jaladIthI aMtaHpuramAM mUkAvyo. II9ii devI AgaLa tene mUkIne kahyuM ke he devI ! A ja sudarzana che. sAkSAt kAmadeva jevA tene joIne rANI paNa khuza thaI. 98l have kAmathI atyaMta pIDAyelI kAmasUtranA praNetAe kahelA te te tAla ApavA vaDe tenA cittane kSobha pamADavA mATe jaladIthI tyAre teNIe AraMbha karyo. tyAM zrI vIra paramAtmA, saMgamadeve vidurvela apsarAo vaDe jema kSobha na pAmyA, tema sudarzana paNa teNInA vikAro vaDe kSobha pAmyo nahi. /10 nA balAtkAre huM Ane calita karuM ema vicArI atyaMta kSobha pamADavAne mATe ANIe AraMbha karyo. paraMtu kazuM thayuM nahi. tethI kALI thayelI zaramAyelAnI jema vilakhI thaI. 101/ je kAraNathI huM AkhI paNa rAta vaDe A purUSottamane mahAsaMkaTarUpI samudrathI uddhAra karavAne samartha na thaI. /10rI tethI "mArI A kalAo vaDe zuM ?" e pramANe kheda pAmelo caMdra paNa bIjA dvIpamAM gayo. (arthAt
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothA vratanI kathA - sudarzana zeTha 113 rAtrI pUrNa thaI.) I/103ii AkhI rAtrI kheda karAyelA A sudarzana dhyAnathI calAyamAna na thayA. tethI Ane jovAnI IcchAvALo sUrya pUrvAcala para ArUDha thayo. (arthAt divasa thayo.) I/104ll khuzAmatI vacano karI karIne te abhayA paNa kaMTALI tyAre niSpharatApUrvaka bolI (ema vicAryuM ke, bhaya pAmelo paNa A kadAca mArI vANIne kare arthAt mAruM kahyuM mAne. /105ll he sudarzana ! sarva prakAre mane vilakhI na kara. kuzaLa evA tArA vaDe zuM kyAreya A nathI saMbhaLAyuM ? /10/ rAgI thayelI strI prANone Ape che ane vaLI draSINI te prANone grahaNa kare che. strIono rAga athavA DheSa koI lokottara hoya che. II10NA akhaMDa zIlarUpI sAmrAjyavALo, mRtyuthI paNa nahi Darato, kAyotsargamAM rahelo te topaNa kAMI bolyo nahi. I108 kaThina ane komala vAkyo vaDe paNa A mAro na thayo. tethI hAlamAM A potAnA karkazANAnA phalane pAmo. /109 A pramANe vicArIne abhayA rANIe sUrpaNakhAnI jema svayaM potAnA zarIramAM nakho vaDe ujharaDA karIne bUma pADI. II110 he he ! koI paNa jAra puruSa atre pravezyo che. te mArA zIlaratnane haraNa karavA icche che. tethI tame doDo doDo. 111 te sAMbhaLIne krodhAtura sarve paheregIro kyAM che kyAM che ? ema bolatA aMtaHpuramAM aMdara AvyA. /112aa khedathI malina mukhavALA teoe sudarzanane joIne pUchyuM ke A zuM che ? paraMtu sudarzana kaMI paNa bolyo nahi. II11all udyAnamAM kaumudI mahotsava mANIne pRthvItala upara Indra jevo rAjA tyAre mahelamAM Avyo. I114o paheregIro tene upADIne rAjA pAse lAvyA. sudarzanane joIne saMbhramapUrvaka rAjAe pUchyuM. 11po caMdramAmAMthI kadAcita aMgArAnI vRSTi thAya. agnimAMthI himavarSA thAya. amRta pIvAthI mRtyu thAya. jherathI jIvita pamAya. meruparvata paNa calAyamAna thAya ane vAyu nizcala thAya to paNa samyagdarzanathI saMzuddha manavALo, potAnI indriyone vaza rAkhanAra, sudarzana kharekhara zIlane kalaMkita na ja kare. (11-117-118 A pramANe potAnA lokone kahIne rAjAe svayaM tene pUchayuM ke he bhAgyazALI mahAbhAga ! hamaNAM tame ja kaho. ll11aaaaN tamane ahIM koNa lAvyuM ? athavA svayaM tame zA mATe AvyA ? te zreSThI ! je hoya te yathAvat kaho. tamane sarvathA abhaya che. |120l sudarzane paNa vicAryuM ke jo sAcuM kahIza to nizcita abhayA rANI, dhAtrI ane paheregIro sarvene maraNa thaze. II121ii tethI ujvala evA jIvadayA dharmane jANato potAnA eka jIvanI khAtara aneka jIvonA saMhAra kema karAvuM ? I/122aa A pramANe vicArIne kAussagga pUrNa thaye chate sUryodaya thavA chatAM paNa potAnA dehanA apAyamAM nirbhayavALo evo te mauna dhAraNa karIne rahyo. ll123upasarga zAMta thaye chate mArA vaDe kaMIka kahevAze mATe tyAM sudhI mauna ja thAo. e pramANe teNe pratijJA karI. (manomana nakkI karyuM.) II124l have te sarve loko ane paheregIro vaDe vAraMvAra pUchAyo ke rAjAe aparAdhamAM paNa abhaya Apate chate paNa tuM kema kaMI bolato nathI ? ||12pA to paNa nahi bolatA evA tene rAjAe nigrahano Adeza karyo ane talAkSako nigrahane mATe tene bahAra laI gayA. /12vA mahAbuddhizALI evA teNe paNa bhAvanA bhAvI. jenA vaDe jyAre je upArjana karyuM hoya te tyAre tene ja meLave che. ll127ii tethI maraNa AvyuM chate paNa jIvato kAyara na thA. Arta-raudra-durgAne choDIne jIva zubha dhyAnamAM parAyaNa thA. 128. have A bAju tenI patnI manoramAe kyAMyathI paNa pati upara AvelA saMkaTane sAMbhaLIne sAttvika evI paNa te atyaMta du:khathI pIDAyelI thaI. II129o arihaMtanI pUjA karIne te mahAsatIe zAsanadevatAnuM
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 samyaktva prakaraNa smaraNa karIne patinA upasarga nivAravAne mATe kAyotsarga karyo. 130 jaldI zAsanadevI paNa AsanakaMpa vaDe jANIne AvIne manoramAne kahyuM, huM zuM karuM? I131ii kAussagga pArIne teNIe paNa kahyuM, ke jo mAro pati kalaMkarahita che to te kalaMkane dUra karo ane jaladIthI zAsananI prabhAvanA karo. //13rI teNI paNa bolI ke he vatsA ! jema jAtivaMta suvarNamAM kyAre paNa mela lAgato nathI, tema samyagdarzanathI pavitrAtmA sudarzanamAM paNa A saMbhavI zake ja nahi. /133ii A pramANe kahIne jaladIthI tyAM jaIne zAsanadevIe zULIne ThekANe advitIya ratnanI kAMtivALuM siMhAsana karyuM. 134 jeTalAmAM ArakSako khagAdinA ghAta mAravA jAya che, teTalAmAM sudarzanane hAra bAjubaMdha, kaDA vagere alaMkArothI alaMkRta zAsanadevIe karyo. I/13pa have indranA jevA vizeSa rIte alaMkRta evA tene joIne lokoe paNa kahyuM, dharma jaya pAme che, adharma nahi. ema kahIne teoe vaMdana karyuM. 13vA jema hAthI sAmo Avate chate mANasa potAnI rakSA mATe doDe che. doDatAM paherelA vastro pagamAM Avaze to paDI javAze athavA dhImuM doDaze to hAthInI jhapaTamAM AvIza, evA bhayathI vastrone hAthamAM pakaDIne doTa mUke tema te sudarzananA prabhAvane sAMbhaLIne rAjA tevI rIte doDyo. 13ii have najIka AvIne jaldI sudarzanane namaskAra karIne pazcAttApane karato potAnA akRtyo para viSAdane karato potAnA aMboDAne choDIne kezapAza vaDe sudarzananA baMne pagone jANe ke tejasvI tamAla vRkSanA gucchA vaDe arihaMtanA caraNo pramArjato hoya tenI jema pramArjanA karato have atyaMta vinayapUrvaka tene hAthI upara besADIne svayaM chatradhAra thaIne rAjAe potAnA nagaramAM teno praveza karAvyo. |138-130-140nA aho ! jinezvaranA dharmano kevA prakArano samartha prabhAva ! sarvatra jainazAsananI prabhAvanA karAvato mahelamAM lAvIne potAnA siMhAsana para tene besADIne potAnA aparAdhane khamAvIne rAtri saMbaMdhI vRttAMta rAjAe pUchuyo. ll141-142 zreSThIe kahyuM ke A pasAra thaI gayelA caritra vaDe (vAta vaDe) saryuM. paraMtu tene sAMbhaLavAmAM kautukI evA rAjAe atyaMta Agraha karyo. ll14all dhAtrI kaMcukInI sAthe abhayA rANIne jo tame abhayadAna Apo to huM kahIza, e pramANe sudarzane kahyuM. /144ll rAjAe kahyuM ke te zreSThI ! ApanI vANIthI (vacanathI) huM abhayane ApuM chuM. have je banyuM te kaho. /14patyArabAda zreSThIe sarva vAta kahI. te sAMbhaLIne rAjAe vicAryuM ke dhikkAra che, dhikkAra che. strIonuM caritra bRhaspatine paNa jaNAya tevuM nathI. ll14ll tyAre tevA prakAranA zreSThInA sattvathI rAjA khuza thayo. bhAInI jema potAnA ardha rAjyane rAjA ApavA lAgyo. tyAre sudarzane spaSTa nA pADIne kahyuM, rAjya vaDe mane zuM ? je kAraNathI hamaNAM to huM saMyamarUpI sAmrAjyane laIza. I/147-148ii. tyAra pachI rAjAne bodha pamADIne cAre bAju dAnane ApIne dareka caityomAM mahotsava karAvIne uchaLatA advitIya vairAgyavALA patnI sahita sudarzane zrI dharmaghoSasUri mahArAjA pAse dIkSA grahaNa karI. //14915oll devatAe karelA sudarzananA prabhAvane sAMbhaLIne abhayA rANI atyaMta DarathI gaLe phAMso khAIne maraNa pAmI. /151ii te ajJAna kaSTathI te ja kSaNe pATaliputranA smazAnamAM vyaMtarIpaNe rANI utpanna thaI. I/15rA te ja vakhate potAnA aparAdha bhayathI paMDitA dhAtrI prANone grahaNa karIne bhAgIne pATalIputramAM devadattA vezyAnI pAse rahelI teNI dararoja sudarzananA te te guNonuM varNana karatI hatI. 153-154ll puNyAtmA evA sudarzana muni paNa ujvaLa vratane pALatA, niraMtara thAkyA vinA lAMbA kALanA sAdhunI jema
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigraha vrata - kapila kathA 115 TuMka samayamAM zratanA pAragAmI banyA. 1papA tapa ane saMyamamAM susthita evA anukrame gItArtha thayA. eTale gurvAjJAthI ekAkI vihAra svIkAryo. 15DA gAmamAM eka rAtri ane zaheramAM pAMca rAtri rahetA muni kramapUrvaka pATalIputramAM AvyA. 157thI UMca-nIca gharomAM gocarI jatAM te munine koIka bhAgyayogathI paMDitAe joyA./158 te paMDitoe paNa bArImAM beThelI tenI svAminI devadattAne AMgaLIthI te sudarzana muni batAvyA. 15thI vastrathI DhAMkelA dIvAnI jema paMDitAe kahelA karatAM paNa adhika guNavALA zobhA TApaTIpa vagaranA te munine joIne vezyAe paNa tenA guNathI kheMcAyelA cittavALI potAnI pAse gocarInA bahAnAthI teNInI ja dvArA munine bolAvyA. 190-191ii jevA muni gharamAM peThA ke teNIe daravAjA baMdha karIne hAvabhAva vagere aneka prakAranA upasargathI herAna karyA. 192aa pracaMDa kALanA pavanathI sumeru parvatanA zikhara calAyamAna na thAya tema phaTakaDI jevA nirmaLa manavALA te muninuM mana jarA paNa calAyamAna na thayuM. 193l svagotrIyane vize jema cakra niSphaLa thAya che tema te sudarzana munine vize teNI niSphaLa AraMbhavALI thaI arthAt niSphaLatA pAmI. tyArabAda thAkIne kheda pAmelI nirdoSa munine sAMjanA visarjana karyA. ||194ll have muni paNa smazAnamAM jaIne tyAM ja utpanna thayelA jhADanI jema athavA paththaranA thAMbhalAnI jema pratimA dhAraNa karIne rahyA. //19pA/ vyaMtarI thayelI abhayAe tyAre tyAM bhAgyayogathI te munine joyA ane vicAryuM ke mane mRtyune ApanAra A ja che. 19kA vairano badalo vALavAne mATe pApiSTha nirdaya evI teNIe yamanI patnI jema ghora upasargo te munine karyA. ||197LI tyAre paNa teNIe karelA zAtA ke azAtAmAM paNa jANe ke kaMI ja thayuM nathI, ema jANatAM ekatAna banIne jarA paNa kSobha pAmyA nahi. //198 tyArabAda samatAmAM DubelA cittavALA te munine sAtamA divase muktine jANe ke bolAvatuM kevaLajJAna utpanna thayuM. ll199ll tyAM najIkamAM rahelA vyaMtara devoe kevaLajJAnano mahimA karyo. suvarNamaya kamaLa para besIne munie dezanA ApI. II170II tyAre samasta nagarajano kautukathI tyAM AvyA. vaizyA paNa paMDitA dhAtrInI sAthe tyAM AvI. /17nA atyaMta dAruNa evA rAgAdi vipAkane batAvatA te munie tyAre paMDitAdhAtrI vyaMtarI ane vezyAne pratibodha pamADyo. /172ii tyAre bIjA paNa ghaNA loko pratibodha pAmyA. keTalAke samyakta sahita vividha abhigrahone svIkAryA. /173ii A pramANe pRthvI para vihAra karatAM bhavya jIvonA samUhane pratibodha karatAM samasta karmone khapAvIne zreSTha evI mokSagatine te mahAmuni pAmyA. //174ll A pramANe je puruSa, akhaMDita rIte caturtha vratane pALe che. te pramodane bhajanAra evA sudarzana zreSThinI jema, vizuddha manavALA, ujjavaLa, dedIpyamAna evI siddhigatine prApta kare che. 175ll che A pramANe cothA vrata upara sudarzana zreSThInI kathA samApta. I4 have parigraha vrata upara daSTAMta kahe che? kapila kathA kauzAMbI nAmanI nagarI che. temAM alokanI jema nizcala, devothI paNa calAyamAna na karI zakAya tevA zrAvako che. //// te nagarImAM zatrunA samudAyane jItanAra evo jitazatru rAjA che. jeno pratAparUpI sUrya vAdaLo vaDe paNa DhaMkAto nathI e Azcarya che. llrA te rAjAne sarva zAstramAM pAraMgata ane jANe ke sAkSAt brahmA hoya tevo kAzyapa nAmano purohita hato. 3. tene anurUpa vaMzavALI yazA nAmanI patnI hatI. kuLanI lakSmIne krIDA mATe maMDapa samAna kapila nAme putra hato. Illi (kapilanI zizuvayamAM) kapila nAno
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 samyaktva prakaraNa hato tyAre ja, teno pitA mRtyu pAmyo. tenuM pada rAjAe bIjA brAhmaNane ApyuM. //pI asamartha hovAthI putra paNa pitAnA sthAne na sthApyo. kharekhara svArthamAM tatpara evA rAjAo vaMzanI darakAra karatA nathI. kA have prApta thayelA purohita padavALo, zobhA sahita chatranI saMpatti sahita, ghoDA upara ArUDha thayelo, garva vaDe dhiThThAInA ghararUpa te brAhmaNa nagaramAM bhamato hato. llii. tene joIne kapilanI mAtA potAnA patinI samRddhi yAda karIne rudana karavA lAgI. prAyaH duHkhamAM strIonuM zastra rudana che. ITA azruthI bhIMjavI nAMkhI che pRthvI evI raDatI mAtAne joIne azru sahita kapile kahyuM ke he mAtA ! tame zA mATe raDo cho ? hA. teNI paNa bolI ke he vatsa ! A brAhmaNa je rIte RddhithI jAya che te rIte tArA pitA paNa jatA hatA. tene yAda karIne huM rahuM chuM. ll1oll tArA pitA sarva vidyAmAM pAraMgata hatA. te alpa vidyAvALo che, tethI tAruM pada gayuM. ll11ii teNe paNa kahyuM ke he mAtA ! jo tema ja che to tuM kheda na pAma. hamaNAM huM bhaNIne potAnI sthitine prApta karIza. /1ra/ teNIe paNa kahyuM ke he vatsa ! ahIM zatrunA bhayathI tane koI paNa upAdhyAya bhaNAvaze nahi. te huM jANuM chuM. [13he vatsa ! kharekhara sAce ja tuM bhaNavAnI icchAvALo che, to zrAvastI jA. tyAM tArA pitAnA mitra, buddhizALI indradatta nAmanA che. sarva zAstravettA vAtsalyavALA evA te vidyAne arthe AvelA tane potAnA putranI jema samasta vidyA bhaNAvaze. ll14-1paNa have te kapila paNa tyAM gayo ane indradattane namyo ane pote vidyArthI che evuM jaNAvyuM ane bhaNAvavAnI vinaMti karI. ./1lA pramodane bhajanAra indradatte paNa mitranA putrane oLakhIne kahyuM ke he vatsa ! teM sAruM karyuM ke bhaNavA mATe tuM ahIM Avyo. //17thI mArI pAse jeTalI paNa vidyA che te sarva tuM grahaNa karaje. phakta mArI pAse bhojana nathI; kema ke huM niSparigrahI chuM. /18 Atithya bhojana karAvavA mATe paNa mArI pAse saMpatti nathI. dararojanA bhojanano prabaMdha to kevI rIte thAya ? I19ii bhojana vinA zarIra bhaNavA mATe zaktimAna thatuM nathI. he vatsa ! bhojana vinA mRdaMga paNa vAgatuM nathI. ll2ll teNe kahyuM ke he pitA ! tame mArA bhojananI ciMtA na karo. bhikSA vaDe mAruM bhojana karIne ApanI pAse bhaNIza. //ra1// hAthI upara ArUDha thayelo brAhmaNa paNa bhikSA mAgavAthI zaramAto nathI. janoInA divase brAhmaNane A bhikSAvRtti arpaNa karAya che. ll12l indradatta bolyo, tapasvIone bhikSA maLe to lAbha che ane na maLavAthI temane tapano lAbha thAya. paNa tane ekavAra paNa bhikSA nahi maLe to pAThanA vipnane mATe thAya ane vaLI ghaNuM bhramaNa karavAthI paNa pAThano aMtarAya ja thAya. /23-24o A pramANe kahIne te bALakane laIne tenI bhojananI ciMtAthI zreSThIomAM agresara evA dhanADhya zAlibhadra zeThanA ghare gayo. rapa OM bhUrbhuvaH svaH - A pramANe gAyatrI maMtrane bolatA brahmAnI jevA brAhmaNa AvyA che, ema dvArapALe zreSThIne nivedana karyuM. llrakA zreSThIe paNa tene bolAvIne pUchyuM ke zuM kAma che ? te kaho. te brAhmaNe kahyuM ke vidyArthI evA A brAhmaNane tamArA ghare haMmezAM bhojana Apo. //rathI prArthanA svIkAravAmAM kalpavRkSa sarakhA zreSThIe te svIkAryuM. manovAMchita siddha thavAthI upAdhyAya paNa khuza thayA. ra8 zreSThIe temanI samakSa eka dAsIne Adeza karyo ke te kalyANakArI ! AvelA A vidyArthIne haMmezAM tAre bhojana karAvavuM. ll29thI have tenA ghare sArI rIte bhojana karIne kapila paNa haMmezAM upAdhyAyanI pAse bhaNato hato. 30 yauvananuM vikArIpaNuM hovAthI, duHkhethI jItAya tevo kAmadeva hovAthI, rU5 vaDe kAmadeva sarakho, hAsyanA svabhAvavALo, potAnI jAtine, guNone, gotrane, kuLane ane kaLAne paNa avagaNIne te kapila te yuvAna
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigraha vrata - kapila kathA 117 dAsImAM anurAgI thayo. II31-32 // tenA rUpa ane yauvanamAM kheMcAyelI teNI paNa tenAmAM anurAgI thaI. eka manavALA evA te baMne paraspara 2mavA lAgyA. II32 / / eka vakhata dAsIe tene kahyuM ke he priye ! tuM ja mane atyaMta vallabha che. paraMtu haMmezAM yatIndranI jema tuM nirdhana che. II34 // patra-puSpa vagerenI prApti mATe kadAca anyane vize ramu. potAnI nirdhanatAne jANatA kapile paNa anujJA ApI. I // 35 // eka vakhata te nagaramAM dAsIonA utsavano divasa Avyo. patra-puSpAdi na hovAthI teNI paNa kheda pAmI. II36 // AvA prakAranI teNIne joIne kapile kahyuM ke he suMdarI ! jhAkaLathI karamAyelI kamalinInI jema tuM kema nisteja jaNAya che ? // 37 // teNI bolI ke he nAtha ! savAranA dAsIono mahotsava che. temAM mArI pAse puSpa-patrAdi kAMI nathI, tethI huM dAsIonI vacce vagovAIza. II38 / / tenA du:khanA du:khathI pIDAyelo kapila paNa maunanI mudrAthI dravya meLavavAnI ciMtAthI jANe ke DAkinI vaDe grahaNa karAyelo hoya tevo rahyo. / / 39 / / dAsIe tene kahyuM ke tame kheda karo nahi. strIone temaja bAyalA puruSonI A pramANenI kAyaratA hoya che. II40nA ahIM dhana nAme zreSThI che. prAtaHkALamAM pahelAM tene je jagADe tene be mASA suvarNa Ape che. II41 // tethI Aje savAra paDe te pUrve ja tenA ghare jaIne tyAM mRdu svare kalyANa rAge tene jagADajo. // 42 // tyAM kapila pahelAM bIjo koI paNa na jAya e pramANe utsuka evI teNIe tene madhyarAtrimAM ja mokalyo. je arthI hoya che te doSone joto nathI. II43 // mANasonI hilacAla vinAnA mArge capaLatApUrvaka jaladIthI jatA kapilane coranI buddhithI ArakSaka puruSoe pakaDIne bAMdhI dIdho. II44 // prAtaHkALe prasenajita rAjAnI pAse teo laI gayA. rAjAe tene pUchyuM ane teNe be mASA suvarNa mATe vahelA javAnI kathA jevI hatI tevI kahI. II45) satya vAta kahevAthI kRpALu rAjA tenA para khuza thayo ane kahyuM, are kalyANakArI ! tArI je icchA hoya te mAgI le. huM ApIza. II46 // teNe paNa kahyuM ke he deva ! huM vicArIne mAMgIza. rAjAe paNa kahyuM ke brAhmaNa ! icchA mujaba kara. I47 // tyArabAda kapila paNa azoka vanamAM jaIne brahmamAM tatpara yogInI jema eka citte ciMtavana karavA lAgyo. II48 // be mASA suvarNathI vastrAdi paNa nahi thAya. jyAre rAjA icchA mujaba Ape ja che, to so suvarNa mAguM. II49 so sonaiyAthI vAhana vagerenI sAmagrI nahi thAya. tethI iSTa arthanI siddhi mATe eka hajAra suvarNa mAguM. // 5 // eka hajAra suvarNathI mArA dIkarAonA vivAhAdika utsava nahi thAya. tethI mAgavAmAM vicakSaNa evo eka lAkha sonaiyA mAguM. II51 // lAkha vaDe mArA svajanano uddhAra nahi thAya. mATe eka kroDa, so kroDa athavA hajAra kroDa mAguM. 52 // A pramANe vicAratAM zubha karmanA vipAkathI 52ma evA saMvegane pAmelo A bhAvanAne bhAvato hato ke aho ! lobhanuM mAhAtmya kevuM che ke be mASAnA arthIvALo huM lAbhane joIne karoDa vaDe paNa mAro manoratha aTakyo nahi. // 53-54 // bhaNavA mATe Avelo huM ahIM durvyasanamAM lAgI gayo. amRtane pIvAnI icchAvALA evA meM kharAba buddhithI jherane pIdhuM. // 5 // kharekhara viSayonI zaktine jANato evo paNa huM A duSTo vaDe dAsanA paNa dAsanI jema kema viDaMbanA karAyo ? ||5GA akulInane ucita evA akAryane AcaratA mUDha evA mane dhikkAra ho. mane dhikkAra thAo. mArA jevo bIjo koI mUrkha nahi hoya. // 57 dravyanA lAMpaTyapaNAnA kAraNabhUta evA A viSayo vaDe saryuM. dravyano lAbha mUrchA ka2nA2 che. mUrchA e ja parigraha che. 58 // parigrahanA graha vaDe grasita thayelA puruSane AtmA vaza nathI. asaMbhAvyane prApta karavA mATenA manorathone dhA2Na kare che. II59 // mane vipula samRddhi maLo, vizALa rAjya prApta thAo. A prApta thaye chate mA2A vaDe
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 samyaktva prakaraNa A ka2vA yogya che vaLI A kArya Aje karIza, kAle karIza, 52ma divase ane A kArya enA pachInA divase karIza. AvI rIte AzA vaDe potAnA AtmAne karoLiyAnI jema vIMTaLAvuM chuM. II60-61 // mamatA parAyaNa evo huM haMmezAM A mAruM dravya che, A mAruM ghara che. A mArA svajano che. A mAruM kuTuMba che, ema bola bola karuM chuM. II62 // tethI suvarNAdi vaDe saryuM sarva icchAthI aTakelA evA mane saMtoSarUpI dhana ho. jethI huM nizcita sukhI ja thAuM. II63 // A pramANe bhAvanA bhAvatA saMtoSarUpI amRtathI tRptine bhajanAra evA te jAtismaraNa pAmIne svayaMbuddha thayA. // 64 // tyArabAda parigrahane choDIne paMcamuSTika locane karIne vratane grahaNa karyuM. [65] devatAe arpaNa karelA samasta sAdhuveSane grahaNa karyA pachI te rAjAnI pAse AvyA. eTale rAjAe pUchyuM ke 'kaho zuM vicAryuM ?' GaGA have nispRhamAM eka ziromaNi kapile rAjAnI pAse potAnA manorathanA vistArane kahIne A pramANe kahyuM. jema lAbha thAya tema lobha vadhe che arthAt lAbhathI lobha vRddhi pAme che. be mASA suvarNathI ciMtaveluM kArya koTi sonaiyAthI paNa pUruM thayuM nahIM. II67-68 // te sAMbhaLIne vismita thayelA rAjAe satya bolanArA tene kahyuM ke huM tamane koTi sonaiyA ApIza, paNa tame vratane choDI do ane bhoga bhogavo. IIGa9|| temaNe kahyuM ke he rAjan ! dravyanA yoga ane bhoga vaDe saryuM. atyAre to huM sAdhu thayo chuM. tethI tamane dharmalAbha thAva. II70 // he rAjan ! A parigraha koInI paNa sAthe gayo nathI, tethI tuM paNa A jaDa evA parigrahamAM mUrchA karato nahi. // 71 // A pramANe kahIne mahAsattvazALI, nirmama, nirahaMkArI evA kapila muni tyAMthI nIkaLIne pRthvI 52 vihAra karavA lAgyA. 72 // cha mAsathI tapane tapatA evA kapila munine lokAlokane prakAza karanAruM kevaLajJAna utpanna thayuM. ||73|| A bAju rAjagRha ane zrAvastInA mArganI vacce aDhAra yojananA pramANavALI eka mahAbhayaMkara aTavI che. 74 / / temAM ikaDadAsanA nAmathI prasiddha baLabhadra vagere pAMcaso coro rahetA hatA. te pratibodhane yogya che, ema jANIne teo tyAM gayA. II75 // bodha karavA mATe AvelA kapila RSine vRkSa para pakSInI jema rahelA eka core joyA. II76 // teNe vicAryuM ke ApaNo parAbhava karavA zramaNa Avyo che. te cora gussAthI munine pakaDIne senApati pAse laI gayo. II77 / / 2mata 2mavAnI buddhithI teNe paNa jJAnIpuMgavane jANIne kahyuM ke he ho naTanI jema nATaka vaDe amane khuza karo. II78 / / kapile paNa kahyuM ke, vAjiMtranA abhAve nATaka kevI rIte thAya ? agnino abhAva hoya to zuM dhUmADo kyAre paNa jovAya che ? / / 79 // tyArabAda te sarve coro hAthathI tALI pADavA lAgyA. kapila muni nAcavA lAgyA ane vacce vacce moTethI gAvA lAgyA. II80II asthira ane duHkhathI pracura evA A saMsAramAM kyAre zuM na thAya ? je koIka karma evuM che ke je durgatimAM na laI jAya. 1815 AvA pAMcazo dhruvapado kapila munie madhura svare gAyA. judA judA padothI sAMbhaLatA judA judA pAMcazo coro pratibodha pAmyA. II82 // kapila RSie te sarvene dIkSA ApI. lAMbo kALa vicarIne AyuSya pUrNa thatA te kapila muni nirvANa pAmyA. // 83 // A pramANe jeo parigrahano sarvathA tyAga kare che, nirlobhI evA kapila muninI jema teo siddhigatine prApta kare che ane je tyAganI buddhithI parigrahanuM parimANa kare che, te paNa anukrame muktine prApta kare che. II84nI II parigrahanA parimANa vrata upara kapila muninI kathA samApta. IIII
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigraha vrata - caMDakauzika kathA 119 have dizA parimANa vrata upara kathA : caMDakauzika kathA A ja jaMbUdvIpamAM bharatakSetranA madhya bhAgamAM svayaM lakSmI vaDe jANe sthApita karAyelAnI jema kozika nAmano saMnniveza che. AvA samasta dezonI bhASAno jANakAra jJAna ane vijJAnamAM vidvAna, AdhyAtmika gobhadra nAmano brAhmaNa hato. //rA advitIya vAglabdhithI ane atyaMta buddhizALI hovAthI eka lakSmI vinA sarvene paNa te khuza karato hato. llll ahIM evA koI guNa nathI ke je guNa te brAhmaNamAM na hoya. phakta te vastu nathI ke je khAIne divasa pasAra thAya. 4. Avo nirdhana paNa adIna evo AtmA niSparigrahatAne ja dhana mAnato saMtuSTa evo te haMmezAM A pramANe vicArato hato. paNa aho ! ahIM je puruSone lakSmIe svIkArI che, te strIrUpI svAmIvALA puruSo konA konA vaDe parAbhava pamADAtA nathI. IkA gotrajo vaDe te grahaNa karAya che, rAjAo vaDe daMDAya che, lUMTArAo lUMTe che. mAMgaNo vaDe maMgAya che. llii bhayathI utkrAnta thayelA kyAMya paNa svacchaMdapaNe pharI zakatA nathI. pathya khAvA chatAM paNa vyAdhiothI karelI AdhiothI pIDAya che. ll huM to vaLI daridratAmAM ziromaNi haMmezAM koIthI paNa parAbhava pAmato nathI. nirbhaya evo huM karuM chuM. hA A pramANe vicAra karato gobhadra divasone pasAra karato hato. eka vakhata tenI zivabhadrA nAmanI priyAe gobhadrane kahyuM ke he svAmI ! huM garbhavatI chuM. vaLI tamAre nizcitatA che. zuM jANatA nathI ke prasUti thayelI mAre ghI-dUdha vagere pauSTika vastu joIze. ll10-11ii tethI tenA mATe arthanuM upArjana kema karatA nathI ? kharekhara bhaviSyane mATe taiyArI rAkhanAra puruSa sukhane pAme che. ll12o A pramANe priyAnA vacanarUpI caMdrano udaya thaye chate tenA cittarUpI sAgaramAM jaladIthI uchaLatA moTA citArUpI kallolo thayA. I/1all te nimittathI artha (dhana)nI icchA vaDe saMtoSane vismaraNa pAmelA te brAhmaNe teNInI AgaLa so upAyo kahyA. /14o teNIe kahyuM ke tuM vAcALa che. ekAda paNa dhanavAnane jo tame prArthanA karo to tamane ATaluM dhana to ApI ja de. kema ke tamArA jevo artha maLavo durlabha che. 15|| gobhadra paNa kahyuM ke he priyA ! kAnane duHkha ApanAruM evuM vacana tuM na bola. kAraNa ke huM marI jaIza, paraMtu koInI pAse hAtha lAMbo karIza nahi. ll1kA tuM mane kaSTathI paNa sAdhI zakAya evA bIjA upAyane kahe. patinA mahAsattvapaNAthI khuza thayelI teNI paNa bolI. 17ii he priya ! tame vANArasInI pavitra evI gaMgA nadInA kinAre jAo. tyAM tIrthayAtrA mATe dezadezAMtarathI loko Ave che. /18ll harSita thayelA te loko dhULathI kharaDAyelA mahAbrAhmaNa evA tamane nahi mAMgavA chatAM paNa suvarNanI dakSiNA Apaze. 7/19mAM zivabhadrAthI prerAyelo ane arthanI icchAvALo gobhadra bhAthAne laIne kAzIne AzrayIne nIkaLyo. l20nA mArgamAM AgaLa jANe ke kAmadeva ja sAkSAtuM hoya tevA pAdukA para ArUDha thayelA vidyA siddha yogI puruSane temaNe joyo. rilA saMbhramathI jeTalAmAM gobhadra tene kaMI paNa kahevAne mATe jAya che te pahelAM ja te vidyAsiddha tene sAmethI bolAvyo. racA are he gobhadra ! kauzAMbIthI Avelo tuM vANArasI jAya che. amArI sAthe cAla, jethI mArga pasAra karI zakAya. //ra3 tenI vANIthI gobhadra vicAramAM paDyo ke A koI sAmAnya puruSa nathI. kema ke mAruM nAma sthAna tema ja kyAMthI Avyo chuM ? A badhuM ja te kevI rIte jANe che? Il24o mATe bhaktithI devatAnI jema Ane ja huM sevuM. kema ke kadAcit AnAthI ja mArA kAryanI siddhi thAya. riporTa A pramANe vicAra karIne vinayapUrvaka karelI aMjalivALA evA gobhadre kahyuM ke aho ! atIndriya jJAnI evA tamArI sAthe goSThIne koNa na icche ? A pramANe kahIne snehathI bharapUra
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 samyaktva prakaraNa evA te baMne paraspara vAto karatA sagAbhAInI jema banne sAthe ja cAlyA. //razI eka gAmane pAmIne ane divasano eka prahara pasAra thaye chate gobhadre kahyuM ke he kalyANakArI ! ahIM ja rahevAya ane khavAya. ll28. teNe kahyuM, "he bhAI ! hajI taDako Akaro tapyo nathI. tethI Ava ! AgaLa jaIe. he mitra ! kharekhara bhojana to AgaLa paNa durlabha nathI. /29ll have AgaLa cAlatA evA te baMnee meghanI jema kinArAe rahelA gADha jhADIovALA vanathI yukta kSIrodadhi samAna sarovarane joIne. /I3oll te baMne jaNA tyAM utarIne snAna karIne pavitra thaIne tyAra pachI te brAhmaNa madhyAhnanI pUjA samAdhimAM pravRtta thayo ane vaLI bIjo 31// tyAM AgaLa jaladIthI devatA jema manamAM saMkalpa kare tema vidyAnA prayogathI vividha prakAranI rasavatIne teNe bolAvI (kheMcI). ll3rA vidyAsiddha puruSe pahelAM gobhadrane bhojana karAvyuM. tyArabAda svayaM khAdhuM. buddhizALI ucita pravRttimAM zuM moha pAme ? li37ll indra jALIyo jema indrajALane kSaNamAtramAM vikhere, tema teNe huMkAra mAtramAM te sarve visarjana karI dIdhuM. ll34ll gIca jhADInI zreNImAM kSaNamAtra vizrAma karIne thAka vinAnA thayelA te baMnee pharIthI prayANa zarU karyuM ane thoDI ja vAramAM sUryAsta thayo. ll3pI AMkhone DhAMkato AMkhonA roga jevo gADha aMdhakAra thayo. te aMdhakAra yogInI jema musApharane adRzya karato hato. ll37ll preraNA karAye chate paNa avinita jema kAryamAM pravRtti na kare tema thAkathI thAkelA baMne pago cAlatA nathI. tyArabAda gAmanI najIka AvatA brAhmaNe vizrAma mATe siddhane kahyuM. '37ii siddhe paNa kahyuM ke ApaNA baMnene gAmanuM zuM prayojana che ? AgaLa vacce rahIzuM. tyArabAda AgaLa jaIne mArgane choDIne vacce rahyA. ll38 tyAM samAdhipUrvaka rahIne vidyAsiddha potAnI vidyAthI devanI jema sauMdaryazALI divya vimAnane kheMcyuM. /39l kSaNamAtramAM temAMthI eka divya suMdarI nIkaLIne AdarapUrvaka vidyAsiddhanI pAse gaI. ll40LI tyAre teNImAM Asakta evA teNe madhyagRhano Azraya karyo ane teNIne tenI zreSTha nAnIbena gobhadrane mATe mokale evo Adeza karyo. II41teNI paNa gobhadrane bolAvIne madhyagRhamAM laI gaI. parastrIgamananA tyAgavALA evA teNe teNIne tuM mArI bahena che, ema kahyuM. ll4rA ane vaLI kahyuM ke he kalyANakArI ! lAMbA kALathI ekaThA karAyelA dharmarUpI dhanane corIne jatAM poSaNa karAyelA coro jevA viSayo vaDe saryuM. 43 vivekI puruSone to vaLI potAnI patnImAM atyaMta Asakti hotI nathI, to duraMta evA duHkhonA kAraNabhUta paranArImAM to Asakti kyAMthI ? II44ll je kAyara puruSa potAnI indriyone jItavA mATe samartha nathI, tene lakSmI paNa nathI. guNo paNa tenI pAse nathI ane macakuMda jevo nirmaLa yaza paNa hoto nathI. 4pa A pramANe vairAgyayukta vANI gobhadra teNIne kahI. tethI sagA bhAInI jema utpanna thayelA rAgavALI evI teNIe A pramANe kahyuM. 4he bhAI ! tuM kRtakRtya che. sajjanone viSe tArI ja rekhA arthAt agresaratA che. tuM A loka ane paralokamAM kalyANanuM bhAjana thaIza. II47ii parastrInA tyAgano AvA prakArano pariNAma dRDha sattvavALA jeno che, tevo pariNAma devone paNa duSkara che. ll48aaaa ApanA vaDe sarva icchitanI siddhi apAI che, gobhadra teNIne kahyuM ke he kalyANakArI ! te kevI rIte ? teNIe paNa kahyuM ke. ll49 ahIM yoginInI pITha evuM jAlaMdhara nAmanuM nagara che. aNimAdi siddhithI yukta yogInIo jyAM zobhe che. paoll vazIkaraNa, AkarSaNa, adazya thavuM-karavuM, tema ja AkAzamAM pharavuM, (ahIM rahyA) dUranuM jovuM. A pramANe jyAMnI krIDAo che. //palA yamarAja paNa je nagarImAM chetarAI javAnA bhayathI niraMtara zaMkA kare che ane sarvane AkramaNa karavAnI zakti dharAvatI jarA paNa najIkamAM AvatI nathI arthAt mRtyu ke jarA
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigraha vrata - caMDakauzika kathA 121 je nagarImAM nathI. II52 // hAlamAM paNa yauvanathI zobhatI evI te yogInIo che jethI pUrvakALanA rUpanuM suMdara ane manoha25NuM paththa2mAM kotarelI prazastinI jema prakAzita kare che. II53 // te pIThamAM huM caMdralekhA nAmanI yoginI rahu chuM ane vaLI A bIjI caMdrakAntA nAmanI mArI moTI bahena che. II54 // rUpanI saMpattithI apsarAne jItanArI, siddha che aneka mahAvidyA jene evI ane yogInIonA samUhanI madhye rahelI A (caMdrakAntA) pUjya vyaktiomAM cothA sthAne che. / / 5 / / AzcaryathI cakita gobhadre kahyuM ke jo A pramANe che to kema Ane ArAdho cho ? teNIe kahyuM ke tuM sAMbhaLa, huM kahuM chuM. 56 // kAmadevanA rUpathI adhivAsita evo DamarasiMhano putra sAhasikomAM ziromaNI izAnacaMdra nAmano che. 57 aneka vidyAsiddha evo paNa sarva icchitanI siddhine mATe kAlAyinI devInI pAse teNe lAkha bilinA phaLanI Ahuti karI. 58 / / to paNa khuza nahi thayelI devIne khuza karavA mATe tyAM ja ati sAhasika evA teNe mastakanA chedano homa ka2vA mATe AraMbha karyo. 59 / / tethI khuza thayelI devIe svayaM sarva icchitane ApanAruM rakSAMgaduM (bAjubaMdha) hAthamAM bAMdhIne devI addazya thaI. II60 / / AvuM bAjubaMdha prApta thayelo evo te jANe ke jagatanuM sAmrAjya prApta thayuM hoya tema ati garviSTha dareka ThekANe ahamindranI jema haMmezAM askhalita rIte bhame che. II61|| garva vaDe zrIkRSNa-zaMkarane paNa govALIyA jevA mAne che. potAnI IcchAnusA2 ka2vAnI zakti vaDe yamarAjanI paNa mazkarI kare che. II62 // potAnA gharanI jema aMtaHpuramAM icchA mujaba krIDA kare che. sAMkaLathI baMdhAyelAnI jema dUra rahelI vastune paNa kheMce che. I63 // bAjubaMdhanA prabhAvathI te koInAthI paNa jitAto nathI. cakravartI jema cakrathI tema te badhAne jIte che. II64 // bhramaNa karato eka vakhata te jAlaMdha2mAM Avyo. divya rUpavALI mArI bahena caMdrakAMtAne teNe joI. // 65 // dharmakarmamAM avaLA mukhavALo evo te teNIne sAthe asahya ramyo. icchA mujaba keTalAka divaso ramyo ane have capaLatAthI kyAMka gayo. IIGaGA vaLI te brAhmaNa ! ghaNA kALathI brahmacarya vratamAM ame baMne rahelA hatA. sarva icchita vidyAne sAdhavAnI icchAthI zrIparvata tarapha javA mATe divya vimAnamAM ArUDha thayelI amane baMnene kheMcIne A ahIM lAvyo. bhayathI ame baMne AnA Adezane anusaryA. II67-68 // te sAMbhaLIne brAhmaNe vicAryuM. aho, A moTuM kutUhala che ke AvA prakAranI yoginIo paNa AnA vazamAM kema che ? / / 6 / / pRthvI bahuratnA che to temAM zuM Azcarya ? A pRthvI upara moTAothI paNa moTA hoya che. II70aa pharIthI caMdralekhAe kahyuM ke he bhAI ! jo mArI bahenanuM brahmacarya khaMDita thayuM na hota to he prabho ! svayaM vighA tene siddha thAta. 571 // sarva icchitane ApanAra evI vidyA sAta rAtrimAM mane siddha thaze. akhaMDa zIlavALA evA teM mane zuM nathI ApyuM ? arthAt vidyAsiddha thavAmAM tame sahAyaka banyA cho. II72aa ane vaLI he bhAI ! atyaMta AdarathI huM kAMIka prArthanA karuM chuM. je kAraNathI kyAreka atithipaNA vaDe huM tArA vaDe anugraha karavA yogya che arthAt mAre tyAM padhAravuM. II73 // A pramANe sagA bhAI-bahenanI jema vartatA te baMnee rAtri pasAra karI. benI vacce trIjo sAro nahi. II74 // vidyAsiddhe have kahyuM ke he mitra ! javA mATe uTha. teNe paNa kahyuM ke huM taiyAra chuM. e pramANe bolato tenI najIka gayo. II75 have vidyAsiddha strI sahita vimAnane visarjana karIne AgaLa javA mATe cAlyo. jatA evA teNe brAhmaNane pUchyuM. // 6 // he mitra ! rAtrimAM tArI pAse je vArAMganA mokalAvI hatI, teNIe patnInA bhAva vaDe tane zuM khuza karyo ke nahi ? Il77 / / gobhadre paNa kahyuM ke he mitra ! ahIM jIvavAne icchanAra evA tamArA
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 samyakatva prakaraNa Adezane rAjAnA AdezanI jema koNa ullaMghana kare ? I78) ane vaLI parastrIthI virAma pAmelA evA meM tene bhogavI nathI. kema ke parastrI sAthenI rati manuSyone A loka temaja paralokamAM anarthane mATe thAya che. I79aaaa vidyAsiddha kahyuM ke he mitra ! vimAnanuM AkarSaNa vagere A sarve paNa AraMbha ApanA mATe ja meM karyo hato. ll87ll jo tAro Azaya jANato hota to page cAlavA vaDe A tIrthamAM jato evo huM paNa brahmacarya pALata. II81ii A pramANe vAto karatAM pUrvanI jema bhojana karatA ane maTha vageremAM zayana karatA te baMnee anukrame vANArasI nagarIne prApta karI. ll8ro tyAM tIrthone joIne gaMgAmAM snAna karavA mATe peThA. have vidyAsiddha te bAjubaMdha gobhadranA hAthamAM arpaNa karyuM. ll83 tyArabAda gaMgAmAM praveza karyo ane eka kSaNa jovAyo. tyAra pachI maMtrathI jema adRzya thAya tema lAMbAkALe paNa na Avyo. l84o saMbhramathI gobhadra tyAM gaMgAnI cAre tarapha taravaiyAo dvArA tenI zodha karI, paNa te kyAMya prApta na thayo. ll8pI. tyArabAda atyaMta khedayukta evo lAMbA kALa sudhI mitrano zoka karIne teNInI prArthanAne yAda karato tyAra pachI jAlaMdhara gayo. ll8DA zukano vaDe mitranI prApti ane dravyano addabhUta lAbha thaze, ema jANIne buddhizALI evo te caMdralekhAnA gharane pUchato pUchato tenA mahelamAM gayo. ll8thI. tyAM brAhmaNe ghara kholo, evo svara karyo. tyAM rahelo vidyAsiddha te svara sAMbhaLIne jaladIthI khuza thayo. ll88 vidyAsiddha kahyuM, Ava bhAI Ava. mArA sukRtothI ja tuM Avelo che. vidyAsiddhanA svarane sAMbhaLIne bhadra paNa vismaya pAmyo. 189o kema mArA mitra ? ahIM ja cho. e pramANe saMbhramathI praveza karyo ane daDha sAMkaLa vaDe baMdhAyelo tene joyo. ll90ll jaladIthI AMsu vaDe pUrNa netravALA brAhmaNe tyArabAda tene pUchyuM, traNe jagatane AnaMda ApanAra che mitra ! AvA prakAranI tArI durdazA kevI rIte thaI ? I91ii vidyAsiddha paNa kahyuM ke hamaNAM zoka karavA vaDe saryuM. te mitra ! jaladIthI rakSAne karanAra bAjubaMdha mArA hAthamAM bAMdha. I9rA teNe paNa bAMdhyuM. tyArabAda garuDAstrane prApta karIne nAgapAza tUTe tema kSaNa mAtramAM ja pUrvanA baMdhano tUTyA. ll93 tevA svarUpamAM rahelA vidyAsiddhane joIne brAhmaNe kahyuM ke he mitra ! mAhAtmanI lIlA vaDe huM atyaMta vismaya pAmyo chuM. I94gaMgAmAM snAna karavuM kyAM ? tamAruM Agamana ahIM kyAM ? ane baMdhavALI vikSobha (zokAvasthA) avasthA mAM ? A tamArA moTA kautakane jaladIthI kaho. 95 vidyAsiddha paNa kahyuM ke he kalyANakArI ! tyAre je vimAna meM kheMcyuM hatuM, temAM rahelI caMdrakAntA nAmanI yoginIne meM baLajabarIthI bhogavI. hA te vairathI tenI bahena caMdralekhAe gaMgAjaLamAM praNAyAmamAM rahelA ane rakSA karanAra bAjubaMdhathI tyAga karAyelA mane joIne tyAMthI upADIne gADha beDIonA samUhathI bAMdhIne ahIM mUkyo. prAyaH sarve vairIone chaLa vaDe ja prahAra karatA hoya che. I97-98 he mitra ! atyAre rakSAne karanAra bAjubaMdha lAvIne teM ApyuM, tenAthI yamanA mukhamAMthI kheMcIne kharekhara Aje mane navo janma teM Apyo che. tArI AtmakathAne kahe ane icchita evuM varadAna mAMga. teNe paNa potAnI kathAne kahIne samaye varadAna mAMgIza, ema kahyuM. II100ll tyAre te baMne yoginIo AkAza mArge vimAnathI siddhavidyAvALI zrIparvatathI potAnA mahela pAse AvI. I/101] te baMnene joIne teNe tene kahyuM he mitra ! tame, baMne sAthe kevI rIte vartazo ? teNe paNa kahyuM ke vairInI sAthe jema vartAya tema vartIza. I/102ii jema aMdhakArane ucchedyA vinA sUrya pragaTa thAya nahi tema kAdavapaNAne pAmyA vinA dhULa pANI sAthe rahe nahi I/103 gobhadre kahyuM he bho ! jo A vyavahAra che to vairane puSTa karanAra rasAyana sarakhA krodhane tame na karo. l/104ll A pramANe kahIne tene nigraha karIne mahela upara te
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigraha vrata - caMDakauzika kathA 123 gayo. gobhadrane joIne saMbhrAnta thayelI caMdralekhAe paNa svAgata karyuM. 10pI ane teNIe kahyuM ke he bhAI ! tame mArA zIlane khaMDita na karyuM. tethI zubha AzayavALI huM Aje siddhavidyAvALI thaI chuM. /109ll duHkhethI damana na karI zakAya tevA temaja rakSAne karanAra bAjubaMdha vagaranA mAchalInI jema gaMgAnA jalamAMthI vidyAsiddhane bAMdhIne ahIM huM lAvI chuM. I/10NI A vada caudazanA divase caMDIkAdevI pAse vadhAmaNIpUrvaka teno bali apAze. te prastAvamAM tamAruM Agamana thayuM che. /108 vaLI utsAhapUrvakanA mahotsava jevuM Aje tamAruM Agamana mArA mATe thaze. he bhAI ! ISTano saMyoga kharekhara khuza karanAra hoya che. ll109ll gobhadra teNIne kahyuM ke he bena ! prANIno ghAta karavo te yogya nathI. kharekhara vairathI vaira vadhe ane bhavanI paraMparA thAya che. (110mA vaLI A paNa mAro mArga che. te bahena ! mane mitra batAva. jethI tene paNa pratibodha karIne tamArI sAthe mitratAne karAvuM. /111. tyArabAda caMdrakAMtA ane caMdralekhA gobhadranI sAthe te rIte baMdhAyelA vidyAsiddhane batAvavA mATe AvI. /112aa teTalAmAM to mumukSunI jema te vidyAsiddhanA samasta baMdhana tUTelA joIne jaladIthI ekI sAthe bhaya Azcarya ane zithilatAne pAmI. /11all tyAre ja jANe ke gobhadrane joyo hoya tema gobhadrane joIne vidyAsiddha tene kahyuM ke he bho ! mArI jema kapaTathI zuM tane paNa A baMne ahIM laIne AvI che ? I114o have gobhadra Agraha karIne teone eka ThekANe besADIne prauDha AcAryanI jema kaSAyanA phaLane batAvanArI dezanAne karI. II11pA aho ! kaSAyomAM mukhya krodha yodhAnI jema uddhata che. jene krodha hoya te tene kharekhara mULamAMthI ukheDI nAMkhe che. 117ii varasAdanuM pANI paDate chate paNa samudranI jema ghaNI kSamAvALA, krodhanA phalane jANanArA sajjano aparAdhIne vize paNa krodha karatA nathI. /I11thI apakAra karanArAo para apakAra karavo e nIca puruSono vyavahAra che. vaLI sajjano apakAra karanArAo upara paNa upakAra karanArA hoya che. ll118. nIca ane uttamatArUpa manuSyano bheda nahitara kyAMthI thAya ? kharekhara ! eka svarUpavALI vastumAM aneka svarUpapaNuM thAya nahi. ghaNuM kahevA vaDe zuM? jo AtmAnA sAcA kalyANane iccho cho to parasparanA durAzayane mUkIne tenuM micchAmi dukkaDam Apo ||119-120nA guruno Adeza jema zrAvako svIkAre tema tenuM vacana paNa teoe svIkAryuM. tattvathI bhAInI jema paraspara teonI prIti thaI. 121ii. vidyAsiddha vaDe varadAnane mATe kahevAyelA gobhadre kahyuM, he mitra ! tuM parastrIthI virAma pAma. A ja varadAna che. I/122ii parastrIno saMgama parama vairanuM kAraNa che. anarthonA samUhanuM AvAsa sthAna ane durgatino rAjamArga che. ll12all durvinayano bhAI, parAbhavonuM zreSTha sthAna, apakIrtinI janmabhUmi ane pAparUpI kAdavanI khAI che. II124 parastrIthI aTakelA sudarzana vagere jeo che teoe muktine prApta karI che. jeo parastrIthI virAma nathI pAmyA te rAvaNa vagere anarthomAM paDyA. I/12pI agnithI jema ghIno kuMbha, bilADIthI jema uMdara, pataMgiyo jema dIpathI, siMhathI jema haraNa, sUryathI jema aMdhakAra, sarpathI jema deDakA rahe, tema sukhanA arthIoe dUrathI ja parastrIno tyAga karavo. 127-127ii. tyArabAda utpanna thayelA vairAgyavALA vidyAsiddha jaladIthI (ekAeka ekadama ja) mitranI pAse paradArA (parastrI)nA tyAgano niyama svIkAryo. 128 gobhadra paNa tene kahyuM ke mane vAMchitanI prApti thaI. tAro paNa janma saphaLa thayo. tethI have vratane bhUlato nahi. I129ii pramodane bhajanAra vidyAsiddha have yoginInA gharamAM jamIne baMne yoginIne ane mitrane pUchIne potAnA sthAne gayo. 130nA gobhadra paNa kahyuM ke he kalyANakArI ! gharamAMthI
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 samyaktva prakaraNa nIkaLyAne mane paNa ghaNA divaso thayA che. tethI javA mATe mane Adeza Apo. ||131 // ane tamArI bhAbhIne huM garbhavatI mUkIne Avyo chuM. ane jaNAya che ke have te keme karIne nahiM rahe. ||132 // tyArabAda te baMnee atyaMta AdarapUrvaka keTalAka divaso sudhI rAkhIne aneka ratno ApIne tene potAnA sthAne mUkyo. 133 // prItipUrvaka ghare jatAM teNe gAmanA loko pAsethI vajrapAta jevA duHsaha evA patnInA maraNanA vRttAntane sAMbhaLyo. / / 134 // khedayukta evA teNe vicAryuM ke ATalA badhA kaSTapUrvaka dhana jeNIne mATe meM karyuM te prANapriyA to marI gaI. (AvA prakAranI) thaI. II135 // pramodathI bharapUra manuSya vicAre che bIjuM ane vairI jevA aniSTane ApanAra bhAgya kSaNamAtramAM bIjuM ja karI de che. 136 // tethI ahIM manuSyanuM potAnuM aizvarya kaMI paNa nathI. he prabhu ! bhAgya potAnI icchA mujaba je kare che te ja thAya che. / / 137 / / bhAgya-nasIbane AdhIna, vAnara jevo caMcala manuSya anarthomAM paDelo paNa phogaTa kUdAkUda kare che arthAt phAMphA mAre che. II1385 A pramANe cAre bAjuthI ciMtAthI yukta aMtaHkaraNavALo, zaraNa vinAno, zUnya manavALo brAhmaNa jeTalAmAM zUnya gharamAM jaIne rahyo. II139 / / teTalAmAM tenA tevA prakAranA sukRtothI ja kheMcAyelAnI jema tyAM dharmaghoSa nAmanA guru tyAM padhAryA. II140 // temane vaMdana ka2vA mATe nagaranA sarva loko gayA. gobhadra paNa vaMdana ka2vA mATe gayo. vaMdana karIne temanI sAme beTho. ||141|| ane temanI pAsethI dharma sAMbhaLIne gobhadra pratibodha pAmyo. sAta kSetramAM sarva dhanane vA52Ine temanI pAse vratane grahaNa karyuM. 142 karmarUpI jaMgalane bALavAnI icchAthI ati ugra evA tapane tapatA anukrame te muni zreSTha gItArtha thayA. II143 // eka vakhata mAsakSamaNanA pAraNe viharatA hatA. paga nIce koIka deDakInI virAdhanA thaI gaI. ||144 // tenI pAchaLa cAlatA nAnA kSullaka munie marelI deDakIne batAvatA tene kahyuM ke he tapasvI ! tamArA paga nIce A bicArI deDakI maraNa pAmI che. 145 // gussAthI teNe paNa lokoe mArI nAMkhelI bIjI deDakIo batAvatA tene kahyuM, are duSTa ! zuM A deDakIo paNa meM mArI nAMkhI che ? ||146|| gussAthI dedIpyamAna evA tene joIne kSullaka munie vicAryuM. samaye temane yAda karAvIza. e pramANe mauna dharI rahyA. II147 / / Avazyaka karatAM paNa tenI AlocanA karyA vagara te besI gayA. tethI kSullake yAda karAvyuM ke tame pelI deDakInI AlocanA kema karatA nathI ? // 1485 krodharUpI aMdhakArathI DhaMkAyelA vivekarUpI nayanavALo arthAt krodhAMdha evo te paTTakane upADIne kSullakane mAravA mATe vegathI doDyA. / / 149 / / cAlatAM vacamAM eka staMbha sAthe mastaka aphaLAI javAthI te sAdhu mRtyu pAmyA. sAdhupaNAnI virAdhanA karavAthI te jyotiSkamAM deva thayA. II150aa tyAMthI cyavI kanakakhalamAM pAMcazo tapasvIonA kulapatinA kauzika nAme tapasvI putra thayA. 151 // kauzika gotrathI hato, paraMtu svabhAvathI krodhI hovAthI te caMDakauzika e pramANe sarvatra prakhyAta thayo. 152 // kALakrame te kulapati paraloka pAmyA (mRtyu pAmyA) pitAnuM pada putrane maLe te nyAyathI te kulapati thayo. ||153 // potAnA vanakhaMDa upara ghaNI mUrchA hovAnA kAraNe potAnA koIpaNa tApasone paNa te vanamAMthI puSpa, phaLa, mUla ke patra vagere kAMI paNa levA deto nahoto. 154 // pAkeluM ke saDeluM paNa phaLa ke patrAdika te vanamAMthI koI paNa grahaNa kare to tene gussAthI lAkaDI, DhephA ke kuhADAthI mAravA doDato. 155aa te kAraNathI phalAdi na maLavAthI keTalAka tApaso kyAMya paNa gayA. ahIM svArthanI siddhi vinA koI paNa koIno vallabha kyAre thato nathI. / / 156 // gurunI jema guruno putra paNa jovA yogya che, pramANe keTalAka tyAM
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigraha vrata -caMDakauzika kathA 125 rahyA. sarva prakAre vacanathI paNa tenI sAthe pratikULa vartana karatA na hatA. II157ii asahiSNu siMhanI jema te ekalo ja tyAM rahyo. dararoja vananI rakSA mATe cAre bAju bhramaNa karato hato. 158 mUccha vaDe te vanamAM musApharonI avarajavarane rokavAnI IcchAthI ekavAra te vADa banAvavA mATe kAMTAone levA mATe gayo. /159 eka vakhata krodhI evA teNe pahelA phaLa vagere levAno niSedha karyo hovAthI tene bahAra gayelo jANIne zvetAMbIthI keTalAka rAjakumAro tyAM AvyA ane AvIne pavananI jema AkhA vanane bhAMgavA lAgyA ane coranI jema chUpA rahIne icchA mujaba phaLo grahaNa karyA. 190-191ii pAcho Avyo tyAre govALiyAoe tene kahyuM ke he caMDakauzika ! keTalAka duSToe anAthanI jema tArA vanane bhAMgI nAMkhyuM, juvo juvo. 19rA parazurAme kSatriyonA vadha mATe udyama karyo hato, tema krodhathI baLato evo te hAthamAM kuhADo laIne jaladIthI doDyo. 193ll vAghane joIne ziyALIyAnI jema saMhAra karavAmAM tatpara, rudra jevA tene joIne sarve rAjaputro nAsI gayA. 194o ane doDato evo te paga vaDe skUlanA pAmato khADAmAM paDyo. potAnA ja kuhADA vaDe tenA mastakanA be bhAga thaI gayA. jaladIthI te maraNa pAmyo. kharekhara saMsAranI sthiti AvI che. 16pA te ja vananI mUrchAthI ane pUrva bhavanA abhyAsathI atyaMta krodhAyamAna evo te, te vanamAM ja dRSTiviSa sarpa thayo. 19vA te caMDakauzika marI gayo che, te sAMbhaLIne tApasI potAnA AzramamAM pAchA AvyA. sthAnano moha kone nathI hoto ? I197ll have bhamato evo te sarpa jo pakSIone paNa juve te sarvane kopavALI potAnI dRSTithI joIne te ja kSaNe bhasmasAt karato hato. 198ii tenI dRSTinI pAse jeTalA paNa tApasI AvyA te badhAne bALI nAMkhyA. jIvatA evA keTalAka keme karIne palAyana thayA. //199o tyAM bAra yojana kSetrane ujjaDa karIne te vanane traNa pradakSiNA karato hato ane tyArabAda potAnA AzramanA bilamAM te rahyo. ll17ll eka vakhata jJAnathI te bodhane yogya che ema jANatA chamastha bhagavAna vIra loko vaDe aTakAvavA chatAM te AzramamAM AvyA. 171ii tenA upara upakAra karavAnI icchAthI potAnI pIDAne avagaNI tenI najIkanA maMDapanI aMdara pratimA vaDe rahyA. I/17rI yamunAnA pravAha jevo, pRthvInA veNIdaMDa jevo, kALarAtrinI jillA jevo ane rAkSasanA khaga jevo bhagavaMtanA gaMdhathI pracaMDa krodhAyamAna ane atyaMta abhimAnathI yukta evo te dRSTiviSa sarpa bilamAMthI bahAra nIkaLyo. 173-174 zrI vIra prabhune joIne krodhathI uddhata thayelA te sarve vicAryuM ke A zuM mane jANato nathI athavA to abhimAnathI mArI avajJA kare che ? 17pA tethI duSTabuddhivALA Ane hamaNAM bhasmasAt karuM. phaNATopavALo sUryanI sAme joIne dRSTi vaDe prabhunI sAme joyuM. II17kA viSathI yukta evI dRSTi prabhu upara samartha na thaI. prauDha paNa vaDavAnala zuM dariyAne zoSaNa karavAmAM samartha thAya ? 17pAchA vaLI vaLI sUrya sAme joIne dRSTivALA teNe prabhu upara pheMkI. paraMtu te jvALA prabhu upara mRNAlatA (kamaLanI nALa) jevI thaI. 178 have gussAthI prabhune saMsyo. mArA viSanA AvegathI mUccha pAmIne hamaNAM mArA upara paDaze, ema dhArIne jaladIthI dUra khasyo. ll179o vAraMvAra vaMza ApatA paNa prabhune viSanI pIDA na thaI. paraMtu DaMzanA sthAnamAM dUdha jevuM rUdhira teNe joyuM. 18lii tyArabAda tevA prakAranA sAkSAt (pratyakSa) prabhunA atizayane te sarve joyo. kSaNavAramAM te zAMta vALAnI dRSTivALo thayo. 181 tyArabAda upadeza yogya tene jANIne bhagavAne kahyuM
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 samyaktva prakaraNa ke are ! he caMDakauzika, bodha pAma, bodha pAma, moha pAma nahIM. 18rA prabhunA A vacana sAMbhaLIne uhApoha karatAM tene muninA janmathI AraMbhIne jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. 183ii tyArabAda virAgI manavALA sarpe te potAnA vRttAMtane vicArIne bhaktithI prabhune pradakSiNA karIne ane namaskAra karIne kaSAyothI vizeSa prakAre aTakyo. samasta duSkatonI gaha karato ane tiryaMca hovAthI cAritrano pote anadhikArI che, eTale teNe dRDha samyaktvane svIkArIne bAra vrato aMgIkAra karyA. buddhizALI evA teNe bhagavaMtanI sAkSIe anazanane svIkAryuM. 184-185-18vA viSa vaDe bhayaMkara evI mArI dRSTi koInA upara hamaNAM na paDo. jethI Aje mArA vratano bhaMga na thAo. A pramANe vicArIne sarva dizAnuM parimANa karIne yogano nirodha karIne arthAt zarIrAdinA vyApArane aTakAvIne bilamAM moTuM rAkhIne bakholamAM pANI pitAnI jema rahyo. ll187188 prabhue tene sarva dharmavidhinI anumati ApI. tenA uparanI anukaMpAthI ja prabhu tyAM ja tevA prakAranA rahyA. 189o anazanavALA Ano koI paNa rIte dhyAnabhaMga na thAva. potAnI pratijJAne pALIne A svargane bhajanAra thAva. /19oll. have bhagavaMtane upadrava rahita rahelA joIne govALo ane vasUpALo vismaya pAmIne satvara tyAM AvyA. II191ii vRkSa vagerenA AMtarAmAM chUpAIne rahelA teoe paththarathI haNavAdi vaDe sarpanI parIkSA karavA mATe tene chaMcheDavAnA prayatno karyA. 19rI topaNa nizcala rahela sarpane joI vizvAsathI najIka AvI teoe doraDA jevA rahelA sarpanI phaNAne lAkaDIothI aDavA lAgyA. I/19all te govALoe mANasone kahyuM ke varasAda jema dAvAnalane zAMta kare, tema A bhagavaMte sarpane zAMta karyo. 194o tethI mANaso tyAM AvIne zrI vIra paramAtmAne harSapUrvaka namyA. stuti karI ane te sarpanI paNa pUjA karavA lAgyA. /195ll govALonI strIo te mArge thaIne gorasa vagere vecavA mATe jatI evI teNIe vega vaDe sarpanA zarIra upara ghI copaDyuM. 199aaaa tenI gaMdhathI tyAM kIDIo AvI karmone nIkaLavAnA dvAranI jema zarIramAM aneka chidro karyA. (arthAt zarIra cAraNI jevuM karI dIdhuM.) I/19ii te paNa A pramANe vicAravA lAgyo ke, kharekhara A mArA hitakArIo che je kAraNathI mArA karmone dUra karavA mATe A vedanAne kare che. I/198ii A pramANe dharmadhyAnarUpI amRtanuM pAna karatAM haMmezAM nivRta manavALA sarSe duHssaha vedanAne eka pakhavADIyuM sahana karI. //199 zrImad vIra paramAtmAnA sAMnidhyathI caMDakauzika sarpa karmarUpI zatrune jItIne sukhapUrvaka sahastrAra devalokamAM gayo. 200Iii jema caMDakauzika sarSe dizAnA parimANa vratathI devalokane prApta karyo tema utkRSTa pada vaDe karI che pramANavALI dizAnI viratinA niyamathI kAyayoganA nirodhanA puNyathI bIjA paNa tene pAme che. 201. | dizA parimANa vrata upara caMDakauzika kathA (samApta) Iko have bhogopabhoga vrata batAve che. zivakumAra kathA puDalA jevA, sUrya jevA goLa evA jaMbUDhIpa nAmanA dvIpane viSe nAnI be lAkaDIonI jema lAMbuM evuM mahAvideha nAmanuM kSetra che. 1. temAM paNa vijayanuM prathama sthAna hoya tevI puSkalAvatI vijayamAM haMmezAM jemAMthI zoka cAlyo gayo che, tevI vItazokA nAmanI nagarI hatI. /rA temAM nyAyarUpI dharmanA manorathavALo pavaratha nAme rAjA hato. je prajAvatsala potAnA putranI jema prajAne pALato hato. llall pAMdaDA-phUlonA zRMgAravALI, suMdara kAMtivALI, sArA phUlanA udayavALI, vananA puSponI mALA (DhIMcaNa sudhI lAMbI laTakatI)nI
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivakumAra kathA jevI tene vanamAlA nAmanI patnI hatI. II4 lakSmIne vize rAgI zrIkRSNanI jema aMtaHpura moTuM hovA chatAM svabhAvathI ja suMdara evI tenA upara rAjA savizeSa anurAgI hato. // 5 // chIpamAM jema muktAphaLa, ratnapRthvImAM jema ratna tema eka vakhata vanamAlAnI kukSimAM garbha avataryo. IIII yuddhamAM duHkhethI jItAya tevA laDavaiyA jevI, garbhanA prabhAvathI ati ujjvaLa mukhavALI ane dharma karmamAM ekamanavALI teNI thaI. II7|| bheMsanA dahIMnA piMDanI jema teNInuM nirmala evuM mana svajanone vize atyaMta snehavALuM thayuM. II8 // phaLathI bharelI jhADanI DALI nIcI name tema vaDIla varga upara vinamra ane kalpavRkSanI jema atyaMta dAnanA svabhAvavALI teNI thaI. I kamalinI jema kamaLane tema zubha divase, sArA muhUrta, yogya samaye te rANIe putraratnane janma Apyo. 10nA rAjAe teno janmotsava moTA utsAhapUrvaka karAvyo. svAmInA saMtoSathI saMtoSane bhajanArA sarva loko paNa khuza thayA. II11 // putranA janmathI te nagaramAM pahelAM je bhairavano upadrava hato te zAMta thayo hovAthI tenuM nAma ziva pADyuM. ||12 // kumAranI sevAmAM kuzala evI dhAvamAtAthI lAlana-pAlana karAto zivakumAra lokonA mano2thonI sAthe vRddhine pAmyo. I // 13 // 127 have ATha varSano thatAM kalAcAryanI pAsethI sakala kaLAone grahaNa karato anukrame pUrNimAnA caMdramA jevo te thayo. II14 / / madathI abhimukha thayelA hAthInI jema teNe yauvana avasthA prApta karI. rAjAe paNa tene anurUpa evI rAjakanyAo sAthe paraNAvyo. // 15 // caMdramA jema tArAonI sAthe, kRSNa jema gopIonI sAthe, indra jema indrANIo sAthe tema te teonI sAthe 2mato hato. // 16 // eka vakhata tyAM siddhAMtarUpI amRtanA sAgara sarakhA nirmaLa avadhi-jJAnavALA sAgaradatta nAmanA muni padhAryA. // 17 // lakSmInaMdana nAmanA bAhya udyAnamAM rahelA, buddhimAna, AtmAmAM ekatAna banelA te muni mAsakSamaNa nAmanA tapane tapatA hatA. II18 // temanA pAraNAnA divase kAmasamRddha sArthapatie nirdoSa ane prAsuka evA AhAra vaDe te munine pAraNuM karAvyuM. II19 // tyAre tenA gharamAM tatkAla utpanna thayelA puSpa sarakhI ane supAtra dAnanA mahAvRkSa sarakhI suvarNa ratnAdinI vRSTi thaI. II20 / / kautukathI jovAne mATe nagaranA loko ekaThA thayA. mANaso pAsethI Azcaryane sAMbhaLIne tyAre tyAM ziva paNa Avyo. // 21 // tyAM vikasvara netravALA zive tapanA mAhAtmya yukta adbhuta munine joyA ane munine jotAM ja pUrvabhavanA snehathI kSaNavA2mAM ja tenI romarAjI vikasvara thaI. // 22 // bhaktipUrvaka munine vaMdana karyuM. dAna ApanAra sArthavAhanI, muninA te tapanI ane supAtradAnanA phaLanI teNe prazaMsA karI. II23 // have mahAmuni pAraNAne mATe te udyAnamAM gayA tathA naga2nA sarve loko ane ziva potapotAnA sthAne gayA. // 24 // have temanA tapa vaDe kheMcAyelA nagaranA loko ane ziva, pAraNA bAda muninI upAsanA karavA mATe muninI pAse gayA. // 25 // sasnehapUrvaka bhaktithI ziva te sAdhu bhagavaMtane namaskAra karIne ziSyanI jema temanA caraNomAM beTho. / / 27 / / zrutasAgara sa2khA sAga2datta munie zivane dharmalAbhanA AziSa ApIne dharmadezanA kahI. II27 / / siddha Adeza vaDe jema duSTa adhikArIone eka sAthe tenA sthAnathI ukheDAya che. arthAt bhraSTa karAya che ane te sthAne navAne sthapAya che tema have munirAje dharmadezanA vaDe tenI zivakumAranI AgaLa jaldIthI sarva viSaya-kaSAyAdine ukheDIne tenA sthAne saMsAranI asAratA vigere navAne sthApyA. 28-29 // zive pUchyuM ke he prabho ! caMdranA kiraNathI samudramAM bharatI Ave che (vadhe che). tema tamArA darzanathI mane kema sneha thayo ? ||3|| tyAre avadhijJAnanA upayogathI sarva saMbaMdha jANIne tenI AgaLa pUrvajanmano saMbaMdha kahevA mATeno AraMbha karyo. // 31 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 samyakatva prakaraNa A ja jaMbUDhIpanA bharatakSetramAM magadha nAmanA dezamAM (jAjavalyamAna lakSmInA bagIcA sarakhuM) samRddhizALI sugrAma nAmanuM gAma hatuM. ll32ll rASTramAM agresara evo Arjava nAmano kulaputra hato ane tene pRthvIne prApta thayelI revatInI jevI revatI nAme patnI hatI. //33ll te baMnene rAma-lakSmaNa jevA paraspara snehALa be putro hatA. temAM moTo bhavadatta ane nAno bhavadeva hato. 34o eka vakhata zrutapAragAmI evA susthita AcArya bhagavaMta tyAM padhAryA. temane namana karavA mATe gAmanA loko gayA ane temaNe dezanA ApI. /l3paahIM prANIone zreSTha evA cAra aMgo durlabha che. temAM prathama manuSyapaNuM, dharma sAMbhaLavAnI icchA, dharma upara zraddhA, saMyamamAM varSollAsa. ll3ii A pramANenI dezanA sAMbhaLIne vairAgyathI vAsita evA ane yuvAna paNa bhavadatte temanI ja pAse AMtarazatruone jItIne cAritra aMgIkAra karyuM. ll3thI gurunI sAthe vihAra karatAM te zrutane bhaNyA ane anukrame te te guNo vaDe jANe ke gurunuM bIjuM zarIra ja hoya tevA te thayA. ll38 tyAM gacchamAM eka vakhata koI eka sAdhue gurune vinaMti karI ke he prabho ! ApanI anumatithI svajanavarga pAse jaIne teone upakAra karuM. kema ke mAro nAno bhAI mArA upara atyaMta nehavALo che. vaLI mArA darzanathI kadAcit te saMyama grahaNa kare. ll39-4ll tyArabAda cakrI jema bahAranA khaMDone jItavA mATe sainyanI sAthe jAya tema gurue gItArtha sAdhunI sAthe javAno temane Adeza Apyo. 41te muni pitAnA gAmamAM gayA ane pitAnA gharamAM praveza paNa karyo. te vakhate nAnA bhAIno adbhuta evo vivAha samAraMbha temaNe joyo. ll42aa vivAha avasara para ekAeka muni AvyA. te vakhate kAmadevarUpI grahathI parAdhIna evA temanA nAnAbhAIe kaMI ja jANyuM nahi. 43. vrata grahaNa karavAnuM to dUra raho, paNa navI paraNela strImAM laMpaTa buddhivALA evA teNe AvelA moTA bhAI muninI sAthe kaMI bolyo paNa nahi ane kaMI paNa pUchyuM nahi. I44ll vilakhA thayelA te muni pAchA pharIne gurunI pAse AvyA. IriyAvahiyA karIne jevA prakArano bhAIno vyavahAra te sarva vRttAMta kahyo. II4pA te sAMbhaLIne tyAre hasatA mukhavALA bhavadatta muni bolyA ke aho ! tamArA bhAInA sneha jevo anya koIno nathI. AvA navI paraNelI strInA saMgamAM rAgI evo je lAMbA kALe atithi sarakhA sagA moTA bhAIne jANe ke oLakhyA nahi. dhikkAra ho. nAgaNa sarakhI strImAM je rAgI che. buddhizALI evA tame viSa sarakhA bhAInA rAgane dUra karo. II48 temaNe paNa bhavadatta munine kahyuM ke aho ! tamAruM paMDitapaNuM ane nAnA bhAIno sneha tyAre ja jaNAze ke jyAre tame tene pravRjita banAvazo ! II49ii bhavadatta paNa kahyuM aho ! jo te pradezamAM guruo jaze tyAre te sarva tamane batAvIza. te avasara dUra nathI. paoll have eka vakhata vihAra karatAM guruo te dezamAM gayA. kema ke vAyunI jema munionI gati kyAre kyAMya paNa hoya che. //pa1II tyArabAda bhavadatta munie gurune vinaMti karI. he prabho ! ApanI anumati hoya to svajanone jovA mATe huM icchuM chuM. parA gurue paNa gItArtha evA temane ekalA paNa javAnI anumati ApI. kema ke kyAre paNa zuM siMhane koInI paNa sahAyanI jarUra paDe kharI ? na ja paDe. /pa3o potAnI pratijJA nirvAha karavAnI icchAvALA zreSTha evA te bhavadatta muni sugrAma gAmamAM svajananA ghare gayA. //pa4o. nAgadattanI putrI, vAsukIthI utpanna thayelI nAgilA nAmanI kanyAne bhavadeva paraNyo. papA te vakhate ja bhavadatta mahAmunine AvelA joIne varasAdanA AgamanamAM jema mora tema sarve bhAIo vagere khuza thayA. //paDI tyAra pachI AnaMdapUrvaka sAdhune abhivaMdana karIne sAdhunA caraNakamalamAM bhamarAnA samUhanI zobhA
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivakumAra kathA 129 dhAraNa karatAM mastakone lagADIne teo bolyA ke, he muni ! tamArA avasthAnathI A utsavanuM zikhara thAo. vaLI A loko Apane sevA vaDe sukRtone meLavo. f/57-58 bhavadatta munie paNa kahyuM. tamo hamaNAM vivAhamAM vyagra cho. tethI hamaNAM to huM jaIza pachI AvIza. paNa A pramANe kahIne prayANa karatAM te munine te lokoe vividha prakAranA nirdoSa AhAra pANI vahorAvyA. Ikaolane te vakhate bhavadeva to potAnA kulanA AcAra pramANe navI paraNelI strInA be gAlone zaNagArato hato. kalA bhavadatta muninA Agamanane sAMbhaLIne tenI baMne AMkho darzana mATe utkaMThAvALI banI. jema guru bolAve muni uThe tema teNIne zaNagArato mUkIne ekAeka ubho thayo. karI lokoe tuM na jA, na jA, ardha zaNagArelI evI A strIne (bALAne) tuM kema choDIne jAya che ? evA vAkyo vaDe aTakAvelo paNa gayo. kaal sarakhI vayanA mitroe paNa vAraMvAra kahyuM ke ratinI jema tane anusaranArI Ane mUkIne he bho ! tuM kyAM prayANa kare che ? II64 lAMbA kALe AvelA bhAI munine vaMdana karIne jaladIthI pAcho AvuM chuM. A pramANe teone uttara Apato samudramAM jema vahANa tema uchaLatA harSanA kallolothI AvIne snehathI bharapUra evA teNe bhaktipUrvaka bhAIne viMdana karyA. l5-tenA saMbaMdhI veSabhUSA jevA, tene vrata ApavAnI icchAvALA evA bhavadatta munie vAta karatAM karatAM bhavadevanA hAthamAM ghInuM pADyuM ApyuM. kazA kRtakRtya thayelA sAdhu gharamAMthI bahAra nIkaLyA. svAmIne jema nokaro anusare tema sarve svajano paNa muninI pAchaLa gayA. ll18 pApabhIru munie teone pAchA vaLo ema na kahyuM. kaMTALIne (kheda pAmIne) svayaM ja munine namI namIne sarve pAchA vaLyA. IkalA bhavadeve vicAryuM ke A badhA bhale pAchA pharyA, paraMtu jyAM sudhI bhAI muni mane visarjana na kare tyAM sudhI huM to kevI rIte pAcho phare ? ||70NI pAchA pharavAnA manavALo. ardha zaNagArelI nAgila yAda karato, bhAInI anumatine icchato evo upAyapUrvaka A pramANe bolyA. II71// he bhAI ! potAnA kuLanI maryAdAnI jema A gAmanI sImA paNa koInI paNa sahAya vinA kayAre paNa ullaMghI zakAtI nathI. (ekalA rastA para na calAya) II7ro he bhAI ! A AMbAnA vanamAM ApaNe lAMbA kALa sudhI ramyA hatA. jema potAnI pAchaLa (pITha)no bhAga joI zakAto nathI, tema Ano bIjo bhAga (guNonI zreSThatA) joI zakAto nathI. 7all he bhAI ! ahIMthI AgaLano sarva mArga mAre navo che. sarvathA huM to kuvAnA deDakA jevo ja chuM. II74o sArI khAvAnI vastu ApI bALakane jema lalacAvAya tema bhavadatta munie paNa tene gurunI pAse laI javAne mATe tenI sAthe vividha vAto karI. II7pI he vatsa ! niraMtara avarajavara karatA musApharone jema mArga navo nathI lAgato tema saMsArarUpa pAMjarA bhamatAM bhavya jIvone kAMI ja navuM nathI. ||76aaaa. cauda rAjalokamAM eka paNa pradeza evo nathI ke sarve jIvoe janma-maraNa vaDe teno sparza karyo na hoya. ll77ii A pramANe sAdhu potAnA bhAInI sAthe vAto karatAM jaladIthI gAma pahoMcyA. hAsya vinoda kharekhara mArgane ullaMghana karAvanAra che. (vAto karatAM rasto jaladI khUTe) Il78 tyArabAda vararAjAnA veSa sahita nAnA bhAInI sAthe AvatA te munine vasatinI najIka AvelA joIne bIjA sAdhuo paraspara vAta karavA lAgyA ke kharekhara dikSA apAvavA ja ane potAnI pratijJAne sAcI banAvavA mATe ja nAnA bhAIne laIne A AvyA. kharekhara mahAmuni satya pratijJAvALA hoya che. ll7980Na tene joIne gurue paNa pUchyuM ke he bhavadatta ! A koNa che ? teNe kahyuM, A pravrajyAne mATe ahIM Avelo mAro nAno bhAI che. II81 AcAryuM paNa bhavadevane saMbhramapUrvaka pUchyuM ke te kalyANakArI ! zuM tuM
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 samyaktva prakaraNa vrata levA Avyo che ? (tuM vatano arthI che.) A pramANe sAMbhaLIne teNe paNa vicAryuM. ll8ro A bAju prANapriyA ugatA yauvanavALI bALA che ane A bAju moTA bhAInuM vacana mArA mATe oLaMgavA lAyaka nathI. l83. eka tarapha tAjI paraNelI preyasIno moTo viraha thaze. bIjI bAju bhAInI laghutA thaze. tethI kalyANakara zuM huM karuM ? II84o atyAre A avasare A karavA yogya che, A pramANe nizcaya karIne sAdhuomAM bhAInuM vacana khoTuM na paDo. ema vicArIne teNe hA, A pramANe kahyuM. have AcArya bhagavaMte paNa bhavadevane dIkSA ApIne tyAre ja parivAra sahita vihAra karyo. kema ke yatio sthAyI nathI hotA. ll8vA navA munie samasta sAdhvAcArane zIkhyo. bhAInA AgrahathI dravyathI ja teNe vrata dhAraNa karyuM. ll8NI bhAvathI cittamAM eka mAtra ardha zaNagArelI nAgilAnuM haMmezAM smaraNa karato sarva kriyAnA kramane zUnyapaNe te karato hato. ll88 have eka vakhata bhaNatA bhavadeva sAdhue sAdhunA mukharUpI kamalathI zrutanuM vAkya sAMbhaLyuM ke huM teNIno nathI. teNI mArI nathI, A pramANe. ll89ii tenA arthane jANIne teNe potAnA manamAM vicAryuM ke A vAkya tathyavALuM nathI (sAcuM nathI). kema ke mArA manamAM teNI che. teNI (strI)nA manamAM huM chuM. A pramANe mAro nizcaya che. 9ol have badhA sAdhuo vaDe A rIte gokhatA evA tene aTakAvyo ke khoTuM na gokha. paraMtu tenI vANIne te mAnato nathI. 91// potAnA mananA saMkalpathI tevA prakArane ja zuddha mAnato kriyAnA punarAvartana vaDe tevuM ja gokhato hato. I92ii have eka vakhata lAMbo kALa pasAra thaye chate bhavadatta munie potAnA AyuSyano aMta samaya jANIne anazana karIne buddhizALI evA teo prakRSTa samAdhi vaDe mRtyu pAmIne divya saMpattivALA evA saudharma devalokamAM deva thayA. I93-94o bhavadatta muni svargavAsI thayA bAda bhavadeve vicAryuM ke ATalo kALa to bhAInA AgrahathI huM muninI jema rahyo chuM. ll95ll have kaSTadAyaka evA vrata vaDe mane saryuM. baMdhanathI mukta thayela pakSInI jema hamaNAM huM kema na jAuM ? IkA jaIne ardha zaNagArelI evI teNIne huM saMbhALuM. kAmanA nidhAna sarakhI teNIne koIe upadrava to karyo nahi hoya ne ? 97ii kAmadeva vaDe mUkAyelI ratinI jema iMdra vaDe tyAga karAyelI indrANInI jema megha vinAnI vijaLI ane kRSNathI tapelI lakSmInI jema prANanAtha (pati) evA mArA vinA ekalI bicArI ATalo kALa kevI rIte rahI haze ? I98-99ii lAvaNyanI nadI samAna jIvatI jo mane te prApta thaze to tenuM potAnuM icchita sarve huM pUrNa karI ApIza. l/10oll tIvra mohanA udayathI A pramANe vicAratAM tenuM bodharUpI ratna jANe ke (corAI gayuM) gaLI gayuM. viveka jANe ke palAyana thaI gayo. kuLanuM abhimAna gayuM. brahmacarya to dUra ja rahyuM. dharmopadeza naSTa thaI gayo. vratano mArga vismaraNa thaI gayo. I/101-102ii tyAra pachI jANe ke teNI, cittanI AgaLa rahelI hoya tema, AMkhonI AgaLa ja laTakatI (rahelI) hoya tema, eka ja AsanamAM potAnI sAthe beThelI hoya tema. /103 vaLI aMdara, bahAra, upara, nIce badhe ja teNIne joto hato. sarva jagatamAM tene nAgilAno ja bhAsa thato hato. ghaNuM kahevA vaDe zuM ? /104ll have iMgita AkArothI jANIne AcArya bhagavaMte bodha Apyo. temaja mitranI anukaMpAthI sahavartI sAdhuoe zikhAmaNa paNa ApI. paraMtu karmanI vicitratAthI teonA vacanane avagaNIne jaDa thayelo bhavadeva vismaraNa karAyelA vidhyAcalanA hAthInI jema tyAMthI bahAra nIkaLyo. ll105-100 manoratha rUpI ratha upara ArUDha thayelo te kSaNamAtramAM ja potAnA gAma gayo. bahAra caityamAM kSaNamAtra
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivakumAra kathA 131 jinezvara bhagavaMtane namana karato tyAM rahyo. 10putravALI brAhmaNIthI yukta sugaMdhImALAne dhAraNa karelI nAgilA tyAM ja AvI. tyAre caityamAM darzana karyA ane sAdhunI buddhithI tene vaMdana karyuM. II108 have utkaMThAvALA muni bhavadeve teNIne pUchyuM ke he kalyANakArI ! zuM ahIM Arjava ane revatI te baMnene kSemakuzaLa che ne? te kahe. 109 teNIe kahyuM ke te baMnene svargavAsI banyAne ghaNo kALa thayo. sArA karmayoge te baMne to paralokamAM kSemakuzaLa ja che (arthAt samAdhi mRtyu pAmyA che). I110 sUryAstanA samaye sUrya vikAsI kamaLa bIDAI jAya tema tenuM mukhakamaLa paNa karamAI gayuM. pharIthI teNIne pUchyuM ke zuM nAgilA che ke nathI ? 111ii teNIe vicAryuM ke nice A mAro pati bhavadeva ja che. AnI vANIthI vratano pariNAma bhagna thayelo dekhAya che. /112 hamaNAM bIjuM pUchuM, jethI A zuM zuM nivedana kare che ? pAchaLathI te ja anumAno vaDe mahAbuddhithI tene bodha pamADIza. 113 A pramANe vicArIne teNIe Adara sahita tene pUchyuM ke he tapodhana ! teNInuM tamAre zuM prayojana ? tame koNa cho ? teNI tamArI zuM thAya che ? ||114o teNe paNa have AkSepa sahita kahyuM ke nAgilA mArI prANapriyA che. Arjava ane revatIno nAno putra ane bhavadattano nAno bhAI huM chuM. ./11papA tyAre ardha zaNagArelI nAgilAne choDIne bhAInI pAchaLa huM gayo. bhAInA AgrahathI meM vrata grahaNa karyuM. 11kA hamaNAM bhAI svargavAsI thaye chate baMdhana vagarano huM mAtA-pitA ane nAgilAnA rAgathI ja atre Avyo chuM. /11LI tethI mane kahe ke he suMdarI ! hoMziyAra evI teNI kuzala che ane mArA AgamananI vAta te kyAre paNa kare che ke nahi ? II118 teNIe kahyuM ke he kalyANakArI ! tame saMyama grahaNa karyuM che. te sAMbhaLIne (jANIne) tyAre ja teNIe nirvANane ApanArA sAdhvIjI bhagavaMtanA saMsargane karyo. II119aaaaN zuddha samyaktva mUla bAra vrato grahaNa karyA. dharmazAstrone bhaNIne tapone tapyA. 119-12ll mAvajIva teNIe brahmacarya vratane grahaNa karyuM che. gharamAM rahyA chatAM paNa ATalA kALathI teNI dharmAnuSThAnamAM ja lIna che. l/121A pramANe dravyastavane karIne bhAvastavanI icchAthI hamaNAM sAdhvIjInI pAse vrata grahaNa karavAnI icchAvALI che (saMyama svIkAranI bhAvanAmAM teNI rame che.) 122/ bhAInA AgrahathI lAMbA kALa sudhI vratanuM pAlana karanArA cho to have sanmArgane jonArA tame kharAba paMtha upara kema jAo cho ? 123 he sobhAgI ! photarA sarakhA viSayone mATe atyaMta duHkhethI prApta thAya tevA amUlya ratnatrayano tame kema tyAga karo cho ? I124o tyAre bhavadeva munie teNIne kahyuM ke ApanI vANI munine bodha karanArI che, topaNa nAgilAne joIne tenI anujJAthI ja huM jaIza. /125ll tyAre teNIe kahyuM ke he kalyANakara ! jarArUpI rAkSasIthI grasta thayelI, rUpa lAvaNya yauvanavALI nAgilA te huM ja chuM. tame juo. /12ii he muni saMsAranI asAratAvALI mane ja jotA vicAro ke pahelAM huM kevA prakAranI hatI ane atyAre huM kevA prakAranI chuM ? ||127ii bhavadava tyAre lajjA pAmyo ane vicAryuM ke aho ! AnuM adhyAtma AvA prakAranuM che te dhanya che. kRtArtha che huM to hA hA ! tenAthI viparIta chuM. II128 A pramANe mahAvairAgyanI bhAvanAne te bhAvato hato. tyAre brAhmaNInA putre potAnI mAtAne A pramANe kahyuM. 129 he mAtA ! mane ulaTI thaze. tethI vAsaNane catuM (sIdhuM) kara. amRtathI paNa manohara svAdavALI khIra phogaTa na jAo. 130Iii kSaNavAra pachI bhUkhyo thayelo pharI te vAsaNamAM rahelI ulaTIne huM khAI jaIza. kAraNa ke, AvI vastu jIvitathI paNa durlabha che. 131brAhmaNIe tene kahyuM ke he vatsa ! vamelAne
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 samyaktva prakaraNa khAto te niMdA karAIza. kharekhara vamelAne khAnArA kUtarA ja hoya che. bIjuM koI paNa nahi. I132aa te sAMbhaLIne bhavadeve vicAryuM ke A brAhmaNImAM je viveka che te mArAmAM nathI. //137ll meM paNa pahelAM viSayone vamI dIdhA hatA ane have tenI najIka huM kema jAuM chuM? kharekhara sAdhuo satya pratijJAvALA hoya che. I/134 tyArabAda saMvegarUpI laharathI prakSAlita karela nirmaLa manavALA temaNe tyAre ja tattvathI viSayone ahitakara mAnIne tyAga karyo. 13pA nAgilAne kahyuM che kalyANakArI ! mahAvata vaDe jema hAthI, maMtrI vaDe jema rAjA tema unmArge gayelA mane teM sanmArge vALyo che. ll136o. AthI tuM mArA mATe guru jevI ja che. mAruM duSkRtya mithyA thAo. teNIe paNa kahyuM ke guru pAse jaIne AlocanA karIne vratane pALo. f/137. huM paNa hamaNAM sAdhvIjI bhagavaMta pAse jaIne saMyama svIkArIne satyakAra karIza. kema ke Arya nArIo patinA mArgane anusaranArI hoya che. ./138 bhavadeva muni paNa bhaktipUrvaka jinabiMbone namaskAra karIne gurunI pAse jaIne sarva duSkatonI AlocanA karIne ane cAritrane samyagu prakAre AcarIne samAdhi mRtyu pAmyA. anukrame saudharma devalokamAM indranA sAmAnika deva thayA. ./139-14ll A bAju bhavadattano jIva vRkSa uparathI sArI rIte pAkelA phaLanI jema kALanA pariNAmathI svargamAMthI eNvyo. //141 mahAvideha kSetranA AbhUSaNa svarUpa puSkalAvatI vijayamAM senApati jevI puMDarikINI nagarImAM vajadatta cakravartI rAjAnI sarvottama yazathI bharelI evI yazodharA nAmanI rANInI kulimAM padma sarovaramAM rAjahaMsanI jema avataryo. ./142-143-144ll have eka vakhata rANIne samudramAM jalakrIDA karuM evo dohada thayo. rAjAe samudra tulya evI sItA nadImAM jalakrIDA karAvIne dohada pUryo. 14pA vidyA jema nirmaLa yazane tema pUrNa divase mahAdevI yazodharAe putraratnane janma Apyo. 14vA have rAjAe teno sarvavyApI evo janmotsava karAvyo. te te vidhi-vidhAnathI jagatanA lokone saMtoSa pamADyA. /147thI rAjAe zubha divase moTA utsavapUrvaka dohadanA anusAra putranuM sAgaradatta e pramANe nAma karyuM (rAkhyuM). l/148 aMgIkAra karAyelA dharmanI jema te rAjaputra sArI rIte pAlana-poSaNa karAvavAthI kSaNe kSaNe adhika evI vRddhine pAmyo. ll149 bALaka evA rAjaputre kalA grahaNa karavAnA kALamAM kalAcArya pAsethI sakala evI kalA grahaNa karIne kalAvAna thayo. ||15oll anukrame kAyAthI tarUNapaNAne pAmelo, manathI kArUNyapaNAne pAmelo ane vacanathI dAkSiNyapaNAne pAmelo te kumAra zobhato hato. 151// rAjAe pAMdaDAthI nirmANa karAyelI evI komaLa aneka anurUpa kanyAo sAthe tene paraNAvyo. ll15rI krIDA vicakSaNa evo te teonI sAthe icchApUrvaka krIDA karato, pUrNa karAyelI sarva icchAvALo indranI jema sarva sukhane te anubhavato hato. //1pa3l. eka vakhata zarada RtumAM nArIonA samUhanI madhyamAM rahelo potAnA mahela upara nArI rUpI hAthIonI lIlAne ramato hato, tyAre dedIpyamAna ratnanA samUharUpa rohaNAcala parvata jevA AkAzamAM pAMca varNavALA vAdaLane teNe joyA. //154-15pI kautukathI vikasvara netravALo, UMcA mukhavALo evo te AkAzamAM vividha prakAranA vAdaLane jotAM virAma na pAmyo. 1pakA tenA jotAM ja jaladIthI jANe ke kaMI ja na hoya tema te vilIna pAmyuM. ll15 tyAre teNe vicAryuM ke A vAdaLanuM vRMda jovAyuM, naSTa thayuM. tema A saMsAracakramAM sarva bhAvo paNa vinazvara che, zAzvata nathI. 15tethI vivekIone, muktine prApta karAvanAra sAkSI sarakhA eka dharma vinA kyAMya paNa AsthA karavI ucita nathI. 159. A pramANe vicAra
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivakumAra kathA 12 karatAM karamAI gayelA mukhavALA evA tene utpanna thayelA vairAgyamAM bhaMga pamADanAra evI priyAoe praNayavAkyathI kahyuM. 160he svAmi ! kSaNavAramAM ja kema udvigna (udAsIna) jevA dekhAo cho ? tame AvA prakAranA parAvartanavALA kema thayA? I161teNe paNa kahyuM ke he priyAo ! A vAdaLAnA samUhane joIne. kSaNa pahelAM utpanna thayA ane pANInA parapoTAnI jema vilIna thaI gayA. /16rI A dRSTAMta vaDe huM bhayabhIta thaI gayo chuM. vAdaLanI jema A zarIra, ghara vagere paNa mane nAzavaMta jevA jaNAya che. l/16all tethI jo ghara vagere baMdhanone choDIne nAzavaMta evA zarIra vaDe cAritrane grahaNa karuM to ja mAro janma saphaLa thAya. /194o te sAMbhaLIne laghukamapaNAthI teNIoe kahyuM ke he priye ! to pachI vilaMba zA mATe ? ame paNa tamane anusaranArI chIe. /I19pA kharekhara jANyuM che saMsAranuM svarUpa ane tethI ja chedI nAMkhyA che baMdhano jene evA dhIra puruSo, mokSanA arthIo potAnA zarIrane viSe paNa nispRha, tapane tape che. //19ko A pramANenI priyAonI anumatithI vizeSa prakAre vratane meLavavAno udyama karato hato. mAtA-pitAne bodha pamADI buddhizALI evA sAgare priyA sahita amRtasAgara AcArya pAse vratane grahaNa karyuM. /197-168 have gurunI pAsethI grahaNa zikSA ane Asevana zikSAne meLavIne sAgaradatta muni mRtasAgarano pAra pAmyA. (zrutamAM pAraMgata banyA.) I199aaaa tapazcaryA karatAM ane temane karmano vigama (dUra) thavAthI atIndriya padArthone jaNAvanAra evuM avadhijJAna utpanna thayuM. 178lii pRthvI para vihAra karatAM bhavya jIvone bodha pamADatA he zreSTha kumAra ! huM hamaNAM atre Avyo chuM. ||171 bhavadattanA nAnA bhAI bhavadevano jIva te tuM svargathI avIne ziva nAmano ahIM rAjaputra tarIke utpanna thayo. 172II he ziva ! A pramANe pUrvabhavamAM ApaNA baMne bhAIno sneha jIvanaparyata sudhI ekabIjAthI judo na paDe tevo hato. ll17all saudharma devalokamAM devapaNAmAM paNa ApaNA baMnenI prIti tevA prakAranI hatI ke je vANIno viSaya banI zake tema nathI. //174ll A bhavamAM zatrune mitra upara samAna dRSTivALo evo huM muni chuM ane tuM pUrvabhavanA abhyAsathI mArA upara snehavALo gRhastha che. {/17pI A pramANe sAMbhaLIne ziva vAraMvAra vicAravA lAgyo. (uhApoha karavA lAgyo.) tene jAtismaraNa thayuM. sAkSAtunI jema teNe joyuM. /17kA tyArabAda khuza thayelA zive sAdhu bhagavaMtane namIne A pramANe kahyuM ke he prabho ! Ape kaheluM sarva mane jAtismaraNathI jANavA maLyuM che. ll177ii tethI pahelAM paNa mane vrata ApIne svargane bhajanAra banAvyo hato, tema hamaNAM paNa he bhAI ! vratane ApavA dvArA mArA upara kRpA karo. ./178 vrata vagara ujvaLa evo dharma karI zakAto nathI. pakAya AraMbhavALo gRhastha jayaNAthI AgaLa zuM karI zake ? (chakAyanI rakSA na karI zake.) I17lA he prabho ! huM mAtA-pitAne pUchIne jaladIthI vrata levA AvuM chuM. tyAre munie paNa kahyuM ke he kalyANakArI ! pramAda karato nahi. ll18ll * uThIne zive mAtA-pitA pAse jaIne A pramANe kahyuM. Aje meM sAgara muni pAsethI dharmadezanA sAMbhaLI che. 181// asthiratAvALA saMsAranI asAratAne jANIne he pitAjI ! satata bhramaNa karatAM zramathI saMsAra upara huM kheda pAmyo chuM (kaMTALAvALo chuM). I18rI tethI mAtAjI pitAjI ! mane vrata levA mATenI hamaNAM anumati Apo. jethI bhavarUpI samudrathI pAra pAmIne mukti tarapha prayANa karanAro huM banuM. 183tyAre mAtA pitAe kahyuM ke he putra ! tane vratanI anumati ApavA mATe amArI jillA (jIbha) samartha nathI. temaja tAro viraha sahana karavA ame baMne samartha nathI. /184. tethI ame baMne jIvIe chIe tyAM sudhI ahIM ja
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 samyaktva prakaraNa rahIne rAjyane karIne pAchaLathI dIkSA svIkArIne mokSane meLavaje. 18pA tethI temanA Agrahane mAnIne maunapUrvaka pratimA jevo aDaga, sAvadya karmathI virAma pAmelo ziva yatinA jevo rahyo. 18DA mAtA-pitA bolAvavA chatAM paNa javAba na ApatAM teNe kaMI paNa khAdhuM nahi. madonmatta thayelA hAthInI jema phakta mastaka halAvato hato. 187ii. AthI rAjAe teno mitra, zreSTha zrAvaka, zreSThIputra daDhadharma hato, tene bolAvIne kahyuM. l/188ii aho vatsa ! tAro mitra che tene vratanI anumati ame ApI nathI. tethI mauna karIne bhojana paNa te karato nathI ane abhimAnathI te rahyo che. /189ii tethI Aje koI paNa rIte bodha pamADIne tuM bhojana karAva. kema ke kumAra bhojana karaze, pachI ja ame paNa bhojana karaze anyathA nahi ja. I/19oll daDhadharma paNa rAjAnI AjJAno svIkAra karIne ziva pAse gayo. nisAhi ema traNa vakhata bolIne tenA gharamAM praveza karyo. 191II IriyAvahi paDikkamIne dvAdazAvarta vaMdanane karIne bhUmi pramArjIne anujJA Apo. e pramANe rahyA. 192aa tyAre zivakumAre kahyuM ke he mitra ! sAdhune ucita evo vinaya tuM mane kema kare che ? 193 daDhadharme kahyuM che kalyANakArI! tuM bhAvasAdhu che. tethI sAdhunI samAnatAne bhajato hovAthI tAro vinaya zuM yukta nathI ? ||194ll bhavaniHspRha evA Apane mAre pUchavuM che kehe kumAra ! zuM Ape AhArano tyAga karyo che ? I/195ll kumAre kahyuM ke mane vrata levA mATenI anumati mAtA-pitA ApatA nathI. tethI meM AhArano tyAga karyo che. //19kA jema mArA vaDe zithila karAyelA snehavALA, kaMTALelA ane mArAmAM Adara vinAnA thaIne teo vratane svIkAranI anumati Ape. 197ii teNe paNa kahyuM ke he kumAra , ! jo tuM vratano artha che to AhArano tyAga na kara. zarIranuM mULa AhAra che. 198 zarIra haze to dharma thaze ane mokSanuM mULa dharma che. vaLI munio paNa niravadya AhAra grahaNa kare ja che. 199o teNe kaheluM yukta mAnIne vivekavALA zive kahyuM ! tArI vANIthI huM khAIza, paNa he bho ! sAMbhaLa. //ra00ll he mitra ! gharavAsamAM rahelo paNa huM sAdhunI jema rahIza. tethI sacitta ke sacitta saMbaMdhI vastu dUra raho. l/201 mULathI ja sarva vigaIo, sarva jAtinA phaLo ane apakva ke duSpakava evA saghaLA zAkAdine paNa temaja raMgelA lAla vagere vastra paheravA, vAhana, snAna, vilepana, tAMbUla, puSpazRMgAra, palaMga vagere strIno saMgama evA icchita paNa sarva bhogopabhoganI sAmagrIno meM aniSTanI jema karmanI nirjarAnA kAraNabhUta tyAga karyo che. ll203-204ll eka mAtra anna ane pANI A be ja dravyo mAre bhojya (khAvA lAyaka) che. temAM paNa huM chaThThanA pAraNe vidhipUrvaka AyaMbila karIza. ll20pI A pramANenI vyavasthA te ja kSaNe daDhadharmIe rAjAne kahI. rAjA paNa khuza thayA ane khAdhuM. pachI te pAcho pharyo. l/201ii tyArabAda ziSya jema AcAryane tema dRDhadharma zivane haMmezAM pAraNAmAM niravagha lAvIne vaparAvato hato. l20thI A pramANe tapane karatA zivane aneka patnIoe bhogopabhoganI atyaMta prArthanA karI, paNa te calAyamAna na thayA. l/208 A rIte samyagu rIte pAlana karatA zivane bAra varSa mAtApitA pAse ja thayA. paraMtu guru pAse javA mATe samartha na banI zakyA. ll209o A pramANe brahmacArI gRhastha paNa ArAdhanA karIne brahmaloka nAmanA devalokamAM vidyummAlI nAme deva thayA. ll10ll tyAMthI AvIne ahIM ja rAjagRha nagarImAM jaMbU thaIne sudharmAsvAmInA ziSya banIne abhUta evI kevalalakSmIne prApta karIne anaMta sukhamaya evA nirvANapadamAM AnaMda kare che. |211. A pramANe bhogapabhoga vata upara zivakumAranI kathA samApta. ll
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ samRddha datta ane zrIpati 135 have anarthadaMDa viramaNa vrata upara kathA. samRddhadatta ane zrIpati ahIM anvartha nAmavALI dakSiNa mathurA nAmanI nagarI hatI. temAM rahelA loko dizAnA yogathI dakSiNavAsI kahevAyA. //te nagarImAM lakSmIrUpI velaDInA maMDaparUpa azokadatta nAme zreSThI hato. uttara dizAno jema kubera tema A vaNika putra zobhato hato. rAI have eka vakhata uttara mathurAmAM rahenAro samRddhidatta nAmano zreSThI samRddhinI vRddhine mATe tyAM Avyo. 3/ azokadattane tenI sAthe gADha mitratA thaI eka AtmAnI jema cittanuM ekapaNuM thayuM. jo eka yogathI nirdeza karAyelA be kAryanI jema sarva ThekANe pravRtti hoya ke nivRtti te baMne sAthe ja rahetA. //pA tevA prakAranI mitratA TakI rahe te mATe te baMnee ekano putra ane bIjAnI putrInI sAthe vivAha karavo. AvI pratijJA karI. /IkA samRddhidatta zreSThIe atyaMta dhana meLavyuM. tyArabAda potAnA mitrane pUchIne potAnA sthAne gayo. teNI paraspara samAcAra maLe te mATe thoDA thoDA divase patra vyavahAra ke mANaso mokalavA vagere baMne karatA hatA. llo eka vakhata dakSiNa mathurAvAsI azokadara zreSThIne uttama lakSaNavALo eka putra janmyo. ll azokadare garIbathI AraMbhIne rAjA sudhI AnaMdane ApanAra evI saMpatti vAparIne putra janma mahotsava karyo. 10lii te vakhate sarva loko bolatA hatA ke A lakSmIno pati che. tethI zreSThIe paNa tenuM zrIpati evuM nAma rAkhyuM. ll11II. tyAre ja snehanA sarva koza samAna mitrane vadhAmaNI ApavA uttara mathurAmAM eka mANasa mokalyo. /12 jema vasaMta RtunI moTI vRddhi vaDe jaldIthI kAmadeva AnaMdita thAya tema mitranA utsavanA samAcArathI alaMkRta thayela kAnavALo te paNa khuza thayo. /13ll have teNe vicAryuM ke bhAgyayogathI jo mane putrI thAya to ame baMnee svIkArela nakkI karela pUrNa thAya. I14o eka samaye divya rUpasaMpanna evI putrI tene thaI. teno janma mahotsava jANe ke putrano janma mahotsava na hoya, tevo zreSThIe karyo. 1pI ane buddhizALI evA te zreSThIe dakSiNa mathurAvAsI potAnA mitrane putrInA janmanI vadhAmaNI mokalI. /1lA te sAMbhaLIne te paNa khuza thayo ane manamAM vicAryuM ke lAMbA kALathI sevelo putra-putrInA vivAhano saMbaMdha have siddha thaze. //17ii paraspara potAnA saMtAnanA vivAhanA AraMbha-samAraMbhanI goThavaNInA cittavALA te baMnenA pAMcacha varSo pasAra thayA. 18 cAlu varSamAM ja vivAha ApaNe karazuM, e pramANe te baMne vaDe nirNaya karAyo ane tyAre baMnee paNa badhI taiyArI karI. 19ii ekAeka azokadatta zreSThIne tyAre atyaMta bhayaMkara jANe ke koI paNa kALano dUta hoya tevo tAva Avyo. 20 suprasiddha evA vaidyonA samUho vaDe ilAja karAvAyo. jema jema ilAja thato gayo tema tema te vara pralayakALanA agninI jema vadhavA lAgyo. ra1. tethI gharamAM rahelI samasta sArabhUta vastuo putrane teNe kahI dIdhI. sArA evA dharmakRtyone karIne te svargagAmI banyA. ||rathI temanuM urdhvadehika kArya bAda thoDo zoka dUra thaye chate anukrame tenA pade svajano ane nagaranA lokoe tenA putrane sthApyo. 23ll keTalAka divaso pasAra thaye chate lAbhAMtarAyanA udayathI sukAyelA eraMDa phalanI jema vahANo samudramAM DUbI gayA. ll24ll dUra je kariyANAo sthalamArge mokalelA hatA, te sarva kariyANAo coroe mAlika vagaranAnI jema grahaNa karyA. //rA potAnA gotrajonI jema pahelA niyukta karelA vaNika putroe keTaluMka dhana vaheMcIne laI lIdhuM. kharekhara karmano vipAka kevo che ? riko keTaluMka dhana koSThAgAramAM hatuM, te agnithI baLI gayuM. tyAre samasta mitra varga temaja svajana varga dUra jatAM rahyA (chUTA paDI gayA). ll27ll
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 samyaktva prakaraNa eka vakhata suvarNamaya snAnapITha upara te snAna karavA mATe beTho. pUrvanI jema aMgane mardana uddhRrtanAdi vagere karyuM. / / 28 / / tyArabAda jAtyaMta evA sukhaDa, kesara, kasturIthI mizrita evA pANIothI dehanA sukhanA mATe AgaLa suvarNanI kuMDIo mUkI temAMthI kalAkuzaLa evA mANasoe suvarNamaya kalazonA samUhathI pANI bharI bharIne rAjAnI jema tene snAna karAvyuM. 29-30 / / kaLazo jeTalAmAM mUkyA tevA ja te pakSInI jema uDyA. snAna karIne ubho thatAM ja te snAnapITha ane suvarNanI kuMDI paNa tenI pAchaLa uDI gaI. II31 // have devane namaskA2 ka2vA mATe mULa o2DAmAM te gayo. cAre bAjuthI samasta dhana vagaranuM ghara khAlI khAlI teNe joyuM. II32 / / suvarNa ane ratnamaya thALI kacoLAmAM manane priya evA divya ane vividha prakAranA AhArane khAto hato. te sarve paNa khAlI thaI gayA. ekAeka kacoLAdi sarvasvanuM jANe ke apaharaNa na thayuM hoya tema cAlyA gayA. / / 34 / / khAI lIdhA bAda thALIne cAlatI joIne zrIpatie hAthathI thALI pakaDI rAkhIne tuM na jA, tuM na jA, e pramANe bolavA chatAM paNa te paNa cAlI gaI. tenA hAthamAM eka thALIno TukaDo rahI gayo. becena manavALA paNa jatA evA koIne koInA paNa vaDe zuM pakaDI rAkhavA mATe samartha thaI zake ? / / 35-36 have teNe vicAryuM ke A badhuM to gayuM, paNa nidhAno che ke nathI ? te paNa zuM kyAMya paNa cAlyA gayA che ? / / 37 / / nidhAnone khodI khodIne jotAM kyAMka viMchIo kyAMka garvathI phUMphADA mAratA sarpone kyAMka phakta aMgArA ja joyA. II38 // tyArapachI nirbhAgI=bhAgya vinAnI potAnI jAtane mAnato te manamAM vicAravA lAgyo ke A bhAgyazALI kuLamAM huM kevI rIte Avyo ? // 3 // pUrNimAno caMdra ugatAM samudra vRddhine pAme che, tema koIka utpanna thatAM ja samasta pRthvItalane khuza kare. vAMsanA jhADane phaLa Ave te jema vAMsane nAza ka2nA2 thAya tema mArA vaDe potAnA kuLarUpI vaMza nAza karAyo. sarva paNa A pitAnI lakSmI pitAne ja kharekhara anusarI. II41|| A pramANe vicAratA tene koIke AvIne e pramANe kahyuM. tArA pitAe mArI pAsethI daza hajAra sikkA lIdhelA. tethI hAlamAM te tuM (mane) Apa. // 42 // te vacana sAMbhaLIne zrIpatie vicAryuM ke mArA pitAe sarvane ApyuM che, kyAreya vaLI koInI pAsethI lIdhuM nathI (arthAt deNuM nathI.) II43 // mArA duSkarmanA vipAkanuM A pragaTa phaLa che. te jANIne sArI rIte vimarza karanArA zrIpatie tene kahyuM. 44 // he bho ! hamaNAM atre kozAdhikArI nathI. tethI tuM kAle savAre Avaje jema sarva copaDA joIne ApIza. I[45]l have mAtAne teNe kahyuM ke he mAtA ! huM kyAMka dezAMta2mAM jauM. kema ke ahIM rahetAM jIvavAne mATe prajA pAsethI kiMcit paNa sukha huM meLavI zakIza nahi. II46 // tuM ahIM ja rahe, tuM strI che, tethI koI paNa kiMcit paNa kaheze nahi. A pramANe mAtAne bodha pamADIne uMcA mukhane laIne te gayo. II47 // jatAM teNe vicAryuM ke lakSmIthI huM tyAga karAyelo chuM. tethI huM vyavasAya (dhaMdho) kevI rIte karIza ? kharekhara kasuMbAmAM ja raMga yogya che. II48 // kyAMka parvata parathI paDIne huM duHkhamukta thAuM. A pramANe vicAratA AgaLa vanamAM pratimAmAM rahelA munine joyA. II49 // teNe munine vaMdana karyA. munie paNa kAussagga pA2Ine tene kahyuM ke he bho ! haM ho ! zuM AtmahatyA vaDe tuM duHkhamukta thavA icche che ? / / 5 / / duHkhamuktino A upAya nathI, paraMtu nirmaLa tapo vaDe duHkhamukta thavAya. tenA mATe he zubhAzaya ! tuM parivrajyA laIne tapone kara. // 51 // tenI ja pAse zrIpatie vratane grahaNa karyuM. tyAga karAyelA rAgavALo paNa kautukathI thALInA TukaDAno tyAga na karAyo. (enI pAse ja rAkhyo.) 52 // temanI pAsethI zrutane bhaNIne tenA arthane sAMbhaLIne samasta sAmAcArIne jANIne buddhirUpI dhanavALo te gItArtha banyo. kramapUrvaka ekAkI vihAranI carcA vaDe
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ samRddha datta ane zrIpati 137 vicaratA te muni uttara mathurA nAmanI nagarImAM gayA. pa3-54 samAdhivALA te muni bhikSAkALa prApta thatAM bhikSA mATe samRddhidatta zreSThInA ghare gayA. papA te te suvarNa ratnathI banAvelA snAnanA upakaraNo vaDe potAnI jema tyAre te zreSThIe snAna karyuM. yugatA yauvanavALI dedIpyamAna zRMgAra sAravALI ane moranA pIMchAvALA paMkhAthI putrI vAraMvAra tene vIMjhatI hatI. suvarNanA kacoLA pramukhathI parivarelo khaMDita thALImAM bhojana karatA zreSThIne te munipuMgave joyA. ll19-57-58 meLavelI bhikSAvALA paNa muni te te potAnI samagra vastune oLakhIne vikasvara netravALA ane kautukathI jotA tyAM ja ubhA rahyA. //palA te zreSThIe tyAre A rIte jotAM aNagArane kahyuM ke he bhagavan! A bALAne tame kema A rIte juvo cho ? IkaolI vaLI zuM kaMIka bIjA AhAra-pANInI icchA rAkho cho ke athavA to bIjuM kAMI paNa tamAruM prayojana hoya to te kaho ? I61munie kahyuM ke brahmacarya vratano meM svIkAra karyo hovAthI tRNa samAna strIne gaNato A bAlikAne huM rAgathI joto nathI. IIkarI mAdhukarI vRttithI yukta evA mane bIjA AhAra-pANInI paNa spRhA nathI. niHsaMgavALA mane bIjuM kAMI prayojana paNa nathI. IkaalI paraMtu he bho ! A tArI pAse je vastuo che te kyAMthI ane kyAre utpanna thaI ? atyaMta Azcarya caryA karanAra te tane pUchavAne mATe huM ahIM ubho chuM. IIkaII he muni ! A sarve paNa saMpattio kuLa paraMparAthI mArI pAse AvelI che. to munie kahyuM ke to tuM zA mATe khaMDita thALImAM bhojana kare che? IkapA zreSThIe kahyuM ke he muni ! sonIoe A khaMDita thALIne suvarNanA TukaDA sAthe joDavA mATe ghaNA ghaNA prayatno karyA, paNa kyAre paNa joDAyo ja nathI. kaDA tyArabAda munie keDa para rAkhelo thALIno TukaDo kADhyo ane thALI para mUkavA mAtrathI jaladIthI coMTI gayo. ll17ii. tyArabAda samRddhinuM tevA prakAranuM mAhAsya jANIne icchA vagaranA nirIhAtmA zreSTha muni tenA gharamAMthI nIkaLyA. ll18ii thALImAM TukaDo barAbara lAgelo joIne camatkAra pAmelA zreSThIe nIkaLatA evA munine AdarapUrvaka ubhA raho, ubhA raho, ema bolavA lAgyo. AvA ubhA thaIne sAmA AvIne bhaktipUrNa hRdayathI vaMdana karyuM. temaja thALInA TukaDAno vRttAMta saMbhramapUrvaka pUchyo. 170/ munie kahyuM che kalyANakArI ! samagra A vaibhava tArI pAse kevI rIte kuLa paraMparAthI Avelo che ? te huM jANato nathI. II71lajjApUrvaka zreSThIe kahyuM he muni ! mane kSamA Apo. mArAthI khoTuM bolAyuM che. paraMtu A lakSmI thoDA ja divasathI mArI AgaLa AvI che. ll72ll eka vakhata snAna karavAnI icchAvALA mArI pAse snAnanA upakaraNo vagere AkAza mArgethI jaladIthI AvyA. ll73ll deva (bhAgya)nA prabhAvathI A samagra abhUta vaibhava kyAMthI mArI pAse Avyo te huM jANato nathI. ghaNuM kahevA vaDe zuM? II74 he muni ! tame kyAMthI AvyA cho ? tamAruM nAma zuM che ? konA putra cho ? ane A thALIno khaMDa tame kevI rIte meLavyo che ? te kaho. II7pI tyAre munie paNa tenA gharamAM AvyA tyAM sudhIno samagra potAno vRttAMta jevo hato tevo tenI AgaLa kahyo. I76aaaa te sAMbhaLIne romAMcita thayelA zreSThIe jaladIthI kahyuM. he bho! to to tame mArA jamAI cho. bhAgyayogathI ja hamaNAM tame jovAyA cho. II77 he vatsa ! huM samRddhidatta nAmano zreSThI tamAro sasaro chuM. A prakAre kahIne AnaMdanA azruothI tene bheTI paDyo. II78 temane snehapUrvaka gharanI aMdara laI jaIne kahyuM ke he vatsa ! A tamArI sAsu che ane A tamAro sALo che. ll79o ane A janmyA mAtrathI ja kalpanA karAyelI tamArI patnI che. ATalA divasa tamArA mATe ja meM ene kumArIpaNAthI rAkhI che. II80nA ane A sarva AjJAMkita evo tamAro parivAra che.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 samyaktva prakaraNa temaja sanmukha mukhavALI evI A sarva saMpatti tamArI ja che. ll81ii tethI atre rahIne surendranI jema icchA mujaba vividha prakAranA bhogone bhogavo. bhukta bhogI thayA bAda pAchalI vayamAM tame vratane grahaNa karajo. ll8rI viSayo pratye virAgavALA munie temane bodha pamADavA mATe amRtathI madhura vANIthI kahyuM. ll8all A kAmabhogo zalya samAna, viSa samAna, AzIviSa sarpa jevA che. kAmabhogonI prArthanA (yAcanA) karanArane te durgatimAM laI janAra che. l84ll AthI bhavabhramaNanA hetu sarakhA zatru jevA kAmabhogomAM rati karavI yogya nathI. II8pI. A pramANe dharmadezanAne karatA saMvigna cittavALA sAdhune avadhi jJAnAvaraNIyano kSaya thavAthI avadhijJAna utpanna thayuM. liTalA tyAre te ja avadhijJAnathI potAnA ane zreSThInA pUrvabhavone jANIne dharmaadharmanuM phaLa sAkSAt batAvavAne mATe sAdhue upadeza Apyo. ll8thI A ja pRthvItala upara zrIpura nAmanA nagaramAM padmAkara ane guNAkara nAmanA be mitro hatA. ll88ii prakRti saraLa (bhadraka), dAnanA svabhAvavALA, svajana para vAtsalyavALA sAkSAt nyAyamUrti ane vizvane AnaMdane ApanArA te baMne hatA. ll8thI eka vakhata te baMne gurunI pAse AvyA ane dharmadezanA sAMbhaLIne tyAre potAnA karma vivara thavAthI (haLukarmI banavAthI) baMne pratibodha pAmyA. ll9olii samyaktva sahita bAra vratone grahaNa karyA. potAnA janmane saphaLa mAnatA lAMbA kALa sudhI vratanuM pAlana karyuM. l91ii ekavAra koIe paNa koIne e pramANe zikhAmaNa ApI ke tArA vaDe atya na karavuM joIe. kAraNa ke e sarva rIte potAne hAni karanAra thAya. ll92aa guNAkara te sAMbhaLIne kaMI paNa karmanA bhArepaNAthI uzruMkhala evo mukharapaNAthI vacana bolyo. 97ll akRtya karanAranuM acAnaka jotA chatAM paNa zuM saghaLuM uDIne kyAreya paNa kyAMya jAya che ? I94o te vacana sAMbhaLIne tyAre aneka lokoe te vAta svIkArI. kema ke prAyaH karIne pANInI jema prANio paNa nIce (durgatimAM) janArA hoya che. 9pI padmAkare tene kahyuM ke he mitra ! anarthadaMDa nAmanA vratanA aticArane karanAruM vacana bolavuM te tane yogya nathI ane vaLI. hako vidyAdharapaNuM, rAjApaNuM, zatru nAza vagere paNa muhUrtamAtramAM thAya. AthI AvA prakAranA apadhyAna (durgAna)thI pAchA pharo. 97ii he ho ! baLadone damana karo, ghoDAone napuMsaka karo, khetI karo. adAkSiNa-paNAnA sthAnarUpa AvA prakAranA pApano upadeza yogya nathI. II98 dAkSiNyatA vinA kiMcit paNa koIne haLa, agni, yaMtra, zastra, muzaLa, ukhaLa vagere Apa nahi. l99o kutUhalathI gIta-vAjiMtra, nATaka vagerene jovA, kAmazAstrano zrama, jugAra, madirApAna vageremAM rati (AnaMda) jIvone laDAvavA, hIMDoLA hIMcavA, ramato ramavI, verInA putronI sAthe vairanI vasulAta karavI. bhaktakathA, strIkathA, dezakathA ne rAja kathA, divasanA sUvuM, roga ke musApharInA thAka vinA rAtrimAM paNa vadhu nidrA levI, AvA prakAranA sarva pramAdAcaraNano buddhizALIe tyAga karavo joIe. 100-101-102 he mitra ! A pramANe anarthadaMDa viramaNa vratanuM pAlana kara, tema tene kahyuM. pote paNa svayaM vratane pALyuM. //103ll kALanA kramapUrvaka AyuSyano kSaya thaye chate te baMne deva thayA. tyAMthI AvIne padmAkarano AtmA tuM ahIM thayo. ll104aa ane guNAkarano AtmA te huM zrIpati nAmano thayo ane te huM ke je anarthadaMDa vatanI virAdhanAnI AlocanA karI nahi. tethI AvA prakAranuM phaLa mane maLyuM. I/10pA he bho ! teM tAranAra evA guNavratanI virAdhanA nahotI karI. tethI ja tArA gharamAM AkAza mArge lakSmI AvI. /10lA te sAMbhaLIne bodha pAmyo ane jAtismaraNano lAbha thayo ane samRddhidatta zreSThIe temanI ja pAse vratane grahaNa karyuM. |10| tyAre tevA prakAranA dharmanA mahimAne sAMbhaLIne zreSThInI putrI paNa patinA mArgane anusaranArI
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAgacaMdra kathA 139 thaI. 1085 anarthadaMDa guNavratanI ArAdhanA ane virAdhanAnuM phaLa sAMbhaLIne bhavya jIvoe tevA prakA2nA ArAdhanAnA kAryamAM prayatna karavo joIe. I109 || anarthadaMDa viramaNa vrata upara samRddhadatta ane zrIpatinI kathA samApta. III have sAmAyika vrata uparanI kathA kahe che. sAgaracaMdra kathA jaMbudrIpanA bharatakSetramAM nItimAna zreSTha maMtrI jevo, temaja haMmezAM samudrathI alaMkRta evo saurASTra nAmano deza che. II1 // temAM meruparvatanI bahena jevI suvarNamayI moTI dhArAvatI nAmanI nagarI hatI. 2/ temAM navA parAkramavALo, navamo vAsudeva, yaduvaMzano ziromaNi kRSNa nAmano rAjA hato. III kRSNane mahAbaLavAna baladeva nAmano moTo bhAI hato. tene nayane jANanAra vinayavaMta niSadha nAmano putra hato. I // 4 // tene paNa sAgarane jema caMdramA vikasvara banAve, jagatane vikasita karanAra evo sAgaracaMdra nAmano putra hato. IIII sarva kaLAo teNe zIkhI lIdhelI. anukrame te yauvanane pAmyo. adbhUta rUpane joIne devatAonA rUpanA mada tyAre utarI gayA. IIGa cakravAka pakSIone jema sUrya, cakora pakSIone jema caMdra tema te zAMbAdikumArone atyaMta vallabha hato. III tyAM madonmatta hAthI vagere caturaMgI senAvALo, jagatane jItanA2, dhanasena nAmano mAMDalika rAjA hato. II8 kamaLa jevA lAla hAtha-pagavALI, kamaLa samAna mukhavALI, tenI jema komaLa kamaLanI jANe nAnI bahena hoya tevI kamalAmelA nAmanI putrI tene hatI. IIII teNIe yauvana prApta karyuM. ugrasena rAjAnA putra nabhasenakumArane pitA vaDe teNI apAI. 10nA - ane tyAre tenA gharamAM moTA chatra, mALA, kamaMDalu Asana hAthamAM che evA nAradajI AvyA. // 11 // cakravartInI lakSmInI prApti thaye chate jema garva thAya tema tyAre te suMdara rUpavALI kamalAmelAnI prAptithI gALelA dArUnI jema garviSTha thayelA evA nabhasenakumAre satkAra ane sanmAnanI rUcIne AdhIna evA nAradano satkAra na karyo. ||12|| tethI nArada RSi gusse thayA. tenA gharamAMthI uDIne sIdhA AkAzamArge sAgaracaMdranA gharamAM gayA. // 13 // te ubho thayo, praNAma karyA. ardha Asana paNa ApyuM. A rIte bhaktithI satkA2 ka2Ine svastha evA sAgare vAtsalyapUrvaka nAradane pUchyuM. // 14 // he bhagavan ! paribhramaNa karatAM Ape vizvamAM kaMI paNa adbhuta zuM joyuM che ? RSie kahyuM ke hA ! jovAyuM che. sAgare kahyuM (te) zuM ? // 15 // have nArada RSie kahyuM ke he kumAra ! dhanasena rAjAnI putrI kamalAmelA nAmanI ahIM che. ||16 za2dapUrNimAnA caMdramA jevA mukhavALI, paravALA jevA hoThavALI, samudranI veLA jevI teNI zobhe che. / / 17 / teNI manoha2 zRMgA22sanA kaTAkSonA vikSepavALI, atyaMta uchaLatA mAchalInA samUhavALI jANe kAmanI krIDA rUpa vAvaDI na hoya evI zobhe che. II18 / / bhAgyazALI samRddha evA caraNo vaDe sthaLamAM ugelI kamalinI jevI ane svAbhAvika lAla evA hAtharUpI pallavo vaDe jeNI hAlatI-cAlatI kalpavRkSanI velaDI jevI jaNAya che. / / 19 / / te sAMbhaLIne kAmarUpI saLIthI zalyavALA sAgare kahyuM. zuM teNI kanyA che ? munie kahyuM ugrasenanA putra (nabhaHsena) ne teNI apAyelI che. Il20ll sAgare kahyuM ke to teNInI sAtheno yoga mane kevI rIte thaze ? huM zuM jANuM ? ema kahIne nArada AkAza mArge gayA. // 21 // tyAMthI kamalAmelAnA gharamAM gayA. teNIe tene satkAra karIne aMjalI joDIne pUchyuM ke zuM tame kaMI paNa Azcarya joyuM che ? // 22 // nA2de saMbhrama pAmelAnI jema AdarathI kahyuM ke strI ! meM A ja nagarImAM be Azcarya joyA che. sArA rUpamAM ziromaNi atyaMta svarUpavALA eka sAgaracaMdra ane bIjo kurUpamAM ziromaNi nabhaHsena. II23-24 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 samyakatva prakaraNa have muninI vANIthI teNI sAgaracaMdra upara rAgavALI thaI ane bIjA upara virAgI. je kAraNathI kAnanuM jhera te mahAjhera che arthAt kAnamAM saMbhaLAyeluM vacana parasparanA saMbaMdhamAM vairabhAva utpanna karatuM hoI mahAviSanI upamA ApI che. /rapI tatkAla AMkho bIDIne rotI teNI bolI ke he bhagavan! huM durbhAgI chuM. mAruM jIvita paNa niSphaLa che. riphAvairI evA pitAe te nabhasena sAthe mAruM nakkI karyuM che. te mane gamatuM nathI. tethI mRtyu sanmukha Ave to sAruM. //ra7I vaLI huM to guNavAna evA sAgara para anurAgI chuM. jethI A mane yukta nathI. nirbhAgyavAnonuM vAMchita kyAMthI siddha thAya ? 28] mUDha evuM mana jema rogIne durlabha evI vastune Icche che arthAt apathyanI IcchA kare che, tema AkAzamAM rahelA caMdrane pakaDavA mATe hAthane pahoLA kare che arthAt phelAve che. rahA nArade kahyuM tuM dhIrajavALI thA, viSAda na kara. te sAgaracaMdra paNa tArA viSe atyaMta rAgavALo che. 3. tethI mAro yoga kevI rIte thaze, ema ciMtA na kara. bhAgya anukULa thatAM durghaTa vastu paNa ghaTI zake che. [31]. A pramANe kamalAmelAne kahIne nArada sAgaracaMdra pAse AvyA ane kahyuM ke teNI tArA viSe ja atyaMta rAgI che. ll3rA teNInA samAcAra sAMbhaLatAM ja te pUrva karatAM vizeSa anurAgI thayo. teNI mArA viSe ja anurAgI che. A vANI sAMbhaLIne tenA ja raTaNavALo thayo. ll37ll aMtaramAM teNInuM dhyAna dhare che. jillA vaDe teNInuM ja raTaNa kare che. citramAM paNa teNI AlekhAya che. baMne AMkhothI teNIne ja juve che. ll34ll huM vidyAdhara ke pAMkhavALo jo hota to UDIne teNIne ja jouM. AvA vividha prakAranA taraMgone teNe karyA. ||3|| mukhamAMthI nIkaLelA lAMbA uSNa nizvAsothI te kharekhara haNAyo. tenI pAse rahenArA mitro zyAma mukhavALA thayA. tene kaMIka tevo tApa thayo che. jemAM khobo bhareluM pANI tenA aMga upara naMkhAyeluM "chaNa' e pramANe kSaNavAramAM sUkAI jAya che. li36-37ii pANImAM bhIMjavelA paMkhAno pavana, caMdananuM vilepana, cAMdanInA zItala kiraNo ane keLanA pAMdaDAthI naMkhAyelo pavana virahAnalathI utpanna thayelA tenA dehadAhane zamAvI zakyo nahi. 38 gIta AdimAM te rAgI thato nathI. ramatamAM pravRtta thato nathI. zarIra satkAra paNa karato nathI ane AhAra paNa karato nathI. 39aaaaN mUrchAthI bIDAyelI AMkhavALo vAraMvAra bhUmi para paDato te te zItopacAra vaDe kaMIka cetanA meLave che. Ivolii he priye ! maherabAnI kara. darzana Apa. mArA upara kema kopa kare che ? mArA pApanI kSamA kara. A pramANe asaMbaddha bolavA lAgyo. 41II hitane ucita evA koI paNa kAryane te jANato nathI. sarvathA haNAyelA citta ra thayo. (zUnya) 4rA. tevA prakAranA tene joIne sarva mitroe vicAryuM ke kAmadevanI navamI dazA hamaNAM tene prApta thaI che. Al43ii jo dazamI dazA prApta thaze to A marI jaze. A pramANenI ciMtAmagna evA te sarvane adhRti thaI. I44o eTalAmAM sAme AvelA zAMba pAchaLa jaIne sAgaranI baMne AMkhone krIDA vaDe hAthathI DhAMkI dIdhI. I4pI he kamalAmelA ! mArI baMne AMkhone choDa. Aje tArA mukharUpI caMdranA darzanathI huM tRptine meLavuM. //46o A pramANe bolatAM sAgarane hasatAM zAMbe kahyuM ke he bho ! huM kamalAmelA nathI, paraMtu tene meLavI ApanAra chuM. 47ii have sAgare zAMbane tUrta kahyuM he kAkA ! kamalAmelAne meLavI ApavAthI tuM mArA RNathI mukta thaIza. //48 he kAkA ! kharekhara ApanA vaDe potAnI vANIthI ja A svIkAryuM che te jo nahiM karo to ahIM sajjana puruSomAM paMktine kevI rIte pAmazo ? I49 zAMbe paNa vicAryuM ke kharekhara majAkamAM ekadama jaladIthI duSkara evI pratijJA meM svIkArI che. tethI teno nirvAha kema karIza ? ema huM zaMkita chuM.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAgaracaMdra kathA 141 //5oll athavA to A zaMkA vaDe saryuM. meM ja svIkAryuM che to duSkara ke sukara vastu paNa nirvAha karavA yogya ja che. //pa1// A pramANe vicArIne zAMbe guptacaro pAse udyAnathI laIne kamalAmelAnA ghara sudhInI suraMga khodAvI. //parA te suraMganA rahasyane nAradane kahyuM ane teNe paNa mRgalocanAne kahyo. zAMbe pradyumna pAse rahelI prajJapti vidyAne grahaNa karI. //pa3ll zAMba vagere sarvee vidyAdharanA rUpo karyA. nabhasenanA vivAhanA divase kanyAnuM haraNa karIne suraMga vaDe lAvyA. pa4ll sAgaracaMdranI sAthe tyAM udyAnamAM teNIno vivAha karyo. icchita siddha thavAthI khuza thayelA sarve ramavA mATeno AraMbha karyo. papA kamalAmelAne gharamAM na jotAM te loko AkuLa vyAkuLa thayA. zodha karatAM tyAM udyAnamAM koIe paNa teNIne joI. paDo zAMba vagere kumArone vidyAdharanA rUpamAM joIne vicAryuM ke kharekhara A vidyAdharoe ja AnuM haraNa karyuM lAge che. pachI sarva samUha sAthe dhanasena, ugrasena vagere AvIne teonI sAthe yuddha karavA lAgyA. kSaNavAramAM ja zAMba vageree teone jItI lIdhA. pa8 te jANIne vAsudeva, senAnI sAthe kanyAnA haraNa karanArA vidyAdharone huM haNI nAMkhIza. A pramANe bolatA bahAra nIkaLyA. po zAMbe potAnuM rUpa batAvIne caraNakamalamAM lAgIne tenA vivAhanI kathA je rIte banI hatI, te sarve vRttAMta vAsudevane kahyo. IIkaolI tyAra pachI sAgarane te kanyA svayaM ApIne vAsudeve (harie) dhanasena ne ugrasena vagerene hAthathI pakaDIne bodha pamADyo. ll1il. khamAvelo paNa nabhasena pharI paNa upazAMta na thayo. kema ke priyAno parAbhava thaye chata koNa krodhAtura na thAya ? NIkarI have sAgaracaMdranuM vipriya karavAmAM asamartha te tenA chidrone jotAM kaSTapUrvaka divaso pasAra karato hato. VIkaall aDhAra hajAra sAdhuothI parivarelA zrI neminAtha bhagavAna tyAre tyAM samavasaryA. I64ll atyaMta AnaMdita sAgaracaMdra jaladIthI tyAM jaIne svAmIne praNAma karIne bhagavaMtanA zrImukhe dezanA sAMbhaLI. IIkapI. pahelAM lIdhelA samyakatva sahita zrAvakanA vratavALo paNa te, te dezanAnA zravaNathI atyaMta dharmakAryamAM udyata thayo. kalA tyArabAda caturdazInI rAtrimAM bahAra smazAnanI najadIka sAmAyika vratane karIne te kAussagnamAM rahyo. kazI bhAgyayogathI tene joIne nabhasene vicAryuM. ghaNA kALathI vairI evA Ane huM mArIne badalo vALuM. II68 tyArabAda sAgaracaMdranA mastaka para teNe kAMThalo mUkIne temAM baLatA cittAnA aMgArAo bharyA ane AtmAne pApo vaDe bharyo. Iko sAgaracaMdrane tyAre jIvitanA aMta karanArI vedanA thaI. to paNa te calAyamAna na thatAM uttama dharmadhyAnamAM lAgI gayA. ll78ll he jIva ! tuM kheda na kara. dInapaNAne to dUrathI ja tyajI de. pUrve AropaNa karelA pAparUpI vRkSanuM ja A phaLa che. AtmA ja svayaM karma kare che to tenuM phaLa AtmAe ja bhogavavAnuM rahyuM. tethI vivekIone bIjA upara roSa (DhaSa) karavo zuM yogya che? II71-7rI are jIva ! tArAthI pahelAM Ano apakAra karAyo che. tethI te sarve hamaNAM vyAja sahita vALe che. ll73ll adharmane haranArA teo hamaNAM to upakArI ja che ane te dveSane ucita nathI, paNa inAmane yogya che. 74ll A pramANe sAmAyikamAM ja eka cittavALo sadbhAvanAthI bIjA paNa karmanI jALane toDanArI buddhizALI suzrAvaka sAgaracaMdra marIne devalokamAM gayo. i7pI sAgaracaMdranI jema buddhizALI evA je koI paNa upasargamAM paNa sAmAyika-vratanI virAdhanA karatA nathI, evA vizuddha manavALA saddagRhastha paNa anukrame svarga temaja muktine prApta kare che. kA. || A pramANe sAmAyika vrata upara sAgaracaMdranI kathA samApta. llo.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva prakaraNa have dezAvagAsika vrata upara kathA. amaracaMdra kathA ahIM trIjo dvIpa puSkaravaradvIpa che. jenA ardhA bhAgamAM manuSya kSetra che. (manuSyo rahe che.) AvI maryAdA mAnuSottara parvatanA kAraNe che. / / 1 / / temAM haMmezAM cAre bAjuthI suSamAkALathI manohara mahAvideha nAmanuM kSetra loko vaDe jaNAya che. // 2 // temAM paNa pUrva mahAvidehamAM sAtathI adhika kaLAnA caMdranI jevI puSkalAvatI nAmanI vijaya ati puSkaLa zobhe che. IIII temAM annapAna, ratna, hIrA Adi puSkaLa pramANamAM che ane ratnAkarane paNa tiraskAra karanArI ratnAkara nAmanI nagarI hatI. II4 // tyAM rUpathI ane nAmathI surasuMdara nAmano rAjA hato. loko tene devano paNa deva kahetA hatA. pa|| tene joIne sAmAnya rAjAo paNa devano paNa deva (Indra) kahetA hatA. Aje paNa loko vaDe te nizcita kahevAyeluM che. IIGa|| vilAsanA eka sthAnabhUta evI vilAsavatI nAmanI tene rANI hatI. aMtaHpuramAM rahenArI teNI rAjAnA cittamAM haMmezAM rahI hatI. IIII 142 eka vakhata caMdra svapnathI sUcita atyaMta puNyazALI amaracaMdra nAmanA putraratnane mahAdevIe janma Apyo. / / 8 / / kaLAonA samudrane pAra pAmyo. badhI ja kaLAo teNe hastagata karI. bIjo jANe kAmadeva hoya tevA teNe anukrame yuvAvasthA prApta karI. III maMtrI putra kurucaMdra sAthe tene mitratA hatI. jANe ke baMnenuM citta eka ja hoya e pramANe zobhato kumAra tenI sAthe ramato hato. II10 potAnI kAmanI avasthAne citrapaTamAM AlekhIne (te rIte) batAvI-batAvIne ghaNI rAjakanyAo kumArane paraNI. (kumA2 vaDe paraNAI.) // 11 // rAjAe ApelA mahelamAM hAthI jema hAthaNInI sAthe tema teonI sAthe rAjakumAra 2mato hato. 512 // eka vakhata rAjakumAra potAnA vAsagRhamAM sUto hato. tyAre rAtrinA samaye teNe AvA prakArano raDavAno avAja sAMbhaLyo. ||13 // he nAtha ! doDo, doDo, zaraNa Apo, zaraNa Apo. gIdha vaDe mAMsanI jema A vidyAdhara mAruM haraNa kare che. 14 parAkramI evA rAjakumAre vicAryuM ke koI paNa haraNa thanA2I strIno A avAja che. I // 15 // kSatriya rAjAnA putra evA mane upekSA karavI yogya nathI. duHkhIne rakSaNa ApavuM te amAruM vrata che. (dharma che.) I16 // ekI sAthe vI2 ane karUNArasanI jema mahAparAkramI ane dayALu rAjaputra uThyo. I // 17 // mallagraMthi vaDe kezapAzane saMyamita karIne te ja kSaNe vI2valayane bAMdhIne zUravIra rAjakumAra hAtha vaDe khaDgane bhamAvato kesarI siMha jema potAnA pUMchaDAne pachADato guphAmAMthI bahAra nIkaLe tema vAsagRhamAMthI bahAra nIkaLyo. 17-18 tene joIne pharIthI teNIe kahyuM ke bho bho ! mAruM rakSaNa karo. du:khInuM rakSaNa karavuM te samAna bIjo dharma nathI. jema arjuna jevo bIjo koI bANAvaLI nathI. / / 20 / vidyAdhare kahyuM ke mArA puNyathI ja tAro pati marI gayo che. tethI he zreSTha mukhavALI strI ! A nirjana vanamAM tuM konI AgaLa pUtkAra karIza. II21 // nIce rahelA kumA2ne joIne madonmatta thayelA hasatA teNe teNIne pharIthI kahyuM ke he mRgalocanA ! A pRthvI paranA rAjA tAruM rakSaNa kevI 2Ite ka2ze ? // 22 // ane kumArane teNe kahyuM ke are ! tuM to haju dUdha pIto bALaka che. tethI tArA hAthamAM A khaga zobhatI nathI. tArA hAthamAM to seva ane khAjA zobhe ! // 23 // he bALaka ! yuddhamAM lADavA nathI ke rAMdhelA anna paNa nathI. phakta prahAro ja che. zuM tane prahAronI utkaMThA che ? / / 24 / vaLI A strI tArI mAtA nathI, patnI nathI athavA to tArI bahena paNa nathI. tethI phogaTa A strInA kAryamAM tuM kema mare che ? / / 25 // he bALaka ! akALe paNa tuM mAtAnI AzArUpI velaDIne kema chede che ? vaLI mane paNa bALa-hatyAnA pApamAM kema joDe che ? / / 26 / kumAre paNa
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ amara caMdra kathA 143 kahyuM ke he mUDha ! A parastrIne zA mATe teM haraNa karI ? he durmati ! phogaTa vidyAdharapaNAnA abhimAnathI tuM caMDALa che. ll27ii rAvaNa jevo vidyAdhara paNa paradArAnA apaharaNathI pRthvI paranA rAjA rAma vaDe zuM yamano atithi nathI karAyo ? (mRtyu nathI pAmyo.) Il28 tIkSNa evA duSTa vAkyorUpI zastra vaDe prahAra karato tuM zA mATe tuccha vidyAdharapaNAne ane potAnA durjanapaNAne pragaTa kare che ? I29o jo tuM vIra che to AgaLa thA. jethI te durvAkyothI ekaThAM karelA pApI evA tArI zuddhi, mArI talavAranI dhArarUpI tIrthamAM karuM. 30ml. A mRgalocanA bhale mArI nathI, paraMtu rAjAone mATe A sarva jagata potAnA kuTuMbanI jema ja rakSaNa karavA yogya che. ll31// A pramANe kahyuM eTale vidyAdhare ahaMkArapUrvaka te strIne tyAM ja mUkIne kumAranI sAthe paraspara saMbaMdha vinAnA yuddhano prAraMbha jeTalAmAM karyo, teTalAmAM to kyAMkathI paNa AkAzamAM tyAre rAtrimAM paNa jANe ke yuddhane jovAmAM kautukI na hoya evo sUrya jevo udyota thayo. ll32-33ll te udyotane joIne aMdhakAranI jema jaladIthI vidyAdhara palAyana thaI gayo. have kumAre te strIne pUchyuM, tuM koNa che ? ane A teja (udyota) kyAMthI ? 34o. teNI paNa kaMIka AzvAsana pAmIne koyalanI jema madhura svare kahyuM ke huM caMdralekhA nAmanI vidyAdhara kanyA chuM. ll35ll vaitAdyanA dakSiNa zreNInA gagana-vallabha nagaranA pavanavega vidyAdhara rAjAnI putrI chuM. ll36ll anurUpa rUpa vagerethI uttara zreNInA rAjAnA putra kiraNamAlIne pitA vaDe huM apAyelI chuM. 37ll potAne indra mAnatA, mArA upara anurAgane dhAraNa karatA vAsava nAmanA A vidyAdhare mane paraNavA mATe mAruM apaharaNa karyuM. 38 sAkSAt kiraNamAlInI (sUryanI) jema AkAzane prakAzamAna karatAM A kiraNamAlI che. mane bhaviSyamAM paraNanAra pAchaLa ja AvyA. 395 navI sAdhelI vidyAnA samUhathI indra jevA parAkramI AnAthI A Daryo ane siMhathI jema ziyALa tema DarIne nAsI gayo. Ivolii A pramANe teNIe eTalAmAM kahyuM teTalAmAM kiraNamAlI AvyA. teNInA mukhathI kumAranA upakArane sAMbhaLIne atyaMta khuza thayA. ll41/ tyArabAda kiraNamAlIe te kumAranI ghaNI prazaMsA karI. ghaNuM kahevA vaDe zuM ? paNa he vIra ! tuM pRthvIno zUravIra putra thA. 4rA prazaMsA karIne tene prArthanA karIne kRtajJamAM ziromaNi teNe nahi icchatA mahAtmA jevA te rAjakumArane bIjAmAM praveza karI zake tevI mahAvidyA ane zatrunA prahArane aTakAvanAra divya hAra Apyo. ll43-44o have kumArane pUchIne kanyAne laIne vidyAdhara gayo, jJAtinI madhyamAM mahotsavapUrvaka tenI sAthe paraNyo. 4pA zeSa rAtrine oLaMgIne savAranA vadhatA pratApanA kiraNo vaDe jANe ke bIjo sUrya hoya tevo ane kaMThamAM uchaLatI evI DhIMcaNa sudhI laTakatI puSpamAlAvALA zrIkRSNanI jema te kumAra paNa hRdaya upara divya hArane dhAraNa karato rAjA pAse gayo. 47ii tenI vezabhUSAnI jema potAnA rAjyane ApavAnI icchAvALA rAjAe tene yuvarAjapade sthApyo. II48ll te ja vakhate zrIpura nagarathI zrISeNa rAjAno mukhya dUta Avyo. rAjAne namaskAra karIne kahyuM. 49 he deva ! jayarUpI lakSmInA zarIrane bhajanArI zrISeNa rAjAnI jayazrI nAmanI putrIe yauvana prApta karyuM che. I50nA eka vakhata rAjAe tene pUchyuM ke he putrI ! tAre kevA prakArano vara joIe che ? rUpavALo, kaLAvALo ke lakSmIvALo. te bola (kahe). pa1teNIe vicAryuM, jevA prakArano prema pUrvabhavanA patine hoya che, tevA prakArano prema navA (A bhavanA) patine thato nathI. tethI. /paro ati vallabha ane ati aLakhAmaNAnI prati lokamAM paNa A kahevAya che ke A mAro pUrvajanmano bhAI che. A pUrvabhavano vairI che. //pa3. A
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 samyaktva prakaraNa pramANe vicArIne teNIe kahyuM ke he pitAjI ! mArA mATe je pUrvajanmamAM pati hato te ja zodhAya. 54 rAjAe tyAre vicAryuM ke te vara kevI rIte zodhAya ? putrInuM A vacana bhAga pADavA jevuM agharuM jaNAya che. //papo eTalAmAM to AkAzamAM devavANI thaI. bhAgyayogathI te ja vara svayaM dRSTi vaDe svayaMvaramAM jANaze. //pakA prAyaH pUrvabhavanA saMbaMdhane AMkho jANe che. apriyanA darzanathI AMkho bIDAya jAya che. priyanA darzanathI vikasvara bane che. pachI rAjAe svayaMvara racyo che. badhA rAjA bhegA thayA che to he deva ! yuvarAjane paNa mokalavAnI maherabAnI karo. pa8 te yogya mAnIne rAjAe paNa yuvarAjane Adeza karyo ke he vatsa ! svayaMvaramAM jA. jayazrI tArI thAva. //pa9I nATakanI zarUAtamAM jema rUparekhA apAya tema bhAvi vRttAMtane sUcavanArA rAjAnA AziSane mAnIne kumAra paNa jhaDapathI tyAM gayo. kaolI hAthIomAM jema siMhanuM baccuM, tema svayaMvaramAM beThelA sarva rAjAomAM yuvarAja camakato hato. samagra rAjamaMDalane Na amaracaMdrane jotAM jayazrI paNa parama AnaMdane pAmI. karI dRSTi vikasvara thavAthI pUrvabhavanA pratibhAsaMpanna patine jANIne tenA ja gaLAmAM varamALA AropaNa karI. IIkaalI tyAre anya sarva rAjAo gusse thaI gayA. yuddha mATe hoMziyAra dUtone bolAvI tene kahevaDAvyuM. 64o upasthita thayelA yuddhane jANIne kumAre mitrane kahyuM, ANInA prANane saMzayamAM nAMkhu chuM. parIkSA karyA vinA prema kevo ? IkapI. tyArabAda mitra kurucaMdrane kArya kahIne mane atyaMta mastakanI vedanA che, e pramANe kahI bahAnAthI te sUI gayo. IIkakA bIjAmAM praveza karanArI vidyAne jANato hato. tyArabAda marelA jevo rahyo. zokathI duHkhI thayelA vaDe citAmAM nAMkhyo. kema ke mRtakanI anya pratikriyA kevI ? ka7I tevA prakAranA AvelA saMkaTane joIne tenA viSe atyaMta premavALI jayazrIe paNa tenI sAthe maraNa svIkAryuM. ll18 kharekhara janmAMtaramAM paNa A ja pati thAva. A pramANe kahIne tenI sAthe ja te citAmAM paDavA taiyAra thaI. ll19ll te sAMbhaLIne tyAM sarve rAjAo AvyA ane bolyA he sArA locanavALI ! phogaTa A rIte potAnA prANano tyAga na kara. 7olii Ane varavA mAtrathI tuM paraNelI che, evuM nathI. A to marI gayo. nirbhAgI bhogavavAne mATe samartha thatA nathI. athavA to duHkhIne zuM nidhi kyAre paNa prApta thAya? II71II he suMdarI ! ATalA badhA rAjAonI madhyamAM tane je game tene potAne rUcikara tuM banAva. I72aa teNI paNa bolI ke ahIM eka janmamAM keTalA varo varAya ? A varelo marate chate bIjAne varIne (paraNIne) AtmAne DAgha lAge tevuM huM karIza nahi. II73ll parastrInA saMgamAM Asakta evA asAttvika, napuMsaka, kharAba puruSo kahI zakAya evA tamone to janmAMtaramAM paNa huM paraNIza nahi. I74. teoe kahyuM A tAro vara ja kApuruSa che. amArA bhayathI je A pramANe hRdayanA humalAthI maraNa pAmyo. li7pI/ te vacana sAMbhaLIne teone nacAvato, krodhathI udhdhata banelA evA amaracaMdranA mitra kuracaMdra teone kahyuM. li7vA he rAjAo ! A pramANe bolo nahi. svapnamAM paNa A koI zatruothI Darato nathI ane te apAI tethI ANIno saMbhava tamane kyAMthI zakya thAya ? I7thI phakta sAttvika dalo vaDe jANe ke nirmANa karAyelA hoya tevA tenA pUrvajo paNa kyAreya koInAthI paNa DaratA nathI. 78 AnA pUrvajonA sattvanI prasiddhapaNAthI ekAeka (amRtanA samudrathI) sudhArUpI pANIthI sIMcAyelAnI jema marelA paNa jANe ke zvAsa levA mAMDe che. II79ll have teoe kahyuM jo A prakAre tenA sattvano ughADa che to tuM kema Ane jIvADato nathI ? (kharekhara Ama hovAthI) mitranA bahAnAthI tuM zatru che. ll ll teNe paNa kahyuM ke kSaNamAtramAM tamArA
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ amaracaMdra kathA 145 jotAM ja Ane huM jIvADIza. A prayojanamAM zuM saMzaya che ? sUrya paNa zuM aMdhakArane haNato nathI ? 81 mana mAtrathI paNa jo AnA pUrvajo bhaya pAmyA nahotA, tethI teonA sattvathI A marelo paNa jaldI jIvo. II82 // tenA vaDe ATaluM kahevA mAtrathI te ja kSaNe surasuMda2no putra ubho thayo. sattvathI zuM thatuM nathI ? 583 // tyArabAda te ja vakhate tyAM kumA2nA sainyamAM ane zrISeNa rAjAnA naga2mAM tenI vadhAmaNIno mahotsava thayo. 184 // tyAre jayazrI paNa parama AnaMdarUpI saMpattithI zobhatI hatI ane teNIe vicAryuM, aho ! sattvarUpI ratananI khANa jevuM AnuM kuLa che. II85 kasoTInA paththara u52 jema sonuM tema premanA utkarSavALI jayazrIne taiyAra thayelI cittA upara ArUDha thayelI jANIne kumAra paNa khuza thayo. I86 // adhika puNyathI durjaya kumAre ekalA ja cakravartInI jema te sarva rAjAone jItyA. II87 / / have samagra rAjAonA jayathI arthAt eka to jayazrI rAjakanyA svayaMvarA hatI ane yuddhamAM rAjAone jItavAthI jayarUpI lakSmI meLavI. tethI dviguNitanI jema vasudeva jema rohiNIne tema jayazrIne kumAra tyAM paraNyo. 88 / / potAnA dezajananA netrarUpI kamaLone sUryanI jema vikasAvato kumA2 jayazrIthI yukta potAnA rAjyamAM Avyo. II89 / jayazrInI sAthe manoha2 zobhAvALA potAnA nagaramAM praveza karIne pramodazALI te pitAne namyo. II90| caMdramAnA darzane samudra ullAsa pAme tema putrane jayazrInI prApti thavAthI surasuMdara rAjA ullasita thayo. II91 // yuvarAjanA te jayane ane puNyodayane joIne naga2janoe vicAryuM, pitAthI adhika A thaze. (pitAthI savAyo pAkaze.) 1925 have eka vakhata rAjasabhAmAM beThelA rAjAe ADaMbara vaDe karAyela AkSepavALA laMkha prakAranA nRtyane joyuM. II93 // gIta vaDe haraNa jema parAdhIna thAya tema utkarSane prApta te nATakathI atyaMta kheMcAyelo rAjA parAdhIna thayo. teTalAmAM tyAM AkAza mArge divya jJAnathI pavitra AtmAvALA ane sAkSAt cAritranI mUrti samA cAraNa muni AvyA. II94-95 munine joIne zreSTha Asana 52 besADIne hAtha joDIne vinayathI namelA rAjAe kahyuM. II96 // he prabhu ! eka vinaMti che. Apa aprasanna nahi thatA thoDI ja kSaNo bAda amane Apa vyAkhyAna saMbhaLAvo. II97 / / kema ke hamaNAM ame nATakane jovAmAM eka cittavALA rasanA atizaya upara ArUDha thayelA chIe. II98 // munie kahyuM ke he rAjA ! saMsAranI raMgabhUminA AMgaNamAM da22oja svayaM nRtya karIe chIe to AmAM tamane Azcarya kema che ? / / 9 / / rAjAe kahyuM ke he bhagavan ! gaMbhIra arthavALuM A vacana che. tethI ja AnA arthane huM jANato nathI. maherabAnI karI spaSTa karo. II100 munie kahyuM ke he mahAbhAga ! saMsAra e nRtya bhUmikA che. AkAzanA agrabhAga sudhI gativALo atyaMta dRDha evo moharUpI mahAna vaMza che. 101 // A jIva cAra gatirUpa saMsAramAM dRDha rIte baMdhAyelo che. cAra kaSAyarUpI khIlAothI gADha rIte baMdhAyelo che. II102 sajja thayelA ATha karmarUpI vAjiMtra vAdanane haMmezAM anusarato vividha prakAranA rUpa vaDe rAjA, deva vagere pAtro dvArA nRtya karato hato. II103 // te sAMbhaLIne vizeSa buddhivALA rAjA pratibodha pAmIne laMkhane icchita dAna ApIne visarjana karyo. 104 // rAjyabhAra mATe samartha evA yuvarAja upara rAjyanA bhArane mUkIne rAjAe te ja muni pAse saMyama svIkAryuM. /105 / / rAjAonA samUhane amaracaMdre jItI lIdhA. potAnI bhUjAthI meLavela te rAjyamAM mahArAja zabdathI te zobhato hato. II106 / / te rAjAe kurucaMdra mitrane amAtya pade sthApyo. sukumALatAne dhAraNa karatAM rAjyanI ciMtA tenA upara nAMkhI. / / 107 / / jayazrImAM atyaMta Asakti dharAvatA viSaya laMpaTa rAjAe rANInI jema aMtaHpurane na choDyuM.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 samyakRtva prakaraNa (aMtaHpuramAM ja raheto hato.) /108 teja vaDe yuvarAja- paNAmAM ja meLavela pratApavALA evA te amaracaMdranA mitra kuracaMdra samudra sudhInI pRthvInuM pAlana karyuM /109ll eka vakhata putra janma mahotsavamAM mitranA AgrahathI amaracaMdra rAjA sabhA maMDapamAM beTho. ll110No A avasaramAM tyAM sarve sAmaMta rAjAo, amAtya, senApati, nagarajano, padAti vagere rAjAne namavA mATe AvyA. 111// jayazrInA viyogavALA te rAjAne teonI sAthe saMlApa bolavA vagere dvArA eka prahara yuga jevo thayo. I/112aaaa have uThIne jaladIthI rAjA vAsagRhamAM gayo. tyAM aMtaHpuramAM jayazrInI pAse rahenArA jArapuruSane joyo. 11all viSAdathI kaluSita mukhavALA rAjAe vicAryuM ke kharekhara aho ! strIonA ducaritrane brahmA paNa jANI zakatA nathI. ||114ll premanI parIkSA karIne ja huM AnI sAthe paraNyo hato. enAmAM rakta evA meM hamaNAM rAjyanI ciMtAne paNa tiraskArI hatI. //11pA mArA pratyenA ANInA premane nAza nahi pAmanAra mAnato mUDha buddhivALo huM ATalA divasa AjJAMkitanI jema rahyo. I11kA tenI AvA prakAranI zRMgAranI ceSTA che, tethI huM mAnuM chuM ke kharekhara strIono prema kyAre paNa kyAMya paNa nizcala (aDaga) hoto nathI. II117ii sAhasika evo A puruSa kharekhara maravAne mATe ja ahIM Avyo che. tethI huM tene mArIza. tethI mAnamAMthI teNe talavArane kheMcI. I/118 are ! maravAnI IcchAvALo tuM koNa che ? mArA aMtaHpurane zuM tuM jANato nathI ? ISTa devatAnuM smaraNa kara. hamaNAM ja tane yamano atithi karuM chuM. ll119 rAjAnA rUpathI teNe paNa kahyuM ke huM rAjA chuM, tema bolatA gaLethI rAjAne pakaDIne mahelamAMthI bahAra kADhyo. ll120Iii te vyabhicArIne haNavAne mATe rAjAe sainikone Adeza karyo. te vakhate tene paNa rAjA tarIke ja joIne saMbhramapUrvaka teo namyA. /12nA mitra karacaMdrane rAjAe A kArya soMpyuM. tyAre tene paNa rAjA tarIke joIne teNe paNa vicAryuM ke atyaMta sarakhApaNuM hovAthI koNa rAjA che ? I/12rA have kuracaMdra te bemAMthI koNa rAjA che ? te jANavA mATe sarva samakSa divya karAvyuM. temAM paNa te baMne zuddha thayA. ll12all have ekAMtamAM vicAreluM paNa te baMnene pUchyuM to paNa sarva eka sarakhuM ja AvyuM. 124 kurucaMdrae vicAryuM ke amArA rAjA sivAya bIjo koI paNa paramAM praveza karavAnI vidyAne jANe che. tethI nirNaya thato nathI. 12pI satya rAjA amaracaMdranI te vidyAne bhUlAvaDAvIne jaladIthI mAyAvI rAjAe para pravezanA veSane karyo. ll12vItyArabAda bahAra nIkaLatAM atyaMta khedavALA rAjAe vicAryuM ke huM to nirbhAgI chuM. koI paNa daiva vaDe mAruM rAjya zA mATe apaharaNa karAyuM ? I127thI bhraSTa rAjyavALA mane hamaNAM jIvavA vaDe ja saryuM. A pramANe vicArIne jhuMpApAtathI maravA mATe parvata tarapha gayo. //128 maravAnI IcchAvALA te rAjAne joIne tyAM pratimAmAM rahelA munie kAussagga pArIne A pramANe kahyuM ke he kalyANakArI! tuM kema kare che ? /129 vairAgyanA kAraNabhUta potAnA vRttAMtane teNe kahyo. tyAre munie kahyuM ke he mahArAja ! te tAro pUrvabhavano mitra che. ll13 ll rAjAe kahyuM he prabhu ! AvA prakAranA apakArane karanAra jo mitra kahevAya to vairI kevA prakArano kahevAya ? ll131ll gurue kahyuM he rAjA ! samAdhAnane dhAraNa karato pradhAna buddhivALo sAvadhAna thaIne tenA ane tArA pUrvabhavane tuM sAMbhaLa. /132| meghapura nagaramAM pahelAM meghavAhana rAjAne lakSmIne kharcanArA priyaMkara ane zubhaMkara nAmanA be amAtyo hatA. 133ii eka vepArInI jema prAyaH sAhacarya jevI paraspara te baMnene gADha maitrI thaI. II134o. rAjAonA vepAranI jema dharmAcArya pAsethI te baMnee sAthe ja gRhastha dharma aMgIkAra karyo. 13pA vepAranI
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ amaracaMdra kathA 147 parAdhInatAmAM paNa vacce vacce ati vikasaMpanna dhArmika evA te baMne jaNA dharmane paNa karatA hatA. 13o. eka vakhata rAtrimAM priyaMkare sarva vratane saMkSepaNa karanAra dezAvakAzika vratanuM paccakhANa karyuM. 137ii hamaNAM aparAdhavALA jIvane paNa huM haNIza nahi. asatya vacana ane bIjAne anartha karanAra vacana huM bolIza nahi. I138 sarva adattane laIza nahi. nirmaLa brahmacaryane pALIza. adhika evA kiMcit paNa parigrahane huM rAkhIza nahi. /13ii moTuM paNa kAraNa upasthita thatAM huM gharanI bahAra jaIza nahi. cAre prakAranA AhArane huM khAIza nahi. ll140Iii sIvelA eka paNa bIjAnA vastrane huM paherIza nahi. puSpono paribhoga nahi karuM. vilepana paNa karIza nahi. /141// vAhana upara besIza nahi. sarvathA snAna karIza nahi, zayanane mATe eka ja pathArIvALo palaMga takIyA sahita vAparIza. //14rA cAre prakAranA anarthadaMDane huM karIza nahi. A sarve abhigraho ane sUryodaya sudhI ha. /143 rAtrimAM rAjAe mahAmAtyane bolAvyo. teNe paNa rAjAnA nokarane potAnA abhigrahanI vAta jaNAvI. 144 te jANIne gusse thayelA rAjAe pharIthI tene mokalIne kahyuM ke are ! jo abhigraha tAre dhArI rAkhavA hoya to mArI maMtrI mudrA pAchI ApI de. 14pI mahAmAtye tene maMtrI mudrA ApI dIdhI, paNa dharmamAM dRDhamativALA buddhizALIe abhigrahane bhAMgyA nahi. 14vA tenA A nizcayathI khuza thayelA rAjA svayaM tenA ghare AvIne tenI upabRhaNA karIne AgrahapUrvaka maMtrI mudrA pAchI arpaNa karI. 147thI aMte samAdhipUrvaka nirmaLa dhyAnavALA te baMne marIne te ja nAmavALA saudharma devalokamAM deva thayA. ll148 priyaMkaranI patnIe paNa potAnA patinA dharmanI anumodanA karavAthI zrIprabhA nAmane dhAraNa karatI devapaNAmAM tenI ja devI thaI. ll149 avadhijJAna dvArA priyaMkara deve bhaviSyamAM thanAra janmanuM sthAna joyuM. pote dharmamAM pramAdI thaze te jANyuM. I15oll avanakALa najIka AvatAM mitrane kahyuM ke tAre mane dharmamAM udyamavALo banAvavo. /151|| tyAMthI AvIne ahIM tuM surasuMdarano putra thayo. tArI devI eNvIne jayazrI thaI. 15rI duHkhI mANaso ja dharmaparAyaNa thAya che. A pramANe vicArIne te tane dharmamAM udyama karAvavAne mATe ja tArA rUpa vaDe ahIM Avyo che. ll15all vizuddha zIlavALI jayazrIe paNa Ane tuM ja che ema jANIne potAnA gharamAM praveza karavA dIdho. 154ll, tArA A mitre tArA hitanA kAraNe tArI vidyAne bhUlAvaDAvI. AvA prakAranI viDaMbanA karAvI che. tuM gusse na thA. 1papA jeTalAmAM A pramANe munie kahyuM teTalAmAM te deva jayazrI ane kurucaMdranI sAthe tenI pAse Avyo. II1paDA sUryanI kAMtine paNa tiraskAra karanAruM potAnuM rUpa teNe batAvyuM. vismayavALA rAjAe tene jotAM ja jAtismaraNa jJAna meLavyuM. 15zA tattvane jANyuM. tethI rAjAe tene kahyuM he mitra ! teM sAruM karyuM. muktinA sukhane ApanAra dharmamAM have huM udyamavALo thaIza. II158mAM tene jovAthI jayazrI paNa jAtismaraNa pAmI. tyArabAda deve kSaNamAtramAM te sarvane nagaramAM mUkI dIdhA. 159have rAjAe rAjya upara jayazrInA putrane mUkIne te ja muninI pAse priyA sahita vratane grahaNa karyuM. /160nA mitra deva paNa te rAjarSine ane munine namIne kRtakRtya thayelo potAnA vimAnamAM gayo. //111// anukrame duSkara evA tapane tapatA rAjarSie kevaLajJAna pAmIne kSINa karmavALA thayelA mukti meLavI. I/19rA parama nirvANanA kAraNabhUta dazAvagAsika vratane ArAdhatA ekacittavALA priyaMkaranA bhavamAM amaracaMdranA jIve ArAdhana karyuM hatuM, tenI jema bIjA paNa lokoe AvI rIte vratanuM pAlana karavuM joIe. 193ii I dezAvagAsika vrata upara amaracaMdra kathA samApta. ll1all
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 samyaktva prakaraNa have pauSadha vrata upara kAmadeva kathA A ja dvIpamAM dvIparUpI cakranI nAbhimAM bharatanI madhya rahelI devanI nagarI jevI prasiddha caMpA nAmanI nagarI che. I/1ii tyAM trAsa pamADyA che samasta zatrune jeNe evo jitazatru nAme rAjA hato. parAkramanI pravRtti vaDe jeNe vIra puruSomAM prathama rekhA arthAtu prasiddhine prApta karI hatI. //rA tyAM prajAvatsala sajjana rUpathI ane nAmathI prakhyAta kAmadeva gRhapati hato. //all ghaNA zreSThIo ane zreSTha sArthavAhanA kuTuMbonI potAnA kuTuMbanI jema sarva kAryonI ciMtA karanAro te hato. jo tene aneka ciMtAothI thAkelA haiyAvALAone mATe visAmAnA AzrayasthAna jevI ane prakRtithI bhadraka evI bhadrA nAmanI patnI hatI. pI teNe 6 karoDa suvarNa nidhAnamAM rAkhyuM hatuM. 6 karoDa suvarNa vyAjavaTAumAM ane 6 karoDa suvarNa vividha prakAranA vyavasAyamAM rokeluM hatuM. kA. A pramANe aDhAra karoDa suvarNano mAlika, mANasone AdhArabhUta, mahAjanamAM agresara, rAjamAnya evo te hato. INI gAyanA gokuLa hatA. darekamAM 7 hajAra gAyo hatI. tenA dUdhathI tenA gharamAM jANe ke kSIrasamudra avataryo na hoya, tevuM lAgatuM hatuM. ll8. tene pAMcaso haLo hatA. te haMmezAM cakravartInA gRhapatti nAmanA ratnanI jema khetIthI siddha hato. hA sAkSAt jANe puNya ja hoya tevA tenA cha vahANo samudranA sAme kinArethI haMmezAM lakSmIne lAve che. I/1oll tyAM eka vakhata IzAna khUNAnI dizAnA udyAnamAM svayaM zrI mahAvIra paramAtmA samavasaryA. /11/ samavasaraNa maMDAyuM ane bAra parSadA beThI. te sAMbhaLIne kAmadeva paNa prabhune vaMdana mATe nIkaLyo. /12// tyAM ratha Adi vAhanonA samUhathI pRthvIno mArga durlabha thayo ane AvatA vimAnothI AkAza paNa jANe sAMkaDu thayuM hatuM. ll13ii sabuddhivALo te game tema karIne bhagavAnanI pAse Avyo. svAmIne joIne harSathI kSaNavAra te animeSa thayo. 14o have pradakSiNA ApIne zreSTha vismayane pAmato vaMdana karIne namaskAra karIne aMjali joDIne beTho. //pA sarva bhASAne anusaranArI yojanagAminI vANIthI karmanA marmane bhedanArI dharmadezanA prabhue karI. ll11aaaa te sAMbhaLIne rAjA, kSatriyo, sArthavAha vagere pratibodha pAmIne prabhunI pAse pravrajyAne svIkArI. ./17ii tRSNAthI pIDAyelAnI jema kAmadeva paNa prabhunI vANInuM pAna karIne aMga upara zItalatAdi (ThaMDakane) vahana karato, romAMcita thayelo bolyo. 18 he svAmI ! A loko ApanI pAsethI dharma sAMbhaLIne pravrajita thayA, paraMtu jema pAMgaLo vegathI doDavAne mATe asamartha thAya tema huM A dharma karavA mATe samartha nathI. //19ii yatidharmanI pachI Ape kahelA gRhastha dharmane huM grahaNa karIza ! he svAmI ! te ja bhAra upADAya ke je kharekhara nirvAha karAya che. ll2ll bhagavAne kahyuM, he sumativALA ! e ja pramANe prayatna karAya ke je AcaravAthI mana ke zarIra na sIdAya. tenI jema tuM paNa kara. eralA. tyArabAda teNe samyakatva mULa gRhasthanA bAre paNa vratone prabhunI pAsethI grahaNa karyA. rara// bhagavAne paNa tene zikhAmaNa ApI, he puNyazALI ! te aciMtya ciMtAmaNi jevo zrAvaka dharma meLavyo che to he bho! te hArI na javAya. ra3ll sadubhAvanArUpI rasathI sIMcAyeluM A zrAvakadharmarUpI moTuM vRkSa tane svarga ane muktinA phaLane avazya ApanAra thaze. ll14ll prabhunI siddha nagarI tarapha jatAM moharUpI kAMTAnA rakSaNane mATe pAdukA samAna hitazikSA laIne potAne dhanya mAnato kAmadeva ghare gayo. ripAl sAdhunA saMparkane haMmezAM karato te buddhizALI tattva-atattvanA viSayamAM parIkSaka jevo thayo. VrakA haMmezAM zravaNathI meLavela arthavALo, dhAraNAthI grahaNa karela arthavALo, saMdeha hote chate pUchAyelA arthavALo, tenA uttarathI
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAmadeva kathA. 149 nizcitArthavALo thayo. arthAt labdhArtha, gRhItArtha, pRcchArtha ane nizcitArthavALo thayo. 27ii jema cakravartI atyaMta sArabhUta nava nidhAnone meLave tema jIvAjIvAdi nave tattvone teNe meLavyA. 28 agni vaDe dhamAyela lokhaMDano goLo agnimaya thAya che, tema te paNa sarvathA ahaMdudharmamaya thayo. 29o A ja dharma che, bIjo nahi. evA aDaga nizcayavALo zAsanathI kyAre paNa merU parvatanI jema te calAyamAna na thayo. //30no sUryodayathI sUryAsta sudhI haMmezAM aTakyA vagara gharamAM dAnazAlAnI jema annanuM dAna te Apato hato. ||31/ caudaza, AThama, pUnama ane amAsa vagere parvomAM te haMmezAM cAre prakAranA pauSadhane karato hato. //32ii A pramANe aviratapaNe nirmaLa arihaMtanA dharmane ArAdhatAM tenA 14 varSa pasAra thayA. ll33ll eka vakhata dhyAnamAM lIna manavALo kAmadeva pauSadhazALAmAM sarva rAtrinI pratimAne svIkArIne rahyo. Il34ll avadhi vaDe Indra tyAre pRthvItalane joyuM. tyAre maharSi jevA pratimAmAM rahelA kAmadevane joyo. l3pI tyAre atyaMta vismayathI madonmatta hAthInA gaMDasthalanI jema mastaka dhUNAvatAM devanA samUhane teNe kahyuM. ll30aaaa caMpA nagarImAM pratimAmAM rahelo kAmadeva gRhastha paNa alokanA khaMDanI jema dhyAnathI devatAo ke Indro vaDe paNa calAyamAna na thAya tevo che. ll3LI paraguNadveSI, durjananA jevo, prazaMsA sAMbhaLavAmAM asahiSNu evA koIka deve IrSyApUrvaka cakrane kahyuM. 38 svAmI potAnI marajI mujabanA svAmIpaNA vaDe khoTAne paNa sAcuM karAya che, mana Icchita je game che te karAya che ane bolAya che. 39 he svAmi ! dhAtuothI baMdhAyelA aMgavALA manuSya mAtra temAM paNa A gRhastha je ApanA vaDe varNana karAyo, tenAmAM koNa buddhizALI zraddhA kare ? I40 huM ekalo ja tene capaTI mAtramAM dhyAnathI calAyamAna karIza. kema ke devo parvatane paNa calAyamAna kare che, to paramANunI zuM vAta ? I41ii A pramANe kahIne mAtsaryavALo te surAdhama jaladIthI svargamAMthI caMpAmAM avataryo. kharekhara devone dUra zuM ? (kaMI ja nahi) Il42aa kAmadevane kSobha pamADavA mATe krUra ane huMkAra karavAmAM bhayaMkara evA deve yamanA sagA bhAI jevuM pizAcanuM rUpa karyuM. II4all TopalAnI AkRti jevA mastakavALo, camakatA pILA vALavALo jANe ke baLatA hoya tema lAge. sUpaDA jevA kAnavALo, hiMgaLoka jevA lAla mukhavALo. 44ll capaTA ne viSama nAkavALA azvanA pUMchaDA jevI dADhIvALo, UMTa jevA hoThavALo, kosa jevA dAMtavALo. II4pA moTA peTavALo, tAlavRkSa jevI lAMbI jaMghAvALo, paheryuM che vAghanuM cAmaDuM jene evo, thALInA taLIyA samAna aMgavALo, sAkSAt pApanI mUrti jevo //4vA kAne laTakatA noLIyAvALo, kAciMDAnI mALAvALo, sarponI karelI janoIvALo, hRdayane viSe uMdaronI mALAne vahana karato I47ii bhayaMkara aTTahAsa vaDe brahmAMDane jANe phADato hoya tevo, vAdaLa jema vijaLIne tema hAtha vaDe khagane bhamAvato 48 najIka AvIne teNe kAmadevane kahyuM he bho ! zaThapaNAnA bhaMDAra ! IndrajALa jevo A tAro daMbhano ADaMbara kevo ? I49o tuM kadAgrahathI jo A vratone bhAMgIza nahi to jaladIthI pagadaMDathI seMkaDo TukaDA karIza. pavano prahAranI pIDAthI duHkhI thayelo karuNa svare vilApa karato zaraNa vagarano atyaMta asamAdhi vaDe tuM marI jaIza. //pa1. tethI A pAkhaMDane choDIne mArA caraNomAM namIne potAnA sthAne jA. A bhoganI chetarapIMDI vaDe saryuM. /parA A pramANe pizAce kahyuM to paNa sAttvika kAmadeva Daryo nahi. teNe kaheluM jANe ke sAMbhaLyuM nathI tema kSobha paNa na pAmyo. pa3I A pramANe pizAce be traNa vAra kahyuM to paNa te dhyAnathI calAyamAna na thayo. seMkaDo pavano (vAvAjhoDA)thI zuM meruparvata calAyamAna thAya kharo ? 54o gusse thayelA teNe talavArathI kAmadevanA koLAnI jema TukaDA karyA. duHssaha evI te vedanAne nizcala evA teNe sahana karI. papA have pUrvanA
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 samyaktva prakaraNa upasargone saMha2Ine hAthInA rUpa vaDe unnata ane garjanA karatA vAdaLa jevA teNe kAmadevane A kahyuM. 56 // mAruM kaheluM tuM jo mAnIza nahi to hamaNAM sUMDhathI daDAnI jema AkAzamAM tane uchALIza. // 57 / / bhAlA jevA tIkSNa dAMto vaDe paDatA tane huM jhIlIza ane tyAra pachI pRthvI para pheMkIne pago vaDe talanI jema tane pIlIza. 58 // A pramANe kahevAelo paNa te udvega vagarano dhyAna ane mauna dhAraNa karato rahyo. pIDA karavA mATe tevA prakAranuM be traNa vAra pharI pharIne kahyuM. 59 // sattvamAM ekamaya (tanmaya)nI jema kAmadeva to paNa Daryo nahi. krodhathI baLato evo te deva potAnA bolelAne sAcuM karato hato. IIGA buddhizALI kAmadeve te paNa vedanAne sArI rIte sahana karI. kedI karAyelAnI jema tenuM vacana teNe na mAnyuM. II61 / / vilakhA thayelA te deve hAthInA rUpane choDIne phaNAnA samUhathI bhayaMkara sarpanA rUpane vidhuryuM. II62 // sarpanA rUpa vaDe be traNa vAra te deve kahyuM, to paNa te Daryo nahi. nirbhaya tene joIne deva sAkSAt krodha jevo thayo. II63 // gADAnI ghUsarIne jema vAgha2 (cAmaDA) vaDe vIMTAya tema have pUchaDAnA bhAgathI tenI Dokane vIMTaLAIne kSudhAthI pIDAyelAnI jema dADhAothI tene gADha DaMkha mAryA. II64 // vajranI jema du:khethI bhedAya tevA dhyAnavALo daDha vratavALo kAmadeva te upasargathI paNa calAyamAna na thayo. tethI teNe vicAryuM. 65 // prAyaH trIjA uDDayanamAM mora paNa grahaNa karAya che, paraMtu AvA traNa traNa upasargathI paNa huM tene calAyamAna karI zakato nathI. / / 66 // tyArabAda sarvAtizayavALA tenA sattvathI rAgI thayelA teNe potAnA devanA rUpane pragaTa karIne kAmadevane kahyuM. 67 // he guNAkara (guNanI khANa) ! tuM mahAtmA che. tuM dhanya che, tuM kRtakRtya che. durlabha evA manuSyajanmane tArA jIvitathI teM saphaLa karyuM che. I68 / A jainazAsanamAM AvA prakAranuM je tAruM dRDhapaNuM che te kAraNathI nizce mokSa dUra nathI. II69 // zakranI prazaMsA ane potAnI asahiSNutAne kahIne tenA pagamAM paDIne mAphI mAMgI. 7ll ane kahyuM ke he devAnupriya ! tArA sattvarUpI samudrano pAra traNa traNa parIkSA dvArA zakra paNa pAmI zakanAra nathI. II71|| A pramANe vAraMvAra bhaktithI stuti karIne tene namaskAra karIne manamAM paNa tene ja ciMtavato te deva potAnA sthAne gayo. II72 // kAmadeve paNa upasargathI rahitapaNuM jANIne tyAre jema baMdI khAnAmAMthI mUkAyelA mANasanI jema zAMtine prApta karI. II73 // ane vicAryuM ke huM sudarzana vagerenI jema nizce dhanya ja chuM. kema ke gADha upasargamAM paNa mArAthI vratabhaMga thayo nathI. II74 // savAramAM pUrNa pratijJAvALA pAryo che pauSadha evA te zrAvake utsava upara utsavanI jema bhagavaMtanA AgamananuM zravaNa karyuM. II75 // tyAre ja samavasa2NamAM bhagavaMta pAse te gayo. je kAraNathI ISTavyaktinA darzananI utkaMThA samudranA pUranI jema duHkhe karIne dhAraNa karI zakAya tevI hoya che. II76 // prabhune namIne prItivALo upAsanA karato rahyo. atyaMta Icchita vastu lAMbA kALe prApta thatAM choDavAne mATe koNa samartha thAya ? II77 // bhagavaMte tene kahyuM ke Aje rAtrimAM he devAnupriya ! tane upasargo thayA. te upasargone sArI rIte sahana karyAM. II78 // teNe paNa kahyuM temAM kAraNa paNa ApanI maherabAnI ja che, anyathA te sahana karavAmAM varAka huM kevA prakArano ? Il79 / / svAmIe kahyuM, he kalyANakArI ! A jainazAsana upara AvA prakAranI tArI je acala zraddhA che, tethI ja tuM dhanya che. bhavarUpI samudrane tuM taranAro che. II80 // svayaM zrI vIra bhagavaMtanA mukhe upabRhaNA pAmelo paramAnaMdane dhAraNa karato vaMdana karIne te ghare gayo. II81|| have bhagavAne sAdhu-sAdhvIone uddezIne zirISanA puSpanI jema sukomaLa vANIthI A pramANe kahyuM. II82 // huM ho ke AryA ! jo A pramANe A gRhastha paNa potAnA prANone tRNanI jema mAnatA atyaMta duHsaha evA
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULadeva kathA 151 upasargone sahana kare che. to zrutanA adhyayanathI bhAvita evA tamArA vaDe zuM te upasargo sahana karavA yogya nathI ? teoe paNa A bhagavaMtanA vacanane svIkAryuM. l83-84 bhAvanAothI potAne bhAvatA zuddha buddhivALA kAmadeve zrAvakanI agiyAramI pratimAne vahana karI. ll8pI niraMtara karAyelA che te pratimA saMbaMdhI tapo vaDe kRza thayelo te kAmadeva cAmaDI ane hADakAM che bAkI jemAM evA zarIravALo thayo. dalA A pramANe zrAvakapaNAnA paryAyane 20 varSa niraticAra pALIne pasAra thayA. mAsa saMlekhanA karI. II87ii AlocanA ane pratikramaNa karelo, bhAvazalya rahitano, kALane jANanAro te samAdhirUpI amRtane pIto kALadharmane pAmyo. l88 ArUNAbha vimAnamAM saudharma devalokamAM cAra palyopama AyuSyavALo mahaddhika deva te thayo. IITalI mahAvidehamAM jaIne rajasu tamasuthI mukta evo te mokSane prApta karaze. leolii duHkhethI tarAya tevA saMkaTa rUpI samudramAM paDelA je kAmadevanI jema buddhizALI pauSadhane sArI rIte pALe che teo muktine potAne vaza kare che. ll91|| // pauSadhavrata upara kAmadevanuM kathAnaka pUrNa. ||11|| atithi saMvibhAga vrata upara mULadeva kathA. ahIM pRthvI upara svarganI samAnatAvALo gauDa nAmano deza che, jene joIne svargane (meLavavA) mATe lokane dharmamAM buddhi thAya. //// temAM snigdha varNavALuM moTI parAgane sUMghavA mATe bhamarAne ati priyapaNAne pAmelA pATalapuSpa jevuM, pATalIputra nAmanuM nagara hatuM. rA te nagaramAM zaMkha jevA ujjavala yazavALo zaMkhadhavala nAme rAjA hato. koI navo ja govALa hato ke jenA vaDe gAya (pRthvI) dvArA ratnone dohyA arthAt pRthvIne ratnothI bharI. liaa tene sarva strIomAM ziromaNi sAkSAt jANe ke jaya ane lakSmInuM aMga na hoya tevI jayalakSmI nAme paTTarANI hatI. jo hoMtera kaLAnA zAstranA rahasyamAM ujjavaLa, kuzaLatAvALo, batrIsa lakSaNathI yukta mUladeva nAme putra hato. pA pUrva vidyAmAM hoMziyAra, dIna-anAthone viSe saraLa, phUTa-kapaTa viSayomAM kuzaLa, parAkramIomAM sAhasika. IIkA sAdhuomAM mahAsAdhu, coromAM cora jevo, kuTilomAM vakra, saraLa AtmAomAM saraLa. IchI subhaTanA samUhamAM subhaTa, kAyaromAM kAyara, paMDitomAM paMDita jevo, durjanomAM durjana jevo ane jaDamAM jaDa. IITA jugArIomAM jugArI, mAMtrikomAM mAMtrika jevo, meghathI mUkAyelA pANInI jema jevA sAthe tenA jevo te thaI jato hato. koI sarva avayavomAM vyApaka evA guNasamUha vaDe ane vividha kutUhalo vaDe tenA jevo bIjo koI paNa na hovAthI buddhizALIone paNa te priya hato. //holii caMdramAM jema lAMchana che, tema guNonI khANa sarakhA mULadevamAM zarUAtathI ja (mULathI) atyaMta jugAramAM Asakti hatI. II11 jugAranA vyasanapaNAne kAraNe rAjya kriyAne choDI dIdhI hatI. A jANI rAjAe kumArane bolAvIne A pramANe zikhAmaNa ApI. [12he vatsa ! traNa khaMDano adhipa evo naLa rAjA pUrve thayela te paNa jugAramAM aMtaHpura sahita vizALa evuM rAjya hArI gayA hatA. 13ii bhIlanI jema jaMgalamAM ekalA bhamatAM bhamatAM dadhiparNa rAjAnA rasoIyA thayA. ll14|| he vatsa ! jugAranA vyasanathI rAjA yudhiSThira ane tevA prakAranA tenA bhAIo bhraSTa rAjyavALA thaIne kRSNa (viSNu) pAse gayA. 1paII mahAbhAratamAM kahevAyuM che, jugArathI yudhiSThira rAjyathI bhraSTa thayA ane kaMkabhaTTanA rUpa vaDe virATarAjAnI pAse rahyA. 19o teno bhAI bhIma rasoIyA tarIke arjuna kIrtine phelAvanAra naTarUpe, sahadeva pANInA adhikArI rUpe, nakula azvane damana karanAra nokara rUpe tyAM rahyA. ll17ii duHkhanA sthAnathI yukta evA
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 samyakatva prakaraNa jugAramAM Asakta manavALAone pratyakSa AvA phaLo che. rAjAonI jo A hAlata to bIjAnI kevI kathA? //18 tethI he vatsa ! sarvathA tuM Aloka ne paralokanA apAyanA hetubhUta rahelA evA jugArano tyAga ja kara. 19 A pramANe anuzAsana (zikhAmaNa) pAmelo paNa jema kAmanI IcchAvALAo strIomAM tema temAM ja ekAMte lIna evA teNe jugArano tyAga na karyo. 20 Icchita evo putra hovA chatAM paNa rAjAe dezanikAla karyo. kema ke kAnane toDanAra suvarNanA alaMkAra paNa zuM rAkhI zakAya ? (nahi ja.) ra1A bAju mastakanA mugaTa sarakhI, svarga nagarInI sakhI jevI ujjayinI nAmanI prasiddha nagarI hatI. rara zatrurUpI hAthIone siMha sarakho, guNaratnonI khANa jevo arthIone mATe kalpavRkSa sarakho tyAM jitazatru nAme rAjA hato. ra3 kaLAguNanI parIkSAmAM (mUrta) sAkSAt sarasvatI jevI devadattA nAmanI tyAM eka vezyA hatI. ra4o prApta yauvanavALI, rUpavALI, lAvaNyarUpI pANInA taraMgavALI kAmadeva rAjAnI cAlatI rAjadhAnI na hoya tevI. rapAl svecchAthI phelAtA jeNInA kaTAkSane jotAM brahmA paNa calAyamAna thAya tema jotA kAmI puruSonA cittane te jaladI haraNa karatI hatI. raDI ratinA sukhanI nidhi sarakhI teNInA varNananI kathA kevI ? traNe jagatamAM evI koI vastu nathI ke jenI upamA ApI zakAya arthAt teNI sarakhAvI zakAya. razI tyAM acala nAme sArthavAha mahARddhivALo hato. je arthIone dAnathI ciMtArUpI ratnonI spRhA vinAnA kare che arthAt ciMtAmukta karato hato. 28 sUryakAMta ane caMdrakAMtAdi ratnonA DhagalA tenI pAse hatA. sarve paNa potapotAnI UMcAI vaDe rohaNAcala parvatanI jANe ke spardhA karatA hatA. //ra9ll kAminIo kAmadevane prArthanA kare tema rUpalAvaNya saubhAgya evA traNe guNothI tenuM aMga kAmadeva jevuM hatuM. l30Iii jugAranA doSathI pitA vaDe pravAsa karAyelo pRthvInuM bhramaNa karato mULadeva rAjakumAra tyAM Avyo. 31// gulikAnA prayogathI kUbaDo vAmana thaIne nATakamAM naTanI jema bhUmikAvALo thayo. 3rA buddhizALI te vividha prakAranA vinoda vaDe nagarInA lokone vismaya pamADato dhUrtarAja e pramANenI khyAti tyAM meLavI. 33ll tyAre potAnA guNanA utkarSathI garvita thayelI vaLI puruSo nirguNa hoya che, e pramANe devadattA puruSa dveSINI hatI. 34. saguNanI mULa bhUmivALA mULadeve te sAMbhaLIne vicAryuM ke aho ! A strImAtrano paNa garva keTalo che ? kautuka kahevAya. rUpA ahaMkArane nahi sahana karanAra mULadeve savAramAM devadattAnA gharanI najIka gAMdharvano prAraMbha karyo. 3DA madhura saMgItanA atizayathI rAjAnI AjJAnI jema dhAraNa karAyA hoya tema rastAmAM cAlatA sarve paNa mANaso tyAM ja rahyA. 37ii te gItanA zravaNathI khuza thayelA cittavALA potapotAnA kartavya paNa bhUlI gayA. maMtra vaDe staMbhita thayelAnI jema teo spaMdana paNa karatA na hatA. ll38ii bArImAM rahelI devadattAe paNa te gIta sAMbhaLIne vicAryuM ke zuM A gaMdharva deva devalokamAMthI ahIM avataryo che ? li39mAM aho ! AlApanuM sauMdarya aho navA navA svaro. aho ! judA judA grAmo. aho ! rAganI mUrchAnA. ll4lii. A pramANe tenA viSe kheMcAyelA manavALI potAnA gharamAM tene bolAvavAne mATe pahelAM haMsikA ne pachI caMdrikAne teNIe mokalI. ll41ii anukrame te baMne dAsIo mULadevanI pAse AvI. vinaMti mATe avasarane meLavavA tenI AgaLa rahI. II4rA have utsukapaNAthI pharIthI devadattAe krodhapUrvaka teNIne kahyuM ke, "e Arya ! saMgamike! zuM tamane baMnene tyAM besavA mATe Asana apAyuM che ? (jaldIthI ahIM Ava) II43.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULadeva kathA 153 te gAyaka ziromaNine jaldIthI tuM ahIM lAva. e pramANe kahIne teNI paNa jaldIthI mULadevanI pAse AvI. II44o tyAre mULadeva paNa gAtAM gAtAM aTakyo. teNIe tene kahyuM, "he gAyaka ! amArI svAminI tamane bolAve che.' I4pa|| tamane bolAvavAne mATe pahelAM paNa be dAsIne mokalI hatI. tethI maherabAnI karo. Avo. amArA svAminI zAMti pAmo. I/4vA nahi sAMbhaLa-nAranI jema teNIne kaMI paNa uttara Apyo nahi. pelIe be traNa vAra kahyuM. tyArabAda teNIne kahyuM ke, huM kalyANakArI ! tArI svAminI koNa ? I4thI. teNIe kahyuM ke devadattA vezyA amArI svAminI che. teNe paNa kahyuM ke jo vezyA che to teNInI sAthe vAtathI paNa saryuM. 48 kema ke kare bIjuM, bole bIjuM ane vicAre bIjuM, Ama traNa prakAranA asatyavALI evI vezyAo upara koNa rAgI thAya ? Il49 sarva strIomAM adhama, halakI, seMkaDo durjana puruSothI sevAyelI, hRdayamAM duSTa, mukhamAM asatya bolanArI evI vezyA sajjanone ISTa hotI nathI. //panlI vezyAo kAmI puruSanA sarvasvane grahaNa karIne jatA evA tenA vastrane viSe paNa spRhA sahita najarane nAMkhe che. pa1/. vezyA dhananI anurAgI vaLI guNanI anurAgI nathI. dhanavAna jo koDhI ke rogI hoya to paNa kAmadevanI jema juve che. nirdhana evA kAmadeva sarakhA rUpavALAne paNa te rogInI jema juve che. //parA he kubaDI ! amane to vezyA nAma sAthe ja vaira che. kharekhara vezyA dhanane prArthe che arthAt Icche che. te dhana amArI pAse nathI. pa3 te sAMbhaLIne madhura bolavAmAM catura evI dAsIe kahyuM ke he tattvane jANanAra tame kema avicArita bolo cho ? 54 caMdana ane eraMDanA kASTanuM, tAla ane rasAlanA phaLanuM, gAya ane gadheDInA dUdhanuM atyaMta moTuM aMtara hoya che. papA he gAvAmAM agresara ! tame vezyAnA nAmamAtrathI Daro nahi. amArI svAminIne joIne he guNIomAM agresara ! tame guNa aguNane jANanAra thazo. pakA tethI ApanA vaDe hamaNAM ja jaldIthI AvavAnuM svIkAravuM paDaze. A pramANe madhura bolatI tenA pagamAM paDI. pI . tyArabAda kalAniSNAta mULadeva sthAnane jANIne teNIne saraLa karavAnI icchAthI pIThamAM muThThI vaDe prahAra karyo. piTA utArI nAkhelI dorIvALA dhanuSyanI jema te ja kSaNe khudhI evI sIdhI thaI gaI. #pa aaaa tenA upakArathI bharAyelI, harSathI bharapUra teNI AdarapUrvaka Agraha karIne te gAyakane ghare laI gaI. IIkaolI. saMbhramavALI devadattAe paNa tene AvelA joIne svayaM sevAbhakti karI. guNijanane koNa pUjatuM nathI ? li61ii samudramAMthI chUTA paDelA caMdrane zaMkare mastaka para dhAraNa karyo tema guNio paNa jyAM gayelA hoya tyAM mastaka para vahana karavA yogya thAya che. IkarI rohaNAcala parvatathI bhraSTa thayelA paNa ratnone rAjA nirmaLa guNothI mukuTamAM praveza karAve che. kaall devadattAe dAsIne kahyuM ke he ! tuM AvA prakAranI kevI rIte thaI ? vikasvara AMkhavALI teNIe kahyuM ke A gAyake mane sIdhI banAvI che. 64ll tethI savizeSa prakAre tenI kuzaLatA para camatkAra pAmelI devadattA tenI sAthe AlApa-saMlAparUpI (vAtacIta) amRta pAna karatI hatI, teTalAmAM to hoMziyAra vINAvAdaka vINAne laIne tenI pAse Avyo. devadattAe tenI pAse vaNA vagaDAvI. kapa-kavA nATyazAstramAM kahelA bhaMgothI te vagADanArane sAMbhaLIne vismita manavALI devadattAe, tenI prazaMsA karI. 17ii mULadeve kAnane sthagita karIne A pramANe kahyuM. AvA prakAranA svarane je sAMbhaLe che te mANaso kaThora kAnavALA che. ll18 te sAMbhaLIne IrSApUrvaka hasatA vINAvAdake kahyuM ke he svAminI ! kalAthI bharapUranI jema A kulka koNa che ? zuM bole che ? IkA devadattAe te kujane kahyuM ke he bho ! tamane vINAmAM ke vagADanAranuM dUSaNa zuM jaNAya che ? te kaho ? I70| teNe paNa kahyuM ke taMtrI
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 samyakRtva prakaraNa (tAra)mAM vALa, daMDamAM kAMkarI ane tuMbamAM bIja A vINAmAM che. bIjuM zuM kahuM ? II71] teNIe kunjane te vINA ApIne kahyuM ke, batAvo. tene jANanAra mULadeve paNa tene upADIne sArI rIte joI. 7rI arpaNa karIne tuMbanA eka dezamAM kyAMka chUpAIne vyavasthita rahelA tenA eka bIjane jyotiSInI jema mULadeve batAvyuM. ll73 sUkSma rIte jonAra evA teNe AkarSaka mAMtrikanI jema jaldIthI daMDamAMthI kAMkaro ane taMtrI (tAra)mAMthI vALane kADhIne batAvyo. I74 have viNAne barAbara vyavasthita karIne vINAvAdaka evA nAradanI jema teNe vINA vagADI. II7pI ane te viNAnA dhvanine sAMbhaLatA sarve jANe ke amRtakuMDamAM sukhanI ekamayatAne pAmelAnI jema magna thaI gayA. ll7kA have devadattAe tene kahyuM, tame bhuvanamAM adbhuta cho. nATyavedanA sarjanahAranI jema nizcitapaNe tame rUpane chUpAvo cho. II77ii hAtha joDIne namaskAra karIne vINAvAdake tene kahyuM, vINAmAM mArA ziSyono tuM AcArya hamaNAM thA. ll78 dhUrtarAje kahyuM, huM tevA prakAranI vagADavAnuM sArI rIte jANato nathI. kintu vikramasena nAmanA kalAcArya hamaNAM che. 79. kAzmIramAM jema sarasvatI tema te pATalIputramAM rahenAro huM ane mULadeva temanA ziSyo chIe. l80 tyAre tyAM vizvabhUti nATyakalAcArya padhAryA ane sarvee upAdhyAyapaNAthI temane pUjyA. ll8nA vidyAlayamAM (maThamAM) niHzaMkapaNe potAnA vidyArthIo samakSa sva caturAIne batAvatA hoya tema garviSTha evA te kalAcAryane bharate kahelA nATyazAstranA cothA ane trIjA rahasyone dhUrtarAje pUchyA. zarUAtathI ja te karkasaMkrAntinA sUryanI jema niruttara thayo. ll82-83 vilakhA thavAthI tiraskAranA bhayathI tyAre hAlamAM javAnI utAvaLa che, ema kahIne jaldIthI vizvabhUti gayA. l84ll have devadattAnI mardana kriyA karavA mATe lakSapAka tela laIne aMgamardako AvyA. Il8po mULadeve teone kahyuM ke mAlIza (mardana) huM karIza. devadattAe tene kahyuM ke he bho ! zuM tame mardana kriyAne paNa jANo cho ? l8DA teNe kahyuM, jANakAronI najIkamAM huM beTho hato. te subhra ! hAlamAM kriyA vaDe tenI jANakArI jaNAze. ll8ii zarIramAM loma vaDe jema lomAhAra tema teNInuM mardana karatAM ardhA pala jeTaluM tela teNInA zarIramAM praveza karAvyuM. l88 aMdara raheluM tela tApane mATe na thAo, e pramANe vicArIne garamImAM parasevAnI jema tenA zarIramAMthI tyAre ja te sarva tela kSaNavAramAM kheMcI kADhavuM. 89o te kaLAnA utkarSathI devadattA tenA upara atyaMta rAgI thaI ane vicAryuM ke zuM A sarva kaLAonA pahelA guru che ? Avo tyAra pachI devanI jema te mULadevanA pagamAM paDI premathI aMjali joDIne devadattAe ekAMtamAM pUchyuM. l91ii Apa deva cho, dAnava cho ke vidyAsiddha cho ? guNo vaDe tamAruM A kubaDApaNuM kRtrima che evuM mane jaNAya che. karI tethI jaladIthI mArA upara maherabAnI karo. mane potAnuM svAbhAvika rUpa batAvo. te jovAthI mArI dRSTine huM saphaLa banAvuM. ll9all tenA atizaya AgrahathI guTikAne kADhIne soMdaryathI jItI nAkhyA che devanA rUpane jeNe evuM potAnuM rUpa batAvyuM. ll94o potAno samasta vRttAMta zarUAtathI ja mULadeve kahyo. sadbhAva arthAt sAcA premavALA manuSyane viSe kaMI paNa chUpAvavA yogya hotuM nathI. paNa have kAmadevanA paNa rUpane oLaMgI janAra dedIpyamAna rUpavALA temaja kalAnA bhaMDAra evA mULadevane rAjakumAra jANIne devadattAe AtmAne arpaNa karyo. tenA guNamAM rAgiNI teNIe kahyuM ke he prANanAtha ! mArA premanuM sarvasva tamArA viSe ja che. II96-97ii A pramANe kahIne tenA sarva aMga para svayaM teNIe ja telanuM mardana karyuM. athavA to premIone kaMI ja duSkara hotuM nathI. /98 tyArabAda te baMne jaNA snAna karIne eka ja bhAjanamAM bhojana karIne daMpattibhAvane svIkAryuM ane parama sukhane pAmyA. llhalA
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULadeva kathA 155 have haMmezAM snehapUrvaka saMsAranA sukhane, Indra jema IndrANInI sAthe tema teNInI sAthe anubhavato te rahe che. 10olii tyAM paNa te jugArane ramato hato. devadattAe kahyuM ke zokya patnI jevI jugAranI krIDA na karo. zuM A patnIthI saMtoSa nathI ? /101ii seMkaDo maMtravAda vaDe paNa mahAgraha pAtra na mUke tema to paNa mULadeve jugArane choDyo nahi. I/102ii eka vakhata nATaka karavA mATe devadattAne rAjA pAse javAnuM thayuM. te vakhate jatI evI teNIe mULadevane tabalAM vagADavA vinaMti karI. /103 he nAtha ! jo huM nRtya karuM te vakhate paTaka tame vagADo to raMbhA karatAM paNa te mAruM nATaka caDhiyAtuM thAya. /104aa teNe paNa dohadanI jema IcchA (lAlasA)vALI patnInuM Icchita pUryuM. te nATaka pUruM thaye rAjA teNI para khuza thayo ane varadAna ApyuM. 10pA teNIe kahyuM ke he deva ! A varadAna thApaNa rUpe Apa rAkho. koIka moTuM kArya upasthita thaye huM te varadAna mAMgIza. /109o rAjAe eka vakhata acala sArthavAhane teNInI pAse mokalyo. lakSmIthI jANe ke bIjo kubera na hoya tevo khuza thayelo te paNa teNInA ghare gayo. ll107thI devadattAe paNa ucita evI pratipatti karI gharamAM Avela kalpavRkSanI koI avagaNanA karatuM nathI. /108 acala devadattAmAM atyaMta rAgI thayo che, tethI tenA nokarone paNa dAna vagerethI, tenI jema ja ArAdhe che. (khuza kare che.) I/109 devoe sADA traNa divasa sudhI ayodhyAmAM jema vRSTi karI hatI tema tenA gharamAM sonuM, ratna, vastra vagere haMmezAM varasato hato. (Apato hato.) 110ll to paNa guNamAM ja ekadRSTivALI devadattA kRtrima sneha karIne cittane haranArA vividha prakAranA vilAsothI acalanI sAthe ramatI hatI. ||111// cittanA snehathI nirbhara evI mULadevanI sAthe tevI rIte ramatI hatI. jema acala A aMtarane jANe nahi. /11rI akkAe teNIne zikhAmaNa ApI ke tuM AvuM viruddha na kara. he putrI ! A jANIne acala tArA upara du:kha manavALI thaze. ||113 jugArI mULadeva upara kema AvA prakArano tAro sneha ? (tAre rAgIpaNuM) Icchita ApanAra evA acalane viSe tuM kema rAgI thatI nathI ? ||114 A pramANe zikhAmaNa apAyelI devadattAe tenI zikhAmaNa mAnI nahi tyAre akkAe tene bodha karAvanAra dRSTAMto batAvyA. ll115ll have zeraDInA TUkaDAnA rasane cUsIne rasa vinAnA tenA kUcaDAone ane rasALa evA kadalI phaLone khAIne tenI chAlane laIne aLatAthI raMgIne ane tenA tAMtaNAone raMga vinAnA rAkhIne akkAe tiraskArapUrvaka devadattAnI saMmukha pheMkyA. ll116-117ii devadattAe tene kahyuM ke akkA (mAtA) AvA prakAranuM kema kare che ? teNI bolI he putrI ! AvA prakAranA virasone (ja) tuM yogya che. I/118 he paMDita mAnatI ! sarasa padArtho mATe tuM ayogya che. dhana vagaranA kapaTI para te rAgI che ane zrImaMta evA acalamAM nahi. I/119 devadattAe paNa kahyuM ke he mAtA ! ahIM mArI ajJAnatA nathI. paraMtu mULadevanA guNomAM mAro anurAga che. I/12lii akkAe kahyuM ke mULadevathI nyUna guNavALo acala nathI. devadattAe kahyuM ke he mAtA ! AvuM ayogya na bola. ll121II guNonI mULabhUta pRthvI phakta mULadeva ja che. AvA prakAranA guNo devamAM paNa nathI, to pachI mANasa mAtrane dUrathI ja mUka. bIjA mANasamAM AvA guNo che ja nahi. I122aa akkAe kahyuM ke AvA prakArano Agraha parIkSA karavAthI ja khabara paDe. devadattAe kahyuM he mAtA ! A tame yukta (yogya) ja bolyA cho. 12all akkAe acalane kahyuM, tArI priyA devadattA zeraDIone jhaMkhe che. tethI tuM hamaNAM ja mokala. 124 akkAe kahyuM eTale teNe paNa zeraDInA DhagalAne kharIdIne gADAmAM ghaNI zeraDI bharIne tenA mATe mokalAvI. 12pA have khuza thayelI akkAe kahyuM, he vivekinI ! tuM jo mArA jamAInI udAratA ane karAyeluM Azcarya kevA prakAranuM che ? II12DI IrSyApUrvaka
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 samyaktva prakaraNa devadattA bolI, huM zuM hAthiNI chuM ? jethI mArI AgaLa zeraDIno Dhagalo karyo. 127 / / he mAtA ! parIkSAne mATe hamaNAM mULadevane kahevAya. teNIe kahyuM eTale mULadeva paNa jugA2ne mUkIne jaldI uThyo. II128 // jItAyelA dravyanA lavathI parIkSA karIne pAMca-cha zubha ze2DIne laIne mULa ane agrabhAgane dUra karIne charIthI tene cholIne durbhedya evI gAMThone choDIne amRtanA eka kuMDa samAna be AMgaLa jevA tenA TukaDA karIne, taja, elacI, tamAlapatra, nAgakesarathI saMskAra ApIne rasanA atizayane ka2nA2A kapUrathI adhivAsita karIne hAthanA sparza vagara levAne mATe ekaeka saLI vaDe vIMdhIne koDiyAnA saMpuTamAM mUkIne teNe dAsInA hAthamAM ApI. 129-130-131-132 / / devadattAe sArI rIte te joIne mAtAne batAvatAM kahyuM ke, he mAtA ! tuM jo baMnemAM keTaluM aMtara che ? / / 133 / / tethI mauna dhAraNa karIne krodharUpI agnithI baLatI, duSTa buddhivALI akkA mULadevanA chidrone zodhatI rahI. 134 // eka vakhata acala sArthavAhane akkAe kahyuM, he acala ! Ano aMtaraMga rAga mULadeva 52 che. tArAmAM nahi. ||135 / / tethI mULadevane apamAna karIne koIpaNa rIte tuM bahAra kADha. jethI A devadattA tArI upara ja dRDha premavALI thAya. ||136 // acale savAramAM devadattAne kahyuM ke he priyA ! Aje bIjA gAma jaIne be traNa divasamAM huM jaldIthI pAcho AvIza. ||137|| A pramANe kahIne te luccAIthI gayo. harSavALI devadattAe mULadevane bolAvIne IcchA mujaba 2mavA mATe AraMbha karyo. I138 // akkAe jaNAvyuM ke mULadeva Avyo che. te jANIne acale AvIne potAnA sainiko vaDe devadattAnA AvAsane ghero ghAlyo. 139 // hAthamAM charI chUpAvIne mULadevane nahi jANatAnI jema lIlAthI svayaM teNe praveza karyo. 140 // madhyamAM rahelA zatrunI jema ekAeka tene AvelA joIne bhayathI devadattAe jaladIthI mULadevane palaMganI nIce saMtADyo. / / 141 // acala uDIne palaMga upara beTho. priyAne kahyuM ke he devI ! azukana thavAthI ame gAmamAM gayA nathI. / / 142 // Ama tema jotAM mULadeva kyAMya paNa na dekhAyo ane vicAryuM ke A palaMganI nIce ja haze, emAM zaMkA nathI. / / 143 // tethI zaTha evA teNe kahyuM ke, he priyA ! Aje rAtrinA aMte meM kharAba svapna joyuM. teNIe kahyuM ke he priya ! kevA prakAranuM ? ||144 // teNe paNa kahyuM ke he priya ! A ja palaMga para besIne vidhipUrvakanA sarva aMge mardana karIne snAnane jANe ke huM karuM ? ll145 // A duHsvapna ApanA amaMgalane mATe ja hatuM. tethI he priye ! hamaNAM AnA pratighAtane mATe tuM ahIM ja mane snAna karAva. II146 // te sAMbhaLIne akkAe jaladIthI te saghaLI sAmagrIne maMgAvIne tyAM ja tyAre kSaNavAramAM mUkI. 147thI devadattAe tene kahyuM ke snAnapIThane alaMkRta karo. teNe paNa kahyuM, 'he subhra ! zayyAnA vinAzathI tuM Dara nahi. / / 148 // he priye ! AnAthI dviguNa mUlyavALI zayyA vagerene huM karAvI ApIza. tuM kaMjusAI na kara. 149 // teNe tyAM ja mardanapUrvaka snAna karavAno AraMbha karyo ane mastaka para paDatA pANIthI mULadeva vyathAne pAmyo. / / 150 teNe vicAryuM, hA hA Aje mAro A parAbhava kevA prakArano ? athavA to viSayalolupone anartha durlabha kevo ? // 151|| nahitara rAjakumAra huM kyAM ? ane A vANiyAno dIkaro kyAM ? huM kSayane pAmuM eTale AnA vaDe durbuddhivALo huM nIco karAyo. 152 // sarpanI jema bilamAMthI tema palaMga nIcethI te nIkaLyo. madArInI jema acale hAtha vaDe tene pakaDI rAkhyo. 153 // ane kahyuM ke he sAdhu ! zuM tAruM A karma sAruM che ? teNe paNa kahyuM, sAruM nathI. mahAtmAone garha karavA yogya che. 154 // sarva adbhUta kalAnA bhaMDAra evA tAruM ahIM zuM karAya ? teNe kahyuM, je tane game ane tArA kuLane ucita hoya
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULadeva kathA 157 te kara. /15pA acale tene choDIne kahyuM, tane huM zuM kahuM ? guNanA ghara samAna paNa bhAgyayogathI AvA prakAranA saMkaTane tuM pAmyo che. ll15DA tethI te kheda na pAma. je kAraNathI sUrya paNa durbhAgyathI nAnA evA rAhuthI grasAya che. 15 he mahAtman ! huM tane choDI dauM chuM. hamaNAM tAruM kalyANa thAo, kyAreka paNa saMkaTanA samayamAM tuM mArI paNa rakSA karaje. 158 tenuM vacana svIkArIne mULadeva tyAMthI nIkaLyo. tenA apamAnathI pIDA pAmela teNe cittamAM A vicAryuM. I159ll apamAnathI myAna thayelA potAnA mukhakamalane huM mitratAvALA nagarajanone ahIM kevI rIte batAvIza ? 17lii A pramANe vicArIne kartavya-akartavyamAM parAbhukhavALA teNe te ja kSaNe bennA taTa tarapha prayANa karyuM. ll1915 mULadevanA parAbhavathI sUryAsta thavAthI (sUryanA aMdhakArathI) pApI evA rAkSasInI jema akkA atyaMta khuza thaI. 192aa tyAre ja vaLI devadattAe prANezvarane viDaMbanA ApanAra acalane joIne vajadhArAnI jema tenA pratye kopa karyo. ll193ll tyArabAda ardhA jJAnavALA acalane choDIne roSathI (gassAthI) pravAse gayela priyatamane jANIne devadattA jaladIthI rAjA pAse gaI. ll164 rAjIe paNa kahyuM ke he kalyANakArI ! zUnya manavALAnI jema tuM kema dekhAya che ? zuM koIkanA paNa apamAnathI ? athavA to zuM ISTanA virahathI pIDA pAmela che ? I19pA teNIe kahyuM, he deva ! nRtya karatI evI mane tame jyAre varadAna ApyuM hatuM. tyAre mArI paDakhe je tabalA vagADanAra puruSa hato. 19kA te he deva ! te pATalI putra rAjA zaMkhadhavalanA putra mULadeva nAmanA hatA. te kalAnA kulaghara hatA. 19zA potAnA apamAnathI te sthAnane choDIne guNinA samUhamAM agresara kyAMya paNa koI paNa nagarIne alaMkRta karatA haze. ll138 guNane grahaNa karanArI huM he svAmi ! te guNAlayamAM atyaMta rAgI chuM. nokaranI jema Aje acale ja temano parAbhava karyo che. I/199o he svAmi ! tenI sAthe mAre zarIrathI ja bhinnapaNuM che ane tethI te duHkhathI pIDAyelI AvA prakAranI huM chuM. /170Iii te rAjaputranA apamAnane sAMbhaLIne rAjAe krodhathI acalane bolAvIne te vRttAMtane pUchIne kahyuM ke, are duSTa ! zuM tuM A nagarano svAmI che ? athavA to lakSmInA mada vaDe madonmatta banelo tuM amAtya AdinI avagaNanA kare che ? I/171-172ii koIne paNa nahi jaNAvIne AvA prakArano svayaM je daMDa teM karyo che. tethI tuM A kaLAnA bhaMDAra rAjaputrano aparAdhI che. I/17all AvA prakAranA aparAdhI evA tArA sarvasvanuM haraNa karIne tAro daMDa vadha ja che te huM hamaNAM karAvIza. ll174 A pramANe rAjAe kahyuM, eTale devadattAe vicAryuM ke mULadevane ANe jIvato mUkyo che. tethI tenA paNa prANone rAjA pAsethI apAvaDAvuM. ll17pI rAjAe paNa acalane kahyuM ke, "are ! Aje hamaNAM tuM jIvato mUkAyo che. te devadattAnA AgrahathI ja ane bIjuM ke nara ziromaNi zreSTha mULadevane lAvIne ja A nagaramAM praveza karaje. nahitara mArI bhUmino tyAga kara. 176-17ii kalpAMtakALanA pavananI jema rAjAnI AjJAthI te ja kSaNe acala paNa cAlyo. kAraNa ke rAjAnI AjJA ati bhayaMkara hoya che. /178 cAre bAju acale mULadevane zodhyo. paraMtu niSNuNyakane jema saMpatti na maLe tema mULadeva tene kyAMya maLyo nahi. //179 tyArabAda bahAra rahelA teNe potAnA sarvasvane maMgAvIne Darelo evo te pArasa kuLanA kinAre gayo. /180aaaa have rAjAe paNa devadattAne upAlaMbha Apyo ke teM amane A mULadeva che, ema kema na kahyuM? II181. jo meM tene oLakhyo hota (jANyo hota) to dezAdinA dAnathI tene mArA paDakhe ja sthApanA karata, hAthamAM Avela ratnano koNa tyAga kare ? II18rI devadattAe paNa kahyuM ke AnA apAyanI zaMkAthI he deva !
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 samyaktva prakaraNa meM Apane jaNAvyuM na hatuM. mArI buddhinI bevakUphI che. //18all have praNAma karIne teNIe rAjAnI pAse varadAna mAMgyuM. he deva ! havethI tamArA vaDe huM koIne paNa ApavA yogya nathI. (havethI tame koIne paNa mokalatA nahi.) I/184o rAjAe paNa tenuM Icchita varadAna ApyuM. je kAraNathI kalpAMta kALamAM paNa sajjanonI vANI anyathA thatI nathI. /18pI tyAre mULadeva vinA anya puruSono niSedha karatI teNIe cothA aNuvratane dhAraNa karyuM. ll186ll A bAju mULadeva paNa eka gAmathI bIjA gAma jato traNa divase oLaMgI zakAya evI mahAiTavInA mukhamAM gayo. ll18ii sArthane zodhato ane bhAthA vagarano jeTalAmAM tyAM rahyo teTalAmAM to eka nirguNa brAhmaNane Avato joyo. 188 bhAthAnI kothaLI (thelI)ne dhAraNa karelA tene joIne vicAryuM ke AnA bhAthAthI huM paNa mahAiTavIne oLaMgIza. /189ll najIka Avyo eTale tene kahyuM ke he kalyANakArI ! sAruM thayuM ke ahIM mArgamAM tame mane bIjA maLyA. 19olii nathI jaNAI thAkanI pIDA evA ApaNA baMnene lIlAmAtramAM paraspara vArtAnA vinodathI mArga pasAra thaze. 191ii brAhmaNe kahyuM he mahAbhAga ! tuM kyAM javAne Icche che ? mULadeve kahyuM ke huM bennAtaTa nagaramAM javAno chuM. I/192ii teNe paNa kahyuM ke huM vIranidhAnaka gAmamAM javAno chuM. tethI te kalyANakArI ! jaMgala (aTavI) sudhI ApaNA baMneno sAtha thaze. I/19all siddhAMtamAM utsarga ane apavAda jema sAthe ja cAle che. tema rastA upara cAlavA mATe te baM vRitta thayA. //194lii chatranI zobhAne sUrya dhAraNa karate chate paNa tApathI pIDita te baMne eka sarovarane joIne vizrAmane mATe utaryA ! II19pI. tyAM mahAbaLavAna mULadeve snAna karIne ane tenuM pANI pIne sarovaranA kinAre rahelA vRkSonI chAyAmAM vizrAma karyo. 19ko nirlajja evA brAhmaNe paNa sarovaramAM pANI joIne bhAthAne kholIne ekalapeTAnI jema ekalAe jamavAno AraMbha karyo. ll19ii tyAre mULadeve vicAryuM ke sudhAthI pIDita che, tethI svayaM pahelAM pote khAIne pachI mane Apaze. ll198 khAdhA pachI thelInA mukhane bAMdhatA joIne vicAryuM, hamaNAM to nathI ApyuM. savAranA mane khAvAnuM Apaze. //199thI have te brAhmaNe kahyuM, cAlo have javAya te paNa AzArUpI lAkaDInuM AlaMbana laIne bhukhyo paNa mArgamAM AgaLa vadhyo. 200mAM bIjA divase paNa ApyA vagara ja khAte chate mUladeve vicAryuM ke, ApIza to pUruM thaI jaze, ema bhaya vaDe hajI paNa teNe mane bhAthAne na ApyuM. savAranA Apaze. ApavuM kharekhara khUba duSkara che. A pramANe AzAnA vazane pAmelA trIjA divase araNyanA pArane pAmyA. ra0rA have brAhmaNe mULadevane kahyuM, huM jAuM chuM. he kalyANakArI ! tAruM kalyANa thAo. mArA gAmano mArga najIka dekhAya che. ll203ll mULadeve paNa kahyuM ke, te sajjana ! vahANa vaDe jema mahA nadI tema tArI sahAyathI A araNyano pAra pAmyo. 204ll bennAtaTamAM huM jauM chuM. nAmathI mULadeva chuM. kyAMthI paNa sAMbhaLe ke mane rAjya prApta thayuM che, te sAMbhaLIne mArI pAse Avaje. 20pA vaLI tAruM nAma zuM che ? te kaho. teNe kahyuM, sadvaDa nAma che. paNa sarve loko mane nirguNa zarmA e pramANe kahe che. l/201ii mULadeve paNa kahyuM ke vyAkaraNamAM svara-vyaMjanAdinI saMjJAnI jema lokoe kaheluM tAruM nAma sArthaka che. 20thI tArI AvA prakAranI kriyAthI ahIM mane khAtrI thaI gaI che. A pramANe hAsyathI mULadeve stuti karI ane te gayo. ll208 bennAtaTa tarapha prayANa karatAM mULadeva paNa have samudramAM dvIpanI jema vacce vasaMta gAmane prApta karyuM. l/20aaaa bhUkhathI kSAmakukSivALo rAjaputra evA teNe bhikSAne mATe tyAM praveza karyo. hA hA ! durdazAnuM
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULadeva kathA 159 pragaTIpaNuM. ra10LI athavA durbhAgyanA yogathI harizcandra rAjAe paNa caMDALanA gharamAM pahelAM zuM pANI nahotuM vahana karyuM ? 11bhamatAM evA tene kyAMkathI paNa kaSTapUrvaka aDadanA bAkaLA prApta thayA. tenA vaDe ja prANavRtti (AjIvikA)ne mATe jaLAzayanI najadIka gayo. ra12o mahAsattvazALI evA teNe saMmukha AvatA, mAsakSamaNa vaDe kRza paNa dedIpyamAna kAMtivALA eka munine joyA. ra1all ane vicAryuM ke A gAma kaMjusonI janmabhUmi sarakhuM che. tethI ahIM paribhramaNa karatAM klezane pAmaze - meLavaze. ll14 tethI Aje nidhana evo paNa huM sAdhune aDadanA bAkaLA ApavAnA dAnathI puNyAtya thaIza. AvA prakAranuM pAtra kyAM mane maLaze ? ra1pI tethI munirAjanI najIka jaIne vinaMti karI, he prabhu ! maherabAnI karo. aDadanA bAkaLA grahaNa karo ane mArA para kRpA karo. 21kA pavitrAtmA, rasagRddhi vinAnA munirAje paNa dravyAdi vaDe zuddha bhikSA jANIne pAtrane dhAraNa karyuM. ra1thI avirata bhaktivALA mULadeve paNa AnaMdapUrvaka samasta bAkaLAne pAtramAM vahorAvyA. ra18 dhanya mAnato nRtya karato gAya che ke dhanya mANasonA aDadanA bAkaLA sAdhunA pAraNAmAM vaparAyA. ll19o A pramANe vAraMvAra gAtA najIka rahelA devatAe sAMbhaLIne tenA bhAvathI raMjita thaI gayA ane kahyuM ke he bho ! ardhA zloka vaDe tuM Icchitane mAMga. ra2lI te divya AkAzavANIne sAMbhaLIne harSapUrvaka bolyo ke devadattA vezyA sAthe hajAra hAthI sahitanuM rAjya mane maLe. /221 devatAe kahyuM ke, mahAbhAgyazALI ! Icchita evuM rAjya tane jaldIthI maLaze, temAM saMzaya nathI. /222aa vaLI tArA puNyarUpI vRkSanuM A tAtkAlika phaLa che. bhaviSyamAM svargane muktinA sukharUpI phaLo vaDe phaLaze. ll223ll te sAMbhaLIne atyaMta khuza thayelA teNe mahAmunine namaskAra karIne pharI bhramaNa karIne aTTamanuM pAraNuM karyuM. /224o. have te bennAtaTa nagaramAM jaIne tenI najadIka bahAra dharmazALAmAM rahyo. kema ke sthAna vagaranAonuM sthAna dharmazALA ja che. ll22pI vadanarUpI kamaLamAM saMpUrNa caMdramaMDalane potAnA mukhamAM praveza karyo evuM svapna rAtrimAM teNe joyuM. 22DI tyAM rahelA eka kApeTike paNa tevA ja prakAranuM svapna joyuM. tenA vicAra arthe teNe sAthe rahelAne kahyuM. ra2thI teNe kahyuM ke tane Aje bhikSA mATe paribhramaNa karatAM goLathI yukta caMdramaMDalanA vartuLa jevo maMDala (roTalo) maLaze. 228 te sAMbhaLIne tenA zarIramAM paNa harSa mAto nahoto. kharekhara, tevA prakAranA daridrIone to eka kAkINInI prApti paNa koTI dravya samAna che. ll229 ratnanI parIkSA mATe mIThAno vepArI zuM samartha bane ? tema vicakSaNa evA mULadeve koIne paNa svapna kahyuM nahi. //ra3 ll bhikSAmAM te kArpaTike goLa sAthenA roTalAne meLavyo. kemake prAyaH vicArane anurUpa phaLa svapna Ape che. 1231 mALInI jema muLadeva savAramAM bagIcAmAM gayo. pappAdi cUMTavA, bhegA karavA vagere sahAyathI tenA mAlikane khuza karyo. ll232aa tenI pAsethI keTalAMka puSpa-phaLAdi prApta karIne pavitra thaIne caityanI jema svapnanA arthane jANanAranA ghare gayo. ll133 tene praNAma karIne sugaMdhI puSpaphaLane ApIne svapnane kahIne vinayathI namelA teNe tenA arthane pUchuyo. 234ll te mahAsvapnathI Azcarya cakita thayelA svakhapAThake paNa kahyuM ke he vatsa ! sArA lagnamAM vidyAnI jema svapnanA arthane kahIza. If23pA A pramANe kahIne lAMbA kALe AvelA priya atithinI jema AdarapUrvaka navaDAvyA. kapaDA vagere paherAvyA ane bhojana karAvyuM. 23kA AvatI rAjyasaMpattinI zokya patnI karavAne mATe potAnI te kanyAne tene ApavAne mATe tenI najIka bolAvI. 237ii mULadeve paNa kahyuM ke he tAta ! A tamArI kevI vidvattA ? ke mArA kuLa vagere
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 samyakatva prakaraNa jANyA vagara ja kanyAdAnano udyama karo cho. l/238ii teNe paNa kahyuM ke, he mahAbhAgyazALI ! sAthe rahenArA jevA tArA vinayAdi guNo vaDe ja kulasvabhAva vagere tAruM jaNAI gayela che. /239lii A pramANe bodha pamADIne teNe tene potAnI kanyA jaldIthI paraNAvI. puNyodayamAM puruSone lakSmI ane aizvarya baLAtkAre pAse Ave che. ra4l have divyajJAnInI jema teNe tene svapnanA arthane kahyo ke sAta divasa pachI ahIM ja tane rAjya maLaze. 241II devatAnA vAkyane yAda karato svapnanA arthathI khuza thayelo te AvatA evA rAjyamArgane zodhanAranI jema tyAM ja rahyo. ll242o jANe ke puNyodayathI ja bolAvela evo te pAMcamA divase bahAra vanamAM gayo. mArgamAM thAkela musApharanI jema caMpaka vRkSanI nIce sUto. //ra4all, tyAre te nagarano rAjA aputrIyo maraNa pAmyo. tethI pati ane putra vagaranI strInI jema rAjyalakSmI AlaMbana vagaranI thaI. 244ll te ja vakhate amAtya vageree rAjya yogya puruSane (rAjA) meLavavA mATe hAthI, azva, chatra. kaLaza ane cAmaro adhiSThita karAvyA. 24pA paradezI mANasonI jema nagarInI lakSmI jovAnI IcchAvALA devAdhiSThita te sarve nagaranI cAre bAju saMcaryA. ra4phA tyAM rAjyane yogya tevA prakAranA koIpaNa narane nahi joIne te nagaranI bahAra nIkaLyA. mULadevanI pAse AvyA. ra47ll tene joIne aSADhI meghanI jema gajarAje garjanA karI. jANe ke lokone kahyuM ke A ja puruSa rAjyane yogya che. Il248 he gajarAja ! tame rAjya yogya pAtra sAruM kahyuM. e pramANe cheSAravanA bahAnAthI zreSTha aSe jANe ke kahyuM. //ra49ll rAjalakSmInuM mukhya cihna ujjavala evuM chatra dorI chUTIne vistAra karIne mastaka para rahyuM. /50nA purohitanI jema kaLaze tene artha ApyuM. be cAmaro paMkhAnI jema tenI AgaLa vIMjhAvA lAgyA. /2515 te sarva joto harSAkuLa mULadeva jAgyo. gajarAje tene upADIne potAnA skaMdha para besADyo. //raparA svAmInI prAptithI khuza thayelA lokoe jayajayanAda karyo. rAjAnA maMgalane mATe vAjiMtro vagaDAvyA. ll25all rAvaNane jItIne rAme ayodhyAmAM praveza karyAnI jema tyAre mahAutsAhapUrvaka nagaramAM navA rAjAe praveza karyo. 254o paraNIne AvelAnI jema aneka maMgala karyA. guphAmAM jema siMha tema teNe mahelamAM praveza karyo. rapapA cakravartInI jema prauDha lakSmIvALA siMhAsana para beThelA teno sarva sAmaMta vageree abhiSeka karyo. /pakA te vakhate AkAzamAM devatAoe devavANI (AkAzavANI) karI ke ApanA A rAjA vikramarAja jevA thaze. ll257ii IndranI jema tenI AjJAnuM je khaMDana karaze tene huM mahAdaMDathI vajanI jema daMDa ApIza (vinAza karIza). ll258 te sAMbhaLIne sarva sAmaMta maMtrI vagere Azcaryacakita thayA. senApatinI jema tenI AjJAne vaza rahenArA thayA. ra59 devadattA vinA ati vizALa rAjya ane zreSTha lakSmI mULadevane rasa vagaranA kAvyanI jema lAgI. ra6ll tyArabAda avaMtipati (rAjA)nI sAthe teNe mitratA karI. kema ke dAkSiNyatA mAruM kArya sAdhaze. l261ii tyAM nidhRNa zarmA saduvaDa brAhmaNane bolAvIne apUrva sevA vaDe gAma ApyuM ane teno ja rAjA tene karyo. If272ii eka vakhata devadattAne lAvavAne mATe avaMtipati pAse vizALa bheTaNApUrvaka dUtane mokalyo. rikaall dUta paNa ujjayinI nagarImAM jaIne jitazatru rAjA pAse bheTaNAne dharIne namIne kAryanI vinaMti karI. 264o he deva ! hamaNAM mULadeva devatAe varadAnathI Apela bennAtaTa nagarano vikramarAja nAme rAjA thayo che. rakapIte e pramANe kahevaDAve che ke he svAmI ! deva paNa jANe che ke mane vastramAM nalIrAganI jema devadattA upara rAga che. rakalo he deva ! tethI Ane mokalo. tenA vinA rAjyasaMpattine durbhaga nArInI jema mULadeva mAne che. 20thI jitazatru
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULadeva kathA 161 rAjAe kahyuM ke he dUta ! A prayojana keTaluM mAtra che. ame to mULadevane rAjyano vibhAga mAnIe chIe. l268ii ahIM AvelA kaLAnA bhaMDAra mULadevane meM oLakhyo nahi. tethI aMdara rahelA zalyanI jema amane te vAtanuM atyaMta duHkha che. 269 rAjAe ekAeka devadattAne bolAvIne kahyuM ke he kalyANakArI ! tArA manoratha rUpI vRkSanA phaLane grahaNa kara. ra70devatAnA varadAnathI mULadeva bennAtaTa nagarano rAjA thayo che. tane bolAvavAne mATe teNe A viziSTa potAnA mANasane mokalyo che. //ra71I rAjAnA AdezathI khuza thayelI devadattA samagra sAmagrInI sAthe anukrame bennAtaTa nagara tarapha gaI. l27rI pramodavALA mULadeva rAjAe paNa sAkSAt rati jevI (kAmadevanI patnI) devadattAne nagaramAM praveza karAvyo. ra73o ane teNIne kahyuM ke he priyA ! Aje ja mane rAjyanuM sukha thayuM. tArA vinA vizALa rAjyasaMpatti cittamAM zUnya bhAsatI hatI. 274 tyArabAda paraspara bAdhA na thAya te rIte dharma, artha ne kAma puruSArthane karatAM mULadeve pRthvIne sArA rAjAvALI karI. /275/. samudramAMthI vahANanI jema ekavakhata vividha kariyANAothI bharelo acala pArasakUlathI tyAM Avyo. //ra7A ratnAcala jevo acala pUrNa akSata pAtranI jema ratnanA thALane bheTaNArUpe laIne mahArAjA pAse gayo. //ra77ll jovA mAtrathI kuzaLa rAjAe tene oLakhyo ne vicAryuM ke mAro apakArI ne upakArI A acala ja che. l278 tethI Ane paNa hamaNAM baMne prakAre karI batAvuM. verano badalo karavA mATenI rUDhi (rivAja) mANasomAM A prakAre che. ll279mAM acala to rAjAne A mULadeva che e pramANe oLakhAto nathI. oLakhe paNa kevI rIte ? (zA mATe ?) kema ke nirdhana evAne rAjyasaMpatti prApta thaI haze evo vicAra paNa kyAMthI Ave ? 280NA te vANiyAe rAjAne prArthanA karI ke paMcakuLathI lAvelA kariyANAone joIne je prakAre jakAta hoya te grahaNa karo. If281ii rAjAe kahyuM ke he zreSThInuM, ame svayaM ja AvazuM. teNe paNa kahyuM ke to to kAMkarAnI IcchAmAM mArA vaDe ratna prApta karAyuM. 282aa tyArabAda acalanI sAthe rAjA paNa gayo ane teNe rAjapuruSone kariyANAno samUha batAvyo. ra83 rAjAe tene pUchyuM ke he zreSThInuM ! jeTaluM batAvyuM teTaluM ja kariyANuM che ke bIjuM paNa keTaluMka vidyamAna che ? Il284o pharIthI joIne kahyuM ke mAruM yathAvatuM ja che. khoTuM bolatA nahi. kema ke A rAjyamAM dANacorone paNa coranI jema ja grahaNa karAya che. (pakaDAya che.) ra8pA acale paNa kahyuM ke he deva ! mane vAraMvAra kema Ama kaho cho ? zuM rAjAnI AgaLa jUThuM bolAya ? chUpAvAya ? 28phA tyAre khuza thayelA svAmInI jema rAjAe kahyuM ke, he bho satyavAdI zreSThi ! jakAtanuM arthe dAna tamAre paNa grahaNa karavA yogya che. 28NI pharI ekavAra sarva kariyANAo joI lo. jethI satyavAdIomAM Ano paTTabaMdha karAya. 288 tyArabAda kuzala evA rAja-puruSoe vAMsanA vedhathI paganA prahArathI zodhatA kariyANAmAM rahelAM ratno vagere chUpAyelA joyA. 289ii bharelA te kariyANAone bhedIne asAramAMthI sArane kheMcIne te ja kSaNe rAjAne rAjapuruSoe kariyANA batAvyA. /29olii rAjAe acalane kahyuM, A tAruM satyavAdIpaNuM ! are mahAdaMbhika ! vAraMvAra pUchavA chatAM paNa sAcuM teM na ja kahyuM. l291ii te ja vakhate krodhAyamAna rAjAe Adeza karyo ! jethI rAjasubhaToe acalane dANacorapaNAthI bahAra baMdhanothI bAMdhyo. ll292l. have potAnA AvAsamAM tene bolAvaDAvIne tenA baMdhano choDIne mULadeve acalane pUchyuM, zuM tuM mane oLakhe che ke nahi ? ll29all teNe kahyuM, he deva ! caMdra jevA zItala rAjAne ugatA sUrya jevA zUravIra rAjAne
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 samyaktva prakaraNa koNa na oLakhe ? Il294o rAjAe kahyuM ke A madhura vacano vaDe saryuM. pahelAM huM tArA vaDe kyAMya jovAyo chuM ke nahi ? rogane nahi oLakhanAranI jema acale kahyuM, kiMcitamAtra paNa huM oLakhato nathI. ra95ll rAjAe devadattAne bolAvIne tene batAvatA kahyuM ke rAjAnI mUrtinI jevI bIjI sarva vibhAginI teNI che. I/ra9vA teNIne joIne adhomukhavALo, bIDAI gayelI AMkhavALo ane lajjAthI sarpanA dezathI pIDita mUcchanA jevo kSaNavAra te thayo. l/297ii teNIe paNa tene kahyuM ke A mULadeva rAjAne tuM jANa. tyAre teM jene kahyuM hatuM ke mane paNa ApattimAM rakSaNa karajo te A che. ll198ii A moTA aparAdhamAM paNa pakaDIne tamane AmaNe mukta karyo che. kema ke apakAra ane upakAranuM RNa Aje tamane apAyuM che. l299lii tyAre ekAeka mULadevane jANIne acala paNa temanA pagamAM paDIne IrSAthI karAyelA pahelAnA potAnA aparAdhane khamAvyo. ll300 rAjAne teNe kahyuM ke he deva ! tyAre ja ujjayinIpatie A aparAdhamAM mane avaMtinI bahAra kADhI mUkyo. 301I kRpALu mULadeve tyAre avaMti javAnI IcchAvALA sArthavAhane potAnA dUtanI sAthe mokalyo. /30rI mULadevanA dUte avaMti rAjAnI maherabAnI meLavIne te vANiyAne tyAM avaMtimAM praveza karAvyo. li303 eka vakhata mULadeva rAjA pAse mahAjane AvIne namaskAra karIne vinaMti karI ke ame vidhuratAvALA chIe. ll304o he rakSaNahArA ! tame rakSaNa karanAra hote chate A samasta nagarane coroe jIrNa vastranI jema corI lIdhuM che. ll30paII he svAmI ! khetaronI jema gharamAM khAtara pADIne paDe che. corothI khAtara pADIne kANA karAyelA gharo jANe hajAra AMkhovALA hoya tevA thayA che. ll30ko he svAmI ! tamArA ArakSako arakSaka thaI gayA che. kema ke duHkhethI grahaNa karAya tevA coro rAtrimAM rAkSasanI jema bhame che. ll307thI rAjAe kahyuM, tame kheda na pAmo. jaldIthI sarva corone yamanagarInA mahemAna karIne tamane sukha ApIza. ||308 A pramANe mahAjanane pratibodha pamADIne visarjana karIne ArakSakone bolAvIne kahyuM ke are ! zuM tame nagaranuM rakSaNa karatAM nathI ? 309o teo paNa DarI gayA ane kahyuM ke he svAmI ! eka ja cora che paNa vidyAsiddhanI jema aneka rUpavALo oLakhAto nathI. (pakaDAto nathI.) Il310 he svAmI ! aneka upAyo tene pakaDavA mATe karyA. paraMtu rAkSaso jema hanumAnane tema ame tene pakaDI zakyA nathI. ll311/l. aMdhakArapaTathI DhaMkAyelA jANe ke aMdhakArano ja piMDa na hoya tevA gussAthI rAtrimAM svayaM rAjA bahAra nIkaLyA. ll312o coronA gupta sthAnomAM gayA. kyAMya paNa dUdhanI aMdara porAnI jema cora joyo nahi. Il313. bhamatAM bhamatAM thAkelA koIka khaMDita devakuLamAM siMhanI jema dhIratAthI sUtA. nRsiMha (rAjA) ne bhaya konAthI ? I314o madhyarAtrimAM tyAM maMDika nAme cora Avyo. rAkSasa jema talavArane tema hAthamAM kodALIne rAkhato zobhato hato. [315 bho ! koNa puraSa ahIM sutelo che, e pramANe bolatA sutelA paheregIrone jema mAlika uThADe tema teNe rAjAne paga lagADI uThADyo. 31kA rAjA paNa AkRti parathI cora ja che ema jANIne jaldIthI ukyo. tenI khAtrI mATe kahyuM ke kApeTika musAphara chuM. 317thI teNe paNa kahyuM ke he kalyANakArI ! tuM mArI sAthe cAla. kalpavRkSanI jema jaldIthI tArA dAridrayane huM dUra karuM. l318. bali rAjendrane haNavA mATe viSNue jema garIbAIne svIkArI, tema rAjAe paNa te coranA nokarapaNAne svIkAryuM. 319ll potAnA krodha pAmelA bhAgyanI jema rAjAne nahi jANatA teNe koIka kubera jevA zreSThInA ghare laI gayo. ll320LI zaMkhAsUre jema brahmAnA mukhakamalamAMthI vedone haryA hatA, tema tyAM khAtara pADIne
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULadeva kathA teNe gha2nI sA2 vastune corI lIdhI (haraNa karI). II321|| mUrkha manuSya jema dUdhanuM rakSaNa karavA mATe bilADIne Ape tema te core te sarva vastu upADavA mATe rAjAne arpaNa karI. II322 / / kheMcI lIdhuM che sarvasva evA te zreSThInA mAlanA poTalAne tenI vANI vaDe teNe paNa UpADyuM. kharekhara lUMTavAnI IcchAvALA dhUrto mANasane pahelA vaza kare che. II323 / have jIrNa bagIcAmAM jaIne bhoMya2AnA dvA2ne ughADIne haraNa (pazu)thI yukta zikArInI jema rAjA sahita core tyAM praveza karyo. II324 // sAkSAt pAtAla kanyA jevI suMdara karelA sarva aMgavALI navA yauvana rUpavALI tenI bahena kanyA tyAM hatI. II325 // AnA paganuM prakSAlana ka2, e pramANe core teNIne kahyuM. teNIe paNa vadhyabhUmi jevA kUvAnA kAMThAnA taTa upara rAjAne besADyA. // 326 // tenA pagone dhotI pagamAM rahelA lakSaNo joIne sarva aMgone joyA ne vicAryuM ke zuM A svayaM kAmadeva che ? II327 // tyArabAda tenA u52 anurAgiNI teNIe kahyuM ke he suMdaramAM agresara ! ahIM paga dhovAnA bahAnAthI manuSyone kUvAmAM nAMkhI devAya che. II328 // kalyANakArI (somyAkRti) AkRtivALo A koI sAmAnya puruSa nathI. tuM jaldIthI ahIMthI sa2kI jA. pRthvI marda (nara) vagaranI na thAo. 329 / / teNIe kahelA sarvavRttAMtane rAjAe jANyo. A sarva laIne A vadha ka2vA yogya che. e pramANe vicArIe rAjA bahAra nIkaLyo. 330|| 163 thoDIvAra pachI kapaTatAthI buddhimAna evI teNIe potAnA te doSane ane puruSaratnane rakSaNa karavA mATe 'A jAya che' ema kahyuM. II331 // prANane AkarSaNa karanAra sAMkaLa jevI lokhaMDI talavArane kheMcIne tene haNavAne mATe mRtyudUta jevo te cora doDyo. II332 // mahAsAhasikanI jema corane najIka AvatA joIne rAjA paNa cAra rastA para paththaranA thAMbhalAnI pAchaLa jaldIthI gayo. II333 / / abhimAnathI aMdha paththaranA thAMbhalAne puruSa che, e pramANe gussAthI pracaMDa core lokhaMDI talavArathI thAMbhalAne ja ghA karyo. / / 334 // tyArabAda vijayI cora potAnA sthAne gayo ane rAjA paNa coranI prAptithI khuza thayelA manavALA mahele gayA. II335 // savAramAM te co2ne jovAne mATe rAjA rAjamArga 52 bahAra nIkaLyA. tene oLakhavAne mATe Amatema AMkhone kuzaLa evo te pheravato hato. II336 / / vastranI dukAna pAse darajIkAma karatA, carapuruSanuM AcaraNa karatI dRSTivALA, najIkamAM lAkaDI rAkhelA, kapaTI puruSano AraMbha kevo hoya evuM jANatA hovAthI, pATAnA bahAnAthI vizALa evA sAthaLa-bhujA ane mastakovALA coronI jema te te sthAnomAM pATAne dhAraNa karatA, rAtrimAM joyelA evA te corane te te cihno vaDe anumAnathI tArkikanI jema rAjAe zaTha evo 'A ja cora che' ema nizcaya karyo. II337-338-339thI rAjA mahelamAM gayo ane cihna kahevApUrvaka te darajI bolAvavAne mATe rAjapuruSone mokalyA. II340 // bolAvavAthI teNe paNa vicAryuM. rAtrimAM te puruSa nizce mArA vaDe haNAyo nathI. kSudra evA tenuM ja A pragaTapaNuM che. II341 // te paNa rAjamahelamAM Avyo. rAjAe teno satkAra karyo. kharekhara kAraNavazAt ja vicakSaNo cora jevA upara paNa mahe2bAnInuM AcaraNa kare che. II342 // 2AjAe tene kahyuM, tArI bahena mane Apa. kema ke anya bIjA koIne paNa kanyA to ApavAnI ja che. II343|| kyAre paNa mArI bahenane joIne koI paNa bahAra nIkaLyo ja nathI. tethI nizce rAtrimAM chala vaDe rAjA ja mArI sAthe AvyA. / / 344 // A pramANe vicArIne core kahyuM ke he deva ! A zuM bolAya che ? phakta mArI bahena ja nahi, mAruM sarvasva paNa ApanuM ja che. 345 // te ja vakhate rAjA te kanyAne paraNyo. prANadAnanA upakAripaNAthI rAjAne atyaMta (atIva) vallabha thaI. II346 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 samyaktva prakaraNa have rAjAe tene (corane) lekhaNano amAtya karyo ! kAraNa ke vizvAsa vinAnuM saghaLuM grahaNa karavuM zakya nathI. 347ii pANInA AzrayomAMthI arthAt sarovara, nadI, kUvAdimAMthI sUrya jema pANIne grahaNa kare tema kAryanA bahAnAthI rAjAe tenuM saghaLuM dravya grahaNa karyuM. ll348 have rAjAe tenI bahenane pUchyuM ke he devI ! haju paNa tArA bhAIno dhanano saMcaya keTalo che ? te kaho (batAvo). Il349o teNIe kahyuM che deva ! sarvasvanuM grahaNa karIne ApanA vaDe mAro bhAI rasa kADhI lIdhelA zeraDInA sAMThAnI jema nirdhana karAyo che. ll350 lAMbA kALa sudhI rAjAe te corane viDaMbanA karIne keda karyo. nyAyamAM pravINa rAjAo anyAyane kyAre paNa kharekhara bhUlatA nathI. 351il tyAra bAda kaMTaka vagaranA apAya (duHkha) vagaranA nayathI ujvala evA rAjyanuM pAlana IndranI jema parAkramathI mULadeve paNa karyuM. uparA bhUkhathI pIDita, aThThamane aMte gAmamAM pharI thoDA aDadanA bAkuLA bhikSAmAM maLyA hovA chatAM mahAtmA mUladeve mAsakSamaNanA tapasvI muni bhagavaMtane vahorAvI lAbha lIdho tenA prabhAvathI A janmamAM rAjA thayo. tevI ja rIte ahIM A saMvibhAga vratamAM prayatna karavo joIe. 353-354|| | atithisaMvibhAga dvata upara mULadevanI kathA samApta.ll12A have yatidharmane kahe che : khaMtI ya maddavajjavamuttItavasaMjame ya bodhavve / saJcaM soyaM AkiMcaNaM ca baMbhaM ca jaidhammo / / 4 / / 64 / / gAthArthaH kSamA, mArdava, saraLatA, mukti, tapa, saMyama, satya, zauca, akiMcanapaNuM ane brahmacarya A dasa prakArano yatidharma jANavA yogya che. ll4ll (14) TIkArya : zAnti eTale kSamA. mArdava eTale namratA akkaDapaNuM nahi. Arjava eTale saraLatA (vakratA kuTilatA nahi) mukti eTale nirlobhatA. tapa eTale anazana, UNodarI vagere bAra prakArano saMyama 17 prakAre che. te A pramANe - pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, beIndriya, teIndriya, caurindriya, paMcendriya e 9 prakAranA jIvonI hiMsA mana-vacana-kAyAthI karavI nahiM, karAvavI nahi, anumodavI nahi. 10mo ajIva saMyama, 11 - prekSA saMyama, 12 - upekSA saMyama, 13 - pramArjanA saMyama, 14 - pariSThApanA saMyama, 15 - mana saMyama, 17 - vacana saMyama, 17 - kAya saMyama. (daza vai. ni. 46) satya eTale samyagu (sAruM, sAcuM) bolavuM, zauca eTale adattano tyAga. akiMcanapaNuM eTale niSparigrahatA ane brahma eTale brahmacarya - A yatinA dharmo jANavA yogya che. A be prakArano paNa dharma. dAna, zIla, tapa, bhAvanA bhedathI cAra prakAre che. tenI kathA bhavya jIvanA upakArane mATe ahIM kahevAya che. temAM prathama dAnakathA. te A pramANe - sarva dvIpomAM prathama je jaMbudvIpa temAM bharatakSetramAM ugatA sUrya jevo sArA raMgavALo aMga nAmano deza che. 1pRthvIrUpI strIne jema sugaMdhI ane snigdha varNathI manane haranArI evI caMpaka puSpanI mALA che, tema pazudhanathI samRddha hovAthI pazuonA bhAMbharavA (pazunA avAja) vagere snigdha ane manane haranArA
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdanabAlA kathA 165 avAjavALI caMpA nAmanI nagarI che. rI temAM sainyano samudra jevo ane jenA yazarUpI samudranI madhyamAM raheluM brahmAMDa paNa bud budu jevuM AcaraNa kare tevo dadhivAhana nAme rAjA hato. 3 tene zuddha samyakatvadhArI ane amUlya suzIlatArUpI mahAalaMkArane dhAraNa karatI dhAriNI nAme rANI hatI. jo eka vakhata rAtrimAM sUtelI teNIe svapnamAM devalokanI eka kalpavelaDI jANe ke AMgaNAmAM avatarI, A pramANe joyuM. paNa jAgelI devIe patine potAnA te svapnanI vAta karI. rAjAe paNa svapna pAThakanI jema tane uttama putrIno lAbha thaze ema kahyuM. garbhane vahana karatI samaye teNIe bIjanA caMdramAnI jema jagatane AlAda karanArI putrIne janma Apyo. llii mahotsavapUrvaka teNIne vasumatI, e pramANe nAmakaraNa ApyuM. siMcAtI velaDInI jema kAMti Adi vaDe anukrame te vadhI. ll8 A bAja vatsa dezamAM kauzAMbI nAmanI mahAnagarI che. teno zatramAM bhayaMkara evo zatAnIka rAjA hato. Reao samarAMgaNamAM tenA hAthamAM kamaLanA bhramathI AvelA bhamarAonI zreNI sarakhI talavAra zobhatI hatI. I/10mA ceTaka rAjAnI putrI, rUpathI tiraskRta karyA che apsarAnA rUpane evI ane satIomAM prasiddhi pAmelI mRgAvatI nAme devI hatI. ||11|| eka vakhata zatAnIka kauzAMbIthI nIkaLyo. senAnI sAthe kSaNavAramAM vidyutpAtanI jema ekAeka caMpAmAM AvI paDyo. l/12aa ekAeka tene AvelA joIne caMpAno rAjA dadhivAhana palAyana thaI gayo. nirbaLa zatruthI AkramaNa pAmelo baLavAna paNa kharekhara zuM kare ? ll13ll. zatAnIke sainyanI vacce ghoSaNA karI ke IcchA mujaba grahaNa karo. tenA sainikoe cAre bAjuthI caMpAne lUMTI. //13-14pitAnA gharamAM jatI evI dadhivAhananI patnI dhAriNIne putrI sahita koIka uMTavALAe grahaNa karI. II1pA sainya dvArA sarvasvane lUMTAvIne khuza thayelo zatAnIka jayamaMgala pUrvaka potAnI rAjadhAnImAM gayo. II1kA pRthvI para prApta thayelI IndrANI jevI dhAriNIne jotAM uMTavALAe mitrAdione kahyuM ke A mArI priyA thaze. 17thI A putrIne vecIne vipula dhanane meLavIza. aho ! mRtyulokamAM paNa hamaNAM mane svarganA sukha jevuM thaze. 18ll te sAMbhaLIne dhAriNIe vicAryuM ke uttama kuLamAM huM utpanna thayelI chuM. zuddha vaMzavALA dadhivAhana rAjAnI patnI chuM. II19o janmathI AraMbhI niSkalaMka evA jinadharmathI vAsita chuM. hA hA deva ! teM mArI AvI du:khI avasthA kema karI ? 20. prastAvane nahi jANanAra he jIva ! bhAlA jevA AnA duSTa vacano vaDe tuM ane huM viMdhAyA chIe. zA mATe duHkhone sahana karavA rahyo che ? ||1|| jA, jA ! jo nahiM jAya to balAtkAre, tapasyAthI jema duSkarmo ane kSamAthI jema krodha kSaNavAramAM nAza pAme tema mArA vaDe tuM (prANa) kaDhAIza. ll22aa avajJA karAyelA saMtanI jema tyAre teNI vaDe tiraskAra pAmela prANo, phUTI gayelA tenA hRdayamAMthI kSaNavAramAM nIkaLI gayA. ll13ll UMTavALo subhaTa paNa mRtyu pAmelI dhAriNIne joIne hRdayamAM kaMpyo ane jaldIthI vicAryuM. A koI paNa mahAsatI che. jethI hA, hA, meM je kahyuM te yogya nathI. 24o kharekhara, satIo zIlabhaMganA vacanane paNa sahana karI zakatI nathI. te satya hamaNAM jovAyuM. pahelA vANI vaDe phakta sAMbhaLyuM hatuM. 2pA mAtAnA zokathI vihvaLa vasumatI paNa vAraMvAra mUccha pAmatI hatI ane vAraMvAra raDatI hatI. rikA vilApa karatI teNI A pramANe bolI ke hA deva ! he nirdaya ! bALaka evI mArI upara paNa uparA uparI duHkha ApatAM tuM kema lajjA pAmato nathI ? ||27ll he jIva! manuSyalokamAM paNa narakanA duHkhone jovA mATe ja zuM nicce ATalo kALa Apa paNa rahyA cho ? l/28 athavA to garbhamAM ja kema huM gaLAI na gaI ke kema mAro nAza na thayo ? janmelI mane bilADo kema pakaDI na gayo ? ghoDiyuM tUTavA vaDe kema na marI ? mArA AkAzamAMthI paDelo ekalo jema dharaNI (pRthvI)
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 samyaktva prakaraNa vaDe dhAraNa karAya che, tema te AtmA ! tuM paNa dhAraNI vaDe dhAraNa karAyela ! dhAriNI mAtA mRtyu pAmI hajI jIvanamAM duHkha zuM bAkI che ? li30 A pramANe teNI moTethI vilApa karatI hatI. dhArAbaddha nayananA pANIthI pagale pagale jANe mAtAne jalAMjali ApatI hatI. ll31// chAtI phUTavA (kuTavA) thI utpanna thayelI pIDAnI jema phUTI phUTIne baMne pagamAMthI nIkaLatA lohInA samUha vaDe pRthvI lohIthI bhIMjAyelI thaI. ll3rA koI paNa rIte vAraMvAra bodha pamADIne mIThA vacanothI potAnA lobha vaDe te teNIne kauzAMbI nagarImAM laI gayo. I37ll mastakane viSe tRNane dhAraNa karIne cAra rastA upara teNIne vecavA mATe ubhI rAkhI. bhAgyayogathI pahelA ja dhanAvaha zeThe teNIne joI. 34l zeThe vicAryuM ke, A AkRti uparathI nicce sArA kuLamAM utpanna thayelI jaNAya che. caMpAnA nAzamAM potAnA saMbaMdhIjanathI chUTI paDelI A duSTanA hAthamAM prApta thaI jAya che. IIupaII yUthamAMthI chUTI paDelI mRgalI jema pAradhInA hAthamAM Ave tema Ane pakaDIne mAMsanA piMDanI jema vecavA mATe mUkI che. 3kI tethI A bicArI koIka hIna mANasanA hAthamAM na jAya, tethI ghaNuM dhana ApIne paNa huM ja Ane grahaNa karuM. li37ii nehathI putrInI jema jotAM teNInI upekSA karavAne huM samartha nathI ane vaLI mArA ghare rahetA kyAreka potAnA svajano maLI jAya. 38aaaaN A pramANe vicArIne tene Icchita dhana ApIne putrInA lAbhathI khuza thayelo zreSThI vasumatIne ghare laI gayo. 39o zreSThIe tene pUchyuM, tuM konI putrI che ? tArA pitA koNa che? tAro svajanavarga koNa che ? bhaya pAmIza nahi. tArA pitAnA jevo ja huM chuM. jo avasthAne anucita teNI kuLane kahevA mATe asamartha thaI. adhomukhane karIne mauna ja rahI. (mauna ja uttara Apyo.) li41ii. zeThe mULA zeThANIne kahyuM ke he priyA ! A mArI putrI ja che. tethI atiyatnathI jAI puSpanI jema karamAtI AnuM rakSaNa karavuM. 4rA AvA zreSThInA vacanathI te bALA tyAM potAnA gharanI jema rahI ane amRtanA rasamaya evI teNI sarvanA netrane AnaMda ApavA lAgI. ll4all caMdana jevuM AcaraNa karatA teNInA zIla, vANI, vinaya vaDe zeThe caMdanabAlA e pramANe bIjuM nAma karyuM. 44 vikAronA raMgasthAna jevA yauvanane teNIe prApta karyuM. buddhizALI evI teNI bALapaNanI jema nirvikArI ja rahI. 4pA svabhAvathI ja rUpavatI chatAM yauvana pAmavAthI vizeSa rUpavALI thayelI caMdanAne joIne prasaMgathI ucchalita matsara (IrSA)vALI mULAe vicAryuM. II46 putrInI jema mAnatA zreSThI jo AnA rUpathI mohita thaIne tenI sAthe paraNe to huM jIvatI paNa marelA jevI thAuM. ll4LA svabhAvathI sulabha, tucchapaNAthI ane IrSAthI dararoja agnithI baLatAnI jema duHkhI cittavALI mULA rahI. 48 eka vakhate grISma RtunA tApathI pIDita zeTha dukAnethI ghare AvyA te vakhate devayoge pagane dhonAro koI paNa sevaka hAjara na hato. 49 vinItapaNAthI caMdanA najIka AvI ane zeThe aTakAvI to paNa te pitRbhaktithI paga dhovA mATe pravartI. //pa0ll kAma na karyuM hovAthI thAkelA zarIravALI teNIno yamunA jaLa jevo (kALo) aMboDo zramathI tyAre mastaka parathI chUTI paDyo. pa1// nirmaLa evo kezapAza bhUmimAM kAdavavALo na thAo, e pramANe vicAratAM zreSThIe lIlA (sahaja svabhAve) yaSTithI pakaDI rAkhyo. pachI snehathI tene bAMdhI dIdho. //parate mULAe joyuM ane bhUlathI vidhAyelA jevI te ja kSaNe thaI ane vicAryuM ke meM je pahelA vicAra karyo hato te hamaNAM barAbara maLato Ave che. ApaNA zeThe caMdanAnA vALane je rIte bAMdhyA, tethI huM jANuM chuM ke A prakAranuM pitAnuM lakSaNa nathI. //pa4o.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdanabAlA kathA 167 have mAre caMdanAnI upekSA karavI yogya nathI. nakhathI chedAya tevI vastu mATe koNa kuhADAthI chedavA Icche ? / / 55 / tethI A komaLa vyAdhi hamaNAM cikitsAne yogya che. pachI asAdhyapaNAne pAme to tene prayatna paNa niSphaLa karaze. 56 // A pramANe yojanAne manamAM nizcita karIne bilADInI jema tenI cikitsA ka2vAnI IcchAthI kharAba buddhivALI mULA rahI. ||57nA muhUrta mAtra vizrAma karIne zeTha gha2thI bahAra nIkaLyA. eTale jaldIthI hajAmane bolAvIne mULAe caMdanAnuM mastaka muMDAvI nAMkhyuM. 58 // tenA pagamAM beDI nAkhIne aMdaranA o2DAmAM tene pUrIne dvArane tALu lagAvIne mULAe parivArane A pramANe kahyuM. 59 // je koI paNa caMdanAnA A samAcAra zreSThIne kaheze, kharekhara tene paNa A ja pramANe huM daMDa karIza. 60 have ghare AvelA zeThe pUchyuM ke caMdanA kema dekhAtI nathI ? mULAnA bhayathI koIe paNa kahyuM nahIM. koNa yamarAjane skhalita kare arthAt yamanA moDhAmAM hAtha nAMkhe ? ||61 // zreSThIe mAnyuM ke mArI putrI bALakonI sAthe kyAMya paNa ramatI haze. athavA to kAma na hovAthI u52 bhaNatI gaNatI haze. II62 // A pramANe ghare AvatA zeTha vAraMvAra sarvane pUchatA hatA ke caMdanA kyAM che ? paraMtu koIe paNa traNa divasa sudhI caMdanAnA samAcAra kahyA nahi. // 63 // A pramANe cothA divase caMdanAne nahIM jovAthI zaMkA ane kopathI AkuLa thayelA zeThe nokarone kahyuM, are sevako ! jagatane AnaMda ApanArI mArI putrI caMdanA kyAM che ? jo tame jANatA chatAM nahIM kaho, to huM tamArA sarvano nigraha karIza. 164, 65 // A sAMbhaLI koIka vRddha dAsIe ciMtavyuM ke huM ghaNA varSa sudhI jIvI chuM. have mAruM mRtyu paNa najIka che. IIGaGa vaLI bIjAno upakAra karIne jatA evA prANo vaDe zuM ? kema ke te jIvo dhanya che, jeo nirmaLa evI dharma ane kIrtine meLave che. IIGaGA tethI mArA jIvita karatAM A caMdanA jIvo. A pramANe vicArIne teNe mULA ane caMdanAnI badhI kathA zeThane kahI. 68 // dayALu teNIe caMdanAne pUrI hatI te ghara batAvyuM. AkuLa evA zreSThIe potAnI meLe tenuM dvAra ughADyuM. 69 // tyAM nUtana dIkSitanI jevI muMDita vALavALI, kSudhA ane tRSAthI pIDita za2I2vALI, sUryathI glAni pAmela, mAlatI (jAI) puSpa jevI baMdIvAna karAyelI, zatrunA strInI jevI, beDIthI bAMdhI dIdhelA pagovALI, azruthI pRthvIne kAdava sarakhI karavAvALI, caMdanAne dhanAvaha zeThe joI. II70-71 // AMkhamAMthI azru paDatAM dayAnidhi zeThe tene AzvAsana ApIne tene bhojana karAvavAne mATe jaldIthI rasoDAmAM gayA. II72 / / tyAre bhAgyayoge tyAM kAMI paNa tevA prakAranuM bhojana jovAmAM AvyuM nahIM. sUpaDAnA khUNAmAM rahelA aDadane joIne teNe putrIne ApyA. II73aa ane teNe kahyuM, he vatse ! A aDadane khA. teTalAmAM huM tArI beDI toDavAne mATe luhArane bolAvIne AvuM chuM. A pramANe kahI zeTha gha2mAMthI bahAra gayA. II74 // have caMdanAe A pramANe vicAryuM, he deva ! aho, mane tevA prakAranA rAjakuLamAM janma ApIne AvA prakAranI durdazA kema karAI ? 75 // kSaNavAramAM bIjA bIjA rUpane dhA2Na ka2tI Apattio vaDe nATaka jevA A saMsA2thI zuM ? athavA to svapna ane IndrajALa sa2khI jotajotAmAM naSTa thatI RddhithI zuM ? Il76 // he vidhAtA ! duHkhI avasthAmAM paNa kuTuMba sAthe viraha kema karAyo ? tyAM paNa A noka25NuM e to sarva du:khanA samUhanI cUlikA samAna che. II77 / / duHkharUpI samudramAM DUbelAnI jevI raDatI azrujalavALI te aDadone joI joIne A pramANe bhAvanA bhAvI. II78 // pUrve ekAsaNAnA pAraNe paNa potAnA gharamAM rahelI snehapUrvaka caturvidha saMghanI bhakti karIne pachI ja jamatI hatI. II79 // hamaNAM A akramanA pAraNAmAM to durdazAne vaza thayelI atyaMta niHpuNyavALI evI huM atithine ApyA vagara zuM bhojana
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 samyaktva prakaraNa. karuM ? ll8lii bhUkhathI pIDita hovA chatAM paNa anAkuLa (AkuLatA vyAkuLatA vagaranI) dAna upara zraddhA rAkhanArI, mahAbhAgyazALI teNI e ApavA yogya pAtrane jovA mATe dvArA sanmukha joyuM. l81|| A bAju pahelA kauzAMbImAM chabastha evA carama jinezvare poSa vadI ekame A pramANe abhigrahane grahaNa karyo hato. ll8rI dravyathI sUpaDAnA khUNAmAM rahelA aDadane, kSetrathI vaLI ApanArI eka paga UMbarAnI aMdara, eka paga bahAra, kALathI sarva bhikSuko AvIne pAchA cAlyA gayA hoya, bhAvathI raDatI, rAjakanyA paNa dAsIpaNAne pAmelI hoya. II83-84-8pA pagamAM lohamaya beDI nAMkhelI hoya, muMDita mastakavALI, traNa divasanI bhUkhI hoya, AvI strI ane lAMbA kALe paNa Apaze. tyAre ja huM laIza, anyathA nahi. IITako AvA prakAranA abhigraha laIne (loko jANatA nahi tevA) prabhu pratidina bhikSA samaye UMca-nIca gharomAM gocarI mATe pharavA lAgyA. IITavA loko bhikSA ApatA paNa abhigrahanA vazathI prabhu letA nahIM. tethI nagarajano potAnI niMdA karatA khedane dhAraNa karatA hatA. 87thI A pramANe bhikSA grahaNa karyA vagara pariSadane sahana karatA prabhue cAra praharanI jema cAra mAsa nirgamana karyA. l88 eka vakhata sugupta maMtrInA ghare bhikSAne mATe AvelA sAkSAt kalpavRkSa jevA prabhune naMdAe joyA. ITA bhAgyayogathI mArA ghare Aje vIra prabhu svayaM padhAryA che. A pramANe AnaMdathI bolatI prabhunI sanmukha AvI. ll ll kalpe tevA abhUta annAdi svayaM teNI prabhu pAse lAvI abhigrahane vaza thayelA prabhu kaMI paNa lIdhA vagara nIkaLI gayA. (cAlyA gayA.) I91ii tyArabAda naMdA viSAda pAmI (kheda karavA lAgI.) huM abhAgaNi chuM, joyA mAtrathI naSTa thayelA nidhinI jema mArA mATe niSphaLa evuM prabhunuM Agamana thayuM. tyAM A pramANe kheda karatI tene beThelI dAsIe kahyuM ke A devArya ! dararoja AvI rIte bhikSA lIdhA vagara ja cAlyA jAya che. 93 tyAre naMdAe kahyuM ke nicce svAmIne koI paNa abhigraha haze ? khedane dhAraNa karatI teNIe potAnA pati amAtyane kahyuM. II94o he priya ! maMtrIpaNuM ane tamArI matinuM phaLa zuM ? ke je bhikSAnA vipnane karanArA prabhunA abhigrahane tame jANatA nathI. ll95aa maMtrIe paNa kahyuM ke he priye ! tuM kheda na pAma. prabhunA abhigrahane jANavA mATe upAyane goThavIza. (racIza). IkA te vakhate tyAM AvelI mRgAvatInI dAsI vijayAe A vArtAlApa sAMbhaLIne potAnI svAminI mRgAvatIne kahyo. ll9LI te sAMbhaLIne mRgAvatI paNa viSAdanA viSathI vihvaLa thaI. kheda pAmelI mRgAvatIne DarelA rAjAe paNa teNIne khedanuM kAraNa pUchyuM. I98 rANIe paNa kahyuM ke rAjAo to cara puruSo dvArA carAcara jagatane jANe che. tame tamArA nagaranA svarUpane paNa jANatA nathI. hA ahIMyA traNa lokane pUjita bhagavAna zrI vIra prabhu che. teo apUrva abhigrahane lIdhe bhikSA lIdhA vagara ja pAchA phare che. teno kALa zuM tame jANo cho ? 100lii rAjAe kahyuM ke he devI ! zuM ApaNI nagarImAM koI dhanavAna nathI ? athavA to dukALa che ke jethI bhagavAnane paNa bhikSA maLatI nathI ? ||101ii devIe kahyuM ke bhikSA to maLe che. paraMtu bhikSA letA nathI. dareka gharamAM prabhu haMmezAM praveza kare che. tene jANo. l/102aa tamArI vibhUti vaDe zuM ? amAtya vaDe paNa zuM kaMI ja jANatA nathI. apUrNa abhigrahavALA svAmI vAparatA nathI. svayaM khAo cho, A zuM yogya che ? I/103ii rAjAe pratyuttara Apyo ke he devI ! pramAdarUpI nidrAmAM sUtelA mane jagADyo che. te tame suMdara karyuM. 104 savAre koI paNa upAya vaDe huM prabhunA abhigrahane jANI laIza. A pramANe kahIne maMtrIne bolAvIne samagra vRttAMta kahyo. // 105 maMtrIe paNa te sAMbhaLIne prabhunA abhigrahane jANavA mATe tathyavAdI nAmanA upAdhyAyane
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdanabAlA kathA 169 bolAvIne pUchyuM. /10teNe paNa kahyuM ke, yationA dravyAdithI (dravya, kSetra, kALa, bhAvathI) ghaNA abhigraho hoya che. viziSTa jJAna vinA prabhunA abhigrahane jANI zakAto nathI. /107thI tethI he rAjanuM ! abhigrahane dhAraNa karanA prabhune hamaNAM aneka prakAranI bhikSA ApavI. A pramANe cAre bAju nagaramAM uddaghoSaNA karAvo. ll108 tyAra pachI rAjA vaDe te pramANe karAye chate koIke rAjAnI AjJAthI ane keTalAka bhaktinA vazathI prabhune aneka prakAranI bhikSA ApI. II109o apUrNa abhigrahapaNAthI te bhikSAne prabhu kaMI paNa grahaNa karatA nathI. chatAM haMmezAM vizuddha dhyAnarUpI amRtane pItA amyAna mukhe rahetA hatA. // 110 prAsuka evI bhikSAne svAmI grahaNa nahi karatAM tethI sarva loko potAnI niSphaLa vibhUtine mAnatA khedapUrvaka rahyA. ll111/ A ja arasAmAM 9 mAsamAM pAMca divasa ochA evA prabhu bhikSA mATe dhanAvaha zeThanA ghare padhAryA. l/112ii bhagavaMtane AvelA joIne caMdanabALA paNa pAnALanI jema ekAeka uThelA romAMcita zarIravALI thaI. ./113 aho, puNya, aho puNya ! kharekhara mAruM jagatamAM adhika puNya che ke Aje mArA pAraNAmAM vIra prabhu bhikSAne mATe padhAryA ||114ll A pramANe vicArIne aDadavALuM sUpaDuM hAthamAM laIne bALA cAlI. eka paga uMbarAnI bahAra ane eka uMbarAnI aMdara karIne rahI. /115 beDIne lIdhe uMbaro (delI) ullaMghavAne asamartha caMdanA tyAM ja rahI. abhuta bhaktivALI evI teNIe AdradaSTithI bhagavaMtane kahyuM. II111aaaa he svAmI ! prabhu ! jo ke A bhojana Apane mATe to anucita (ayogya) che to paNa te karuNAnidhi ! A grahaNa karIne mArA upara karuNA karo./11thI je pramANe abhigraha karelo hato, te saMpUrNa thayelo jANIne prabhue paNa hAthInI jema te levAne mATe hAtha prasAryo. ll118 potAne kRtArtha mAnatI, atyaMta AnaMdita caMdanAe sUpaDAnA eka khUNA vaDe te kulmASa prabhunA karakamalamAM mUkyAM. ll1 19o teNIe vicAryuM ke AvA prakAranI je huM thaI chuM. svAmInA abhigrahanI pUrtithI A Apatti paNa mArA harSane mATe thaI. ll120 prabhuno abhigraha pUrNa thayelo jANIne svAmInA pAraNAne jANIne harSapUrvaka devatAo tyAM AvyA ane pAMca divyo karyA. /121/ vastranI dhArA, AkAzamAM devaduMdubhi vAgavI, ratnAvRSTi, puSpavRSTi ane gaMdhodakanI vRSTi thaI. /12rA beDIo tUTI ane nUpura (jhAMjhara) thayA. navo kezapAza thayo ane caMdanAne sarva aMgamAM vastrAlaMkArathI dedIpyamAna kAMtivALI karI. /123ii vINAvAdakanI jema utkRSTa nAdane karatAM devatAo harSanA utkarSathI vaza thayelA gIta nRtyAdika karavA lAgyA. //124ll prabhunA pAraNAne jANIne saudharmendra paNa tyAM Avyo. te vakhate devo ane vimAnothI te nagara svarga jevuM thayuM. /12pA harSanA kolAhalathI ane svAmInA pAraNAthI cAre bAjuthI nagaranA loko dhanAvaha zeThanA ghare AvyA. I/12vA te sAMbhaLIne potAne dhanya mAnato dhanAvaha zeTha paNa jaldIthI gharamAM Avyo. amRtarUpI samudramAM DUbatA (magna)nI jema tevA prakAranI vizALa samRddhine joIne khuza thayo. ll127ii duMdubhinA nAda vaDe te jANIne zatAnIka rAjA, mRgAvatI rANI, maMtrI sugupta ane naMdA sarva parivAra sAthe tyAM AvyA. I/128 tyAre caMpAnA bhaMgathI pakaDI lAvelo dadhivAhana rAjAno saMpula nAme kaMcukI mRgAvatInI paDakhe rahelo. 129 vasumatIne joIne teNIne oLakhIne tenA pagamAM paDIne muktakaMThe rUdana karavA lAgyo. I/13nA rAjAe kahyuM ke he kalyANakArI ! utsavanA samaye tuM kema zoka kare che ? azrudhArAthI bhUmine bhIMjavatA teNe rAjAne kahyuM ke dadhivAhana ane dhAriNInI prANavallabhA A putrI che. atyAre bIjAnA gharamAM
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 samyakRtva prakaraNa dAsInI jema rahe che. A pramANe joIne mane rUdana Ave che. [131-132rAjAe kahyuM ke he bhadra ! zrI vIra prabhunA abhigrahane pUrNa karanArI A caMdanA zoka karavA yogya nathI. mATe Ama na bola. /137ll te vakhate mRgAvatI bolI ke he deva ! dhAriNI mArI bahena thAya che. tenI A putrI mArI paNa putrI jevI ja che. I134o te sAMbhaLIne snehathI rAjAe potAnA khoLAmAM teNIne besADI ane teNIe zreSThIne kahyuM ke tamArI anumatithI mAre vratane grahaNa karavuM che. ll13pa keTalAka divaso vaDe saMsArano vipAka meM joyo che. tethI he tAta ! ahIM rahevA mATe kSaNavAra paNa mAruM mana IcchatuM nathI. ll13o. rAjAe premathI kahyuM, he bALa ! haju to navI vaya che. yauvanarUpI araNya duHkhethI oLaMgAya tevuM che. moharAjA to ati durjaya che. ll13thI A devaRddhine bhogavIne ane saMsAranA sukhano anubhava karIne vayanA paripAka thaye chate he putrI ! dharmamAM udyama karaje. /138 vaLI he vatsa ! tAruM komaLa zarIra tapane kema sahana karaze ? sUryanA saMtApane sahana karavAne mATe ugatI kuMpaLa samartha nathI. 139 vayovRddha ja paramArthane sAdhavA mATe samartha che. saMpUrNa jagatane pUrNimAno caMdra ja prakAzita kare che, caMdranI rekhAo nahi. 140ll te sAMbhaLIne zItaLa vacanothI caMdanAe kahyuM ke he tAta ! tIrthakaroe dharmano kALa A pramANe kahyo che ke jyAM sudhI vRddhAvasthA AvI nathI. jyAM sudhI zarIra rogagrasta thayuM nathI ane jyAM sudhI Indriyo kSINa thaI nathI tyAre ja dharmanuM Acara (kara). 141-14rI yauvana ghaDapaNa vaDe koLIyo karAte chate, vRddhapaNuM atyaMta saMtApa Apate chate ane Indriyo potapotAnA viSayone grahaNa karavAmAM asamartha hote chata, tapa kyAM ? ane japa kyAM ? II14all A pramANe sAMbhaLIne Indra zatAnIkane kahyuM ke he rAjana ! A bALA caramadehI che. bhoga tRSNAthI vimukha che. jyAre prabhune kevaLajJAna utpanna thaze tyAre A prathama ziSyA thaze. tethI jyAM sudhI prabhune kevaLajJAna upaje tyAM sudhI tamAre tenuM pAlana karavuM. II144-14pI A ranavRSTi dhana vagere caMdanA grahaNa kare athavA to caMdanA svayaM koIne paNa Ape te grahaNa kare. II14vA A pramANe rAjAne kahIne, caMdanAnI stuti karIne ane prabhune praNAma karIne Indra devatAonI sAthe devalokamAM gayo. 14thI cha mAsamAM pAMca divasa ochA rahetAM tapanuM pAraNuM karIne vIra prabhu dhanAvaha zeThanA gharamAMthI bahAra nIkaLyA. ll148ii caMdanAe dhana dhanAvaha zeThane samarpaNa karIne mRgAvatI mAsI sAthe rAjamahelamAM gaI. ll149o rAjA, maMtrI ane nagarajano zreSThInI prazaMsA karIne caMdanAnI prazaMsAthI khuza thatAM sarve potapotAnA sthAne gayA. ./15oll anarthanA mULa sarakhI mULAne zeThe gharamAMthI bahAra kADhI mUkI te durbAna karatI mRtyu pAmIne narake gaI. //151 caMdanA kanyAonA aMtaHpuramAM rahI. tyAM haMmezAM deva buddhithI ekamAtra vIranuM dhyAna karatI hatI. I/15rI zRMgAra vagaranI, sadAcArI, nirvikArI, mahAsatI, dAna-zIla, tapa-bhAvarUpI dharma karavAmAM ja parAyaNa hatI. II15ll svAmIne kevalajJAna thaye chate sura, asura ane rAjAo vaDe karAyelo che dIkSA mahotsava evI te caMdanabALA vidhipUrvaka dIkSita thaI. 154) chatrIsa hajAra sAdhvIjInI pravartinI thaI. kevaLajJAna pAmIne teNI muktipurImAM gaI. ll15pI suvizuddha cittathI vidhipUrvaka haMmezAM vidhine jANanArAo supAtradAna Ape to teo caMdanabALAnI jema A bhavamAM khyAti (kIrti)ne pAme ane bhavAMtaramAM muktine meLave. ||15ll | dAna upara caMdanabALAnI kathA 1.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ narmadAsuMdarI kathA 171 have zIlavrata upara daSTAMta kahevAya che. narmadAsuMdarI kathA A ja jaMbudviIpanA suvizALa evA bharatakSetramAM nagarajano ane guNothI vadhatuM vardhamAnapura nAmanuM nagara che. ll1. tyAM mauryavaMzanA mukuTa samAna traNa khaMDano svAmI kuNAla rAjAno putra saMprati tyAM rAjA hato. rA tyAM haMmezAM jainadharmamAM rakta mahARddhivALo RSabhasena nAmano sArthavAha hato. tene vIramatI nAmanI priyA hatI. phall tene sahadeva ane vIradAsa nAmanA be putro ane sarva strIomAM agresara evI RSidattA nAmanI putrI hatI. jo tene varavAne mATe tenA guNothI kheMcAyelA dhanADhya kumAro AvatA hatA. te mithyASTi hovAthI tenA pitA ApatA na hatA. pI. vaLI je koI paNa daridra haze, kurUpavAna haze, paraMtu eka jinadharmane viSe nizcala haze tene ja ApIza. IIkA A vAta sAMbhaLIne kUpacaMdra nAmanA nagarathI teno arthI evo rudradatta nAmano sArthavAha tyAM Avyo. zA kuberadatta mitranA mahelamAM vAsaNa (kariyANA) vagere mUkIne tenI ja dukAnamAM nagaranI Rddhine joto jeTalAmAM beTho che. ll8 teTalAmAM rastA upara sakhIo sAthe jatI RSidattAne joIne AzcaryavALA teNe mitrane pUchyuM ke zuM A RSabhasenanI putrI ja che ? llo teNe kahyuM, A te che, paraMtu mokSarUpI lakSmI sanmukha che mukha jenuM evA arihaMtanA upAsako sivAya teNI ApavA yogya nathI. tethI teNIne meLavavAnI IcchA vaDe teNe niraMtara gurunI upAsanA karI. 10NI kapaTapUrvaka zrAvaka thayo. teNImAM ja lInanI jema sAtakSetramAM ghaNuM dhana ApyuM. rAgAMdha mANasa zuM na kare ? 11. tethI tene joIne tenA AcArane joIne RSabhasena atyaMta raMjita thayo. svayaM ja kanyAne ApI ane utsAhapUrvaka paraNAvI. ||1ro rudradatta teNInI sAthe sukha bhogavato jeTalAmAM rahyo teTalAmAM to tenA pitAno kAgaLa tene bolAvavAno Avyo. 13ii temAM lakhelA bhAvane jANIne sasarAne pUchIne priyAnI sAthe rudradatta potAnA kUpacaMdra gAma gayo. ll14 have tyAM te pitA vagerethI abhinaMdana pAmato sukhapUrvaka rahyo, kapaTapUrvaka grahaNa karelA dharmane thoDo thoDo mUkavA lAgyo. 1pa mithyAdRSTinA saMsargathI RSidattA paNa mithyAdRSTi thaI. suvarNa paNa agninA saMsargathI zuM agnipaNAne nathI pAmato ? 1kA teNInA mAtApitAe paNa RSidattA mithyAdRSTi thaI che ema jANIne saMdezo vagere paNa choDI dIdho. samudranA pele pAranI jema paraspara thoDuM paNa aMtara thayuM. 1ii eka vakhata IcchApUrvaka rudradattanI sAthe viSayasukha bhogavatAM RSidattAe kAmadeva sarakhA putrane janma Apyo. ./18mAM tenuM nAma mahezvaradatta rAkhyuM. bIjanA caMdranI jema vRddhi pAmyo. anukrame kaLArUpI samudramAM pAraMgata banyo ane yauvanane pAmyo. /19o have A bAju vardhamAnapura nagaramAM sahadeva nAmanA tenA mAmA che, tene suMdarI nAmanI patnI che. 20 potAnA patinI sAthe sarva prakAranA saMsAranA vaiSayika sukhane bhogavatA teNI eka vakhata garbhavatI thaI ane tene dohada thayo. //ra1II have dohada pUrNa na thatAM ciMtAthI prauDha zAkinI vaDe (kheMcAyelA) cUsAI gayelA mAMsalohInI jema teNI caMdralekhAnI jema kRza thaI. 22aa tevA prakAranI teNIne joIne sahadeve pUchyuM ke he priyA ! tAruM zuM ISTa che ? ke je pUrNa thatuM nathI. jethI tuM AvA prakAranI thaI che. 23ll teNIe kahyuM ke he priya ! garbhanA prabhAvathI mane Avo dohada thayo che ke potAnI sAmagrI vaDe ApanI sAthe narmadA nadInA pANImAM snAna karuM. ll14 tenI aprAptithI huM AvA prakAranI thaI chuM. bIjuM mane kaMI apUrNa nathI. tyArabAda teNIne AzvAsana ApIne teNe sAmagrI ekaThI karI. 2pA have moTA sArthane karIne so putrothI parivarelo vividha prakAranA kariyANAone laIne sArA muhUrte te cAlyo. 'rakA jItavAnI IcchAvALA
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 samyakatva prakaraNa rAjAnI jema avirata prayANa vaDe jatAM teNe narmadAnA kinArA para sainyanI jema sArthano paDAva karyo. 2ll AnaMdadAyaka narmadAmAM hajAra arjunanI jema moTI RddhipUrvaka priyAnI sAthe teNe majjanakrIDA karI. /28. teNIno dohada pUrNa thaye chate tyAM ja teNe narmadApura nAmanuM nagara vasAvIne arihaMta paramAtmAnuM caitya karAvyuM. ll29 uttama evA nagarane sAMbhaLIne aneka vANiyAo tyAM AvatA moTo lAbha meLavatA hatA. tethI tenI prakhyAti vizeSa thaI. l30ll sukhapUrvaka pUrNa manorathavALI sahadevanI priyAe vAdaLonI zreNI jema vijaLIne tema divya evI kanyAne janma Apyo. ll31// sahadeve putranI jema teNIno janmotsava karyo. atyaMta khuza thayelA tenuM narmadA suMdarI e pramANe nAma pADyuM. 3rA kramapUrvaka vadhatI sarva kaLArUpI samudranA pArane pAmelI vizeSathI svaramaMDaLane jANanArI teNI thaI. ll33ll te bALAe vilAsanA krIDA maMdira sarakhA yauvanane prApta karyuM. apratima evA rU5, lAvaNya, saubhAgya vaDe teNI vizeSa khyAti pAmI. T34teNInA adUbhUta rU5ne sAMbhaLIne RSidattAe vicAryuM, A mArA putranI patnI kevI rIte thaze ? //3pa hA hA ! kharekhara nirbhAgI evI sarva svajanoe mAro tyAga karyo che. athavA arihaMtanA dharmarUpI ratnane tajanArI mAre A keTaluM? IukA jeo vaDe mArI sAthe ekavAra bolavuM te rUpa AlApAdino paNa tyAga karyo che. teo kevI rIte mArA putrane tevA prakAranI kanyAne Ape ? A pramANenI pIDAthI teNI ghaNuM raDI. ll3thI teNIne raDatI joIne rudradatte pUchayuM ke he priyA ! huM tane svAdhIna hote chate paNa tane zuM duHkha che ? te kahe, jethI te dUra karuM. ll38 tyAra pachI teNIe sarva kahyuM. te sAMbhaLIne tenA putre kahyuM ke he pitAjI ! mane mAmAnA ghare hamaNAM mokalo. ll39 vinaya vagere guNothI sarva svajanone vaza karIne te kanyAne paraNIne huM mAtAne saMtoSa ApIza. II40aaaa vividha prakAranA kariyANA sahita moTA sArthane laIne pitA vaDe mokalAyela te narmadApura nagara gayo. Al41II bIjA nagaranI jema bahAra sArthano paDAva karIne sArA divase te mAmAnA mahelamAM gayo. jarA nAnA vagere sarva svajanone joIne khuza khuza thayo. ghare Avyo che e pramANe sthiti vaDe teoe paNa tene ghare rAkhyo. 4all vinayAdi pUrvaka rahetA tyAM teNe sarvane khuza karyA. have teNe kanyAnI mAMgaNI karI paNa teoe nA pADI. 44o ane kahyuM ke zaTha evA tArA pitA kapaTapUrvaka chetarIne tArI mAtAne laI gayA. te dekhIne khAtrIthI hamaNAM ame putrIne kema ApIe ? Il4pA! dharmanI vicAraNA thaye chate te kanyAthI pratibodha pAmelo te sadharmathI bhAvita AtmAvALo have parama zrAvaka thayo. savA tyArabAda tene putrIne ApI utsAhapUrvaka paraNAvI. khuza thayelA teNe teNInI sAthe dharma ane kAma puruSArthane sAdhyo. ll4ll svajanone pUchIne eka vakhata potAnA nagaramAM gayo. tyAre mAtA-pitAe paNa utsAhapUrvaka potAnA gharamAM praveza karAvyo. 48 sAsu-sasarA vagerenI ucita sevA-bhakti karatI vazIkaraNa guNo vaDe narmadAe badhAne vaza karyA. 49o potAne dhanya mAnato, dhArmika evI patnInI sAthe daDhadharmavALo mahezvaradatta paNa sukhane anubhavato hato. pachI RSidattAe paNa pharIthI arihaMtanA dharmane svIkAryo ane rudradatta paNa dhArmikamAM agresara evo parama zrAvaka thayo. pa1// eka vakhata gavAkSamAM rahelI dedIpyamAna zRMgArathI manohara evI narmadA darpaNamAM mukhane jotI ubhI hatI. //paro teTalAmAM nIce eka sAdhu pasAra thatA hatA. pramAdathI joyA vagara tene tAMbUla pAnano rasa nIce ghUMkyo ane te muninA mastaka upara paDyo. paDhall gusse thayelA muni bolyA, tAMbUla rasa mArA upara jeNe nAMkhyo che, te pApAtmA priyanA viyogane bhajanArI thAo. //pa4o tyAre cAre bAjuthI bhIllanA prahAra sarakhA muninA te vacanane sAMbhaLIne narmadA suMdarI ati vRddhAnI jema kaMpatI hatI. papIgavAkSathI jaladIthI
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ narmadAsuMdarI kathA 173 utarIne potAnI aneka prakAre niMdA karatI munine vastrathI luchIne temanA caraNakamaLamAM paDIne vinayapUrvaka ati dInatAthI tene (munine) khamAvIne kahyuM ke he jagatane AnaMda ApanArA ! mArA saMsAranA sukhane chedo nahi //paka-pI AvA prakAranI anArya jevI kriyAne karatI mane dhikkAra thAo, dhikkAra ho. duHkhethI sahana thAya tevA bhayaMkara duHkharUpI samudramAM pramAdathI potAne nAMkhI. pa8 he prabho ! Aje ja mArA sarva sukho nAza pAmyA che. pApinIomAM paNa pApiNI evI Aje huM thaI chuM. he svAmI ! duHkhIone viSe dayAvALA maharSio hoya che. tethI he karuNAsiMdhu ! mArA zApane dUra karo. pa9, kaoll A pramANe aneka prakAre vilApa karatI evI teNIne jANIne zrutane jANanArA munie kahyuM, "he kalyANakArI ! vilApavALI tuM ati duHkhI na thA." IIkalA he zubhe ! kopa (gussA)nA AvezathI tane zApa meM Apyo che. hamaNAM tArA vinayarUpI pANIthI mAro koparUpI agni zAMta thayo che. karA kalyANakArI ! anAbhogathI paNa je meM zrApa Apyo che te bhavAMtaramAM nikAcita bAMdhelA tArA karmano vipAka che. tethI potAnA upArjana karelA karmothI lAMbA kALanuM priyanA viyoganuM du:kha tane thaze. nikAcita baMdhAyelA koInA karma bhogavyA vagara chUTako thato nathI. 13-14lii he vatsa ! prANIo je pApakarmo hasatAM bAMdhe che, tene raDatA bhogavavA ja paDe che. te nizcita che. temAM saMzaya nathI. IkapI. tyArabAda paramArtha jANIne vaMdana karIne munine visarjana karyA. A sarva vRttAMta potAnA patine raDatAM kahyo. kalA teNe paNa kahyuM ke he priyA ! azubhanI zAMtine mATe vizeSathI jinezvara bhagavaMtanI pUjA vagere kara. raDavA vaDe zuM ? Ika7ll gurunA upadezanI jema tenA vacanane svIkArIne teNI paNa vizeSa dharmamAM rAgI thaI. viSaya-sukhane bhogavavA lAgI. ll18 A pramANe kALa pasAra thaye chate eka vakhata mitronI goSThImAM rahelA mahezvaradattanA mitronA samUhe kahyuM ke he mitra ! yauvananA samayamAM manuSyone dhananuM upArjana karavuM joIe. temAM paNa pitAe meLavelI lakSmIne je bhogave che, te Arya nathI ja. II9-7lii tethI yavanadvIpamAM jaIne ghaNuM dhana meLavIne IcchA mujaba vilAsa karIe. A pramANe teNe paNa svIkAryuM. 71 tyArabAda prayatnapUrvaka teNe mAtApitAne bodha pamADIne dviIpane ucita vividha prakAranA kariyANAo vigere samagra sAmagrI teNe ekaThI karI. ll72aa have teNe narmadAsuMdarIne kahyuM ke, he priyA ! tAre ahIM ja rahevA yogya che. kAraNa ke mAre samudranA sAme kAMThe javAnuM thaze. II73ii je kAraNathI ati sukumALa tAruM zarIra mArganA thAkane sahana nahIM karI zake, tethI haMmezAM ahIM ja deva-gurunI upAsanAmAM tatpara thaIne sukhapUrvaka raheje. 73-74mAM teNIe paNa kahyuM ke, he vallabha ! AvA prakAranA vacano na bolo. kema ke tamArA virahanI vyathAne sahana karavA mATe huM samartha nathI. 7paNa tamArI sAthe rahetA kaSTane paNa sukhanI khANa samajIne cAMdanI jema caMdramAne tema tamArI pAchaLa ja AvIza. II76aaaa tyArabAda teNIne sAthe laIne mahAsArtha sAthe te nIkaLyo. samudranI pAse jaIne te sAthe paNa vahANamAM caDyo. 7ii prItipUrvaka samudramAM cAlatAM anukULa pavananA yogathI tyAM koIe paNa sumadhura svare gAvAno prAraMbha karyo. 78 te sAMbhaLIne khuza thayelI svaranA lakSaNanA marmane jANanArI teNIe kahyuM ke, he priya ! A gAnArAnuM zarIra zyAma che. II79Iii tathA karkaza kezavALo sAhasika raNamAM durjaya uMcA vakSasthaLavALo, dhUla hAthavALo 32 varSano che. ll8oll AnA sAthaLa upara kALI rekhA che. gudA bhAgamAM lAla maSa che. te sAMbhaLIne kSaNavAramAM ja mahezvaradatta teNI upara prema vagarano thayo ane teNe vicAryuM. ll81 ke kharekhara AnI sAthe ANIno saMbaMdha
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 samyaktva prakaraNa hovo ja joIe. anyathA A kevI rIte jANe ? nicce baMne kuLane kalaMkti karanArI A asatI che. ll8rI mArA hRdayamAM hatuM ke mArI priyA zrAvikA mahAsatI che. jo A paNa asatI che to kharekhara satIvrata AdhAra vinAnuM thayuM. l83) tethI Ane zuM hamaNAM ja samudramAM nAMkhI dauM ? athavA chUrI vaDe haNuM ? athavA Doka maraDIne rADo pADatI ene mArI nAMkhuM ? I84o A pramANe jeTalAmAM vividha prakAranA mithyA vikalpone vicArato hato, teTalAmAM to kUpa AgaLa rahelA niryAmake uMcA avAje kahyuM, he bho ! vahANone thobhAvo. A rAkSasa dvIpa Avyo che. iMdhana, pANI vagere grahaNa karI lo. tenI vANIthI te sarvee tyAM ja vahANo paNa thobhAvyA ane IMdhana, pANI vagere laI lIdhA. mAyApUrvaka mahezvaradatte paNa narmadAne kahyuM. ll85-868ii he suMdarI ! A dvIpara (manohara) che. tethI utarIne dviIpane jovAya. have teNI khuza thayelI patinI sAthe utarIne bhamavA lAgI. l88ii eka vanathI bIjA vanamAM bhamatAM bhayathAkathI te baMnee eka moTuM sarovara joyuM. jenA kinArAnI gIca jhADInI zreNImAM vAdaLano bhrama thAya che. ll89mAM svaccha-mIThA jaLathI pUrNa padminInA khaMDa jevuM suzobhita sarovaramAM te baMnee jalakrIDA karI. haoll tyAMthI pAchA pharIne tenA kinAre eka latAmaMDapane joIne pAMdaDAnA palaMgane karIne kSaNavAramAM daMpati sUI gayA. 91/ narmadAne sUtelI joIne vairInI jema dayA vagarano niSphara ziromaNi evA tenA priye (mahezvaradatte) vicAryuM, Ane ekalI ja ahIM mUkI dauM. tethI svayaM ja A marI jaze. vicArane anurUpa karIne dhIme dhIme tyAMthI te sarakyo. l92, 9all vahANa najIka AvatAM moTA svare mAyAvI rudana karavA lAgyo. AkuLa thayelA sArthanA lokoe pUchayuM ke, he sArthavAha ! zuM thayuM che ? kema raDo cho ? II94o teNe kahyuM ke he bho ! mArI patnIne rAkSasa khAI gayo. teNInuM rakSaNa karavA asamartha kAyara (Darapoka) huM bhAgIne ahIM Avyo chuM. RpA tame jaldI vahANone bharo. rAkSasa kadAca atre Ave to tethI bhaya (DarathI) pAmelA teoe paNa jaldIthI vahANone bharyA ne calAvyA. kalA mAyApUrvaka zokagrastanI jema khAvAnI nA pADI. vilApa karato moTethI raDavA lAgyo. pRthvI para ALoTavA lAgyo ane mUccha pAmyo. 97ll hRdayathI khuza thatAM teNe vicAryuM. A zubha ja thayuM. je A pramANe meM karyuM. tethI lokApavAda paNa na thayo. 98 sArthanA lokoe tene samajAvIne mahAkaSTapUrvaka jamADyo. teoe zokane dUra karAvyo ane tene zokarahita banAvyo. ll99mAM krama karI teo yavanadvIpamAM AvyA. IcchA karatAM paNa adhika lAbha sarvee meLavyo. tethI badhA ja khuza thayA. I/100aaN bIjA kariyANAone kharIdIne tevI ja rIte potAnA nagaramAM AvyA. mAtA-pitAne kahyuM ke, narmadAne rAkSasa khAI gayo che. tethI duHkhI thayelA teo paNa raDavA lAgyA. putravadhUnA maryA pachInA laukika AcAro karyA. kharekhara A maryAdA che. ll101-10rI ekavAra temaNe surUpavatI bIjI kanyAne putranI sAthe paraNAvI. dRDha premavALo teNInI sAthe bhogone bhogavato rahyo. TI103ll have A bAju narmadA kSaNavAramAM uThI chatI patine na joyo, tethI manamAM e pramANe vicAravA lAgI. I/104o nicce-hAsyathI mAro priya kyAMka chUpAI gayo che ? he nAtha ! he priya ! mane darzana Apo. Avo Avo, Ama vAraMvAra bolavA lAgI. /10pa/ he kAMta ! parihAsa vaDe saryuM. mAruM mana atyaMta duHkhI thAya che. to paNa pati na AvavAthI AzaMkAthI jaldIthI uThIne cAre bAju sarovara, vana vageremAM zodha karI, paraMtu kyAMya paNa patine na jotAM pharIthI bolI. Avo, Avo, hA, hA, nAtha ! anAtha evI mane mUkIne tame kyAM cAlyA gayA cho ? zokathI duHkhI banelI potAnA avAjanA pratidhvanine (paDaghAne) sAMbhaLIne mugdhapaNAthI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ narmadAsuMdarI kathA teNI doDe che. II106-107-108 // kAMTAthI vIMdhAtA pagamAMthI nIkaLatA lohIthI pRthvIne paNa lAla karatI nikuMjomAM bhamatAM bhamatAM pharIthI latAmaMDapamAM AvI. / / 109 teNInI tevA prakAranI dazAne joIne pratikAra karavAmAM asamartha sUrya lajjAthI ja astane pAmyo arthAt sUryAsta thayo. II110 / / have parikhedavALI teNI te ja latAgRhamAM raDatI DaratI dIna evI pAMdaDAnA saMthArAmAM sUtI. 111 // tyAre duHkhI avasthAmAM teNInA zvAsozvAsa atyaMta vadhI gayA. athavA to malInone sajjananI ApattimAM ullAsa thAya. ||112|| have ciMtAnA samUhathI AkrAnta hRdayavALI teNInI te rAtrinA cAra prahara du:khanI pIDAthI karoDa prahara jevA thayA. (rAtri mAMDa pasAra karI.) |113 / / have savAramAM uThIne Amatema bhamatI mRgalAo vagerene pUchatI ke zuM mAro pati tamA2A jovAmAM kyAMya Avyo che ? ||114 hA, dAkSiNyanA sAgara ! hA kRpAratna mATe rohaNAcala ! he svAmI ! kema mAro tyAga karyo ? kema mane choDIne cAlyA gayA ? A pramANe vilApa karatI, dareka ThekANe bhamatI, darekane pUchatI patine kyAMya paNa nahi jotI, nirAzAvALI mahAsatInA pAMca divasa pasAra thayA. 115, 116 // have chaThThA divase vahANa jyAM rokAyuM hatuM, tyAM AvIne sthAna zUnya joIne vicAryuM. patie mArA koI paNa aparAdhathI mane tyajI che, huM aparAdhane jANatI nathI. / / 117 / / vimarza karIne jaNAyuM ke haM, pUrve upArjana kareluM nikAcita karma muni vaDe je kahevAyuM hatuM, te hamaNAM udayamAM AvyuM che. 118 / tethI tenA prabhAvathI he jIva ! patie mAro tyAga karyo che. e pramANe khoTA saMkalpone choDIne pote karelA karmone bhogava (sahana ka2) kheda na kara. ||119 // 2Da paNa nahi ane vilApa paNa na kara. samyag bhAvanA bhAva. kema ke gADha karmarUpI rogane kADhavAnuM auSadha dharmakRtya vinA bIjuM kaMI ja nathI. II120 175 A pramANe dhyAna karIne sarovaramAM snAna karIne arihaMta devanI sthApanA karIne vaMdana karyuM. ||121 // phaLanA AhAra vaDe prANavRttine TakAvIne giriguphAmAM mATInI jinapratimA karIne bhaktithI haMmezAM teNI vaMdana karatI hatI. 122 // puSponA samUhathI pUjatI hatI. pAkAM phaLothI phaLapUjA karatI hatI. romAMcita thatI hatI, madhura vANIthI stuti vagere karatI hatI. ||123 // A pramANe divaso pasAra karatI eka divasa teNIe vicAryuM ke, puNyayogathI jo huM A samudrane oLaMgIza to vratane grahaNa karIza. II124 // A pramANe vicArIne samudranA kinAre teNIe patAkA ubhI karI. vahANavaTIone vahANa bhAMgI gayelAnI je nizAnI che. 125 // A arasAmAM kyAMkathI babbara dezanA baMdare jatA teNInA kAkA vIradAsa te pradezamAM AvyA. ||126 // cihnane joIne vahANamAMthI utarIne pagalAonA raste tyAM Avyo ke jyAM narmadAsuMdarI jinezvara bhagavaMtanI stuti karatI hatI. II127 / / teno dhvani sAMbhaLIne vicAramAM paDyo ke ahIM narmadAno dhvani (avAja) kyAMthI ? jeTalAmAM dRSTipathamAM AvI teTalAmAM teNI uMcA mukhavALI thaI. II128 // kAkAne oLakhIne gaLe vaLagIne teNI paDI. te paNa teNIne oLakhIne raDyA. 129 // ane pUchyuM ke he putrI ! tuM A vanamAM ekalI kema che ? teNIe paNa potAno saghaLo vRttAMta jevo hato tevo kahyo. 130 // aho ! bhAgyanI ghaTanA kevA prakAranI che ? A pramANe kahIne tene laIne snAnAdika karAvIne modaka vagere bhojana karAvyuM. 131 // tyArabAda teNIne sAthe laIne pavana anukULa hovAthI tyAMthI cAlyo. barbarakuLane prApta karIne khuza thato tyAM utaryo. 132 // taMbUne tANIne tenI madhyamAM narmadAne mUkIne kariyANA utArIne bheTaNuM laIne rAjA pAse gayo. ||133 // rAjAe paNa teno satkAra karyo. IcchA mujaba kariyANAnI levaDa-devaDanI vyavasthA karI. / / 134 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 samyaktva prakaraNa tyAM rAjAnI kRpApAtra ane vilAsanI ramatagRha sarakhI hariNI nAmanI vezyA rahetI hatI. ll13pa potAnA sauMdaryanA garvathI apsarAone paNa hasatI dezAMtaromAM paNa sarva vezyAomAM teNInI khyAti hatI. /13kI jakAta ugharAvanArI te gaNikA sarva vezyAonA bhADAne tathA potAnI kamANInA aMzane grahaNa karIne sarva rAjAne ApatI hatI. II13ii bahArathI AvelA sArthavAho te sarve rAjAnI AjJAthI teNIne eka hajArane ATha sonAmahoro Ape che. II138ii eka vakhata te vezyAe vIradAsanI pAse dAsI mokalI ane kahevaDAvyuM ke he deva ! mRtyulokanI IndrANI hariNI tamArI sAthe ramavAne Icche che. 139teNe kahyuM ke he kalyANakArI ! IndrANIthI paNa adhika guNavALI teNI hovA chatAM tenI kAmanI IcchA huM pUrNa nahIM karI zakuM. huM sva patnImAM saMtoSavALo chuM. /14olii dAsIe eka hajAra ATha sonAmahoranI vyavasthAnI vAta karI. eTale vIradAse tene yogya 1008 sonAmahoro ApI dIdhI. dAsI paNa te laI jaIne hariNIne dhana ApyuM. //141// teNIe kahyuM ke A dhanathI zuM? tuM vaNiputrane ahIM laI Ava. AthI pharI dAsIe jaIne potAnI svAmInA vacana tene kahyA. 142ii te sAMbhaLIne vIradAse vicAryuM ke teNI mane zuM karI zakaze ? kemake mahApralayakALa hote chate paNa huM zIlano tyAga nahi karuM. ./14all tethI bahAdura thaIne huM jAuM. kAyaro kharekhara jatA nathI. mArA zIlarUpI suvarNanI parIkSA mATe ANI kasoTIno paththara thAo. ll144o. A pramANe vicArIne te tyAM gayo. dAMbhikI vezyAe vividha prakAranA hAvabhAvothI tene kSobha pamADavAno prayatna karyo. paNa meru jevo te calAyamAna na thayo. 14pI karNopakarNanI jema dAsIe tenA kAnamAM kahyuM ke he devI ! AnI priyA IndrANI jevI che. bIjuM Ane varNana karAya ! I146ll jo teNI tamAre AdhIna bane, tamArI dAsI thAya to tamAro mahela nicce ratnothI rohaNAcala thAya. ll14thI ghaNuM kahevA vaDe zuM? teNInA sarakhI bIjI strI kyAMya paNa nathI. tene meLavavAnI IcchAvALI hariNIe paNa te sAMbhaLIne vicAryuM. 148 tAtkAlika buddhivALI vezyAe upAyane vicArIne kahyuM ke he saubhAgya agresara ! tamAruM mudrAratna A (vIMTI) adbhuta che. 149ii thoDIvAra mATe mane Apo. jethI huM AvA ja prakAranI mAre yogya banAvaDAvIza. vIradAse tene vIMTI ApI. /15olii have teNIe paNa dAsIne gupta zikhAmaNa ApI hAthamAM vIMTI soMpI. tyArabAda dAsIe narmadAnI pAse jaldIthI jaIne A pramANe kahyuM. 151 he kalyANakArI ! vIradAsa tamane bolAve che. tethI sAthe cAla tArI khAtrIne mATe mokalelA A mudrAratna arthAt vIMTIne jo. /15rI vIradAsanA nAmanI aMkita vIMTIne joIne nirvikalpa manavALI narmadAsuMdarI tenI sAthe vezyAnA ghare gaI. 153 bIjA bAraNethI tene aMdara laI jaIne bhoMyarAmAM rAkhI. vIradAsane vIMTI vezyAe pAchI ApI dIdhI. 154ll have vIradAsa potAnA sthAne gayo. narmadAsuMdarIne nahi jotAM sarva sevakone pUchayuM. cAre bAju zodha karI. 15pI potAnA AvAsamAM kyAMya paNa tenI vArtA sAMbhaLavA maLI nahi. tethI teNe bIje vana devakulo vageremAM zodha karAvI. 15kA tyAM kyAMya paNa tene nahIM joIne duHkhathI pIDAyelA teNe vicAryuM. jeNe mAyAthI niSkapaTa A satInuM apaharaNa karyuM che, te huM ahIM houM tyAM sudhI mArI bIkathI kevI rIte pragaTa karaze ? (arthAt pragaTa nahi kare.) tethI ahIMthI huM jAuM eTale teNIne pragaTa karaze. A pramANe AzAthI vahANone bharIne (taiyAra karAvIne) te potAnA ghara tarapha pAcho pharyo. 157-158 je vahAvadabho sAthe te bharUca Avyo. tyAM janadeva nAmano tenA mitra hato. (119 teNe teNInAM
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ narmadAsuMdarI kathA Ava./160mAM teNe paNa svIkAra karIne kSaNavAramAM saghaLI sAmagrI ekaThI karI. mitra vatsala evo te, te bALAne potAnI putrInI jema mAnato barbara kula gayo. ll161narmadApuramAM AvIne teNIno vRttAMta vIradAse jaNAvyo. te sAMbhaLIne sarva svajano duHkharUpI samudramAM paDyA. /16o A bAju vIradAsa gayo. ema jANIne durbuddhi hariNIe narmadAne kahyuM, he bhoLI ! tuM vezyApaNAne Acara. 197ll navA navA puruSonI sAthe IcchApUrvaka vaiSayika sukhane bhogava. he bAlA ! mArI A sarva vibhUti (aizvarya) saMpatti tArI ja che. II194o te sAMbhaLIne baMne hAthone halAvatI, mastakane dhUNAvatI narmadAe kahyuM ke he kulaTA ! kula ane zIlane haNanArA AvA duSTa vacano na bola. 16pI narmadAnA vacanathI kopa pAmelI vezyA cAbUkathI tene mAravA lAgI. tyAre vikasvara kesuDAnA puSpa jevI raktavarNanI kAMtivALI teNI aDada jevI kALI kAMtivALI thaI. 196o ane kahevA lAgI ke he dhRSTA ! haju paNa mAruM vacana mAne che ke nahi. narmadAe kahyuM ke A janmamAM to tamArA vacanane karIza nahi. I/16thI eTale duSTA evI teNI adhika adhika kaSTadAyaka mAra mAravA lAgI. tyAre narmadA suMdarI potAnuM rakSaNa karavA mATe paMcanamaskAra maMtranuM smaraNa karavA lAgI. /108 tenA prabhAvathI tatkALa bhAgyarUpI vajana ghAtanA prahArathI haNAyelAnI jema durAtmA evI te hariNI potAnA prANothI mukta thaI. (marI gaI). 199aaaa hariNI mRtyu pAmI jANIne rAjAe maMtrIne kahyuM ke atyaMta svarUpavAna evI koIka strIne tenA pade sthApana kara. ll170 rAjAnA AdezathI maMtrI paNa hariNInA ghare Avyo. advitIya evA narmadAnA rUpane joIne vismita thayo. 171. narmadAne kahyuM ke rAjAnA AdezathI tane hariNInA pade sthApavAnI che. nIkaLavAnA upAyane vicArIne narmadAe paNa te pada svIkAravAnI hA pADI. I/172aa teNIne vezyAnA pade sthApIne khuzI thato maMtrI gayo ane teNIe hariNInA dravyane kalpavRkSanI jema ApyuM. ll173ii dAnanA svabhAvavALI atyaMta svarUpavAna teNIne jANIne rAjAe tene lAvavA mATe sukhAsana (pAlakhI) ane mANasone mokalyA. /174. pAlakhImAM teNIne besADIne aMtaHpuramAM mANaso jeTalAmAM laI jAya che, tyAre teNIe vicAryuM ke, jIvatI huM zIlanuM khaMDana nahi ja karuM. I/17po ahIMyA mArA zIlanA rakSaNano upAya kayo ? e pramANe vicAratI mahAsatIe ati durgadhavALI kAdavavALI khALa joI. ll17phA tyArabAda teNIe rAjapuruSone kahyuM ke mane atyaMta tarasa lAgI che. tethI pAlakhI ahIM mUkIne mArA mATe pANI lAvo. If17ii jeTalAmAM te loko pANI lAve che, teTalAmAM pAlakhImAMthI utarIne khALanA mahAkAdavamAM bhUMDaNInI jema teNI ALoTavA lAgI. //178ii aho ! amRtane pIuM chuM. ema kahIne te durgaMdhavALuM pANI pIdhuM ane ghoDInI jema pRthvI para ALoTI gussAvALAnI jema mANaso para Akroza karavA lAgI. 179o ane kahevA lAgI ke huM IndrANI chuM. sarasvatI chuM, lakSmI chuM. mane juo vigere vigere, potAnA zIlanA rakSaNa mATe gAMDAnI jema vartavA lAgI. ./18ll rAjasevakoe jaIne rAjAne sarva vAta kahI. eTale rAjAe tene grahaNa karI nigraha karavA mATe mAMtrikone mokalyA. /181 mAMtrikoe maMtroccAra cAlu karyA ke tarata ja teNI krodhathI lAla locanavALI vizeSa grahagrahita dazAne batADatI. mAMtrikone gabharAvyA. /182ll teoe paNa teno tyAga karyo ane kahyuM ke IcchA mujaba ceSTA kara. DhephAM vaDe haNatI ne mAratI teNIne bALako vIMTaLAI gayA./18all A pramANe bahArathI DAkaNanI jevI hRdayamAM eka dharmanuM dhyAna karatI potAnA zIlanI rakSAne mATe bhamatI hatI. I/184
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 samyaktva prakaraNa have navarA evA lokothI vIMTaLAyelI teNI garabA gAtI, nRtya karatI jinezvaradevonA rAsane gAtI hatI. 185II teNIne joIne jinadeve pUchyuM, arihaMta bhakta evI tuM koNa graha che ? (kayA graha vaDe grahaNa karAI che ?) teNIe kahyuM ahiM loko che, tethI potAnuM nAma nahiM kahuM. II186 // bIjA divase teNI ughAna sanmukha bahAra cAlI. tethI bALako pAchA pharyA. nirarthaka (prayojana vagara) koNa dUra jAya ? / / 187|| dharmAnuSThAnamAM tatpara evI teNInA svarUpane jANavAnI IcchAvALA jinadeva vananI aMdara tenI pAchaLa gayo. I188 // teNIne joIne aMjali joDIne vaMdana karIne jinadeve kahyuM, "bahena tane praNAma.'' tyArabAda tene zrAvaka che ema mAnIne teNe potAno saghaLo vRttAMta kahyo. II1895 jinadeve paNa kahyuM ke he vatsA ! tArA mATe ja huM ahIM Avyo chuM. mArA mitra vI2dAse bharuca zahe2thI tArA mATe ja mane mokalyo che. II190 tethI kheda na kara. savAramAM rAjamArga para rahelA mArA hajAro ghInA ghaDAne lAkaDIthI tAre kUTavA. ||191 // A pramANe saMketa karIne bIjA divase baMnee nagaramAM praveza karyo. rAjamArga para rahelA ghInA ghaDAne teNIe bhAMgI nAMkhyA. 192 // hA ! tArA gAMDapaNathI moTI hAni kema karI ? tyArabAda rAjAe jinadevane bolAvIne kahyuM ke amArA AgrahathI samudranA pele pAra Ane mUkI Avo. jethI ahIM rahetI vividha prakAranA anarthone ka2ze. ||193-194|| rAjAnA Adezane svIkArIne rAjA vaDe ghaNo satkA2 karAyelo te dRDha beDIothI bAMdhIne teNIne potAnA sthAnamAM te laI gayo. 195|| tyArabAda jaladIthI beDIone dUra karI snAna karAvIne vastro paherAvyA ane bhojana karAvIne vahANamAM caDhAvIne jaldIthI bharUca tarapha gayo. / / 197 / / potAnA gharamAM praveza karIne narmadApuramAM samAcAra mokalyA. khuza thayelA teoe paNa teDavA mATenI taiyArIo karAvI. / / 197 / / jeTalAmAM cAlavAnI zarUAta kare che teTalAmAM te jinadeva teNIne laIne narmadApura Avyo. mAtA-pitAdikane joIne gaLe vaLagIne teNI raDavA lAgI. ||198|| RSabhasena vagere sarva svajano varasAdanI jema AnaMdAzruvALA tyAM bhegA thayA. / / 199 // teoe teNIne teno vRttAMta pUchyo. teNIe paNa potAno vRttAMta kahyo. te vakhate jANe teo svayaM duHkhane anubhavatA hoya tevuM du:kha thayuM. II200 narmadAsuMdarIno saMgama thavAthI derAsaramAM utsavo karyA. ghaNA dAno ApyA. saMgha vagerenI pUjA karI. 201 // narmadAne lAvI ApanAra sabuddhivALA jinadevano sarvee satkAra-sanmAna karyo. jinadeva potAnA nagare gayo. II202 // narmadAsuMdarIne prApta karIne devalokanA devonI jema sarve svajanonA premapUrvaka sukhamAM divaso pasAra thatA hatA. II203 // eka vakhata tyAM sarvajJanA pratinidhi sarakhA daza pUrvadhara Aryasuhasti nAmanA AcArya bhagavaMta padhAryA. II204 // sUrIzvara padhArelA jANIne narmadAsuMdarInI sAthe RSabhasena vagere sarve parivAra temane vaMdana karavA mATe gayA. II205 vaMdana karIne gurunI najIka beThA. gurue paNa mokSa sukhane ApanA2 nirmaLa evA dharmano upadeza Apyo. 206 // A apAra evA saMsAramAM potAnA karmane bhogavanArA jIvo pahelA karelA sukha duHkhane prApta kare che. II207 te sAMbhaLIne mastaka namAvIne aMjali joDIne vI2dAse pUchyuM ke he prabhu ! mArA bhAInI putrI narmadAe pUrva bhavamAM kayuM karma karyuM ? ke jethI adbhUta zIlasaMpanna paNa teNIe AvA prakAranI durdazAne prApta karI ? gurue paNa amRtamaya vANIthI teNIno pUrvabhava kahyo. 208-209 // ahIM bharatakSetranA madhyakhaMDamAM rahelo viMdhya parvata che. jenI upara ugelA dhAnyanA DhagalAne sukhapUrvaka sUryanA ghoDAo care che. 210|| jyAMthI mahAvegathI narmadA mahAnadI nIkaLatI hatI ane tenI adhiSThAyikA
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ narmadAsuMdarI kathA mithyAdRSTi narmadA nAmanI devI hatI. 211 // eka vakhata narmadA nadInI najIkamAM rahelA dharmarUci munine joIne kubuddhivALI narmadAdevIe munine upasargo sAthe joDyA. konI jema ? vyAkaraNamAM dhAtune jema upasargo sAthe joDAya che tema. II212 // muninI nizcalatAthI teNI zAMta thaI ane potAnI niMdA karavA lAgI. sAdhue tene pratibodha pamADIne samyagdaSTi banAvI. / / 213 / / te devI avIne tamArA bhAInI putrI narmadAsuMdarI thaI. pUrvabhavanA abhyAsathI garbhamAM rahelI teNInI mAtAne narmadAsnAnano dohada thayo hato. // 214 // mAtsaryapaNAthI tyAre sAdhune je upasargo karyA, tenAthI nikAcita karma baMdhAyuM. duHsaha evuM karma ANIe ATalA divasa sudhI bhogavyuM. 215 / A karmanA udayathI gIta gAnArAnA svarathI tenuM svarUpa patine kahyuM. te kAraNathI te asatI che. A buddhithI teNIno tyAga karyo. II216 // potAnA pUrvabhavane sAMbhaLIne narmadAne jAtismaraNa jJAna thayuM. tethI saMvigna thayelI teNIe te ja gurunI pAse dIkSA lIdhI. ra17|| duSkara tapane karatA teNIe avadhijJAna thayuM che, yogya che ema jANIne gurue pravartinI pade sthApita karI. 218 // vihAra karatA anukrame kUpacaMdrapura nagare gaI. ghaNA sAdhvInA parivA2vALI teNI RSidattAe ApelA bhAgamAM rahI. 219 // arihaMtanA dharmane haMmezAM kahetI hatI. AdaravALI RSidattA sAMbhaLatI hatI. teno putra mahezvaradatta paNa te sAvadhAna thaIne sAMbhaLato hato. 220nA mahezva2dattane pratibodha pamADavA mATe teNIe eka vakhata svarazAstranA parAvartanane AraMbhyuM. 2215 AvA prakA2nA svarathI AvA prakAranA zarIrano varNa gAnArano hoya, ATalA varSanuM AyuSya hoya che. nahi joyeluM ne nahi jANeluM, paNa sva2 upa2thI nakkI karI zakAya che. AvA prakAranA zabdathI gupta bhAgamAM maSa hoya che. rukSa svarathI sAthaLa upara rekhA haze ema jANI zakAya che. A sAMbhaLIne mahezva2datte vicAryuM. I222-223224 // kharekhara, mArI patnI paNa svarazAstrane jANatI hatI. tethI ja gAnAranA sAthaLa para rekhA che, ema kahyuM hatuM. 225 // hA, hA, atizaya dayA vagaranA, anArya jevA AcaraNa karanAra, krUra, pApI mane dhikkAra ho. vicAryA vagara ja kharAba svAmInI jema aparAdha vagaranI dRDha premavALI, teNIno meM tyAga karyo. ekAkInI mUkIne huM Avyo. kharekhara mArA hAthamAM ratna AveluM. nirbhAgInI jema hArI javAyuM. tethI strI hatyAnA pApavALI mArI zuddhi mRtyu vinA saMbhavita nathI. II226-227-228 / A pramANe sAMbhaLIne vilApa karatAM tene pravartinIe kahyuM ke te ja narmadAsuMdarI kharekhara huM jIvatI ja chuM. 229 // A pramANe A pramANe ahIM AvelI chuM. AvA prakAranAM vratane prApta karelI chuM. he bhadra ! tame vilApa na karo. hamaNAM to tame mArA bhAI cho. I230 / / tethI he kalyANakArI ! hamaNAM zuddha saMyamarUpI pANI vaDe pAparUpI maLane pakhALIne nirmaLa AtmAvALo thA. II231 // te samasta sAMbhaLIne aMjali joDIne atizaya vinayapUrvakanI vANI vaDe mahezva2datte paNa kahyuM. II232 // he mahAbhAgyazALI ! zuddha zIlavALA tamane bhayaMkara duHkharUpI samudramAM pApI evA meM tamane nAMkhyA che. tethI mArA aparAdhane kSamA karo, khamAvo. II233 / / teNIe paNa kahyuM ke tame saMtApa na karo. tamArA koIno doSa nathI. bhogavavA yogya potAnA karmane viSe tame to mAtra nimittabhUta cho. II234 // mahezvaradatte paNa kahyuM ke bhAgyayogathI mArA guru ahIM Avaze to lokAgra (mokSamAM) ArohaNa karavA mATe sopAna (pagathiyAM) sarakhI dIkSAne huM grahaNa karIza. II235 // 179 puNyodayanA kALamAM manuSyoe ciMtavelA pAsA sIdhA paDatAM hoya che, tema tyAre vihAra karatA Aryasuhasti guru tyAM padhAryA. II236 // zrAddhamAM jamavA mATe brAhmaNanI jema mahezvaradatta paNa mAtAnI sAthe
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 samyakatva prakaraNa utsuka evo gurunI pAse Avyo. ra3I tarasyo jema amRtane, daridra jema nidhine joI khuza thAya tema dIkSAnI IcchAvALo, zuddha buddhivALo te gurune joIne atyaMta khuza thayo. ll238 praNAma karIne suziSyanI jema gurunI AgaLa te beTho. gurunA mukhathI mRtarUpI kUvAnI nIka sarakhI dezanAne sAMbhaLI. ll239ll pAsAmAM raMga ekameka thAya tema guruno upadeza tenA hRdayamAM peTho. temanI ja pAse potAnI mAtA sahita uttama evA cAritrane grahaNa karyuM. ra4lI tyArabAda mAtA ane putra baMne zramaNapaNAne pALIne svargamAM deva thayA. anukrame mokSane paNa prApta karaze. ra41I pravartinI paNa potAnA mRtyune najIka jANIne anazana karIne devalokamAM mahaddhika deva thaI. ra4rA tyAMthI AvIne pazcima mahAvideha kSetramAM manoratha rAjaputra thaIne nyAyapUrvaka ati vizALa rAjyane bhogavIne pravRjita thaIne kSINa karmavALA thaIne kevaLajJAna prApta karIne bhavya jIvone bodha pamADIne muktimahelane prApta karaze. ra43-244 kaSTamAM paNa strIoe narmadAsuMdarInI jema puruSoe varadAsanI jema zuddha zIla sadAcAramAM sthira rahevuM joIe. /ra4pA A pramANe bhadrabAhusvAmIe banAvela vasudeva hiMDImAM A lokamAM nirmaLa evI narmadAsuMdarInuM caritra karNarUpI pAtramAM eka pIvA yogya che. bhaktivAna (haLukarmI) jIvone muktinagarImAM nivAsa karAvanAruM, A caritra thAo. 1ra46. te A pramANe zIladharma upara narmadAsuMdarInI kathA pArA have tapa upara dRSTAMta kahe che : naMdiSeNa kathA ahIM kalyANanA nivAsanA sthAna sarakho magadha nAmano deza che. gAmomAM agresara evuM temAM naMdigrAma nAmanuM gAma che. /// te gAmamAM dAridranA sthAna sarakho eka brAhmaNa che. sarva prakAre potAne anurUpa evI tene vasumilA nAmanI patnI che. rA kutIrthInI jema kharAba darzanavALo te baMnene naMdiSeNa nAmano putra che. sagaDI para tapAvelI kALI thaI gayelI tapelInA taLIyA sarakho bilADA jevo te bhUkharo zyAma hato. 3 gaNapatinI jema lAMbA peTavALo, hAthInI jevA dAMtavALo, gadheDA jevA lAMbA hoThavALo, vAMdarA jevA kAnavALo, capaTA nAkavALo, koDha rogathI abhibhUta thayelA trikoNa mastakavALo, kurUponA udAharaNa sarakho te hato. ll4-pA bAlyakALamAM ja tenA mAtA-pitA marI gayA. tethI bhikSAcaranI jema koI paNa rIte dInavRttithI te AjIvikA calAvato hato. liDA keTaloka kALa vyatIta thaye te mAmAne tyAM gayo ane mAmAe kahyuM, he vatsa ! vizvAsapUrvaka potAnA gharanI jema te ahIM rahe. pachI mane sAta putrIo che. te yauvanane prApta karaze. tyAre temAMthI moTIne tArI sAthe paraNAvIza, tethI koIpaNa citA te na kara. ||prauDha evo te nokaranI jema anukULamanavALo mAmAnA gharanA dareka kAryo karato hato. have mAmAnI prathama dikarIe yauvanane prApta karyuM. mane naMdiSeNa sAthe paraNAvaze. te sAMbhaLIne teNIe kahyuM. kurUpavALo durbhAgI jo A mane paraNaze to huM kuvAmAM paDIne marI jaIza, temAM saMdeha nathI. /10-11aa kAnamAM tapAveluM sIsuM reDavA sarakhuM A vacana sAMbhaLIne naMdISeNanA manamAM AMbA para laTakI paDatA vAMdarA sarakhI avRti thaI. /12 mAmAe tene kahyuM ke tuM adhRtine kara nahi. bIjI kanyA ApIza, kharekhara sthira manavALAne ja lakSmI maLe che. II1all yogya samaye te kanyAne kahevAyuM ke naMdISeNa sAthe tane paraNAvIza. teNe paNa te pati mATe nAkhuzI vyakta karI. sAvadhAna evo koI paNa jIva kyAre paNa zuM narakanI spRhA (IcchA) kare ? 14o A pramANe bAkInI pAMcane paNa kahyuM. te pAMceya paNa nA ja pADI. je kAraNathI ahIM prAyaH loko gatAnugatika rIte vartatA
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ naMdiSeNa kathA 181 hoya che. ll1pa nAkane maraDAvatI potAnA saubhAgya vaDe garvita thayelI, yauvana vaya prApta thayelI sarve gAmanI taruNIo tene joIne tenA para thUkatI hatI. 1kA aho, kharekhara, AnA samAna bIjo koI paNa manuSyamAM ziromaNi nathI. A pramANe grAmyajano vaDe mazkarI karAto naMdiSeNa kheda pAmyo. 17ii mAmAe pharIthI kahyuM ke paga pramANenA joDAnI jema tane anurUpa ja bIjI kanyAnI huM mAMgaNI karIza. tuM dhIrajavALo thA. 18 te vAtane nahi sAMbhaLIne ati khedane bhajanAra naMdiSeNe vicAryuM. daurbhAgyanA viSarUpI kUvA sarakhA AvA kurUpane dhikkAra ho. I/19aa je mAmAnI putrIo mane IcchatI nathI. nahIM joyelI bIjI kanyAo to mane kema Icchaze ? 20ll tethI vairAgyane pAmelo mAmAne jaNAvyA (kahyA) vagara ja tyAMthI nIkaLIne naMdiSaNa ratnapura nagaramAM gayo. l/21ii apsarAonA samUhanI sAthe jema devatAo tema strIonI sAthe vividha prakAranA alaMkArothI sajja thayelA nagaranA lokone vilAsa karatA joIne potAnI vizeSathI niMdA karavA lAgyo. duHkhanA saMvedana mATe ja vidhie mane banAvyo che. ll22-23ll brahmA vidhAtA) vaDe sarva jANe ke dorbhAgyano samUha mArA viSe ja nAMkhyo che. jethI koI paNa yuvatI mAruM mukha paNa jotI nathI to patnInI saMbhAvanA kyAMthI ? 24o tethI have mane jIvita vaDe zuM? hamaNAM to mRtyu ja zreSTha che. te pramANe vicArIne phAMso khAvAnI IcchAthI te upavanamAM gayo. rapA tyAM eka latAgRhamAM nAmane sArthaka karatA, atIndriya jJAnI, sAkSAt dharmanI mUrti jevA susthita munine teNe joyA. JraDA bhaktithI AnaMdita teNe munine vaMdana karyuM ane jJAnanA atizayathI tenA Azayane jANIne munie kahyuM ke he bho ! kalyANakArI ! puNyane bheguM kara. phogaTa karavAnuM sAhasa kara nahi. kema ke bIjA bhavamAM jIvanI sAthe karma paNa jAya che. ra7-28 mULathI ukhaDI gayelA vRkSane jema pakSIo tyajI de che tema tuM ema mAne che ke AvA prakAranuM daubhAgyAdi marelA mane tyajI deze. /rA karelA karma bhogavavAthI athavA duSkara evA tapa vaDe bhasmAtAt karIne khapAveluM jAya che te sivAya jatuM ja nathI. 30NA tyAre tyAM munie dharmadezanA karavA dvArA tene pratibodha pamADIne karmarUpI vanane bALavA mATe agni samAna dIkSAne ApI. 31. tyArabAda sUtrArthane bhaNyA. saMvega taraMgavALA, traNa guptithI gupta, pAMca samitithI samita, eka sAdhvAcAramAM ja tatpara, vadhatA vairAgyavALA, ullAsa pAmato che bhAgyano samUha jeno tevA, potAnA zarIramAM paNa mamatva vinAnA, tArUpI kamaLamAM bhamarA samAna gacchavAsane svIkArIne mokSanI spRhAvALA evA naMdiSeNa munie haMmezAM mAre sAdhunI vaiyAvacca karavI, tevo abhigraha lIdho. ll32-33-34 haMmezAM sAdhuone viSe anna, pAna, auSadha, zarIranI sevA-suzruSA vagere vaiyAvacca teNe avirata cAlu karI. llupA! zuddhAtmA, saMtoSarUpI amRtavALA temaNe haMmezAM chaThTha AdithI cha mAsa sudhInA tapane karyo. 3DA vaiyAvacca karavAthI ane tevA prakAranA te tapathI sarva sAdhuomAM naMdiSeNe cAre bAju prasiddhine prApta karI. ll3ii. eka vakhata avadhijJAnathI bharatane jotAM zakrendra naMdiSeNa muninI vaiyAvaccathI Azcaryacakita thayA. /38 mAthuM dhUNAvatA sabhAnI madhyamAM ja vaiyAvaccarUpa kAryathI prasiddha evA nadiSeNa munine hAtharUpI kamaLanI aMjali joDI namaskAra karIne, vakhANa karyA ke aho ! naMdiSaNa munino vaiyAvacca karavAno udyama. mahAbhAgyazALI mahAsattvazALI te che. devatAothI paNa te calAyamAna thaI zake tema nathI. 39-40 zakanA te vacananI zraddhA nahi karato koIka deva naMdiSeNa mahAmuninI parIkSA karavA mATe tyAM Avyo. 41 have teNe jaMgalamAM atisAra rogathI rogiSTa eka sAdhunuM rU5 vikrvIne bIjA munirUpathI sAdhunA upAzrayamAM
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 samyaktva prakaraNa Avyo. Al4rA moTI AMkho kADhI bhavAM caDhAvI du:khe karIne joI zakAya tevA rUpavALo te deva A pramANe bolyo ke naMdiSeNa kyAM che ? kyAM che ? Il43ii tyAre chaThThanA pAraNAmAM vAparavA beThelA naMdiSeNa mahAmuni koLIyAne hAthamAM grahaNa karIne rahyA hatA. ll44 tevA prakAranA tene joIne kaThora bhASAthI kahyuM ke are zuM tuM naMdiSaNa che ? tuM ja zuM vaiyAvacca karanAra che ? II4pA vaiyAvaccano abhigraha karIne he peTabharA ! vAraMvAra khAnArA tuM ! khAudharA jevo thaIne khAvAne mATe pAtra upara beThelo che. 4kA bhojanamAM Asakti vagaranA micchA mi dukkaDa ApIne saMbhrAntapUrvaka upADelA koLiyAne mUkIne naMdiSeNe paNa amRta sarakhI mRduvANIthI te sAdhune kahyuM. kArya pharamAvo. bhojanane mATe beThelA mane tamArA prayojananI khabara nathI. ll47-48ii teNe kahyuM ke, bahAra eka sAdhu atisAra rogathI glAna thayelA vaiyAvacca karanAranA abhAvathI ane tarasanI pIDAthI marI jaze. I49ll naMdiSeNe kahyuM che kalyANakArI ! mane te muni batAvo. jethI hitakArI auSadhanI cikitsAthI temanI huM sevA-bhakti karuM. //5oll dareka gharamAM praveza karIne teNe nirdoSa pANI zodhyuM. temane calAyamAna karavA mATe te deva doSavALuM karato hato. pa1// have mAMDa mAMDa temane zuddha pANI grahaNa karavA dIdhuM, jaldIthI te pANI laIne glAna sAdhunI pAse gayA. parA te sAdhue ekadama AkrozapUrvaka kahyuM. huM ahIM AvA prakAranI dazAvALo chuM. tuM to bhojanamAM Asakta che. tane glAnanI ciMtA paNa nathI. //pa3ll. he muni ! jema jema vaiyAvacca karavAno abhigraha bolAya che. kahevAya che. tema toSathI te phUlI jaIza. I/pa4o. pote vaiyAvaccane karato nathI, karanArane niSedhe che ane abhigraha karIne to tuM glAnanA gaLAmAM jaIne beTho. papA sAdhu krodhathI kyAre paNa sparzato nathI, tema marmasthAnane pIDA karanArA te vAkyothI temaja aMdara aMdara sudhAnA tApathI tapta evA te sAdhunA mukha upara paNa pheraphAra na thayo. //palA ati prasanna thaIne te glAna munine samRdu vANIthI kahyuM, he bho ! mArA aparAdhane khamo, kSamA Apo. huM tamane nirogI karIza. /paNI A pramANe kahIne temanA zarIrane pANIthI sApha karIne ane temane pANI pIvaDAvIne hAthathI pakaDIne kahyuM ke cAlo hamaNAM vasatimAM. piTA te munie gussAthI kahyuM ke he muMDa ! he mUrkha ! tane dhikkAra ho. AvA prakAranA kRza dehavALA mane zuM tuM joto nathI ? //pA. tyArabAda temane khabhA para besADIne naMdiSaNa muni cAlyA. mane halAva nahi, skUlanA thAya che. A pramANe bolatA pagale pagale vAraMvAra Akroza karatA hatA. Ikaoo prayatnapUrvaka khabhA para ArUDha thayelA te devamunie jatA evA tenA upara nAka phuTI jAya tevI tIvra durgadhamaya viSTA karI. 1ii jarAka utAvaLe cAlyA to kahyuM ke mArA vegaghAtane kare che. he duSTa zikSita ! rogI evA mane tuM mArI nAkhIza. IIkarI viSTA vaDe AkhuM zarIra lepAyuM, chatAM paNa naMdiSaNa muni zuddha buddhivALA jugupsA (dugaMchA) ke kaMTALo paNa karatA nathI. paraMtu zarIranA tattvone vicAratAM cAle che, lIMbaDAthI paNa adhika kaDavA durvacanone sAMbhaLIne paNa naMdiSeNe vicAryuM, rogathI pIDAyelA A game tema bole che. 63, 34 vaLI temanA duHkhanA du:khathI pIDAyelA karuNAsAgara naMdiSeNa muni vicAre che ke Amane nirogI kevI rIte karuM ? IkapI. jema jAtyavaMta sonuM kasoTInA paththara para rekhAne (pavitratAne) prApta kare che, tema mahAna kaSTamAM paNa AvA prakAranI suvizuddha pratijJAvALA munine joIne temanA sattathI khuza thayelA te deve azuci pudgalone saMharIne sugaMdhathI kheMcAyelA bhamarA jevI sugaMdhI puSpavRSTine karI. kaka-17lI muniveSane mUkIne pragaTa thaIne AgaLa AvIne traNa pradakSiNA ApIne namIne tyAre naMdiSeNa munine kahyuM. 68 he muni ! zakrendra tamArI prazaMsA karI. te prazaMsAne nahi sahana karanAra meM ATalI veLA tamane khAvAno aMtarAya karyo. 9ll
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ IlAputra kathA 183 he muni ! paraMtu tame to prazaMsAne paNa oLaMgI janArA cho. vaiyAvacca karavAno udyama atizayavaMta che. tethI tame dhanya cho. durlabha evA mAnava janmane tame kRtArtha karyo che. II0aa he svAmI ! he kSamAzramaNa ! he tapasvI mahAtmA ! mArA aparAdhanI kSamA arpo ! he mahAsattvazALI ! mArA puNyane mATe kaMIka varadAna mAMgo. 71//. munie kahyuM ke ati durlabha evo jinadharma mane maLyo che. ATaluM ja paryApta che, A sivAya bIjA kaMI paNa vaDe mane prayojana nathI. IIkarA tethI tenA niHspRhabhAvathI vizeSathI khuza thato tenI guNa stutimAM tatpara te deva - devalokamAM gayo. ll7all naMdiSeNa muni paNa potAnA upAzrayamAM gayA tyAre sAdhuoe temane pUchyuM ke tame kyAM gayA hatA. jevuM banyuM hatuM tevuM kahyuM. II74o bIjAnI vaiyAvaccamAM parAyaNa saMyamayogothI potAne bhAvatA temanA bAra hajAra varSa pasAra thayA. 7pI. tyArabAda aMta samaya jANIne anazana svIkAryuM. potAnA daurbhAgya karmane yAda karIne niyANuM karyuM ke jo, mArA tapa-niyama brahmacaryanuM phaLa hoya to paralokamAM atyaMta rUpavAna ane sarva strIono vallabha thAuM. ll76-77thI A pramANe niyANuM karIne kALadharma pAmIne mahAzukra nAmanA svargamAM zakranA sAmAnika deva thayA. ll78. tyAMthI avIne zaurapurInA aMdhakavRSNi rAjAnI subhadrA mahAdevInI kukSimAM putrapaNe utpanna thayA. II79 samudravijaya, akSobhya, svimita, sAgara, himAvAna, acala, dharaNa, pUraNa tathA abhicandra tenA pachI dasamA putra tarIke nava adhika mAsa pUrNa thaye chate zubha divase vasudeva nAme putrapaNe janma prApta karyo. ll80-81 samasta kaLAo bhaNyA, harivaMzanA AbhUSaNa evA temaNe yauvanane prApta karyuM. rUpa, lAvaNya ane sauMdaryathI sAkSAt kAmadeva samAna te thayA. ll82ii AnA saubhAgyanI saurabhane zuM kahevuM ? traNe jagatamAM abhUta saubhAgyavALA tenA sarakho bIjo namUno paNa na hato. l83ii kanyAo temane pati tarIke jhaMkhatI. madhyama vayavALI paNa patipaNe emane ja IcchatI ane vRddha strIo marIne bIjA bhavamAM A ja pati thAva, e pramANenI mAMgaNI karatI hatI. ll84ll vidyAdharonI temaja rAjAonI so kanyAo huM pahelA paraNuM, huM pahelA, e pramANe kahetI paraNI hatI. ll8pA kRSNano pitA thaIne devalokanI lakSmIne bhogavIne (deva thaIne) anukrame karmathI mukta thaIne muktisukhane te meLavaze. 8kA vidyAdharIo temaja rAja kanyAo tyAre huM pahelAM, huM pahelAM, A pramANenI je prArthanA karatI hatI, te vasudeve pUrvabhavamAM ekaThA karelA tapano prabhAva hato. I87ii tethI bhavyAtmAoe paNa naMdiSaNanI jema kArya karavA yogya che. haMmezAM tapathI atyaMta du:kha ApanArA karmanA samUha nAza pAme che. ahIM niyANAne choDIne bhAvanI pradhAnatA gaNAvI. bhAvapUrvaka karelA tapathI Icchita siddhi tarata ja prApta thAya che. I88 _/ A pramANe tapa upara naMdiSaNanI kathA samApta. Ill have bhAvanA dharmane batAve che. IlAputra kathA ahIM IlAvardhana nAme zreSTha nagara che. jemAM loko paNa saraLa ane kautukapriya vaLI gaMbhIra hatA. 1il. temAM Ibhya nAme dhanADhaya zreSThI raheto hato. jenA gharamAM samudramAM jema pANInA biMduo koIthI paNa gaNI na zakAya, tema ratnanA DhagalAo hatA. llrA tene guNomAM AdaravALI, doSone viSe avajJAvALI jANe ke doSoe jeno dUrathI tyAga karyo che, evI dhAriNI nAmanI priyA hatI. Imall sukha-sAgaramAM magna evA te baMnenA divaso pasAra thatA hatA. temAM ketunA udayanI jema putra rahitapaNAnuM duHkha hatuM. jo tyAM nagaranI devatA IlA nAmanI hatI. tenI AgaLa bheTathuM mUkavAthI je IcchA hoya te pUrNa kare ja evI AkhA
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 samyaktva prakaraNa nagaramAM enI khyAti hatI. //pI tethI lokapravAhathI putranI IcchAvALA zreSThIe paNa priyA sahita AdarapUrvaka tenI AgaLa bhaTaNuM karyuM (dharyuM). IIkA jo mane putra thaze to tenuM nAma tamArI sarakhAmaNIvALuM ja karIza ane tamArA bhavanamAM moTI yAtrAne paNa karAvIza. lii ane bhavitavyatAnA yoge zreSThinIne garbhano saMbhava thayo ane yogya samaye pavitratama divase putrano janma paNa thayo. ll8 IlA devInA sthAnamAM moTI yAtrA karAvIne 12mA divase IlAputra e pramANe nAma karyuM. ho girindranI guphAmAM aMdara rahelA zreSTha caMpakavRkSanI jema pitAnA gharamAM vighna vinA te vadhyo. 10 sarva kaLAnA zAstrone anukrame te bhaNyo ane kaLAnA sarjanahAranI jema thoDA ja divasamAM te temAM niSNAta thayo. 1 1il have ugatA yauvanavALo, sarvajanane AnaMda Apato, kharAba mitronI sAthe IcchA mujaba te ramato hato. ll1rI eka vakhata nagaranI aMdara te te atizayone sArI rIte jANanArI, nAcatI lekhanI putrIne IlAputre joI. I/17ll vicAryuM ke aho ! jagatamAM A advitIya rUpavALI che. aho ! AnA lAvaNyarUpI kSIrasamudranI laharIo jANe ke AkAzane sparza karatI hoya evI che. ll14mI AzcaryanI vAta che ke A strI kuzaLatAnA vilAsanuM aMtima utkarSa sthAna che. ghaNuM kahevA vaDe zuM ? Ano sarjanahAra (brahmA sivAya) koI bIjo ja che. 1pa netronA apalakapaNAne jaNAvato Indra nATakamAM apsarAone jhAMkhI pADatI evI nRtya karatI ANIne jue che. 19ii A pramANe paramArthanI jema hRdayamAM te naTIne vicArato tenA uMcA guNothI vaza karAyelAnI jema te tyAre thayo. 1ii have citramAM rahelAnI jema nizcala evA tene joIne mitroe bAhuthI pakaDIne kahyuM ke he mitra ! A tuM zuM dhyAna kare che ? I18 mitronuM kahevuM baherAnI jema teNe kaMI ja sAMbhaLyuM nahi. mUDha buddhivALo te mUMgAnI jema kaMI paNa bolyo nahi. ./1lI kuLanI maryAdAne, apakIrtinA bhayane temaja lajjAne choDIne (tyAga karIne) te ja naTImAM lIna AtmA evA teNe manamAM A pramANe nizcaya karyo ! A kamalAkSI naTIne jo huM paraNIza nahi to baLatA agnimAM mArA jIvitano huM tyAga karIza. l/20-21 Akula evA mitro koI paNa rIte tene gharamAM laI gayA. ciMtArUpI bharapUra javarathI paDAyelAnI jevo ja tyAM paNa rahyo. ra2. tyArabAda avyavasthita tene joIne mAtA-pitAe tenA mitrone saMbhramathI pUchyuM ke A zuM thayuM che ? 23 tyArabAda mitroe AgrahathI tene pUchyuM. nirlajjanI jema teNe kahyuM te sAMbhaLIne ekAeka tenA pitA vajathI haNAyelA jevA thayA. ra4ll have pitAe tenI pAse AvIne kahyuM ke, he putra ! teM kevo vicAra karyo che? kharekharacaMDAlanA ThaMDA paNa pANIne pIvAne mATe zuM brAhmaNa kyAre paNa Icche kharo ? ripI he duSkRtra ! zuM zreSThIonI rUpavatI putrIono dukALa paDyo che ke je vAta karavAne paNa ayogya evI nadImAM tuM rAgavALo thayo che !!ArakA have IlAputre paNa kahyuM ! he pitAjI ! huM paNa A jANuM chuM. paraMtu durjana evo kAma mane asahya pIDIne pravartI rahyo che. ll27ii smarathI pIDAyelA mahAna paNa zuM kRtya-akRtya (kArya-anArya)ne gaNe che ? tethI A jANatA evA tame mane kema A pramANeno Adeza karo cho ? ll28ll tyArabAda A cikitsA karavA yogya nathI, ema jANIne ane kubuddhivALA upekSA karavA yogya che, e pramANe zAstravacanane yAda karatA zreSThIe tenI upekSA karI. rahA have IlAputre potAnA mitronI sAthe naTone kahevaDAvyuM ke tamArI kanyAne bhArobhAra suvarNa tolIne paNa mane Apo. 3oll teoe kahyuM ke amane ghaNA dhananuM prayojana nathI. vecavA mATe ame A naTIne ahIM lAvyA nathI. 31// vaLI rAkheluM ghaNuM paNa dhana bhogAdithI jAya che. sarvatra (badhe ja ThekANe) haMmezAM A naTI amArA mATe akSayanidhi
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ IlAputra kathA samAna che. ll3rA jo tene A nadI upara rAga che to naTa thaIne amane maLe ane amArI zilpavidyAne zIkhe. li33ii. tyArabAda pUrvabhavanA saMbaMdhathI tenA uparanA atyaMta rAgavALA teNe janaapavAda ane kulamaryAdA temaja lajjAne avagaNIne jaldIthI teone maLyo. alpabuddhivALo tenI jAti jevo thaIne teothI paNa adhika vidyAne jaldIthI bhaNyo. 34-35ll have naToe tene bolAvIne kahyuM ke IlAputra ! tuM hamaNAM pahelAM ghaNuM dhana meLavIne pachI A naTIne paraNa. /36ll have te teonA vacanane svIkArIne naTanA samudAyanI sAthe dhana meLavA mATe ane naTIne paraNavA mATe bennAtaTa pura (nagara) gayo. 37mAM tenI te vAtane jANIne kautukathI rAjAe tene bolAvIne kahyuM. AvatI kAle tAre mArI AgaLa nATaka karavA yogya che. 38 potAnI sarva sAmagrInI sAthe IlAputra tyAM Avyo. rANInI sAthe nATaka jovA mATe rAjA paNa tyAM beTho. 39thI tyAM naToe pRthvInA taLIyAmAM doraDAthI cAre bAjue gADha bAMdhIne atyaMta uco (AkAzane aDakanAra) eka vAMsa mUkyo. 40NI tenA upara moTA lAkaDAnuM pATIyuM mUkyuM. tenI aMdara be be lokhaMDanI khIlIo nAkhI. I41aaaaN nATaka jovA mATe lokone jANe ke bolAvavA mATe ekIsAthe moTA avAje vAjiMtro vagaDAvyA. ll4rAI tyArabAda IlAputra hAthamAM talavAra ane DhAlane laIne ane pagamAM chidravALI pAdukAne paherIne te vAMsa para caDhyo. 43 gAnAra samUhanA madhyamAM rahelI te naTakanyA vAMsanA mULa pAse rahI ane addabhUta evA grAmarAganA svarathI gAvA lAgI. ll44o jonArAonA hRdayanI sAthe tyAre IlAputra vAMsanI Toce talavAra ane DhAlane nacAvato, 7 pagalA pAchaLa khasato vaLI sAta pagalA AgaLa Avato, khIlAmAM pAdukAnA chidrane karatA teNe judA judA tejavaMta pelone karyA. 45-4vA tethI tenA A atyaMta TocakakSAnA nRtya vaDe loka tevI rIte khuza thayuM. jema ke saghaLuM ya Ane dAnamAM ApI daIe evI buddhi thaI. 47ii te mahAtmAne rAjA vaDe zuM dAna apAya che ? tenI rAha jotA lokoe dAnanI vastune parANe hAthamAM pakaDI rAkhI. I48 te naTIne joIne tenAmAM anurAgI thayelA rAjAe vicAryuM ke jo A paDIne marI jAya to A naTIne huM paraNI zakuM. II49 IlAputrane kapaTathI rAjAe kahyuM ke mArA vaDe A nATaka sArI rIte jovAyuM nathI, mATe pharIthI kara. pachI sarve loko vilakhA thayA ane zyAma mukhavALA IlAputre lobhathI pharIthI tevA ja prakAre karyuM. tyArabAda sarve lokoe paNa rAjAnI duSTatAne vicArI. //pa1-parA dravyanA lobhathI IlAputre pharIthI paNa tevA ja prakAranuM nATaka karyuM. lobhathI mUcchaLa thayelA loko zuM vAraMvAra eka kArya nathI karatA ? /pa3ll have rAjAe vicAryuM ke adbhuta evA daDha abhyAsathI A trIjI vakhata paNa paDyo nahi. //pa4o duSTa manavALA rAjAe pharIthI tene kahyuM ke jo tuM cothI vAra nATaka karIza to huM tane dhana ApIza. //papA te sAMbhaLIne sarva loko rAjA upara virAgI thayA. sAkSAt tene Akroza ApavA mATe pravRtta thayA. paDo tyAre IlAputre paNa rAjAnA duSTa Azayane jANI lIdho. naTImAM lubdha evo A rAjA kharekhara (nicce) mArA mRtyune ja Icche che. pa7ll te ja vakhate vaMzanA agrabhAgamAM rahelA teNe sAmenA koIka dhanavAnanA gharamAM bhikSAne mATe AvelA sAdhune joyA. //paTA bAhumAM dhAraNa karelA kaMkaNavALI, jhAMjharavALI, kaMdorAnI ghugharIonA avAjavALI, jotAM jaldIthI manamAM kAmarUpI rAjAne jagADatI evI, puSTa ane uMcA stanavALI, manohara, laTakatI motIonI mALAvALI, dAna ApavA mATe saMbhramathI sarakI paDela vastravALI, mukhathI bolatI, dedIpyamAna zRMgArarasavALI, padminI strIe AdarapUrvaka vividha prakAranA kiMmatI AhArane ApavAne mATe lyo lyo
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 samyaktva prakaraNa ema kahetI strInA darzanathI paNa nirvikArI jitendriya ane piMDeSaNAmAM daDha rAgavALA muninA cittamAM paNa kAmavikAra jarApaNa thayo nahi. //59-60-61-62aa ATaluM jovAthI saMvegarasane bhajanArA IlAputre vicAryuM ke A vismaya sUcaka evA jIvalokamAM mahAmohanuM pragaTapaNuM kevuM che ? kevA prakAranA samRddha ane guNavALA kuLamAM hu janmyo ane mArA mATe haMmezAM keTalIya rUpavatI zreSThI kanyAonI mAMgaNI AvatI hatI. paraMtu A nadInA saMganI spRhAthI temAM rAgI thayo ane kharekhara hatA. ahIM paNa AvA prakAranA anarthonuM bhAjana thayo. 63-64-6pI akAryane karanAra pApI evA mane kharekhara koNa jotuM nathI. ajJAnamAM aMdha thayelA tyAre meM mAtApitAnI sevA prakAranI vyathAne karI. DakA potAnA lAghavapaNAno paNa vicAra karyo nahi. svajanoe kaheluM paNa sAMbhaLyuM nahi. kulAcArane paNa gaNyo nahi ane potAnA guNono paNa vicAra karyo nahi. ka7I pANInA pravAhanI jema nIcagAmI evA meM matta thaIne akAryane karyuM. A rAjA to vaLI mArAthI paNa adhika che. kema ke apsarA sarakhI rUpavALI aneka rAjakanyAone paraNIne IcchA mujaba viSaya sukhone bhogavato haju tRpta thayo nathI. 68-69 aspRzya evI A naTImAM hamaNAM rAgavALo thayo che. tethI jaldIthI rAjyano bhraMza ane apakIrtine prApta karaze. 7ll eka AtmAmAM ja eka cittavALA A sAdhu sivAya sarvatra akhkhalita evI rIte moharAjAnI AjJA nice pravarte che. [71] A rIte zRMgArarasathI yukta evI strIne jovA chatAM paNa jarA manamAM paNa tenI IcchA sarakhI karatA nathI. li72ll nirmaLa brahmacArI evA ahIM A ja dhanya che. hamaNAM ja jaIne huM paNa ujvaLa evA mArgane (vratane) svIkAruM. 73ii A pramANenI bhAvanA bhAvatAM tenA ghAtikarmano nAza thayo. bhAvacAritranA yogathI kevaLajJAna utpanna thayuM. 74o te naTIe rAjAnA manamAM rahelA bhAvane jANIne vicAryuM ke dhikkAra ho mArA rUpane, dhikkAra ho yauvanane, dhikkAra ho mArA manohara lAvaNyane. 7paNa eka mArA mATe ja kAmathI vyAmUDha manavALA ANe potAnA kulAcArano ane saMpatti mAtA-pitAdino tyAga karyo. ll7kA ane bIjuM vaLI A rAjA tevuM kAMIka vicAre che ke je vivekavALA jano vaDe kahevAne mATe paNa pAra pamAya nahi. II7ii zreSTha vivekarUpI cakSu vaDe vicArAto A saMsAra anarthorUpI keLanA gAMThA (mULa) jevo sarva prakAre kusevya che. ll78 A pramANe saMsAra uparanA vairAgyanA taraMgovALA manathI kSINa karmavALI teNIne paNa kevaLajJAna thayuM. li79 nATakane jovAnA raMgathI raMgamaMca para rahelI paTTarANIe paNa dRSTinA vikArane IMgita AkArothI rAjAnA bhAvane jANIne vicAryuM ke hA hA ! kAmathI vihvala manavALA moTAo paNa grahanA AvezathI vaza thayelAnI jema atyane paNa jANatA nathI. ll80-81ii jo ema na hoya to, A mahArAjA kyAM ? ane kyAM A naTanI putrI ? amArA sAnidhyamAM rAjAno Avo adhyavasAya kyAM ? ll82o bhavamAM nacAvatA AvA prakAranA vibanAnA phaLane jANIne paNa jene viSayomAM virAga thato nathI te ahIM mUDha buddhivALA ja che. al83) A pramANe bhAvanAno prakarSa prApta thatAM mahAbuddhizALI teNIne paNa tyAre ja kevaLajJAnanI saMpatti thaI (kevalajJAna thayuM). HI84ll tevA prakAranA potAnA vaMzane lajjA karanAra ane jananA asaMtoSane joIne virakta AtmA evA rAjAe vicAryuM. I8pA amAruM prabhutva haNAyuM. amArI vivekarUpI daSTi haNAI. je AvA prakAranA lokaviruddha akRtyone meM vicAryA. l8ii samudra pANI vaDe jema ane agni IMdhano vaDe duHkhethI paNa pUrI zakAto nathI. tema vaiSayika sukho vaDe AtmA paNa duSpara che. ll87LI kula aizvaryAdino tyAga karato mUDha evo
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnanI yogyatAnA 21 guNo 187 A, naTImAM rAgI thayelo mArI pAse dhana mAMgavA mATe Avyo. meM pharIthI kara A pramANe vAraMvAra kahyuM. ll88ii tethI saMsArarUpI kArAgRhamAM svataMtra evo koNa AtmA vase ? jemAM amArA jevAnI buddhio paNa asthAnamAM skUlanAne pAme che. ll89ii A pramANe bhAvanAmAM ekAgra banelA teNe paNa bhAvathI yatipaNuM pAmIne kSapaka zreNi para ArUDha thaI kevaLajJAna meLavyuM. ll9olA pramANenI sthitimAM kevaLI banelA te cAreyane zAsanadevatAe veSa arpaNa karyo. ll91aa teonA caritrathI camatkAra pAmelA najIkamAM rahelA vyaMtaradevoe tyAM ja IlAputranA vAMsanA sthAne suvarNa kamaLa karyuM. I92ii temAM besIne lokone pratibodha pamADavA mATe IlAputre tyAre potAno ja pUrvabhava upadezyo. II9all vasaMtapura nagaramAM agnizarmA nAme brAhmaNa hato. eka vakhata guru pAse dharma sAMbhaLIne vratane grahaNa karyuM. R94mAM tenA rAgathI tenI patnIe paNa pravartinI pAse vratane svIkAryuM. adhyayana karyuM paNa sAthe jAtimada karyo. ll9pI sthavironI pAse agnizarmA paNa siddhAnta zAstrane bhaNyo. pUrva abhyAsathI patnInA anurAgane teNe mUkyo nahi. IkA te baMnee paNa te moTA aticAranI AlocanA karyA vagara ja lAMbA kALa sudhI vratanuM pAlana karIne anazana karIne, marIne devalokamAM gayA. te ja huM IlAputra, jAtimadathI teNI A naTI thaI. ll97-98ii tyArabAda patnI uparanA snehanI AlocanA karI na hovAthI mane duHkha prApta thayuM. tevA prakAranuM te caritra sAMbhaLIne ghaNA mANaso bodha pAmyA. ll99 nirmaLa, pApa vagaranA, kevaLajJAnI evA te cAre paNa dharmane kahevAthI ghaNA bhavya jIvone pratibodha pamADI, bhAvanAnA prabhAvathI, suvizada sukha evA mokSane prApta karyo. tethI haMmezAM bhavya jIvoe paNa bhAvanAmAM prayatna karavA yogya che. /108ll bhAvanA upara IlAputranI kathA samApta. jo have dharmane ApanArA ane grahaNa karanArAnA alpatvane kahe che. rayaNatthiNo vi thovA, taddAyAro vi jahava logaMmi / iya suddhadhammarayaNa-tthi dAyagA daDhayaraM NeyA / / 5 / / 65 / / gAthArtha : ratnonA artha thoDA tenA dAtAro paNa jagatamAM thoDA che. temAM zuddha dharmaratnane ApanArA atyaMta virala jANavA. TIkArtha: akSarArtha sugama che. phakta drayajaM eTale daDhatara artha che. bhAvArtha Ano A che. jema ghAsa, IMdhana, kaNiyA, mIThA Adi asAra dravyone lenArA ane ApanArA ghaNA hoya, tema kudharmane grahaNa karanAra ghaNA badhA hoya che tema tevA prakAranA bhavAbhinaMdio ghaNA paraMtu dharmaratnane grahaNa karanArA thoDA ja hoya che. I/pA. have dharmaratnane yogya traNa gAthA vaDe batAve che. dhammarayaNassa juggo, akkhuddo ruvavaM pagaisomo / logappio akUro, bhIru asaDho sudakkhino / 6 / / 66 / /
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 samyaktva prakaraNa lajjAluo dayAlU, majjhattho somadiTTi guNarAgI / sakkahasupakkhajutto, sudIhadaMsI visesannU / / 7 / / 67 / / vuDDANugo viNIo, kayannuo parahiyatthakArI ya / tada veva ruddhaao, phAvI guhiM saMkutto sATAA68AA gAthArtha : dharmarUpI ratnane mATe yogya jIva-azudra", rUpavAna, prakRtithI saumya, lokapriya, akrUra, bhIrU, azaTha, sudAkSiNya pAkA lajjALu, dayALu", madhyastha', saumyadaSTi', guNAnurAgI, satkathA kahenAra, sanmArga pakSapAtI, sudIrghadRSTi'", vizeSajJa, vRddhAnuga, vinIta, kRtajJa9, parahitakArI", labdhalakSa" A ekavIza guNathI yukta hoya che. 7-8 TIkArtha : dharmaratnane yogya jIva azudra eTale atuccha arthAtu gaMbhIra AzayavALo. rUpavALo, prakRti saumya arthAt svabhAvathI ja caMdranI jema AnaMdakArI, lokapriya-lokone vallabha, akrUra, bhIrU, Darapoka eTale lokonI niMdAthI Darapoka, azaTha eTale saraLa AzayavALo, sudAkSiNya. lajjALuM eTale te prANatyAgamAM pratijJAne na choDe (tyaje), dayALu, madhyastha eTale rAgadveSathI rahita, somadRSTi eTale zAMtaSTi. bIjAnI caDatI joI IrSyA na kare. guNarAgI eTale guNa pratye bahumAnI, satkartha eTale bIjAno apakarSa ane potAnA utkarSathI rahita. A ja supakSayukta arthAt sanmArga pakSapAtI, kAryane karatAM dIrghakALa sudhInA artha-anartha jovAno jeno svabhAva che, te sudIrghadarzI vizeSajJa eTale kRtya-atyane, jANanAra. vRddhAnuga eTale vRddhAnugAmI eTale vRddhanI salAha mujaba vartanAro, vinIta, kRtajJa eTale nAnA paNa upakArane je ghaNo mAne che. parahitArthakArI ane labdhalakSa eTale sarva kriyAomAM kuzaLa. A pramANe je ekavIza guNathI yukta hoya. te ja dharmaratnane yogya che. ahIM eka, be, traNa guNanA abhAvamAM paNa dharmaratnanuM yogyapaNuM mAnyuM che. Tall A pramANe pUjya zrIcakrezvarasUrIzvarajI mahArAje zarU karela ane temanA praziSya zrItilakAcArya pUrNa karela samyaktaprakaraNanI TIkAmAM samarthana karAvela dvitIya tattva. | | dharmatattvam | jeo ahIM jinezvara bhagavaMtanA vAkyane lakhAve che, te mANaso durgatine pAmatA nathI. mUkapaNuM (muMgA) jaDasvabhAva, temaja aMdhatva/AMdhaLApaNuM tathA buddhinI vihInatApaNuM ochApaNuM) kaMI ja pAmatA nathI. /// je manuSyo Agama pustakane lakhAve che, te dhanya che. te sarva zAstrane jANIne siddhi pAme che, temAM saMzaya nathI. //rA. phakta kathA granthAOM 4429o sarvataH granthAOM Il4800
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Iko mArgatattva che dharmatattvanI vyAkhyAna karI have dharmatattvane kahIne mArgatattvano avasara che. Ano pUrvanI sAtheno A saMbaMdha che. dharma sanmArgane anusaravA vaDe thAya. AthI mArganuM pratipAdana karavA mATe zRMkhalA samAna tenI prastAvanA kahe che. dulahA gurukammANaM, jIvANaM suddhadhammabuddhI vi / tIe suguru taMmi vi, kumaggaThii saMkalAbhaMgo / / 1 / / 69 / / gAthArtha : bhAre karma jIvone zuddha dharmanI buddhi durlabha che. kadAcit thaI to temAM paNa suguruno yoga durlabha che. te paNa thayo to paNa kumArganI sthitinI zRMkhalAno bhaMga karavo (bhAMgI nAMkhavI) durlabha che. /1 TIkArthaH bhArekarmI jIvone zuddha dharmanI buddhi paNa durlabha che. kAyAthI anuSThAna to dUra raho. have koI paNa rIte bhavitavyatAnA yogathI kadAcit buddhi thaI jAya to paNa temAM suguruno yoga durlabha che. karma vivarathI kyAMkathI paNa te prApta thAya to paNa kumArga eTale zivamArgathI ulTo je mArga tenI sthiti eTale vyavasthA. te ja zRMkhalA che. zRMkhalAno bhaMga (bhAMgavI) te durlabhatama che. [1] kumArga paNa samajAte chate ja sArI rIte niSedha thAya. te batAvavA mATe ja kahe che. te A pramANe - jiNabhavaNe ahigAro, jaiNo gihiNo vi gacchapaDibaddhA - jaha taha deyaM dANaM, suvihiyapAse vayaniseho / / 2 / 70 / / jiNabhavaNabiMbapUyA-karaNaM kArAvaNaM jaINaMpi / AgamaparammuhehiM, mUDhehiM parUvio maggo / / 3 / / 71 / / gAthArtha : jinezvaranA bhavana viSe yatione adhikAra hoya che. potapotAnA AcAryane vaza rahenArA gRhasthone paNa adhikAra hoya che. jevuM tevuM paNa dAna ApavuM ane suvihita sAdhu pAse vratano niSedha kare. rA7i0 AgamathI parAkSukha mUDho vaDe yatione paNa jinezvaranuM bhavana ane biMbanI pUjA karavI ane karAvavI joIe, evo mArga prarUpela che. 371 TIkArtha api zabdanuM ubhayamAM paNa saMbaMdha hovAthI. tethI gRhastho to dUra raho, paNa sarvasAvadyathI virAma pAmelA yatio (munio) paNa jinabhavanamAM rahevA mATe ane jinadravyAdikano vicAra karavA mATe adhikArI che. temaja yatio dUra raho, paraMtu sAvadya AraMbhavALA gRhastha paNa gacchapratibaddhA eTale potapotAnA AcAryanA vazamAM rahelA. jema tema paNa kareluM, kharIdeluM ane sAme lAveluM AvA doSavALuM paNa pAtra-apAtranA vicAra vagara yatione (sAdhuone) ApavA yogya che. temaja suvihita (susAdhu) pAse vrata levAmAM niSedha kare che. 'tuM mArA gacchano che' - A pramANe bolatA, mUDha thayelA bhoLA lokone ThagavAne mATe bole che - jenI je sthiti che, jenI pUrva puruSoe karelI je maryAdA rUpa paraMparA che, tenuM atikramaNa karato anaMta saMsArI thAya che.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 AvI sAdhu vyavasthAne mUDha mANaso gRhasthone viSe joDe che. II270 bIjI gAthA saralArtha che. II371 samyaktva prakaraNa jinavacananI upekSA-tiraskAra karatuM hovAthI A kumArga che. te batAvavA mATe kahe che samaNANaM ko sAro, chajjIvanikAyasaMjamo eaM / vayaNaM bhuvaNaguruNaM, nihoDiyaM payaDarUvaMpi / / 4 / / 72 / / gAthArtha : sAdhupaNAno sAra zuM ? A cha jIvanikAyano saMyama te sAra che. te traNa lokanA guru evA arihaMtanA vacanano spaSTa rUpe anAdara kare che. TIkArtha : : sAdhupaNAno sAra ? eTale mukhya zuM ? cha jIvanikAyano saMyama-rakSA. AvuM traNa bhuvananA guru evA arihaMtanuM pragaTa rUpa evuM vacana paNa na Adara karAyuM. 'nihoDiya' eTale her3a ane hor3a dhAtu anAdaramAM che. eTale A dezI vacana che. te "nIcuM karavA" arthamAM che. teo sarva prakAre jinamaMdiranA vyApAranuM AcaraNa karatA aneSaNIya-azuddha gocarI-pANIne grahaNa karatA ane A gRhastho mArA gacchanA che, ema mamatva kare che. bIjuM paNa jyotiSa, nimitta, yaMtra, taMtra Adino upayoga karatA, SaT jIvanikAyanI hiMsA karatA kema bhagavAnanA vacanane nIcuM na kare ? e pramANe gAthArtha che. 4725 have sArI rIte grahaNa karavA yogya che nAma jenuM evA AryarakSitasUrIzvarajI mahArAjAe caityamAM nivAsa karavAnI anujJA ApelI che, to te AgamathI parAfamukha che, ema kevI rIte kahevAya ? e pramANe zaMkA karIne uttara Ape che. mannaMti ceiyaM ajja - rakkhi himaNunAyamiha keI / tANa mayaM mayabajjhaM, jamhA no Agame bhaNiyaM / / 5 / / 73 / / gAthArtha : keTalAka ema mAne che ke AryarakSitasUrie caityamAM nivAsa karavAnI anujJA ApI che. teono mata AgamathI bAhya che. kAraNa ke AgamamAM tevuM kaheluM nathI. TIkArtha : spaSTa che, paraMtu caitya eTale caitya nivAsa mATe ema jANavuM ane 'mayabadaM' eTale mata bAhya eTale AgamathI bahAra che. II573 // to zuM kaheluM che te jaNAve che - eyaM bhaNiyaM samae, indeNaM sAhujANaNanimittaM / navaguhANa vAraM, atramudde naviya tA ||6||74|| gAthArtha : A pramANe AgamamAM kaheluM che ke tyAre Indra vaDe sAdhuone jaNAvavA mATe yakSaguphAnuM dvAra avaLA mukhavALuM sthApana karAyuM. TIkArtha : A spaSTa ja che. paraMtu yakSaguphA eTale guphA jevuM hovAthI - yakSa evA vyaMtaranI guphA eTale nivAsa - te yakSaguphA tyAre te vasati karAyelI hatI. caityamAM vasati karAI nathI. II674 // A artha kathAnakathI jANavA yogya che, te A che.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryarakSitasUri kathA 191 AryarakSitasUri kathA lavaNa samudramAM vahANanI jevo jaMbU nAmano dvIpa che. jenI madhyamAM kUpastaMbha sarakho meru parvata jyAM che ane saDha jevA jyotiSyaka che. 1. temAM ghaNA dhAnyathI manohara evuM bharatakSetra che. jemAM khAtara pADavuM te paNa Azcarya che, to pachI lUMTaphATa kyAMthI ? pAro lakSmInI janmabhUmi rAjAone rakSaNanA hetu sarakho, samudranI jema vizALa evo avaMti deza hato. 3. temAM paNa advitIya aizvaryathI ane daze dizAonA sArabhUta pudgalothI ja jANe banAveluM hoya tema dazapura nAmanuM nagara hatuM. ll4ll tyAM vinamrathI aneka rAjAonA muguTanI mALAthI pUjAyelA caraNavALo, haNyA che zatru jene ema yathArtha nAmavALo jitazatru rAjA hato. /pI niSkalaMkita, sArA vratavALI ane dedIpyamAna kAMtivALI, haMmezAM jANe ke caMdranI ja bIjI mUrti na hoya tevI saumya dhAriNI nAmanI tene rANI hatI. IkA tyAM prakhyAta, rAjAne paNa mAnya, nagaranA loko para vAtsalyavALo, purohita somadeva nAmano brAhmaNa hato. me tene guNaratnAkara, arihaMtanA dharmane mAnanArI, karuNArUpI pANInA taraMgavALI rudra somA nAme patnI hatI. /TA bhaviSyamAM tattvathI pavitra evA be putro hatA. temAM moTo AryarakSita nAmano ane bIjo phalyurakSita nAmathI hato. llhA temAM paNa AryarakSite janoI dhAraNa karI tyArathI AraMbhIne tenA pitAnI pAse je kaMI paNa jJAna hatuM te bhaNyo hato. I/10 phaLadrupa jamInanI jema zAstrarUpI samudrane pIvA mATe mahAtRSNALu te pitAnI anujJAthI pATalIputramAM jaIne bhaNyo. [11cha aMgone, cAra vedone, mImAMsAne, nyAyazAstrane, purANa ne dharmazAstrane ema A cauda vidyA pAragAmI thayo. 12vidyAone bhaNIne mahAprajJAvAnuM teono jANe ke sarjanahAra hoya tenI jema temAM rahelA samasta rahasyono nizcaya karIne te jaldIthI pAcho pharyo. 13 zAstrarUpI samudramAM pAraMgata banelA tenA Agamanane sAMbhaLIne potAnA samasta nagarane uMcI dhvajApatAkAothI zaNagArAvIne tenI sanmukha svayaM AvIne rAjAe tene hAthInA skaMdha para besADAvIne atyaMta moTA utsAhapUrvaka nagara praveza karAvaDAvyo. 14-1pa. pahelA bahAranI zALAmAM te brAhmaNa utaryo. tyAM rAjAe tene moTuM dAna ApyuM. //17l tyArabAda bIjA paNa ghaNA lokoe tyAM AvIne vastrAdi vagerenA bheTaNA dijaya karIne AvelA rAjAnI jema karyA. (AkhA). 1thA tenA AgamanathI gRhalakSmI paNa khuza thayelAnI jema bAMdhelA toraNanA bahAnAthI DokanA AbharaNane teNe dhAraNa karyuM. 18 gharanA dvAramAM rahelA cAra maMgaLonI jema sAkSAt tene jovAne mATe ja Avyo hoya, tevo motIno cAra seravALo hAra zobhato hato. 19iaaN ane bIjA baMdhuo, svajanoe ApelA bhaTaNAo vaDe tenuM ghara kuberanI jema thoDA ja divasomAM bharAI gayuM. |Roll rAjAo vaDe satkAra-sanmAna karAtA tene joIne tenA bhAIoe mAnyuM ke A ApaNA kuLamAM kuLanA alaMkArane karanAra che. (kuLane AgaLa vadhAranAra) ra1// have teNe vicAryuM ke hA hA ! haju sudhI paNa mAtA abhivAdana mATe kema nathI AvI ? pramAdarUpI madirAnA vaza ATalo kALa kema rahI che ? gArA vatsa, vatsa ! A pramANe niraMtara mArA prati bolatA hoTha paNa jenA sUkAI jatA, vividha prakAranA ati snehathI bharapUra evI mAtA haju sudhI kema dekhAtI nathI ? 23ii te huM duSkRtra vilaMba vaDe te mAtAne joIza ! aho mAre viSe mAtAnI niHsneharUpI velaDI utkarSane pAmI che. ra4 A pramANe vicArIne divya aMgarAgavALA, sugaMdhI pArijAta vRkSanuM AcaraNa karanAra, mahAkiMmatI ne virala puruSane ucita evA alaMkArone dhAraNa karanAra, tAMbUlanA raMgathI lAla thaI
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 samyaktva prakaraNa gayela hoThane dAMtanI paMktivALo, sUryanI garamIne DhAMkanAra evA potAnA yazarUpI ujjvaLa chatrane dhAraNa karanAra, tejavALAomAM agresara evo te AryarakSita jaldIthI uThIne potAnA sthAne gayo. II25-26-27 snehathI bhIMjAyelI AMkhavALo bhaktithI premapUrvaka potAnI mAtAne namyo ane mAtAe paNa kahyuM ke he vatsa ! akSaya thA. ajarAmara thA. // 28 // A pramANe AzIrvAda ApIne ane svAgatane pUchIne teNI udAsInanI jema rahI. bIju kaMI paNa teNIe pUchyuM nahi. I // 29 // mAtAnA putra pratyenA prema, vAtsalyayukta te ullApa vigere saMbhramane potA pratye nahi jotA teNe (AryarakSite) A kahyuM. II30 // he mAtA ! mArA adhyayanathI AkhuM nagara Azcaryacakita thayuM che. tuM to vaLI mane snehathI paNa kema kAMI bolAtI nathI. / / 31 / sarva vidyAvALA sAkSAt brahmAnI jema mane mAnatA rAjA Adara-satkAra kare che. he mAtA ! tuM kema khuza thatI nathI ? // 32 // rudrasomAe kahyuM ke he vatsa ! narakamAM laI janArA hiMsAzAstro tuM bhaNIne Avyo che. tevA bhaNavA vaDe huM kema khuza thAuM ? / / 33 / / bhaviSyamAM tane naraka maLaze ema jANIne huM vihvaLa (du:khI) chuM. tethI ja tAruM A aizvarya mane 2Akha (ghAsa) sarakhuM bhAse che. / / 34 / / tuM jo dRSTivAda bhaNIne Avaze to harSanA pUrathI pUrAyelI (bharAyelI) kyAMya paNa samAIza nahi. II35 / / mithyAddaSTine durlabha ane samyagdaSTione jenA zravaNa mAtrathI svarga ane mokSane ApanAra thAya che to vaLI A aMga bhaNavAthI zuM na thAya ? (nizce mokSa thAya ja.) // 36 // have AryarakSite vicAryuM anya lokone khuza karavA vaDe zuM ? je bhaNavAthI mArI mAtA khuza thAya tene ja huM hamaNAM bhaNuM. II37II kharekhara dRSTivAdae nAmano artha mane suMdara bhAse che. kharekhara AnA vaDe dRSTi batAvAya che ane teno vAda eTale ja tattvano nirNaya. II38 // A pramANe vicArIne teNe kahyuM ke he mAtA ! dRSTivAdane bhaNAvanAra koI paNa guru mane batAva ke jenI pAsethI bhaNIne huM AvuM. II39 / / te sAMbhaLIne jaldIthI amRtarUpI pANInA kaNiyAo vaDe siMcAyelAnI jema ullasita premavALI rudrasomAe AryarakSitane kahyuM: I // 40 // he vatsa ! (putra) dRSTivAdane bhaNAvanAra ziSya upara vAtsalyavALA tosaliputra nAmanA AcArya potAnA IkSuvATa gRhamAM che. II41 // he vatsa ! temanA baMne caraNarUpI kamaLamAM bhamarA jevo thaIne bhajaje. jethI te AcArya bhagavaMta tane dRSTivAdane bhaNAvaze. // 42 // have AryarakSite kahyuM ke he mAtA ! savAranA jaldIthI temanI pAse vidyArthInI jema bhaNavAne mATe huM jaIza. II43/5 dRSTivAdanA nAmanA arthane vAraMvAra vicAratA AkhI rAtri teNe nidrA vagaranI 5sAra karI. 445 have savAramAM uThIne mAtAne namIne he mAtA ! A huM jauM chuM, e pramANe kahIne AryarakSita gharamAMthI bahAra nIkaLyo. 45 // potAnA putranA hitanI AkAMkSAvALI mAtA paNa AzvAsana pAmI ane kahyuM ke he vatsa ! jaldIthI tuM daSTivAdamAM pAraMgata thA. II46 // zeraDInA sAMThA 9 pUrNa ane eka aDadho hAthamAM che jeno evo, najIkanA gAmamAM rahenAro pitAno mitra brAhmaNa, gharamAMthI nIkaLelA AryarakSitane maLavA mATe ja Avato sanmukha maLyo. II47-48 // aMdhakA2paNuM hovAthI ane kaMIka lAMbA kALe nahi jovAthI paNa tene oLakhI na zakavAthI pUchyuM ke koNa tuM AryarakSita che ? II49 somadevanA putre kahyuM ke hA, huM AryarakSita chuM. te sAMbhaLIne jaldIthI khuzakhuzAla thayelA teNe kahyuM. // 5 // he bhAInA putra bhatrIjA ! kAle Apane vyAkSepathI joyA na hatA. tethI khAbociyAnA pANInI jema tuM aprasAdathI (mahe2bAnI vagarano) kaluSita na thA. 51 // A pramANe kahIne gADha AliMgana karIne svAgatanA AlApapUrvaka kahyuM ke he vatsa ! A ze2DIo tArA bheTaNA mATe sanmukha lAvyo chuM. 52 //
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryarakSitasUri kathA 193 teNe paNa kahyuM ke he tAta ! mArI mAtAne A zeraDIo tame arpaNa karajo. vaLI huM dehanI ciMtAne mATe bahAra jauM chuM. //pa3I ane kahyuM ke mAtAne kahejo ke gharamAM nIkaLelA tamArA putrane sauthI pahelo huM ja zeraDI hAthamAM laIne maLyo chuM. ll14 AryarakSite je pramANe kahyuM te pramANe te brAhmaNe tenI mAtAne kahyuM. AnaMdapUrvaka (sahita) rudrasomAM paNa tyAre paribhAvanA karavA lAgI. papA jatA evA mArA putrane A zubha zukana thayA che. tethI nicce te nava pUrva to akhaMDa rIte meLavaze. //pakA athavA to dRSTivAdanA nava adhyayano athavA to nava aMgane ane dazamAnA khaMDane jato evo somadevano putra (AryarakSita) bhaNaze. A pramANe vicAryuM. //paNA have IsuvATanA dvAramAM jaIne kSaNavAra AryarakSite vicAryuM ke gurunI pAse kevI rIte javAya ? tenuM jJAna nathI to huM kevI rIte jAuM ? paTo A gurunI pAse javAnI upacAra vidhine nahi jANato huM tyAM gayo to paNa zrAvakone hAMsIpAtra thaIza. pA tethI kAryavazathI jema kSaNavAra ahIM ja rahIne vaLI koI paNa vaMdana karavAnA svabhAvavALAnI sAthe huM aMdara jaIza. Ikaoll A pramANe vicArIne te dvAramAM dvArapALanI jema rahyo. kema ke vidvAno kyAre paNa kaMI paNa vicAryA vagara karatA nathI. IkanA vistRta karela karNapaTo vaDe sArA buddhizALI susAdhuonA svAdhyAyarUpI amRtane tRSNAthI pIDAyelAnI jema pIto te tyAM rahyo. karA have koIka DhaDhara zrAvaka tyAM vaMdana karavA mATe Avyo ane teNe makaramAM saMkrAnta pAmelA sUryanI jema uttarAsaMga karyuM. Ikaall traNa vAra nisAhi bolato te pravezyo. have IryApathikI pratikramavA te uMcA svare bolyo. [34] tyArabAda guru ane susAdhuone vidhipUrvaka vaMdana karIne pIThane cheDA vaDe pratilekhana karIne gurunI AgaLa te beTho. IIkapItenI sAthe ja AryarakSita paNa praveza karIne tenI vidhine jotA jotA buddhizALI evA tene paNa tenI sAthe ja sarva vidhi karI. IkakI paraMtu AryarakSita DhaDhara zrAvakane vaMdana karyA vagara ja beTho. te joIne gurue paNa jANyuM ke A koI paNa navo zrAvaka che. ka7I AdarapUrvaka dharmalAbhanA AzIrvAda ApI gurue paNa tene pUchyuM ke tane dharmanI prApti konAthI thaI che ? IkaTa vismaya pAmelA teNe paNa je pramANe thayuM hatuM te kahyuM. hamaNAM ja A zrAvakathI dharmanI prApti mane thaI che. kalA paraMtu te pUjyo, Ape kevI rIte jANyuM ke huM navo chuM ? te kautukane kaho, jethI vidhimAM kaMI paNa nyUnatA rahelI hoya te amArAthI dUra thAya. ll70ll gurue kahyuM ke he kalyANakArI ! tame jevuM joyuM te sarva karyuM. ApanI jema mahAbuddhizALI koNa kharekhara A pramANe jANe che ? ll71// paraMtu pAchaLathI AvelA e zrAvakane vaMdana karavuM joIe. (praNAma karavo.) A vidhi nahi jovAthI te kevI rIte kare ? tethI te navo che e meM jANyuM. ll72aa munioe paNa kahyuM ke he guru bhagavaMta ! vedanA zAstrano pAragAmI rudrasomAno putra A AryarakSita che. ||73ll cauda vidyAne bhaNIne AvatA Ane hAthI upara besADIne A nagaramAM rAjAe praveza karAvyo. I74 have AryarakSite kahyuM ke he prabhu ! Aje mAtAe mane ApanI pAse dRSTivAda bhaNavAne mATe mokalyo che, te huM chuM. ll7pI. mAtA dRSTivAda rahita mAruM sarva bhaNeluM netro vinAnA suMdara rUpavALA manuSyanI jevuM mAne che. ll7kA tethI mArA upara maherabAnI karIne mane jaldI dRSTivAdane Apo. jethI mAtAnA vacanane AcarIne (anusarIne) temane AnaMda utpanna karAvuM. 77ii bAlanA lAlana-pAlananuM kaSTa ane te tevA prakArano sneha ane vaLI sukha ane duHkhapaNAmAM mAtAnuM je samAnapaNuM che, te anyanuM (bIjAnuM) hotuM nathI. ll78 tethI
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 sakhyatva prakaraNa he prabhu! sarve paNa jIvo mAtAnA devAdAra che. teNInA so upakAra vaDe paNa arpaNA kevI rIte thAya ? he prabhu ! tenI IcchAne anusaravA vaDe thaIne ja mAtA ArAdhavA yogya che ane e pramANe ja kRtajJapaNuM ane puruSArthanuM mULa thAya. ll79-80ll gurue kahyuM ke mahAbhAgyazALI ! kharekhara A sAdhuveSathI ja ane AvA prakAranA sAdhvAcAranA pAlanathI ja dRSTivAda bhaNAya. II81ii vaLI he zreSTha brAhmaNa ! sAdhuno veSa hote chate ja paraMparAnA kramapUrvaka dRSTivAda bhaNAvAya. l8rA teNe kahyuM, to pachI mane sAdhuveSa apAya temAM vilaMba zeno ? dRSTivAda bhaNavA mATe mAruM mana atyaMta Atura che. (utkaMThAvALuM che.) 18all mAtra eTaluM ja che ke ahiM rAjA ane nagarajano mArA upara atyaMta anurAgI hovAthI mArA vratano bhaMga karAve. ll84ll gurue paNa manamAM vicAryuM ke A buddhizALI samartha che. eTale buddhithI jaldIthI bhaNIne samasta zrutano pAragAmI banaze. ll8pA mahAratnanA nidhAnanI jema tene laIne gurue paNa jaldIthI parivAra sAthe tyAMthI vihAra karyo. l8DA zrI viraprabhunuM tIrtha pravartate chate sAdhuomAM ahIM A pahelI ziSyanI corI pravarte. arthAt nAnA bALakane laI sAdhuo gayA. ll87ii AcArya bhagavaMte AryarakSitane pravajyA ApI. mAvajIva sudhInA sAmAyika vratane bolatAM teNe paNa svIkArI. II88ii pratijJAmAM nizcala evo che tyAre ja vratamAM dRDha thayo. kharekhara laghukarmIone bodha prAyaH nimittamAtra hoya che (bahAnuM maLe ke pAmI jAya). l89o grahaNa zikSA ane Asevana zikSA teNe grahaNa karI jaldIthI gItArtha thaIne ghaNA tapone tapyA ane pariSadonA samUhane jItatA evA temaNe eka zloka mAtranI lIlAthI agiyAra aMga bhaNyA. guru pAse rahelA dRSTivAdane paNa kSaNavAramAM grahaNa karyuM. I91ii buddhinA vizALa samudra jevA te ziSyane jANIne gurue kahyuM ke, have tuM AgaLanuM vajasvAmI guru pAse jaIne bhaNa. I92ii tyAre teNe kahyuM ke he prabhu! A vajaguru koNa che? hamaNAM kyAM rahelAM che ? gurue paNa temanI vAta karavAno prAraMbha karyo. kema ke sajjanonI kathA paNa puNyane mATe thAya che. ll97ll vajasvAmI caritra - A ja jaMbUdvIpamAM bharatakSetramAM sarva dezano ziromaNi evo avaMti nAmano deza che. ll94o temAM paNa devatAI strI ane puruSa rUpI rananI khANa samAna, lakSmIrUpa velavALuM, pRthvI samAna manohara tuMbavana nAmano sanniveza che. 9pI temAM pavitra, zrAvaka, paramAta, sArthaka nAmavALo dhanagiri nAme zreSThI putra hato. hako yuvAna paNa jeNe samatA sAgarathI potAnA hRdayane plAvita karyuM hatuM. utpanna thayelA vairAgya kallolavALA tenA hRdayamAM kAmadeva praveza karI zakyo na hato. 97ii kalpavRkSanA IcchAvALA kaMtheramAM rati (prema) karatA nathI, tema nivRttirUpI strIne IcchatA te anya strImAM parAbhukha hatA. ll98 pravrajita banavAnI IcchAvALA potAnA putrane moharUpI sAMkaLa vaDe bAMdhavA mATe je je kanyAnI mAMgaNI mAtA-pitA karatA hatA, te kanyAnA pitA pAse dhanagiri svayaM jaIne tamArI kanyA mane paraNAvazo nahi. kema ke huM pravrajyA svIkAravAno chuM. ema kahetA hatA. ll99-10 lii A bAju dhanapAla zreSThInI rUpagarvathI abhimAnI banelI sunaMdA kanyAe pitAne kahyuM ke mArA pati dhanagiri ja thAva. abaLA paNa huM caturAInA baLathI temane saMsAramAM jakaDI rAkhIza. ll101-102ii have moTA utsAhapUrvaka dhanapAle paraNavAnI IcchAvALI potAnI kanyAne dhanagiri sAthe paraNAvI. ||103ii dhanapAlano putra ane sunaMdAnA moTA bhAI samite pahelAM ja siMhagurunI pAse pravajyA svIkArI hatI. ll104 caturAIrUpI dorIthI bAMdhIne sunaMdAe pravrajyAne IcchatA potAnA priyane saMsAramAM pakaDI rAkhyA. I/10pA teNInA AgrahathI ane have bhogAvalI
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryarakSitasUri kathA 15 karmanA vipAkathI keTaloka kALa dhanagiri teNInI sAthe rahyA. 10lA A bAju aSTApada parvata upara gautamasvAmIe upadezela puMDarika adhyayananuM avadhAraNa jenA vaDe karAyuM, te vaizramaNa yakSano sAmAnika deva tiryaMcajuMbhaka tyAMthI AvIne sunaMdAnI kukSimAM avataryo. 107-108 garbha dhAraNa karanArI priyAne joIne dhanagirie kahyuM ke he priye ! have tane putraratna AlaMbana thaze. /109o bhogAvalI karmathI tArI sAtheno saMbaMdha ghaDAyo hato. kema ke arihaMtone paNa karma potAnuM phaLa ApyA vagara dUra thatuM nathI. (nikAcita karmo arihaMtone paNa bhogavavAM ja paDe che.) I/11oll mane to cAritrarUpI lakSmI jIvitathI paNa vallabha che. cAritranI prItithI ja mokSalakSmI sAthe sagAI thaI zake che. ||111A pramANe kahIne sarpa jema kAMcaLI utAre tema dhanagirie paNa teNIne mUkIne siMhagiri guru pAse jaIne cAritra svIkAryuM. 112 teonI sAthe eka gAmathI bIjA gAma, eka nagarathI bIjA nagaramAM vihAra karyo. tIvra tapane tapyA ane pariSahone sArI rIte sahana karyA. ll113 ratnagirimAMthI jema ratna tema vijyAdi guNonA samUharUpI vRkSavALA bagIcA sarakhA bhRtarUpI samudramAMthI zrutane grahaNa karyuM. 114o A bAju rohaNAcalanI pRthvI jema ratnAkurane tema sunaMdAe paNa yogya samaye abhUta evA divya kAMtivALA putrane janma Apyo. 11pa/l naMdanane jovA mAtrathI AnaMdavALI, bolavAmAM hoMziyAra evI sunaMdAnI bahenapaNIoe bALakane uddezIne kahyuM ke he vatsa ! jo tArA pitAe vratane grahaNa karyuM na hota (sAdhu banyA na hota, to Aje janmotsava kaMI judA ja prakArano hota. ll116, 117ii he vatsa utsavamAM paNa puruSa vagaranA gharamAM utsAha hoto nathI. divasamAM paNa DhAMkelA sUryavALuM AkAza zuM zobhe che ? ||118 laghukarmIpaNAthI utpanna thavA mAtrathI ja saMjJI evA te bALake ekAgra manapUrvaka teonI kathAne sAMbhaLI. II119o mArA pitA sAdhu thayA che. A pramANe vicAratA tene jAgelAnI jema te ja kSaNe jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. 120 pUrvabhavamAM sAMbhaLelA bhavabhramaNanI viSamatAne vicArIne pitAnA mArge javAne IcchatA, prauDha buddhivALA bALake vicAryuM ke AlaMbana vagaranI mAtA vrata mATe anumati Apaze nahi athavA gADha kaMTALelI chatI kadAcit anumati Ape. /121-122aa AthI tenA uparanA udvegane mATe ahorAtra (divasa ane rAta) raDatA te bALake mAtAne sUvA paNa dIdhI nahi ane sukhapUrvaka khAvA paNa dIdhuM nahi. II123 ullApana vaDe ane navA navA madhura gAvA vaDe, hiMcakA vaDe, hiMDoLAmAM jhulAvavA vaDe, pAlana poSaNa vaDe, calAvavA vaDe, ramato vaDe, navuM navuM dekhADavA vaDe, khoLAmAM AropaNa karavA vaDe, lAlana vaDe, hasAvavA vaDe, AliMgano karavA vaDe ATaATalA prayatno karavA chatAM paNa te raDavAthI aTakyo nahi. I/124-12paNI A pramANe ghaNuM raDatA te bALakathI 6 mahinA vItyA ane mAtra sunaMdA ja nahi, paraMtu ADozI-pADozI varga kaMTALI gayo. 12vA eka vakhata tyAM siMhagiri guru samavasaryA. dhanagiri ane Aryasamite gurune pUchyuM. 127ii ahIM amArA svajano che. ApanA AdezathI temanA ghare jaIne he prabhu ! teone vaMdana karAvIe. ll128 kahelAne sAMbhaLIne ane te ja vakhate zubha sUcavanAra zukana vaDe gurue temane kahyuM ke Aje tamane moTo lAbha thaze. 129ii Aje Apa baMnene sacitta acitta je maLe te sarva saMzaya vagara amArA AdezathI levuM. II130Iii tyAra pachI te baMne muni sunaMdAnA ghare gayA ane jaldIthI pADozIoe teNIne tenA Agamanane kahyuM. 131// sAthe kahyuM ke he priya sakhI ! A putra dhanagirine tuM arpaNa kara ane te zuM kare che ? te bArIkAIthI jo. ll13rIkhedathI maMda thayelI sunaMdA paNa hAthamAM te putrane laIne munine kahyuM ke,
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 sakhyatva prakaraNa mahAkaSTapUrvaka cha mahinAthI meM AnuM pAlana karyuM che. II133ll janmathI ja AraMbhIne haMmezAM raDavAthI nahi aTakelA AnAthI huM kaMTALI gaI chuM. tethI Ane grahaNa karo. I134 AvA prakAranA raDatA putra karatAM putra na hoya te sAruM. kema ke AMkha phoDI nAMkhe tevA aMjana vaDe zuM ? /13pA dhanagirie paNa kahyuM ke he puNyazALI ! A putrane huM grahaNa karIza, pachI pAchaLathI tane pazcAttApa thaze. tethI potAnA svajano sAthe tuM vicArI le. eka vakhata arpaNa karyA pachI pAcho meLavAze nahi. teNIe paNa kahyuM ke he muni ! meM vicArI ja lIdhuM che. A putra Apane ja apAya../133-137I tyAre sarva pADozIe paNa kahyuM ke he muni ! phogaTa vilaMba na karo. kema ke sunaMdA sArA sthAnamAM sthApita karAyelA nidhi jema tamane Ape che to tene AnaMda ja thaze. I/138 tamArA putra vaDe mane lohI vagaranI cAmaDA ane hADakAvALI ja karAI che te juo. bhUkha lAge to khAvA paNa deto nathI. nidrAthI sukhapUrvaka suvA paNa deto nathI. I/139 samasta pADozIone sAkSI karIne teNIe arpaNa karelA jhoLImAM mUkelA te putrane dhanagirie grahaNa karyo. ll14ll te ja vakhate saMsArano Dara cAlyA gayAnI jema Icchita sAdhya thavAthI te bALa atyaMta AnaMdita thayo ane raDavAthI virAma pAmyo. I/141I sacitta evI bhikSAne grahaNa karIne te baMne munio gurvAjJAne vicAratAM gurunI pAse AvyA. ll142ii tenA ghaNA bhArathI nidhAna kalazAnI jema namI gayelA hAthavALA dhanagirine joIne gurue kahyuM. 143 he muni ! ati bhArathI pIDAyelAnI jema zramanA parasevAthI tame thAkelA jaNAva cho. te bhArane dUra karavA mATe gurue paNa hAtha pasAryA. ll144devaduSyanA puTamAMthI bahAra nIkaLelA devakumAranI jema dhanagirie jhoLImAMthI te zizune (bALakane) bahAra kADhayA. 14pA prayatnapUrvaka ratnanI jema gurune arpaNa karyo. gurunA paNa hastakamaLa tenA bhArathI namyA. ll14ll namelA hAthavALA ati vismita thayelA gurue tene kahyuM ke aho ! Apa, A vaja jevA bhAravALo kevI rIte ahIM sudhI lAvI zakyA ? 14thI. tyArapachI ati puNyazALI te yogya pAtranI prAptithI zAMtivALA gurue tenuM vaja A pramANe nAma pADyuM. I148 A puNyazALI mahAna zAsanano AdhAra thaze. tethI ciMtAmaNi ratnanI jema AdarapUrvaka prayatnathI rakSaNa karavA yogya che. 149o tethI sthiravAsa rahelA potAnA vRddha sAdhvIne bolAvIne kahyuM ke vajabALakanI ati moTI ciMtA karavA yogya che (lAlanapAlana karavA yogya che.) 15olii tyArabAda siMhagiri gurue svayaM potAnA sarvasvanI jema te bALakane te zrAvikAone pAlana mATe arpaNa karyo. 151. guruoe paNa parivAra sahita anyatra vihAra karyo. kema ke munio ane pakSIo kyAMya paNa eka ThekANe rahetA nathI. uparA, zrAvikAo paNa potAnA pApISTha putrathI paNa adhika dharmaputrapaNAthI te bALakanuM haMmezAM lAlana pAlana karatI hatI. ll15all guru uparanAM bahumAnathI sarva zrAvikAo huM pahelAM, huM pahelAM, e pramANe dareka lAlana-pAlananI upacAra vidhi karatI hatI. II154 zrAvikAonA samUhathI eka hAthamAMthI bIjAnA hAthamAM saMcAra karAtA hIMcakAmAM athavA pAraNAmAM tene bahuvAra rahevuM na paDyuM. /15pI/ te bALakane ramato vaDe ramADAtA ane ullApo vaDe bolatA zayyAtaranI strIonA divaso kyAM pasAra thatA te jaNAyA nahi. I/15kA vayathI bALaka, paNa pariNAmathI vRddhanA jevo te thayo. muninI jema sthira evA vajamAM kyAMya paNa capaLatA hatI nahi. I/15NI jAtismaraNathI samasta municaryAne jANatAM prAsuka annajaLa vaDe prAyaH AjIvikAne te karato hato. II158 jJAnaratnanidhi jevo kharekhara bALaka paNa te nIhArAdi
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryarakSitasUri kathA 197 karavAnI IcchAvALo potAnA dhAtrIone IzArA dvArA batAvato hato. //159o cAre bAjuthI ramatA zayAtaronA putrone viSe paNa te grahaNa karela sAmAyinI jema sarvamAM samAna buddhivALo te hato. 19oll sAdhvInA upAzrayamAM ramatAM pustakAdine grahaNa karato hato ane bALakanI lIlAnA AcaraNo vaDe haMmezAM te sAdhvIjI bhagavaMtane paNa khuza karato hato. 1915 sAdhvIonA upAzrayamAM ghoDiyAmAM rahelA, bhaNatA ane svAdhyAya karatA sAdhvIjI bhagavaMtanuM sAMbhaLIne mahAbuddhizALI padAnusArI labdhivALA mAtRkA akSaranI jema ramata mAtramAM te bhagavAna jJAnAvaraNIyanA kSayopazamathI agiyAra aMgo bhaNyA. 192-19all sarva prakAre guNathI ujjavaLa evA potAnA putrane joIne lubdha thayelI sunaMdAe zayyAtarIone kahyuM ke mAro putra mane arpaNa karo. I/164teoe kahyuM ke A kono putra che ? ame jANatA nathI. paraMtu guruoe svayaM pAse rakhAyelo A amane thApaNa tarIke Apyo che. 195l guru vinA Ane ame bIjA koIne paNa arpaNa karazuM nahi. amArA gharamAM paNa tame vajanI mAtA cho, A buddhithI AvatA nahi. I/19kA rAMka (garIba) bhojanane dUrathI ja jue, tema dUra rahelI teNI potAnA putrane jotI, khedathI vicAryuM ke hA, durbuddhivALI meM ratna hAthamAMthI khoyuM. 19NA sAdhvIonA vaMdana mATe AvelI zrAvikAnI jema teNI teone AgrahapUrvaka dUra karIne tyAM rahelA potAnA bALakanuM lAlana-pAlana karatI hatI. ll1685 guruo ahIM Avaze tyAre devAdAranI jema potAnA putrane grahaNa karIza. A pramANe teNI vicAratI hatI. /139 anukrame vadhato vaja paNa traNa varSano thayo. tyAre parivAra sahita guru paNa tyAM padhAryA. /17ll. sunaMdAe have guru pAse potAnA putranI mAMgaNI karI. gurue paNa kahyuM ke, te vivekInI ! A pramANe bolavuM tane yukta nathI. II171 he suMdarI ! bhAvapUrvaka dAna ApIne teno pazcAttApa paNa karavo yogya nathI, to pachI pAchuM mAMgavAnI vAta ja kyAM ? II172aa sAdhuoe mAMgaNI paNa nahotI karI ane pAchuM kahyuM hatuM ke tuM mAMgaze to paNa maLaze nahi. A pramANe kahIne sAkSI pUrvaka teM Apyo, pachI grahaNa karyo che. I17all te sarva zuM tane vismaraNa thayuM che ? sunaMdAe kahyuM ke mane vismaraNa nathI thayuM. paraMtu tyAre tenA raDavAthI kaMTALelI ajJAnathI meM A karyuM hatuM. /174ll teono A pramANe paraspara vivAda thaye chate mANasoe kahyuM ke rAjA vinA A vAdano nirNaya thaze nahi. //17pAtyArabAda nagaranA loko ane svajanonI sAthe sunaMdA rAjAnI pAse gaI. guru paNa sarvasaMghathI parivarelA gayA. 176otyAM rAjAe aucitya karIne sunaMdAne DAbI bAju ane saMghathI yukta siMhagiri gurune jamaNI bAju besADyA. ll177ii dharmatulAnI upamAvALA rAjAe te baMnenA vAdane sAMbhaLIne manathI sArI rIte vicArIne nirNayane kahyo. 178 baMne pakSanI vacamAM putrane ahIM besADo. bolAvo. bolAvAthI jenI pAse putra jAya che teno thAya. ||179ii baMnee vAta svIkArI. kema ke rAjAe kahelAnuM ullaMghana koNa kare ? paraMtu te rAjA ! bALakane pahelAM koNa bolAve ? /180nA apakSapAtI rAjAe tatpaNa kahyuM ke sarvatra puruSa pradhAna (mukhya) che. tethI guruo pahelAM bolAve. I/181I sunaMdAnA pakSapAtI evA nagarajanoe kahyuM ke he deva ! A lAMbA saMsargathI sAdhuo upara nehavALo che. 18rA pati ane putra vinAnI A zuM anukaMpA pAtra nathI ? tethI utpanna thayela karUNAvALA rAjAe kahyuM ke bhale sunaMdA pahelAM bolAve. 183 rAjAthI Adeza apAyelI sunaMdAe AnaMdapUrvaka potAnA mANasonI pAse ghaNA ramakaDA ane khAvAnI vastuo maMgAvaDAvI. ll184ll have rAjAnI sabhAmAM barAbara madhyamAM vajakumArane besADyo. samasta ratnonA
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 sabhyatva prakaraNa sArabhUta evA hIrAnI jema te rahyo. ll18pI sunaMdAe hAtha pasArIne khuza thatI amRta sarakhI snehanA abhinayathI suMdara evI vANIthI kahyuM ke he vatsala ! tuM Ava Ava ! rUkSmaNInA khoLAne jema pradyumna, IndrANInA khoLAne jema jayadatte tema tuM mArA khoLAne alaMkRta kara. /I187-18thI he vatsa ! cakorInI jema utkaMThAvALI mane pRthvItala para saMpUrNa avatarelA caMdranA jevA tArA mukhane batAva. I/188l mArI sanmukha jovA vaDe rAMkaDI evI mArA upara tuM anugraha kare. vaLI te putra ! manohara evA AlApa paNa tuM kema karato nathI ? I189o potAnI mAtAne na tiraskAra. he mArA jIvita ! tuM Ava Ava. tArA viyogarUpI agninA tApathI pIDAyelI AliMgana vaDe (bheTIne) jIvADa. ll19olii A pramANe te bALaka ! vilApathI dIna thayelI mane tuM javAba Apa. mAtA evI mane paNa tuM vairiNInI jema kema avagaNe che ? I/191ii sAmaMtanI ciMtA vaDe A tAro caMdrakAMta maNimaya hAthI che. devano hAthI nAno thaIne jANe tane ramADavA mATe Avelo che. 192aa he putra ! suvarNamaya ghoDo kevA prakArano ghaDAyelo jaNAya che. tuM jo. vegathI samudranA kinArA tarapha lAgelo jAya che. 193ii A bAju, bhinna bhinna ratnothI banAvela, mananI sAthe goLa pharIne zAMta ke thAkelA aMtaHkaraNane savArI karAvanAra evA krIDArathane dIkarA ! jo. ||194 DhAla ane talavArane dhAraNa karelA lAkaDAnA be yoddhAne jo. jANe ke khIlInA prayogathI jIvatA jevA (sajIvana jevA) jANe ke yuddha kare che. 195aa IndranIla zarIravALA temaja pArAga sarakhA paga ane cAMcavALA, kahevAnI IcchAvALA jema tArI AgaLa A kriIDA mATenA popaTa dekhAya che. 19ii dorInA kheMcavAthI nRtya karatI, jANe tArA guNone gAvA mATe gAyakanuM dhAraNa karyuM che svarUpa jeNe evI lAkaDAnI nartakIne jo. 19ii he kaLAmaya ! tArI AgaLa kaLAne batAvavAne mATe AvelA kASTamaya A vAMsaLI viNA vagere vAjiMtrone tuM ja. I/198ii A siMhane, hAthIone, baLadone, vAMdarAone tuM grahaNa kara (le) he vatsa ! kema tuM Aje kaMI paNa kautukane joto nathI. /199o he vatsa ! A manohara hAra kaMThamAM dhAraNa kara. jenAthI tAruM mukha kamaLa jANe ke tArAonI zobhAthI suzobhita cAre bAju vacce caMdra hoya tema te zobhaze. ll200II he vatsa! dedIpyamAna kAMtivALA ! be suvarNa kuMDalo kAnamAM dhAraNa kara. je baMnenI vasaMtaRtu vinA paNa hIMcavAnI ramata che. 201ii he saubhAgyAgrima ! A vIMTIo vaDe tArI hAthanI AMgaLIone zobhAva. je vIMTIo tArA hAtha rUpI velaDInA phaLanI jema zobhA pAme. ra0rA he vatsa ! rAkhaDI tAvIjanI jema bhujA upara bAjubaMdhane bAMdha. he putra ! tuM sthira muMgo kema che ? mastaka para pAghaDIne bAMdha. 203A divya evA rezamI vastranuM paridhAna kara. A suvarNamaya coyaNIne aMga upara aMgIkAra kara. //ra04 he vatsa ! DhAMkanAra evA rezamI vastrano svIkAra kara ane he kumAra ! A pharakatA ratnanA daDAno tuM svIkAra kara. //ra0pA he bAla ! manane pramoda ApanAra A lADavAone tuM grahaNa kara ane thIjAI gayela amRta samAna sAkaranA TukaDAne grahaNa kara. 20aaaa A madhuratAnI sImAvALA varasolakanA samUho che. madhyamAM chidra pADIne dorAthI parovelA khajUra, patAsA, khAMDa vagere khAvAnI vastune varasolaka kahevAya che. vaLI khAMDanA rasathI adbhuta A talanA lADavA che. 207ii divAnA kAMgarA jevI A khajUranI saLIo che. A bAju oLakhavAmAM mukhya evI eTale AkarSaNa kare tevI drAkSo che ane A bAju A sukhaDI che. /ra08ll sArA kavinA kAvyanI jema cAvavAthI rasavALA thAya evA nALiyeranA goLA mArI para kRpA karIne grahaNa karAya. 209 vaLI rasanA sarvasva jevA dADama, nAraMgI, kerI (AMbo) keLA vagere phaLonA
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryarakSitasUri kathA DhagalAne to tuM jo. ra1olI he vatsa ! kema tuM kaMI paNa grahaNa karato nathI ? mane nirAza na kara. kharekhara avagaNanAthI mArI chAtI phATI jaze. 211 vaja bALaka hovA chatAM paNa manohara khAvA yogya padArthamAM ke ramakaDAmAM lAlaca na hato. paraMtu diInatAvALI mAtAne jotAM kaMIka ArTa thayo. ra12A teNe vicAryuM ke A bAju traNe jagatane vaMdanIya evo saMgha che. A bAju AdhAra vagaranI mAtA che. tethI mAruM mana dolAyamAna thAya che. ra13 jo huM guru pAse jaIza to mAtA vilIna thaze. (duHkhI thaze, nAza pAmaze.) mAtA pAse jaIza to saMghanuM apamAna thaze. //ra14 ati dInatAvALI A mAtA tyAga karavA mATe nathI. hamaNAM to bodha pamADavA yogya che. mAtAnA upakArano tyAga karato RNa vagarano huM kevI rIte thaIza. ra1paNa A pramANe vicAratAM Ane vaLI cittamAM A pramANe thayuM ke A hA ! anaMta saMsAranA kAraNa sarakhuM meM A zuM vicAryuM ? ||ra1Do mArA mATe ja A saMghane cheka rAjA sudhI AvavuM paDyuM ane agiyAra aMganA arthane sArI rIte jANanAra (viduSa) mAro bhrama kyAM ? ahaha ! ra1NA jinezvara bhagavaMta paNa je saMghane pUje che, name che, te saMgha apamAna karavA lAyaka nathI. tethI apamAnita karanAra, kubuddhivALA evA mArI kaI gati thaze ? ll218 pitA, mAtA, putra, putrI, bhAI, patnI, bahena, mitra vagere sarve paNa svArthI che. pAchaLathI koI paNa potAnA thatA nathI. 21 vaLI anaMtA bhavomAM anaMtI mAtAo jIve karI che. tethI mAtAnA premathI saMghanuM huM apamAna kevI rIte karuM ? /220 mAtAnuM apamAna karavAthI te duHkha jarUra pAmaze (meLavaze). huM pravrajita thaIza ane mArA uparanA premathI te paNa dIkSita thaze. ra21il A pramANe vicArIne mahAtmA evA A citramAM rahelAnI jema sthira rahyA. kSINa mohavALA teNe sneha vagaranAnI jema mAtAnI sAme joyuM paNa nahi. |222o have rAjAe sunaMdAne kahyuM ke he kalyANakArI ! hamaNAM tuM virAma pAma. kema ke A kumAra tane tRNa samAna paNa gaNato nathI. 223l. have rAjAe gurune kahyuM ke Apa bALakane bolAvo. tyArabAda gurue paNa putrane bolAvavA mATe dhanagiri sAdhune kahyuM. l224 gurunA Adezane zirodhArya karIne dhanagirie paNa jaldIthI rajoharaNa batADIne priya vANIthI kahyuM ke he vaja ! jo tuM kRta adhyavasAyavALo che to karmarUpI rajane dUra karanAra unnata evA dharmadhvajane grahaNa kara. 225-22kA laghukarmI evA vaja paNa A sAMbhaLIne khuza thayo ane jaldIthI dhanagiri mahArAjAnA hAthamAMthI dharmadhvaja - rajoharaNane laIne potAnA vaMzamAM dhvajane sthApana karyo. ||rI tyAre saMghe vicAryuM ke spaSTa rIte arihaMtano dharma vijayI che. vaje dharmadhvajanA bahAnAthI jayadhvajane ja dhAraNa karyo. 228 seMkaDo pralobhanothI paNa lubdha (lAlacu) nahi thatA evA temaja mahAtmA sarakhA grahaNa karelA dharmadhvajavALA te bALakane joIne rAjA paNa tyAre atyaMta khuza thayo. bALakanA vivekathI zrAvaka thayo. bIjA paNa ghaNA loko jinadharmamAM parAyaNa thayA. 229-230II have AnaMda vagaranI hAtha vaDe mukhane DhAMkanArI sunaMdA jaldIthI divasanI caMdralekhAnI jema viSAdane pAmI. //ra31I teNe vicAryuM ke pati ane putra vaDe tyAga karAyelI adhanya chuM athavA huM dhanya chuM ke mArI kukSimAM AvA prakAranuM ratna AvyuM. //ra3rA pahelAM ja mArA bhAI ane pati e vratane svIkAryuM hatuM ane atyAre putra paNa vrata levAnI IcchAvALo che. to huM zuM kAma te grahaNa na karuM ? hamaNAM ekalI mane gharavAsanuM phaLa paNa zuM ? A pramANe ciMtAmAM parAyaNa evI teNI ghara tarapha gaI. ll233-134 tyAre ja guruoe
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 samyaktva prakaraNa paNa traNa varSanA vajane tyAM ja samasta jananI sAkSIe dIkSita banAvyo. ra3pA hIrAnA nidhAnanI jema te vajane laIne guruo paNa kRtakRtya thayelA potAnA upAzrayamAM AvyA. ra3vA tyArabAda sunaMdAe paNa putranA premathI potAnA dhanane sAtakSetramAM vAparIne teonI pAse ja vratane grahaNa karyuM. ra37I haju vihAramAM asamartha evA bAlamuni vajane tyAM ja mUkIne guruoe anyatra vihAra karyo. l238 ATha varSanA vaja muni thatAM guruoe temane sAthe laIne eka vakhata ujjayanI nagarI tarapha vihAra karyo. ra39iA jatAM evA vacamAM ja muzaLadhAra varasAda varasyo ane muzaLadhAra varasAda varasavAthI pRthvIe samudranuM AcaraNa karyuM. (cAre bAju pANI pANI) Il240nA pANInA upadravathI DarelA guruo jalarahita evA yakSanA maMdiramAM parivAra sahita rahyA. ll141ii tyAre te pradezamAMthI jatA jaMbhaka nAmanA devoe potAnA pUrvajanmanA mitra evA vajasvAmIne joyA. ra4rA tenA sattvanI parIkSA karavA mATe tyAre Icchitane karanArA devoe dhAnyavALA vaNikanA sArthane viduryo. 24all have vRSTi aTakate chate te jaMbhaka devoe paMcAMga praNipAta vaDe gurunA caraNa kamalamAM namIne kahyuM ke he prabho ! vaja bAlamunine hamaNAM vahoravA mATe - jethI amArA saMvibhAga vratanuM anupAlana thAya. 244-24o gurue paNa vajane Adeza karyo ke he vatsa ! jaldIthI jA. A lokone samAdhi Apa. dAnathI A loko kalyANa meLavo. ra43I Avazyaka karIne pAtrAne laIne haMmezAM samiti-guptimAM sArI rIte upayoga parAyaNa te paNa bahAra nIkaLyA. //ra47thI ati sUkSma pariNAmathI lIkhathI paNa atyaMta nAnA evA AkAzamAMthI paDatA pANInA TIpAMone teNe joyA. 248apUkAyanI virAdhanAthI cetanavaMta jema aMgArAthI, muni jema zRMgArathI bhayabhIta thayelA pAchA phare tema jaldIthI DarelA te pAchA pharyA. 249 sUkSma paNa vRSTine saMhArIne devoe pharIthI AdarapUrvaka vajamunine bolAvyA. ra5oll teonA AgrahathI siddhimArganA eka sArthavAha evA te bAlamuni cAlyA ane sArthapatinA AvAsamAM gayA. ra51// ati AdaravALA teone joIne buddhizALI piMDAdi zuddhine jANanArA evA temaNe dravya vagereno upayoga mUkyo. raparI varSARtunA AraMbhamAM koLAnuM dravya kevI rIte ? karkaza evA avaMti deza jevA kSetramAM A dAna ApavA mATenA zrAvako kyAMthI ? rapa3ll bhAvathI khuzakhuzAla thayelA ghaNA saMbhramavALA dAtAro kyAMthI ? A loko jamIna para paga mUkanArA nathI, addhara cAle che ane AMkha paNa baMdha ughADa thatI nathI. tethI teo deva ja che, mAyApUrvaka vANiyA thayA che. tethI teonI A bhikSA akathya che. e pramANe bolatAM temaNe bhikSA grahaNa na karI. rapa4-2papa kharekhara sAdhuone devapiMDano niSedha hovAthI te kalpato nathI. tethI camatkAra pAmelA devoe pratyakSa thaIne temane kahyuM ke vajaRSi ! ame pUrvabhavanA tamArA jaMbhaka devo mitro chIe. mitrapaNAthI tamane jovAne mATe ame ahIM AvyA chIe. ripaka-257I bALaka evA paNa mahAbuddhizALI tamArI kriyAthI tuSTa (khuza) thayA chIe. amArI pAsenI A vekriya labdhine maherabAnI karIne grahaNa karo. rapa8 cira (gADha) sneharUpI vRkSanA phaLa samAna te vidyAne AgrahathI vaja RSine ApIne devatAo potAnA sthAne gayA /ripo eka vakhata jeTha mahinAmAM bahAra bhUmi gayelA vajane pharIthI te devo vANiyA thaIne ghIthI pUrNa evA dravyo vaDe nimaMtraNA karI. (vinaMti karI.) puraka tevA prakAranA te devapiMDane jANIne vajamunie te grahaNa karyo nahi. kema ke munio municaryAmAM kyAre paNa pramAdavALA hotA nathI. ra61I prItivALA devamitroe tyAre vajane Agraha karIne AkAzagAminI vidyA ApIne teo potAnA sthAne gayA. //rakarA gacchavAsamAM
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryarakSitasUri kathA 201 sAdhuo pAsethI sAMbhaLatA pUrve bhaNelA agiyAra aMgo buddhizALI te vaja munine sthira thayA. ra63I. vaLI pUrvagata zratane koI paNa sAdhu bhaNate chate te sAMbhaLIne ja te sarva vaja munie bhaNI lIdhuM. //ra04ll sthavira sAdhuo vaja munine kahe ke tame bhaNo tyAre kaMIka gaNagaNa karIne ALasanI jema te karatA. erakapa tRSNAthI AturanI jema mRtarUpI amRtane atyaMta pIvAne mATe ekAgra manavALA te anya munio vaDe bhaNAtuM sAMbhaLatA hatA. merA have eka vakhata madhyAhna samaye munio bhikSA mATe gayA. siMhagiri guru vaLI bahAra bhUmi gayA. /rakazA tyAre vasatinuM rakSaNa karanAra vaja muni ekalA ja rahyA. temaNe sAdhuonA vIMTalA goLa paMktithI mUkyA. ra68 tenI madhya bhAgamAM gurunI jema svayaM teo beThA. anukrame (paripATInA kramathI) jANe ke munio sAme beThA che, tema pUrNa evA agiyAra aMgonI ane kaMIka pUrva gatazrutanI akhkhalita megha jevA dhvanithI vaja munie vAcanA ApI. ra69-278ll upAzrayanI najadIka AvatA guru bhagavaMte megha sarakhA vAcanAnA dhvanine sAMbhaLIne A pramANe vicAryuM. ra71I munipuMgavo zuM ATalA jaldIthI bhikSA laIne AvI gayA ? amArI pratIkSA karatA zuM teo svAdhyAya karavA lAgyA ? ra7roI eka kSaNa vicArIne gurune svayaM jaNAyuM ke vAcanAne ApatA vaja munino A dhvani che. ra73I A agiyAra aMga kyAre bhaNyo ? athavA pUrvamAM raheluM gruta kyAMthI zIkhyo ? aho! Azcarya che. A AvI vAcanAo ApI zake che. //ra74ll jJAnanA upayogathI gurue jANyuM ke ATaluM zruta padAnusArI labdhithI temaja sAMbhaLIne ja muni bhaNyA che. l/ra7pI AthI ja haMmezAM sthavira munio bhaNAvatA te vakhate ALasanI jema vaja muni jema tema rahetA hatA. ra79 sUri evA meM A sAMbhaLyuM che e pramANe jo amane jANaze to lajjA pAmaze. te lajjA na pAme te mATe pAchA sarakIne moTethI nisAhi bolyA .ra7I gurunI vANIne sAMbhaLIne catura evA vajamuni jaldIthI Asanano tyAga karIne vIMTalAo jyAM hatA tyAM mUkIne gurunI sAme gayA. ra78 harSapUrvaka gurunA hAthamAMthI jaldIthI dAMDo lIdho. gurunA caraNakamalamAM rahelI rajane ane potAnI Atmarajane sApha karI. ra79 gurunA caraNakamalane prakSAla karyo. temaja kutUhalavALA potAnA manane paNa nirmaLa karyuM. /l28ll have gurue paNa vicAryuM ke bAla muni paNa A aho niravadhi prajJAvALA zrutasAgaranuM pAna karanArA. agamya RSi jevA che. 281. AnuM mahAsya traNe bhuvanane oLaMgI janAra che, ema A munione jaNAvavuM joIe. jethI A zreSTha muninI munio parAbhava (AzAtanA) na kare. //ra8rI rAtrimAM A pramANe vicArIne ziSyone gurue kahyuM ke AvatIkAle amuka gAmamAM ame javAnA chIe. be-traNa divasa amAre tyAM rahevAnuM thaze. ra83have yogodvahana karanAra sAdhuoe gurune vinaMti karI ke he prabho ! Apa padhArazo to pAchaLathI amArA vAcanAcArya koNa thaze ? Il284 gurue kahyuM ke vajamuni thaze. vinita evA teoe gurunA vacanane zaMkA vagara vicAryA vagara ja tahatti e pramANe kahyuM. [28pI. savAramAM guru vihAra karate chate bAkInA munioe gurunI jema vaja muninuM Asana pAtharyuM. ll28DA gurunA AdezathI mahAbuddhizALI vaja muni tenA upara beThA. gurunA sthAne beselA bALaka paNa gurunI jema zobhatA hatA. l/287ii savAranA samasta kALagrahaNa vagere karIne gurunI jema temanI AgaLa paNa munioe karyuM. l288 te sarve paNa potAnA krama mujaba bhaNavA mATe beThA. teone vaja munie akhkhalita rIte pragaTa evA AlAvA vagere ApyA. 289o atyaMta hoMziyAra evA ane vAcanAkuzala vaja muninI vAcanA sAMbhaLIne jeo
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 samyaktva prakaraNa maMdabuddhivALA hatA, teoe bhaNavA mATeno AraMbha karyo. //ra9ll jaDo (pUrNa)nA paNa jaDatArUpI parvatane vaja munie vajanI jema bhedI nAMkhyA. temanA A atizayane joIne sarva paNa gaccha Azcaryacakita thayo. l/291 pUrvane bhaNelA maharSioe saMdehane pUchyA. te samasta saMdehone kahIne vaja munie temane zaMkA vagaranA karyA. ll292o gurunI pAse aneka vAcanAo vaDe je bhaNyA teTaluM vaja munie eka ja vAcanA vaDe sAdhuone bhaNAvyA. ll293 khuza thayelA teo paraspara bolyA ke jo guru lAMbA kALe Ave to vaja muni pAse jeTaluM paNa che teTaluM jaldIthI zrutaskaMdha meLavIe. //ra94 sAdhuone vaja muni upara atyaMta bahumAna thayuM. guNo vaDe koNa AnaMda na pAme ? eka guru pAse bhaNela sahAdhyAyIne to vizeSathI bahumAna thAya. 295l have gurue paNa vicAryuM ke ATalA divaso thaI gayA che. tethI nicce vaja muninA guNo sAdhuonA hRdayamAM sthira thaI gayA haze. ll19kA have bAkI rahela kAMI paNa A bhaNAvAya, e pramANe vicArIne guru gAmathI vihAra karIne AvyA. ll29ii vaja pramukha sarva sAdhuoe AnaMdapUrvaka gurune vaMdana karyA. gurue paNa temane pUchyuM ke tame badhA svAdhyAyamAM to pravRtta cho ne ? I298 teoe paNa kahyuM ke ghaNo ja svAdhyAya karIe chIe. he prabho ! eka Apane vinaMti che ke havethI (AjathI) amArA vAcanAcArya vaja ja thAo. //ra99o ATalA divaso to ame AmanA guNothI ajJAta hatA. tethI temanI avajJA paNa karI haze. paraMtu have to ApanA caraNakamalanI jema dararoja temanI ArAdhanA karazuM (pUjazuM). li3OOll gurue paNa kahyuM ke he kalyANakArI ! A tamAro guru thaze. bALaka paNa jJAnathI baLavAna hoya to tenI kyAre paNa avagaNanA na karAya. 301ii tamane A guNono bhaMDAra che, ema jaNAvavA mATe ja tamArA vAcanAcArya karIne gAmamAM ame gayA hatA. ll302aa phakta AnI pAse sAMbhaLavA mAtrathI zruta AveluM che. gurue ApeluM zruta na hoya tyAM sudhI Ane vAcanA ApavApaNuM kalpatuM nathI. 303sUtra, arthanI vAcanA dvArA zruta ene saMkSepathI huM ApIza. tyArabAda A AcArya padanI yogyatAne meLavaze (pAmaze). ll304o. tyArabAda bhaNeluM ane nahi bhaNeluM sarva zruta gurue vajane ApyuM. pAtratA hoya to potAno vaibhava koNa na Ape ? Il30pA guru vaDe arpaNa karAyeluM samasta zratane vaje paNa grahaNa karyuM. svAmI vaDe arpaNa karAyeluM dravya bhaMDArI jema sAcave tema saMbhALyuM. 30vA tyArabAda gurunA duHkhethI bhedAya evA saMdeharUpI parvatane vaje vajanI jema lIlA mAtramAM cUrecUrA karI nAMkhyA. 307ii gurunI pAse temanA gurue arpaNa karAyeluM jeTaluM dRSTivAda hatuM te sarve vaje pitAnA sarvasvane putra jema grahaNa kare tema grahaNa karyuM. li308 have eka vakhata parivAra sahita guru paNa potAnA caraNakamaLathI pRthvItalane pAvana karatAM dazapura nagaramAM gayA. ll309 sthavira kalpamAM rahelAM dazapUrvI evA bhadragupta nAmanA AcArya avaMtimAM che, te sAMbhaLIne tyAM rahelA temaNe vicAryuM. ll31oll grAhakanA abhAvathI dazapUrva temanI sAthe ja cAlyA jaze. udAra buddhivALA teo jo yogyane Ape to bhavya (sAruM) thAya. ll311. athavA to A ciMtana vaDe saryuM. atyaMta prajJAnA prakarSathI temaja padAnusArI labdhivALA vajamuni tene grahaNa karI zake tema che. 312IA pramANe jANIne gurue paNa vajane kahyuM ke he vatsa! tuM be sAdhunI sAthe avaMti jA. ll31all he bho ! bhadragupta gurunI pAse rahelA dazapUrvane tuM bhaNI le. kema ke tArA sivAya bIjo koI paNa AraMbhelA kAryane pUrNa karanAra nathI. /314ll saMbhAvanA che ke bhadraguptasUri pAse bIjo koI dazapUrvI nathI. hamaNAM tuM eka
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArakSitasUri kathA 203 ja dazapUrvI che, jethI tuM grahaNa kara. 31pa na bhaNI zakAya tevuM prajJArUpI samudravALA tArA mATe kAMI ja nathI. tethI jaldIthI te bhaNIne AvIne mane kahe. huM paNa tane abhinaMdana ApuM. 31Do gurunI AjJAthI kSaNamAtramAM zAsanadevInI jema karelA sAnidhyavALA vaja muni sukhapUrvaka ujjayanI nagarI tarapha gayA. Il317thI bhadragupta gurue svapnamAM joyuM ke mArI pAse koIka AgaMtuka (mahemAna) kSIrathI bharelA pAtrane pIne khuza thaIne gayo. ll318 savAranA munione gurue svapnanI vAta karI. teo paNa IcchA mujaba anya phaLa sUcano karavA lAgyA. 319ii gurue kahyuM, A pramANe nathI, paraMtu Aje koIka grAhaka Avaze te mArI pAsethI te sUtra artha sahita sarva zrutane grahaNa karaze. [32ll vaja munie paNa nagaranI bahAra paryApAsanA karI. sUryodaya thaye chate bhadragupta AcAryathI vibhUSita upAzrayamAM gayA. ll321. sUrya vikAsI kamaLa sUryane joIne khuza thAya tema te tene joIne khuza thayA ane vicAryuM ke cakSurUpa caMdra vikAsI kamaLane mATe caMdramA sarakhA A bAlamuni koNa che ? ll322o AnA darzanarUpI dUtI mArA cittane parama AnaMdanI saMpatti sAthe joDe che. tethI atyaMta vallabha evo A koNa che ? 323ll AvA prakAranA vaja che ema saMbhaLAya che to saMbhava che ke zuM te ja haze ? athavA to meghanA udaya vinA zuM mora nRtya kare che ? 324 praNAma karatA tenI saMmukha AliMgana karIne guru khuza thayA. vallabha evA putranI jema khoLAmAM besADIne kahyuM, tamAro vihAra sukhapUrvaka thayo. zarIra sAruM che ne ? tane dhanya che. he vatsa ! he vaja muni je A pramANe saMyamane svIkAranAra tuM dhanya che. l325-32l janmavA mAtrathI ja vratanI IcchAvALA tamArA sivAya A vistaratI evI A avasarpiNImAM bIjuM koI nathI. 327ii hamaNAM kyAMthI vihAra karIne AvyAM ? tamArA guru kyAM che ? atre Agamanano hetu tamAro zuM che ? te kaho. 328. A pramANe AlAparUpI amRtanA chAMTaNA vaDe jANe rastAnA zramane haraNa karatA hoya tema gurue vajane AnaMda pamADyo. ll329ii khuza manavALA vaja munie have uThIne vaMdana karIne vinayapUvaka teonA praznonA uttarane ApyA. 33 ll gurunI AjJAthI tamArI pAse dazapUrve bhaNavA mATe huM Avyo chuM. tethI maherabAnI karIne te pavitrAtmA ! prabhu mane tame te bhaNAvo. 331ii potAnA sarvasvane kaLazamAM nidhAna nAMkhe tema gurue sUtra ane artha sahita dazapUrva vajane ApyA. l33rA viSNu jema lakSmIne prApta karIne paramArthathI zrIdhara thAya tema ja muni paNa dazapUrvane grahaNa karIne samyagu daza pUrvadhara thayA. ll333ll dRSTivAda vagere sUtrono jenI pAse uddeza karyo hoya tenI pAse ja anujJA thAya, evI ja paraMparA che. AthI bhadragupta sUrine pUchIne tenI AjJAthI vaja muni gurunI pAse gayA. ll334ll harSa pAmelA siMhagiri gurue paNa tethI dazapura nagaramAM dazapUrvI vajanA pUrvonI anujJA karI. 33po tyAre jaMbhaka devoe divya cUrNonA bhaTaNAM karyA ane divya puSpavRSTi Adi vaDe mahimAne karyo. l33DA eka vakhata siMhagiri gurue vajana gaNa soMpIne anazana karyuM ane samAdhi-pUrvaka devalokane prApta karyuM. ll337ii have sUryanI jema bhavyarUpI kamaLo (jIvo)ne bodha pamADatA pAMcazo sAdhuothI yukta vaja gurue vihAra karyo. l338 vajasvAmI jyAM jyAM nagara, zaherAdimAM padhAratA tyAM tyAM caMdranA kiraNa sarakhI kIrti Adi temanA guNo prasaratA hatA. ll339o aho, vajagurunuM zIla, aho temanuM zrutajJAna, aho saubhAgya, lAvaNya Adi guNonuM atizayavALApaNuM. 340Iii A bAju zreSThatAthI adbhuta evA pATalIputra nagaramAM dhana vaDe kuberanI upamAvALo dhana nAmano zreSThI hato. 341// tene sarva guNanA sthAna samAna rukimaNI
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 samyakatva prakaraNa : nAmanI putrI hatI. jenA rUpanA matsara vaDe apsarAo pRthvI para AvatI na hatI arthAt atyaMta rUpavAna hatI. 34rA zreSThIomAM zreSTha evA tenI yAnazALAmAM sAdhvAcAramAM ja tatpara evA vajasvAmInA sAdhvIo utaryA hatA. ll34all ati ghaNA hovAthI potAnI chAtImAM na mAya enI jema vajagurunA guNone haMmezAM teo gAtI hatI. ll344ll advitIya vajasvAmInA guNonA samuhane sAMbhaLIne rukimaNIe vaja upara patino prema karyo ane potAne A pramANe kahyuM. ll34pA jo vajasvAmI koI paNa rIte mAro bhartA thaze to ja huM bhogone bhogavIza. anyathA bhogo vaDe mAre saryuM. 34ll upasthita varone niSedha karatI hatI ane kahetI, meM to vajane vara tarIke svIkAryo che. to pachI bIjAne kevI rIte huM svIkAruM ? 34ll sAdhvIoe teNIne kahyuM ke he bhoLI bALA ! vairAgIomAM zreSTha evA vajasvAmI to vatI che, strIonA pANigrahaNane teo to IcchatA paNa nathI. //348 teNI tyAre kahetI ke vajasvAmI jo mane paraNaze nahi to huM paNa vrata grahaNa karIza. kema ke nArIo haMmezAM patinA mArgane anusaranArI hoya che. ll349o A bAju dezanArUpI samudra sarakhA vajasvAmI eka gAmathI bIjA gAma vihAra karatAM pATalIputramAM AvyA. ll35olii vajasvAmI padhAryA che te sAMbhaLIne rAjA IndranI jema moTI RddhipUrvaka tyAre temanI sanmukha gayo. /3pa1// tyArabAda rastA uparathI pasAra thatA jatA AvatA vRdonA vRMdo vaDe (ToLeToLe rahelA loko vaDe) sunaMdAnaMdana vajasvAmInA sAdhuone joyA. lluparI teone jotA rAjAe vicAryuM ke atyaMta dedIpyamAna kAMtivALA, atizaya rUpa saMpattivALA, atyaMta jitendriya, ghaNA zubha saMsthAna (AkAra)vALA, ghaNA samabhAvavALA, ghaNA samatAmAM lIna thayelA, madhura bolanArA. ll3pa3-354 divya evA A ghaNA maharSiomAM pUrve nahi joyelAM vajasvAmI kevI rIte oLakhAya ? IIupapaII tyArabAda rAjAe pUchyuM ke he munio ! sAmAnika devomAM jema Indra tema tamArAmAM kharekhara vajamuni koNa che ? te kaho. 3pakA teoe kahyuM ke mahArAja ! ame vajamuninA ziSyo chIe. nakSatromAM jema caMdramA tema sAdhuomAM sukhapUrvaka te oLakhAI jAya tevA che. ll35thI A pramANe samasta vRdomAM pUchatAM pUchatAM rAjAe pAchaLanA sAdhuvRMdamAM rahelA vajasvAmIne joyA. ll358 khuza thayelA ane dhanya mAnatA rAjAe temane vaMdana karyA. temanI AgaLa harSAzrunA biMduo vaDe chaMTakAvanI jema karyuM. rUpA tyArabAda bahAra udyAnamAM atyaMta moTA prasAdamAM (mahelamAM) pAMcazo munithI parivarelA vajasvAmI padhAryA. 360 Asana upara besIne nagarajano sahita rAjAnI AgaLa vajasvAmIe madhuratAmAM drAkSane paNa jItI le tevI dezanAne karI. 361. tyAre kSIrAzrava-labdhithI vajasvAmIe rAjAnuM mana dharmanA vyAkhyAnathI haraNa karyuM, to pachI bIjAnuM zuM ? Il362ll atyaMta pramodavALA rAjA vyAkhyAna bAda ghare gayA. saMbhramapUrvaka aMtaHpurI (rANIo) pAse samasta kathA kahI. 363 he priye ! atyaMta dedIpyamAna lAvaNyavALA vajaRSinA darzanathI cakSurindriya, paMcAMga praNipAta praNAma vaMdanathI sparzendriya, mokSanA dvAramAM praveza ApanAra dezanAne sAMbhaLIne zrotrendriya, lokottara evA adbhUta yazanA saurabhane sUMghIne dhrANendriya, atyaMta (gaNanAtIta) guNanA samUhane potAnI jillA vaDe stavI stavIne rasanendriya, Ama mArI pAMce Indriyo Aje kRtakRtyatAne pAmI che. ll364-335-36kA he rANIo ! te RSi sAkSAt jANe dharma hoya tevA te lokonA pratibodhane mATe nagaranA udyAnamAM rahelA che. ll397ii tame sarve paNa te zreSTha munipuMgavane namaskAra karIne temanA vyAkhyAnane sAMbhaLIne manuSyarUpI vRkSanA phaLane prApta karo. //398 teNIoe paNa kahyuM ke he nAtha ! ame
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryarakSitasUri kathA 205 svayaM praNAma karavAnI icchAvALI chIe temAM, svayaM kAmathI pIDita hoya emAM vaLI moranA TahukA sAMbhaLavAthI vizeSa unmAda pedA thAya che tema tamArI anumati amane AnaMdita karanArI thaI che. 369 have rANIo paNa vimAnamAM AvelI devIo hoya tema pAlakhImAM besIne te udyAnamAM vajasvAmIne namaskAra karavA mATe gaI. II370 tyAre rukimaNIe mANaso pAsethI jANyuM ke vajasvAmI padhAryA che. tethI sUryodaya thatA padminI (sUrya vikAsI kamaLa) jema khIle tema teNI paNa hasatA mukhavALI thaI. 37nA pitAne teNe kahyuM ke he pitAjI ! jagata jene Icche tevA, saMkalpa karelA mArA pati vajasvAmI AvyA che. ll372 he tAta ! lAMbA kALanA mArA manoratho pUrNa karo. tethI mane tene Apo. tame vivAha karIne nivRtta thAo. 373 zarada RtunA megha (vAdaLa) kSaNavAra Ave ne jAya tema munio sthAyI rahetA nathI. mATe vilaMba na karo. ||374ll. dhanazreSThIe putrIne paraNAvavAne mATe pRthvI paranI amarInI jema advitIya zRMgAravALI putrIne laIne ane varane mATe suvarNa ratnonI koTI laIne temaja sarva svajana vargathI yukta evo te udyAnamAM gayo. 375379 vajasvAmInA vyAkhyAnathI raMjita thayelA nagaranA sarve loka paNa madArdha gaMdhahastInI jema mastakane dhUNAvatA paraspara A pramANe bolatA hatA ke dUdha, zeraDI, goLa vagerenI mIThAza to kyAM, paraMtu A vANIe to amRtane paNa phogaTa karyuM. [377-378 AnI dharmadezanAne sAMbhaLatA bhavya jIvo ahIM paNa mokSanA sukhanI jhAMkhIne prApta kare che. 379 kharekhara ! AnA guNone anurUpa zreSTharUpa nathI athavA to zuM eka ThekANe ahiM sarva suMdara hoya ? l380 ane tene atizayathI jANIne bIje divase svAmIe 1000 pAMdaDAvALuM sonAnuM kamaLa vikavyuM. 381ii nagaranA praveza vakhate nagaranA loko kSobha na pAme tethI potAnA rUpane labdhithI svAmIe gopavyuM hatuM. 38rI vaLI tyArabAda kamalanA Asana para beThelI lakSmInI jema potAnuM svAbhAvika rUpa karIne teo kamaLanA Asana para beThA. //383ii svAbhAvika rUpa joIne samasta loko khuza khuza thaI gayA ane bolyA ke vajasvAmInuM rUpa kharekhara advitIya che. ll384o phakta strIonI prArthanAnA bhayathI ja vajasvAmI prAyaH virUpa evA rUpa vaDe rahe che. ll38panA AzcaryathI sthira thayelA netravALA rAjAe kahyuM ke aho ! devayoninI jema svAmInI vaikriya labdhi che. 389 aNagAranA guNone vajasvAmIe jyAre kahyA ane batAvelA ghaNA prakAranA saMjJAvALA vyAkhyAnane phelAyuM - vistAryuM. 387ll vyAkhyAna bAda dhanazreSThIe vajasvAmIne kahyuM ke A mArI putrI tamArI sAthe pANigrahaNa karavAnI atyaMta (tIvra) IcchAvALI che. 388 tamane patipaNAne IcchatI evI A bIjA varone niSedha karatI ATalo kALa tamArAmAM rakta thayelI tamArA nAmathI ja rahI che. ll389lA tethI te saubhAgyanidhi ! tamArA mATe lAMbA kALathI khinna thayelI ANI sAthe pANigrahaNa dvArA Apa anugraha karo. ll39olii svAmIne ANI anurUpa nathI, paraMtu tamArA viSe snehavALI tenA upara dayA karIne kAryane jANanAra tame Ano svIkAra karo. /391 he svAmI ! maMgala pherA pharavAmAM vedikAnI aMdara sapatnIka evA Apane A suvarNa ane ratnanA koTIo mArA vaDe apAze. vajasvAmIe paNa kahyuM, he zreSThinuM! kharekhara mArI vyAkhyAno artha bharelA ghaDAthI bahAranI jema tArA hRdayathI bahAra gayo che. ll392-393ii A pramANe kanyA ane dhananI nimaMtraNA karato ajJAnI tuM jANakAra nirlobhI evA mane pralobhanamAM joDe che. l394o te kalyANakArI ! bAlyakALamAM paNa je huM mAtAnA pralobhanathI lubdha thayo nathI, atyAre to samasta tattvane jANanAra huM kevI rIte lobhamAM paDuM?
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 samyaktva prakaraNa li39pI. vaLI strIo ane lakSmInA viSayo paNa viSa jevA che. zarUAtamAM vaLI madhurapaNAne batAvanArA viSayono vipAka kaDavo che. 39vA athavA jherathI viSayonuM adhikapaNuM che je kAraNathI viSano kopa ahiM ja maLe che. jyAre viSayono prakopa to janmAMtaramAM paNa sAthe jAya che. ||39o aho ! vaLI samyajJAnAdinI sahAya vaDe sadA paNa vIMTaLAyelo huM sanmArgamAM saMcarato viSayorUpI coro vaDe kevI rIte grahaNa karAuM ? 398 he zreSThI ! jo tArI putrI mArA upara anurAgavALI che to teNI paNa mArAthI AcarAyelA mArgane anusaranArI thAya. 399ii durjananI sevAnI jema vivekIjanothI niMdita evA temaja mahAna anarthonA kAraNarUpa viSayonI AkAMkSA na karo. //400o potAnA hitavALI tArI putrI paNa te cAritrarUpI vahANa vaDe mArI sAthe capaTI mAtramAM bhavarUpI samudranuM ullaMghana karanArI thAva. I401// te sAMbhaLIne te ja kSaNe rukimaNI pratibodha pAmI ane siddhirUpI mahelamAM ArohaNa karavAnI nisaraNI sarakhI pravajyA grahaNa karI. II40ro tevA prakAranI te vajasvAmInI nirlobhatAne joIne tyAre Azcaryacakita thayelA ghaNA lokoe manamAM A pramANe vicAryuM ke lobhathI rahita evA A sAmethI apAtuM paNa grahaNa karatA nathI. bIjA lobhIo to seMkaDo vAra prArthanA karIne mAMgIne grahaNa kare che. II403404 AmanAmAM je nirlobhapaNuM che, tethI kharekhara A tAttvika dharma ja che. kema ke bALako paNa pAponuM mULa lobha che, ema bole che. ll40pA tyAre ghaNA loko paNa pratibodha pAmyA ane jainadharma svIkAryo. rAjA paNa atizayathI ekAgra thayo. 406ll eka vakhata padAnusAra labdhivALA vajasvAmIe AcArAMganA mahAparijJA adhyayanamAMthI AkAzagAminI vidyAno uddhAra karyo. tenAthI AkAza mArge jaMbudvIpathI AraMbhIne mAnuSottara parvata sudhI (manuSya kSetra sudhI) bhramaNa karavAnI zaktivALA teo thayA. ll407-408 vajasvAmIe vicAryuM ke A vidyA bIjA koIne paNa ApavA yogya nathI. kema ke havethI prANIo maMda sattvavALA thaze. ll409o eka vakhata vajasvAmI, karelA praznavALA puruSane uttara Ape tema pUrvadezathI vihAra karIne uttara dizAmAM padhAryA. I410NI tyAM atyaMta duSkALa pravartate chate strIonI jema samasta loka AhAranA arthIpaNAthI tRSNAvALA (caMcaLa) thayA. 411II duSkALamAM annanA abhAvathI athavA thoDA thoDA annanA bhojanathI rogathI pIDAyelAnI jema loko yuktipUrvaka kALa pasAra karavAnI lIlA vaDe rahyA. 412aa tyAre kALanA yogathI tyAM dhanADhaya loko paNa gharaDA hAthInI jema dAna nahi ApavAnA svabhAvavALA thayA. 41all jagatanA zatrubhUta vikarALa evA dukALa vaDe gAmo ujjaDa thaye chate mArgo duHkhethI saMcarI zakAya tevA thayA. ll414o. tyAre sainyanA kolAhalanI jevo rADAroLa thayo. vADInA cokIdAranI jema garIbo phaLo vagerene chedI nAMkhatA hatA. 41pa bhasmaka-rogInI jema duSkALathI AkuLa-vyAkuLa thayelA mANaso tyAre be gaNA, traNa gaNA AhArane khAtA hatA. I41kA bhikSAne mATe AvelA sAdhuone bALako saMbhaLAvatA hatA ke (gharanI aMdara rahelI mAtAe pahelA zIkhavADeluM hovAthI) mArI mAtA kahe che, huM nathI. II41thI have duSkALarUpI vAghathI vyathita sarva saMghe paNa zaraNArthInI jema AvIne zaraNa karavA yogya vajasvAmIne vinaMti karI. I418 he nAtha ! pralayakALano samudra jema pRthvIne tema duSkALarUpI samudra amane badhAne bhIMjavI nAMkhyA che, to kRpA karIne temAMthI amane tAro. l419o tyArabAda saMgha pratye anugrahanI IcchAthI vidyAzakti vaDe vajasvAmIe vimAnanI jema pRthvItalanA AkAra jevA vizALa paTane viku. 420 saudharmAdhipati pAlaka vimAnamAM jema devanA samUhane besADe tema te paTa upara vajasvAmIjIe sarva saMghane besADyo. //421ii koNika vaDe
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryarakSitasUri kathA 207 vaizAlInagarIno bhaMga karAte chate ceTaka rAjAnA Azrita lokane satyanI jema nirbhayasthAne laI gayo tema vidyAnuM smaraNa karIne vajasvAmIjI tyAre samasta saMghane AkAza mArge laIne gayA. I422aa tyAre svAmIno datta nAmano zayyAtara, gAyone carAvavA gayo hato ane pAchA vaLatA teNe saMghathI yukta vajasvAmIne AkAza mArge jatAM joyA tyAre zayyAtare vALane ukheDIne temane kahyuM ke he svAmI ! huM tamAro datta nAmano zayyAtara chuM ane have sAdharmika paNa chuM. tethI atyAre mAro paNa vistAra karo. 423-424o zayyAtaranA AjIjI bharelA dIna vacanone sAMbhaLIne ane loca karelA mastakavALA tene joIne Agama vacanane vicAryuM. ll42pa jeo sAdharmika vAtsalyamAM svAdhyAyamAM saMyamamAM ane tIrtha prabhAvanAmAM udyamavALA hoya teono uddhAra karavo joIe. 42kA A pramANe AgamanA vacanane vicArIne tene paNa paTa para AropaNa karyo. kRtya akRtya (kArya-akAryone jANanAra svAmInA vivekapaNAne zuM kahevAya ? I42ii svAmInA prabhAvanA mAhAbhyathI vidyAmaya paTa upara beThelA paNa teo pRthvItalane jotA jatA hatA. 428 svAmInA vidyAnA atizayane joIne vismita manavALA jyotiSka vyaMtaro, vidyAdharo ane khecaro vaDe sthAne sthAne (dareka sthAne) paNa, mArgamAM rahelA rAjA jema kSatriyanA samUha vaDe vaMdAya tema svAmIne vaMdana karatA, vakhANa karatA, pUjA karatA hatA. ll429-430Iii zuM A kaMIka vAdaLano samUha che ? zuM A vistArelI pAMkha che ? athavA zuM A parvata che ? athavA to zuM koIka deva vaDe koIka nagara upADAyuM che ? AvA prakAranA vikalpone karatA vikasvara locanavALA, UMcI Doka karIne sarvatra bhUcaro vaDe jovAtA ane paTamAM rahelA mANasonA samUha vaDe mukhathI stuti karAtA evA vajasvAmI purI nAmanA nagaramAM gayA. ll431-432-433 tyAre te nagarI sukALa ane sArA rAjyathI unmatta thaI. tyAM ghaNA loko zrAvako hatA. vaLI rAjA bauddha hato. 434ll zrAvako ane bauddho paraspara spardhAvALA hatA. potapotAnA maMdiramAM haMmezAM vividha prakAranI pUjA karatA hatA. I43papA tyAre zrAvako ghaNA paNa mUlya ApIne pUjAnA upakaraNa vagere pahelAMnI jema ja kharIdatA hatA. 43lA bauddho kRpaNatAthI tevA prakAranA dravyanA vyayane karavA mATe asamartha thayA. tethI temanA caityamAM tevA prakAranI pUjA thatI na hatI. 437lii have potAne jItAyela mAnatA teoe (boddhoe) rAjAnI pAsethI IrSyAthI (adekhAIthI) zrAvakone phUlAdi na maLe tevuM karAvyuM. II438 rAjAnI AjJAnA vizathI teone puSpo pUjAne mATe to dUra raho paNa mastaka para bAMdhavAne mATe paNa kyAMyathI puSpo maLatA na hatA. ll439 have paryuSaNA mahAparva Avate chate sarve zrAvako puSpo nathI maLatA tema kahevA mATe vajasvAmInI pAse AvIne kahyuM ke he prabho ! Apa zAsananA AdhAra, vidyArUpI laMbdhinA mahAsamudra sarakhA, rakSaNahAra hote chate paNa ame parAbhava pAmyA chIe. ame jIvate chate paNa hAlamAM paramAtmAnA biMbo apUjanIya jevA thayA che, tethI ame bIjuM zuM karIe ? I440-441-442) he svAmI ! ahIM ApanA jevA yogya vaidya hote chate paNa amAro roga ja A mithyAdRSTi rAjA che tethI sAdhya nathI. I443 he svAmI ! jo kAMI nahi thAya to paryuSaNa parvamAM paNa amAre nirjhanthonI jema bhAvapUjAthI ja calAvavuM paDaze. /444o tyAre vajasvAmIe kahyuM ke kalyANakArIo ! tame hamaNAM kheda na pAmo. keLanA jhADanA chedanI jema kSaNavAramAM tamArI parAbhavarUpI latAne huM chedI nAkhIza. I44pA A pramANe kahIne vajasvAmI UMce jaIne AkAza mArge pakSInI jema uDIne kSaNavAramAM mAhezvarI nagarImAM AvyA. ll44lA devalokamAMthI Indra jema naMdIzvara dvIpamAM tema vajasvAmI hutAzana nAmanA devanA upavanamAM avataryA (padhAryA). ll447ii tyAM
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 sabhyatva prakaraNa svAmInA pitAno mitra, puSyalakSmInA svAmI vasaMtanI jevo taDita nAmano ati prakhyAta mALI hato. //448 teNe paNa jaldIthI sAme AvatA mitranA putrane joIne kahyuM. phUla vinAnA phaLa ne ApanArI A vAdaLA vagaranI vRSTi thaI che. II449o kharekhara Aje bhAgyayogathI sAro prAtaHkALa thayo che. Aje mAre sukha thayuM che ane Aje ja sarva lakSmI thaI che athavA Aje mAruM zuM zuM sAruM nathI thayuM ? arthAtuM badhuM ja Aje zubha che, kalyANakArI che. ll450) Ajano divasa kharekhara mAro atyaMta zreSTha che, kema ke kalyANanA pAtra sarakhA tame mArA Aje atithi thayA cho. 451ii tamArI kriyAne nahi jANato karavA yogya kriyAmAM huM jaDa jevo chuM. tethI he bhagavanuM ! tamAruM huM zuM Atithya karuM ? II4parA vajasvAmIe paNa kahyuM ke he kalyANakArI, mane puSpanuM prayojana che. tyAre teNe kahyuM, anugraha karI grahaNa karo. bIjA paNa keTalAka kAryone batAvo (kaho). I4pa3 he prabhu ! ahIM dararoja vIza lAkha puSpo thAya che. tenI sugaMdhanA utkarSathI devatAo paNa mastaka upara te puSpone dhAraNa kare che. 454 svAmIe paNa kahyuM ke huM AgaLa jaIne jaldIthI pAcho AvuM chuM. teTalAmAM te sarve ekaThA karo. I4papI A pramANe kahIne pavananI jema uDIne kSaNamAtramAM svAmI AkAzamArgathI laghu himavaMta parvata upara gayA. ll4paDAgaMgA ane siMdhu nadInA bahAnAthI vahana karatA mada sarakhA jharaNAvALA, kinnarIonA gItanA bahAnAthI phelAtA (prasaratA) bhamarAnA dhvanivALA, khANanI bhUminA daMbha vaDe vividha prakAranA citrAmaNavALA, camarI gAyanA, seMkaDo bhAMbharavA vaDe karyo che adbhuta camatkAra jemAM evA, hAthInI garjanAvALA, rudrAkSa, bhoja, kiMpAka, mIMDhaLa vagerenA bahAnAthI uMcI kAMtivALA dedIpyamAna pIMchAnA dhvajathI zobhatuM himAlaya jevuM uMcuM, upara ArUDha thayela yodhA jevA suMdara siddhAyatanane AkAzamAM rahelA svAmIe joyuM. I45-460aaaa te siddhAyatanamAM jaIne zAstramAM varNavelI te arihaMtanI pratimAne svayaM joIne AnaMdapUrvaka svAmIe darzana-vaMdana karyA. II461II nartakInI jema kallola vaDe nAcatA kamalinIne jANe ke joto hoya tema pavana paNa tyAM maMdamaMda vaheto hato. 46rA cAre bAju pANImAM rahenArA, haMmezAM hajAra pAMdaDAvALA, sugaMdhI daliko vaDe jANe jene banAvelA hoya tevA kamaLo hatA ane zrI devInA ghara (mahela) rUpa dedIpyamAna zRMgArane dhAraNa karatA, pANInA nidhAna kaLaza sarakhA padmadrahamAM teo gayA. ll433-444ll hAthamAM mahAkamaLane laIne padmadrahanI adhiSThAtrI zrI nAmanI (lakSmI) devI tyAre jinezvara bhagavaMtanI pUjA karavA jatI hatI. jaldIthI vajasvAmIne joIne bhaktisabhara teNIe namana karyuM ane kahyuM, he bhagavaMta ! amArA upara kRpA karo. kArya pharamAvo. 465-460aaaa dharmalAbhanA AzIrvAda ApIne AcAryuM paNa kahyuM ke hamaNAM A ja Adeza karavA yogya che ke A kamaLane arpaNa kara. 467ItyAre teNIe hajAra pAMdaDIvALu kamaLa svAmIne arpaNa karyuM ane kahyuM, bIjI paNa AjJA pharamAvo. huM tamArI kiMkarI chuM. 468 hamaNAM to ATaluM ja kArya che, e pramANe kahIne jaldIthI svAmI paNa pAchA pharIne AkAza mArge pharIthI hutAzanavanamAM AvyA. 499aaaa taDita mALIe paNa viza lAkha puSpo svAmIne ApyA. vajasvAmIe tyAre devanA vimAna jevuM vimAna vikavyuM. 47lii lakSmIdevIe arpaNa kareluM hajAra patravALuM kamaLa te vimAnanI aMdara vacce mUkyuM. tenA parivAranI lIlAnI jema te kamaLanA paDakhe bAkInA puSpo mUkyA. ll471ll have vajasvAmIe potAnA mitra jaibhaka devone yAda karyA. cakrI (cakravartI) jema cakraratnane yAda kare tema yAda karavA mAtrathI ja teo AvyA. I472ii te kamaLanI nIce chatranI jema karIne svAmI beThA ane
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryarakSitasUri kathA 209 svAmInI pAse vyaMtara devoe saMgItane karyuM. I473 juMbhakonA vimAnothI vIMTaLAyelA vajasvAmI vimAnamAM beThelA IndranI jema devo vaDe vakhANa karatA guNovALA cAlyA. ll474 AkAza mArge saMcaratA AMkhanA palakArA mAtramAM zrImad vajamahAmuni purI nAmanI nagarImAM AvyA. I47pI te vimAnanA samUhane joIne saMbhrAMta thayelA bauddho bolyA ke nicce buddhane pUjavAne mATe devatAo AvI rahyA che. II47ko aho ! kharekhara buddhanI prAtihArya advitIya che. A pramANe bolatA teonA te sthAnane oLaMgIne adbhuta evA vimAnanA samUhanI sAthe vajasvAmI kalyANane prApta karIne manuSyone pratyakSa svarga batAvavAnI jema arihaMtanA maMdiramAM gayA. //478 viSAdarUpI aMdhakArathI (zyAma) AvRta thayelA bauddhoe tyAre tyAM vicAryuM ke ApaNe arihaMtanI pUjAno niSedha karyo to devoe hamaNAM temanI pUjA karI. Il479 paryuSaNa parvamAM koIpaNa tIrthakaranA caityamAM atizayathI yukta evo mahimA chaMbhaka, devoe karyo. Il48lii deva dvArA karAyelI te arihaMtanI prabhAvanAne joIne prajA sahita rAjA bauddha dharmane choDIne arihaMtano upAsaka thayo. l481ii kharekhara saMghanA parAbhavane dUra karavA mATe ane A pramANenI prabhAvanAne mATe vajasvAmIe sAvadya paNa kArya karyuM. 482aa te vajasvAmI hamaNAM paNa A ja mahApurI nagarImAM che. tethI he vatsa ! dRSTivAda bhaNavA mATe huM temanI pAse jA. //483 AryarakSitasUri :- tyArabAda tosaliputra nAmanA potAnA gurunI AjJAthI AryarakSita munie paNa javAne mATe prayANa karyuM. 484 jatA evA vacamAM ja ujjayinI nagarImAM gayA. tyAM bhadragupta nAmanA ati moTA gurune vAMdyA. teoe paNa prajJA (buddhi) ratnarUpI samudra jevA AryarakSitane jANIne lAMbA kALe jovAyelA potAnA putranI jema premathI tene bheTyA. ll485-48DA he vatsa ! mithyAtvarUpI aMdhakUvAmAM paDelA amArA jevAne bahAra kADhavAne mATe ApanI jema koNa zaktimAna thAya ? svaccha buddhivALA paNa anya nahi. ll487ii he bho ! anazanarUpI vahANa vaDe zeSa AyuSyarUpI pANIne taravAnI IcchAvALo huM chuM. mane tAravAne mATe tuM ja yogya che. tethI tuM mAro niryAmaka thaIne mane tAra. l488 e pramANe thAo, ema teNe svIkAryuM. eTale guru paNa khuza thayA. potAnA zarIra upara paNa mamatvane mUkIne anazana svIkAryuM. I489o ane zikhAmaNa ApI ke he vatsa! tuM vajasvAmInI sAthe eka ja upAzrayamAM raheto nahi. paNa judo rahIne tuM bhaNaje. 49olii sopakrama AyuSyavALo je AnI sAthe eka paNa rAtri vase te nicce kALa paNa enI sAthe ja karaze. I491// tahatti karIne teNe paNa gurunA Adezane svIkAryo. temanuM aMtima samasta kArya karIne mahApurI nAmanI nagarImAM AryarakSita gayA. 49ro saMdhyA samaye gayelA te bahAra ja rahyA ane rAtrinA aMte vajasvAmIe A svapnane joyuM. l493il dUdhathI pUrNa bharelA mArA pAtramAMthI koIke AvIne tRSNALunI jema dUdha pIdhuM. temAMthI keTaluMka uddharyuM. 494o savAramAM munione svapna ane svapnanuM phaLa kahyuM ke Aje ahIM koIka AgaMtuka sAdhu kRta bhaNavAne mATe Avaze. ll49pA mArI pAsethI pUrvamAM rahelA ghaNA ghaNAzrutane te grahaNa karaze. alpatara evuM zrata mArI pAse raheze. II49ko have AryarakSite tyAM jaldIthI saMmukha AvIne zrI vajasvAmIne dvAdazAvarta vaMdana karyuM. 49ii tene vajasvAmIe pUchyuM ke tuM koNa che ? teNe paNa kahyuM ke huM tosaliputra nAmanA guruno ziSya chuM. I498 tyAre saMbhrAntapUrvaka vajasvAmIe kahyuM ke zuM tame AryarakSita cho ? praNAmapUrvaka teNe paNa kahyuM ke hA, huM te ja chuM. I499 he pUrvane ApanAra ! tamArI pAse pUrvone bhaNavA mATe huM ahIM Avyo chuM. he prabho ! kharekhara hamaNAM anya
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 samyakatva prakaraNa AcAryo asamasta dazapUrvavALA che. pa00A te jANIne khuza thatAM vajasvAmIe tene kahyuM, he vatsa ! rahevAnuM pavitra sthAna zuM che ? I501aaaa teNe paNa kahyuM ke he bhagavan! bahAra ja rahevAnI sthiti karelI che. svAmIe kahyuM ke bahAra rahelA kevI rIte bhaNavAno pAra pAmazo ? pa0rA teNe paNa kahyuM ke mahAzreSTha zramaNa bhadraguptasUri vaDe AjJA karAyelo huM he svAminuM ! bahAra bIjA upAzrayamAM utarelo chuM. pa03ll have zratanA upayogathI te kAraNane jANIne svAmIe paNa kahyuM ke he kalyANakArI ! e pramANe ja thAo. kema ke pUjyono Adeza phogaTa hoto nathI. I504ll. have anya upAzrayamAM rahelA AryarakSitane potAnA ziSyanI jema AdarapUrvaka vajasvAmIe bhaNAvavAno AraMbha karyo. //pa0pA lIlA mAtramAM AryarakSita nava pUrve bhaNyA. zrutane bhaNavAnI lAlasAvALA temaNe dazamA pUrvano prAraMbha karyo. pa06o tyArabAda AryarakSita dazamA pUrvanA bevaDA, sUkSma ane ghaNA viSama evA padArthone bhaNatA hatA. //pa07I. eTalAmAM zokathI vidyula temanA mAtA-pitAe samAcAra mokalyA ke he vatsa! tuM amane baMnene kema bhUlI gayo ? I508 jo tame bhaNIne ahIM Avazo to amArA udyotane mATe thaze. tame tyAM ja rahezo atre nahi Avo to vizeSathI amArA aMdhakAra mATe thaze. pa09mAM ItyAdi ghaNA prakAranA pitAnA saMdezAne avagaNIne gItamAM Asakta haraNanI jema teo adhyayanamAM (bhaNavAmAM) pakta rahyA. |10| tyArabAda mAtApitAe temanA moTA bhAIne bolAvavAne mATe nAnA bhAI phallurakSitane mokalyA. jenI sAthe te Ave. //pa11/ te paNa temanI pAse jaIne bhAI munine namIne snehathI kahyuM ke he bhAI ! huM Apane pUchuM chuM ke zuM Apane bIjo janma prApta thayo che ? /pa1ro he bhAI ! jo premanA baMdhanane nirmamasvarUpa talavAra vaDe chedanArA ApanI zuM potAnA kuTuMbane uddhAra karavAne mATe tevA prakAranI kRpA kema nathI ? I513ii tenA vaDe A pramANe kahevAyelA svaccha buddhivALA teNe svAmIne AgrahathI pUchyuM, he bhagavan! A bolAve che. tame kaho te huM karuM. //pa14. svAmIe kahyuM, bhaNa. moha na pAma. vaLI AvA prakAranI sAmagrI kyAMthI ? tyArabAda gurunI dAkSiNya-tAthI pharI te bhaNavA lAgyo. //pa1pA have pharIthI phalyurakSite AryarakSitane kahyuM ke tamArA Agamanane IcchatA sarve paNa vratanI IcchAvALA che. pa1 vaLI tame bhaNavAmAM vyagra bIjuM kaMI paNa vicAratA nathI. ekalapeTAnI jema haMmezAM svArthamAM eka tatpara jevA dekhAva cho. I517thI teNe kahyuM, jo tAruM vacana satya ja che to paNa tuM jagapUjya ane jagatanuM hita karanArI evI parivajyA (dIkSA)ne grahaNa kara. /pa18e pramANe thAo, ema kahIne jaldIthI bhAInI pAse tyAre ja vaibhavanA aMzanI jema cAritrane teNe grahaNa karyuM. //pa19o bhaNatA evA tenA vaDe (phalyurakSita) ekavAra pharI javAne mATe kahevAyelA (AryarakSite) bhaNAI gayA che aneka yamako jenA evA teNe javAne mATe gurune pUchayuM. //pa2ll pharIthI gurue niSedha karyo. khedane bhajanArA teNe vicAryuM, eka sAMdhatA kharekhara mAre bIjuM tUTaze. paranI eka bAju svajanoe bolAvavA mokalyo. bIjI bAju gurvAjJA, tethI ahIM huM zuM karuM ? pAThathI parAbhava pAmelAnI jevo huM chuM. //pa22ll, have eka vakhata bhaktithI vinayapUrvaka svAmIne teNe pUchyuM, dazamAM pUrvanuM keTaluM bhaNAyuM ? ane mAruM keTaluM bAkI che ? para3I hasIne kahyuM ke tame dazamA pUrvanuM samudranA pANInA biMdu jeTaluM athavA to meru parvata pAse sarasava jeTaluM meLavyuM che. /pa24o te sAMbhaLIne bhaya pAmelA teNe kahyuM ke he prabhu, samagra daza pUrvane bhaNavAne mATe asamartha chuM je kAraNathI huM abhAgyavAna chuM. parapA vaLI gurue kahyuM, aho ! mahAnuM paNa
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryarakSitasUri kathA vajasvAmI caritra 211 daza pUrvarUpI samudra tArI tIkSNa evI prajJArUpI nAva vaDe duHstara nathI. parakA A pramANe utsAha karAvAtA paNa mAMdagIthI gherAyelAnI jema ALasu gurubhaktithI baLAtkAre bhaNAvAtA (pATha karatA) keTalAka divaso rahyA. /parakI pAThathI gADha rIte parAjita thayelA tene jANIne vajasvAmIe jJAnamAM upayoga mUkIne nizcaya karyo ke A dazapUrva mArI sAthe ja vicchedane pAmaze. mAruM AyuSya paNa alpa hovAthI A paNa meLavI zakaze nahi. pa28-29 tyArabAda vajasvAmIe AryarakSita munine javAnI anumati ApI ane teo nAnA bhAInI sAthe jaldIthI dazapura nagara tarapha gayA. //pa3O|| vajasvAmI caritra: vajasvAmI paNa eka mAsakalpa karatA karatA sUrya jema karkamAM saMkrAnta thAya, tema dakSiNa tarapha gayA. pa31I meghanI jema vyAkhyAnanA nAda vaDe garjanA karatA svAmIne joIne dakSiNa taraphanA loko kadaMba puSpanI jema vikasvara thayA. pa3rA vividha prakAranA dharmopadeza ratnone ApatA sAkSAt jaMgama kalpavRkSa jevA svAmIe tyAMthI vihAra karyo. //pa33|| eka vakhata kaphanI pIDAthI pIDita vajasvAmIe evA koIka sAdhu pAse sUMThano gAMgaDo maMgAvaDAvyo //pa34o te sAdhue paNa jaldIthI sUMTha gurune lAvIne arpaNa karI. vAparyA pachI (khAdhA pachI) vAparIza. e pramANe gurue kAnamAM te mUkyo. parUpI kAna para mUkelo vismaraNa thayo ane sAMjanA Avazyaka karatI veLAe muhapatti (mukhavastrikA) vaDe grahaNa karela te khaTu evo avAja karato nIce paDyo. paDakA te sUMThanuM smaraNa karIne viSAdane bhajatA potAnI niMdA karavA lAgyA ke hA, hA, mArA pramAdathI mahAauSadhane paNa huM bhUlI gayo. //pa3nA pramAdamAM saMyama nathI. saMyama vinA jIvita phogaTa che, tethI mArA mATe have anazana ja hamaNAM yogya che. A pramANe vicAryuM. //pa38 tyAre cAre bAju bAra varSano dukALa thayo ane potAnA prathama ziSya vajasenane bolAvIne kahyuM, jyAre jyAM lAkha mUlyavALA bhAtanI bhikSA maLaze tyAM rahevuM. tenA bIjA ja divase sukALa thaze ema tuM jANa. I/pa39-540lI A pramANe gurue kahyuM, tyArabAda sUtra ane arthanA pAragAmI vajasena munie pRthvItala para vihAra karyo. kharekhara gurunI AjJA ja baLavAna (moTI) che. pa41// pAchaLathI vajasvAmI ghare ghare pharatA sAdhuone bhikSA prApta na thatAM vidyAnA baLe bhojanane karAvatA hatA. pa4rA keTalAka divaso pasAra karyA bAda vajasvAmIe munione kahyuM ke bAra varSa sudhI zuM vidyAthI ja AhAra meLavavA yogya che ? I543teoe kahyuM ke azuddha piMDadAna vaDe A dhAtu zarIrane poSavAthI zuM ? dharmadeha to nirdoSa ho. (ghA vagarano). //pa44o tyAra bAda tArAnI sAthe jema caMdra tema parivAra sahita vaja-svAmI parvata tarapha cAlyA. /pa4pA eka bALamunine rahevA mATe karUNAparAyaNa sAdhuoe kahyuM, paraMtu guru upara snehane bhajanAra te na mAnyA. I541ii tethI gAmanI aMdara tene (bAlamunine) kyAMya paNa vyAmoha karIne sAdhuonI sAthe mokSamahelamAM caDhavAne mATe vajasvAmIjI parvata upara caDhyA. pa4te jANIne bALamuni paNa svAmIne anivRtti na thAo arthAtu jaIza to gurune asamAdhi thaze. tethI parvatanI nIce ja svayaM anazana svIkArIne rahyA. I548 madhyAhna kALanA sUryanA tApathI tapI gayelA te bAlamuni mAkhaNanI jema ogaLI gayA ane dhyAnamAM lIna evA te svargamAM gayA. /pa49o tenA sattvathI khuza thayelA mahaddhika devatAoe temanA zarIranA mahimAne karyo. pa5olI sAdhuoe svAmIne pUchyuM ke A devatAo kyAM avatarI rahyA che ? svAmIe kahyuM ke bALamunie potAno artha sAdhyo che, tenA mahimA mATe devo AvyA che. pa51te sAMbhaLIne mastaka dhuNAvatA munivaro temanI prazaMsA karatAM potAnA arthane sAdhavA mATe
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 samyakatva prakaraNa vizeSathI daDha thayA. paparA te parvatanI adhiSThAtrI zatru samAna evI mithyAdRSTi devatAe zrAvikAnA rUpane karIne munione kahyuM. //papa3 snigdha (snehALa) amRta sarakhA khaMDa khAjA (modaka) vagerene laIne jaldIthI mArA upara maherabAnI karo. pUjyo hamaNAM pAraNuM karo. papa4/ teNInI aprItine jANIne tenA parvatane choDIne dhyAnamAM vighnanA bhayathI najIka rahelA bIjA parvata para gayA. papapI devIthI anujJA prApta karelA te munioe kAussagnane karyo teNI paNa prItithI AvIne aMjali joDIne namIne kahyuM ke huM kRtakRtya chuM. pUjyothI A parvatanuM mastaka (zikhara) tIrtharUpa thaze. vajasvAmIthI mugaTarUpa karAyela A parvata aSTApada vagere tIrtho sAthe spardhA karaze. papa0-papA tyArabAda tyAre tyAM parivAra sahita vajasvAmI bhojana ane dehano tyAga karIne samAdhipUrvaka devalokamAM gayA. /papa8. tyAre tyAM rathamAM besIne gurubhaktithI prerAyelA Indra AvIne te parvatane traNa pradakSiNA ApI. /palakA jinanI jema vajasvAmI vigere munionA dehonI aMtima kriyA InTe karI ane atizaya mahimA karyo. vRkSAdi paNa jinezvaranI jema vajasvAmIjIne namyA. pakaolI Aje paNa tevI ja rItanA tyAM parvata upara vRkSo che. tyArathI te parvata rathAvarta nAmathI prasiddha thayo. saMpakalA vajasvAmI svargamAM gayA tyArathI dezamAM pUrvano ane cothA ardhanArAca saMghayaNano viccheda thayo. pa6rA svAmI vaDe je pahelA mokalAyelA potAnA ziSya vajasena vihAra karatA anukrame sopAraka nAmanA nagaramAM AvyA. //pakaall tyAM jitazatru nAme rAjA ane dhAriNI nAmanI rANI hatI. jinadatta nAmano zrAvaka ane tene IzvarI nAmanI priyA hatI. pa64ll tyAre tyAM duSkALa atyaMta prakarSane pAmyo hato. dhAnyanA abhAvathI loko sarve pANI vagaranI mAchalI jevA thayA hatA. papA tyAre lAkha mUlya ApIne IzvarIe dhAnya meLavyuM. pakAvIne eka thALImAM mUkIne potAnA kuTuMbane A vacana kahyuM ke ghaNA mUlya vaDe jyAM sudhI A dhAnya meLavAyuM che, tyAM sudhI A Akhu kuTuMba sukha vaDe jIvADAyuM. pika-pakI ghaNuM dhana hote chate paNa dhAnyanA abhAvathI pharIthI khAvAne mATe azakya chIe. tenA vagara jIvita paNa kyAMthI ? jethI A bhojanamAM viSa (jhera)ne nAMkhIne namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karIne ArAdhanAne karIne khAIne susamAdhipUrvaka marIe. pa68-pakalA badhAe paNa kahyuM ke A pramANe ja thAo. viSane taiyAra karyuM teTalAmAM to temanA ghare vajasena muni vihAra karatA tyAM AvyA. pachaoll IzvarI paNa te munine joIne khuza thaI gaI. vicAryuM ke A ja samaye atithinuM Agamana amArA dhanyapaNAne mATe thayuM. sAruM thayuM. pa71/l atyAre sArA vitta (dhana)ne supAtramAM zubhacittathI huM ApuM chuM. A paralokarUpI mArgamAM bhAthArUpa hamaNAM che. pa72A A pramANe vicArIne khuza thatI teNIe munine pratilAlyA. lAkha mUlyavALA anna meLavAyA che vagere sarva vRttAMta kahyo. pa7all vajasane paNa kahyuM ke tame yamanA mukhamAM na jAo. savAramAM sukALa thaze ja, emAM jarA paNa saMzaya nathI. pa74o teNIe kahyuM ke zuM tame jJAnathI jANo cho ke jJAnInA vacanathI ? munie paNa kahyuM ke vajasvAmI evA mArA gurunA vacanathI huM jANuM chuM. pa7pI A pramANe gurue mane kahyuM hatuM ke he vatsa ! jyAM lAkha mUlyavALA odananI tuM bhikSA meLavIza, tyAM bIjA divase savAramAM sukALa pravartaze. pa7vA potAnA jIvitane mAnatI kuTuMba sahita teNIe te vacanathI viSano tyAga karyo sAthe dukALe temano tyAga karyo. pa7I jANe sukALarUpI rAjAnA mahAbhaMDAro hoya tevA savAramAM dhAnyathI pUrNa evA vahANo AvyA. I578 kaMThamAM gayelA prANothI nagarajano paNa jIvitane pAmyA. vajasena muni paNa keTalAka divaso tyAM rahyA. pa79lI IzvarInA kuTuMbane
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryarakSitasUri pratibodhIne A pramANe kahyuM. he bho! maratA bacelAnI jema maLelA navA jIvitanA phaLane kema grahaNa karatA nathI ? arthAt have jIvitane sArthaka karo. pa80II tyArabAda teoe potAnA sarva dhanane sAtakSetramAM vAvIne IzvarI, jinadatta temanA caMdra vagere putroe paNa apAra saMsArarUpI mahAiTavIne pAra karAvanAra dhvaja samAna saMyamane vajasena muni pAse grahaNa karyuM. pa81-582A ziSya-praziSyAdi zrI vajasvAminI saMtatie cAre dizAmAM sAkSAt bhagavaMtanI kIrtinI jema kIrtine phelAvI. pa83ll. AryarakSitasUri : A bAju zrIvajasvAmInI pAsethI AryarakSita potAnA gurunI pAse gayA. //pa84ll guru paNa temane joIne khuza thayA. potAnA pade temane sthApIne tene gaccha samarpaNa karIne devalokamAM gayA. Hpa8pa sarva parivArathI yukta AryarakSita baMdhuone pratibodha karavA mATe dazapura nagara tarapha gayA. I58ll dRSTivAda bhaNIne tyAM sAme AvatA sAMbhaLIne rAjA, mAtA-pitA, nagaranA sarva loko paNa saMmukha AvIne harSapUrvaka namyA. pa8 atithibhAvane svIkArelA AryarakSita munine sarve lokoe tyAre lAMbA kALa sudhI AnaMdanA AMkhanA AMsuo vaDe jANe ardhva ApyuM. (bhaTaNuM ApyuM.) II588 potAnA upadezanA kiraNo vaDe teonA aMdhakArane ane hRdayane harIne navA sUryanI jema zAzvata udyotane temaNe karyo. pa89mA. dharma-adharmane sArI rIte joIne rAjAe gRhastha dharma svIkAryo ne jevI rIte Avyo hato tema gayo. //pa90 AryarakSitanI mAtAe tyAre ghaNA svajanonI sAthe khuza thatI sukhanI eka zayyAvALI pravrajyAne svIkArI. //591ii temanA premathI vaza karAyelA somadeva pitA paNa teonI sAthe liMga grahaNa karyA vagara rahyo. I/pa9rI vratane mATe preraNA karAtA temaNe kahyuM ke mArA putrI, putravadhU, dIkarInI dIkarI vagere hote chate mane lajjA Ave che. tethI nagna rahevA mATe huM samartha nathI. pa93I chatra, kamaMDalu, pAdukA, janoI ane kapaDA, ATalI vastuno tyAga huM karI zakuM tema nathI. ATaluM rAkhavA do to huM vratane grahaNa karuM. //pa94ll zrutanA upayogathI AcArye jANyuM ke A yuktithI bodha pamADAya tema che. anukrame chatrAdino tyAga karaze. A pramANe vicArIne puNyAtmA atizaya jJAnI evA AcArye chatrAdino tyAga nahi karatA evA pitAne paNa dIkSA ApI. pa95-596o tevA prakAranA veSavALA somadeva mahAmuni navA manavALA bhUkhyA ane tarasyAnI jema piMDeSaNAdi bhaNatA hatA. pachI eka vakhata AcArya caityavaMdana mATe bahAra gayA. zrAvakanA bALakone A prakArano saMketa karyo. //598 chatrane dhAraNa karanAra sAdhu sivAya dareka sAdhuone ame vaMdana karIe chIe e pramANe che kalyANakArI tamAre badhAe eka sAthe moTethI kahevuM. pa99o A pramANe te bALako bolyA, eTale teNe kahyuM ke mArA putra, pautro vagerene tame namo cho ane mane kema namatA nathI ? zuM huM pravrajita nathI ? ka00ll bALakoe kahyuM ke zuM chatra vagere sAdhuonuM lakSaNa che ? tyAre te AyeM vicAryuM ke je A vastuthI bALako paNa mArI niMdA kare che. (mArI avagaNanA kare che.) Ika01. have putra muni pAse AvIne kahyuM, he vatsa ! e chatra vaDe mane saryuM. gurue paNa kahyuM ke he Arya ! jaldI tyajo tyajo. II60rI jo tamane sUryanA kiraNathI tApa thAya tyAre mastaka para taDakAnA vAraNa mATe kapaDuM rAkhajo. kaall eka vakhata pharIthI bALako paraspara bolavA lAgyA ke A kamaMDalane dhAraNa karanAra A sAdhune namaskAra nahi karIe. ll104 AcAryuM paNa temane kahyuM ke kamaMDala vaDe saryuM. jyAre uccAra bhUmi (vaDInIti, sthaDila bhUmi) jAva tyAre mAtraka arthAtuM moTuM pAtra temAM pANIne laI jajo. 60pA keTalAka divasa bAda pharIthI bALako bolyA ke je janoIne dhAraNa kare che, te brAhmaNa muni
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 samyaktva prakaraNa vaMdana karavA yogya nathI. II606 have gurue paNa kahyuM ke he Arya ! tamAre A janoInuM zuM prayojana che ? kema ke janoI vinA paNa brAhmaNa evA amane koNa nathI jANatuM (badhA ja jANe che.) 608 // A pramANe sarva mUkate chate bALakoe pharIthI kahyuM ke vastra pahe2nA2 sAdhune mUkIne bAkI badhAne vaMdana karIe. I608 // te sAMbhaLIne gussAvALA Arye roSapUrvaka karkaza zabdo kahyA. tamArA dAdA sAthe ya kyAre paNa vaMdana karatA nahi. II609 / / bIjA koIpaNa vaMdana karaze athavA na paNa vaMdana kare to paNa huM A kaTIpaTane (nIcenA vastrane) mUkIza nahi. kema ke huM nirlajja nathI. (lajjALu chuM.) I610 eka vakhata koIka eka sAdhu susamAdhipUrka aMtima ArAdhanA karavA pUrvaka zuddha cittavALA kALadharma pAmyA. 611|| have tyAre AcArye potAnA tAtanA kaTIpaTane choDAvavAne mATe sarva sAdhuo tarapha ane temanI samakSa kahyuM ke cAritra pAtra evA sAdhunuM zarIra je vahana kare (upADe) tene atyaMta moTI (vizALa) karmanirjarA thAya che. II612-613 // pUrve saMketa karI rAkhelA vinayamAM tatpara evA munio huM pahelA upADuM. huM pahelA tema dehane upADavAne mATe taiyAra thayA. // 614 / / ghaNI nirjarAne IcchatA soma munie teone joIne kahyuM ke he vatsa ! jo A pramANe che to Ane huM ja upADuM. // 615 // gurue paNa kahyuM ke tamAruM kaheluM yukta kalyANakara che. paraMtu bALakothI nirmANa karelA tyAre tyAM upasargo paNa thAya. // 616 // he Arya ! te upasargo sahana karavAne mATe pA2 pAmo to vahana karo nahitara te mArA anarthanA kAraNane mATe thaze. II617 sArI rIte sahana karIza, e pramANe kahIne te upADavAne mATe lAgyA. tyArabAda sAdhuo temanI AgaLa saMgha ane sAdhvIo temanI pAchaLa rahyA. II618 // pahelA saMketa karelA bALakoe teno kaTIpaTa haraNa karI lIdho, tyAre putravadhUo vagere AvA prakAranA temane jovAthI atyaMta lajjAvALA thayA chatAM paNa. II619] mArA putrane anartha karanAra upasarga na thAo. e pramANe putra uparanA anurAgathI baMdha AMkha karIne tene sahana karyuM. / / 620 // tyArabAda anya sAdhuoe temane colapaTTo kaMdorA vaDe bAMdhyo. maunapUrvaka vahana karatA cAlyA. II621 // have upAzrayamAM AvelA temane gurue kahyuM he Arya ! A zuM ? temaNe je rItano vRttAMta hato, te kahyo. kema ke gurunI pAse chUpAvavA jevuM kaMI hotuM nathI. II622 / / koI munipAsethI paTane lavaDAvIne gurue kahyuM, he Arya ! Ane grahaNa karo ane A paTa pahero. II623 // teNe paNa kahyuM, he vatsa ! je jovA yogya hatuM te jovAyuM. AthI sAdhuonI sa2khApaNAvALA mane hamaNAM colapaTTa ja thAo. II624 // have gurue vicAryuM ke mArA pitA have to tevA prakAranA muniveSavALA thaI gayA. haju paNa abhimAnathI bhikSAne mATe teo jatA nathI. II625 / kyAreka jo ekalA rahevAnuM thAya to A kevI rIte bhojana ka2ze ? ane bhikSAcaryA vinA kevI rIte moTI nirjarA paNa thAya ? / / 626 // tyArabAda saMketane kahIne sAdhune gurue kahyuM, Aje amuka gAme jaIne savA2nA ame AvazuM. II627 / / tethI A Arya pitA mArI jema tamArA vaDe jovA yogya che. tenI sArasaMbhALa rAkhajo. teoe paNa gurvajJAne svIkArI. tyArabAda guru gAme gayA. ||628 // have bhojanaveLAmAM te sarve paNa viharIne kArpeTikanI jema judA judA thaIne khAdhuM. 629 // ka oIe paNa somadeva munine niyaMtraNa karyuM nahi. tethI temaNe vicAryuM ke gurvAzAno lopa karanArA A pApIone dhikkAra ho. // 630 // bhIlanI jema AkrozavALA zuM A kharekhara sAdhuo che ? huM bhUkhyo chuM ane adhamo, te badhAe majethI khAdhuM. II631|| A pramANe ArttadhyAna ane duHkhathI pIDita bhUkhathI uMDA utarI gayela peTavALA tene keme karIne te ahorAtrane yuganI jema pasAra karyo. // 6325 savAramAM AvelA gurune raDatA
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryarakSitasUri 215 raDatA gussApUrvaka gadgad svare asAdhu jevo sAdhuono vRttAMta kahyo. II633 / / tyAre AMkhanA bhavA caDhAvIne prakopanI jema gurue te sarva sAdhuonI tarjanA karIne potAnA pitAne kahyuM. II634 // he tAta ! dayA vagaranA pApI evA A che, emanA vinA paNa kAma sa2ze. ApanA mATe bhikSA svayaM huM lAvI daIza. II635 / / AthI A kuziSyo vaDe lAveluM havethI huM paNa nahiM vAparuM. A pramANe kahIne gurue temanA pAtrA, pallAM vagere grahaNa karyA. II636 / / have somadeva munie vicAryuM ke jagata prasiddha, jagapUjya evo mAro putra jo bhikSAne mATe jAya te kharekhara yogya nathI. tethI temaNe gurune kahyuM ke he vatsa ! tame ahIM ja raho, huM jAuM chuM. Apa bhikSAne mATe jazo to dharmanuM lAghavapaNuM thaze. II637-638 // pAtrAne grahaNa karIne bhikSA mATe Arya gayA. pAchalA dvA2 vaDe koInA gha2mAM praveza karyo. II639 // te gharanA zreSThIe kahyuM ke he tapasvI ! zuM A rIte pAchalA dvAra vaDe praveza karAya ? AgaLanA dvArathI praveza karo. II640nA somadeva munie paNa te gharanA vaDIlane kahyuM ke zuM praveza karatI lakSmI pAchaLanA dvArathI Ave ke AgaLanA dvArathI ? II641 // kalyANane ka2nA2 te vacana sAMbhaLIne zreSThI khuzI thayA ane gaNapatine mATe banAvelA 32 lADavA temane ApyA (vahorAvyA). // 642 // muni paNa harSapUrvaka, pramoda ka2nA2 te modakone laIne AvIne gurunI saMmukha hasatA mukhe AlocanA karavA lAgyA. // 643 // sUrie paNa kahyuM ke he pitAjI ! tamArA vaMzamAM (parivAra, paraMparAmAM) ziSya-praziSyonI paMkti kramapUrvaka 32 thaze. I644 // bIjuM vaLI he Arya ! tuM A lokone kaMI paNa Apato nahi. kema ke ekala khAnArA teoe kAle tamane kaMI paNa ApyuM na hatuM. II645) laghukarmI evA temaNe kahyuM ke he vatsa ! A mane yogya nathI. kema ke je A ApanA ziSyo che te mArA to pautro che ane tethI chorU kachoru thAya, paNa mAvatara kyAre paNa kumAvatara thatA nathI. tethI mane kiMcita paNa roSa teo upara nathI. vaLI huM to te sarva munivarone ApIne mArA potA mATe pharIthI jaIza. jaldIthI khAMDa,ghI sahita khIrane lAvIne temaNe khAdhI. II646-647-648 // tyArathI AraMbhI somadeva muni viziSTa labdhisaMpanna ane sarva gacchane upakAraka thayA. // 649|| te gacchamAM labdhivALA traNa sAdhuo thayA. vastrapuSya, dhRtapuSya, ane trIjA durbalikA puSya. 650nA dravyathI kharekhara jeTalA vastranuM prayojana gacchamAM thAya teTalA ja te vastro labdhithI svayaM samIpa Ave. II651 // kSetrathI vastro jyAM durlabha che evI mathurAnagarImAM, kAlathI ziziraRtumAM vastrone kharIda karI potAnuM jIvana calAvanAra vepArInA samUhamAM. // 652 // bhAvathI koIka duHkhIyArI, atyaMta kaSTathI AjIvikA calAvanArI, bhUkha vaDe atyaMta maratI, ghaNA divasonI mahenate sUtara kAMtIne. 653 // utsavamAM paheravA mATe sADI karI, AvI avasthAvALI paNa teNI jo vastrapuSya muni yAce to AnaMdathI Ape. II654 // dravyathI dhRtapuSya vaLI gacchane mATe jeTalA ghInI jarUra paDe teTaluM ghI potAnI labdhithI sAmethI AvI jatuM. II655I] kSetrathI, svabhAvathI ja jyAM alpa ghI che tevA avaMtimAMthI ane kALathI atirukSa evA jeTha, aSADha mahinAnA divasomAM. // 656 // bhAvathI garbhiNI brAhmaNI dhana vaga2nA potAnA patine kahe ke he priye ! prasUti samayamAM mane ghInuM prayojana thaze. II657 / / te paNa samasta dezamAM pA ke aDadho zera vaDe cha mAsathI ghInA kuMbhane mAMgI mAMgIne ekaThuM karyuM. I658 / pachI ghare AvIne patnIne arpaNa karyuM. tevI strI paNa ghare AvelA dhRtapuSyane sarva thI saMtoSapUrvaka Ape. 659 // durbalikApuSya ke je zreSTha jJAnanI labdhivALA jene cakravartInA nidhinI jema nava pUrvI potAnI pAse rahelA hatA. II660nA sUtra ane artha
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 samyakatva prakaraNa saMbaMdhI dhyAnamAM vyagra thavAthI te nahi meLavelA AhAravALA athavA rogathI pIDAtAnI jema durbala hatA. IIkakalA chidravALA bhAjanamAMthI pANI jaldIthI nIkaLI jAya che, tema (aparAvartanamAM) parAvartana nAmano svAdhyAya na karavAthI AnuM zruta paNa nAza pAme che. phakara/ AthI samasta zratane A rIte prApta karavAthI atidaurbalyapaNuM temane prApta thayuM. tethI puSyamitra nAma hovA chatAM paNa durbalikApuSya nAmathI prasiddha thayA. Ikakaall have eka vakhata dazapuramAM rahevAvALA ane bauddhothI chetarAyelA tenA bhAIoe gurune A pramANe kahyuM. ll164|| he prabhu ! bauddhomAM jevuM dhyAnanuM ekapaNuM che te bIje kyAMya jovAtuM nathI. bIjAo phakta AjIvikA mATe veSadhArI che. kaDapA gurue kahyuM, A pramANe na bolo, na bolo. ApanA ja bhAI ekamanA caMdranI jema dhyAnanA yogathI ja kRza thayA che. IIkakakA teoe kahyuM ke he prabhu ! tuccha prAnta AhArathI AmanuM aMga durbala thayuM che. pahelAM ati snigdha bhojanathI atyaMta mAMsala (hRSTa-puSTa) hatuM. IIkakI gurue teone pratyuttara Apyo ke vRtapuSpa muni hamaNAM paNa potAnA ISTa putranI jema Ane ati snigdha bhojana vaDe poSe che. kala8 paraMtu A zreSTha muni haMmezAM dhyAnamAM Asakta che. varunI sAme batAvAtI bekarInI jema zarIra vaDe baLane grahaNa karatA nathI. arthAt zarIra balavAna thatuM nathI. kaDA jo A vAta svIkArya nathI to enI khAtrIne mATe hamaNAM tame gharamAM laI jaIne snigdha bhojana vaDe pahelAMnI jema poSaNa karo. Ika7teoe paNa te pramANe karyuM. haMmezAM (dararoja) ekAgra manavALA teo hatA. eTale zratadhyAnarUpI agnithI snigdha AhArane paNa bhasmasAtu karatA hatA. ll171|| durjanone viSe ghaNo paNa satkAra niSphaLa thAya, tema sarasa AhAra paNa durbalikA puSya mATe viphaLa thayo. llu72ll poSIne ane sIMcI sIMcIne vRkSa phaLa na Ape tema kheda pAmelA teoe gurune tyAre kahyuM. ka73 gurue kahyuM ke hamaNAM he bho ! Ane prAnta bhojana Apo ane temane paNa kahyuM ke thoDAka divaso tamAre dhyAna vagere kaMI nahi karavuM. ka74 tevA prakAranuM karyuM. thoDAka ja divasomAM prApta yauvanavALA baLadanI jema sarva aMgathI mAMsala thayA. ll17pI te khAtrIne joIne ane tenI dezanAne sAMbhaLIne bauddhanI kuvAsanA (dharma)ne choDIne teo zreSTha zrAvaka thayA. ka7vA te gacchamAM cAra sAdhuo sAkSAt jANe ke dAna, zIla, tapa, bhAvarUpI dharma ja na hoya tevA zrutane pAmelA hatA. Ika7thI teomAM sau prathama durbalikApuSya tema ja gurunA nAnA bhAI phallurakSita te bIjA, goSThAmAhila nAmanA trIjA te gurunA mAmA, vidhya parvatanA guNarUpI hAthIonI jema cothA vidhya nAmanA hatA. ka79 temAM atyaMta buddhizALI vidhya kramapUrvakanI vAcanAthI khinna (duHkhI) hatA. temaNe gurune kahyuM ke potAne bIjA vAcanAcArya Apo. 987ll gurue temanA vAcanAcArya durbalikApuSyane banAvyA. tethI keTalAka divaso to temane vAcanA ApI. II681vAcanA ApatA teNe gurune kahyuM, he prabhu ! nahi yAda karAtuM bAkInuM rASTranI jema mAruM zrata gayuM. 38rA he Arya ! keTalAka divaso bhAInA ghare je huM rahyo ane tyAre zrutanuM smaraNa na karAyuM. tethI te zruta hamaNAM hIMcakA khAtuM (DolatuM) che. llpha8all te sAMbhaLIne gurue vicAryuM ke smaraNa karatA (yAda karatA) paNa A buddhizALInuM zruta jo jAya (nAza pAme) to pachI bIjAonI to gaNanA kyAM karavI ? pha84 gaNane dhAraNa karanArA zreSTha evA gurune zrutanA upayogathI jaNAyuM ke havethI ziSyonA mativaibhavo ochA thaze. IkaTapA have zrI AryarakSitasUrie teonA anugrahane mATe pRthapha pRthaka (judA judA) cAra anuyogo upadezyA. II68ko temAM paheluM caraNakaraNAnuyoga kAlikazrutamAM, sUryaprajJaptiAdimAM gaNitAnuyoga. l987thI dharmakathAnuyoga RSie kahelA viSayavALo ane cotho dravyAnuyoga dRSTivAdamAM yojyA. 188
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryarakSitasUri ' 217 have AryarakSita guru eka gAmathI bIjA gAma, eka nagarathI bIjA nagaramAM pRthvItala upara vihAra karatA mathurA nagarImAM gayA. ll189tA temAM vizAla, ekAMta evA yakSanA guphA caityamAM AryarakSitasUri samavasaryA. TIkaoll A bAju saudharmAdhipati, mahAvideha kSetramAM sImaMdhara jinezvarane vaMdana karavAne mATe gayA. I91ii tyAM prazna karyo ke he prabhu ! nigodo kevA prakAranI hoya che ? bhagavAne paNa saMpUrNa tenuM svarUpa kahyuM. IIkarI vaLI pharIthI pUchyuM ke he svAmI ! bhAratamAM koIka che je pUchAyelAne kuzAgra buddhivALA te AvA prakAranuM nigodanuM varNana karI zake. II93 arihaMte kahyuM ke he bho ! tyAM AryarakSitasUri che. te buddhirUpI dhanavALA zrutajJAnI mArI jema AvA prakAranuM ja vyAkhyAna kare che. 194o vismayathI Indra vicAryuM, svayaM tIrthakara jene AvA prakAranA kahe che te divya jJAnavALA sUri kevA prakAranA che ? Ika9pI tyAre tyAM ja vRddha brAhmaNa rUpane dhAraNa karatA tyAM AvyA. sAdhunA nivAsasthAna rUpa vasatimAM teNe praveza karyo. IkavA abhivaMdana karIne gurune kahyuM ke he prabhu! huM vyAdhithI pIDAyelo chuM. haju paNa keTaluM AyuSya che te he dayAnidhi ! nivedana karo (batAvo). II197ii mokSano arthI jema bhavabhramaNathI kaMTALe tema huM jIvitathI kaMTALelo chuM. huM anazanane karuM chuM. jethI duHkhone laIne mArA prANI jAo. 98 te sAMbhaLIne vicAratAM arthInA manorathanI jema pravardhamAna thatAM adhikAdhika AyuSyane joIne sUrie vicAryuM ke bharatamAM to ATaluM AyuSya nathI, mahAvidehamAM utpanna thayelAnuM paNa nathI. vyaMtaramAM paNa ATaluM AyuSya nathI. HDa99-700 palyopamane paNa ullaMghIne be sAgaropamamAM A sthita thayuM. tethI nice teTalA AyuSyavALA A Indra ja che. ll701II have bhavAM caDAvIne te devane kahyuM ke e vRddha brAhmaNanA veSane bhajanArA Apa zakra (Indra) cho. II702aa temanA jJAnathI Indra camatkAra pAmyA. potAnA mULa svarUpe divya alaMkAravALA Indra thayA. ll703ll gurune namIne moTI bhaktivALA (Indra) sImaMdhara jinanI pAse karelA prazna ane uttara vagere sarva vRttAMta kahyo. |704 nigodanuM svarUpa InDe pUchyuM. temanI vANI rUpI amRtane pIvA mATe baMne kAno utkaMThita thayA. I70pA have AryarakSitasUrie nigodanuM varNana sImaMdhara paramAtmAe kahelAnA anuvAdanI jema ja karyuM. ll706o tyAre viSathI Indra AnaMdavALA thayA. addabhUta zrutajJAnanuM varNana karatA temane vaMdana karyA. he prabho ! A kSetra dhanya che. jyAM Apa jJAnarUpI locanavALA sarvajJanA pratinidhi samAna tattvone prakAzo cho. I707-708ii A pramANe sAMbhaLIne atyaMta ahobhAvathI gurune vaMdana karIne Indra devaloka tarapha prayANa karyuM, tyAre gurue Indrane kahyuM ke tamAruM Agamana sAdhuone batAvo. kema ke tamArA darzana thatA dharmamAM sudaDha AzayavALA teo thaze. ll710 vaLI he Indra ! pahelAM paNa sAdhuoe mArI AgaLa vAraMvAra prArthanA karI hatI ke tamo AvatA Indrane batAvavAnI amArA upara maherabAnI karo. II711InTe kahyuM ke he prabhu ! alpasattvapaNAthI kharekhara mane joIne teo niyANAne karaze. tethI mAruM darzana na ja thAya te zreSTha che. I712ll tyArabAda gurue kahyuM ke jo ema ja che to he Indra! potAnA AgamananuM kaMIka cihna karIne pachI tame jAo. II713 tyAre sAdhuoe vasati kareluM je yakSanI guphAnuM citya tenA mukhya dvAranuM mukha anya dizAmAM karIne Indra svarge gayo. l714 vihAra karIne vasatimAM pAchA pharelA sAdhuo tyAre mukhya dvArane nahi jotAM saMbhrAnta cittavALA mUDha thayA. 71pa jJAna vaDe te lokone AvelA jANIne gurue kahyuM. are, ho ! A rastA vaDe A bAju dvAra che. ll71kA AvelA sAdhuoe pUchyuM ke he prabho ! A ekAeka kevI rIte pheraphAra thaI gayo ? tyAre gurue, AvelA zakra A pramANe karIne gayA,
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 samyakatva prakaraNa tema kahyuM. 71thI tyAre teoe kahyuM ke amArA darzanane mATe Ape kema temane dhArI na rAkhyA ? (pakaDI na rAkhyA.) gurue paNa teone Indra kaheluM kahyuM. ll718 have eka vakhata sUryanI jema caraNo vaDe pRthvItalane pAvana karatA dazapura gayA ane tyAM ja vRddhAvasthAnA kAraNe sthira thayA. 719 A bAju mathurApurImAM koIka nAstika vAdI Avyo. teNe nagaranA lokone kheMcyA. tene jItavAne mATe koI zaktimAna na thayuM. 720Lo tyArabAda mathurAnA saMghe zAsana prabhAvanA mATe yugapradhAna sarakhA, dazapuramAM rahelA, AryarakSitasUri ne bolAvavAne mATe be muni mokalyA. AvIne vinayathI namelA te baMnee saMghe kaheluM kahyuM. 721. vRddhapaNAthI svayaM tyAM javA mATe guru asamartha hatA. vAdihasti sarakhA goSThAmAhila (potAnA mAmA)ne mokalyA. ll723ii te tyAM jaIne rAjAnI sabhAmAM te nAstikane jItIne jainazAsananI ati moTI prabhAvanA karI. ll724 jagatanA AnaMdanA aMkuranA samUhane pragaTa karavAmAM (bheda karavAmAM) vAdaLavALI varSArAtri tyAM pRthvItala upara thaI. 7rapA tethI khuza thayelA saMgha, rAjA ane nagarajano vaDe goSThAmAhila comAsuM karAvAyA. II7rakA have potAnA AyuSyanA aMtane jANIne have AryarakSitasUri potAnA gacchane ekaThA karIne kahyuM ke he mahAbhAgyazALIo, huM have kAyAne choDavAnI IcchAvALo chuM. tethI tame kaho ke tamArA AcArya kone karuM ? II727-728 guru uparanA bahumAnathI gacchanA sAdhuoe kahyuM ke ApanA nAnA bhAI phalyurakSita athavA to ApanA mAmAne karo. /l729ll guru paNa madhyastha cittavALA ane guNane grahaNa karanAra hovAthI guNothI zreSTha ane ghaNA zratavALA durbalikApuSyane mAnIne munione kahyuM ke he zramaNapuMgavo ! ahIM kharekhara vAla tela ane ghInA ghaDAnuM daSTAMta che te sAMbhaLo ! II730-731// bhojana karAve chate paNa daridranA thALInI jema nIcuM mukha karelA vAlanA ghaDAmAM kaMI paNa rahetuM nathI. ll73rA niHsnehapaNAthI jaldIthI snehavALA thatA nathI. vaLI telanA ghaDAmAM kaMIka kaMIka avayavo rahe che. 733 caMdranA udayamAM kamaLanI jema, AkAzamAM vAdaLanA samUhanI jema, ghInA ghaDAmAM vaLagelA gucchA rahe che. ll734ll temAM durbalikApuSya pratye huM vAlanA kuMbha jevo chuM. je kAraNathI eNe mArI pAsethI sarva zrutane grahaNa karyuM che. ll73pA vaLI phalyurakSitane pAmIne huM telanA ghaDA jevo chuM. mArI pAsethI savizeSa zratane grahaNa karyuM che. I73vA temaja goSThAmAhila pratye huM ghInA ghaDA jevo chuM ema huM mAnuM chuM. haju paNa te ghaNA zratane grahaNa karanAra che. II737ii. tethI durbalikApuSya sUtra ane artha ubhayathI yukta che. guNonA bhaMDAra tamArA AcArya te ja thAo. ll738tyArabAda gacche te svIkAryuM. kema ke gurunuM vacana ullaMghanIya hotuM nathI. have durbalikApuSyane gurue potAnA pade sthApyA. ll739o ane kahyuM ke he vatsa ! gurubhAIo ane phalyurakSitAdi sarvane tuM saMbhALaje. mArI jema te badhA paNa jovA yogya che. li740 phalyurakSitAdi sarvane paNa kahyuM ke tamAre paNa mArI jema ke mArAthI adhika Amane mAnavA. kema ke hamaNAM AcAryomAM AnuM yugapradhAnapaNuM che. tethI kyAre paNa AnA vacanane pratikUla karavuM nahi. I74174rI A pramANe sarva ziSyone hitazikSA ApIne AryarakSitasUri anazana karIne namaskAra mahAmaMtramAM parAyaNa thayA. ll74all zrI vItarAganA caraNonA zaraNane svIkArIne upazama sukhanA nidhAna sarakhA pradhAna dhyAnamAM lIna thayA. aMtima sarva ArAdhanA ane nirdhAmaNA karIne divya ne amala (nirmala) lakSmIne prApta karI (delokamAM gayA.) li744ll. A pramANe AryarakSitasUrinuM kathAnaka kahyuM. kA7i4ll
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina bhavanamAM rahevuM sAdhune kahyuM nahi. 219 teonI anujJA na thAo. paraMtu AdhAkarmAdi doSarahita hote chate tyAM rahetA kaI kSati thAya te kahe che - dugaMdhamaliNavatthassa, khelasiMghANajallajuttassa / jiNabhavaNe no kappaI, jaiNo AsAyaNAheU / / 7 / / 75 / / gAthArtha durgadha ane malina vastravALA, gaLAnA kapha, nAkanA mela ane zarIranA melathI yukta patine AzAtanAnA kAraNathI jinabhavanamAM rahevuM kalpatuM nathI. chApA TIkArtha: durgadha eTale snAna nahi karavAthI maLanA saMparkathI durgadha Ave. malina eTale bAhya rajanA saMgathI jenA vastro malina hoya. gaLA, nAka ane zarIranA malathI yukta tevA sAdhune jinabhavanamAM rahevAne mATe kalpatuM nathI. e pramANe jANavA yogya che. zAthI ? AzAtanAnA kAraNathI, ane kahyuM che ke - vaLI be prakAre vAyune kADhanAruM snAna karAveluM paNa A zarIra durgadha tathA malane karanAruM che. tethI (sAdhuo) maMdiramAM vAsa karatA nathI. (prava. sa. . 428) TIkArtha snAna karAveluM paNa A zarIra durgadhane ApanAruM che to vaLI nahi snAna karAyelAnI vAta ja kyAM ? urdhva ane nIce ema be prakAre vAyu nIkaLe - te kAraNathI caityamAM nivAsa karatA nathI. gAthArtha : traNa stutio ane upara traNa zloka siddhANaM buddhA stotranA kahevAya tyAM sudhI tathA bIjA paNa kAraNanA vazathI tyAM (jinamaMdiramAM) rahevA mATe yatione anujJA apAI che. (prava. sa. TI. 432) TIkArya : yAva traNa stutio "siddhANaM buddhANaM' ItyAdi traNa gAthArUpa kahe che. tAvatA thI jyAM sudhI pUrNa (caityavaMdanA) kare che. tyAM sudhI caityamAM rahevuM anujJA che. kAraNathI snAtra vagere hoya ke vyAkhyAna vagere hoya to "parA vatti' eTale caityavaMdana pachI paNa rahevuM kahyuM che. jo ke e caitya AdhAkarmI nathI to paNa bhakti mATe kareluM hoya, tethI nivAsano tyAga karavA vaDe kharekhara ja bhakti ja karelI thAya che, nahitara moTI AzAtanA thAya. jo ke caitya e AdhAkarmI nathI - sAdhuonA nimitte kareluM nathI. to zA mATe karAyeluM che ? bhaktine mATe karAyeluM eTale ke arihaMtanI bhakti vaDe nirmANa karAyeluM che. to paNa tyAM nivAsane varjana karavA vaDe arihaMtane viSe kharekhara bhakti ja karAyelI thAya che. anyathA tyAM nivAsa karanArane moTI AzAtanA thAya. AthI caityamAM vasavuM na joIe. A pramANe kumArganuM nirAkaraNa karIne sumArgane kahe che - bhAvatthayadavvatthayarUvo, sivapaMthasatthavAheNaM / savvatraNA paNIo, duviho maggo sivapurassa / / 8 / 76 / / gAthArtha H zivapaMtha eTale mokSamArganA sArthavAha evA sarvajJa vaDe bhAvastava ane dravyastavarUpa mokSanagarano be prakArano mArga kahela che. TIkArtha pATha siddha che, paraMtu bhAva vaDe stavanA pUjA e bhAvastava te yatidharma che. bhagavAnanI AjJAnuM pAlana thatuM hovAthI cAritra e paNa bhagavAnanI pUjA che je kahyuM che ke -
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 samyaktva prakaraNa gAthArtha : ahiMsA, satya, acorya, brahmacarya, asaMgatA", gurubhakti, tapa, jJAna e ATha puSpo kahelA che. A ATha puSpo svarga ane mokSane sAdhI ApanArA kahelA che ane haMmezAM sAdhuone devanI pUjA - A ATha puSpo vaDe mAnelI che. dravya vaDe stava-pUjA e dravyastava che. e zrAvaka dharma che. ITAkaDA have bhAvastava ane dravyastavanuM svarUpa graMthakAra pote ja kahe che - jAvajIvaM AgamavihiNA, cArittapAlaNaM paDhamo / nAjhiyaari, nIma nimavaMRUITchuM ISI77TI gAthArtha : AgamanI vidhi vaDe yAvajIva cAritranuM pAlana karavuM te prathama bhAvastava che ane nyAyathI meLavela dravya vaDe jinabhavana karAvavA vagere bIjuM dravyastava che. TIkArtha : A paNa pAThathI siddha ja che. have "jinabhavanane karAvavuM" e padanuM vivaraNa kare che - jiNabhavaNabiMbaThAvaNa-jattApUA ya suttao vihiNA / davvatthau tti neyaM, bhAvatthayakAraNatteNa / / 10 / / 78 / / gAthArtha sUtra mujabanI vidhithI jinabhavana karAvavuM, biMbasthApana karavuM, yAtrA, pUjA e dravyastava jANavuM ane te bhAvastavanuM kAraNa che. TIkArtha : jinabhavana, biMba sthApana, yAtrA, pUjA vagere. yAtrA eTale ratha kADhavo ane aSTAhnikA vagere yAtrAtrika che. sUtra mujaba eTale Agamane AzrayIne - vidhi vaDe karAtuM anuSThAna e dravyastava che ema jANavuM. bhAvastavanuM kAraNa che eTale bhAvastavane utpanna karanAruM che. ll1oll78|| A dravyastava sAvadya rUpa hovAthI sAdhune yogya nathI, e jaNAvavA mATe kahe che - chaNhaM jIvanikAyANa, saMjamo jeNa pAvae bhaMgaM / to jaiNo jagaguruNo, pupphAiyaM na icchaMti / / 11 / / 79 / / gAthArtha : cha javanikAyano saMyama jenA vaDe bhaMgane pAme che, tethI jagata gurunA yatio puSpAdine IcchatA nathI. TIkArtha che jIvanikAyano saMyama je kAraNathI bhaMga thAya che te kAraNathI jagadguru tIrthakaro sAdhuone puSpAdine eTale puSpAdi pUjAne upalakSaNathI sarva dravyastavane IcchatA nathI. eTale anujJA ApatA nathI. |11|79ll have viziSTa bhAvastavanuM kAraNa pUjA che. te sAdhune zA mATe niSedha karAya che. AthI kahe che - taM natthi bhuvaNamajjhe, pUAkammaM na jaM kayaM tassa / jeNeha paramaANA, na khaMDiA paramadevassa / / 12 / / 80 / /
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ usUtra prarUpaNAnAM mAThAM phaLa. 221 gAthArtha : jainazAsanamAM jenA vaDe paramAtmAnI AjJAnuM khaMDana nathI karyuM tene bhuvanamAM tevuM koI pUjAkarma nathI je na karyuM hoya. 12aa (80). TIkArtha : spaSTa che. paraMtu ahIM eTale pravacanamAM - zAsanamAM. tethI ATalA vaDe dravyastavathI bhAvastava mahAna che e nizcita thayuM. paraMtu A baMnenuM aMtara keTaluM che te kahe che - merussa sarisavassa ya, jattiyamitaM tu aMtaraM hoi / bhAvatthayadavvatthayANa, aMtaraM tattiyaM neyaM / / 13 / / 81 / / gAthArtha : meru ane sarasavanuM jeTaluM aMtara che teTaluM aMtara bhAvastava ane dravyastavanuM jANavuM. TIkArtha ekadama siddha che. have AvuM zAthI che e jaNAve che - ukkosaM davvathayaM, ArAhiya jAi acuyaM jAva / bhAvatthaeNa pAvai, aMtamuhutteNa nivvANaM / / 14 / / 82 / / gAthArtha : dravyastavanI ArAdhanA karIne utkRSTathI yAvatu acuta devalokamAM jAya che. bhAvastavathI aMtarmuhUrta vaDe nirvANane pAme che. TIkArtha artha sahelo che. paraMtu 'Dosa' ane "gha' jaNAto hovAthI utkRSTathI paNa e pramANe artha che. A pramANe hote chate - muttUNaM bhAvathayaM, davvathae jo payaTTae mUDho / so sAhU vattavvo, goama ! ajao avirao ya / / 15 / / 83 / / gAthArtha : je mUDha sAdhu bhAvastavane mUkIne dravyastavamAM prayatna kare che, tene he gautama ! asaMyata ane avirata che ema kahevA yogya che. TIkArtha : sahelo ja che. paraMtu "gautama' e pramANe bhagavAna mahAvIra gautama gotravALA IndrabhUtine bolAve che. AnA vaDe A mahAnizItha sUtrane sUcave che. te A prakAre - bhagavan! je bhAvastavane mUkIne dravyastavane kare che te zuM kahevAya ? gautama ! te asaMyata athavA avirata athavA pApakarmanuM paccakhANa rokyuM nathI. tevo athavA nidharma athavA bhraSTa pratijJAvALo athavA pUjArI athavA devabhogI vagere kahevAya. asaMyata cha javanikAya virAdhato hovAthI saMyamathI bhraSTa che ane avirata hovAthI zrAvaka nathI. liMga dhAraNa kareluM hovAthI baMne mArgathI bhraSTa thayela che. e pramANe bhAva che. mUDha e pramANe je kahyuM te dRSTAMta vaDe daDha kare che - maMsanivittiM kAuM, sevai 'daMtikkayati dhaNibheyA / iya caiUNA''raMbha, paravavaesA kuNai bAlo / / 16 / / 84 / /
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2222 samyaktva prakaraNa : gAthArtha : mAMsano tyAga karIne je zabdanA bhedathI mAMsane seve che tema sAdhu AraMbhano tyAga karIne paramAtmAnA bahAnAthI dravyastava karI AraMbha kare che te bAla che. ("vaMtizaya' A mAMsavAcaka dezyabhASAno zabda che tethI zabdanA bhedathI kahyuM che.) TIkArtha : artha pragaTa che. paraMtu bIjAnA bahAnAthI eTale deva AdinA bahAnAthI. kharekhara dharmanA arthapaNA vaDe caitya AdinI ciMtAmAM pravartato kevI rIte bAla kahevAya ? tene zikhAmaNa ApavA mATe kahe che - titthayaruddeseNa vi, siDhilija na saMjamaM sugaimUlaM / titthayareNa vi jamhA, samayaMmi imaM viNidiTuM / / 17 / / 85 / / gAthArtha tIrthakaranA bahAnA vaDe sadgatinA mULa rUpa saMyamane zithila na kare. kAraNa ke tIrthakara vaDe paNa zAstramAM A pramANe kahevAyeluM che. TIkArtha : spaSTa che - 178pA A ja vAtane kahe che : savvarayaNAmaehiM, vibhUsiyaM jiNaharehiM mahivalayaM / jo kArija samaggaM, tau vi caraNaM mahaDDiyaM / / 18 / / (86) gAthArtha : sarvaratnamaya jinAlaya vaDe paMDita evA pRthvInA valayane je samagra rIte kare che tenAthI paNa cAritra moTI RddhivAluM che. TIkArtha : sahelo che - paraMtu "sabUrathamaNahiM' emAM je dIrghapaNuM karela che, te prAkRta hovAthI ane moTI RddhivALuM eTale meru ane sarasavanI upamA vaDe mahAna. //18TakA jo e pramANe che to zA mATe sAdhune karoLiyAnI jALane dUra karavAnuM kahyuM che te jaNAve che - annAbhAve jayaNAi, magganAso havija mA teNa / puvakayA''yayaNAisu, IsiM guNasambhave iharA / / 19 / / 87 / / gAthArtha : bIjAno abhAva hoya tyAre mArgano nAza na thAo. tethI pUrve karelA jinAlayAdimAM thoDoka guNano saMbhava hovAthI jayaNApUrvaka kare. TIkArtha : bIjAno eTale bhadra prakRtivALA zrAvakano abhAva hoya to mArgano nAza - tIrthano nAza na thAo. te kAraNathI pUrve karelA jinAlayAdimAM ane Adi zabdathI jinabiMbone vize koIne jinadharmanA svIkAra svarUpa thoDA guNano saMbhava hovAthI jayaNA vaDe AgamamAM kahelI kriyA vaDe karoLiyAnI jALane dUra karavA yogya che e adhyAhArathI che.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ kriyAnI zithilatAmAM paNa zuddha mArganI prarUpaNA 23 anya rIte eTale pahelA kahelAthI viparIta rIte jaNAvavAmAM e jaNAve che - ceiakulagaNasaMghe, AyAriyANaM ca pavayaNasue ya / savvesu vi teNa kayaM, tavasaMjamamujjamaMteNa / / 20 / / 88 / / gAthArtha : tapa ane saMyamamAM udyama karatA evA tenA vaDe caitya-kula-gaNa-saMgha-AcArya-pravacana-zruta e sarvene viSe kArya kareluM che. TIkArtha sahelo che, paraMtu kula eTale eka AcAryano parivAra ane gaNa eTale traNa kulano samudAya. tapa ane saMyamamAM udyama karatA te sAdhu vaDe kArya karAyuM. [2ll88 have kalikAlanA vazathI ullasita thayelA zithila mANasanA abhiprAyane kahIne nirAkaraNa kare che - keI bhaNanti bhannai, suhumaviyAro na sAvagANa puro / taM na jao aMgAisu, suvvai tavvannaNA evaM / / 21 / / 89 / / gAthArtha : keTalAka kahe che - zrAvakanI AgaLa sUkSma vicAra na kahevA joIe. te barAbara nathI. kAraNa ke aMgAdimAM A pramANe tenuM varNana saMbhaLAya che. TIkArtha : keTalAka bhavAbhinaMdI jIvo kahe che ke zrAvakonI AgaLa dravyastava ane bhAvastavanA adhikArInI vicAraNArUpa sUkSma vicAra na kahevo joIe. kAraNa ke saghaLI sAmAcArI jANelA zrAvako zithila sAdhu samudAyane joIne kyAreka maMda dharmavALo thAya, paraMtu e barAbara nathI, je kAraNathI aMga upAMgAdimAM A prakAre tenuM varNana saMbhaLAya che. ll1l89l. te A prakAre - laddhaTThA gahiaTThA, pucchiyaaTThA viNicchiyaTThA ya / ahigayajIvAIyA, acAlaNijjA pavayaNAo / / 22 / / 10 / / taha aTThiaTThimajjANu, rAyarattA jiNiMdapannatto / eso dhammo aTTho, paramaTTho sesagamaNa8o / / 23 / / 11 / / sUtte atthe kusalA, ussaggavavAie tahA kusalA / vavahArabhAvakusalA, pavayaNakusalA ya chaTThANA / / 24 / / 12 / / gAthArtha : meLavelA arthavALA, grahaNa karelA arthavALA, pUchelA arthavALA, vinizcita arthavALA jIvAdi tattvane jANanArA, pravacanathI calAyamAna na karI zakAya tevA. rara/9oll tathA asthi ane asthimajjAnI jema anurAgathI rakta jinezvare prarUpela dharma e ja artha che, e ja paramArtha che bAkIno anartha che ema mAne che. ra391
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 samyaktva prakaraNa sUtramAM ane arthamAM kuzala, utsarga ane apavAdamAM kuzala, vyavahAra ane bhAvamAM kuzala je hoya te pravacanamAM kuzala kahevAya. ema kula cha sthAna che. TIkArtha : haMmezAM zravaNathI meLavelA arthavALA te labdhArtha, sArI rIte dhAraNa karavAthI grahaNa karelA arthavALA te gRhItArtha, kyAreka saMzaya hote chate pUchelA arthavALA te pRSTArtha, tattvano artha maLavAthI vinizcita arthavALA te vinizcitArtha, jeNe jIva-ajIva-puNya-pApa-Azrava-saMvara-baMdha-nirjarA-mokSa e nava tattvane jANelA che te pravacanathI calAyamAna karI zakAya nahi. 2290 tathA hADakA ane asthimajjA eTale hADakAno garbha, anurAga vaDe eTale prakaraNathI jinezvaranA matanA prema vaDe, rakta eTale vAsanAnA sAdharmsathI, asthi tathA asthimajjAnI jema anurAga vaDe rakta che tevA, kevI rIte e jaNAve che - A sAkSAt sevAto jinezvare prarUpela evo dharma tattvabhUta ane 52mArtharUpa e parama gatinuM kAraNa hovAthI vasturUpe upAdeya che. jyAre bAkInA ziva ane zAkya vageree jaNAvela dharma e vAstavika anartha che. 2391 // potAne bhaNavA yogya sUtrano suvyakta uccAraNa kare te sUtramAM kuzala kahevAya ane haMmezAM siddhAMtano artha sAMbhaLavAthI arthamAM kuzala thAya. utsarga ane apavAdanA kAryamAM kuzala hoya. dharma, artha, kAma ane lokanA bhedathI vyavahAra cAra prakAre che. temAM je kuzala hoya te bhAvakuzala, je bAhya ane atyaMtara ceSTA vaDe abhiprAyane jANavA pUrvaka navA dharma pAmelAone sthirIkaraNa karanAra che. vRtti zabdanA adhyAhArathI A pramANe cha sthAnamAMthI jvapa no lopa thaye chate pAMcamI vibhakti che. e pramANe cha sthAnane AzrayIne eTale A cha sthAnane AzrayIne kuzala hoya che. te pravacana kuzala kahevAya che. ema traNa gAthAno artha che. ||240920 have jeo siddhAMtane chupAvIne unmArgano upadeza Ape che ane sAdhunI niMdAne kare che, teonuM vizvAsaghAtipaNuM jaNAve che. pucchaMtANaM dhammaM, taMpi ya na parikkhiuM samatthANaM / AhAramittalunA, ne temAM vasaMti ||raTIRIT sugaIM haNaMti tesiM, dhammiyajaNaniMdaNaM karemANA / AhArapasaMsAsu haiM, niti naLuM duHkharUM vayaM radda||4|| gAthArtha : parIkSA karavA mATe asamartha evA dharmane pUche temane AhAra mAtramAM Asakta evA jeo unmArgano upadeza Ape che. II2594 // teo pUchanAranI sadgatine haNe che. sArA sAdhuonI niMdA karatA ane AhAra mATe zrAvakonI prazaMsA karatA teo mANasane moTI durgatimAM laI jAya che. TIkArtha : praznane pUchatA evA bhavya jIvone. gRhastha ane sAdhunA bhedathI bhinna evo dharma kahevAya che. paNa mugdha buddhivALA hovAthI parIkSA karavA mATe asamartha tethI teo dayAne pAtra che. AhAra eTale azana vagere upalakSaNathI vastra, pAtra ane pUjA. temAM ja phakta Asakta banelA, siddhinA sukhathI parAmukha thayela
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNika putra naMdiSeNa kathA 225 je yathAvRMdAdi che teo azuddha dAna ApavuM vagere unmArgane upadeza che. vivekI thayelA evA A mane AdhAkarmAdi doSathI dUSita AhAra nahi Ape, evuM na thAo, AnA dvArA temanuM ati saMklezapaNuM jaNAve che. je kahyuM che ke - artha: zaraNe Avela jIvanuM je mastaka chede che ema AcArya paNa utsutranI prarUpaNA kare che te sadgatine chede che. yatuM ane tat no nitya saMbaMdha hovAthI teo zuM kare che e jaNAve che - pUchanArane unmArgamAM sthApana karavA dvArA sadgatine haNe che. zuddha AhAra, vastra, pAtra ane upAzrayane grahaNa karanAra dhArmika evA te sAdhujananI niMdA kare ke "A mAyAvI" che. saptamIno tRtIyAno artha karavAno hovAthI AhAranI prazaMsA karavA vaDe eTale AhAra mATe tame ja kalpavRkSa cho, evI zrAvakanI prazaMsA vaDe athavA AhAra dAna e ja uttama dAna che, ema kahevA vaDe mANasane moTI durgatimAM laI jAya che, ema be gAthAno artha che. rapa2ll93-94ll have je zarIranA sAmarthyathI rahita kriyAmAM zithila kAMIka zuddha citta vaDe paralokane abhimukha thayo che, tenA upadezane jaNAve che - hunja hu vasaNapatto, sarIradoballayAi asamattho / caraNakaraNe azuddhe, zuddhaM maggaM parUvijjA / / 27 / / 15 / / gAthArtha : Apattine pAmelo, zarIranI durbalatAthI asamartha, caraNasittari, karaNasittari azuddha hoya to paNa mArga zuddha batAvavo joIe. TIkArtha hu e vAkya alaMkAramAM che. ApattimAM Avelo athavA IndriyamAM Asakta thayelo - ahIM "vA" zabda adhyAhAra hovAthI ghaDapaNa ane roga AdithI thayela zarIranI durbaLatAthI kriyAne karavA mATe asamartha hoya tathA caraNasittari tratAdi ane karaNasittari piMDavizuddhi Adi te azuddha hoya eTale ke aticArarUpa maLavALA hoya to paNa teNe zuddha mArga batAvavo joIe. zreNika rAjAnA putra naMdiSaNanI jema - - zreNikaputra naMdiSaNanI kathA A pramANe : A ja jaMbUdvIpanA bharatakSetranA AbhUSaNa svarUpa magadha nAme deza hato, temAM rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. 1. tyAM zreNika rAjA ane tenI prathama priyA sunaMdA nAmanI hatI. naya parAkramavALo atyaMta medhAvI evo abhaya nAmano prathama putra hato. rA eka vakhata tyAM kAMtithI dhanADhya traNa lokanA aizvaryane kahenArA evA traNa chatrathI yukta zrI vIra bhagavAna padhAryA. llall guNazIla nAmanA caityamAM bhagavAna samavasaryA ane tyAM bAra parSadA anukrame beThI. //4|| zrI vIra bhagavAna samasaryA che te sAMbhaLIne putra sahita sarva sAmagrIthI yukta zreNika rAjA bhagavAnane namana karavA mATe sanmukha AvyA. //pA khuza thato svAmIne pradakSiNA karIne ane praNAma karIne vyAkhyAna rUpI amRtane pIvA mATe prabhunI AgaLa rAjA beTho. llphI meghanI garjanAthI gaMbhIra vANIthI temaja sarva bhASAne anusaranArI vANI vaDe bhagavAne paNa nirmaLa dezanA ApI. AzA aho ! bhavya prANIone apAra ati dArUNa evI saMsArarUpI aTavIne (pAra pamADanAra) duHkhethI utAranAra jina
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 samyaktva prakaraNa dharmarUpI ratha vinA bIjuM koI nathI. IIT kUvA khodavAnI jema kharAba karmothI mANasa nIce jAya che ane sArA karma vaDe prAsAdane banAvanAra (mahela)nI jema uMce jAya che. llhA tethI ja paMDita (buddhizALI)janoe saMsArane vadhAranAra je karma tene ukheDIne saMsArathI pAra utAranAra evuM karma prayatnathI karavuM joIe. /10 bhavahetunA kAraNarUpa prANIvadha, mRSAvAda (khoTuM bolavuM) corI, abrahma, parigraha, A pAMca Azrayone bhavya jIvoe haMmezAM tyAga karavo joIe. jeo A pAMca Azravono sarvathA tyAga karavA mATe asamartha che, teoe paNa dezathI to tyAga karavo ja joIe. ema thAya to ja tene nirvANa padavI ati dUra nathI. ll1112aa A pramANenI dezanA sAMbhaLIne zreNika rAjAnA putra naMdiSaNamAM paNa sarvathA AzravanA tyAga karavAnI buddhi thaI. 13ll have potAnA AvAsane prApta thayelA zreNika rAjAne vratanI AkAMkSAvALA, svaccha manavALA naMdiSeNe pUchyuM. /14 he pitAjI ! saMsArathI udvigna manavALo huM thayo chuM. tethI anujJA Apo. caMcaLa-capaLa lakSmI ezvaryano tyAga karIne zAzvata ane sthira evI lakSmI (ezvarya)ne huM IcchuM chuM. ll1paNal siddhivadhU (mokSalakSmI) nA saMgamane Icchato evo potAnI aMtaHpurIno tyAga karIne dravyastava karIne bhAvastava karavA mATe te cAlyA. //lakA te ja vakhate AkAzamAM rahelI devIe tene kahyuM ke he vatsa ! vatsa ! vratanI IcchAvALo tuM utsuka na thA. ll17ii he rAjaputra ! haju paNa tAruM bhogAvalI karma che. cAritrAvaraNIya karmane ullaMghana karavA mATe arihaMto paNa samartha thatA nathI. I18 keTaloka kALa atre rahIne te karmane bhogavIne pachI vratane grahaNa karajo. vRkSo paNa kALe (yogya samaye) ja phaLane Ape che. II19ii sAdhu madhyamAM rahelA mane karma zuM karaze ? e pramANe tenA vacanano anAdara karIne prabhunI pAse te gayA. 2lii svAmIe paNa kahyuM ke he puNyazALI ! haju tAro pravajyAno samaya nathI. to paNa ekAeka vratanA AgrahI teNe jaldIthI vratane grahaNa karyuM. 21// tyArabAda svAmI (prabhu)nI sAthe pRthvItala upara nirmohI, mahAsattvazALI parISahane parAbhava karanAra teNe vihAra karyo. [22zuddha manavALA, buddhizALI evA te haMmezAM siddhAMtane bhaNatAM sUtra ane arthanA ubhaya tattvane jANanAra anukrame te gItArtha thayA. ll2all ghaNA duSkara evA tapone tapasvI evA teNe tapyA. tenA prabhAvathI vividha prakAranI labdhio pedA thaI. //ra4o haMmezAM AtApanAdi mahAkaSTone karatA teNe potAnI IndriyonA samUhano vikAra sarvathA na thAya tema karyuM. rapa huM mAnuM chuM ke, tArUpI agni vaDe naMdISeNa munie te devatAe kahelA bhogakarmane bhasmasAt karyuM. raDA karmabhIrU (Darelo) evA teNe sAdhunuM sAMnidhya mUkyuM nahi. tapa vaDe vijayInI jema te ekalo paNa daDha thayo. razI ekAkI vihAra karavAnI IcchAvALA, subhaTanA agraNI (senApati) jevA naMdiSeNa puruSArtha vaDe bhAvarUpI zatrune avagaNIne chaThThanA pAraNAmAM bhikSA mATe ekAkI nIkaLyA. anAbhogathI vezyAnA gharamAM praveza karyo. l2lii mahAmuni "dharmalAbha' e pramANenI vANI bolyA. vezyA paNa hasIne vilAsavALA madhura akSara bolI. he muni ! himamAM agnino upacAra ghaTe nahi, tema vyabhicArIone viSe zAMtarasa jevo dharmalAbha ahIM na hoya. ahIM to mAtra dravyalAbha hoya. ll30, 31// A bicArI garIbaDI mArA upara hase che. e pramANe vicAratAM prazamanA eka ghara sarakhA naMdiSeNa muni paNa tyAre amarSane bhajanAra thayA. 3rA chAparA uparathI hAtha vaDe eka taNakhalAne kheMcIne tapolabdhithI mahAdhanavALA teNe tenA gharamAM ratnano Dhagalo pADyo. //33ll A dravyalAbhane tuM gaNI le, ema matsarathI bolatA, tapolabdhithI mahAdhanavALA muni tenA gharamAMthI bahAra
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNika putra naMdiSeNa kathA 227 nIkaLyA. /34ll te joIne vezyAe vicAryuM ke A to akSaya mahAnidhi che. tethI tenI pAchaLa doDIne vilAsI vacano bolI. rUpA he prANanAtha ! bhADu ApIne tame bIje javAno prayAsa kema karo cho ? huM to tamArA vaDe kharIdAyelI chuM ane A mArA prANo tamane zodhI rahyA che. 3DA vaLI tame sukumALa cho, tame kaThora, karkaza evA vratane kema grahaNa karyuM ? he nAtha ! zuM keLanA pAMdaDA (komaLa) karavatanI kriyAne sahana kare ? //37ii vaLI he svAmI ! pUgIphaLa sarakhA Apa nAgavallI sarakhI mArI upara caDhIne (ArohaNa karIne) potAne ucita evI mane bhajo ane tapane choDo. 38 A pramANe snehanA sArarUpa ArTa evA vacanone vAraMvAra bolatI teNIe parvata jema samudrane khaLabhaLAve tema tenA cittane kSobha pamADyo. 39o tyAre ja tenuM bhogAvalI karma udayamAM AvyuM. prAyaH samaye sarva paNa unnati prApta thAya che. ll ll arihaMtanA tattvanA sArane jANanAra paNa, merunI jema nizcala paNa, te teNInA vilAsI madhura vacanothI cAritrathI rUne calAyamAna karavAnI jema calAyamAna thayA. ll41ii viSa sarakhA viSayone jANato paNa naMdiSeNe karmanA paravazapaNAthI tenA vacanane svIkAryuM. //4ro dararoja dazane athavA to tethI adhika pratibodha na pamADuM to huM pharIthI dIkSAne svIkArIza, ema pratijJA karI. 43. kAmadevathI prerAyelA te gRhastha veSa dhAraNa karIne tenA gharamAM rahyA. keTaloka kALa teNInI sAthe bhogone bhogavyA. 44o satata parivajyAne niSedha karanArA devatAnA ane jinezvara bhagavaMtanA te vakhate kahelA te vacanone vicAryA. l4pA dararoja daza bhavyone vyAkhyAnathI pratibodha karIne jinezvara bhagavaMtanI pAse pravrayAne mATe mokalIne pachI ja te jamato anyathA nahi. I46ll . have eka vakhata tenA karma kSINa thaye chate nava pratibodha pAmyA. dazamo vAhaka dezanA mANasa jevo koI paNa rIte bodha pAmato na hato. ll47ii have bhojananI velA thaye chate vezyAe tene kahyuM, rasoI thaI gaI che. he svAmi ! uTho. ll48 te sAMbhaLIne paNa te ubho na thayo. paraMtu bodha pamADavA mATe tyAM ja rahyA. apUrNa abhigrahavALo huM bhojana kevI rIte karuM ? e pramANe vicAratA rahyA. ll49o teNI vAraMvAra bolAvavA AvatI ke he nAtha ! rasoI eka vakhatanI to virasa thaI gaI. tethI bIjIvAra banAvI lAMbA kALano vilaMba kema karo cho ? pitA teNe paNa kahyuM ke huM zuM karuM ? dazamo A bodha pAmato nathI. IrSA sahita vezyA bolI ke e bodha pAmato nathI to Aje dazamA tame pote thAva. hamaNAM to A jaDapaNAne mUko. uThIne jaldIthI AvIne bhojana karo ane vilaMbane choDo. /pa1-parA te sAMbhaLIne naMdiSeNe vicAryuM ke, te karma bhogavAya gayuM jaNAya che. eTale priyatamAne kahyuM ke jamavA vaDe saryuM. vratane grahaNa karIne pachI jamIza. //pa3ll tyAre ja buddhizALI evA te prabhunI pAse jaIne potAnA sarva duSkatane AlocIne, niMdA karIne, gaha karIne, pharIthI cAritrane grahaNa karIne prabhunI sAthe vihAra karatA vratane sArI rIte pALIne te devalokamAM gayA. /pa4-papA bhAMgelA vratavALA paNa maMdiSeNe jema samyagdarzanane daDhapaNe dhArI rAkhyuM. bhAgyayogathI vratathI lupta thayA, paNa samyagdarzana jatuM na karyuM, tema bIjAoe paNa A rIte ja karavuM joIe. /pikA. A pramANe naMdiSeNanI kathA samApta thaI.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 samyaktva prakaraNa . AnA viparyayamAM (ulTApaNAmAM) doSane kahe che - parivArapUaheLaM, pAsatthANaM ca ANuvittIe / jo na kahei visuddhaM, taM dullahabohiyaM jANa / / 28 / / 16 / / gAthArtha : parivAra ane pUjAne mATe pAsasthAne anusaravA vaDe je vizuddha mArgane kahetA nathI, te durlabhabodhi jANa. 28. artha to sugama che, paraMtu parivArapUrvaka jIta parivAra ane pUjAne mATe - atyaMta kaThora (vizuddha) mArgane jo kahIza to koI paNa amArI pAse Avaze nahi. (amAro parivAra thaze nahi.) koI paNa amArI pUjA karaze nahi. komaLa mArga kahevAthI loko Ave. kAraNa ke saralamArga para lokonI rUci hoya che. 28/9ko A pramANe kahevAthI moTo doSa kevI rIte ? bIjI rIte kahe che - muhamahuraM pariNai-maMgulaM ca giNhaMti diti uvaesaM / muhakaDuyaM pariNai-suMdaraM ca viralA ciya bhaNanti / / 29 / / 17 / / gAthArtha mukhe madhura, pariNAme asuMdara ne grahaNa kare che ane upadeza Ape che. mukhamAM kaDavA ane pariNAme suMdara je kahe che te viralA ghaNAM (thoDA ja) che. rahA TIkArtha : artha-sugama (sulabha) che. phakta maMgula eTale asuMdara. have yathAvasthita hitane kahenArAnI paramopakAritAne kahe che. bhavagihamajjhammi, pamAyajalaNajaliyaMmi mohanidAe / uTThavai jo suyaMtaM, so tassa jaNo paramabandhU / / 30 / / 98 / / gAthArtha : moharUpI nidrAthI pramAdarUpI agnithI baLatA evA bhava (saMsAra) gharanI madhye temaja sUtelAne uThADe che (jagADe che) te mANasa teno zreSTha bhAI che. TIkArtha : saMsAra gRhamadhya pramAdarUpI agnithI baLAto chato moha ajJAnarUpI nidrAthI sUtelAne uThADe che arthAt bodha pamADe che. te mANasathI guru Adi levA arthAtu guru vi. tenA parama zreSTha bhAI che. abhayakumAra jema ArdrakumArane. 3oll abhayakumAra vaDe pramAdarUpI agni vaDe baLatA gharanI aMdara rahelA moharUpI nidrAmAM sUtelA AdrakumArane kevI rIte bodha apAyo ? tenA mATe kathAnaka kahevAya che. te A pramANe - AdrakumAra kathA samudranI aMdara beTa jevo Adra nAmano aMtaradvIpa hato. temAM lakSmI vaDe jANe ke ratnonA bhaMDAra sarakhuM AAkapura nAmanuM nagara hatuM. [1] tyAM ArTsa kanAme rAjA hato te haMmezAM dayALu, prathama meghanI jevo, potAnA cittarUpI pANIthI arthIomAM ghaNuM varasato hato arthAt dAnavIromAM zreSTha hato. rA tene dayALu ane pavitra mArgane anusaranArI evI Adra nAmanI rANI hatI tathA sarva guNonA eka sthAna sarakhA ArdrakumAra nAmano putra hato. 3 eka vakhata zreNikano maMtrI Adraka rAjA pAse Avyo. sneharUpI vRkSane sIMcanAra evA bheTAMne rAjA pAse dharyA. ll4 aucitya vyavahAramAM kuzaLa evA teNe ucita sevA karIne tenuM
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdrakumAra kathA 229 aucitya karyuM. lImaDAnA pAna, saMcaLa vagere bheTaNAne svIkAryA. /pA have premathI romAMcita thayelA rAjAe tene pUchayuM - magadhanA rAjA zreNika amArA bhAI kuzaLa che ne ? IkA teNe paNa kahyuM ke he deva ! jene motI, ratna ane paravALAnA bhaMDAra sarakhA tamArA jevA mitra hoya te mahAbaLavAna baladevanI jema kuzaLa che. IIii. he deva ! phakta tamArA viSe snehavALA ane utkaMThA pAmela moranI jema tamArA samAcArarUpI vAdaLavALA temaNe mane ahIM sudhI mokalyo che. ITA Ardika rAjAe paNa kahyuM ke he maMtrInuM ! zuM kahevAya ? kema ke snehALu zreNika sarakho bIjo koI paNa amAro bhAI nathI. III te sAMbhaLIne AdrakumAre kahyuM ke he pitAjI ! zreNika rAjA koNa che ? jemanA premanA sarvasva AgaLa emanA sarakho prema anya koIno nathI. /10rAjAe kahyuM ke pRthvItalanA AbhUSaNa svarUpa magadha nAmano deza che. rAjAnA gharanI upamA sarakhu tyAM rAjagRha nAmanuM nagara che. ll11ii temAM rAjAonA samUhamAM ziromaNi samAna zreNika rAjA che. kALakramathI AvelI amAre temanI sAthenI haMmezanI prIti che. /12ii he putra ! teno A maMtrI A bheTaNAMne laIne Avelo che. te sAMbhaLIne AAke pUchyuM, tamArA svAmIne putra che ke zuM ? II1all harSapUrvaka maMtrIe kahyuM ke naya-nItithI upala, parAkramI, pAMcaso maMtrIonA adhipati, kaLArUpI samudrano pAra pAmelA, cAra prakAranI nItirUpI velaDIomAM vRkSa sarakhA, cAra prakAranI buddhinidhAnanA sthAna sarakhA, caturaMgI senAnA adhyakSa, cAre vargonuM ekasarakhuM anuzAsana karatA sunaMdAno putra, jananA AnaMdanA aMkuranA samUhane pragaTa karavAmAM megha (vAdaLa) sarakhA, sAkSAt guNo vaDe ja jANe ke nirmANa karAyA hoya tevA ghaNuM kahevA vaDe zuM ? I14-15-17aa jene zrI vIrasvAmI deva che, susAdhuo jenA guru che, sAdharmiko pratye atyaMta mitratA dhare che ane bhagavAnanA vacanamAM hArdika prIti dhare che. jenA buddhinA prapaMcathI jagatathI nizcitta ane nirbhaya zreNika rAjA, cakravartInI jema sAmrAjyane kare che. //18 koI paNa pradezamAM zuM sUryane koI jANatuM nathI ? arthAt jANe ja tema prakhyAta evA abhayakumArane zuM tame jANatA nathI ? I/19o te sAMbhaLIne khuza thayelA kumAre rAjAne kahyuM ke he deva ! (mahArAjA) huM paNa tamArI jema zreNikanA putra abhayakumAra sAthe maitrI karavAne IcchuM chuM. rAjAe kahyuM ke he vatsa ! tuM mAro kulIna suputra che tethI kramathI cAlI AvelI prItinA pAlana mATe je tAro manoratha che, /20-21 pitAnI anujJA pAmela te savizeSa pramodane bhajanAra thayo ane maMtrIne teNe kahyuM ke pitAjI tamane mokale tyAre mane maLIne javuM. ra2A tenuM vacana svIkArIne rAjAe Adeza karAyelA Azraya (sthAna)mAM maMtrI gayA. mitra paranA vAtsalyavALA rAjAe tenuM ati vizALa Atithya karyuM. [23divya ratnonA DhagalAnuM bhUTaNuM samarpaNa karIne ane te maMtrInuM paNa viziSTa bahumAna karIne rAjAe tene visarjana karyo. ra4ll. - have te kumArane maLyo. kumAre paNa khuza thatA abhayakumAra mATe mahAkiMmatI evA bheTayAo tenA hAthamAM arpaNa karyA. //rapA ane saMdeza kahyo ke he maMtrI ! mArI vANI paNa tene kahejo ke he abhayakumAra ! A Artaka tamArI sAthe mitratAne Icche che. rakA have maMtrI ane rAjapuruSoe rAjagRhamAM jaIne rAjAne bheTaNAM arpaNa karyA. kumAre je abhayakumArane mATe mokalela te abhayakumArane ApyuM. ra7I khaMDa sahita Amrarasa sarakhA (jANe ke) snehagarbhita vAkyo temaja aneka saMdezAo khuza thatA zreNika rAjAne kahyA. 28 ArdakanA saMdezAne maMtrIe abhayakumArane kahyA. buddhi vaDe abhayakumAre vicAryuM ke jaina dharmanA rahasyane jANanAra vratanI virAdhanA karIne koI paNa anArya dezamAM A utpanna thayo che. Asanna bhavya (najIkamAM
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 samyakatva prakaraNa mokSamAM janAra) hovAthI mArI sAthe prItine Icche che. ra9-30II abhavyo, durbhavyo ke keTalAka bhArekarmIo mArI sAthenI maitrInI sarvathA spRhA sarakhI paNa karatA nathI. 31// samAna svabhAvapaNAthI, eka ja kAryane karavAnI IcchA vaDe prAyaH samAna dharmavALA jIvonI paraspara prIti karavAnI IcchA thAya che. 3ro tethI koIpaNa upAyapUrvaka bhavasAgaramAM paDatAM Ane bacAvuM. jinadharmamAM bodha pamADIne zreSTha maitrIpaNuM zobhAvuM. l37ll jinezvaranI pratimAnA darzanathI kyAreka paNa jAtismaraNa pAmaze ane tethI bheTaNAnA bahAnAthI tene huM te mokalAvuM. 34 A pramANe vicArIne kAryane jANanAra teNe zrI yugAdinAthanI divya ratnamayI pratimAne taiyAra karIne nAnI peTInI aMdara tene mUkIne ghaMTa, dhUpa, dIpa vagere pUjAnA upakaraNone mUkIne pUjAnA vastro ane sarva aMganA alaMkAro mUkIne svayaM tALu ApIne te peTIne mudrA vaDe mudrita (pekIMga vaDe peka) karI. ll35-3637ii tyArabAda Ardaka rAjA mATe viziSTa ane rAjAne yogya evA ghaNAM bhaMTaNAMo zreNike arpaNa karIne temanA mANasone visarjana karyA. ll38 tyAre abhayakumAre paNa tene eka peTI arpaNa karIne teonuM vastrAdithI sanmAna karIne madhura akSare kahyuM. /39 he kalyANakArI ! mAro je mitra che tene A bheTaNArUpa peTI tamAre ApavI ane mukhethI saMdezo kahevo ke tamArI jema mAro paNa sneha che. Ivoll ane snAna karIne ekAMtamAM rahIne svayaM (sIla) pekIMgane kholIne peTI ughADIne tenI aMdara rahelI ekeka vastuone barAbara jovI. ll41ii e pramANe ja karazuM, ema kahIne teo potAnA vatana gayA. zreNika rAjAnA sarva bheTamAM rajAne arpaNa karyA. l4rA have kumAranA ghare jaIne te peTI samarpaNa karIne je pramANe maukhika samAcAra (saMdezA) kahyA hatA te paNa kahyA. 43have AdrakumAre paNa snAna karIne gharanI madhyanI madhyamAM praveza karIne ekAMtamAM rahIne (sIla) pekIMgane choDIne te peTI ughADI. II44o temAM rahelA divya vastrone joIne paheryA ane dareka aMganA AbhUSaNone te te aMge mUkyA. II4pa peTInI aMdara rahelI nAnI peTIne jeTalAmAM AdrakakumAra AdarapUrvaka juve che, teTalAmAM tejasvI kAMtimaya divya prathama arihaMtanI pratimAne joI. //4o aho, atyaMta addabhUta A AbhUSaNa kyAM paherAya ? zuM mastake paherAya ? zuM kAnamAM, kaMThamAM, hAtha upara, bAhu upara, vakSasthaLa para, jyAM paherAya ? Il4thI A pUrve jovAyeluM lAge che te meM kyAre joyuM haze ? A bhavamAM, parabhavamAM ke tenA pachInA bhavamAM A pramANe vicAratAM mUrchAthI te paDyo. ll48 have te ukyA, svayaM ja AzvAsana pAmIne, kSaNAntaramAM to utpanna thayuM che jAti smaraNa evA te pUrvabhavamAM anubhavelAne A pramANe vicAravA lAgyA. ll49mAM pUrvabhavamAM mAro jIva magadha dezamAM vasaMtapura nAmanA nagaramAM sAmAyika nAmano kuTuMbI (kaNabI) hato. I5oll ane tene baMdhumatI nAmanI prANapriyA hatI. eka vakhata baMne susthitaAcArya pAsethI dharmane sAMbhaLIne saMsArathI kheda pAmyA ane sarva saMpattine sAtakSetramAM vAparIne te ja gurunI pAse baMnee saMyama svIkAryuM. /51-parI zrutane bhaNatA gurunI sAthe temaNe vihAra karyo ane mArI priyAe pravartinI sAthe anyatra bIje kyAMka vihAra karyo. pa3ll ghaNo kALa pasAra thaye chate koIka eka ja nagaramAM guruo AvyA ane pravartinI paNa tyAM ja AvyA. ll14sAmAyika nAmanA sAdhue potAnI priyAne lAMbA kALe joIne pUrvakrIDAnuM smaraNa karIne teNI upara temanuM mana anurAgI thayuM. papA aneka dRSTAMto vaDe potAnA manane vALatA hatA. chatAM paNa paravaza thayeluM mana matta thayelA hAthInI jema pAchuM vaLyuM nahi. WpavA bIjAone paNa teNe kahyuM che
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdrakumAra kathA 231 * * IST muni ! durdAnta evuM mAruM mana rUMdhavA chatAM paNa preyasI tarapha doDI rahyuM che. pachI tenA vaDe paNa kahevAyuM ke he kalyANakArI ! tArA gItArthapaNAnI kevI vikriyA ? teNe paNa kahyuM ke AryamAro manarUpI hAthI vaza thato nathI, kaho have zuM karuM? paDho tyArabAda te vAta pravartinI ane baMdhumatIne paNa vAta karI. teNIe paNa samajAvyuM. pachI zuddha buddhivALI teNe vicAryuM ke hA hA karmanI gatine dhikkAra ho, dhikkAra ho. pA. ane teNIe kahyuM ke he bhagavatI ! A munirUpI kuMjara (hAthI AlAna staMbhane choDI de tema) jo maryAdAne oLaMgaze, umUlana karaze to kharekhara amArA baMnenA vratano bhaMga thaze. anyatra gayelI evI mAruM paNa mana tenA mananI pAchaLa doDaze. ka0-61A pramANe vicArIne vratanuM rakSaNa karavAne mATe phAMso bAMdhIne anazana karI tRNanI jema prANono tyAga karIne devalokamAM gaI. karA te sAMbhaLIne sAmAyike paNa vicAryuM ke mArI priyA dhanya che. vratanI virAdhanA karyA vagara mArA khAtara tamArA mATe) jIvitano tyAga karyo. kaall. huM virAdhelA zIlavALo paNa jIvuM chuM te zuM ucita che ? e pramANe vicArIne potAnA duSkatane gurunI pAse AlocanA karyA vagara anazana karIne marIne devalokanI lakSmIne bhogavIne te ja anArya karma vaDe huM AdrakumAra thayo chuM. IIkapA anAryapaNAmAM paNa je mahAtmA vaDe huM pratibodha pamADAyo te abhayakumAra ja mAro mitra, baMdhu ane guru che. kalA jo abhayakumAra sAthe mitratAne na karI hota to adharmathI durgatimAM jatA mAruM tyAre koNa rakSaNa karata ? Ika7I have AryadezamAM jaIne sadguru evA tene maLIne parivajyAne grahaNa karIza. A pramANe manamAM vicArIne arihaMtanI pratimAnI pUjA karIne pitAnI pAse jaIne kahyuM ke he tAta ! abhayakumAra sAthe mane atizayavALI prIti thaI che. 68-69mA tethI jo tAta mane anujJA (anumati) Ape to tyAM jaIne ekabIjAnA darzana karIne prItine zreSTha koTInI banAvI tyAMthI jaldI AvuM. ll7 ll rAjAe kahyuM ke paraspara viziSTa bheTaNAothI amArI paNa prIti che ja. tethI he putra ! darzanane mATe kyAre paNa, kyAMya paNa javAnuM nahi. II71ii eka tarapha vaDIlonI AjJA bIjI tarapha mitrane maLavAnI hRdayanI utkaMThA. tethI mana hIMDoLAnI jema sthira rahetuM nathI. II7rI samasta kartavyo teNe choDI dIdhA. duHkhapUrvaka anna mAtrane khAto nArakonI jema nIkaLavAnA upAyane vicArato te rahyo hato. II73ii rAjAe tevA prakAranA tene joIne vicAryuM ke nicce atyaMta utkaMThAvALo A mane jaNAvyA vagara jato raheze. tethI kumAranI rakSAne mATe zreNIrUpe pAMcazo . sAmaMtone rAjAe jaMgama (sAkSAtu) killAnI jema goThavyA. 7pa kumAranA dehanI chAyAnI jema teo kyAre paNa paDakhuM mUkatA nahi. A rIte teo karatA hovAthI teo vaDe kumAra potAne kedInI jema mAnato hato. 7ko Ane ThagIne huM jauM. tethI kumAra dararoja teone vizvAsamAM levAne mATe azvakrIDA karavA ghoDAne calAvato ane pAcho Avato. II77ii. teothI kumAra haMmezAM adhikAdhika dUra jato adhika adhika kALathI vaLIne pAcho Avato. tethI teo vizvAsavALA thayA. vRkSonI chAyAmAM jema vizrAma pAme tema dhIme dhIme eka prahara bAda dUrathI pAcho Avato. ll78-79mAM have teNe vizvAsu mANaso pAse eka vahANa taiyAra karAvyuM. temAM asaMkhya ratno ane te pratimAne sthApana karAvI. ll80 teo vizvAsamAM rahete chate eka vakhata vegathI AdrakumAra vahANamAM caDhIne AryadezamAM samudranA kinArA para utarIne te biMbane abhayanI pAse mokalAvI. vrata levAmAM kALano vilaMba thaze, evI zaMkAthI svayaM pote na gayA. ll81-82aa ghaNAM ratnone sAtakSetramAM vAparIne keTalAka ratno vizvAsu mANasone
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 samyakatva prakaraNa ApIne buddhizALI evA teNe svayaM yativeSane grahaNa karIne jeTalAmAM sAmAyika uccare che, teTalAmAM AkAzavANI thaI ke hamaNAM vratane grahaNa na kara. haju paNa tAruM bhogAvalI karma bAkI che, bhogavyA vagara te karma tIrthakarone paNa nAza pAmatuM nathI. II83-84-85 are ! grahaNa karelA vrata vaDe zuM ? ke je balAtkAre choDavuM paDe ? he vIra ! te ja svIkArAya, je koInA paNa vaDe choDAvAya nahi. ll8l A pramANe devatAnI vANIne tiraskArIne (avagaNIne) vIra (parAkrama)nI vRttithI ArdakakumAre kahyuM, koNa mane mUkAvanAra che ? te pramANe svayaM vratane grahaNa karyuM. l87 have kramapUrvaka vihAra karatA potAnA duSkRtanuM haraNa karatA pratyekabuddha evA bhagavAna mahAvratarUpI mahAdhanavALA te sAdhu eka vakhata vasaMtapura nagaranA bahAranA koI devakuLamAM kyAMka paNa kAyotsargathI sthira rahyA. II88-89o A bAju temanI pUrvabhavanI patnI devalokathI vIne devadatta zreSThInA gharamAM temanI patnI dhanavatInI puNyazALI, lakSmIvALI, lajjAvALI, kIrtivALI, buddhizALI evI zrImatI nAmanI putrI thaI. 9091ii Ardika RSithI vibhUSita te ja devakuLamAM harSathI bharelI vara varavAnI krIDAne ramatI nagaranI kanyAnA vRMdanI madhyamAM rahelI Adraka muninA bhogAvalI karmo vaDe bolAvAyelI zrImatI tyAre tyAM AvI. 92-93ii anya kanyAo potapotAne ISTa evA varane varIne sarvee zrImatIne AkSepapUrvaka kahyuM tuM kema varane varatI nathI ? ll94o teNIe kahyuM ke he sakhIo ! A sAdhu mArA vaDe varAyA che. te ja vakhate devatAe kahyuM ke he bho ! tArA vaDe sArA varanI pasaMdagI karAI. ll95l. AkAzane jANe ke phoDatI hoya tevI garjanA karIne dhArAbaddha varSAnA karAnI jema devatAe ratnonA samUhanI vRSTi karI. IIkA tyAre bIkaNa evI kanyAo nAsate chate tyAre DarelI zrImatI te ja muninA caraNomAM vaLagI paDI. Iii caraNone lAgelI teNIne nAgaNanI jema jaldIthI choDI. A anukULa upasarga che ema jANI jaldIthI sAdhue bIje sthaLe vihAra karyo. 98 vairInI jema devatAnA vacanathI AzaMkAvALA teNe mANasovALI vasatimAM na rahetAM ekalA jaMgalamAM ja teo rahetA hatA. A bAju te ratnavRSTine sAMbhaLIne kautukathI AdhIna manavALA nagaranA loko sahita rAjA tyAM AvyA. /108ll mAlika vagaranAnuM dhana rAjAnuM thAya, A pramANe manamAM vicArIne rAjAe Adeza karelA puruSo ratnone bhegA karavA lAgyA. /101ii maryalokane jovAnI IcchAthI nAgalokamAMthI AvelA te devatAoe nAganI jema karIne grahaNa karatAM teone dUra karyA. ll10rI ane kahyuM, mArA vaDe A sarva ratno zrImatInA varavAnA utsavamAM apAyA che. tethI A ratno AnA pitAnA thAva. ll103ll badhA jAte chate paNa vipna vagara te ratno AnA pitAe grahaNa karyA. ghaNA bhegA thayelA hovA chatAM paNa jenA bhAgyamAM hoya tene ja maLe che. /104o AvA prakAranA Azcaryane jotAM AvA prakAranuM sAMbhaLatA ane vicAratA sarve loko samApta thayela nATakanI jema potapotAnA sthAne gayA. ./10pA zrImatI juvAna thatAM zreSThIe ghaNA varo batAvyA ne kahyuM ke he uttamA ! patine vara. /109o teNIe paNa kahyuM ke he pitAjI ! potAnI rucithI te muni varAyA che. varavAnuM dravya grahaNa karatA tame paNa mane tene ApI hatI. ./10LI ane tyAre nagaranA loko rAjA ane devatA ATalA sAkSI hatA. tethI bIjA koIne paNa mane Apo nahi. bIjA mArA mATe bAdhArUpa che. evI nIti paNa che ke- ||108 rAjAo ekavAra bole che. sAdhuo paNa eka ja vAra bole che ane kanyAo paNa eka ja vAra paraNAvAya (apAya). A traNe eka eka vAra ja thAya che. /109aaaaN zreSThIe kahyuM ke he vatsa ! vAyunI jema sarvatra bhramaNa karatA te munine
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArdrakumAra kathA tuM kevI rIte meLavI zakIza ? kyAM zodhIza ? maLyA pachI tene kevI rIte oLakhI zakIza ? 110aa tyAre zreSThIe teNIne kahyuM ke, he vatse ! potAnI ja dAnazALAmAM tAre ja dAna ApavuM kadAcit kyAreka te tyAM Ave. 112 / have teNI bhikSA mATe je Ave tene pratilAbhIne muninA caraNomAM cihnane jotI namatI hatI. ||113 233 have eka vakhata bhAgyayoge Ardra muni bAra varSa bAda pharIthI vasaMtapura naga2mAM AvyA. 114 // karma vaDe ja jANe ke lavAyA hoya tema bhikSAne mATe tyAM ja AvyA. kSaNamAtramAM cihnane joIne teNIe temane oLakhI lIdhA. / / 115 // jaldIthI uThIne saMbhramapUrvaka bolI ke nAtha ! tyAre devAdAranI jema nAsI gayA hatA. lAMbA kALe jovAyA cho. I116 // kRpALu, dayALu evA nAtha paNa mArA upara kema dayA vaga2nA nirdaya thayA cho ? ATalA divasathI tamArAthI tyAga karAyelI tamArI AzAthI ja rahI chuM. ||117 / / te AzA Aje mArI phaLI che. divaso paNa mArA pAchA pharyA che. have to AvelA tame nAtha cho anAtha evI mane sanAtha karo. II118 // te sAMbhaLIne zreSThI, zreSThIputro, nagaranA loko aMgarakSako vaDe jema rAjA tema sAdhune cAre bAjuthI vIMTaLAI gayA. / / 119 // jenA varavAnA samaye devatAe kharekhara ratnanI vRSTi karI che. te kevA prakArano che ? e pramANe jovAne mATe kautukathI rAjA svayaM tyAM Avyo. II120 // joIne vicAryuM kharekhara sAkSAt kAmadeva ja che. zrImatIne sthAnamAM ja anurAga thayo che ane devatAe paNa ucita ja karyuM che. I121 // munie teone kahyuM ke te huM nathI. mA2A vratano lopa na karo. putrIe kahyuM ke te tame ja cho. kema ke cihnathI ja meM tamane oLakhyA che. II122 have rAjAe kahyuM, he sAdhu ! ahIM kiMcit paNa ayogya nathI. tamArA yauvanane saphaLa karIne pAchaLathI pharI vratane grahaNa karajo. II123 vaLI tame sUkSma jIvonuM zuM rakSaNa nathI karatA ? to skUla jIvonI zuM rakSA nahi karo ? tame Ano tyAga karazo to (kharekha2) nizce A prANono tyAga karaze. II124 / / keTalAke kahyuM ke tuMbaDAne mUko ane kuTuMbane grahaNa karo, pAtrAne mUko ane amArI sAthe nAtarAne (saMbaMdhane) bAMdho. saMkaTamAM AvelA muni palAyana thavAnA upAyane nahi jotA devatAnA vAkyane yAda karIne, tenA vacanane mAnya rAkhyuM. 126 tyAre teonA AgrahathI te zrImatIne paraNyA. kema ke nikAcita je karma che te potAnuM phaLa ApyA vinA (batAvyA vinA) nAza pAmatuM nathI (jatuM nathI.) II127 / / zrImatInI sAthe viSayone bhogavatAM Ardrakane yogya samaye sarva saMpadAnA pAtra sarakho putra janmyo. 128 // anukrame te bALaka gharamAM cAlatA zIkhyo. kaMIka cetanAne pAmyo ane kaMIka aspaSTa evo bolato thayo. II129 / / eTale Ardrake zrImatIne kahyuM ke bIjo tAro putra taiyAra thayo che to mane choDa, huM cAritrane IcchuM chuM. tuM mane anumati Apa. II130 // tene pratyuttara ApyA vinA ja teNI kaMIka vicArIne kyAMthI paNa sAmagrIne lAvIne kAMtavAnI kriyA zarU karI. ||131 // pUrve zIkhavADelA tenA putre mAtAne kahyuM ke he mAtA ! pitA na hoya tema AvA ja AjIvikAnA kAmane tuM kema kare che ? II132 // teNIe kahyuM he vatsa ! vratanA arthI evA tArA pitA kyAre paNa jatA raheze. tethI patinA abhAve strIonuM A ja bhUSaNa che. II133 // teNe kahyuM he mAtA ! mArA pitA kyAM jaze ? huM temane jatAM aTakAvIza. A pramANe bolatA tatkSaNa ja mAtAnA hAthamAMthI reMTiyAne kheMcIne tenA keTalAka tAMtaNAo vaDe sAMkaLanI jema dRDha rIte pitAnA pagamAM vIMTyA. sAkSAt putrarUpe moha jANe ke hoya. ||134-135 / /
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 sakhyatva prakaraNa ane mAtAne kahyuM ke he mAtA ! tuM Dara nahi. baMdhAyelA pitA have kyAMya jaze nahi. tenA pitAe kahyuM ke he vatsa ! huM nizcita baMdhAI ja gayo chuM. he vatsa ! jeTalA te taMtunA tAMtaNAo vIMTALyA che eTalA varSa to huM tArA baMdhano vaDe rahevA mATe baMdhAI gayo. f/133-137thI te hatA bAra tethI bAra varSa vaLI rahyA. have bAra varSanI samaya maryAdA purNa thaye chate rAtrInA aMte jAgI gayelA teNe vicArya, ||138 saMsa samudramAMthI utaravA mATe jahAja sarakhA vratane pAmIne pramAdathI tene choDIne saMsAramAM magna thayelo huM mUDhabuddhivALo chuM. pahelAM manathI bhAMgelA cAritravALo hato, tethI ja anAryapaNuM pAmyo. atyAre sarva prakAre bhagna vratavALA mArI kaI gati thaze ? ||139-14ll jinezvaranA vacanane je mANaso jANatA nathI, te adhama che. je jANIne paNa karatA nathI te adhamomAM adhama che. I/141/ saMtApa vaDe saryuM. hamaNAM huM pravrajyAne grahaNa karuM, potAnA AtmAne suvarNanI jema tArUpI agnithI pavitra karuM. /14rI pAchalI vaye paNa dIkSA svIkAranAra jeone tapa, kSamA, brahmacarya, vrata ane kriyA priya che teo jaldIthI devalokane pAme che. l/143ll savAramAM patnI ne svajananA samUhane ane rAjAne pUchIne guphAmAMthI siMha jema bahAra nIkaLe, tema munivezane dhAraNa karI, gharathI nIkaLyA. 144ll have AdrakumAra muni rAjagRha tarapha jatAM vacamAM potAnA pitAnA 500 sAmaMtone teNe joyA. 14pI teoe paNa munine ekAeka joI, oLakhIne vismaya pAmyA ane namyA. teNe paNa teone kahyuM ke A vanamAM tame loko kyAMthI ? 14vA teoe paNa kahyuM ke svAmi ! amane vizvAsa ApIne tyAre tame palAyana thaI gayA. tethI he nAtha ! lajjA pAmelA ame rAjA pAse gayA nahi. ll147thI paraMtu A pRthvI para bhamatAM bhamatAM tamane zodhatA, kaMTALelA rahyA. corI karIne AjIvikA calAvIe chIe. ll148 buddhizALI munie teone pratibodha mATe kahyuM ! aho ! zuM A pAparUpI AjIvikA tamoe svIkArI. te kalyANa-kArIo mahAna (moTA) kaSTamAM paNa karavA yogya ja karavuM joIe. baMne lokane viruddha evuM na karavA lAyaka kyAre paNa na karAya. ./149-15olii teoe paNa kahyuM che kumAra ! vanavAsathI kheda pAmelA (kaMTALelA) ame kuTuMbane ane rAjAne maLavA mATe jaIe chIe. 151ii tyAre munie kahyuM ke vanavAsathI utpanna thayela kaSTa zuM che ? saMsAramAM vasavAthI utpanna thayelA kaSTane kema kharekhara vicAratA nathI ? coro vaDe corAyelAnI jema naraka, tiryaMca, manuSya ane deva vagere adhama RddhimAM kaSTapUrvaka A jIva rahyo che. ll15-153 svArthamAM rahelA evA kuTuMbane viSe koNa moha kare ? athavA to A saMsAramAM ApaNe keTalAya kuTuMbo zuM mUkI nathI AvyA ? II154 kaMIka karma laghupaNAthI sumanuSyapaNAne prApta karIne te dharmanA phaLa svarga ke apavargane grahaNa karo. I/15pI jema pahelAM paNa huM tamAro svAmI hato, tema hamaNAM paNa tamAro svAmI thaIza. he sumedhAvI ! kharekhara mArI jema tame saMyamane svIkAro. II15DA dhUpathI pavitra banAvelA vastronI jema, laghukarmI evA teoe ArTikamuninA upadezothI potAnA AtmAne pavitra banAvyo. |157lii tyAra pachI have sarva sevakoe svAmI pAsethI potAnI caDelI AjIvikA (pagAra)nI jema prArthanA karIne pravajyAne grahaNa karI. 158 A pramANe bujhavI, dIkSA ApI teonI sAthe AAkamuni vIra bhagavAnane vaMdana karavA mATe jeTalAmAM rAjagRhanI najIka AvyA. 159o jatAM evA mArgamAM munine sanmukha gozALo maLyo. prabodha karIne svamatamAM laI javAne mATe teNe vAdano AraMbha karyo. 160tyAre tyAM keTalAka sabhya tarIke kutuhalathI uMcA thayelA netravALA vidyAdharo devo ane manuSyo ekaThAM thayA. 191ii gozALAe kahyuM ke he bho ! sAdhu
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArdrakumAra kathA 235 tapazcaryAthI zuM kAma kheda pAmo cho ? kema ke prANIone zubha athavA azubhamAM niyati (bhavitavyatA) ja kAraNarUpa che. zuM kAma nirarthaka tapa karavo ? ll19rI munie kahyuM ke he kalyANakArI ! AvuM vacana pharIvAra bolato nahi. kema ke kArya siddha thavAmAM paheluM puruSArtha ane bIjuM niyati kAraNa che. 193ll vaLI jo tuM te mAnato nathI to te mUDha! to kaMIpaNa vAda na kara.moDhAmAM koLIyo nAkhato nahi ane mRtakanI jema nizcala thA. ll164jo sarvanuM mULa niyati che. to tenuM phaLa te Apaze ja. paraMtu tema thatuM nathI. he bho ! niyati paNa puruSArtha vinA phaLa ApatI nathI. //194-19pI ane vaLI AkAzamAMthI pANI paDe che, pRthvI khodavAthI paNa pANI Ave che. te bene zuM tuM niyati ane puruSArtha nathI mAnato ? A pramANe gozALAne niruttara karI Adraka muni jItyA. tyAM rahelA sarvee tyAre jaya jayakAra karyo. ll19ii khIlA rUpa karAyelA che hAthInA dAMta jemAM, vaLI pAtharyuM che hAthInuM cAmaDuM jyAM evA hastitApasonA AzramamAM Ardika RSi AvyA. ll168 tyAM rahelA te tApaso eka hAthIne mArI nAMkhIne lAMbA kALa sudhI tene khAtA hatA. tethI hastitApaso e pramANe vikhyAta (prakhyAta) thayA. 199o bahu jIvanA kSayathI DarelA potAne dhArmika mAnatA nAnA jIvo ane dhAnyanA kaNone paNa te khAtA nathI (nAnA jIvo ane dhAnyanA aneka jIvo mare che. hAthIne mAravAmAM eka ja hAthI mare eTale hiMsA ochI AvI uMdhI mAnyatA.) I/17ll khAvAnI IcchAvALA teo bhArekhama lokhaMDanA zRMkhalAthI bAMdhelo ane aMjana parvatanI jevo UMco eka hAthI lAvyA hatA. 171ii te hAthIe pAMcaso sAdhuothI parivarelA, bhaktithI bhUmi para mUkelA mastakothI mANaso vaDe vaMdana karAtA te munine joIne karmanI laghutAthI tenAmAM viveka utpanna thayo. tethI vicAryuM ke jo huM sAMkaLothI baMdhana vagarano thAuM to huM paNa te maharSine vaMdana karuM. /172-17all muninA prabhAvathI jaldIthI tenA baMdhano tUTyA. hAthI munine namavA mATe doDyo. ll174ll hAthIne AvatA joIne loko Ama tema nAsyA, tyAre ja ugelA vRkSanI jema mahAsattvazALI muni to tyAM ja sthira rahyA. ll17pI kuMbhasthalane jamIna upara mUkIne (mastaka namAvIne) bhaktithI hAthIe munine vaMdana karyuM. temanA baMne caraNakamaLone hAthanA sparza dvArA suzrAvakanI jema vAraMvAra sparzIne praNAma karyA. /176o have UThIne animeSa locanavALo te hAthI vAraMvAra DokathI vaLI vaLIne munine joto jaMgalamAM pravezyo. ll17ii muninA te atizayane joIne sahana na karI zakanAra evA paNa te tApasI AvyA. mahAvAda karavA lAgyA. kSaNamAtramAM to temane jItI lIdhA. ll178 buddhimAna munie dharmadezanAthI teone pratibodha pamADyo. je kAraNathI samatAbhAvamAM rahelA sAdhuo sarvane hita karanArA ja hoya che. 179 dAMta cittavALA teone vIra bhagavAna pAse mokalyA. jaIne teoe paramAtmAnA hastakamaLa dvArA saMyamane grahaNa karyuM. 187lii. hAthInA baMdhano tUTyA ane tApaso bodha pAmyA. temaja gozALAne paNa jItIne jayakAra karyo te sarve sAMbhaLIne zreNika rAjA Azcarya pAmyA. 181aaaa te muni AvelA che te sAMbhaLIne te atizayothI kheMcAyelAnI jema kSaNavAramAM ja abhayakumAranI sAthe rAjA temane vaMdana karavA mATe tyAM Avyo. 182ll AdrakumAra munine joIne bhaktinA bhArathI pUrNa bharelA rAjAe traNa pradakSiNA ApIne namaskAra karyo ane A pramANe stuti karI. ll183 he prabho ! saMsAranA sarvasvano tyAga karanAra guNa rUpI nagarajano mATe mahAnagara samAna ! garva karatAM kutIrthiorUpI hAthI mATe siMha samAna ! Apane namaskAra thAo. ll184 khuza thayelA munie sarva kalyANane karanArA samasta pApone haNanArA evA dharmalAbha AzIrvAdapUrvaka
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 samyakatva prakaraNa abhinaMdana karyuM. 18pA have rAjA muni AgaLa beTho. munine pUchyuM, he prabho ! hAthIno baMdhanathI chUTavAno tevA prakArano AzcaryakArI prasaMga sAMbhaLavAne IcchuM chuM. I/18ii munie kahyuM ke he rAjanuM ! hAthInuM baMdhanathI chUTavuM AzcaryakArI nathI. sUtaranA tAMtaNAonA baMdhanathI chUTavuM e mane atizaya duSkara lAge che. I/18ii zreNike pUchyuM te kevI rIte ? AthI munie mULathI ja potAnuM caritra kahyuM. parivAra sahita rAjAe te sAMbhaLIne A pramANe stuti karI. II188 yuddhanA medAnamAM paDelA prAyaH paDelA ja hoya che. A vIra che je paDelo paNa zastrane laIne vaLI ubho thayo. 189aaaa tema svAmI ! eka vIra parAkramI evA tame sarve zatruone jItI lIdhA. kevaLajJAna rUpI lakSmI tamArA mATe najadIka ja che. temaja muktinagarI paNa have dUra nathI. l/19oll have Adraka munie abhayakumArane kahyuM ke niSkAraNa vatsala evA aho tame eka ja mArA dharmabaMdhu cho ke je bheTaNAnA bahAnAthI paNa prathama jinanI pratimA mokalAvI pratimAnuM sArI rIte avalokana karavAthI tyAre ja mane jAtismaraNa thayuM ane tyAre ja huM arihaMtano upAsaka thayo. II191-192aa je koInAthI paNa na karAya tevuM tame karyuM ane je koIpaNa na Ape tevuM tame mane ApyuM. kharekhara mane upAya vaDe ja tame arihaMtanA dharmane Apyo che. 193ll he mahAbhAga ! anArya dezane joIne anAryapaNAnA aMdha kUvAmAM rahelA mAro tame buddhirUpI doraDAthI uddhAra karyo che. ll194ll saMsArarUpI samudramAM taravA mATenI A pravajyArUpI nAva je mane prApta thaI, emAM paNa he abhayakumAra ! tamAruM ja kAraNa che. I/195ll dharmarUpI sarvasvanA dAnathI tuM mAro leNadAra che. zreSTha evA AzIrvAda sivAya bIjuM zuM tamane apAya ? 19vA he mahAbhAgyazALI ! hamaNAM A pramANe saMsArarUpI sAgaramAMthI mArI jema ghaNA jIvono tuM udhdhAra karaje. evA aMtaranA tane AzIrvAda che. 197ii have zreNika rAjA temaja abhayakumAra ane anya nagarajano te sAdhu bhagavaMtane namIne, jevI rIte AvyA hatA tema gayA. ll198ll have vinayanA samudra evA Adraka munie rAjagRhanagaramAM padhArelA carama tIrthapatine vaMdana karyA. sakala karmanA nirmulanathI kevaLajJAna pAmIne jagata para lAMbo kALa vicarIne nirvANa padane prApta karyuM. ll199ll A pramANe ArtakakumAranuM kathAnaka samApta. 3098 hamaNAM pahelAM prarUpita evA zuddha prarUpakanI prazaMsA kare che - jai vi hu sakammadosA, maNayaM sIyaMti caraNakaraNesu / suddhapparuvagA teNa, bhAvao pUaNija tti / / 31 / / 19 / / gAthArtha : je potAnA karmanA doSathI caraNakaraNamAM jarAka paNa sIdAya che. paraMtu zuddha prarUpaNAthI te bhAvathI pUjavA yogya che. TIkArtha : "hu' e "ja' kAra arthamAM che ane te 'vAra' 'tena' pada sAthe arthavALo jaNAya che. eTale je potAnA karmanA doSathI caraNasittari ane karaNasittaramAM thoDA zithila che, to paNa zuddha prarUpaNA karanArA, zuddha prarUpaka guNa vaDe bhAvathI nirUpacAra rIte pUjavA yogya che. ahIM ti zabda zarU karela prakaraNanI samAptimAM che. 31ll99ii.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ gADarIyA pravAhano tyAga 237 A pramANe mArganI zuddhinI prarUpaNA karAyA pachI vivekIo je kare che te jaNAve che - evaM jiyA AgamadiTThi-diTThasunAyamaggA suhamaggalaggA / gayANugAmINa jaNANa, magge laggati no gaDDariyApavAhe / / 32 / / (100) gAthArtha H A pramANe AgamadaSTithI jemaNe mArga sArI rIte jANelo che ane joyo che tevA zubha mArgamAM lAgelA jIvo gatAnugatika jIvonA gADarIyA pravAharU5 mArgamAM joDAtA nathI. TIkArtha ? A pramANe kahelA nyAyathI jIvo-bhavya jIvo-Agama dRSTithI sAmAnya rIte joyelo ane vizeSathI utsarga ane apavAdathI jene mArga joyelo che tevA zubha mArgamAM lAgelA bhavyajIvo gatAnugatika mANasonA gADarIyAnA pravAha jevA gADarIyA pravAhavALA mArgamAM lAgatA nathI. AgamamAM kahelA mArgane ja anusare che. 3rA (100). have "mahAjana jenA vaDe jAya te mArga" e daSTAMtathI loka kare che te pravRtti kalyANakArI che evuM je mAne che teone mATe kahe che. negaMteNaM ciya loga-nAyasAreNa ittha hoavvaM / bahumuMDAphavayano, mALA phakto phuda pamAd iArUrUAA (202) gAthArtha ghaNA muMDasAdhuonA vacanathI lokonuM dRSTAMta e ja ekAMte sAra che evuM ahIM hotuM nathI. A ja kAraNathI zAsanamAM AjJA pramANa che. TIkArtha : ekAMtathI - sarva rIte avivekI lokanuM dRSTAMta e ja sAra-pradhAna che evI bhAvanA na karavI. mokSamArganA vicAramAM koIka ghaNA muMDAonA vacanathI ja jo lokonI pravRtti baLavAna thAya to AvuM je AgamanuM vacana che te na hota. jema ke- 'jhaghaDAne karanArA, yuddha karanArA asamAdhi karanArA ane mokSane nahi karanArA evA ghaNA muMDana karAvelA sAdhuo bharata kSetramAM thaze. zramaNo alpa thaze. A kAraNathI tIrthakaro kahelI AjJA e ja prAmANyanA viSayamAM pramANa che. 33 (101) vaLI, bahujaNapavittimittaM, icchaMtehiM ihaloIo ceva / thamyo bliAyavyo, ne tehiM vahunapavittI sArU4ll (202) gAthArtha ghaNA jananI pravRtti mAtrane icchanArAo vaDe dharmanA vicAramAM laukika dharma e tyAga karavA yogya nathI. kAraNa ke tyAM ghaNA mANasonI pravRtti thAya che. TIkArtha spaSTa che "rUdda' phakta eTale dharmanA vicAramAM ane ziva saMbaMdhI zaiva ane jaiminI saMbaMdhI dharma laukika che.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 samyaktva prakaraNa A pramANe hote chate je karavA yogya che te jaNAve che. tA ANANumayaM jaM, taM ceva buhehiM seviyavvaM / kimiha bahuNA jaNeNaM, haMdi na se atthiNo bahuyA / / 35 / / (103) gAthArtha tethI paMDito vaDe AjJAne anumata je dharma che te ja sevavo joIe. ghaNA mANasa vaDe zuM? mokSane IcchanArA bahu nathI hotA. TIkArtha : je kAraNathI ghaNA mANasonI pravRtti e AlaMbana mATe nathI. tethI AjJAne anusaranAruM eTale Agamane anusaranAruM je anuSThAna che te ja paMDito vaDe sevavA yogya che. ahIM dharmanA vicAramAM ghaNA mANaso vaDe zuM ? 'iMri' e ahIM najIkanI bAbatane batAvavA mATe che. AjJAne anusAra tevA dharmanA arthIo athavA kalyANanA arthI eTale mokSane IcchanArA bahu nathI hotA. hamaNAM muMDana karAvelA ghaNA che zramaNo alpa che.' evuM vacana hovAthI ll3pI10ll A pramANe aneka rIte vidhimArganA samarthanane sAMbhaLIne mahAmohathI haNAyelI buddhivALA je bole che te jaNAve che. dUsamakAle dulaho, vihimaggo tami ceva kIraMte / nAya tilpache, sivI do pAradA (204) gAthArtha duSamakAlamAM vidhino mArga durlabha che te ja jo karavAmAM Ave to tIrthano uccheda thAya Avo kugraha keTalAkano che. TIkArtha duSamakAlamAM karma bhAre hovAthI vidhino mArga durlabha-duHkhe karIne prApta thAya tevo che ane te ja jo karavAmAM Ave to tIrthano uccheda thAya. kAraNa ke, vidhimArganuM anuSThAna ghaNAM vaDe karavuM azakya hovAthI tIrthano uccheda thAya Avo keTalAkano kugraha-khoTI mAnyatA che. ll37104o. vivekIo vaDe kugraha-khoTI mAnyatA karavA jevI nathI e jaNAve che - jamhA na mukkhamagge, muttUNaM AgamaM iha pamANaM / vijai chaumatthANaM, tamhA tattheva jaiyavvaM / / 37 / / (105) gAthArtha je kAraNathI mokSanA mArgamAM chadmastha jIvone Agamane choDIne ahIM bIjuM koI pramANa rUpa nathI te kAraNathI temAM ja yatna karavA yogya che. ll37/10pa TIkArya sugama che 310pA.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAramArga- mokSamArganI saMkhyA 239 have AgamamAM kahelI ja saMsAra ane mokSamArganI saMkhyAne kahe che, gihiliMga - kuliMgiya - davvaliMgiNo tini hu~ti bhavamaggA / sujai - susAvaga - saMviggapakkhiNo tini mukkhapahA / / 38 / / (106) gAthArtha gRhastho-kuliMgI-pAMkhaDIo ane dravyaliMgI-pAthasthAdio A traNa saMsAra mArgo che. suyatio suzrAvako ane saMvigna pAkSiko A traNa mokSa mArga che. TIkArtha gRhasthanA liMgavALA te gRhastho, kharAba liMgavALA te pAkhaMDIo dravyathI liMgavALA te pArthasthAdi A traNe saMsAranA mArgarUpa thAya che. dravyaliMgIo paNa baMne prakAre bhraSTa hovAthI bhava eTale ke saMsAranA mArgarUpa ja che. sumatio eTale ke, susAdhuo, suzrAvako ane saMvigna eTale ke, susAdhuonA mArganA pakSapAta vaDe vicare che te saMvijJa pAkSiko A traNa mokSanA mArgarUpa che. ahIM koI zaMkA kare che ke pahelA to mokSamArga be prakAre ja kahelo hato. hamaNAM vaLI tenA traNa prakAra kahyA to pUrvApara vAtano virodha na Ave ? javAba ApatA kahe che ke, tamArI vAta sAcI che. paraMtu trIjo mArga apradhAnarUpa hovAthI, alpa hovAthI ane kyAreka ja upayogI hovAthI tyAM vivakSA karI nathI. ahIM vaLI, saMsAra mArganA traNa prakArano prastAva hovAthI traNa prakAra kahelA che. AthI koI virodha nathI ane tenuM lakSaNa A jANavA yogya che te A pramANe - saMviggapakkhiyANaM, lakkhaNameyaM samAsao bhaNiyaM / osannacaraNakaraNA, vi jeNa kammaM visohaMti / / 1 / / suddhaM susAhu dhammaM, kahei nidaMi ya niyayamAyAraM / sutavassiyANa purao, hoi ya savvomarAyaNi / / 2 / / vaMdai na ya vaMdAvai, kiikamma kuNai kArave neya / attaTThA na vi dikkhai, dei susAhUNa boheuM / / 3 / / 106 (saM. pra. vadhAre rU07, 308) rUti thArthaH rUdrA saMvijJa pAkSikanuM lakSaNa A saMkSepathI kaheluM che. caraNa sittari ane karaNa sittarImAM zithilatA hovA chatAM jenA vaDe karmanI vizuddhine karAya che. I/II zuddha susAdhunA dharmane kahe che ane potAnA AcAranI niMdA kare che sutapasvIonI AgaLa sarva rIte laghu paryAyavALAnI jema thAya che. rApote vaMdana karatA nathI ane bIjAne vaMdana karAvatA nathI. kRtikarma karatA nathI ane karAvatA nathI. potAne mATe dIkSA ApatA nathI ane susAdhu bhagavaMtone bodha karavA mATe Ape che. (saMbodha prakaraNa guru adhikAra 307, 308) A pramANe gAthArtha che.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 samyaktva prakaraNa have susAdhuo zA mATe mokSamArga rUpa thAya che ane bIjA thatA nathI tene batAvatA kahe che - sammattanANacaraNA, maggo mukkhassa jiNavarudiTTho / vivarIo ummaggo, nAyavvo buddhimaMtehiM / / 39 / / (107) gAthArtha jInezvaro vaDe samyagu jJAna cAritrarUpa mokSano mArga kahevAyelo che. tenAthI viparIta te unmArga buddhizALIo vaDe jANavA yogya che. TIkArya samyagujJAna cAritrarUpa mokSano mArga jInezvara vaDe upadezAyelo che ane te susAdhu vigeremAM ja che. gRhasthAdione viSe nathI. AthI buddhizALIo vaDe susAdhvAdithI viparItamAM unmArga jANavA yogya che. ll39 (107). jJAnAdinA svarUpane kahe che, sannANaM vatthugao, boho sadasaNaM ca tattaruI / saccaraNamaNuTThANaM, vihipaDisehANugaM tattha / / 40 / / (108) gAthArtha vastuno bodha te samyajJAna ane tattvanI ruci te samyagadarzana, vidhi ane pratiSedhathI yukta anuSThAna te samyam cAritra che. TIkArtha temAM vastu eTale ke jIvAjIvAdi tattvo teno je bodha te samyagujJAna. tattvano abhilASa te samyagudarzana. upAdeya kAryone viSe vidhi eTale ke kriyAno Agraha ane heya kAryono pratiSedha eTale ke niSedha, tenAthI yukta je anuSThAna te samyagu cAritra kahevAya che. Iloil (108) samyaguM cAritrarUpa anuSThAna kahevAyuM. hamaNAM susAdhu ane suzrAvakanA viSayIpaNA vaDe tene ja batAve che. jIva ma vahaha ma aliyaM, jaMpaha maM appaM appaha kaMdappaha / naraha ma harahama karaha, pariggaha e hu maggu saggaha apavaggaha / / 41 / / (109) pUA jiNaMdesu, raI vaesu jatto ya sAmAIyaposahesu / dANaM supatte savaNaM, sutitthe susAhusevA sivaloyamaggo / / 42 / / (110) gAthArtha : jIvano vadha kara nahi, juhu bola nahi, AtmAne kAma mATe aparNa kara nahi. manuSyonuM haraNa kara nahi. parigrahane kara nahi. A mArga nicce svarga ane mokSano che. 41.10lA jinezvaronI pUjA, vatomAM rati ane sAmAyika pauSadhadimAM yatna. supAtramAM dAna, sutIrthamAM zravaNa ane susAdhunI sevA A mokSano mArga che. I42/110 TIkArtha pahelA cAra pado sugama che. paraMtu AnA vaDe prANivadhathI viramaNAdi pAMca mahAvrato kahevAyelA che ane vaLI tenAthI viparItapaNuM te baMdha. jinezvaronI pUjA, sthUla prANAtipAta viramaNAdimAM rati eTale ke AnaMda. sAmAyika pauSadhAdimAM yatna, sAvaghanA parihAra vaDe mokSanA pradhAna aMgarUpa hovAthI A baMne alaga batAvelA che.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAramArga- mokSamArganI saMkhyA jJAnAdinA AdhArabhUta sAAdi supAtrane viSe dAna ApavuM. Ama kahevA dvArA apAtramAM kaheluM dAna anarthanA phala rUpa che e pramANe sUcaveluM che. je kAraNathI prajJaptimAM kaheluM che ke, he bhagavaMta ! tevA prakAranA asaMyamI, aviratine pApakarmanA paccakkhANathI pAchA pharelA nathI. temane prAsuka athavA aprAsuka eSaNIya athavA aneSaNIya evA azana-pAna-khAdima athavA svAdima annapAnAdithI paDilAbhatA zrAvakane zuM kArya thAya ? ane kahyuM che ke, he gautama ! te zrAvaka ekAMte pApakarmane kare che. kAMIpaNa nirjarA karato nathI. jo e pramANe che to dInAdione dAna ja na ApavuM ema Apatti AvI paDI ane pAtra-apAtratAnA vicAranA parihAravALA arihaMto vaDe sAMvatsarika dAna karAyuM te paNa asaMgata thaze. tamArI sAcI vAta che. paraMtu mokSanA arthe karatA dAnane AzrayIne A vidhi kahelo che. anukaMpA dAna to vaLI jinezvaro vaDe kyAMya paNa nivArAyeluM nathI. savvehiM pi jiNehiM, dujjayajiyarAgadosamohehiM / sattANukampaNaTThA dANaM na kahiM ci paDisiddhaM // 1 // 241 durjAya evA rAga-dveSa ane mohane jItyA che evA sarve tIrthakaro vaDe prANIonI anukampA mATe dAnano kyAMya paNa niSedha karelo nathI. tathA zravaNa eTale ke dharmane sAMbhaLavo. jenA vaDe saMsArarUpI samudra sukha vaDe tarAya che te sutIrtha. tene viSe arthAt sugurunI pAse dharmane sAMbhaLavo ane susAdhunI sevA A mokSano mArga kahelo che. A pramANe be zlokano artha kahyo. II41-42 // (109-110) A pramANe aneka prakAre sanmArganI prarUpaNA karavA chatAM paNa rAgAdithI haNAyelA cittavALA ghaNA jIvonuM unmArga gamana joIne kheda sahita rAgAdinA mAhAtmyane batAvatA kahe che. rAgoragagaralabharo, taralai cittaM tavei dosaggI / kuNai kumaggapavittiM mahAmaINaM pi hA moho / / 43 / / (111) gAthArtha H rAga rUpI sarpanA jherano samUha cittane taralita kare che. doSa rUpI agnine tapAve che. khedanI vAta moharAjA buddhizALIone paNa kumArgamAM pravRtti karAve che. che TIkArtha : spaSTa che // 43 // (111) te pramANe hote chate, annANaMdhA micchatta-mohiyA kuggahuggagahagahiyA / maLe na niyaMti na, sadkrRti vikRti na ya viyaM / / 4455 (2) gAthArtha : ajJAnathI aMdha thayelA, mithyAtvathI mohita thayelA kugrahanA AgrahathI grahaNa karAyelA mArgane jotA nathI, zraddhA karatA nathI ane ucita kriyAmAM pravartatA nathI.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 samyaktva prakaraNa tA kaiyA taM sudiNaM, sA sutihI taM bhave sunakkhattaM / jaMmi suguruparataMto, caraNabharadhuraM dharissamahaM / / 45 / / (113) gAthArtha te sudivasa - sutithi - sunakSatra kyAre Avaze. jene viSe huM suguruthI para taMtra thayelo cAritranI dhurAne dhAraNa karIza. TIkArtha : tethI kyAre te sudivasa Avaze ityAdi sugama che. paraMtu sugurunuM para taMtrapaNuM kahevAthI gurune AdhIna hoya tene sarvasaMpattio thAya che. e pramANe jaNAve che. jethI kahyuM che ke, nANassa hoi bhAgI, thirayarao daMsaNaM caritte ya / dhannA AvakahAe gurukulavAsaM na muMcaMtti / / 1 / / (vizeSA0 bhA0 gA0 3459, ekAdaza paJcA0 gA. 16) jJAnanA, sthiratara darzana ane cAritranA teo bhAgI thAya ane teo ja dhanya che. jeo jAvajIva sudhI gurukula vAsane mUkatA nathI. chaTThaTThamadasamaduvalasehi, mAsaddhamAsakhavaNehiM / akarito guruvayaNaM, aNaMtasaMsArio hoi / / 2 / / (pazcama paTTIza) (46) chaThTha, aThThama cAra upavAsa, pAMca upavAsa, mAsakSamaNa ane paMdara upavAsAdi karavA chatAM paNa gurunA vacanane nahi svIkArato anaMta saMsArI thAya che. have prastuta arthanA samarthana mATe ISTa devatAnI stutithI garbhita saMbodhana vaDe madhyama maMgalane prakaTa karatA, mugdha mANasonA pravAdane tiraskAra karatA kahe che. savvattha atthi dhammo, jA muNiyaM jiNa ! na sAsaNaM tumha / kaNagAurANa kaNagaM va, sasiyapayamalabhamANANaM / / 46 / / (114) gAthArtha : dhaturAnuM bhakSaNa jeoe kareluM che teo jyAM sudhI zarkarA sahitanA dUdhane pItA nathI tyAM sudhI teone suvarNanI jema badhu pILuM ja lAge che. tema che jina ! jeo tArI AjJAne jANatA nathI. teo sarvaThekANe dharma che tema mAne che. TIkArtha : sugama che. paraMtu kanakanuM bhakSaNa karanArA eTale dhaturAnuM bhakSaNa karanArA ema levAnuM che. sasiyapatti eTale sAkara sahitanA dUdhanuM grahaNa karavAnuM che. l46ll (114) A pramANe pUjya zrI cakrezvarasUrie zarU karelI temanA ziSya zrI tilakAcArye pUrNa karelI samyakatva vRttimAM trIjuM mArgatatva pUrNa thayuM.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 4 / / sAdhutattva mArcatattva kahyuM, hamaNAM mUladdhAranI gAthAnA kramathI prApta thayeluM sAdhutattvanuM vivaraNa karAya che ane Ano pUrvanA tattvanI sAthe saMbaMdha che. pUrve mArgatattva kahevAyuM ane te mArgatattva sAdhuo vaDe AcaraNa karAya che. AthI have sAdhutattva kahevAya che. temAM pahelI gAthA aTThArasa je dosA, AyArakahAi vaniyA sutte / te 'vajaMto sAhU, pannatto vIyarAgehiM / / 1 / / (115) gAthArtha AcAra kathAmAM aDhAra doSo varNavelA che. jinezvaro vaDe te doSone varjana karato sAdhu kahevAyelo che. bhAvArtha sugama che. siddhAMtamAM athavA dazavaikAlika sUtramAM chaThThI adhyayanarUpa sAdhvAcAra vicAravAmAM A aDhAra doSo kahevAyelA che. have te aDhAra doSo kayA che ? to kahe che. paDhamaM vayANa chakaM, kAyachakkaM akappagihibhAyaNaM / paliyaMka nisijja vi ya, siNANasohAvivajaNayaM' / / 2 / / 116 / / gAthArtha : prathama pAMca mahAvrata chaThTha rAtribhojana viramaNa vrata, kAyaSaka, akathya gRhasthanA bhAjana, palaMgAdi AsanamAM besavuM, snAna, zobhAno tyAga na karavo. bhAvArtha prathama pAMca mahAvrato ane chaThTha rAtri bhojananI viratirUpa vrata, vyAkhyAnathI vizeSa pratipatti thAya che tethI vratonI virAdhanA doSapaNA vaDe jANavA yogya che. e pramANe kAyaSamAM paNa pRthvIkAyAdi chanI virAdhanA doSarUpa jANavI. pahelA vratanI virAdhanA kahevA vaDe ja kAyaSaknI virAdhanA kahevAyelI ja che. A pramANe jo kahetA hoya to ? sAcuM che. paraMtu pRthvIkAyAdinuM lokamAM jIvapaNuM aprasiddha che. AthI vizeSa vaDe kahevAyuM che. akalpa be prakAre che. zikSaka sthApanA kalpa ane akalpa sthApanA kalpa temAM paheluM. kharekhara jenA vaDe piMDeSaNA, zayyA, vastra, pAaSaNA nathI bhaNAI. tenA vaDe lavAyelA piMDa, zayA, vastra, pAtra sAdhuone levA kahyuM nahi. //// kArtikathI aSADha sudhInA roSakALanA ATha mahinA Rtubaddha kALa kahevAya che. temAM (janmathI) napuMsaka (ke je dIkSA mATe ayogya kahelA che te napuMsaka)ne dIkSA apAtI nathI. jyAre varSAvAsa (comAsAmAM) to, napuMsakanI jema, dIkSA mATe yogya evA anya (anapuMsaka) ne paNa dIkSA apAtI nathI. ene zaikSa (nUtana dIkSita)na banAvAya. A rItano zaikSa sthApanA kalpa che ema jANavuM //rA akalpa sthApanA kalpa vaLI svayaM ja kaheze ane AnAthI viparIta AcaraNa karavA vaDe doSa thAya che. gRhibhAjana sthAlAdi temAM khAnArane doSa che. jethI kahyuM che ke, kAMsAnA vADakAmAM, kAMsAnI thALImAM tathA mATInAM kuMDA Adi gRhasthanA vAsaNamAM azana-pAna Adi vAparatA sAdhu potAnA AcArathI bhraSTa thAya che. (dazavaikAlika adhyayana 6, gA. 51)
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 samyakatva prakaraNa palvaka pratIta che. temAM sUvuM, besavuM vi. polANavALuM hovAthI doSarUpa che. upalakSaNathI maMca kAdinuM paNa, niSadyA zAstranI bhASA vaDe bhikSA mATe gayelA sAdhune gRhasthanA ghare besavuM te kahyuM nahi. snAna dezathI athavA sarvathI ane upalakSaNathI udvartana karavuM. jethI kahyuM che ke, jo sAdhu rogI ke nirogI hoya ane te jo snAna karavAnI icchA kare to teno AcAra cAlyo jAya temaja saMyamathI bhraSTa thAya che. (dazA. adhya. 6. gA.) zobhA vibhUSA - dAMta, ghasavA, nakha kApavA, roma kapAvavA, vALane oLavA akAle (vAraMvAra) vastrane dhovA vi. A vibhUSAnuM varjana karavuM. tenuM varjana nahi karavAmAM doSa che. kahyuM che ke, nagna athavA thoDA pramANopeta vastra rAkhavAvALA, dravya-bhAvathI muMDita thayela dIrgharoma ane nakhavALA jinakalpIne tathA maithunathI zAMti pAmelA sthavira kalpIone bhUSA karavAnuM zuM prayojana che ? koI nahi. sAdhuo vibhUSA nimitte ghaNAM cIkaNAM karma bAMdhe che ke jethI duHkhe UtarI zakAya evA ghora saMsAra samudramAM teo paDe che. (daza. adhya. 6, gA. kapa, ) ahIM pahelA be Saka arthAt vataSaka ane kAyaSaka vaDe mUlaguNo kahyA. vaLI akalpAdi Saka vaDe uttaraguNo kahe che. A pramANe gAthArtha. akalpa sthApanA kalpanuM varNana kare che. piMDaM sijaM vatthaM, pattaM cArittarakkhaNaTThAe / akappaM vajijjA, givhijjA kappiyaM sAhU / / 3 / / 117 / / gAthArtha : piMDa, zavyA, vastra, pAtrane cAritranI rakSAne mATe sAdhue akabU varjavuM joIe ane kalyane grahaNa karavuM joIe. bhAvArthaH sugama che. zayyA-vasati, atyaM-AdhAkarmAdi doSathI duSita ane ahIM piMDAdinuM AdhAkarmAdi doSa vaDe akathyapaNuM che tene kahevAnI icchAvALA prastAvanAne kahe che. jIvA suhesiNo taM, simi taM saMjameNa so dehe / so piMDeNa sadoso, so paDikuTTho ime te ya / / 4 / / (118) gAthArtha jIvo sukhanA Icchuka che te sukha mokSamAM che te mokSa saMyama vaDe prApta thAya che, te saMyama deha hote chate paLAya che. te deha piMDa vaDe poSAya che ane te piMDa doSo vaDe duSTa hoya to sarve jInezvaro vaDe niSedha karAyelo che. te doSo have kahevAze. bhAvArthaH jIvo sukhanI icchAvALA che te ekAMtika sukha mokSamAM che. te mokSa saMyama vaDe prApta thAya. te saMyama deha hote chate paLAya vaLI te deha piMDa vaDe varte che. te piMDa jo AdhAkarmAdi doSo vaDe duSTa hoya to te sarve jInezvaro vaDe niSedhAyelo che ane doSo have kahevAze.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhunA AcAronuM varNana | 245 245 A piMDa doSonI vibhAga vaDe saMkhyAne kahe che. solasa uggamadosA, solasa uppAyaNAe dosA u / dasa esaNAi dosA, bAyAlIsaM ii havaMti / / 5 / / (119) gAthArtha : sola udgamanA doSo, sola utpAdanA doSo ane dasa eSaNAnA doSo A pramANe betAlIsa doSo thAya che. tyAM udma nA doSo kahe che. 'AhAkammuddesiya', pUIkamme ya mIsajAeM ya / DhavApADayA', "pAmonarIkvAmi' sAdA (20) "pariyaTTie abhihaDu-bminna mAlohaDe52 i ya / "acchijje deg15aNisaTTe, ajjhoyara eya 'solasame / / 7 / / (121) gAthArtha : AdhAkarma, dezika, pUtIkarma, mizrajAta, sthApanA, prAbhRtika, prAduSkaraNa, kriIta, prAmitya, parAvartita, abhyAhata, urbhinna mAlApahata, Achagha, anisRSTa, adhyavapUraka, A soLa udgamanA doSo che. bhAvArtha H (1) yatino manamAM saMkalpa karIne pakAyanAM AraMbha vaDe pacana-pAcana Adi karavuM te AdhAkarma. (2) je pUrve karela odana ane lADavAnA cUrNAdine sAdhunA uddeza vaDe dahIM ane goLAdinA pAka vaDe saMskAra karAya te audezika. (3) azucInA aMza vaDe jema AhAra apavitra thAya tema AdhAkarmAdinA aMza vaDe vizuddha evA paNa AhArAdi apavitra karAya te pUtikarma. (4) je potAne mATe ane sAdhune mATe pahelethI ja mizra karIne rAMdhelu hoya te mizrajAta. (5) sAdhunA mATe amuka kALa sudhI dUdhAdi rAkhI mUkavA te sthApanA. (9) guruo pachI Avaze athavA to AvelA che e pramANe vicArIne viziSTa azanAdi gurune ApI zakAya mATe vivAdAdi utsava pahelA karavo athavA pachI karavo te prAbhRtikA. (7) aMdhakAramAM rahelA AhArAdine sAdhune mATe bahAra sthApavA athavA jharukhAdi kholIne ke karAvIne prakAza karavo te prAduSkaraNa. (8) sAdhune mATe mUlya vaDe je kharIdAya te krata. (9) sAdhune ApavA yogya UchInuM levuM. sAdhune mATe UchInuM laIne je apAya te mAmitya. (10) kodravAdi anyane ApIne zAlyAdi (cokhAdi) parAvartana eTale adalAbadalI karIne levAya te parAvartita. (11) svagAma athavA paragAmathI sAdhune mATe lavAya te abhyAhata. (12) sAdhune mATe mATI AdithI DhAMkelA vAsaNane kholIne athavA nahi vaparAtA evA kabATAdine ughADIne je apAya te ubhinna. (13) zikAdi uparathI athavA bhoyarAdimAMthI sAdhune mATe lavAya te mAlApahRta. AnA upalakSaNathI duHkhe karIne grahaNa karI zakAya tevA koIpaNa sthAnathI lAvI ApavuM te paNa A doSamAM gaNavuM. (14) putra-patnI, nokarAdi saMbaMdhI vastu temanI pAsethI chInavIne svAmI sAdhune Ape te Achedya. (15) vastunA ghaNA svAmI hoya tevI vastu ekanI pAsethI grahaNa karavI te anisRSTa, (16) potAne mATe banAveluM hoya ane sAdhuo AvyA che tema sAMbhaLIne te sAdhune uddezIne potAne mATe rAMdhela dhAnyamAM adhika dhAnya umeravuM te adhyavapUraka. A udgamanA doSo piMDanI utpattimAM gRhastha vaDe sAdhunA mATe karAtA hovAthI te uddagamanA doSo kahevAya che.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 samyaktva prakaraNa have utpAdanonA doSo kahe che. dhAI dUI' nimitte', AjIva vaNImage tigicchA ya / kohe" mANe mAyA', lobhe havaMti dasa ee / / 8 / / (122) pudi' pacchAsaMthava', vijjAmaMte2 ya "cunajoge "ya / uppAyaNAi dosA, solasame mUlakamme ya / / 9 / / (123) artha : dhAtrI, dUtI, nimitta, AjIva, vanapaka, cikitsA, krodha, mAna, mAyA, lobha, pUrvasaMstava, pazcAtsastava, vidyA, maMtra, cUrNa ane mUlakarma A soLa utpAdanonA doSo che. bhAvArtha : (1) bhikSAne mATe dAtAranA bALakAdine ramADatA sAdhune dhAtrIpiDa doSa. (2) potAnA gAmamAM athavA paragAmamAM prakaTa rIte athavA chUpI rIte saMdezo gRhasthane pahoMcADavo te dUtIpaNuM kahevAya ane tenA vaDe AhArAdi meLavavuM te dUtI piMDa. (3) lAbhAlAbhAdi nimitta kahIne AhArAdi meLavavA te nimitta piMDa. (4) dAtAranA jAti-kulAdinuM potAnAmAM AropaNa karIne arthAt amArA paNa jAti kulAdi AvA hatA ema kahIne AhArAdi meLavavA te AjIvapiMDa. (5) van dhAtu yAcanA arthamAM che. je maMgAya te vanI eTale ke bhikSA. bhikSA vaDe je potAnuM rakSaNa kare te vanapaka eTale bhikSAcara kahevAya. (anya bauddhAdinA bhaktone huM paNa temano bhakta chuM ema kahI sAdhu AhArAdi meLave te vanapaka piMDa kahevAya.) (ka) cikitsA karavA vaDe athavA vaidyapaNuM karavA vaDe athavA vaidyAdinI sUcanA karIne prApta karAtA AhArAdi te cikitsApiMDa. (7 thI 10) krodha-mAna-mAyA-lobha vaDe prApta karAtA AhArAdi te krodhAdipiMDa. A krodhAdipiMDane viSe kathAnako vaDe ja doSa pragaTa karAya che ane te A pahelI krodhakathA temAM - ahIM potAnI maryAdA pramANe vihAra karanArA, buddha-saMzuddha siddhAMtavALA, pAMcaso sAdhuthI parivarelA susthita nAmanA AcArya hatA. /1II teonA eka ziSya svaccha buddhivALA, gacchanI zobhArUpa, zuddha sAdhunA guNo vaDe yukta tapanI vidhimAM pragADha parAkramavALA hatA. //rA Indriyone vaza rAkhanAra, mahAsattvavALA, potAnA zarIramAM paNa nispRha jANe cAritrarUpI mahArAjanA jaMgama prAsAda samAna hatA. ll3ii gItArtha, sakala sAdhvAcAramAM kuzala, atyaMta zrutajJAna rUpI nidhAnanA kalazAnI upamAvALA hatA. II4ll jema kRSNa sudarzana nAmanA cakrane dhAraNa karanArA hatA, lakSmIthI yukta hatA, rAjAomAM mukhya hatA ane naMdaka nAmanA khagane dhAraNa karanArA hatA. tema tapasvI evA A sAdhu, muniomAM mukhya hatA, sArA darzana - samyagudarzanane dharanArA hatA, tapanI zobhAvALA hatA, sajjanone AnaMda karanArA hatA. kRSNa ane muni vacce phera eTalo ja hato ke kRSNa pata vastradhArI hatA. jyAre muni zveta vastrane dhAraNa karanArA hatA. eka vakhata tapa karavA mATe ullasita vIryavALA, tapa che priya jemane evA te munie AcAryanI pAse ekAkI vihAranI carcAne svIkArI. llphA gacchavAsamAM manane icchita tevA prakAranuM tapa thAya nahi athavA anyaanyanA vacanane sAMbhaLavAthI dhyAna thAya nahi. pachI have ekAkI vihAra vaDe pRthvI para vicaratA, bhAvathI zuddhAtmA, jinakalpanI bhAvanAne bhAvatA. IITA te muni e ekAkI hovA chatAM aneka duSkarmarUpI zatruonA samUhane jItavAnI icchA vaDe mahAtIkSNa tapa rUpI zastrane AdaryuM. Iell karelA eka pAraNAvALA te muni
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpAdanA 16 doSa krodhapiMDa kathA 247 mAsakSamaNone kare che. temAM paNa pahelA ghare prApta thayelA AhAra vaDe pAraNu kare che. anyatra jatA nathI. I/10nA tyAM nahi prApta thayelI bhikSAvALA kSepaka (tapasvImAM)mAM agraNI evA te muni pAraNuM karyA vinA ja pharI bIjA mAsakSamaNano prAraMbha karatA hatA. ll11/l. eka vakhata koIpaNa nagaramAM koIpaNa zrImaMtanA ghare mAsakhamaNanA pAraNe te muni bhikSA mATe bhikSA samaye gayA. ll12aa te divase te gRhasthanA gharamAM marI gayelA putranI mAsika tithi hatI. 13ii tyAre brAhmaNone ApavA mATe strI vaDe tenA gharamAM ghebarathI bharelI thALIonI zreNI taiyAra karelI hatI. 14tyAre te munine AvatA joIne bhAre dAnAntarAya karmanA udayathI kharAba buddhivALI te strIe munine kahyuM. //upA hajuM paNa he deva ! brAhmaNonI kAMIpaNa pUjA karAI nathI. tuM Avelo che. pahelA ja mokalAyelo che. he muni ! tuM jA. //lakA tyAre indriya vaDe nimaMtrita karAyelA muninuM citta sudhAnA udayathI svayaM ghebarane grahaNa karavA mATe thayuM. 1NI svAmInA vaira vaDe jANe duSTa thayelA cittavALA te munIzvara mahAmohanA yodhA samAna krodha vaDe kSaNavAramAM AkramaNa karAyA. /18 prAya: karIne tapasvIonA najIkapaNAne krodha mUkto nathI. bhUtanI jema chalane pAmIne krodha jaldIthI tapasvIne adhiSThita kare che. /19ii tyAra pachI pAchA pharatA krodhI evA te mahAmanie A pramANe zApa Apyo. he rAtmA ! tuM pharI paNa AvA prakAranA utsavamAM ApanArI thA. /20mAM A pramANe kahIne upAzrayamAM AvIne, pAraNAne nahIM karIne kopathI kaMpAyamAna te munie pharI mAsakSamaNanI zarUAta karI. rilA/ te ja kSaNe munInA zApa vaDe te gRhasthanA gharamAM teno nAno bhAI mRtyu pAmyo. tapanuM teja kharekhara dusaha che. rarI tyAra pachI potAnA nAnA bhAInA viyogathI atyaMta kheda pAmelA tenA vaDe mAsane aMte pharI te ja pramANe tenI paNa mAsika kriyAno AraMbha karAyo. 23 te ja divase pUrNa thayelA mAsakSamaNavALA muni paNa have te ja pramANe pAraNAnA hetuthI tenA ja gharamAM gayA. //ra4 kAMIpaNa nahi ApIne te ja pramANe te strI vaDe te muni pAchA mokalAyA ane calAyamAna thayelA aMta:karaNavALA te munie cAlatA te ja pramANe te zApane Apyo. //rapA sudhAthI pIDita paNa te munie pharI trIjA mAsakSamaNanI zarUAta karI. kaSTa ApavA chatAM paNa potAnI pratijJAne zuM manasvIo choDe ? pArakA muninA zApathI te ja pramANe tenI putrI jaldI mRtyu pAmI. utkRSTa tapavALAono zApa kyAre paNa niSphala nathI. raLI have trIjo mAsa thaye chate nIkaLatA evA muninA zApane sAMbhaLIne bhayabhIta thayelA dvArapALe potAnA svAmIne kahyuM. 28 nahi ApavAthI kupita thayelA A sAdhunA zApathI ja tamArA be manuSyo marAyA te kAraNathI he svAmI ! A munine prasanna karo. /29ii. hamaNAM paNa AvA prakAranA zApane ApatA A muni jAya che. AvA prakAranA kAryamAM te adhamAdhama ! tuM Apaje. (3) tethI bhAryA sahita te gRhastha doDIne te munine namIne pANI vaDe jema agni tema bhaktinA vAkyo vaDe te munine zAMta karyA. 31have gharamAM munine lAvIne muninA krodhanA sAmarthyane jotAM bhaya pAmatA te gRhastha IcchA mujabanA ghebaro vaDe te munine paDilAvyA. 3rAI te kAraNathI A krodhapiDa atyaMta raudra, AvA prakAranA anarthanA eka kanda samAna saMsArarUpI samudrane vadhAravAmAM pUrNa caMdra samAna che. tethI sAdhuone Avo krodhapiDa grahaNa karavA mATe kahyuM nahi. Il33ll krodha piMDane viSe kathAnaka kahyuM. have mAnapiMDane viSe kathAnaka kahevAya che. | vizALa bhuvanane viSe meLavelI khyAtivALA kSamAnA bhaMDAra, moTA guNonA AdhAra, guNa che priya jene
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 samyakatva prakaraNa evA guNasUri nAmanA guru hatA. //ull temanA parivAramAM pAMcaso sAdhuo hatA. jeonA guNanA samUha vaDe arasaparasa ja dRSTAMtarUpa hatA. rA te gurunA ghaNA bAla ziSyo hatA ane teo huM pahelo huM pahelo A pramANe ekaThekANe rahIne haMmezAM bhaNatA hatA. ll3. teomAM mAnathI vihvala vAcALa evA eka kSullaka vANInI labdhi vaDe anyane paNa kSaNavAramAM mAnarUpI parvatane viSe caDhAvatA hatA. jo eka vakhata mAnI evA te kSullake kSullakanA maMDalanI madhyamAM kahyuM ke, tamArA badhAmAM koI eka paNa mArI samAna labdhimAna nathI. paNa have anya munioe kahyuM. jo A pramANe labdhi vaDe tuM garvita che to mArA vizvAsa mATe tuM koIpaNa labdhine batAva. IIkA Aje khAMDa ane ghIthI yukta amRtanA svAdane jaNAvanArI rAMdhelI ghare-ghare khavAtI evI seva sarva ThekANe che. tethI kayAMyathI paNa te sevonuM moTuM pAtra bharIne tuM amArA bhojanane mATe lAva. jethI tArI labdhine ame mAnIe. ll8ll te kSullaka paNa bhUmine hAtha vaDe aphaLAvIne vIranI jema UThayo. jo huM tamone A sevo na lAvI ApuM to huM kevA prakArano paNa nahi. ll ll e pramANe bolatA mAnathI unnata thayelA zarIravALA te muni jaldIthI pAtrane grahaNa karIne koIpaNa zrImaMtanA ghare gayA. ll10nA tyAM te munie ugrepUranI jema sevathI bharelA kASTanA pAtrane ane khAMDanA sthAlane ane ghInI thALIne joI. ||11te kSullakane joIne krodhAyamAna thayelI gharanI svAmInIe kahyuM, are kSullaka ! konA vaDe tuM bolAvAyelo che ? jA jA. /12ll, teNe (munIe) paNa kahyuM, he bhadra ! zuM tuM dAnadharmane jANatI nathI ? kharekhara dAnavaDe ja prANI bhogonuM bhAjana thAya che. [13] tethI mane tuM seva Apa. tane dharma thaze. vaLI mAruM apamAna karIne te potAnA lAghavane na pAma. I/14o AkSepa sahita teNIe munine kahyuM, tArAthI mane lAghava kayAMthI ? kAgaDAne athavA cAMDAlane huM AvuM te zreSTha. paNa tane to nahi. I1paNa zullaka paNa mAnathI bolyo, he zubhe ! bhaviSyamAM koIpaNa rIte haThathI tArI A sevAdine huM grahaNa karIza. ll17ll e pramANe kahIne bahAra jaIne koIpaNa puruSane pUchayuM, he bhadra ! A ghara konuM che ? 17te hamaNAM kayAM che ? teNe kahyuM, devadattanuM A ghara che te hamaNAM mArA vaDe parSadAmAM beThelo jovAyelo che. 18ii tethI tyAM paNa jaIne A munie parSadAmAM beThelA lokone pUchayuM, "he loko ! bolo tamArA badhAmAM devadatta koNa kahevAya che. ll19o teoe kahyuM, "he kSullaka ! tAre devadatta vaDe zuM kArya che ?" zullake kahyuM, "zreSThI evA tenI pAse huM kaMIka mAMgIza." 2ll hAsyanA sthAnapaNA vaDe hasatA evA teoe paNa kSullakane aMgulI vaDe tene batAvyo. A te devadatta che. 21 kSullake tene kahyuM, "aho tArI pAse huM mAMguM chuM. jo tuM te cha puruSonI madhyamAMno na hoya to. rirI have goSThIjanoe hasIne kahyuM, koNa-koNa te cha puruSo ? kSullake paNa tyAra pachI parSadAmAM kathA karanArAnI jema te kahevA mATe AraMbha karyo. 23 zvetAMgulI, bakauThThAyI, tIrthasnAyI, kiMkara, vRddhAvarikhI, hAdeva A che puruSo adhama jANavA l24o te A pramANe. koIpaNa gAmamAM potAnI strIne vaza evo koI grAmyajana hato. prabhAta thaye chate potAnI strI vaDe kahevAyo. rapA he svAmI ! jo huM UThIza to tAro putra raDaze. tethI tuM ja culAmAMthI rAkhane jaldI bahAra kADha. ll2kA rAjAnA AdezanI jema priyAnA vacanane ArAdhatA evA teNe te ja rIte karyuM tethI rAkhanA saMyogathI te zveta aMgulIvALo thayo. razI pasalI (khobA) vaDe rAkhane sUpaDA bharI-bharIne haMmezAM bahAra kADhatA tene joIne loka tene zvetAMgulI kahetA hatA. 28
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnapiMDa kathA 249 eka puruSa potAnI patnI vaDe kahevAyo ke rAtrInA chellA praha2mAM jo huM pANI mATe jaIza to bAlaka raheze nahi. // 29 // tethI he svAmI ! tuM ja hamaNAM jyAM sudhI koI jove nahi tyAM sudhI jaldI pANInA be ghaDAne laIne Ava. II30nA te paNa AdezanI jema mastaka 52 kuMbhane jaldIthI sthApIne pANIne lAvavA mATe gayo. strIne vaza zuM na kare ? / / 31 / / ghaTa vaDe pANIne grahaNa karavAthI thatA buDa buDa avAja vaDe pAsenA vRkSanA mALAmAM rahelA bagalAo UDatA hatA. II32 da22oja A pramANe karato te koInA vaDe jovAyo ane bagalAne uDADanAra (bakoDDAyI) A pramANe te kriyA vaDe sarvatra prakAzita karAyo. // 33 // koI puruSa patnInA vacanane karI karIne teNIne vAraMvA2 huM zuM karuM ? e pramANe kaheto hato te sAMbhaLIne loko vaDe kiMkara AvA nAma vaDe te kahevAyo. II34 / / vaLI snAna karavAnI icchAvALo koIka grAmya puruSa potAnI patnI vaDe kahevAyo. he priya ! putrane khoLAmAM laIne beThelI huM chuM. II35 / / AthI telanA kacoLAne lAvIne tuM mArI AgaLa besa. have beThelA evA tenA mastakamAM teNIe telane nAMkhyuM. / / 36 / / ane kahyuM, potAnA hAtha vaDe ja mastakane ghaso svayaM ja aMgone coLo mAro hAtha putra vaDe vyagra che. II37aa he priya ! nadImAM jaIne ghaNA pANI vaDe gaura mATI vaDe snAna kara. jethI tane suMdara snAna thAya, vaLI tIrthasnAna puNyane karanAruM che. II38 // tyAra pachI tenI priyAnA vRttAMtane jANIne ane nadImAM snAna karatA tene joIne tIrtha snAtaka A pramANe sarve loko tene kahetA hatA. 39) thALInI pAse besIne ane putrane khoLAmAM besADIne koIka strI vyaMjanAdine icchatA jamatAM patine kahetI hatI. ||40|| he prANeza ! tuM ahIM Ava je kAraNathI A tane ApuM. A tAro putra mane UThavA deto nathI. II41 / / UMcu joto lajjA pAmato priyAe kahelA vacanane khaMDana nahIM karato. te puruSa gIdhanI jema cAlato pAse jato hato ane te ja pramANe pAcho pharato hato. // 42 // ane e pramANe karatA evA tene joIne tethI saghaLA loko tene gRddhA varirUikhI A pramANe kahetA hatA. II43 // hA deva ! priyA roSAyamAna thayelI che. huM teno kevI rIte thaIza. e pramANe bolato chaThTho puruSa loko vaDe hAdaivaka kahevAyo. II44 // have hasatA evA sarve goSThIjanoe moTethI kahyuM, sAruM sAruM he kSullaka tArA vaDe A chae puruSa jaNAvAyA. I45 // have kSullakane hAtha pakaDIne devadatte kahyuM, tuM mane halako pADa nahi tane icchA pramANe ghaNI seva ApIza. 46 kSullake kahyuM, bhaya vaDe tuM ApavAne mATe samartha nathI. kAraNa ke, tArA ghare vAghaNanI jevI paNa bhayaMkara anArya bhAryA che. II47 // teNe kahyuM, bahu kahevA vaDe zuM ? mArI sAthe ghare Ava. tyAra pachI te baMne tyAM tenA ghare gayA. II48 // pharI kSullake tene kahyuM, tArI patnI mane Apaze nahi. huM pahelA paNa tArA ghare jaIne Avyo chuM. tethI teNIne huM jANuM chuM. II49 // tethI huM ekakSaNa bhramaNanA zramanA samUhathI pIDitanI jema dvA2nI chAyAmAM huM rahuM chuM. II5nA vaLI, tuM aMdara jaIne tArI bhAryAne koIpaNa bahAnAthI mALIyA para caDhAvIne nisaraNIne dUra karIne mane bolAvaje. 515 have devadatte aMdara jaIne AkSepa sahita patnIne kahyuM. hajuM paNa Asanone mALiyA 52thI kema nathI utAryA. // 52 // tyAra pachI te mAlA para caDhI. teNe vaLI nisaraNIne dUra karI, devadatte kSullakane icchita ApavA mATe bolAvyo. I // 5 // kSullaka paNa aMdara pravezIne moTethI dharmalAbha bolyo te sAMbhaLIne teNI jeTalAmAM AvI teTalAmAM AgaLa nisaraNIne joI nahi. ||54 // tyAM rahelI paNa kopathI kaMpAyamAna
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 samyaktva prakaraNa zarIravALI teNIe nokarone kahyuM. are ! are ! jaldI A durmukhane bahAra kADho. papI devadatte vaLI sevAdI te kSullakane icchA pramANe ApyA ane tyAM rahelA kSullake teNInA dekhatA grahaNa karyA. pachI teNInA jotA teNe tarjanI AMgaLI nAsikA upara pheravI ane pUrNa thayelI potAnI pratijJAvALo sAdhu he vRSTA ! e pramANe bolyo. pachI. have mAnarUpI mahAjanavALA te muni potAnA upAzrayamAM jaIne seva-khAMDa, ghI vaDe tyAre bIjA munione icchA pramANe bhojana karAvyuM. //pA. mAnathI rahita munione te A mAnapiMDa kalaze nahi. pRpApAta karavA dvArA atiroSane vaza kadAca teNI mare. tethI kharekhara A pApa che. ApaNA mAnapiMDanuM udAharaNa kahevAyuM, hamaNAM mAyApiMDanuM udAharaNa kahevAya che. rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. jyAM koDo dhajAnA samUha vaDe adazya thayelo sUrya lokone saMtApa karato nathI. /1ii tyAM gacchamAM rohaNAcala parvatamAM ratnanI jema dharmarUci gurunA aSADhAbhUti nAmanA ziSya hatA. rA. je muni vANInI labdhi vaDe sarasvatI jevA, rU5 vaDe kAmadeva samAna, buddhi vaDe bRhaspati samAna ane vijJAna vaDe brahmA samAna hatA. 3ll ghaNuM kahevA vaDe zuM ? tevA prakAranA karmanA vipAkathI vijJAna-veSabhASAdi evuM kAMI na hatuM ke je te muni pAse na hoya. 4ll eka divasa vicaratA te muni zreSTha naTAvAsamAM gayA tyAM manane harSita karanArA evA manohara modaka (lADavA) ne prApta karyA. pA tenA gharethI nIkaLatA munie rasanI lolupatA vaDe vicAryuM. A modaka to guruno thaze, vaLI mAro nahi. IIko tyAra pachI mAyA prapaMcane jANanArA te muni zukranA rUpane karIne pharI te gharamAM gayA ane modakane meLavyo. tethI pharI dvAramAM AvelA temaNe vicAryuM. A modaka upAdhyAyano thaze. have te munie kujanA rUpa vaDe pharI jaIne modakane prApta karyo. Al8 pharI paNa vicAryuM A modaka kSullaka (bALamuni)no thaze tethI vRddhanA rUpa vaDe pharI modakane grahaNa karyo. tyAM ane te muninuM A AcaraNane gavAkSamAM rahelA naTe joIne vicAryuM. kharekhara A muni vaikriya labdhivALA che. 10mA tethI jo A naTa (muni) koIpaNa rIte amArA thAya to mAnavI to dUra raho, devo paNa potAnA dhanane ApI de. I/11 have tyAre naTe tene Avarjana karavA mATe jaldIthI upAyane vicAryo. jethI mahApuruSo paNa lobharUpI pAzaka vaDe baMdhAya che. 1ra. jo ke svIkArelA vratavALA A munine dhana vaDe kArya nathI. to paNa A kriyA vaDe rasamAM Asakti dekhAya che. I/13 ghInI Ahuti vaDe jema agni tema rasanI vRddhIvALAne snigdha AhAra vaDe prAyaH karIne manamAM kAma paNa pragaTa thAya che. I/14ll tethI hAsya ane vilAsAdi taMtuo vaDe vaNAvelI raju jevI be putrI vaDe baMdhAyela A mAre vaza thaze. ll15ll A pramANe vicArIne gharanI bahAra nIkaLatA te sAdhune sanmAna sahita bhaktimAna suzrAvakanI jema te naTe bolAvyA. //vaDA have jANe kalpavRkSanA phalano samUha na hoya tevA atizikhAvALA modakanA thAla vaDe te naTe munine paDilAvyA. /17ll ane A pramANe prArthanA karI ke, "he bhagavan! maherabAnI karIne tamArA vaDe mArA AvAsamAM dararoja bhikSAne mATe AvavA yogya che. 18ll have te sAdhu game chate te naTe vismaya sahita muninuM te saghaLuM vijJAna priyAne jaNAvyuM. ll19o ane potAnI pratijJAne jaNAvIne teNIne A
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAyApiMDa kathA 251 pramANe zIkhavADyuM ke tArA vaDe atyaMta rIte A sevA karavA yogya che. A sevA kharekhara kAmaNa karanAra che. ||2 ll rati ane prIti samAna putrIne paNa kahyuM ke te pramANe A munine kSobha pamADo jethI A jaldI tamAre vaza thAya. //ra1I AgatA svAgatA karatI te naTI vaza karavAnA auSadha samAna modakAdi AhAra vaDe te munine haMmezAM ghaNo Adara karatI hatI. raro vivekarUpI bakhtarathI rahita evA te muninA vratarUpI prANone kADhavA mATe baMne putrIo paNa kaTAkSAdi kAmanA zAstro vaDe te munine haNatI hatI. 2all prAyaH karIne gayelA vratanA prANavALA ane tethI ja te putrIone viSe rahelA manavALA ane maryAdA rahita te muni te baMnenI sAthe hAsyane kare che. 24mAM eka divasa kAmarUpI grathI vIMTaLAyelA, AliMganAdi kriyAnA abhilASI evA te munine jANIne naTanI putrIoe tene kahyuM. rUpI "he subhagAgrima ! jo tamane amArA baMne vaDe prayojana hoya to hamaNAM parivrajyAne choDIne amane baMnene paraNo. //rakA ane eTalAmAM cAritra mohanIya karmanAM udayathI muninuM kulanuM abhimAna paNa gayuM ane dhRtaratna arthAt zrata paNa bhUlAyuM. //rI have teNInA rUpa ane yauvanathI AkarSAyelA teNInA vacanane svIkArIne te potAnA abhiprAyane ekAntamAM gurune kahyo. 28 te sAMbhaLIne gurue vicAryuM. hA ! kAmanA pragaTapaNAne dhikkAra thAo ke jenA vaDe tatpaNa je AmanA jevAonuM paNa mAhAbhya harAya che. ll29thI tyAra pachI viSayarUpI AzA viSanA Avegane haravA mATe tenI anukaMpA vaDe dharmarUci gurue te munine amRtanI upamAvALA vacano vaDe kahyuM. /30| tuM uttama guruno ziSya che, te uttama kulamAM utpanna thayelo che, tuM uttama zrutajJAnavALo che he vatsa ! tArI A kevI buddhi ? A31duHkhe karIne pAlI zakAya tevA zIlarUpI pANIne lAMbA kALa sudhI teM pAlana karyuM. meM tamane paNa tapyo ane pariSahone paNa jItyA. ll32ll e pramANe dharmavIra evo paNa tuM zA mATe kAmadeva vaDe jItAya che ? be hAtha vaDe samudrane tarIne zA mATe tuM khAbociyAmAM DUbe che. [33bhInA thayelA locanavALA ASADhAbhUtie gurune kahyuM, "he prabhu ! huM paNa A jANuM chuM. paraMtu hamaNAM huM mUDha thayo chuM. 34 he prabhu ! mahAmoharUpI sarpathI kaMsAyelA prANIone arihaMta rAjA saMbaMdhI paNa vyAkhyA maMtra zuM samartha che ? Il3pa sUrya Ugate chate paNa jema ghuvaDa abdha thAya che. tenI jema he prabhu ! hamaNAM mane paNa Apa dharmane ayogya jANo. ukA tethI tamArA caraNanI sevAnA puNyathI hIna, durAzayavALA mane he pUjya ! AjJA Apo. jethI potAnA karmanA phalane bhogavanAro thAuM. ll3Ihave tenA ati Agrahane jANIne gurue kahyuM, "he vatsa ! mokSavRkSanA bIjasamAna samyakatvamAM tuM draDha banaje. ll38ll have pravrajyAne choDIne baMne naTaputrIne paraNyo. tyAra pachI te sarvanaTonA nATya zikSAno guru thayo. IN39o ane tenA vaDe raMjita thayelA rAjAo adbhuta dAnane Ape che te dhana vaDe sasarAno AvAsa teNe kuberanA AvAsa jevo karyo. II40have tuSTa thayelo naTa potAnI baMne putrIne Adara sahita zikhAmaNa ApI A uttama prANI prayatnathI sevA karavA yogya che. II41 joke bhAgyathI koIpaNa rIte AnA vaDe potAno mArga choDAyelo che. to paNa kAMIpaNa tamAruM khoTuM kArya joIne A jaldI virAgI thaze. I42aa te kAraNathI apeya pIvA yogya nathI. abhakSya bhakSaNa karavA yogya nathI ane haMmezAM sadAcArathI pavitra banIne tamArA baMne vaDe rahevA yogya che. Ivall haMmezAM A buddhizALI navA zRMgAranA sArabhUta aMgavALI tamArA baMne vaDe tenI AjJAne anusaravA vaDe iSTa devatAnI jema ArAdhavA yogya che. 44 te pitAnI zikhAmaNane prApta karIne vizeSathI te baMne paNa tanmayatA vaDe tenA cittane haMmezAM ArAdhatI hatI. pI.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2para samyaktva prakaraNa eka divasa te nagaranA svAmI siMharatha nAmanA rAjAe te naTane strI rahitanuM nATaka karavA mATe Adeza karyo. ll4kA tethI te aSADhAbhUti te baMne priyAne mUkIne naTanA samUhathI yukta rAjAnA dhAmamAM gayA. ll47thI have naTanI putrIoe amAro pati lAMbA kALe pAcho Avaze ema jANIne icchA pramANe kaMTha sudhI madirAne pIdhI. I48) tyAra pachI vAsagRhanI aMdara te baMne strIo madathI vihvaLa thayelI chUTA vikharAyelA vALanA samUhavALI, nIkaLI gayelA vastravALI, cAre bAjue prasaratI durgadhavALI, mAkhInA samUhathI vyApta Ama tema hAthapagane pachADatI marelAnI jema pRthvI para ALoTatI hatI. have A bAju rAjAne tyAre nATakano avasara na hato. tethI ASADhAbhUti pAchA pharIne potAnA ghare AvyA. ll495oll51/l have vAsagharamAM pravezatA maghanI durgadhathI bAdhita ASADhAbhUtie te avasthAvALI baMne priyAne AgaLa joI. //parA tyAra pachI tyAre ja utpanna thayelA bhavanA vairAgyavALA temane vicAryuM ke, "he jIva ! kroDo bhavamAM bhamatAM tArA vaDe svarga ane apavarganA kAraNabhUta pUrve kayAreya paNa prApta nahi thayeluM evA prakAranuM paNa cAritrane pAmIne je baMne mATe choDAyuM. /pa3pa4ll ekAMte asAra, jovAne mATe ayogya, sarva azucinA bhaMDArarUpa evI te baMnenuM svarUpa. he Atman ! tuM ja. papA athavA ajJAnI evA tAro A aparAdha ke jenA vaDe mohita thayelo tuM mokSamArgane choDIne narakanA mArga vaDe cAlyo. saMpakA hajuM paNa tArI bhavita vyatA anukUla che tema huM mAnuM chuM ke jenA vaDe hamaNAM AvA prakAranuM svarUpa A tArA vaDe jovAyuM. //pI. tethI tuM jo A pramANe jANe che to jyAM sudhI jarA (ghaDapaNa) pIDatI nathI, jyAM sudhI rogo vaDe tuM pIDAyo nathI ane jyAM sudhI mRtyuM AvyuM nathI. kepaTo tyAM sudhI hamaNAM paNa tuM prayatnathI svahitane kara. zatruthI naSTa thayelo paNa pAcho pharelo subhaTa kharekhara jaya pAme che. /palA A pramANe bhAvanA bhAvI bhAvIne vairAgyanA saMgathI maMdirathI nIkaLatA muni koIpaNa rIte naTa vaDe jovAyA. IkavaNI have hoMziyAra, cittane jANanAra evA te naTe te muninA Azayane jANIne AzaMkA sahita kSaNavAramAM jeTalAmAM te vAsa gharamAM gayo. IkaII teDhalAmAM tevI avasthAvALI potAnI putrIone joIne kheda pAmelA teNe kahyuM, "he pApIo ! tamArA vaDe zuM karAyuM ? virAgI thayelo tamArA baMneno pati jAya che. Ikaro. have te vacanathI jaldIthI utarI gayelA madavALI te baMnee saMbhrAntathI pitAne pUchayuM A amAro priya kayAM jAya che ? Ikaall kayAM jAya che ? naTe kahyuM, tenA vaDe zuM? teno Azaya mArA vaDe jaNAyo che. te tamArA baMne vaDe virakta thayelo yugAnDe paNa pAcho pharaze nahi. 64ll paraMtu pagane pakaDIne kaho ke, he nAtha ! joke tame virakata thayelA cho to paNa amArA baMnenI nirvAhanI ciMtA karIne pachI svArthane karanAra thAo. kapA have te baMnee doDIne tenA pagamAM paDIne kahyuM, "he karuNAnidhi ! he nAtha ! anAtha evI amane choDIne tuM kayAM jAya che ? IkalA he svAmI ! amArA baMneno A eka pahelo aparAdha khamo. je kAraNathI doSanI khANa evA manuSyane viSe mahA-puruSo kSamAvALA hoya che. IkI he hRdayeza ! ekavAra pAchA pharo. teNe teNIne kahyuM, "hamaNAM prANanA tyAge paNa A thaze nahi. kaTAM jo zallakInA manoharavanavALA vidhyAcalane choDIne hAthI, nathI prApta thayuM ghAsa mAtra evA pAmara sthAnane kema karIne pAmelo zuM kyAre ya tyAM ja ratine bAMdhe ? athavA to vidhyane ja smaraNa karato te tarapha jato zuM koInA paNa vaDe pAcho pheravAya ? ka7ll te baMnee tenA Agrahane jANIne pitAnA Adezane kahyo ane tenA vaDe paNa svIkArAyuM. kAraNa ke, sajjana puruSo dIna pratye vAtsalyavALA hoya che. [71] tethI pAchA pharIne
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAyApiMDa kathA buddhizALI evA ASADhAbhUtie sAta divasa vaDe vIra zAMta ane adbhuta raso vaDe bharatezvara nATakane karyuM. II7rI have temaNe sasarA dvArA siharatha rAjAne kahevaDAvyuM. rAjAe paNa kahyuM. mArI AgaLa jaldIthI te nATakane karo. ll73ii tethI naTe (ASADhAbhUtie) kahyuM, "he rAjan ! A nATakanI sAmagrI duHkhe karIne prApta karI zakAya tevI che. rAjAe kahyuM, "tame bolo huM te sAmagrI karIza. I74ll naTe pharI paNa kahyuM, jo A pramANe che to te rAjanuM! guNonA bhaMDAra evA pAMcasonI sAthe nRtya karAya che. ll7pI tethI he rAjan ! pAMcaso rAjaputra arpaNa karo ane teone mATe sArabhUta evA alaMkAro ane vastrone paNa Apo. kA tyAra pachI nATakane jovA mATe kutuhalavALA evA rAjAe tenA vaDe maMgAyela rAjaputrAdi ane anya paNa sarve vastuo ApI. II77ii tyAra bAda te rAjaputro vaDe yukta, bharatezvaranA veSane bhajavanArA te ASADhAbhUtie rAjAnI AgaLa te nATakane karyuM. 178 jema mAgadha-varadAma ane prabhAsa tIrthane bharatezvare sAdhyuM ane senAnIe siMdhu nadInA taTane sAdhyuM. II79o ane vaitADhayanI tamisA guphA vaDe nIkaLIne meghakumArone jItIne madhyakhaMDane vaza karyuM. ll80NI ane RSabhakuTa girimAM jema potAnuM nAma lakhyuM ane girinI khaMDaprapAta guphA vaDe pAchA pharyA. ll81al jema senAnI vaDe gaMgAnadInA taTane sAdhyuM. nava nidhine prApta karI ane jema bAra varSa abhiSeka thayo. ll82aa je pramANe ahIM pakhaMDa bharata kSetranA adhipati bharata cakravartIe vipula bhogone bhogavyA ane sAmrAjya sukhane anubhavyuM. l83 ityAdi prakAre atirasavALA abhuta abhinayane karatA tenA vaDe parivAra sahita rAjA atyaMta khuza karAyo. 84o tyAre rAjAe ane anya lokoe tene te prakAre dAna ApyuM ke, jethI maLelA te dhana vaDe eka navo parvata thayo. ll8paNI tyAre nATakanA rasanA Aveza vaDe dAna ApavAthI sarve paNa rAjAo Adi jANe mAtra vastrarUpI dhanavALA ja thayA. arthAt paherelA vastra sivAya badhuM ja dAnamAM ApI dIdhuM. ITaDItyAra pachI kramathI ASADhAbhUti Adarza gharamAM jaIne mudrikAratnanA paDavA AdinA abhinayanA kramathI te pAMcaso pAtronI sAthe sAdhuveSane grahaNa karIne ane ekAeka mastakane viSe paMcamuSTika loca karIne have rAjAne dharmalAbhanA AziSane ApIne nIkaLyA ane tyAra bAda te baMne naTaputrIoe te sarve dhanane grahaNa karyuM. l87-8889o tyAra pachI hA ! A zuM ? e pramANe bolatA sarve rAjAdika lokoe tene ati AdarathI bAhuthI pakaDIne pAchA pharavA mATe kahyuM. llcolii teone ASADhAbhUtie paNa A pramANe kahyuM jo grahaNa karelI dIkSAvALA bharata mahArAjA nivRtta thayA hoya to mane paNa pAchA pheravo. ll91ii tyAra pachI sarvathA pAramArthika tenA bhAvane jANIne pAchA pharavAnA Agrahane mUkIne teo vaDe mUkAyelA te cAlyA. 92/ kulanA abhimAna ane lajjAdi vaDe te rAjAputroe paNa bhAva na hovA chatAM paNa vratane choDyuM nahi. pAchaLathI teone bhAva thayo. 9all aSADhAbhUti gurunI pAse AvIne tyAra pachI A duSkatanI AlocanA karIne ugratapa karIne kevalajJAna prApta karIne kSaya thayelA sarve karmavALA paramArtharUpa zivapadane pAmyA. 194o atyaMta jJAna-vijJAnane dhAraNa karanArA ASADhAbhUtine paNa je A mAyApiDu doSane mATe thayo. te kAraNathI te A mAyApiDa mokSa sukhane icchanArAoe dUrathI tyAga karavA yogya che. pA.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 samyakatva prakaraNa mAyApiNDa kahevAyo. hamaNAM lobhapiNDanuM dRSTAMta spaSTa karAya che. ghaNA mAhAbhyane dhAraNa karanArA, zratanA pAragAmI, bhAvanAthI bhAvita AtmAvALA evA dharmasUri nAmanA guru hatA. [1] teone naSTa karyA che saghaLA pApane jene evA, sarve sAdhvAcAramAM kuzala, sudaDha kriyAvALA eka ziSya hatA. /rA mamatA rahita, spRhA rahita, kSamAvALA, sarala, ahaMkAra rahita, pavitra, satyavANI bolanArA, brahmavratane pAlavAmAM tatpara, tapa ane saMyamamAM lIna AtmAvALA, be prakAranA parigrahathI rahita, haMmezAM adhyayanamAM Asakta susAdhuone viSe prApta karelI rekhAvALA AvA te muni eka divasa ekAkI gocarI mATe gayelA koIpaNa rIte lobha nAmanA pizAca vaDe chetarAyA. /alljhApA tyAra pachI lobhane vaza evA te munie A pramANe pratijJA karI ke mArA vaDe Aje siMhakesariyA modaka grahaNa karavA yogya che. tevA nahi prApta thayelA icchita modakavALA te mahARSi kAMIpaNa bIjuM nahi grahaNa karatA ghare ghare pravezIne pAchA nIkaLatA hatA. llii have prabala thayelA lobha vaDe sAMjanI kAlavelAne pAmIne A muni vihavaLa karAyA. ITA tyAra pachI A muni gharanA AMgaNAmAM gayelA sarvatra dharmalAbhanA sthAne siMhakesariyA-siMhakesariyA A pramANe bolatA hatA. tyAM A pramANe bhamatA evA te munine rAtrIno eka prahara pasAra thayo to paNa vikalatAthI vihavaLa thayelA temane kAMI khabara na paDI. II1cho tyAre te pramANe rahelA te sAdhune joIne zAsanadevIe vicAryuM ke A muni mithyASTi devatA vaDe ThagAva nahi. 11. tyAra pachI jinazAsananI rakhavALI evI te devI muninA prabodha mATe mArgamAM gharane karIne manuSya saMbaMdhI zarIrane dhAraNa karatI rahI. 12aa AvatA te munine joIne UThIne jaldIthI siMha kesariyA modako vaDe bharelA sthAlane grahaNa karIne AvI. /13ll sugaMdhI dravyothI mizrita potAne icchita evA te modakone joIne te muni paNa thoDI svasthatA pAmyA. //14 teNIe paNa thALane pRthvI para mUkIne munine vaMdana karIne kahyuM. he bhagavan! mane porasInuM paccakhANa karAvo. /15ii. kAlanA pramANane jANavAnI icchA vaDe munie paNa UMce joIne rAtri che e pramANe jANIne teNIne kahyuM, "he bhadra ! zuM hamaNAM rAtri varte che ? II1kA teNIe kahyuM zuM rAtrimAM bhikSAne mATe muninuM bhramaNa thAya ? tyAra pachI utpanna thayelI cetanAvALA (bodha pAmelA) munipuMgava lajjA pAmyA. //17thI te munie kahyuM, he bhadra ! mane tuM sAruM smaraNa karAvanArI che. jo teM mane yAda na karAvyuM hota to chalanAdi vaDe huM vratathI paNa bhraSTa thAta. /18 AthI A aticArane huM gurunI pAse AlocIza ane zuddhi karanArA gurue ApelA prAyazcittane grahaNa karIza. I/19Iii tyAra pachI te zAsanadevIe potAnA divyarUpane prakAzIne ghaNI bhakti vaDe mArgamAM AvelA te munine vaMdana karyuM 20nA ane namIne A pramANe kahyuM, tamone bodha pamADavA mATe mArA vaDe A karAyuM. Ama kahIne kSaNamAtramAM te devI adRzya thaI. //ra1// have potAnI zuddhi mATe muni paNa gurunI pAse gayA. A pramANe ISTa meLavavA mATeno paNa A lopiDa anarthana ApanAra che. ll22ll keTalAka munione bodha pamADavA mATe zAsana devatA A pramANe pAse Ave che. tethI sAdhuo vaDe te lobhapiMDanuM grahaNa to dUra raho paNa te lopiDa mana vaDe paNa ciMtavavA yogya nathI.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ lobhapiMDa kathA 2papa A pramANe lobhapiMDanI kathA : (11, 12) dAnanI pUrve athavA pAchaLathI dAtAranI stuti karavA vaDe athavA svajanarUpa saMbaMdha ghaTanA vaDe athavA pUrvanA saMbaMdhI mAtA-pitAdi viSayanA athavA pAchaLanA saMbaMdhI sAsu-sasarAdi viSayanA saMbaMdhathI prApta karAyela piMDa te pUrva-pazciAtta saMstavapiMDa (13) vidyA-maMtra-cUrNa-yogAdi vaDe prApta thayela vidyAdipiMDo temAM homAdithI sAdhya hoya te vidyA (14) pATha siddha te maMtra (15) aMjanAdi te cUrNa (13) pAda pralepAdi te yoga utpAdanA doSamAM piMDane prApta karavAmAM lubdha evA sAdhu vaDe karAtA soLa doSa, vaLI garbhane khaMbhita karavo, garbhanuM AdhAnAdi ke je karavA vaDe mUla prAyazcitta prApta karAya che. tenA vyApAra ane tenA vidhAnathI prApta piMDa te mUlakarma piMDa 123 have eSaNAnA doSone kahe che. 'saMkiya makkhiya nikkhitta, "pihiya 'sAhariya 'dAyagummIse ya / pariNayattichavi, sosa havaMti pArA (24) gAthArtha : zaMkita, prati, nikSipta, pihita, saMhata, dAyaka, unmizra apariNata, lipta, chardita A pramANe ekhaNAnA dasa doSo hoya che. 12 (124) bhAvArtha: (1) AdhAkarmAdi doSa vaDe zaMkAvALuM te zakti (2) pRthvIkAyAdi vaDe kharaDAyelA hAtha athavA pAtra Adi vaDe apAtuM te prakSita (3) pRthvIkAyAdimAM naMkhAyela te nikSipta (4) sacitta phalAdi vaDe DhaMkAyela te pihita (5) dAnamAM nahi devA yogya vastu pRthvIkAyAdi sacitta upara nAkhIne te khAlI karela bhAjanathI nirdoSa evA AhArAdi ApavA te saMhRta (9) ApanAra andhAdi hoya to tenA hAthe annAdi grahaNa karavuM yatine kahyuM nahi te dAyaka (7) sacittathI mizra te unmizra (8) je sArI rIte acitta na thayuM hoya te apariNata, (9) jenAthI cIkAza vigere lepa lAge te dahIM AdithI lepAyeluM te lipta. AvuM paNa kAraNa vinA grahaNa na karavuM joIe, jethI kahyuM che ke, apakRta levuM joIe. lepakRta levAthI pazcAt karmAdi doSa lAge che. alepakRta dravya levAthI rasanI Asaktino prasaMga nathI Avato ane vAparavA chatAM brahmacaryane paNa AMca nathI AvatI ||1|| alepa kRta dravyane levAthI guNa thAya che ke hAtha, mAtrakane dhovA paDatAM nathI. (10) ghI-dUdhAdine DhoLatAM vahorAve te chardita eSaNAnA doSo gRhastha ane sAdhuthI utpanna thayelA A dasa thAya che ane sarve doSo bhegA karavAthI 42 doSa thAya che. ll124 A doSothI vizuddha ja piMDane grahaNa karavo joIe. tenI vizuddhinA viSayamAM vizeSane kahe che. eyadosavimukko, jaINa piMDo jiNehiM NunAo / seriyATiyA, so pu tattama neno pArA (ra)
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 samyakatva prakaraNa gAthArtha A doSothI rahita piMDa yatione jinezvaro vaDe anujJA karAyela che. zeSa kriyA karanArAone A vaLI tattvathI jANavA yogya che. ll11. (125) bhAvArtha A upara kahelA doSo vaDe rahita piMDa yatione jinezvaro vaDe anujJA karAyela che. piMDavizuddhi uttaraguNa hovAthI zeSa kriyAmAM rahelAone, mUlaguNanA vyApAranuM anuSThAna karanArAone vaLI A tattvathI paramArtha vaDe jANavA yogya che. mUlanA abhAvamAM uttaraguNo akiMcikara hovAthI. ll11/12pA gRhastha vaDe bhaktithI karAyela AdhAkarmane traNa prakAre zuddha evA sAdhune grahaNa karatA zuM zeSa thAya ? to kahe che. jassaTTA AhAro, AraMbho tassa hoi niyameNa / AraMbhe pANivaho, pANivahe hoi vayabhaMgo / / 12 / / (126) gAthArtha jene mATe AhAra tene niyama vaDe AraMbha thAya che. AraMbhamAM prANIvadha ane prANIvadha thaye chate vrata bhaMga thAya che. I/12aa (123) bhAvArtha : akSarArtha spaSTa che bhAvArtha A pramANe che. jo ke sAdhune pakAvavA AdimAM vyApAra nathI. to paNa mAre mATe A banAyeluM che e pramANe jANatA evA ane nirdhasapaNe vAparatA sAdhune anumatinA saMbhavathI doSa che. N/12/12vA A pramANe upadeza karAya chate paNa AdhAkarma vAparanAra je che tenA mahAdoSane batAvatA kahe che. bhuMjai AhAkammaM, sammaM na ya jo paDikkamai luddho / savvajiNANAvimuha-ssa tassa ArAhaNA natthi / / 13 / / (127) gAthArtha : AdhAkarmane je khAya che lubdha evo je samyapha prakAre pratikramaNa karato nathI evA sarve jInezvaronI AjJAthI vimukha banelA che. tene ArAdhanA nathI. bhAvArtha AdhAkarma khAya che. samyapha prakAre bhAvanI zuddhi vaDe ane AlocanApUrvaka je pratikramaNa karato nathI. vaLI, lobhI AdhAkarmI bhojanathI pAcho pharato nathI. tene eTale ke sarve jinonI AjJAthI vimukha banelA tene ArAdhanA (paralokanuM sAdhakapaNuM) nathI. 13. (127) jo A pramANe che, to zA mATe AgamamAM duSkALAdi samaye AdhArmika vigerenI anumati ApelI che? te kahe che. saMtharaNammi azuddhaM, duNha vi giNhaMta ditayANa hiyaM / mAhidaMte, te veva hiyaM saMtharane sArA (28) gAthArtha prAsuka eSaNIya evA AhAra Adi vaDe jyAre nirvAha zakaya hoya tyAre AdhAkarmAdithI azuddha AhArane grahaNa karanAra ane ApanAra baMnene ahita karanAra che. jyAre prAsuka eSaNIyAdi AhArAdithI nirvAha zakaya na hoya tyAre rogInA daSTAMta vaDe karIne te AdhAkarmAdithI azuddha AhAra paNa baMnene hitakArI che.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ doSanI vizuddhi 2pa7 bhAvArtha : prAsuka eSaNIyAdi AhAra vaDe ja nirvAha zakya hote chate azuddha AdhAkarmAdika doSo vaDe dUSita AhAra grahaNa karanAra ane ApanAra baMnene saMsAranuM kAraNa hovAthI ahitakArI che. rogInA dRSTAMta vaDe jema rogIne kyAreka kupathya paNa apathya thAya ane vaLI apathya paNa dezakALAdinI apekSAe pathya thAya. te pramANe duSkALa ane glAnAdi avasthAmAM te ja azuddha AdhAkarmAdi AhAra paNa hitakArI che. jethI kahyuM sarva ThekANe saMyamane rakSaNa karavuM joIe, saMyamathI AtmAnuM rakSaNa karavuM joIe. Ama karavAthI patanathI mUkAya che. vaLI vizuddhi thAya che ane avirati thatI nathI. (ogha ni.gA. 47) huM zAsanane avyavaccheda karIza. bhaNIza, tapazcaryA vigeremAM ujamALa prayatnazIla banIza, gacchanuM nItipUrvaka pAlana karIza AvA prakAranA AlaMbana sevanAro mokSane pAme che. rAma (prava.sA.gA. 779) jinezvaro vaDe ekAMte kAMIpaNa anujJA nathI ApI athavA ekAMte koI niSedha karyo nathI. teonI A AjJA che ke kArya hote chate satya saraLa banavuM joIe, daMbha karIne khoTuM AlaMbana na levuM joIe. /3 (paMcavastu gA. 280) A pramANe gAthArtha I14(128) anirvAhamAM aneSaNAyano paNa paribhoga hitakArI che. A pramANe kahyuM te zuM ema ja kahyuM che arthAt jema tema kahyuM che ? AvI zaMkA karanArane pratyuttara ApatAM kahe che - nA, evuM nathI. phAsuaesaNIehiM, phAsuaohAsiehiM kIehiM / pUruMH mIsa ya, sAdAmpA nayA gAndhA (22) gAthArtha : prAsuka ane eSaNIyAdi AhAranI prApti na thaye chate kriIta doSa vaDe dUSita AhAra grahaNa karavo. tyAra pachI pUtikarmanA doSathI dUSita tyAra pachI mizra doSathI dUSita ane tyAra pachI jayaNAthI AdhAkarmAdi doSathI dUSita paNa AhAra grahaNa karavo. bhAvArtha : prAsuka eSaNIyAdi vaDe arthAt AdhAkarmAdi doSathI rahita AhAra vaDe tevA AhArAdithI prApti nahi thaye chate zAstranI paribhASA vaDe mAMgeluM, tenI aprAptimAM kriIta doSa vaDe, tyAra pachI pUtIkarma doSathI duSTa AhArAdi vaDe, tenI aprAptimAM paNa mizradoSathI dUSita vaDe, te na maLe to ja AdhAkarmAdi AhArAdi vaDe zarIranI dhAraNA karavA yogya che. jayaNA vaDe anAgADha prayojanamAM samasta kSetramAM traNavAra paribhramaNa karavA paDe pUrvapUrvanA AhArAdinI aprAptimAM uttara-uttara doSAdithI duSTa grahaNa karavA yogya che. vaLI AgADha kAraNe to sIdhuM ja AdhAkarma doSathI duSTa paNa grahaNa karavA yogya che. //hpA (129) AdhAkarmAdinA upabhogamAM pahelA to AjJAbhaMga kahyo. vaLI hamaNAM tenI ja anujJA karAI e pramANe viruddha kema ? to kahe che ke,
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 samyaktva prakaraNa ussaggeNa nisiddhANi, jANi davvANi saMthare jaiNo / kAraNajAe jAe, avavAe tANi kappaMti / / 16 / / (130) gAthArtha : yatine (saMyama nirvAha thate chate) utsarga vaDe je dravyono niSedha che te dravyo paNa kAraNa utpanna thaye chate apavAde kahyuM che. bhAvArtha : spaSTa che. paraMtu kAraNa utpanna thaye chate eTale ke rogAdi kAraNa utpanna thaye chate paikA (130) have apavAda kayA svarUpano che ? to kahe che. puDhavAisu AsevA, upanne kAraNaMmi jayaNAe / migarahiyassa Thiyassa, avavAo hoi nAyavvo / / 17 / / (131) gAthArtha : mRganI jema ajJAnathI rahita (gItArtha), mUla-uttaraguNamAM sthira evA sAdhunuM kAraNa utpanna thaye chate jayaNApUrvaka pRthvIkAyAdinuM Asevana e apavAda jANavA yogya che. ll17l131 bhAvArtha : pRthvIkAyAdine viSe ahIM paSTInA sthAne saptamI che, glAnatvAdi kAraNa utpanna thaye chate pRthvIkAyAdinI jayaNA vaDe eTale ke moTAdoSanA tyAga vaDe ane alpadoSanA svIkAra vaDe AsevAparibhoga apavAdarUpa jANavA yogya che. kone ? mUlottaraguNane viSe rahelA sAdhune A pramANeno apavAda jANavA yogya che. kevA prakAranAne ? haraNonI jema-ajJAnatArUpa haraNanuM sAmyapaNuM hovAthI agItArtho, teo vaDe rahitane eTale ke agItArthatAthI rahitane, kAraNa ke agItArtho pRthvIkAyAdino paribhoga joIne atiprasaMga athavA dharma bhraMzane kare che. hamaNAM bahu viSayavALA utsarga-apavAdanA parijJAnathI kRtyanA upadezane kahe che, bahuvittharamussaggaM, bahuvihamavavAyavittharaM nAuM / laMgheUNuttavihiM, bahuguNajuttaM 'karijjAhi / / 18 / / (132) gAthArtha ghaNA prakAranA utsargane ane ghaNA prakAranA apavAdane jANIne kahelI vidhinuM ullaMghana karIne ghaNA guNathI yukta hoya te karavuM joIe. bhAvArtha spaSTa che. paraMtu nizIthAdi graMthathI jANIne ane A gAthA vaDe zAstrane ucita je pramANe gItArtha kare che, te pramANa che, A pramANe jANavuM. kahyuM che ke, je koIpaNa kAryane avalaMbIne gItArtho thoDA aparAdhavALA ane bahuguNavALA kAryane Acare che. te sarvene eTale ke jinamatAnusArI sarva sAdhuoe pramANa mAnavuM joIe. (dharmaratna 85, paMghavastu ra76)
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ doSanI vizuddhi 259 piMDa vicAra kahyo. hamaNAM zavyAzuddhine kahe che. mUluttaraguNasuddhaM, thIpasupaMDagavivajjiyaM vasahiM / sevija savvakAlaM, vivajjae huMti dosA u / / 19 / / (133) gAthArtha : mUlottaraguNathI zuddha, strI-pazu-napuMsakathI rahita vasatine sarvakAla sevavI joIe. vaLI viparyayamAM (arthAt nirdoSavasatinA varjanamAM) doSA thAya che. ll19o (133) bhAvArtha sugama che. paraMtu "mUluttara guNa zuddha" eTale ke jene viSe pITha-phalaka vaMzamUla-khaMbhAdi sAdhu mATe na karAya te mUlaguNa zuddha, jene viSe chAdana-lepanAdi sAdhu mATe na karAya te uttaraguNa zuddha II19ll , (133) have vastra zuddhine kahe che. *piTThIvaMso dodhAra-NAo cattAri mUlavelIo / mUlaguNe huvaveyA, esA u ahAgaDA vasahI / / 20 / / 134 / / gAthArthaH pRSTivaMza, be ubhA thAMbhA, 4 mULa vaLIo - A sAta (makAnanA AdhArabhUta hovAthI) hoya te mUlaguNothI yukta che. bIjA mATe karI hoya te yathAkRta vasati kahevAya 2.ll134o bhAvArthaH vasatimAM pRSTivaMza eTale lokamAM mobhamAM madhyabhAgamAM ADuM rAkheluM lAkaDuM je prasiddha che. jenA upara pRSThavaMza rAkhavAmAM Ave che te be UbhA thAMbhA, eka thAMbhAnI be bAju be vaLI ane bIjA thAMbhAnI be bAju be vaLI Ama cAra mUlavaLIo cAra khUNAmAM sthApana karAya che. A sAte paNa mUlaguNo che te sAdhu mATe banAvyA hoya te vasati mUlaguNa yukta che, 'tu' zabda evakAra arthavALo che. sAdhu mATe banAvelI hovAthI zuddha nathI, AdhArmikI ja che. uttaraguNo be prakAre che - mUlauttaraguNo ane uttarauttaraguNo. temAM mUlottaraguNo : vaMzaka, kaTana, avalaMbana, chAdana, lepana, dhAra, bhUmi A sAta jemAM sAdhu mATe banAvyA hoya tevI vasati mUlottaraguNomAM saparikarma che arthAtuM mUlauttara guNothI azuddha che. ahIM vRddhoe karelI vyAkhyA A pramANe che. "vaMzaka' eTale bhIMta upara ADA mUkelA dAMDA (vAMsaDA), "kaDaNa' eTale makAnane DhAMkavA dAMDA upara nAMkhelI sAdaDI (caTAI), 'ghaMva' eTale chata bAMdhavA dAMDAone bAMdhavA, chAya' eTale ghAsa vigerethI DhAMkavuM, "seva' eTale bhIMto lIMpavI, 'kuvAra' eTale gharanuM bAraNuM banAvavuM athavA bAraNAne moTuM banAvavuM, "bhUmi' eTale bhoMyataLiyAnI visamabhUmine samAna karavo. A sAta jemAM sAdhu mATe banAvyA hoya tevI vasati uttaraguNomAM parikarmavALI che arthAtuM mUlauttaraguNothI azuddha che, e pramANe artha che. ane A pRSTivaMzAdi caude paNa avizodhikoTi che. (mUlaguNonA 7 ane mUlottaraguNonA 7 ema 14) (avizuddhi koTi eTale te te doSita bhAga kADhI nAMkhavA chatAM te makAna nirdoSa na thAya ane vizuddhikoTi eTale te te doSita bhAga kADhI nAMkhavAthI te makAna nirdoSa thAya.) vaLI, A uttarauttaraguNe vizodhikoTi che. vasatino upaghAta karanArA vizuddhikoTi uttarauttaraguNo A che :
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 samyaktva prakaraNa dUmita, dhUmita, vAsita, udyotita, baliSkRta, Arvata, sikatA, saMmRSTA, AvI vasati vizuddhi koTi che. // 2 // ahiM paNa vRddhoe karelI vyAkhyA A pramANe che. 'rumiyaM' eTale cUnA vigerethI sapheda karelI, 'thUtriya' eTale durgaMdhavALI hovAthI chUTA vigerethI dhUpelI, 'vAsitA' eTale suMgaMdhI cUrNa vigerethI vAsita karelI, 'udyotitA' eTale ratna, dipaka vigerethI prakAzavALI karelI, 'ti' eTale jemAM kUra cokhA vigerethI bali karyo hoya, 'avatta' eTale chANa, mATI, pANIthI lIMpelI, 'sivA' eTale mAtra pANI chAMTayuM hoya, 'saMskRSTA' eTale sAvaraNI vigerethI sApha karelI. ahiM sarva ThekANe sAdhune mATe ema samajavuM. AvI vasati vizuddhikoTi che te avizuddhakoTimAM nathI AvatI, e artha che. AnA anusAre catuHzAlA vigere prakAranI vasati viSe paNa mUla uttaraguNano vibhAga vicArI levo. ahiM sAkSAtu nahi kahevAnuM kAraNa e che ke prAya: karIne sAdhuo gAmaDAmAM vicaratA hovAthI AvA prakAranI vasatino asaMbhava che ane anya A vasatinA doSo che. kAlAtikrAntA, upasthApanA, abhikrAntA, anabhikrAntA, varNA, mahAvarSyA, sAvaghA, mahAsAvadyA ane alpa kriyA ema vasatinA 9 bhedo che. // 1 // mAsakalpa ke cAturmAsakalpa pUrNa thaye chate tyAM ja rahenArane kAlAtikrAntatA, mAsakalpa athavA comAsIkalpa pUruM thaye chate anya sthAne vihAra karIne be athavA ATha mAsa pUrA karyA pahelA pharI te ja sthAnamAM jatAM ne upasthApanA thAya che, koIpaNa bhikSuka mATe banAvelI anya caraka, pAMkhaMDI, gRhastho vaDe sevAyelI te abhikrAntA ane nahi sevAyelI te anabhikrAntA kahevAya che, potAne mATe karAyelI vasatine sAdhune ApIne svayaM anya banAve te varjya kahevAya che. je kAraNathI kahyuM che ke, gRhastha potAnA mATe karelI vasati sAdhune ApI de ane potAnA mATe navI banAvIne temAM rahe to sAdhune ApelI vasati varjya che. II1 // tathA zramaNa, brAhmaNa vigere sarva pAkhaMDIo mATe navI banAvelI vasati mahAvarjya che. pAMca prakAranA nigranthAdi zramaNo (nigrantha, zAkya, tApasa, gairUka ane AjIvaka) mATe navI banAvelI vasita sAvadyA che, kevala jaina sAdhuo mATe banAvelI mahAsAvadyA che ane kahyuM che ke, pAkhaMDIo mATe AraMbha karIne navI banAvelI vasati mahAvarjya che, zramaNone mATe banAvelI sAvadyA ane jaina sAdhuo mATe navI banAvelI mahAsAvaghA che. ||1|| A ATha doSo che. vaLI, je vasati samasta u52 kahelA doSothI rahita hoya, gRhasthe potAne mATe karAvI hoya, jinabiMbanI pratiSThAdi kArya mATe karAvI hoya, uttaraguNo saMbaMdhI parikarmathI rahita hoya, te vasati alpakriyA che zuddha che. vaLI A doSanA kramamAM kahevAyelo paNa guNa che. kAraNa ke alpa zabda abhAvavAcI che tathA 'strIvarjita' eTale jyAM strIo paraspara sthAna karatI natI, jyAM rahe chate strIono avAja na saMbhaLAya, strIo paNa sAdhunA madhura svAdhyAyanA avAjane sAMbhaLatI nathI - ahiM gAthA A pramANe che - jyAM strIonA sthAna ane rUpa na dekhAya, zabdo na saMbhaLAya tathA strIo paNa puruSonA sthAna ane rUpane na joI zake ane zabdo na sAMbhaLI zake, te vasati strIvarjita jANavI. I // 1 // strIo jyAM besIne gupta vAto kare tathA sUvuM, besavuM vigere zarIra karyo vigere kare te teonuM sthAna che. jyAM sthAna hoya tyAM niyamA rUpa hoya - rUpa dekhAya, sthAna dUra hoya to kadAca zabda na paNa saMbhaLAya, paNa rUpa avazya dekhAya. AthI sthAna dekhAya tevI vasatino tyAga karavo joIe. // 2 // strIonI lIlApUrvakanI cAla, ubhA rahevuM, aMgo maraDavA, ardhI AMkha ke kaTAkSa vigerethI jovuM, bhavAM caDhAvavA, hasatuM moDhuM, zaNagAro vigere aneka prakAranI strIonI viziSTa ceSTAo joIne bhuktabhogI sAdhuone smRti vigere ane abhuktabhogI sAdhuone kautuka vigere doSo thAya che. IIII rUpALA sAdhuone
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ doSanI vizuddhi 261 joIne strI vicAre ke sAdhuonA zarIranA aMgo atizaya maLathI kharaDAyelA hoya che, abhaMga, udvartana, snAna vigerethI rahita hoya che, chatAM sAdhupaNAmAM paNa zarIranI lAvaNya zobhA atyaMta rUpALI dekhAya che. AthI huM mAnuM chuM ke kharekhara A sAdhuonI lAvaNya zobhA gRhavAsamAM zatagaNI hatI. jo strIonA gIto, vacano, hAsyo, madhura saMbhASaNo, alaMkAranA zabdo ane rahasyone sAMbhaLIne bhuktabhogI sAdhune smRti vigere ane abhuktabhogIne kautuka vigere doSo thAya che. //// sAdhuonA svAdhyAyano paNa svara gaMbhIra, madhura, spaSTa, moTo, AkarSaka ane suMdara rAgavALo che, AthI ja manohara che, to pachI temano gItano svara to kevo haze ? atyaMta suMdara haze ||kA tathA pazuvarjitA' eTale gAya, gadheDI, ghoDI vigere pazu strI tenA puruSa baLada, gadheDA, ghoDA vigerethI rahita evI vasati te pazuvarjitA kahevAya. temaja "paMDakavarjitA' eTale napuMsaka rahita evI vasati. pazupaMDaka vigerethI yukta vasatimAM rahetA sAdhune doSo thAya che. je pragaTa jaNAya tevA che. tyAM mUlottaraguNathI azuddha vasatimAM AdhAkarmAdi doSo thAya ane strIyukta vasatimAM brahmacaryanuM khaMDana vigere doSo thAya. je kAraNathI kahyuM che ke, pratiSiddha vasatimAM rahevAthI brahmacaryano bhaMga thAya paraspara lajjAno nAza thAya, AsaktipUrvaka vAraMvAra jovAthI prema vadhe, kAraNa ke, jIvano tevo svabhAva che, loko "aho A sAdhuono tapa, vanavAsa' ema niMdA mazkarI kare. loko vasati ane bIjI vastuone na Ape. loko sAdhu pAse AvatA baMdha thaI jAya ethI navA jIvo dharmamAM na joDAvAthI tIrthano viccheda thAya. ll1] A pramANe pazu, paMDaka sahitanI vasatimAM cittano kSobha, abhighAta vigere doSo thAya che ane kahyuM che ke - lokamAM mohAgnithI baLelA jIvonI pazu ane napuMsakonA nimittathI paNa pUrvabhavanA abhyAsathI azubha pravRtti thAya che. //// ajJAnAdi doSo sarva ThekANe samAna che. tethI upara kahelA doSathI varjita ja vasati sevavI joIe. je kAraNathI kahyuM che ke, AthI mamattvathI rahita ane AlokanA sukhAdimAM nirAzasa sAdhu uparyukta doSothI rahita vasatimAM rahe, doSita vasatimAM rahevAthI AjJA bhaMga vigere doSo lAge che. /1// A pramANe gAthArtha che. ll134. janna tayaTThA kIyaM, neya vuyaM neya gahiyamannesi / sAiDa-pAmiruM va-tti te pUra valtha iArA () gAthArtha ? je sAdhu nimitte kharIdAyeluM na hoya, vaNeluM na hoya ane bIjAnI pAsethI vastranuM parAvartana karIne athavA balAtkArathI koInuM paDAvI lIdheluM vastra na hoya tevuM kalpa tathA sAme lAvela ane uchInA lAvelA vastrane choDIne anya vastra kalpa. bhAvArtha tartha eTale prastAvathI sAdhu mATe kharIdeluM na hoya, anya pAsethI vastranA badalAmAM athavA balAtkAre AMcakIne grahaNa kareluM vastra kahyuM nahi. Ahata ane prAmityane varjIne. ane ahIM piMDanI jema udgama-utpAdanA-eSaNAdi doSo paNa yogya rIte jANavA. je vaLI kratAdi doSo mAtra kahyA che te bahulatAthI A doSono ja saMbhava hovAthI kahyA che. ll11/13pa.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26ra samyaktva prakaraNa have pAtranI zuddhine kahe che. tuMbaya-dAruya-maTTI-pattaM kammAidosaparimukkaM / uttama-majjha-jahannaM, jaINa bhaNiyaM jiNavarehiM / / 22 / / (136) gAthArtha H tuMbaDAnuM-lAkaDAnuM-mATInuM karmAdi doSathI rahita evuM uttama-madhyama ane jaghanya pAtra munione kalpa e pramANe jInezvaro vaDe kahevAyeluM che. bhAvArtha : sugama che. rerA (136) hamaNAM cAra prakAranI zuddhine AcaratA ja sAdhu thAya che. te kahe che. esA caukkasohI, niddiTThA jiNavarehiM savvehiM / eyaM jahasattIe, kuNamANo bhannae sAhu / / 23 / / (137) gAthArtha : A cAra prakAranI zuddhi sarve jInezvaro vaDe kahevAyelI che. Ane yathAzaktie karatA sAdhu kahevAya che. bhAvArtha : sugama ja che. ra3 (137) jene Acarato sAdhu thAya te kahevAyuM. hamaNAM jene Acarato sAdhu na thAya te kahe che. uddiTTakaDaM muMjai, chakkAyapamaddaNo gharaM kuNai / paJcakkhaM ca jalagae, jo piyai kahaM nu so sAhU / / 24 / / (138) je saMkiliTThacittA, mAiThANaMmi nizcatallicchA / AjIvigabhayaghatthA, mUDhA no sAhuNo hu~ti / / 25 / / (139) gAthArtha : sAdhune mATe banAvAyeluM je vApare che. chakAya jIvonuM mardana karIne gharane kare che ane pratyakSa jalane pIe che. te sAdhu kevI rIte kahevAya ? 24ll138. je saMkilaSTa cittavALA - bIjAne ThagavAnI haMmezAM icchAvALA AjIvikAnAM bhayathI yukta hoya evA mUDha te sAdhu nathI. rapAd139 bhAvArtha : baMne gAthA spaSTa che. paraMtu uddiSTa-sAdhune mATe tenA vaDe karAyela. eTale ke uddiSTakRta eTale AdhAkarma tathA mAtRsthAne-bIjAne ThagavAnI haMmezAM icchAvALA. ra4, 25NI (138, 139) sAdhu-asAdhunA svarUpane kahIne vaLI sAdhunA potAnA tatvane kahevAne mATe upadezane kahe che. sIlaMgANa sahassA, aTThArasa je jiNehiM pannattA / no te dharepha sai, guruvRddhI taMti vAyabbA pAradA (40) gAthArtha jInezvaro vaDe kahevAyelA je aDhAra hajAra zIlAMgane jeo samyaka prakAre dhAraNa kare che. tene viSe guru buddhi karavA yogya che.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtra zuddhi 18000 zIlAMga bhAvArtha : akSarArtha sugama che. paraMtu vidhi ane niSedharUpa vaDe zIla-cAritrane je abhyasta kare che. tenA aMgo-aMzo aDhAra hajAra che ane tenI niSpatti A pramANe. karaNa-yoga-saMjJA-indriya-bhUmi Adi ane zramaNadharma A pramANe aDhAra hajAra zIlAMganI niSpatti che. ||1|| karaNa : karavuM, karAvavuM ane anumodavA svarUpa traNa prakAre che. yoga : mana, vacana-kAyA svarUpa traNa prakAre che. saMjJA : AhAra, bhaya-maithuna-parigraha rUpa cAra prakAre che. indriya : zrotrendriya-cakSurindriya-ghrANendriya-2sanendriya-sparzendriya rUpa pAMca prakAre. bhUmyAdi : pRthvI-ap-teja-vAyu-vanaspati beindriya, teindriya caurendriya paMcendriya-ajIvarUpa daza pada che. zramaNadharma : kSAnti-mArdava-Arjava-mukti-tapa-saMyama-satya-zauca-AkiMcana brahma rUpa dasa prakAre che. teo vaDe aDhAra hajAra zIlAMganI niSpatti thAya che. te A pramANe (1) AhAra saMjJA vaDe saMvRtta-zrotrendriyathI saMvRtta-kSAntithI yukta pRthvIkAya jIvone mana vaDe haNe nahi A eka zIlAMga. A pramANe mArdavAdi padanAM yoga vaDe paNa pRthvIkAyane kahevA vaDe dasa zIlAMganA vikalpo thAya e pramANe apakAyAdi vaDe daza-daza thAya mATe 10410=100 thAya. A zrotrendriyanI sAthe thayA. A pratyekanA cakSurAdi vaDe paNa thAya mATe 10045=500 ane A AhAra saMjJA vaDe thayA. A pramANe bhayAdi saMjJA vaDe paNa thAya mATe 500x4=2000 ane A mana vaDe thayA. A pramANe vacana ane kAyA vaDe paNa na haNe mATe 2000x3=6000 thayA ane A pote na karavuM te rUpe thayA e pramANe karAvavuM nahi ane anumodavuM nahi. tenA paNa thAya mATe 6000X3=18,000 thayA. 26||140|| AthI ja, UttaM na kayAi vi, imANa saMkhaM imaM tu ahagi / na dharA sutte, niddikA vaMtaLijJAna / / 27 / / (46) gAthArtha : zIlAMganI ekAdi saMkhyA vaDe hIna kyAre paNa vaMdanIya nathI. 213 je kAraNathI Ane (aThAra hajAra zIlAMgane) dhAraNa karanArA ja sUtramAM vaMdanIya kahelA che. bhAvArtha : unatva -ekAdi vaDe hInapaNuM du:SamAdi kALamAM paNa nathI. A zIlAM-gonuM eTale ke aDhAra hajAra zIlAMgane AzrayIne nyunapaNuM levAnuM che. je kAraNathI aDhAra hajAra zIlAMgane dhAraNa karanArA ja pratikramaNa nAmanA sUtramAM vaMdanIya kahelA che. 'aDDArasa sIlDaMga sahassadhArA' A pramANenA vacana vaDe // 27 // (141) kahelA ja arthane kAMIka viziSTa kahe che. paMcavihAyArarao, aTThArasahassaguNagaNoveo / sa gurU mahaM sunnara, maLio jammaTThamahanehiM / / 28 / / (42)
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 samyaktva prakaraNa gAthArthaH pAMca prakAranA AcAramAM rakata, aDhAra hajAra guNonA samUhathI yukta he suMdara ! ATha karmanA mathana vaDe A mArA guru kahevAyA che. ||28/142/ bhAvArtha : spaSTa che. paraMtu pAMca prakArano AcAra-jJAnacAra-darzanAcAra-cAritrAcAra tapAcAra ane viryAcAranA bhedathI che. 28/142/ A pramANe sAdhunA svarUpane kahIne hamaNAM cha prakAranI chatrIzI vaDe AcAryanA guNone kahevA mATe gAthAnA samUhane kahe che. aTThavihA gaNisaMpaya, caugguNA navariM huMti battIsaM / viNao ya caubbheo, chattIsa guNA ime tassa / / 29 / / (143) gAthArtha : ATha prakAranI AcAryanI saMpatti tene cAra guNI karatAM batrIsa thAya che ane cAra prakArano vinaya A pramANe AcAryanA chatrIsa guNo che. bhAvArthaH gaNa eTale gaccha te jene che te gaNI = AcArya tenI samRddhi, te ATha prakAranI che. (1) AcAra, (2) zruta, (3) zarIra, (4) vacana, (5) vAcanA, (9) mati, (7) prayogamati, (8) saMgrahaparInnA. A AThane cAra vaDe guNavAthI AcAryanA batrIsa guNa thAya che. (1) AcAra saMpatti cAra prakAranI - tyAM AcAra eTale anuSThAna te rUpI saMpatti te cAra prakAranI che. te A pramANe (1) saMyama dhruvayogamAM yuktatA : cAritramAM haMmezAM samAdhi upayogIpaNuM, (2) asaMpragaha: potAnA jAtyAdinA utsakarUpa AgrahanuM varjana, (3) aniyatavRtti : aniyata vihAra, (4) vRddhazIlatA : zarIra ane mananI nirvikAratA (2) zruta saMpatti cAra prakAranI H (1) bahuzrutatAH yugapradhAnatA, (2) saparicita sUtratA : uma ane krama pUrvakanI vAcanAdi vaDe sUtranI sthiratA, (3) vicitra sUtratA : potAnA zAstrAdinA bhedathI, (4) ghoSavizuddhikaratA H udAttAdi vijJAnathI. (3) zarIra saMpatti cAra prakAranI H (1) Aroha pariNAma yuktatAH ucita dIrdhAdinI vistaratA, (2) anavatrapyatA: alajjanIya aMgapaNuM, (3) paripUrNa indriyatA : cakSurAdi indriyanuM ahInapaNuM, (4) sthira saMhAnatA : tapa vigeremAM zakti yuktapaNuM. (4) vacana saMpatti cAra prakAranI H (1) vacananuM AdeyapaNuM, (2) madhura vacanatA, (3) anizrita vacanatA : madhyastha vacanatA, (4) asaMdigdha vacanatA. (5) vAcanA saMpatti cAra prakAranI H (1) uddezane jANIne H pariNAmikAdi ziSyane jANIne, (2) samudezane jANIne, (3) parinirvApya vAcanA : pUrve ApelA AlAvAdine ziSyane bhaNAvIne pharI sUtranuM dAna, (4) artha niyaMpaNa : pUrvA paranI saMgatA vaDe arthanI vicAraNA. (6) mati saMpatti cAra prakAranI H (1) avagraha, (2) ihA, (3) apAya, (4) dhAraNA. (7) prayoga mati saMpatti cAra prakAranI ahIM (1) prayoga: vAdamudrA temAMnA Atma parijJAna-vAdAdi viSayamAM sAmarthya , (2) puruSa parijJAna zuM A vAdI sAMkhya haze ke bauddha ? (3) kSetra parijJAnaH zuM A
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha prakAranI chatrIzI 265 vAdI mAyAthI yukta haze ke anyathA haze ? sAdhuthI bhAvita haze ke abhAvita A pramANe. (4) vastujJAna : zuM A rAjA, pradhAna sabhyo vi. bhadraka haze ke abhadraka ? (8) saMgraha parijJA saMpatti cAra prakAranI saMgraha - svIkAra. tenI parijJA eTale jJAna. AThamI saMpatti cAra prakAre (1) pITha phalakAdi dravya viSayavALI, (2) bAlAdi yogya kSetra viSayavALI, (3) yogya samaye svAdhyAya - bhikSAnA viSayavALI, (4) yathocita vinayAdi viSayavALI A pramANe che. tathA vinaya cAra prakAre che ane te AcAra vinaya, zruta vinaya, vikSepaNa vinaya tathA doSa parighAta viSaya vinaya ema vinaya cAra prakArano che. (pra.sA.gA. 546) A gAthAthI jANavA yogya che. tyAM (1) AcAra vinaya saMyama-tapa-gaNa ane ekAkI vihArarUpa cAra prakAranI sAmAcArI svarUpa che. (1) tyAM pRthvIkAyanI rakSAdi sattara padomAM svayaM karavA rUpa ane koI kAraNe sIdAtA anyane sthira karavA rUpa yatanAvALAnI prazaMsA svarUpa saMyama samAcArI che. (2) pAkSika aSTamIcaturdazI Adi parvamAM bAra prakAranA tapane pote karavA rUpa ane bIjAne karAvavArUpa tapa sAmAcArI, (3) pratilekhanAdimAM ane bAlaglAnAdinI vaiyAvaccAdimAM svayaM udyamavaMta rahevA sAthe A kAryamAM sIdAtA gaNane pravartAvavArUpa gaNa sAmAcArI, (4) ekAkI vihAranI pratimAne svayaM karavArUpa ane anyane karAvavArUpa ekAkI vihAra sAmAcArI, (2) zrata vinaya : sUtragrahaNa - arthazravaNa - hita - samasta vAcanAtmaka cAra prakAre che. hita eTale yogyatAnA anusAre vAcanA ApatA, 'niHzeSa' eTale samApti sudhI. vikSepaNA vinaya : mithyAtvanA vikSepaNathI mithyAdRSTine sva samayamAM sthApavo. (1) samyagudRSTine vaLI AraMbha vikSepaNathI cAritramAM sthApavo. (2) dharmathI cuta thayelAne dharmamAM sthApavo. (3) svIkArelA cAritravALA bIjAne athavA potAne aneSaNIyAdInA nivAraNa vaDe hitane mATe abhyatthAna karAvavuM A pramANe che. (4) tathA (4) doSa nirdhAta viSaya vinayaH krodhIno krodha dUra karAvavo (1) viSayAdi doSathI duSTanA doSanuM dUra karavuM (2) parazAstranI kAMkSAvALAnI kAMkSAno nAza karavo (3) ane potAnA doSanA virahathI Atma praNidhAna A pramANe che. (4) A pramANe potAnA ane paranA karmone vizeSa prakAre dUra kare te vinaya A to mAtra dizA sUcana che. vaLI vizeSa to vyavahArabhASyathI jANavA yogya che. A maLelA chatrIza guNo che te gaNInA hoya che. A pramANe gAthArtha che. ||2014all vayachakkAI aTThA-raseva AyAravAi aDheva / pAyacchittaM dasahA, sUriguNA hu~ti chattIsaM / / 30 / / (144) gAthArthaH vrataSakadi aDhAra, ATha prakAranA AcAra ane dasa prakAranA prAyazcita A pramANe sUrinA chatrIsa guNa che.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 samyaktva prakaraNa bhAvArthaH vrataSatkAdi aDhAra pahelA kahelA che ane A 18 AcAryanA guNarUpa che. kAraNa ke AnAthI aparAdhomAM samyak prakAre prAyazcittanuM jJAna thatuM hovAthI. bhAvamAM lAgatA pratyayanA lopathI AcAravattvAdi ATha ja che ane te A che. (1) AcAravAna (2) avadhAravAna (3) vyavahAravAna (4) apavrIDaka (5) prakurtI () niryApaka (7) apAyadarzI (8) aparizrAvI A ATha jANavA yogya che ||1|| ane Ano artha A pramANe che. (1) AcAravAna eTale ke jJAna-sevA vaDe pAMca prakAranA AcArathI yukta A kharekhara guNavAnapaNA vaDe zraddheya vAkyavALo thAya che. (2) avadhAravAnaH Alocake, kahelA aparAdhonuM avadhAraNa tenAthI yukta, te kharekhara sarva aparAdhomAM vidhi pramANe zuddhi karAvavAmAM samartha thAya che. (3) vyavahAravAna : Agama-zruta-AjJA-dhAraNA-jIta svarUpa pAMca prakAranA vyavahAromAMthI koIpaNa vyavahArathI yukta, te paNa vidhi pramANe zuddhi karavAmAM samartha thAya che. (4) apavrIDakaH lajjAdi vaDe aticArane chUpAvanArane upadeza vizeSa vaDe gayelI lajjAvALo kare che. te ja Alocakane atyaMta upakAraka thAya che. (5) prakurtI: AlocanA karanArane prAyazcita ApavA vaDe prakarSathI zuddhine karAve che. A pramANe A arthamAM pAribhASika kurva dhAtu hovAthI prakurtI. (ka) niryApakaH je pramANe nirvAha thAya te pramANe prAyazcita karAve che. (7) apAyadarzI : aticAra sahitanA je hoya tene durlabhabodhipaNuM Adi apAyone batAve che te. (8) aparizrAvI : Alocake kahelA akRtyane je bIjAne jaNAve nahi te. tenAthI anya kharekhara Alocakone lAghava karanAra jANavo. daza prakAranA prAyazcita je che te A pramANe, AlocanA-pratikramaNa-mizra-viveka-kAusagna-tema ja. tapa-cheda-mUla anavasthApya ane pArAMcita (pacAzaka gAthA. ogha.ni.gA. 14, 17, 18) A sarve melavavAthI sUriguNo chatrIza thAya che. tathA AyArAI aTTha u, taha ceva ya dasaviho ya Thiikappo / vArasa tava chAvasaT, sUripu huMti chattIsaM pArA (245) gAthArtha : ATha AcArAdi tathA dasa prakArano sthiti kalpa, bAra prakArano tapa tathA cha Avazyaka Ama sUrinA guNo chatrIza thAya che. bhAvArtha AcAra saMpatti vi. ATha pahelA kahelA te ane dasa prakAranI sthiti kalpa che ane te A pramANe (1) acalaka, (2) uddezika, (3) zayyAtara, (4) rAjapiMDa, (5) kRtikarma, (9) vrata, (7) jyeSTha, (8) pratikramaNa, (9) mAsakalpa (10) paryuSaNA kalpa. /1//
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha prakAranI chatrIzI 217 bAra prakArano tapa, sAmAyikAdi SaD Avazyaka A sarve maLIne chatrIsa sUrinA guNo thAya. vigahA kasAya sannA, piMDo uvasaggajhANa sAmaiyaM / mAtA dhammo chu, sUrizuLA huMtti chattIsaM ||rUra|| (46) gAthArtha : vikathA, kaSAya, saMjJA, piMDa, pasarga, dhyAna, sAmAyika, bhASA, dharma A pramANe vikathAdi nava . ne cAra guNA karatA sUrinA chatrIza guNo thAya che. bhAvArtha : (4) vikathA : strIkathA bhakta kathA - deza kathA - rAja kathA. (4) kaSAya : krodha - mAna - mAyA - lobha. = (4) saMjJA : AhAra - bhaya - maithuna - parigraha saMjJA, (4) piMDa eTale AhAra H azana - pAna - khAdima - svAdima. 1 (4) upasargo : deva - mAnuSa - tiryaMca saMbaMdhI tathA Atma saMvedanIyarUpa. Atma saMvedanIya te mastaka paga vi.nI skhalanAdi vaDe thAya. (4) dhyAna H Arta - raudra - dharma - zukla dhyAnarUpa. (4) sAmAyika : samyaktva - zruta - dezavirati - sarvaviratirUpa. (4) bhASA : satyA - asatyA - mizrA - asatyAkRSArUpa. temAM (1) satyA : AtmA che ityAdi prakAre. (2) asatyA : AtmA nathI ityAdi prakAre. (3) mizrA : baMne svarUpavALI je pramANe jANatA na hoya chatAM paNa A naga2mAM daza bALako utpanna thayA athavA maryA A pramANe kahe te. (4) asatyAmRSA : AmaMtraNI bhASA he devadatta ! ityAdi prakAre. (4) dharma : dAna - zIla - tapa ane bhAvanA rUpa cAra prakAre. A vikathAdi nava upa2 kahyA pramANe cA2 guNA karatA sUciguNo chatrIsa thAya che ane ahIM sthitakalpAdInuM yathAsaMbhava samyag Asevana, parijJAna, prarUpaNa ane parihArAdi vaDe sUriguNapaNuM jANavA yogya che. tathA paMcamahavvayajutto, paMcavihAyArapAlo / paMcasamio tivRtto, chattIsa muLo guru hodda ||rUrU|| (47) gAthArtha : pAMca mahAvratathI yukta, pAMca prakAranA AcAra pAlavAmAM samartha, pAMca samiti ane traNa guptithI gupta A pramANe chatrIsa guNavALA guru hoya che. bhAvArtha : spaSTa che. paraMtu pAMca mahAvratAdi aDhAranuM svayaM karavuM ane anya pAse karAvavArUpa dviguNA ka2vAthI chatrIsa guNavALA guru thAya che. 37 / / (147) hamaNAM anuyoga pravartanane AzrayIne gurunA guNanI chatrIsIne cAra gAthA vaDe kahe che.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 samyaktva prakaraNa desakula jAirUvI, saMghayaNI dhIjuo aNAsaMsI / avityano amArUM, thiraparivADI mahiyavo / / 34 / / (48) jiyapariso jiyaniddo, majjhattho dezakAlabhAvannU / AsannaddhapaDyo, nALAvihavesamAsarlR ||rUII (46) paMcavihe Ayare, jutto suttatthatadubhayavihinnU / AhArapAde tArA-nayanikaLo mAhaLAso / / 6 / / (10) sasamayaparasamayaviU, gaMbhIro dittimaM sivo somo / guNasayakalio jutto, pavayaNasAraM parikaheuM / / 37 / / (151) gAthArtha : deza-kula-jAti-rUpa atizayavALA, viziSTa saMghayaNavALA, buddhithI yukta AzaMsA rahitadeg - vikathA na kare. amAyAvI sthira paripATIvALA, gRhIta vAkya'', jItelI che sabhA jene tevAra, jItelI nidrAvALA, madhyastha4, deza'-kAla ane bhAvane. jANanAra, Asanna-meLavelI pratibhAvALA, vividha dezanI bhASAne jANanAra9, pAMca prakAranA AcArathI yuktaTM, sUtrapa-artha ane baMnene jANanAra, udAharaNa, hetu-kAraNa-nayamAM nipuNa, grAhaNA kuzala., svazAstra ane parazAstrane" jANanAra, gaMbhIra, diptimAna, kalyANa karanAra4, saumya", mUlaguNAdi seMkaDo guNothI yukta, siddhAMtanA arthane kahevA mATe yogya A pramANe cAra gAthAno artha, 34-35-37-37 (148, 149, 150, 151) bhAvArtha : deza-kula-jAti-rUpa atizayo vidyamAna che jene te tyAM (1) deza eTale madhyadeza te janmabhUmi (2) kula = pitA saMbaMdhI kula ikSvAku vi. (3) jAti = mAtAthI utpanna thayelI (4) rUpa = aMga-upAMganI saMpUrNatA (5) saMhananI viziSTa saMhanana te ja kharekhara vAcanAdimAM thAkatA nathI. (6) kRtithI yukta (7) anAzaMsI = sAMbhaLanAra pAsethI vastrAdinI apekSA rahita (8) avikalthana = bahu bolanAra na hoya athavA AtmAnI (potAnI) prazaMsA karanAra na hoya, (9) amAyI = mAyA rahita (10) sthira = nizcala che sUtrArthanI vAcanA jene te (11) grahaNa karAyela che vAkya jenA vaDe te tevA prakAranI avadhAraNAvALA athavA grahaNa karAyeluM che vAkya jenuM te Adeya vacanavALA (12) jItelI sabhAvALA (13) jItelI nidrAvALA (14) madhyastha = ziSyone viSe samAna cittavALA (15-17) deza - sAdhuthI bhAvita hoya. kAla - sukALa hoya, bhAva - kSAyopazamikAdi tene jANe che te deza-kAlAdine jANanAra te kharekhara ucitapaNe vicare che. dharmakathAne kare che. (18) prazna pUchAyA pachI tarata ja uttara ApavAmAM buddhi jenA vaDe prApta karAI che te (19) vividha dezanI bhASAne jANanAra 34, 35, (148, 149) - (20-24) jJAnAcAra vi. pAMca prakAranA AcAramAM upayukta (25) sUtra, artha ane tadubhaya (sUtra artha baMnne)nI vidhinA jANanAra. ahiM 'tadubhaya' padathI eTale ke sUtra artha baMnne vidhinA jANanAra eka padathI ja sUtravidhijJa ane arthavidhijJa AvI jatA hovAthI 'sUtrArtha' padanuM judu grahaNa je karyuM che te caturthaMgI samajAvavA mATe che. te caturthaMgI A pramANe che. (1) sUtra na jANe artha jANe, (2) sUtra na jANe artha na
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha prakAranI chatrIzI 269 jANe, (3) sUtra jANe artha jANe, (4) sUtra jANe artha na jANe. 'tadubhaya pada vaDe trIjo bhAMgo grahaNa karavAnuM kahevAyuM che. (21) udAharaNa eTale dRSTAMta (27) hetu = anvaya vyatirekI (28) kAraNa = dRSTAMtAdithI rahita upapatti mAtra jema ke, anAbAdha jJAnanA prakarSathI siddho anupama sukhavALA che. ahIM dRSTAMta nathI. kAraNa ke siddho sivAya anya ThekANe nirUpama sukha che janahi. anvaya-vyatireka lakSaNa sAdhya vastuno paryAya te hetu ane udAharaNa eTale dRSTAnta tathA upapatti mAtra hoya te kAraNa II1al (vizeSa bhA. 1077 gAthA) "zabda kRtaka hovAthI anitya che." ahiM anityapaNuM sAdhya che, tenA AdhArabhUta vastu zabda te pakSa che, ane kRtakapaNuM hetu che, temAM kRtakapaNuM e vastuno paryAya che, jo te anyano paryAya hoya to vaiiyadhikaraNAdi doSayukta thavAthI sAdhyane sAdhI zake nahi. (guNa sahabhAvI hoya ane paryAya kramabhAvI hoya.) (29) nayoH naigama-saMgraha-vyavahAra-RjusUtra-zabda-samabhirUDha-evaMbhUta nAmanA sAta nayo temAM nipuNa. je AvA prakAranA na hoya te kharekhara vacana mAtrathI bodha karavA mATe samartha nathI. (30) AthI ja grAhaNAkuzala = bIjAne vizvAsa upajAvavAmAM samartha, (31) svazAstra ane parazAstrane jANanAra (32) gaMbhIra = atuccha (33) diptimAna : pratApI (34) ziva = viziSTa tapAdi labdhi vaDe zrema karanAra (35) saumya - krodha rahita. (36) "guNa'thI mUlaguNo levA ane "zatAni'thI so nahi paNa seMkaDo ema samajavuM ane teo vaDe yukta siddhAMtanA arthane kahevA mATe samartha che. A pramANe cAra gAthAno artha AvA guNothI yukta ane AvA prakAranA guNanA samUhathI yukta AcArya darzana prabhAvaka thAya che. AyakhapuTAcAryanI jema. tenuM kathAnaka A pramANe. dvIponI nAbhimAna ane vaLI te dvIpo vaDe parAbhava nahi pAmela, vaLI aMdarathI dedIpyamAna jaMbu jevo jaMbunAmano prakhyAta dvIpa che. /// pRthvInA lalATa samAna tyAM bharata kSetra che ane tyAM suvarNa tilakanI upamAvALo lATa deza che. //// tenI madhyamAM muktAvalayanA vibhramane karanAruM bhRgupura nAmanuM nagara che. jenI aMdara azvAvabodha tIrtha nAmano hIro zobhe che. llll jene jovAnI icchA vaDe narmadA nadI paNa haMmezAM tenI pAse rahetI. aMgulInA bhramaNanI jema kallolo vaDe jenuM varNana kare che. jo tyAM siddha thayelI vidyAvALA bahuzruta AyakhapuTa nAmanA AcArya, ghaNA ziSyanA parivAravALA vihAra karatA eka vakhata AvyA ApI ane teonA bhANeja eka bAla muni, tIkSNa buddhivALA, gurunI sevA vaDe potAne pAvana karatA temanA ziSya hatA. IIkA karNanA AsphAla mAtrathI gurunI pAsethI vidyA grahaNa karIne te bAlamuni vidyAsiddhAcAryanA prabhAvathI vidyAsiddha thayA.7I. eka divasa tyAM koIpaNa sAdhu saMghATaka AvyA ane temaNe gurunA caraNone namaskAra karIne A pramANe vijJapti karI. IITA jyAM goLanA piMDa vaDe zatrunA balane bhAgyuM che evuM tyAM paheluM guDazastra nAma vaDe vikhyAta nagara che. hA jeNe pAtAlamAM pravezIne nAgadevanI strInI veNIne grahaNa karI che evo tyAM veNIvatsarAjA nAmano prakhyAta rAjA che. //holii tyAM potAnI prajJA vaDe bRhaspatine paNa ziSyarUpa karato evo vAcAla, mAnarUpI parvatavALo, pUrve Avelo evo parivrAjaka hato 11ii te sAdhuo vaDe parAjita karAyelo, nagarajano vaDe helanA karAyelo te apamAna vaDe marelo sAdhuone viSe irSAne vahana karato
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 samyaktva prakaraNa /1rI tyAM ja nagarImAM baTukara nAmano vyaMtara thayo ane avadhijJAna vaDe sAdhuthI te potAnA parAbhavane jANIne ll13AkAzamAM rahelo, vikarAla rUpavALo, caNoThInA samUha jevA lAla netravALo, kopathI kaMpAyamAna zarIravALo ane kharAba buddhivALo te sAdhunI prati bolyo. ll14 are sapheda vastravALA pApIo ! tyAre vAdamAM huM jItAyelo chuM. jethI tamane AkraMda karato A huM tamArA verane vALuM chuM. 1pa tame pAtAlamAM pravezo athavA devalokamAM caDhI jAva to paNa te apamAnane smaraNa karato huM tamone mUkIza nahi. 19ll A pramANe kahIne te adRzya thayo. tethI hamaNAM tenAthI bhayabhIta thayelA evA uttama zramaNo he svAmI ! tyAM rahevA mATe samartha nathI. /17thI tethI mithyASTio arihaMta zAsananI hIlanA kare che ane sAdhuone sAmuM kahe che ke, te bhikhArIo ! A zuM kahe che ? 18 mAnatAnI pUrti vigere tenA prabhAvathI vismata thayelA nagarajano tyAM vyaMtaranA maMdiramAM utsavane kare che. ll19 tyAre A vAtane sAMbhaLIne guru gacchane mUkIne bhANejathI yukta alpa yatinA parivAravALA sAMje guDazastranagaramAM gayA. ||2| sAdhuone nagaranI madhyamAM upAzrayamAM javA mATe Adeza karyo ane guru ekalA svayaM baTukaranA gharamAM gayA. 21gurue tenA potAnA joDAne kAnanA AbhUSaNarUpa karIne, vastrathI DhAMkelA sarva aMgavALA pote te yakSanI AgaLa sUtA./l22A pUjArI savAre Avyo. yakSanA karNa upara joDAne ane AgaLa sUtelA gurune joIne kopathI vicAryuM. lal aho A koI anArya yakSa vaDe zA mATe upekSA karAyo ? athavA to devone paNa balavAna dAnavo hoya che. ll24ll have teNe te vRttAMtane nagarajana sahita rAjAne kahyo. rAjA paNa kautukathI tyAM nagarajana sahita Avyo. rapAI tyAre teNe kahelI satya hakIkta joIne rAjAe kahyuM ke, nirdayomAM ziromaNI kharekhara A koNa che Ane uThADo. ravo tyAra pachI te moTethI avAja karavA chatAM UThyo nahi ane kAMI javAba paNa na Apyo. sUtelAne jagADI zakAya che. paraMtu jAgato ja sUtelo hoya tene kevI rIte uThADAya ? ll have loko vaDe jema jema uThADavA mATe prayatna karAto hato. tema tema tenuM nIcenuM aMga dekhAtuM hatuM. bIjuM nahi. /ra8 tethI A koIpaNa bhaya sthAna che. A pramANe vicArIne rAjAe kahyuM ke, sarve loko Ane prahAra karo. l29ii have loko vaDe lAkaDI Adi vaDe prahAra karAtA teNe vidyA vaDe te rAjAnA aMta:puramAM ghAtone saMkramaNa karyA. 30have eka kaMcukI tyAMthI Avyo ane moTethI A pramANe kahyuM. he rAjanuM! koIpaNa deva DhephAdi vaDe tamArA aMtaHpurane haNe che. 31/ haNanAro koIpaNa dekhAto nathI. vaLI sarve devIonA zarIramAM thayelA prahAro dekhAya che. tethI raDatI evI teNIo che. 3ra/ have rAjA vaDe kahevAyuM. te manuSyo ! A koIpaNa vidyAsiddha puruSa che ? mAruM aMtaHpura marAya che. tethI hamaNAM Ane haNo nahi. Il33o A pramANe kahIne tene rAjAe kahyuM. aho ajJAnIo vaDe tame kadarthanA karAyelA cho. tethI amArA aparAdhanI amane kSamA Apo. sajjana puruSo kharekhara namelA pratye vAtsalyavALA hoya che. ll34ll te sAMbhaLIne guru yathAvasthita veSane bhajanArA UThyA. have te AyakhapuTAcAryane joIne loko vismita thayA. //3pa bhaktine bhajanArA sarvee vaMdana karyuM ane rAjAe ghaNI prazaMsA karI. tyAra pachI rAjAdithI parivarelA guru madhyamAM cAlyA. rUkA have dRSTi vaDe samyagu bhAvita karAyelo baTukara gurunI pAchaLa gayo. tenI pAchaLa bIjA paNa devarUpoe prayANa karyuM. [37thI.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryakhapuTAcArya kathA 271 te yakSAyatananA dvAramAM atyaMta moTI be droNI hatI. te baMne paNa gurunI AgaLa thaIne sAthe javAne mATe prayANa karyuM. 38tyAra pachI daDAnI jema UMce paDatA ane nIce paDatA te devarUpone joIne tyAre sarve mithyASTio paNa vismaya pAmyA. ll39o nagaranA dvAramAM AvelA sUri tyAre rAjAdi vaDe vijJapti karAyA he prabhu Adeza karo. A devarUpo ubhA rahe. ll4all tyAra bAda gurunA AdezathI teo potapotAnA sthAne gayA. vaLI dvAranA baMne paDakhe be kuMDikA mUkI. //41ii ane kahyuM ke, je mArA tulya che te Ane potAnA sthAne laI jAva ane haju paNa te baMne te pramANe ja che. vaLI sUri madhyamAM pravezyA. 42gurunA te mAhAbhyane joIne upazAMta thayelA te baTukara yakSe jinadharmanI prabhAvanAne karI. II43) tyAra pachI atizaya vismita thayelA rAjA paNa zrAvaka thayA ane anya paNa ghaNA mANasoe jinadharmamAM ratine karI. I44 sarve janoe paNa arihaMtanA zAsananI prazaMsA karI ke anya darzanamAM kyAMya paNa AvA prakArano prabhAva nathI. japA pAchaLathI bharUcanagaramAM guruno te bhANeja muni aMtaprAnta AhArathI bhAMgI paDela gacchamAMthI nIkaLyA. ll46o AhAranA rasamAM vRddha thayela jIbha vaDe potAne vaza karAyela evA teNe bauddha bhikSukono Azraya karyo. ajItendriya zuM na kare ! I47ii. tyAM vidyAnA prayoga vaDe te kSullaka AkAza mArgathI pAtrone zrAvakonA gharamAM mokalato hato. 48 sarvamAM agraNInI jema zveta vastra vaDe DhAMkela, teonI AgaLa rahela kSullakanuM te pAtra jAya che. ll49mAM te joIne kautukathI kheMcAyela cittavALA te zrAvako paNa zAtyAdi AhAra vaDe te pAtrone bhare che 50ll ane agresara evA tene zreSTha AsanamAM besADIne vividha prakAranA khaMDa khAjAdi vaDe pAtrane bhare che. //pa1/l. tyAra pachI te ja pramANe UMcA mukhavALA thayelA nagarajano vaDe jovAtA te sarve pAtro meghanI jema bauddhanA maTha tarapha jAya che. parA te tevA prakAranuM Azcarya joIne anya loko to dUra raho paNa keTalAka zrAvako paNa bauddhadarzanamAM lAgyA pa3ll ane A pramANe bole che ke bauddhadarzanane mUkIne AvA prakArano atizaya prabhAva bIje kyAMya paNa jovAyela nathI athavA saMbhaLAyela nathI. pa4ll sarvatra bauddha darzana mAnya karAya che. jainadarzana apamAnita karAya che ane bauddha mata ja mukhya che. A pramANe lokomAM prasiddhi thaI. papA. have A apabhrAjanAne joIne saMghe be munine mokalIne guDazastranagaramAM gurune A hakIkta jaNAvI //pakAtyAre A sarva sAMbhaLIne AryakhapuTAcArya te nagarathI bharUcanagaramAM AvyA. labdhivALAone zuM dUra hoya ? pachI ane tyAM nagaranI aMdara gupta rIte guru pravezyA. munIoe paNa kSullakanI saghaLI kriyAne kahI. II58tyAra pachI tyAM AkAza mArga vaDe te bharelA pAtro Avate chate gurue tyAM moTI zilAne vikurtI //palA ane te zilAne aphaLAIne vahANanI jema te pAtro phUTyA ane tenI aMdara raheluM sarve annAdi kAgaDAonuM bali thayuM.Ikaoll kyAMyathI paNa te sAMbhaLIne kSullake bhikSukone kahyuM. he bhadro ! mArA guru AvyA che ? AvA prakAranI zakti anyanI nathI. ll11ii tethI te ja kSaNe bhayabhIta thayela te kSullaka palAyamAna thayo. je kAraNathI sUrya udaya thaye chate anyanuM teja pragaTa thaI zakatuM nathI. IIkarA have bIje divase nagaranA sAdhuthI yukta saMpUrNa tArAgaNathI parivarelA caMdranI jema guru arihaMtanA caityane namaskAra karIne bauddhanA maMdiramAM gayA. Adara karAyelA bhikSuoe paNa kahyuM. A buddhane namaskAra karo.63-64 guru paNa AgaLa thaIne bauddhanI prati kahyuM. Ava, Ava he vatsa ! buddha ! amArA caraNomAM paDa. kapAI tyAra pachI buddhanI mUrtie jaldI tyAM AvIne gurune namaskAra karyo. prasannatAne bhajanAra gurue
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 samyaktva prakaraNa paNa ziSyanI jema tenI pITha para hAtha mUkyo IIGaGA ane AgaLa rahelA stUpane kahyuM, are ! tuM kema vaMdana nathI karato ? te jakSaNe te paNa AvIne gurunA caraNomAM paDyo. II67 / / pharI tene gurue kahyuM. dhanuSya 52 caDhAvela bANanI jema potAnA sthAnamAM Ubho rahe . siddhavANI vaDe te ja pramANe te rahyo. haju paNa A pramANe ja te rahelo che. II685 buddhane paNa kahyuM. he vatsa ! svasthAne tuM paNa jA. tyAM eka paDakhA vaDe rahe ane te paNa te ja pramANe rahyo. // 69 // je kAraNathI te nigraMtho vaDe namAvAyela te kAraNathI te buddhanI nigraMthanAmita e pramANenI sarva ThekANe prasiddhi thaI. || tyAra pachI vismayathI vikasvara thayela locanavALA, jinazAsanane viSe raMjita thayelA saghaLA paNa lokoe gurunI A pramANe prazaMsA karI. II71 aho ! Azcarya ! Azcarya che ke AryakhapuTagurune bhaktithI namra thayelA aMgavALA sthira evA paNa devatAo vaMdana kare che. II72 // ityAdi aneka atizayo vaDe ekAMte tenA vaDe bhAvita karAyela samasta jagata jinadharmamaya thayuM. II73|| A pramANe tyAre AryakhapuTa nAmanA zreSTha sUrI vaDe jinazAsananI prabhAvanA karAI haju paNa vividha prakAranA nirmaLa avadAta vaDe temanI kIrti traNe jagatanI raMgabhUmimAM nRtya kare che.||74|| prabhAvanAmAM AryakhapuTAcAryanI kathA / / 37 / / (151) have zA mATe pharI pharI gurunA guNonuM anveSaNa karAya che ? te A pramANe kahe che. vUDho gaNaharasaddo, goyamAIhiM dhIrapurusehiM / no taM varU avatte, nALato so mahApAvo ArU8|| (12) gAthArtha : gautamAdi dhIrapuruSo vaDe gaNadhara zabda vahana karAyo che. jANato evo paNa je tene apAtramAM (ayogyamAM) sthApe che te mahApApI che. II38152 // ayogya sthApanAne AzrayIne doSa kahevAyo hamaNAM asadezanAne AzrayIne doSane kahe che. tinni vi rayaNaiM dei guru suparikkhiyaiM na jassa / sIsahasI haraMtu jiha so guru vairi u tassa / so guru vairi u tassa ittha saMdehu na kijjai / sIsahasI haraMtu jemvanaru naraha bhaNijjai / suparikkhiyaiM na jassa saca saMsau maNicchinni vi / kepha surevu-sudhammu-suguru gurucArUM titri vi||rUR|| (13) gAthArtha : je guru sArI parIkSA karyA vinA ja ziSyane ratnatrayI Ape che, te guru te ziSyanA bhAva mastakano cheda kare che. mATe te guru teno verI che emAM saheja paNa zaMkA karavI na joIe. je guru ziSyanA sAcA saMzayane parIkSA karIne chedyA vinA ja ziSyane sudeva Adi ratnatrayI Ape che, te guru mANasa hovA chatAM vAnara jevA kahevAya che. 39 / 1535 bhAvArtha : kuMDala rupaka sugama che. II39(153)
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurunA guNonuM anveSaNa have ratnatrayanA ja svarUpane kahe che. suji dhammu sacarAcarajIvahaMdayasahiu / so guru jo gharagharaNisurayasaMgamarahiu / / iMdiyavisayakasAihiM deujjumukkamalu / ehu lehu rayaNattau cintiyadinaphalu / / 40 / / (154) gAthArtha : sacarAcara evA A jagatamAM rahelA jIvo pratye je dharmamAM dayA batAvI hoya, te ja vAstavika dharma kahevAya, je ghara-patnI-kAma-krIDA ane sarva padArthanA saMgathI virahita hoya te ja guru kahevAya, vaLI je Indriya-viSaya-kaSAya AdithI rahita tathA karmo rUpI maLathI mukta thayA hoya te ja sAcA deva kahevAya, A traNeya ratno ciMtita phaLane ApanArA che. 4oll154o bhAvArthaH sugama che. Ivoiaa(154) have A ratnatrayane kevI rIte jANavA yogya che te kahe che. devaM guruM ca dhammaM ca, bhavasAyaratArayaM / guruNA suppasaneNa, jaNo jANai nicchiyaM / / 41 / / (155) gAthArtha : suprasanna evA guru dvArA ja saghaLA ya loko bhavasAgarathI tAranArA deva-guru ane dharmanA svarUpane nizcitarUpe jANe che. 411papA bhAvArtha : pATha siddha che. I41aaaa(155) have bIjA prakAra vaDe vaLI gurunA ja svarUpane kahe che. dhammannU dhammakattA ya, sayA dhammaparAyaNo / sattANe dhammasatthattha, desao bhannae guru / / 42 / / (156) gAthArtha : dharmatattvano jJAtA, kSAMti Adi dharmAnuSThAnone sevanAro, sadA ya dharmamAM tatpara ane prANIone dharmazAstronA rahasyonI dezanA ApanAro sAdhu ja guru kahevAya che. l42/1pakA bhAvArtha: A paNa spaSTa che. mAtra sadA-sarvakAla dharmamAM parAyaNa hoya. jonAranI apekSAe kyAreka ja dharma kare tevuM na hoya. 4ra1pakA A pramANe gurunA guNonuM varNana karIne gurunA ja mAhAbhyane kahe che. taM sugurusuddhadesaNa-maMtakkharakanajAvamAhappaM / jaM micchavisapasuttAvi, kei pAvaMti suhabohaM / / 43 / / (157) gAthArtha : mithyAtvarUpa viSathI ghora nidrAmAM rahelA che, keTalAka bhArekarmI AtmAo sukhapUrvaka bodha pAme che, temAM sadgurunI zuddha dezanA rUpI mantAkSaronA karNajApano (kAnamAM paDavAno) prabhAva che. I43157
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 samyaktva prakaraNa bhAvArtha : spaSTa che. paraMtu keTalAka Asatra siddhivALA. 43(157) saggA'pavaggamaggaM, maggaMtANaM amaggalaggANaM / tune mavatAre, narALa nityArayA guruLo / / 44|| (18) gAthArtha : durgama evA bhavarUpI jaMgalamAM svarga athavA apavarganA mArgane pAmelA athavA mArgane nahi pAmelA manuSyone guru nistAra karanAra che. ane vaLI, bhAvArtha : durgama evA saMsArarUpI jaMgalamAM svarga ane apavarganA mArgane zodhanArAonA athavA amArgamAM lAgelA. manuSyone pA2 pamADanArA guruo che. e pramANe artha che. 44158 // annANaniraMtara- timirapUraparipUriyaMmi bhavabhavaNe / jo payaDerU payatye, nar guruvIvA na vIvaMti||49|| (16) gAthArtha : niraMtara ajJAnarUpI aMdhakAranA samUhathI gherAyelA evA bhavarUpI bhavanamAM jo gururUpI dIvA prakAze nahi to padArthone koNa pragaTa kare arthAt prakAzita kare ? bhAvArtha : ahIM bhAvArthamAM kezIgaNadhara ane pradezI rAjAnuM dRSTAMta. te A pramANe. ahIM garimAvALI zvetavI nAmanI nagarI che. jyAM sadAcAramAM tatpara manuSyo jyotizcakranA jevuM AcaraNa kare che. II1|| tyAM pradezI nAmano rAjA che. jeno pratApa svapakSane viSe caMdra samAna che ane vipakSamAM vaLI sUrya samAna che // 2 // ane sarva strImAM ziromaNI evI sUryakAMtA nAmanI tenI patnI che ane teja vaDe sUryakAMta maNIsamAna sUryakAMta nAmano tene putra che. IIII tyAM AzcaryakArI buddhivALo citra nAmano mahAmaMtrI hato. rAjAnI rahasyarUpI bhUmi samAna jANe bIjuM vakSa sthaLa na hoya tevo hato.II4 eka vakhata rAjyanA kArya vaDe rAjAe te maMtrIne zrAvastImAM jitazatru rAjAnI pAse mokalyo. // 5 // tyAM mahArAjA e ApelA gharamAM rahelA maMtrI citre saMbhrAnta thayelA lokane bahAra jatA AvatA joyA / / 6 / / ane teNe koIkane Adeza karyo ke A loka kyAM jAya che te jANa. pUchIne te vRttAMtane jANIne te paNa maMtrIne kahe che.IIII he deva ! udyAnamAM saMpUrNa bAra aMgane dhAraNa karanAra, cAra jJAnane dhAraNa karanAra, zrI pArzvanAthanI paraMparAmAM thayela sarvajJa pratihastaka kezI nAmanA zvetAMbara/AcArya AvelA che. tene namavA mATe ane saMzayane chedavA mATe A loko jAya che.[8-9I have ahaMkArI citra maMtrI paNa parivAra sahita kautukathI tyAM jaIne ubho rahelo tene (kezIgurune) joto jeTalAmAM rahyo che teTalAmAM guru jJAna vaDe mahAtmA evA tenA bodhane jANIne he citra maMtrI ! e pramANe nAma vaDe Azcaryane jANe karatA hoya tema bolyA.||1||11|| he maMtrI ! 2AjA vaDe amuka A kArya vaDe tuM mokalAyo che. rAjA vaDe teno A pramANe nirNaya Aje karAyo che. te sAMbhaLIne Azcarya pAmelA mahAmAtyae vicAryuM ke kapaTa vaDe paNa nAma jANe che emAM ahiM kautuka nathI. 12 // 13 // paNa A ekAMtanI maMtraNAne vaLI kevI rIte jANe che. A Azcarya che tethI nizce A pAMkhaDI nathI. paNa 52mArthane jANanAra che. 14 / / tyAra pachI te gurune praNAma karIne beTho.
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ guranA guNonuM anveSaNa - kezIgaNadhara pradezI rAja 275 have gurue paNa tene uddezIne pahelethI dharmanA sarvasvane kahyo./1po. tyAra pachI teNe paNa samyakta mUlaka te dharmane jANIne grahaNa karyo. raMka ratnanA bhaMDArane pAmIne zuM grahaNa na kare ? I/1kA have te gurunI pAse gamanAgamana karatA, temanA vyAkhyAnanA rasa vaDe puSTa thayelA te maMtrIzvare dharmamAM dRDhatAne prApta karI. //17ii javAnI icchAvALA, siddha thayuM che sAdhya jene evA teNe gurune A pramANe vijJapti karI ke amArI nagarI paNa pUjyo vaDe kyAreka pAvana karavA yogya che. 18 amArA lokonuM sarvathA dharmakAryamAM ajANapaNuM hovAthI abudhane pratibodha karavA vaDe tyAM tamone lAbha paNa thaze. //19ii nAstika evo amAro rAjA paNa tamArI pAse pratibodha pAmaze. sUrya udaya thaye chate zuM kamalo khIlatA nathI ? 20. he prabhu ! tyAM ApanuM Agamana thaye chate arihaMta dharmanA sAmrAjyanI huM saMbhAvanA karuM chuM ja. kharekhara ApanI labdhi AvA prakAranI che. ll1// gurue paNa kahyuM. he maMtrIzvara ! vartamAna joga tamArA dezamAM paNa ame AvazuM. kAraNa ke, munio eka sthAne rahetA nathI. 22aa A pramANe prArthanA karIne maMtrIzvara AhvAna karanAranI jema gurunI pAse mana mUkIne zvetavI nagarI tarapha gayA. ra3|| samyagujJAnanA upayoga vaDe rASTra sahita rAjAne paNa thanArA pratibodhane jANIne digu jaya karavA mATe rAjAnI jema munirAja evA guru paNa dareka gAma ane dareka nagaramAM have manuSyone pratibodha karI karIne cAlyA. ra4-2pA saghaLA vyApArIonA moha-mAtsarya vigerene ukheDIne vairAgya-viveka-prazamAdikane sthApatA hatA. //raDAM sarvatra sarvalokanA atyaMtara ajJAnarUpI aMdhakArane haratA apUrva jANe sUrya hoya tema zvetavI nagarImAM gayA. ra7I tyAM pahelA maMtrIvaDe udyAnapAlako kahevAyelA che ke ahIM je koIpaNa zveta vastravALA, loca karelA mukha ane mastakavALA, daMDa ane kAMbalane dhAraNa karanArA munio Ave to teo A udyAnamAM sthApana karavA yogya che ane mane jaldI jaNAvavA yogya che. 28-29o ane tyAra bAda tyAM AvelA teone joIne udyAna pAlakoe tyAM sthApana karyA ane teonA Agamana vaDe maMtrIne vadhAmaNI ApI. 30Iii te kAle maMtrI citra paNa gurunA Agamanane sAMbhaLIne meghanuM Agamana thaye chate jema mora harSita thAya tema harSita thayA. 31ii bhaktithI yukta potAnA sthAnamAM rahelA ja teNe te sthAne rahelA gurune namaskAra karyo. paraMtu rAjAthI bhaya pAmato te tyAM vaMdana karavA mATe gayo nahi !32aa ane vicAryuM ke, jo mithyAdRSTi evo A rAjA A AvelA gurune jANaze to temanI avajJA karaze. 33tethI pahelA ja Ane gurunI pAse laI jAuM. jo A bodha pAme to zaMkA rahita munio rahI zake. 34tethI upAyane vicArIne azvavAhikAnuM bahAnuM kADhIne gurunA udyAnanI pAse rahelI vAhyAlImAM rAjAne laI gayo. rUpA! ghoDAne khelAvavAthI thAkI gayelA rAjAne ArAma karAvavA mATe maMtrI te udyAnamAM laI gayo. [37ii tyAM parasevAthI bhInA thayelA zarIravALo rAjA chAyAmAM besIne amRtathI jANe siMcAyelo na hoya tema AtmAne mAnato jeTalAmAM rahyo che. 37ii. teTalAmAM madhura-gaMbhIra avAjane sAMbhaLIne rAjAe kahyuM. he maMtrI ! zuM ahIM koIpaNa bAMdhelo hAthI che ! Il38 maMtrIe kahyuM ke, svAmI ! huM jANato nathI. paraMtu Apa padhAro, AgaLa bagIcAnI ramaNIyatAne juo. /39o A kayA darzanavALA che ? e pramANe kautukathI jovAne mATe sabhAsadanI jema AvatA rAjAnA Agamanane jJAnathI jANIne tyAre te manuSyonI AgaLa UbhA thaIne buddhinA bhaMDAra evA guru gaMbhIra vANI vaDe vyAkhyAna karI rahyA che.ll40-41che ane AgaLa cAlatA rAjAe te munIzvarane joIne mahAmaMtrIne
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 samyaktva prakaraNa pUchayuM, A muMDa zuM rADo pADe che. 4rA A pAkhaMDI cora kyAre ahIM Avyo ? he maMtrI ! hamaNAM ja jaldIthI Ane bahAra kADho. 43ll amArA dezane anya dezanI jema A core nahi. jethI te maMtrI ! AMgaLI Apate chate A bAhune pakaDe che. 44ll rAjAnI AjJA vaDe maMtrI keTalAka pagalA AgaLa jaIne pAchA pharIne rAjAne kahyuM, he deva ! huM A pramANe vijJapti karuM chuM Il4pI ke A pramANe hAMkI kaDhAto A muni potAnA dezamAM jaIne kAMIka macakoLelI nAsikAvALo potAnA lokone kaheze IIkA ke pradeza rAjA mUrkha ziromaNI kAMI ja jANato nathI ane nirguNIomAM zreSTha evo te guNIjanone gaLacI pakaDIne kADhe che. Il4thI tethI he deva ! vAda vaDe jItIne hamaNAM A kaDhAya, jethI bhagna thayelA abhimAnavALo A yuddhamAMthI nAzI janAranI jema palAyana thaI jaze.ll48 he deva ! tArI sAthe vAda karavAmAM vAcaspati paNa samartha nathI. brAhmI vaDe paNa AzaMkA karAya che to vaLI A tArI AgaLa koNa mAtra ? ll49aaaa tethI tyAM jaIne rAjAe svayaM AcAryane kahyuM ke, huM AcArya ! tuM kyAre Avyo che ? A huM AvuM chuM e pramANe te bolyo..paNA UbhelA evA gurune joIne puSTa buddhivALA amAtya paNa harSita thayA. aho ! gurunA jJAnano paTTabaMdha karAya che. //pa1I rAjA Avate chate UbhA thavuM te gurunA lAghavane karanAra che ane UbhA na thavuM te vaLI rAjAnA krodhane vadhAranAruM che. //parA AthI rAjA nahi Avate chate guru UbhA rahyA athavA divya atindriya jJAnavALAone A to keTalA mAtra ? pa3 have maMtrIe rAjAne kahyuM, he svAmI ! Apa Asanane grahaNa karo A munIndra paNa beso ane tamArA baMnenI zreSThatama goSThI thAo. 54 goSThI karavAnI lAlasAthI have te baMne paNa beThA. sAra ane asAranA vicArane jANanAra koNa kharekhara yukta na mAne. papaIl have rAjAe kahyuM. he AcArya ! zuM tAre dhUrtavidyA pragaTa che ? je kAraNathI alpakAlathI AvelA evA pi vaDe ATalA loko mohita karAyA. piDA ane vaLI he AcArya ! A mUrti vaDe te rAjaputranI jema zobhe che. zA mATe tArA vaDe bhikSA vRtti vaDe adhama evI AjIvikA AraMbha karAI che? pachI napuMsako, kApuruSo, keTalAka vyavasAyane mATe asamartha puruSo AjIvikAne mATe pAMkhaDIpaNuM svIkAre che. vaLI bIjA nahi. paTo A pAkhaMDapaNAne mUka, tuM mAro mAMDalIka rAjA thA athavA jAtimAna ghoDA para ArUDha thA ane hAthamAM tIkSNa bhAlAne dhAraNa kara. //palA me ApelA dezane prApta karIne manohara bhogone bhogava ane janmanA phalane grahaNa kara. zuM A paNa nathI sAMbhaLyuM ? liDaolI ke tapo te vicitra prakAranI yAtanA che. saMyama te bhogathI ThagavApaNuM che ane sarve paNa kriyAno samUha bAlakrIDAnI jevo jaNAya che. IIkalA to zA mATe he AcArya ! A phogaTa kaSTane tuM kare che ? vicArAya. AtmA nathI ke je paralokamAM tapanuM phaLa bhogavaze. Ika2o ane vaLI he AcArya ! mane durdAnta ane avicAraka na jANa. kAraNa ke, mArI mAtA zrAvikA hatI ane vaLI mArA pitA nAstika hatA. IkarI mArI mAtA mane haMmezAM kahetI hatI ke putra ! haMmezAM dayA kara. jIvonI karelI rakSA svargane mATe che ane vaLI jIvono karelo vadha narakane mATe che. I64ll mAtRvatsala evo huM mAtAnI AgaLa mAtAnuM vacana mAnato hato te kAraNathI mAtAne jIvitathI paNa huM vadhAre vallabha thayo. paNa pitA vaLI mane A pramANe kahetA hatA ke mAtAnuM vacana sAMbhaLato nahi ane icchA pramANe vartana kara. je kAraNathI koIpaNa AtmA rakSaNa karavA yogya nathI. IkA pitRvatsala evo huM pitAnI AgaLa pitAnuM vacana mAnato hato. tethI pitAne jIvitathI paNa huM adhika vallabha thayo. kaLI
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ kezIgaNadhara pradezI rAjA 277 have he AcArya ! mRtyukAle mAtAne mA2A vaDe kahevAyuM ke, he mAtA ! jo dharmathI tAro svarga thAya to tuM mane kaheje, jethI tene huM karIza. II68 / / iSTa putra evA mane te bodha karavA mATe na AvI. tethI dharmajanya evo svarga nathI. A pramANe mA2A vaDe nizcaya karAyo.||6|| have mArA vaDe mRtyukAle pitA paNa kahevAyA ke pApI evA jo tame na2kamAM duHkhI thAva to mane kahejo. jethI te pApane huM tyaju. II7gA te iSTa putra evA mane pitAe kAMI kahyuM nahi. tethI pApajanya naraka nathI. A pramANe mA2A vaDe nizcita karAyuM. 71 koIpaNa paMDita puruSa koIpaNa dehanA bhAgamAM AtmAne kahe che ane tethI he AcArya ! tenI paNa parIkSA mArA vaDe karAI. II72 // eka cora pakaDIne tenA zarIranA tala jeTalA TukaDA karAvyA. paraMtu AtmA kyAMya na jovAyo. II73 // ane jIvatA eka manuSyanuM vajana karIne gaLAmAM aMguMTho dabAvIne marAvI nAMkhyo ane tarata ja tenuM pharI vajana karyuM. 74|jeTalA vajanavALo jIvato te manuSya hato. teTalA vajanavALo marelo paNa te thayo. kAMIpaNa adhika ochuM na thayuM. ll75 // tethI jIva kyAMthI hoya. kuMbhInI aMdara eka puruSane nAMkhIne kuMbhInA dvArane baMdha karIne te dvArane lAkSArasathI peka karIne kANA rahita karI. 76 // tyAM marelA evA tenA te za2I2mAM asaMkhya kRmIo thayA. paraMtu jIvane pravezanuM ane nIkaLavAnuM dvAra na thayuM. II77 // lAMbAkALe te kuMbhIne ughADIne marelA evA tene ane te kITakone joIne pAMcabhUtathI atirikta jIva nathI. A pramANe nizcaya karAyo. I78 // A pramANe aneka parIkSAo vaDe sArI rIte saghaLuM parIkSA karIne meM nAstikapaNuM svIkAryuM che. vicAryA vagara ka2nA2 huM nathI. II79 / / tethI he AcArya ! tuM paNa mAruM kaheluM saghaLuM kara. svarga ane mokSAdinA abhAva vaDe tAro saghaLo kleza niSphala che. II80aa have kezI gaNadhare kahyuM. he rAjana ! tAruM vacana meM sAMbhaLyuM. have mArA vaDe kahevAtuM sAvadhAna thaIne tuM vicAra. II81 // he rAjan ! mokSa sukhanA abhilASI evA mArA vaDe AjIvikAne mATe A vrata svIkArAyuM nathI. paraMtu tatvanA arthane vicArIne svIkArAyuM che. 82 // araNInA kASTamAM agnine sAMbhaLIne mArA vaDe kASTanA ghaNA TukaDA karAyA. paraMtu he mahArAja ! te TukaDAonI madhyamAM kyAMya paNa agni na jovAyo. II835 mUrtimaMta sat evA paNa padArtho he rAjan ! jo dekhAtA nathI to amUrta evA jIvanA adarzanamAM zuM virodha ? 84 // he rAjan ! araNInA kASTane mathana ka2vAthI je pramANe kASTamAM paNa agni dekhAya che. tema viziSTa jJAnanA yoga vaDe te AtmA paNa dekhAya che. II85 // he rAjan ! vAyuthI bharelI ti mArA vaDe ekavA2 tolAI ane pharI te tine khAlI karIne te ja pramANe te tolAI 86 // te kRtine baMne prakAre tolavAmAM eka ja pramANa thayuM. vaLI vAyuthI karAyelI hInAdhikatA alpa paNa na thaI. II87 // sparzathI jANI zakAya tevA mUrtimaMta vAyune tolavAmAM paNa kAMI vizeSa na thayuM to amUrta evA jIvanuM to kevI rIte thAya ? 88 // koThInI aMdara zaMkhane vagADanAra puruSane nAMkhIne te koThInA dvArane lAkSArasathI peka karIne te puruSa vaDe zaMkhane vagADAyo. II89 / / bahAra te zaMkhano avAja saMbhaLAyo te avAja paNa koThIne chidra pADyA vagara nIkaLyo. AnAthI paNa sUkSma evo jIva vaLI zA mATe gamanAgamana na kare. 90 // te kAraNathI dareka prANIone dehathI atirikta evo A jIva che ane te potAnA jJAnathI anubhavathI ane pratyakSathI jANI zakAya che. II91 // he rAjan ! dhajAnA cAlavArUpa liMgathI grAhya pavananI jema caitanyapUrva gati vagere ceSTArUpa liMgathI grAhya jIvane tuM jANa. 92 // he rAjendra ! paralokamAM janAra jIva hote chate dharmadharmathI
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 samyaktva prakaraNa udbhavI zake tevuM svargaloka ane naraka paNa jANavA yogya che. 93 he rAjanuM ! svargathI tArI mAtA je na AvI tenuM kAraNa A che ke svabhAvathI suMdara evA svargamAM vilAsa karatA devatAone sukha che. 94o. teo manuSyone AdhIna nathI hotA premanA pAzathI vaza thayelA, nATakAdimAM kheMcAyelA cittavALA, nahi samApta thayelA prayojanavALA, arihaMtanA kalyANakAdine choDIne tirjIlokanI durgadhathI kyAre paNa ahIM AvatA nathI. ll95-9kA jethI atyaMta adbhuta zRMgAravALA karAyelA divya vilepanavALA narakathI paNa durgadhI evA azuci sthAnamAM jatA nathI. II97ii. vaLI tArA pitA narakanI vedanAne vedatA, paramAdhArmiko vaDe dhAraNa karAyelA ahIM AvavAne mATe samartha nathI mATe ahIM na AvyA. l98 jema koI aparAdhI nigraha karavA mATe sthApana karAyela, svajanonuM anuzAsana karavA mATe ArakSo pAsethI chUTI zakato nathI. I99 tema he rAjan ! naraka ane svarganI sthitine jANIne punya ane pApanA kSayathI mokSa che e pramANe jANa mohane pAma nahi. //10oll. te sAMbhaLIne romAMcita thayela zarIravALA rAjAe mastaka upara aMjalI karIne bhakti vaDe gurune vijJapti karI. 101II he svAmI ! gAruDIkanA maMtra vaDe tADana karAyela sarpanI jema ApanI vANI vaDe Aje amAro prabaLa evo paNa A moha pizAca naSTa thayo che. I102aa Aje ajJAnarUpI aMdhakArathI AkrAMta karAyelA mArA aMtara locana prabhu vaDe vANIrUpI amRtanA aMjananI zalAkA vaDe ughADAyA che. ll103 he svAmI! mArA vaDe jaNAyuM che ke, jaina dharmathI anya bIjo koI dharma nathI. jema sUryathI anya koI pratyakSa tejano bhaMDAra nathI. /104o paraMtu paraMparAthI AveluM nAstikapaNuM amAre te svAmI ! ekAeka kevI rIte choDAya. kAraNa ke, Ama karavAthI svajanothI paNa lajjA pamAya che. //105ll gurue kahyuM, he rAjan ! paraMparAthI Avela. paNa dAridrayapaNuM-rogIpaNuM-mUkhadipaNuM zuM puruSo vaDe tyajAtu nathI. ll10kA A pitAjIno kUvo che e pramANe mUDha manapaNA vaDe te kUvAnA ja khArA paNa pANIne vivekIo vaDe ahIM pIvA yogya nathI. /107thI. rAjanuM ! hamaNAM paNa jo tuM dharmane svIkArIza nahi to pAchaLathI jaDabuddhivALo tuM ghAsarUpI dhanavALAnI jema zoka karIza. ll108 te A pramANe- kauzalApurImAM cAra mitro hatA ane dhanane meLavavA mATe teo dezAMtara gayA. /109 jaldI loDhAnI khANane prApta thayelA teoe tyAMthI ghAsane grahaNa karyuM. varSAnA AraMbhamAM mahA kiMmatI hovAthI A lAbhane Apaze. ll110ll A pramANe AgaLa jeTalAmAM gayA tyAM vaNikoe teone kahyuM ke ghAsa vaDe tame zuM karazo ? AgaLa cAMdInI khANa che. I/11nA tyAM rajatanI khANamAM gayelA levuM ane vecavuM ne jANanAra teoe ghAsane vecIne cAMdI grahaNa karI /11ro ane AgaLa suvarNanI khANane sAMbhaLIne rukhane mUkIne tyAM jaIne suvarNane grahaNa karyuM konI icchA adhika-adhikamAM na hoya ! II11all have koIpaNa rIte najIkamAM ratnAcalane jANIne harSita thayelA teo suvarNane choDIne ratnane grahaNa karavAnI icchAvALA tyAM gayA. ll114 tyAM savAlAkhanA mUlyavALA ratno che ane temAM khodavAthI prApta thayelA ratnono dazamo bhAga khodanArano thAya. II11pI zeSa nava bhAgane rAjapuruSo grahaNa kare che tethI teoe tyAM ratnone khodavA mATe prAraMbha karyo. 11kA teo vaDe uttarottara vastune grahaNa karavA mATe ghaNuM kahevAyelo. paNa teomAMthI eke pUrve grahaNa karelA ghAMsane choDyuM nahi 117ii ane kahyuM, tamArI jema caMcala cittavALo apratiSTha nathI. huM kAMI mUkuM paNa nahi athavA grahaNa paNa na karuM. ghAMsa vaDe ja huM nivRtta (tRpta) chuM./118
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ kezIgaNadhara pradezI rAjA 279 kharekhara bhegA thayelA lobhI evA tame dhULamAM maratA raho, vaLI huM ghAsanA karelA ozIkAvALo sukhethI suvuM chuM. /119 have teo pratyeka pAMca-pAMca ratnone prApta karIne valIne potAnA nagarane prApta karyuM ane ghAsanA dhanavALo paNa tyAM Avyo. ll120 he rAjendra ! jeoe grahaNa karela anya vastune mUkIne ratnone grahaNa karyA teo ratna dravya vaDe sukhI thayA. /121. vaLI ghAsanA dhanavALo te puruSa ratnothI utpanna thayelI teonI Rddhi joIne lAMbo kALa zoka karato pAchaLathI duHkhanuM bhAjana thayo. /122ll he rAjanuM ! tuM paNa A pramANe paraMparAthI AvelA kadAgrahane nahi mUkato ghAsarUpI dhanavALAnI jema sukhanuM bhAjana thaIza nahi. |123 A pramANe sAMbhaLIne choDI dIdhela che ajJAnarUpI aMdhakAravALA mahArAjA gurunA upadezarUpI zastra vaDe chedAI gayelA mithyAtvarUpI baMdhanavALA evA te rAjAe nAstikapaNAno tyAga karIne ane samyaktvane svIkArIne zrAvakanA bAravratone svIkAryA. 124-12pA have teNe kahyuM. te amAtya ! tuM paNa samyakatvane svIkAra. maMtrIe kahyuM. zrAvastImAM mArA vaDe A gurunI pAse ja dharma svIkArAyo che ||12vA ane te svAmI ! tamArA bodhane mATe meM ahIM gurune bolAvyA te sAMbhaLIne rAjAe kahyuM, he maMtrI ! tuM mAro dharmabAMdhavA che. l/12zI athavA to gurunA darzana karAvavAthI tuM mAro guru che ane ahIM dharmanI pravRttithI he maMtrI ! tuM kAraNano kartA che. 128. have pradeza rAjA parama zrAvaka thayo ane prabodha pAmelA tenA vaDe samasta deza paNa zrAvaka thayo. /129 tyAM arihaMtanA dharmanuM sAmrAjya eka chatrI thayuM. maMtrInA manoratharUpI mahAvRkSa phaLIbhUta thayuM. /13iaa. rAjAe dezamAM sarva ThekANe jinacaityone karAvyA ane sarvatra mahAprabhAvanA pUrvaka rathayAtrA karAvI //131 tathA sAdhuone ane sAdharmikajanone pUjyA, svayaM bodha ApI ApIne anya janone dharmamAM pravartAvyA. //132ll prItivALA te parva divase dharmane puSTi karanAra pauSadhane karatA hatA ane gurunA abhAvamAM gurunI jema dharmadezanAne karatA hatA. ll133ll brahmacarya vrata che priya jene evo te rAjA viSayone viSa jevA mAnato hato, cAritrane grahaNa karavAnI icchAvALAnI jema cAritrIne vakhANato hato. ll134 have rAjAnI kAmathI Atura thayelI sUryakAntA nAmanI priyAe vicAryuM ke, dhArmikapaNAthI A rAjA brahmacaryavAnuM thayela che. ll13pI A rAjA jIvate chate huM bIjA puruSanI sAthe ramavA mATe zaktimAna nathI. tethI viSAdi upAya vaDe Ane huM marAvI nAkhuM. 133. tyAra pachI sUryakAnta nAmanA potAnA putrane rAjyamAM sthApana karAvIne huM icchA pramANe vaiSayika sukhane bhogavIza. /137ii patine haNanArI, dayA vagaranI pApI evI teNIe pauSadha upavAsanA pAraNAmAM rAjAne AhAranI aMdara viSa ApyuM. I/138 tyAra bAda rAjAne viSanA AvegathI mahAtApa thayo ane tenA vaDe te ja kSaNe jaNAyuM ke strI vaDe mane viSa apAyuM che. //139o tethI rAjAe maMtrIne bolAvIne viSanI vikriyAne kahI. have maMtra ane auSadhAdine karato evo maMtrI rAjA vaDe kahevAyo I/140 ke he maMtrI ! mAruM mRtyu najIka che tethI dharmarUpI auSadhane kara. hamaNAM jaldIthI saMsAra sAgarane tAranArA gurune bolAva. /141. maMtrIe kahyuM, he deva ! hamaNAM ahI guruo nathI. rAjAe kahyuM, tuM ja mAro guru che tethI tuM guru saMbaMdhI kAryane kara. ll142
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 samyakatva prakaraNa have gItArtha evA mahAmaMtrIe jInezvara bhagavaMtanA biMbanA darzana karAvyA. devone vaMdana karAvyA ane duSkRtyanI gaha karAvI ll143ll siddhanI sAkSIe samasta pAponI AlocanA karAvI. sarva jIvone viSe nirmala kSamApanA karAvI. f/144 viSanA tApane ApanArI pApI evI sUryakAntA prati rAjA pAsenA vizeSathI teNe mithyA duSkRta karAvyuM. 14pA je narakAdimAM avazya vedavA yogya karmane tArI upakAriNI evI A ahIM ja zAMta karAve che. 147 lAMbAkALathI karelA dharmavALo evo paNa tuM jo A sUryakAntAne viSe dveSane karIza to dhamelA suvarNane kUtkAra vaDe hArI jaIza. ll147 A pramANe tene A bhavamAM ja nahi. paraMtu narakAdimAM anaMtIvAra je tIvra duHkhone bhamatA evA tArA vaDe je sahana karAyA che. 148 tenI apekSA vaDe A duHkha alpa che. Ama vicArIne he dhIra ! samAdhivALA tAre duHkarmanuM phaLa sarve sahana karavA yogya che. 149aaaa e pramANe kahIne vratanA uccAraNapUrvaka anazanane ApIne, ArAdhanAne karAvIne rAjA zreSTha samAdhine prApta karAvAyo. 15oll tyAra pachI zuddha manavALo namaskAra mahAmaMtrane Ucarato, zaraNa karavA yogya gurunA baMne caraNone Azraya karAyelo dehane choDIne sUryAbha nAmanA vimAnamAM, saudharma devalokamAM, cAra palyopamanA AyuSyavALo sUryAbha nAmano uttamadeva thayo I/151-15rA ane sUryakAntA paNa huM viSane ApanArI jaNAI gaI chuM ema jANIne nAzI gaI ane jaMgalamAM sarpa vaDe daMzAyelI chaThThI narakane pAmI 1pa3ll ane tyAre AmalakalpA nAmanI nagarImAM avadhijJAna vaDe traNa jagatanA nAtha evA zrI vIra prabhune samavasarelA jANIne te sUryAbhadeva svargathI AvIne ane prabhune namaskAra karIne vijJapti karI he nAtha ! kSaNavAra vyAkhyAnane roko. 154-15 he prabhu ! huM gautamAdi munIndrone vicitra prakAranA nATakane batAvIza. tyAra pachI svAmI mauna rahyA. ll15DA have IzAnakhUNAmAM jaIne siMhAsana karyuM ane tyAM rahelA jamaNI bhujAthI ekasone ATha nATakone ane DAbI bhujAmAMthI paNa teTalA ja divyavAjiMtra gAMdharva ane manohara nATakanI kriyAne jANanAra teNe nATakone kADhyA. I/157-158) tyAra pachI pUrve nahi joyelA zreSTha divya nATakanI vidhine bhakti pUrvaka batAvIne te deva svargamAM gayo. ll159ii have jagatanA svAmIne namaskAra karIne gautama mahArAjAe pUchayuM. A deva koNa che ? ane kyA karmavaDe AvI Rddhine pAmyo ? 19oll prabhue pUrvabhavathI mAMDIne gurunI bhaktirUpI phalathI adbhuta evuM tenuM vistAra sahita caritrane jaNAvyuM N/191ii ke naraka gamanane yogya upArjita karelA gADha karmavALo evo paNa A rAjA kezIsUrijInA prasAdathI zreSTha deva thayo ane tyAra bAda pUrNa thayelA AyuSyavALo devalokathI cyavelo manuSyabhavane pAmelo videhamAMthI mokSamAM jaze. |192ll A pramANe gurunI bhaktimAM pradeza rAjAnI kathA I4pA/(159) have sAmAnya manuSyone ucita anvaya ane vyatireka vaDe gurunA lakSaNane kahe che. akkharu akkhai kiMpi na Ihai / anuvi bhavasaMsAraha bIhai / saMjaminiyamihiM khaNu vi na muJcai / pada miya suda guru sAjaddA (260)
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ kezIgaNadhara pradezI rAja chavvihajIvanikAu virAhai paMca vi iMdiya jo na vi sAhai / kohamANamayamaccharajuttau so guru narayaha nei niruttau / / 47 / / (161) gAthArtha : he dharmIjano ! jeo dharmatattva sAthe saMkaLAyelA akSarone kahe che, chatAM zrotAjano pAsethI koIpaNa padArthanI spRhA rAkhatA nathI, tema ja cAragatirUpa saMsAranA bhramaNathI bhaya pAme che ane saMyama tathA niyamathI jarA paNa aLagA rahetA nathI, teo ja kharekhara sadguru kahevAya che. ll116oll kuguru svarUpa : je pRthvI Adi cha javanikAyanI virAdhanA kare che, pAMca Indriyone niyaMtraNamAM rAkhatA nathI, ane krodha-mAna-mada ane IrSyAdi doSothI yukta hoya, tevo guru zrotAjanane avazya narakamAM laI jAya che. 4thI161/ bhAvArtha : baMne rUpaka spaSTa che. ll46, 47160, 101// have kevI rIte prathama darzanamAM ja gurunA guNa jaNAya te kahe che. AlayavihArabhAsA caMkamaNaTThANaviNayakammehiM / savvannubhAsiehiM jANijai suvihiu sAhU / / 48 / / (162) gAthArthaH sarvaze darzAvelA upAzraya vihAra, bhASA samiti, javA AvavAnI kriyA sthAna ane vinayAdi karma vaDe suvihita sAdhu jANI zakAya che. 48(132) bhAvArtha: Alaya-sArI rIte pramArjanA karela ane strI, pazu, napuMsakathI rahita upAzraya. vihAra - mAsikalpAdi, sUtra sUcana karanAruM hovAthI kevala 'bhASA" lakhyuM hovA chatAM bhASA eTale bhASAsamiti, caMkramaNa-iryAsamitithI yuktanuM cAlavuM. ahIM eka IryAsamitinuM grahaNa karela hovAthI saghaLI pravacana mAtAnuM grahaNa jANavA yogya che. sthAna = Urdhva sthAna praveza niSkramaNAdi pradeza varjita Urdhva sthAna jANavA yogya che. vinaya karma - paraspara vinayane yogyane viSe Ucita pratipatti A sarvajJa kahela liMgo vaDe suvihita sAdhu jaNAya che. have AvA prakAranA sAdhunA vicitra prakAranA cAritra mohanIya karmanA kSayopazamanA bhedathI nAmane kahe che. pulAyanAmo paDhamo, carittI bIo bausso taio kusIlo / cautthao hoi niyaMTha-nAmo savvuttamo paMcao siNAo / / 49 / / (163) gAthArtha pulAka nAmano pahelo cAritrI, bIjo bakuza, trIjo kuzIla, cotho nircantha ane pAMcamo snAtaka nAmano pAMcamo sarvottama cAritrI che. bhAvArthaH pulAka eTale nissAra dhAnyanA kaNanI jema kAMIka asAra saMyama che jenuM tevo pulAka nAmano prathama cAritrI che te be prakAre che. labdhipulAka ane prati sevA pulAka. temAM labdhi pulAka - labdhi vizeSavALA jethI kahyuM che ke saMgha vigerenA kAryamAM cakravartinA sainyane paNa cUrI nAMkhe tevI labdhithI yukta te labdhipulAka jANavA yogya che. (saMbodha pra. guvadhikAramAM gA. 243)
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 sabhyatva prakaraNa pratisevA pulAkaH AlanAdi vaDe jJAnAdinI asAratA karanAra. bIjo cAritrI bakuza-saMyamanA yogathI bakuza - bakuza - kAbaracItaruM te paNa be prakAre che. tyAM vastrapAtrAdi upakaraNanI vibhUSA karanAra prathama ane hAtha-paga-nakha ane mukhAdi zarIranA avayavonI vibhUSA karanAra te bIjo. trIjo kuzIlaH A paNa be prakAra che. (1) jJAnAdi pratisevaNAkuzIla eTale ke jJAnAdi vaDe jIvanAra (2) kaSAyakuzIla-kaSAyo vaDe jJAnAdino virAdhaka. (4) nigraMtha nAmano cotho thAya che. mohanIya nAmanI graMthithI nIkaLI gayela nigraMtha. upazAMta moha ane kSaNamoha guNasthAnakamAM rahela muni. (5) sarvottama pAMcamo snAtakanI jema - snAtaka - ghAtikarmonA kSayathI kevalajJAnI. A uttarottara zuddha cAritravALA ane Ano vistAra zrI bhagavatI sUtranA rUpamA zatakanA chaThThA uddezamAMthI jANavA yogya che. A pramANe zlokano artha che. 49l(193) have A sarve paNa hamaNAM prApta karAya che ke athavA kyAreka ja prApta karAya che te kahe che. niggaMthasiNAyANaM, pulAyasahiyANa tiNha vucche o / sA ni, vi nA tirthe tAva doeiti III(264) gAthArthaH A duSamA nAmanA pAMcamA ArAmAM pulAka, nigraMtha ane snAtaka e traNeya cAritrano vyavaccheda (nAza) thayo che, tathA bakuza ane kuzIla cAritra to, jyAM sudhI prabhu zrI mahAvIranuM tIrtha haze tyAM sudhI raheze. pa0/194ll bhAvArtha : spaSTa che. paci(194) have je jyAM sudhI tIrtha hoya tyAM sudhI rahenArAnI te be prati zuM karavA yogya che to kahe che. tA tesiM asaDhANaM, jahasatti jahAgamaM jayaMtANaM / kAlociyajayaNAe, bahumANo hoi kAyavvo / / 51 / / (165) gAthArtha H te kAraNathI AgamamAM kahelI vidhi mujaba zakti anusAra prAmANika puruSArtha karanAra bakuzakuzIla cAritrIne vize kAlane ucita jayaNA vaDe bahumAna karavA yogya che. pa1/10pa bhAvArtha: te kAraNathI zaThatA rahita, bakuza ane kuzIla cAritranI zakti pramANe AgamamAM kahela vidhi pramANe kAla - duSamakAla tene ucita yatanA vaDe prayatna karatA te baMnenI pUjA karavA yogya che. palA(195) have pUjAne ja pragaTa kare che. bahumANo vaMdaNayaM, niveyaNA pAlaNA ya jatteNa / 3vaIRLavApAneva, 1 gurupUyA do viyA !AparA (66) gAthArtha bahumAna-vaMdana-nivedana-yatanA vaDe pAlana-upakaraNonuM dAna ema sarva prakAre gurupUjA jANavA yogya che.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurunA lakSaNa bheda bhAvArtha : bahumAna-mAnasika prIti. vaMdana-dvAdazAvarta vaMdana. nivedana-dravyathI dhanya-dhAnyAdi sarvasvanuM samarpaNa, bhAvathI sarva prakAre mananuM samarpaNa, pAlanA-temanA upadezanuM ArAdhana. yatna vaDe eTale ke A rahasyabhUta che e pramANenA Adara vaDe ArAdhanA karavI te. upakaraNa-vastrAdinuM dAna karavuM. evakAra samuccaya arthamAM che. cakA2thI abhyutthAna karavuM, sAme levA javuM, AvyA pachI jAya tyAre pAchA vaLAvavuM javuM. A rIte gurupUjA thAya che. 525166 // have nigraMtha ane snAtakanI apekSA vaDe hInaguNavALA bakuza-kuzIlonI kevI rIte A pramANe svIkRti thAya te kahe che. palae mahAguNANaM, havaMti sevArihA lahuguNA vi / atyamit vighnanAde, ahisarUM naLo pa'pi / / 13 / / (67) 203 gAthArtha : mahAguNavALAnA abhAvamAM laghuguNavALA paNa sevavA yogya che. sUrya asta pAmate chate manuSyo pradIpane icche che. bhAvArtha : pATha siddha che. paraMtu pralaya-abhAva 53 (1967) AgamamAM paNa A ja pramANe raheluM (kaheluM) che te A pramANe samattanANacaraNA-NuvAimANANugaM ca jaM jattha / niLapannAM mattIpha, pUNya taM taddAmAnuM / / 14 / / (68) gAthArtha : samyagdarzana, jJAna ane cAritra Adi guNone anusaranAruM tathA zrIjinAjJA mujabanuM je kAMI anuSThAna je puruSamAM dekhAya, te samyagdarzana Adi guNo zrI jinezvaroe prarUpyA che, ema vicArIne te guNayuta puruSanI ucita-bhaktithI pUjA karavI joIe. 54198 bhAvArtha : samyaktva-jJAna-cAritranA anupAti eTale ke sAkSAt AgamamAM nahi kaheluM chatAM paNa AjJAne anusa2nAruM eTale ke jinezvara paramAtmA e je kahela hoya tene anusa2nA2no je bhAva eTale ke guNavizeSa te je puruSamAM jove. zeSaguNanA abhAvamAM paNa jinaprajJaptane manamAM karIne bhakti vaDe bahumAnathI tathA bhAva eTale te prakAre guNavizeSanA anumAna vaDe satkAre A pramANeno artha che. 554 1685 ane A arthamAM. kesiM ci ya Aeso, daMsaNanANehiM vaTTae titthaM / yucchinna = caritta, vayamALe ho paiAM / / / / (6) gAthArtha : keTalAkono mata A pramANe che darzana ane jJAna vaDe tIrtha pravarte che. cAritrano vyavaccheda thayo che. Ama je bole tene prAyazcitta Ave che. bhAvArtha : Agamane nahIM jANanArA keTalAkano mata che ke darzana ane jJAna vaDe tIrthaM varte che ane cAritra vinaSTa thayeluM che. A pramANe bolate chate prAyazcitta Ave che. 555169 //
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2084 samyaktva prakaraNa Aja arthane bhAvatA kahe che. jo bhai natthi dhammo, na ya sAmaiyaM na ceva ya vayAiM / so samaLasaMghananno, hAyavyo samaLasaMyeLa / / 6 / / (70) gAthArtha : je kahe che ke vartamAnamAM dharma nathI, sAmAyika nathI ane vrato nathI te (puruSa) zramaNa saMgha vaDe saMghanI bahAra karavA yogya che. 56(1970) bhAvArtha : spaSTa che. 56aa(170) zA mATe te bahAra karavA yogya che to kahe che. duppasahaMtaM caraNaM, jaM bhaNiyaM bhagavayA iha khette / ANAjuttANamiNaM, na hoi ahuNatti vA moho / / 57 / / (171) gAthArtha : A bharata kSetramAM duppasahasUrijI sudhI AjJAyukta sAdhuone je cAritra bhagavaMta vaDe kahevAyuM che. te vartamAnakALe nathI AvuM bolavuM ke mAnavuM te mUDhatA che. II57171|| bhAvArtha : duppasahasUrizvarajI sudhI AjJAyukta sAdhuone cAritra je kAraNathI zrIvIra svAmI vaDe ahIM bharata kSetramAM kahevAyeluM che. tethI hamaNAM ahIM A cAritra nathI AvA prakAranI jenI mati che te tenI mUDhatA che. te saMghanI bahAra karavA yogya che. A pramANeno artha che. / / 5 / / 171 tevA prakAranI buddhi ane balAdinA abhAvathI kevI rIte hamaNAM cAritrano saMbhava che ? to kahe che. kAlociyajayaNAe, macchararahiyANa ujjamaMtANaM / nAnattAradiyALa, hor nAM narphana sA / / 8 / / (72) gAthArtha : kAlane ucita jayaNAthI jIvanArA, mAtsarya rahita dharmAnuSThAnomAM udyamavaMtane ane janasamAgamathI rahita yatione haMmezAM cAritra hoya che. bhAvArtha : sugama che. vizeSa e ke janayAtrA rahita eTale pratyupakAra (vinaya vizeSa che) sukhaduHkhanI ciMtA karavI vigere lokavyavahArathI mukta thayelAone, jyAM sudhI tIrtha hoya tyAM sudhI cAritra hoya che. / / 58||172 // Aja arthane samarthana karatA kahe che. na viNA titthaM niyaMThehiM, nA titthA ya niyaMThayA / chakkAyasaMjamo jAva, tAva aNusajjaNA duNhaM / / 59 / / (173) gAthArtha : sAmAnyathI nigraMtha vinA tIrtha nathI ane tIrtha vinA nigraMtho nathI. chakAyanuM saMyama jyAM sudhI che tyAM sudhI tIrtha ane nigraMtha, e baMnneno paraspara saMbaMdha Take che.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurunA lakSaNa bheda 285 bhAvArtha : sAmAnyathI nigraMtho vinA tIrtha nathI ane tIrtha vinA nigraMtho nathI. pulAka-bakuza ane pratisevaNA kuzIlono A niyama che ane prajJaptimAM kahyuM che ke, he bhagavaMta ! pulAka cAritra tIrthamAM hoya che ke atIrthamAM hoya che ? he gautama ! tIrthamAM hoya che. atIrthamAM nathI hotuM. e pramANe bakuza ane pratisavaNA kuzIlamAM paNa jANavuM. kaSAya kuzIlamAM pRcchA, te gautama ! tIrthamAM hoya ane atIrthamAM paNa hoya. jo atIrthamAM hoya to tIrthakaramAM hoya ke pratyeka buddhamAM hoya ? he gautama ! tIrthakaramAM paNa hoya athavA pratyeka buddhamAM hoya. e pramANe nigraMthamAM ane snAtakamAM paNa te prakAre jANavuM. tethI chajIvanikAyano saMyama jyAM sudhI hoya tyAM sudhI bakuza ane prativeSaNA kuzIlanI anuvRtti eTale ke anusaraNa hoya che. e pramANeno artha che. //palA(173) have uttarArdhane varNave che. jA saMjamayA jIvesu, tAva mUlA ya uttaraguNA ya / ittariyaccheyasaMjama, niyaMTha bakusA''yapaDisevI / / 60 / / (174) gAthArthaH jyAM sudhI pRthvI Adi jIvonuM saMyama-rakSaNa karavAno pariNAma hoya che, tyAM sudhI ja mUlaguNo ane uttaraguNo rahe che tathA jyAM sudhI sAmAyika ane chedopasthApanIya A be saMyama hoya che, tyAM sudhI te vividha saMyamanA sAdhaka bakuza cAritrI ane pratisevana kuzIla cAritrI mahAtmAo hoya che. kaol174 bhAvArtha : jyAM sudhI jIvone viSe saMyamapaNuM che eTale ke zeSaguNanA abhAvamAM paNa SajIvanIkAyanI rakSA mAtra paNa karAya che tyAM sudhI mUlaguNo ane uttaraguNo che jyAM sudhI mUlottara guNo che tyAM sudhI sAmAyika saMyama ane chedopasthApanIya saMyama che. jyAM sudhI A baMne saMyama che tyAM sudhI bakuza-Aya pratiSevI. Aya-jJAnAdino lAbha tene pratikULa ceSTA kare. teo AyapratisavI, jJAnAdi upajIvaka pratisevaNA kuzIla che. A pramANe artha che. kaoll(174) A ja sarvatIrthomAM vyavasthA che te kahe che. savvajiNANaM nicaM, bakusakusIlehiM vaTTae titthaM / navaraM kasAyakusIlA, apamattajaI vi satteNa / / 61 / / (175) gAthArthaH sarve jInezvaronuM tIrtha haMmezAM bakuza ane kuzIla cAritrI vaDe varte che. kevaLa vizeSatA eTalI che ke apramattayatio (7me guNaThANe rahelA sAdhuo) krodhAdi kaSAyonI sattAthI ja kaSAya kuzIla kahevAya che. bIjI kuzIlatA teomAM hotI nathI. IIkalA(175) bhAvArtha H bharata-airavata ane mahAvidehanA tIrthakaronuM tIrtha haMmezAM bakuza ane kuzIlo vaDe varte che. pulAkAdinuM alpapaNuM hovAthI ane kyAreka ja hovAthI. paraMtu ATaluM vizeSa che ke sattvana-kaSAyanI sattA vaDe apramattayatio paNa-sAtamA guNasthAnake rahelA paNa kaSAyakuzIla kahevAya che. AthI AvA prakAranA kaSAyakuzIlo paNa jyAM sudhI tIrtha hoya tyAM sudhI hoya che. A pramANeno bhAva che. kalA(175)
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 samyaktva prakaraNa je kAraNathI bakuza ane kuzIla vaDe tIrthanI pravRtti che AthI ja. guruguNarahio ya ihao, daTThavvo mUlaguNaviutto jo / na tu guNamittavihINutti, caMDaruddo udAharaNaM / / 62 / / (176) gAthArtha ahIM moTA guNothI rahita eTale je mUlaguNathI rahita hoya te jovA yogya che. paraMtu sAmAnya guNathI rahita nahi ahIM caMDarudrAcAryanuM udAharaNa che. bhAvArtha : ahIM guru vicAramAM te ja jovA yogya che ke je mUlaguNathI rahita hoya. upalakSaNathI vAraMvAra uttaraguNano virAdhaka hoya. kahyuM che ke je uttaraguNane tyaje che te TUMka samayamAM mUlaguNane paNa tyaje che. (upa. mAlA 117) evuM vacana hovAthI. vaLI sAmAnya guNathI rahita nahi. priya vacanathI viziSTa evA upazamAdi guNathI rahita hoya. A arthamAM caMDarudrAcAryanuM udAharaNaHdRSTAMtarUpa che. A kharekhara svabhAvathI roSavALA hovA chatAM paNa ghaNA saMvigna gItArtha ziSyone nahi mUkavA yogya tathA bahumAnanA viSayabhUta hatA. IIkarA(17) tenI kathA A pramANe ahi ja avantIdeza che. te kevo che ? jema pravAlamAM raMgo skurAyamAna thAya che tema A dezamAM prakAzamAna evA drago che, gItAmAM jema zubha evo grAma rAga che tema A dezamAM zubha gAmaDAo che, kurAjAnA rAjyamAM jema moTA kara (Tekasa) levAtA hoya tema A dezamAM suvarNAdinI moTI khANo che. ||1| temAM ujjayinI nAmanI nagarI che jyAM loko puNyakAryanA (satkAryo), dAnanA ane bhoganA abhyAsa vaDe yoga priya che. jIrA eka vakhata te nagarImAM bahuziSyanA parivAravALA caMDarudrAcArya nAmanA AcArya vihAra karatA kramathI AvyA. ll niSThAvALA te AcArya pApa rahita, bAdhA rahita, dharmadhyAnathI vRddhi pAmatA manuSya rahitanA bahAra udyAnamAM rahyA. II4o sAdhuonA nyUna athavA adhika anuSThAnane jotA suvizuddha kriyA rakta evA te ati roSane karatA hatA. //paNal yatanAvALA paNa te susAdhuonA pramAdanA bahulapaNA vaDe kadAca leza mAtra doSa thAya. IkA tethI gurue cittamAM vicAryuM ke thoDA paNa aparAdhamAM huM atyaMta krodhane karuM chuM. tethI saMklezathI mane karmabaMdha thAya che. zI vaLI sAraNA-vAraNAdi vaDe je huM zubha karmane bAMdhuM chuM. tenA karatAM anekagaNA zubha karmane saMklezarUpI agni vaDe bALuM chuM. ITA tethI A kriyA vaDe mane lAbha karatA hAni ghaNI thAya che mATe A AtmAne AhitakArI che. tethI huM zuM karuM ? ll ll e pramANe vicArIne bhavathI udvigna thayelA te haMmezAM potAnA hitane mATe tyAM rahetA hatA ke jyAM te sAdhuo dRSTino viSaya na thAya. ./10ll haMmezAM ekAgra manavALA, bhAva vairIne dUra karavAne mATe maMtrajApanI jema rAta-divasa ekAMtamAM svAdhyAyane karatA hatA. ll11. eka divasa navo paraNela, navayuvAna, zRMgAra ane suMdara veSabhUSAvALo koIka zreSThI putra mitrothI vIMTaLAyela tyAM Avyo. l/12/ tyAM te susAdhuonI pAse AvIne hAsya mazkarI vaDe praNAma karIne dharmane kaho. A pramANe bolyo. //1all A koI krIDA priya loko che tethI te munio kAMI paNa bolyA nahi ane svAdhyAyamAM rakta evA teo tenA vacanane na sAMbhaLyuM hoya tema rahyA. 14ll vaLI karelI aMjalIvALA teNe mAyA vaDe kahyuM, he uttama munio ! mane dIkSA Apo. maherabAnI karo ane mane saMsArathI tAro /1pa tenA mitroe paNa kahyuM. aho ! daurbhAgyanA doSathI patnI
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurunA lakSaNa bheda - caMDarudrAcArya kathA vaDe paNa tyajAyelo A tamone dIkSA mATe yogya che. / / 16 / A pramANe ucchaMkhala thayelA, durjana evA A amone Thage che. tethI Aone amArA guru vinA anya koI auSadha nathI. / / 17 / / A loko gurunA ja ziSya thavAne arthAt zikSAne yogya che. kajIyA vaDe kajIo ghasAo. 27 A pramANe vicArIne zramaNo vaDe teone guru batAvAyA. // 18 // ane kahyuM, aho ! amArA sarvenA A dIkSA dAtA che. ame AmanA Adeza karanArA chIe. tethI temanI pAse jAo. II19 // tyAre kutuhalI evA teo krIDA vaDe tyAM gayA ane zaTha evA teoe kSaNavAra krIDA karavA mATe te ja pramANe gurune paNa kahyuM. // 20 // kUvAnA deDakAnI jema garIbaDA bALaka jevA teo jANatA nathI ke caNAnI jema maracAne cAvavA mATe zakya nathI. / / 21 / / ukti vaDe teone droha karanArA jANIne krodhAyamAna thayelA gurue kahyuM. bhasmane lAvo ke jenA vaDe Ane jaldI ame dIkSA ApIe. // 22 // have teomAMthI eka kyAMyathI paNa tyAM rAkha laI Avyo ane te zreSThI putra AcAryanI AgaLa beTho. // 23 // tenA bhAvinA kalyANa vaDe ja kahevAyelA gurue namaskAra mahAmaMtrane bolIne tyAre ja kezanA locano prAraMbha karyo. // 24 // have kheda pAmelA sarve mitroe tene kahyuM ke, he mitra ! jaldI nAzI jA. nAzI jA hAsyane satyapaNe na pamADa. // 25 // bhavitavyatA vaDe ane laghukarmapaNA vaDe paNa tyAre ja utpanna thayelA vairAgyavALA najIkamAM che siddhi jeNe evA teNe vicAryuM. // 26 // potAnI vANI vaDe ja vratane svIkArIne, luMcana karAyelA vALavALo huM vratane choDIne hamaNAM kevI rIte potAne ghare jAuM. / / 27 / / tyAra pachI krIDAthI grahaNa karelA vratavALo paNa te bhAva sAdhu thayo te mitro paNa azrusahita locanavALA avRtine ka2Ine gayA. // 28 // have vratamAM utpanna thayelA bhAvavALA navadIkSita sAdhue gurune kahyuM, he bhagavan ! hamaNAM jaldI ApaNe anyatra jaIe. // 29 // jo nahi jaIe to he svAmI ! mArA mAtA-pitA ane navI paraNelI te strI, sAsu sasarA ane rAjA paNa mane vratane choDAvaze. II30aa ane pUjya evA susAdhuone nahi oLakhatA durAzayavALA evA mArA svajano tamArA moTA anarthane ka2ze. 31|| hamaNAM huM bIjo evA pUjya vaDe calAya anyathA parivAra sahita jatA tame jaNAzo. II32 / / tyAra pachI gurue tene kahyuM tuM mArgane joI Ava. jethI aMdhakAramAM paNa mArga sugama thAya.II33|| gurunA Adezane vaza thayelo te paNa tyAre ja jaldI jaIne keTalAka mArgane joIne pAcho Avyo. / / 34 / / tyAra pachI guru ane ziSya baMne paNa rAtrimAM cAlyA tyAM ziSya AgaLa ane vaLI guru pAchaLa cAlatA hatA / / 35 / / ane caMDarudrAcArya nAmanA guru rAtrimAM nahi jotA, zabda vedhi bANanI jema pagaravanA zravaNa vaDe jatA viSamatAvALI bhUmimAM koIka jagyAe gADha rIte aphaLAyelA caraNavALA vedanAthI pIDita thayelA, jema zibikAmAM bese tema mahAkrodharUpI vAhanamAM AruDha thayA. II36-37II have guru kaThora akSarane bolyA. are adhama ! duSTa zaikSa ! tane dhikkAra thAo. tA2A vaDe AvA prakA2no sumArga jovAyo ! / / 38 / / e pramANe kahIne daMDa vaDe haNIne tenA mastakane phosyuM. tenA mastakamAMthI parvatanA jharaNAnA pANInI jema rudhirano samUha jaldIthI vahyo. II39 / / to paNa A munie samyak prakAre te sahana karyuM. jarA paNa kopane na karyo. te mastakanA sphoTane karmanA goLAnA sphoTanI jema mAnato hato II40 ane vicAryuM huM adhanya chuM. sAdhunI madhyamAM sukhe vasatA A guru mArA vaDe vratane grahaNa karIne anarthamAM paDAyA. II41|| huM sukhanA sthAnamAM kevI rIte skhalanA rahita gurune laI jaIza. kevI rIte zuddha cittavALA AmanI samAdhine karIza. 42 //
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 samyakatva prakaraNa A pramANe vicArIne zuddha adhyavasAyavALA prayatnathI jatA teNe mokSanI nisaraNInA jevI kSapaka zreNIne prApta karI. II43il vizaddhamAna lezyAvALA, mahAmAnavALA te zreNIne caDhatA evA te zakta dhyAnanuM AlaMbana karIne kevalajJAnarUpI lakSmIne pAmyA. ll44ll tyAra pachI teNe gurune sumArga vaDe samyaka rIte laI javA mATe AraMbha karyo ane gurue paNa prabhAta thaye chate lohIthI bhIMjAyela te navadIkSitane joyo. 4pI tyAra pachI gurue vicAryuM aho ! A navadIkSitanI kevA prakAranI kSAnti. aho ! kSamAnA bhaMDAra, dhanya che kRtArtha ane puNyavAna che. I46aaaa lAMbA kAlathI pravrajita thayelo ane AcArya padane pAmelo. haMmezAM krodha vaDe baLato evo huM kSamA vaDe sparzAvelo paNa nathI. //47ii zA mATe niraparAdhI nUtana dIkSita evo paNa A ziSya durAtmA evA mArA vaDe daMDathI niSpharapaNe haNAyo. ll48ii A pramANe saMvegarUpI pANI vaDe zAMta thayelA krodharUpI agnivALA ullasita thayelA dhyAnarUpI saptarcivALA, bALelA karmarUpI injanavALA ghaNA guNone bhajanArA evA te caMDarudrAcArya sUri kevalajJAnane prApta karIne bhavyajIvone pratibodha karIne, nirvANarUpI rAjyanI lakSmIne prApta karIne zAzvata sukharUpI amRtanA samudramAM magna thayelA haMmezAM rahetA hatA. ll495ll A pramANe caMDarudrAcAryanI kathA samApta thaI.IIkarA(171) hamaNAM duHSamAdinA prabhAvane AzrayIne upadezane kahe che. kAlAidosao jaivi, kahavi dIsaMti tArisA na jaI / savvattha taha vi natthi, tti neva kujA aNAsAsaM / / 63 / / (177) gAthArthaH kAlAdinA doSathI jo ke koIpaNa tevA prakAranA vati dekhAtA nathI to paNa sarvathA tevA pati nathI ja AvI azraddhA karavI joIe nahi. bhAvArtha : spaSTa che. paraMtu anAzvAsamU-azraddhAne. kalA(177) je kAraNathI kuggahakalaMkarahiyA, jahasatti jahAgamaM ca jayamANA / ne vizuddha pittatti, guramarihaMtasamayaMmi 64(78) gAthArtha : kugraharUpI kalaMkathI rahita, zakti pramANe ane AgamamAM kahyA pramANe yatanA karatA je kAraNathI vizuddha cAritravALA e pramANe arihaMta paramAtmAnA zAsanamAM kahelA che.64 (178) bhAvArtha : kugraha-asat Agraha te rUpI ja kalaMka doSa tenA vaDe rahita. zakti pramANe ane AgamamAM kahelI vidhi pramANe yatanA karatA. je kAraNathI vizuddha cAritravALA yatio jInezvaranA matamAM kahelA che. //94ll(178). ane tevA prakAranA dekhAya che ja. te A pramANe. anja vi tinapainnA, garuyabharuvvahaNapaJcalA loe / dIsaMti mahApurisA, akkhaMDiyasIlapabmArA / / 65 / / (179) gAthArtha : pUrNa karelI sAmAyikAdi pratijJAvALA, moTA bhArane vahana karavAmAM samartha, akhaMDitapaNe zIlanuM pAlana karanArA mahApuruSo Aje paNa lokamAM dekhAya che. pA(179)
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza 289 bhAvArtha : sugama che. paraMtu tinapaTTanA : pUrNa karelI sAmAyikAdi pratijJAvALA, yamarubaMdapaSyatrI-duHkhe karIne vahana karI zakAya tevA saMyamarUpI bhArane vahana karavAmAM samartha. IkapI/179 tathA anja vi tavasusiyaMgA, taNuakasAyA jiiMdiyA dhIrA / rIsaMti nI napho, vamUriya viyavaMtA diddA (280) gAthArtha ? Aje paNa jagatamAM tapathI zoSita aMgavALA, alpakaSAyavALA, jitendriya, dhIra ane kAmadevanA hRdayane phADatA evA sAdhuo dekhAya che. kilo/18oll bhAvArtha : spaSTa ja che.IkaDA(180) tathA anja vi dayasaMpannA, chajjIvanikAyarakkhaNujuttA / rIti tavaIiTI, vivirattA sunattA paI67 (282) gAthArtha H Aje paNa dayAthI yukta, chajIvanikAyanA rakSaNamAM udyamavALA vikathAomAM udAsIna, svAdhyAyathI yukta munionA samUho dekhAya che. ka7l(181/ bhAvArtha A paNa spaSTa che. paraMtu zruti-svAdhyAya tenA vaDe yukta kA181 tathA ajjavi dayakhaMtipaya-TThiyAiM tavaniyamasIlakaliyAI / virATuM [samA, rIsaMti musAdura DuM dU8AA (282) gAthArtha ? Aje paNa dUSamakAlamAM dayA-kSamAdimAM rahelA tapa-niyama-zIlathI yukta, virala evA susAdhurano dekhAya che.kaTA(182) bhAvArtha : pratIta che.JIkaTA(182) ane tyAra pachI iya jANiUNa eyaM, mA dosaM dUsamAi dAUNa / dhammunjamaM pamuJcaha, ajjavi dhammo jae jayai / / 69 / / (183) gAthArtha ? A pramANe jANIne dUSamAdi kAlane doSa ApIne cAritra dharmanA udyamane mUka nahi. haju paNa jagatamAM dharma jaya pAme che.kalA(183) bhAvArtha H A svAbhAvika siddha che. paraMtu etad - caritranuM astitva.IkA(103)
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 samyaktva prakaraNa A pramANe aneka prakAre cAritranA astitvanuM sthApana karIne nicoDa kahe che. tA tuliyaniyabalANaM, sattIi jahAgamaM jayaMtANaM / saMpuzcaya variyA, kuSpadaMtApa sAhU II70|| (284) gAthArtha tethI potAnA balanI tulanA karI zakti mujaba AgamAnusAre prayatna karanArA zraduppasahasUrijI sudhanA sAdhuonI kriyA (AcaraNa) saMpUrNa ja che. chaoll184o bhAvArtha sugama che. paraMtu saMpUrNa ja kriyA. pUrva yatiothI nyUna nahi. potAnA sAmarthyanI tulanAnuM samAnapaNuM hovAthI II70nA(184) e pramANe cAritrIne vyavasthApana karIne sAmyathI vizuddha tenA ja cittane namaskAra kare che. lAhAlAha-suhAsuha, jIviyamaraNa-ThiipayANesu / harisavisAya vimukkaM, namAmi cittaM carittINaM / / 71 / / (185) gAthArtha : lAbha-alAbha, sukha-duHkha jIvita-maraNa, sthiti prasthAna (gamana)mAM harSa ane viSAdathI mUkAyelA. cAritrIonA cittane huM namaskAra karuM chuM. 71.18pA bhAvArtha : pragaTa che.ll71il(185) sAmyano ja ziSyane upadeza Ape che. vaMdijaMto harisaM, niMdijjaMto karija na visAyaM / na hu namiya niMdiyANaM, sugaI kugaI ca biMti jiNA / / 72 / / (186) gAthArtha : vaMdana karAto harSa na kare ane niMdA karAto viSAdane na kare. namana karAyelAthI sadgati ane niMdA karAyAthI durgati nathI ema jinezvaro kahe che. 7218DA bhAvArtha : spaSTa che. IkarA(186) ane tevA prakAranI samatA bhajanAra sAdhunA, jIvatva tulya hovA chatAM paNa tapa vigere guNo vaMdana karavA yogya che. e pramANe sthApana karIne tene namaskAra karatA kahe che. vaMdAmi tavaM taha saM-jamaM ca khaMti ca baMbhaceraM ca / nIvAje 2 hiMsA, naM ra niyattA dharAvAsaTI72 (287) gAthArtha : sAdhuonA tapane saMyamane, kSamAne, brahmacaryane, jIvonI ahiMsAne ane gharavAsathI virAma pAmavArUpa dharmane huM vaMdana karuM chuM. I77ll187 bhAvArtha: tapane tathA saMyamane-Indriya ane mananA nigrahane, kSAntine ane brahmacaryane tathA jIvonI ahiMsAne ane vaLI gharavAsathI nivRtta thayelA sAdhunA te viratapaNAne huM vaMdana karuM chuM.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ avaMdanIka sAdhu - vaMdanamAM doSa 291 have yatidharmamAM kSattinI pradhAnatA hovAthI teno ja utkarSa karatA kahe che. jai khamasi to namijasi, chajjai nAmaMpi tuha khamAsamaNo / aha na khamasi na namijjasi, nAmapi niratthayaM vahasi / / 74 / / (188) gAthArtha che sAdhu! jo tuM kSamA rAkhIza, to anyanA vaMdanane prApta karIza, ane "kSamAzramaNa' evuM tAruM nAma paNa zobhaze - sArthaka thaze ane jo kSamA nahi rAkhe to bIjAnA vaMdanane pAmIza nahi ane kSamAzramaNa nAmane paNa tuM nirarthaka vahana kare che. 74188 bhAvArtha : pragaTa che. I74(100) have nirarthaka nAmane vahana karanArAone ja bheda vaDe kahIne teone viSe kRtyane kahe che. pAsatthaosannakusIlarUvA, saMsatta'hAchaMdasarUvadhArI / mATAvanArUMhi vivajJA , avaMLijJA ja niVIfma II7dhA (281) gAthArtha : pArthastha, avasatra, kuzIla rUpavALA, saMsakata, mAthAchaMdanA svarUpane dhAraNa karanAranI sAthe AlApAdi varjavA yogya che ane teo jinAgamamAM avaMdanIya kahelA che. bhAvArtha : pArthastha=jJAnAdInI pAse rahe che. avasagna eTale zithila jevo te arthAt sAmAcArInA sevanamAM prakarSe karIne bhagna thayelo, kuzIla-kutsita (kharAba) che zIla jenuM te arthAt AvA prakArano svabhAva che jeono te, saMsakata-sad, asad AcAramAM joDAyela. yathAvRMda=potAnI ruci pramANe usUtranA prarUpaka te baMnnenA svarUpane dhAraNa kare che, teonI sAthe AlApAdi Adi zabdathI saMvAsAdino tyAga karavA yogya che. tathA AlApa, saMvAsa, vizvAsa, saMstava ane prasaMga hIna AcAravALA sAthe karavo te sarva jinezvara vaDe niSedhela che. (upadezamAlA gA. 223) A badhA jinAgamamAM avaMdanIya kahelA che. A svarUpane sUcavanArI Agama gAthA. te pAsatthA be prakAre che. (1) sarva pAsatthA ane (2) deza pAsasthA. je phakta vezadhArI hoya ane samyagdarzana, jJAna ane cAritrathI alago raheto hoya te sarva pAsatthA arthAt jJAna-darzana-cAritranA upakaraNo vigerene pAse rAkhe. paNa upayoga na kare. ||1|| je kAraNa vinA zayyAtarapiMDa, abhyAhata (sAme lAvela), rAjapiMDa, nityapiMDa, agrapiMDa vApare te dezapAsatyA. rA. (prava. sA. 104, 105 saMbodha pra. guvadhikAre 9, 10) nizrA kulomAM vicare ane kAraNa vinA sthApanAkulamAM praveza kare, saMkhaDI (jamaNavAra)nuM avalokana karavA mATe jAya temaja paricayane kare che. ||al (saMbodha pra. 11) saMstava eTale paricaya te mAtA vigere sAthe saMbaMdha ghaTavavA rUpa che -
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 sakhyatva prakaraNa - avasagna be prakAre (1) sarva avasagna, (2) deza avasatra - bAMdhelA athavA niyaMtrita pITha phalakavALo athavA RtubaddhakALamAM pIThaphalaka vAparavAvALo ane sthApanAbhAjI te sarva avasatra jANavo. I1(prava. sA. 106 saMbodha pra. guru adhikAre 12) RtubaddhakALamAM pIThaphalaka (pATa-pATalA) vigerene vAparanAro hoya athavA ekAnta pAtharelA saMthArAvALo arthAt divase paNa saMthAro pAtharelo ja rAkhe. vaLI deza avasagnaAvazyaka vigere na kare athavA vadhAre ochuM kare ane gurunI sAme bole che, deza avasatra kahevAya che. rA. (prava. sA. 108 saMbodha pra. 14) kuzIlIyA te traNa prakAre che. (1) jJAna viSayaka (2) darzana viSayaka (3) cAritra viSayaka, A kuzIlIyA avaMdanIya che, ema vItarAga bhagavaMte kahyuM che. rerA (prava. sA. 109) temAM akAle svAdhyAyAdi kare te jJAnakuzIla. vaLI zaMkA, kAMkSA vigerene sevanAro te darzana kuzIla jANavo ane kautukakarma, bhUtikarma vigerene sevanAro te cAritra kuzIla jANavo. 3. saubhAgya vigere mATe strI vigerene trika ane coka vigeremAM snAna karAve te kautukakarma kahevAya ane tAva vigerene dUra karavAne mATe abhimaMtrita rAkhane ApavI te bhUmikarma kahevAya che. Adi zabdathI nimittAdi jANavuM. pAMca AzravamAM je pravRtta hoya, traNa gAravamAM Asakta hoya, strIne sevanAra hoya, gRhastha saMbaMdhI dhanadhAnya vigerenI pUrtinI kriyAmAM je pravRtta hoya, te saMkliSTa saMsakta kahevAya che. ll1 (prava. sA. 119) strI saMkilaSTa eTale strIonI madhyamAM vasanAro. gRhi saMkilaSTa eTale gharanA dhana-dhAnyAdinI ciMtA karanAro. vaLI asaMkilaSTa te - pAsatya Adi maLe tyAre temanA jevo thAya eTale ke apriyadharmI thAya ane saMvijJa Adi maLe tyAre tevo thAya eTale ke priyadharmI thAya te asaMkilaSTa saMsakta kahevAya che. /// je usUtrane jAte seve ane bIjAne usUtranI prarUpaNA kare te yathArjedika kahevAya che, yathAeNdika potAnI IcchA pramANe bole ane varte che yathAchaMda, IcchAchaMda A ekAryavAcI zabdo che. rA (prava. sA. 120, 121) 7pa.179o. have temane vaMdana karavAmAM zo doSa che te kahe che. vaMdaMtassa u pAsattha-mAiNo neva nijara na kittI / jAyai kAyakileso, baMdho kammassa ANAi / / 76 / / (190) gAthArtha: pArthasthAdine vaMdana karanArane nirjarA thatI nathI. kIrti thatI nathI. paraMtu kAyakaleza thAya che ane karmano baMdha thAya che tathA AjJAbhaMgAdi doSathAya che.
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ avaMdanIka sAdhu - vaMdanamAM doSa 293 bhAvArtha: pArthasthAdine vaMdana karanArane nirjarA thatI nathI, kIrti thatI nathI. paraMtu zarIrane namAvavAdirUpa kAyakaleza thAya che. tathA teonA AcAranI anumodanAthI karmabaMdha thAya che ane kahyuM che ke, sukhazIlIyAne vaMdana, (tenI) prazaMsA karavAthI karmabaMdha thAya che ane tenA vaDe sevAyelA che je pramAda sthAno che te te puSTa karAyelA prazasita) thAya che. //// - (. ni. 1992) mAti - AjJAbhaMgAdi thAya che. tyAM bhagavAne niSedha karelAne vaMdana karavA vaDe AjJA bhaMga thAya che. vaMdana karatA tene joIne anya paNa vaMdana kare, A pramANe anavasthA doSa thAya. vaMdana karAtA teone joIne anyane mithyAtva thAya che. kAyakalezathI athavA devatAdinA upadravyathI Atma virAdhanA thAya tene vaMdana karavA vaDe, tenI karAyelI asaMyamanI anumodanAthI saMyamanI virAdhanA thAya A pramANe gAthArtha che. ll7phA(190). A pramANe pArthasthAdine vaMdana karanAranA doSo kahevAyA. have guNAdhiko pAse vaMdana karAvatA evA pAsatyAdinA apAyone batAve che. je baMbhacerassa vayassa, bhaTThA uDDe ti pAe guNasuTThiyANaM / gammatare kuvodiyA, te luMTattamaMTattA heMti TI77ll (222) gAthArtha je brahmacarya vratathI bhraSTa che ane guNasusthita evAone pagamAM paDe che teo janmAttaramAM durlabhabodhi thAya che ane ThuMThA, pAMgaLA, lUlApaNAne pAme che. ll771915 bhAvArtha : spaSTa che. paraMtu Ta = hAthathI rahita maTa: = avyavasthita vizALa jaMghAvALo. te kAraNathI pArthasthAdi avadhe che. e pramANe nakkI thayuM. ane AthI ja. pAsattho osano, kusIlasaMsattanIya ahacchaMdo / hiM mAnna, na mAyarA no saMkSiHI TI78aaaa (222) gAthArtha : pArthastha, avasagna, kuzIla, saMsakta ane yathA chaMda teo vaDe AcarAyeluM AcaravuM nahi ane prazaMsA karavI nahi. I78192ii bhAvArtha : spaSTa che. je kAraNathI. jaM jIyamasohikara, pAsatthapamattasaMjayAIhiM / bahuehiM vi AinnaM, na teNa jIeNa vavahAro / / 79 / / (193) gAthArtha : karma malane dUra karavAmAM asamartha evo jIta vyavahAra ghaNA paNa pArthasthA, pramAdI sAdhuo vaDe prarvatAvela hoya to paNa te jIta vaDe vyavahAra AcaravA yogya nathI. bhAvArtha : jIta-sAmAcArI vizeSa azodhikara-karmamalane dUra karavAmAM asamartha. pArthastha-pramatta saMyatAdi
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 samyaktva prakaraNa vaDe, pArthasthA-pUrve kahela, pramAdIo, tenA prakAro vaDe arthAtu pArthasthAdio ghaNA vaDe paNa pravartAvela. te jIta vaDe vyavahAra AcaravA yogya nathI. jethI kahyuM che ke, aMdha puruSo so sAthe maLe to paNa joI zakatA nathI. II7919all paraMtu jaM jIyaM sohikara, saMvegaparAyaNeNa daMteNa / ikkeNa vi AInaM, teNa u jIeNa vavahAro / / 80 / / (194) gAthArtha : zuddhi karanAra evo je jIte vyavahAra che te saMvegamAM parAyaNa ane dAtta evA eka vaDe paNa AcarAyela hoya te te vyavahAra vaDe AcaraNa karavuM joIe. liTaoll194 bhAvArtha : spaSTa che.ll87ll(194) ahIM ja vizeSane kahe che. ANAe avaTuMtaM jo, uvavUhija jiNavariMdANaM / titthayarassa suyassa ya, saMghassa ya paJcaNIo so / / 81 / / (195) gAthArtha : zrI jinezvaronI AjJAnuM ullaMghana karanAra adhama puruSanI, je koI AtmA prazaMsA kare che, te AtmA zrI tIrthakarano, zrata (Agama)no ane saMghano zatru bane che. I81/195 bhAvArtha : pATha siddha che. have vastra-pAtrAdinI AzaMsA vaDe unmArgagAmI evA gRhasthAdine jeo anusare che teonI prati kahe che. kiM vA dei varAo, maNuo suThu vi dhaNI vi bhatto vi / mAphImAM pukha, taryA apAMtakuhade T82aaaa (266) gAthArtha : sAro dhanavAna manuSya ke sAro bhakta manuSya paNa bicAro zuM Ape ? arthAtu kAMI na Ape vaLI thoDuM paNa AjJAnuM atikramaNa te anaMta duHkhanA hetu rUpa che. 82aa (197) bhAvArtha : spaSTa che. tamhA sai sAmatthe, ANAbhaTuMmi no khalu uvehA / aNukUlageyarehi, aNusaTThI hoi dAyavvA / / 83 / / (197) gAthArtha : te kAraNathI sAmarthya hote chate AjJAnuM atikramaNa karanAranI upekSA karavA yogya nathI. paraMtu priya ane kaThora vacano vaDe zIkhAmaNa ApavA yogya che. 8all(197) bhAvArtha : je kAraNathI AjJAnuM atikramaNa anaMta duHkharUpa hovAthI sAmarthya hote chate arthAt AjJAnuM atikramaNa karanArane pAchA vALavAnI zakti hote chate, AjJAnuM atikramaNa karanAra gRhastha athavA sAdhune viSe anuvartana to dUra raho. khalu zabda paNa arthamAM che. paraMtu upekSA udAsInatA karavA yogya paNa nathI. jethI kahyuM che ke,
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ avaMdanIka sAdhu - vaMdanamAM doSa 295 AjJAbhaMgane joIne "ame madhyastha chIe e pramANe jeo mauna rahe che. teone avidhinI anumodanA ane vratano lopa thAya che. /1// paraMtu anukUla ane niSphara vacano vaDe zikSA ApavA yogya che. hamaNAM to arthAt A kAlamAM to AjJAnA oLaMganArA ja ghaNA che to zuM karavA yogya che. to kahe che. evaM pAeNa jaNA, kAlaNubhAvA ihaM tu savve vi / no suMdaratti tamhA, ANAjuttesu paDibaMdho / / 84 / / (198) gAthArtha A pramANe kAlanA doSathI to ahIM sarve manuSyo prAyaH karIne AjJAne oLaMganArA che (sArA nathI) te kAraNathI AjJAthI yukta ochAne viSe bahumAna karavA yogya che. 584ll(198) bhAvArtha : A dekhItA prakAra vaDe to prAya: karIne sarve paNa sAdhu-zrAvakAdi duSama kAlanA doSathI ahIM bharata kSetramAM AjJAne anusaranArA nathI te kAraNathI alpa hovA chatAM AjJAthI yuktane viSe ja bahumAna karavA yogya che. ti zabda vAkyanI samAptino sUcaka che. A pramANe artha che. to pachI AjJAno lopa karanArane viSe zuM karavA yogya che to kahe che. iyaresu viya paoso, no kAyavvo bhavaThiI esA / navaraM vivajaNijjA, vihiNA sayamagganiraeNaM / / 85 / / (199) gAthArtha : AjJAno lopa karanArane vize paNa dveSa karavo nahi. A saMsAranI sthiti che ema vicAravuM. vizeSa e ke sadA siddhAntanA mArgamAM rakta evA sAdhuo vaDe sUtrokta vidhi vaDe teonI sAthe AlApa vigere tyajavuM joIe. bhAvArtha : AjJAno lopa karanArAne viSe dveSa karavA yogya nathI. karmanA vicitra paNAthI A prakAranI bhavasthiti che ema jaghanya-madhyama-uttama manuSyo vaDe vicAravA yogya che ane siddhAMtamAM kahelI nIti vaDe teonI sAthe AlApAdi varjavA yogya che. sadA mArgamAM rakta arthAt siddhAMtAnusAra vartanArA vaDe. ll85/199o. ahIM ja vizeSane kahe che. aggIyAdAinne khitte, annattha Thii abhAvaMmi / khAvApuvAva-tta tesiM tu vasiyatraM T8ddA (200) gAthArtha : agItAryAdithI kSetra vyApta hote chate ane anyatra vasavA yogya kSetrano abhAva hote chate cAritranA pariNAmano upaghAta na thAya te rIte te agItArthone anukUlapaNA vaDe vasavA yogya che. bhAvArtha : agItAryAdi - pArthasthAdi teo vaDe bhAvita nagarAdimAM yogya kSetranA abhAvamAM rahevuM paDe to, cAritranA pariNAmane upaghAta na pahoMce te rIte kalahanA tyAgapUrvaka teone anukUla eTale vacana, namaskAra Adi anukUla thavA vaDe rahevA yogya che. vaLI jo bIjuM yogya kSetra rahevA mATe hoya to pArzvasthAdithI bhAvita kSetramAM vasavA yogya nathI. ll81(200).
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 samyakatva prakaraNa anyathA doSane kahe che. arthAt A pramANe na kare to je doSa thAya che tene kahe che. iharA saparuvaghAo, ucchobhAIhiM attaNo lahuyA / tesi pi pAvabaMdho, dugaM pi evaM aNiTuM ti / / 87 / / (201) gAthArtha : jo upara kahyA pramANe na kare to sva-parano upaghAta thAya. cADacugalI, kalAdi vaDe potAnI laghutA thAya teone paNa pApano baMdha thAya. A pramANe baMnene A aniSTa thAya. bhAvArtha te pramANe nahi karavAmAM sva-parano upaghAta thAya, tathA prabalapaNA vaDe gayelI che zobhA jemAMthI te satyomam - ALa ApavuM vi. Adi zabdathI kalahAdi vaDe potAnI laghutA thAya. guNIjana para dveSa karavAthI teone pApano baMdha thAya ane baMnene A aniSTa thAya. kRtti zabda prakramanI samAptisUcaka che. ll8 (201) have nigamanane kahe che. tA davvao ya tesiM, arattadukhUNa kanjamAsajja / aNuvattaNatthamIsiM, kAyavvaM kiM pi no bhAvA / / 88 / / (202) gAthArtha rAga-dveSa rahita sAdhu vaDe jJAnAdika kAryane pAmIne pAsatyAdinuM dravyathI anuvartanAdi karavA yogya che. paraMtu bhAvathI karavA yogya nathI. bhAvArtha : tethI rAga-dveSa rahita sAdhu vaDe jJAnAdika kAryane pAmIne pArthasthAdine kAMIka vAcika namaskArAdi dravyathI karavA yogya che. paraMtu bhAvathI kAMIpaNa karavA yogya nathI. vacana vaDe namaskAra, (eTale "Apane kuzala che ne ?" ema bolavuM.) hAtha uMcA karavA (AzIrvAda mudrAe), mastaka namAvavuM, prazna pUchavA, besavuM athavA sevA karavI, thobhavaMdana karavuM athavA dvAdazAvarta vaMdana karavuM. ll88ll202ii. (Avazyaka niryukti 1127) pahelA AlApAdi paNa AmanI sAthe niSedheluM hatuM. to zA mATe A pramANe have kahevAya che ? sAcI vAta che. paraMtu A apavAdane AzrayIne kahyuM che. have apavAda ane utsargamAM koNa konAthI siddha thAya che te kahe che. unnayamavikkha ninnassa, pasiddhi unnayassa ninAu / iya anunAvikhA, ussaggavavAya do tulA / / 89 / / (203) gAthArtha : unnatanI apekSAe nimnanI prasiddhi ane nimnanI apekSAe unnatanI siddhi thAya che. A prakAre anyonyanI apekSA rAkhanArane utsarga ane apavAda baMne paNa tulya che. dA.(203) bhAvArtha : unnatane apekSIne nimnanI prasiddhi ane nimnanI apekSAe unnatanI prasiddhi thAya che. A prakAra vaDe anyonyanI apekSAe utsarga ane apavAda baMne tulya che. koIpaNa koInAthI paNa siddha thatuM nathI. nizItha sUtramAM paNa kahyuM che ke, jeTalA utsarga che teTalA ja apavAda che.
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ avaMdanIka sAdhu - vaMdanamAM doSa 59 jeTalA apavAda che teTalA ja utsarga che. 1. AthI baMne paNa bhagavAne ja kahelA hovAthI nirjarAnuM kAraNa che. l89203ii have arthano aMta Avyo. ghaNuM kahevA vaDe zuM ? A pramANe prastAvanA pUrvaka kahe che. mA Ayanaha mA ya mannaha giraM kutitthiyANaM tahA, suttutinakubohakuggahagahagahagghatthANamannANa vi / nANINaM caraNujuyANa ya tahA kiJcaM karehAyarA, nissesaM jaNaraMjaNatthamuciyaM liMgAva sesANa vi / / 10 / / (204) gAthArtha : tame kutIrthikonI tathA zAstrAjJAthI bAhya evA duSTabodha ane kadAgraharUpa grahathI grasta thayelAnI vANIne sAMbhaLo nahi ane mAno paNa nahi tathA caraNa (saMyama) Adi zubha anuSThAnomAM tatpara evA jJAnI puruSonA vacanane AdarapUrvaka sAMbhaLo ane mAno, vaLI-liMgadhArI sAdhuone janaraMjana mATe ucita namaskArAdi sarva kAryo karo. l9oll204| bhAvArtha : upara pramANe che. tathA gurukammANa jiyANaM, asamaMjasaciTThiyANi daTTaNaM / niMdapaosaM maNayaMpi, savvahA saMvivajjeha / / 11 / / (205) gAthArtha bhAre karmavALA ayukta ceSTA karanArA jIvone joIne niMdA-praSane manAgu paNa sarvathA samyaka rIte varjavuM joIe. bhAvArtha : spaSTa che. paraMtu niMdA-doSa bhASaNa, pradraSa=mAtsarya. manAgu=aMzamAtra paNa sarvathA samyagu prakAre varjavuM joIe. 91/20pA dUsamakAlasarUvaM, kammavasitaM ca savvajIvANaM / bhAveha kuNaha guruyA-yaraM va guNavaMtapattesu / / 12 / / (206) gAthArtha : anucita pravRtti karanArA jIvone joIne duSamakALanuM svarUpa ane te anucita pravRtti karanArA AtmAonA karmanI parataMtratAne vicAravI ane guNavALA AtmAone joIne temanA pratye atyaMta AdarabhAva dhAraNa karavo. ll92/20kA bhAvArtha : sugama che. 92(206) sAdhutattva pUrNa thayuM. A pramANe pUjya zrIcakrezvarasUrI vaDe zarU karAyela temanA praziSya zrItilakAcArya vaDe pUrNa karAyela satvavRttimAM cothuM sAdhutattva samApta thayuM.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvatattvam have mULadvAranI gAthAnA kramathI prApta pAMcamuM tattva vyAkhyA karAya che. Ano pUrvanI sAthe A pramANe saMbaMdha che. pUrve gurunA svarUpane kahevAyuM ane tattvone je kahe te guru kahevAya. AthI sAdhutattva (gurutattva)nA nirUpaNa pachI tattva nAmanuM tattva kahevAya che. temAM pahelI gAthA jIvAjIvA pugnaM, pAvAsava-saMvaro ya nijaraNA / baMdho mukkho ya tahA, navatattA huMti nAyavvA / / 1 / / (207) gAthArtha : jIva-ajIva-puNya-pApa-Azrava-saMvara-nirjarA-baMdha ane mokSa A nava tattvo jANavA yogya che. bhAvArtha jIva-cetanAvALo, ajIva-cetanArahita, puNya-zubha prakRtirUpa, pApa-azubha prakRtirUpa, AzravajenA dvArA karmo Ave che te hiMsA vigere saMvara-saMvaraNa, Azravano nirodha, nirjarA-vipAkathI athavA tapathI karmano nAza. baMdha-jIva ane karmanuM atyaMta rIte ekamekapaNuM. mokSa-sarva karmothI mukta evI AtmAnI sthiti. A ja navatattvo siddhAMtamAM kahelA prakAra vaDe jANavA yogya che. paraMtu kutIrthikoe kalpelA nahi. have je pramANe uddeza che te pramANe nirdeza karavo joIe e nyAyathI pahelA jIvatattvanuM varNana kare che. egaviha-duviha-tivihA, cauhA-paMcaviha chavvihA jIvA / vecA tasa reEi, vepharAITaM aa2aa (208). gAthArtha : cetanA vaDe karIne, trasa ane sthAvara vaDe karIne, veda vaDe karIne, gati vaDe karIne, indriyo vaDe karIne, kAya vaDe karIne anukrame jIvo eka prakAre, be prakAre, traNa prakAre, cAra prakAre, pAMca prakAre ane cha prakAre che. bhAvArtha : ekavidhAdi prakAre jIvo hoya che. kevI rIte thAya te krama vaDe kahe che. cetanAdi prakAre. cetanA vaDe eka prakAre kAraNa ke sarva jIvo cetanavaMta che mATe vyabhicAra nathI. trAsa pAme te traso ane tenAthI Itara eTale sthAvara tenA vaDe jIvo be prakAre che. kAraNa ke sarve jIvarAzI cara ane acara rUpa hovAthI A pramANe AgaLa AgaLa paNa lakSaNonuM vyApakapaNuM jANavA yogya che. vedo vaDe-strIveda, puruSaveda ane napuMsakaveda vaDe traNa prakAre. gati vaDe-nAraka-tiryaMca-manuSya ane devarUpe cAra prakAre che. indriya vaDe sparzendriya, rasendriya, dhrANendriya, cakSurindriya, zrotrendriyarUpa pAMca indriyothI pAMca prakAre. kAya vaDe-pRthvIkAyAdi cha kAyavaDe che prakAre. rIri08. puDhavI-AU-teU, vAUvaNassai taheva beiMdi / tereliya-riMdriya, vavaviyavo nadI pArA (202) gAthArtha : pRthvI-apa-te-vAyu-vanaspati, beIndriya, teIndriya, caurindriya paMcendriyanA bhedathI navA prakAre che. bhAvArtha sugama che.llan(209)
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvatattva navatattvo 299 tathA egidiyasuhumiyarA, saniyarapaNiMdiyA sabiticau / pajjattApajjattA-bheeNaM caudasaggAmA / / 4 / / (210) gAthArtha : sUkSma-bAdara ekendriya, saMkSi-asaMgni paMcendriya, beIndriya, teIndriya, caurindriya A sAta paryApta ane aparyApta bheda vaDe karIne coda jIvanA sthAnako che. ll4ll(210) bhAvArtha: ekendriya be prakAre, sUkSma tathA bAdara. sUkSma-sUkSma nAmakarmanA udayathI utpanna thayelA sakala lokamAM vyApIne rahelA ane atizaya vinAnA jene joI na zake arthAt adazya hoya che. bAdara-bAdara nAmakarmanA udayathI utpanna thayelA bAdaro niyata sthAne rahenArA hoya che. saMnni-mana sahitanA hoya te, asaMzi-mana rahitanA te, Ama paMcendriya be prakAre che. beIndriya, teIndriya, caundriya A kula sAta bheda thayA. te sAte paryAptA ane aparyAptA bheda vaDe karatA cauda thAya. grAmA eTale jIvanA nivAsa sthAno che.ll(210) pharI bIjA prakAra vaDe jIvanA bhedane kahe che. puDhavIdagaagaNimAruya-vaNasaiNaMtA paNiMdiyA cauhA / vapayA viAi , tuvidA sabaeNvi battIsaM IIT! (22) gAthArtha pRthvI-apa-tela-vAyu-anaMtakAya (sAdhAraNa vanaspatikAya) ane paMcendriya cAra prakAre ema kula 24 tathA pratyeka vanaspatikAya ane vikasendriya be prakAre ema kula 8 Ama sarve maLIne batrIza prakAra che. bhAvArtha pRthvI-apa-tela-vAyu ane sAdhAraNa vanaspatikAyanA sUkSma-bAdara paryAptA ane aparyAptA kula 20 bheda. paMcendriyanA saMjJi-asaMjJi paryAptA ane aparyAptA kula 4 bheda, pratyeka vanaspatikAya, beindriya teIndriya-caundriyanA paryAptA ane aparyAptA kula 8 bheda sarve maLIne batrIza bheda thAya che. ahIM beIndriyAdinA saMsthAno (AkRti) sAkSAta ja dekhAya che. vaLI pRthvIkAyAdinA sUkSma hovAthI saMsthAno oLakhAtA nathI. AthI teonA saMsthAnone kahe che. massUrae ya thibue, sUipaDAgAaNegasaMThANA / puDhavIdagaagaNimAruya-vaNassaINaM ca saMThANA / / 6 / / (212) gAthArtha : pRthvIkAyanuM masuranI dALa samAna che. apakAyanuM saMsthAnA pANInA parapoTA samAna che. teukAyanuM soya samAna che. vAyukAyanuM dhajA samAna che ane vanaspatikAyanuM saMsthAna aneka prakAre hoya che. bhAvArtha : masUraka-dhAnya vizeSa, sibuka-pANInA biMdu, soya ane dhajA prasiddha che ane aneka prakAranA vicitra dravyo tenA samAna AkAra che jeono te, anukrame pRthvI-apa-tela-vAyu ane vanaspatikAyanA saMsthAno che arthAt zarIrarUpI pulonI racanA vizeSa che. IkA(2012)
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 samyaktva prakaraNa have jIvamAM rahelI indriyonA viSayane kahe che. saMgujoyaNalakkho, samahio nava bArasukkaso visao / cakkhuttiyasoyANaM, aMgula assaMkhabhAgiyaro / / 7 / / (213) gAthArtha : utkRSTathI AtmAMgulathI sAdhika lAkha yojana, nava yojana, bAra yojanano viSaya anukrame (1) cakSurindriya (2) sparzana-rasana-prANa rUpa trika (3) zrotrendriyano che ane jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. bhAvArtha : cakSurindriyatrika ane zrotrendriyano utkRSTa viSaya kahe che. temAM cakSurindriyano AtmAMgulathI sAdhika lAkha yojana. sparzendriya-rasanendriya-prANendriyano nava yojana, zrotrendriyano bAra yojana che. vyAkhAnathI AtmAMgula pramANe yojano dareka jagyAe jANavA. nava yojanathI Avela gaMdhAdine jANe, bAra yojanathI Avela zabdane sAMbhaLI zake. A pramANe abhiprAya che. sarveno jaghanya viSaya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. te paNa cakSurindriyane choDIne jANavo. kAraNa ke, ati najIka rahelA padArtho cakSurindriyanA viSayarUpa banatA nathI. ane bhASyamAM paNa kahyuM che ke, cakSurindriyane choDIne bAkInI Indriyano jaghanya viSaya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. cakSuno viSaya aMgulanA saMkhyAtamA bhAga pramANa che ane mananA viSayanuM pramANa nathI. tathA ahIM AtmAMgula pramANathI lAkha yojana paNa abhAsura dravyane apekSIne cakSuno viSaya kahevAyo. bhAsura dravyane AzrayIne sAdhika ekavIsa lAkha yojana che. ane kaheluM che ke, puSkarArdha dvIpamAM manuSyo karka saMkrAtinA divase. sAdhika ekavIsa lAkha yojana vaDe udaya pAmate chate sUryane divase jove che. have jIvamAM rahelA prANAdine kahevAnI IcchA vaDe dvAragAthAne kahe che. pANA pajjattIo, taNumANaM AuyaM ca kAyaThiI / jesAsaMnamanoLI, si nALiyavlADuM / / 8 / / (24) gAthArtha : jIvonA prANa-paryApti-zarIranuM mAna arthAt avagAhanA, AyuSya-kAyasthiti lezyA-saMyama yoni jANavA yogya che. bhAvArtha : prANo-IndriyAdi, paryAptio - AhArAdine grahaNAdinuM sAmarthya, tanumAna-zarIranA pramANane, Ayu-jIvitA, kAyasthiti-pRthvIkAyAdimAM sthiti eTale avasthAna, lezyA-AtmAnA pariNAma vizeSa. saMyamanI yoni = satya manoyogAdi - saMyamayoni te, saMyama tenAthI utpanna thatuM hovAthI saMyamanI janmadAtrI satya manocogAdi che. A sarve jIvonuM jANavA yogya che. II8(214) -
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanA saMsthAna - Indriya Adi 301 temAM pahelA prANa dvArane varNavIne hiMsAnA svarUpane kahe che. paMciMdiya-tivihabalaM, nIsAsUsAsaAuyaM ceva / dasapANA pannattA, tesiM vighAo bhave hiMsA / / 9 / / (215) gAthArtha : pAMca Indriya, traNa bala, zvAsozvAsa, Ayu-jIvita, A daza prANo kahevAyelA che. teono nAza te hiMsA kahevAya che. bhAvArtha: pAMca Indriyo te sparzana, rasana, ghANa, cakSu ane zrotra, traNa prakAranA bala eTale mana, vacana, kAyAthI utpanna thayela zakti vizeSa, niHzvAsocchavAsa eTale adho ane urdhva vAyuno pracAra jene zvAsozvAsa kahevAya che, AyuSya eTale jIvita - A daza prANo tIrthaMkarAdi vaDe kahevAyA che. A prANono vighAta, viyoga te hiMsA kahevAya. paraMtu jIvano nAza nathI. kAraNa ke jIva to nAza nahi pAmanAra, utpanna nahi thanAra, sthira eka svabhAvavALo che. ITI (215) have paryAptine kahe che. AhArasarIriMdiya, pajjattI ANapANabhAsamaNe / vastAra sthiya, viya-vi0i-sI T20|| (226) gAthArtha AhAra-zarIra-Indriya-zvAsozvAsa bhASA ane mana cha paryApti che. cAra-pAMca ane cha paryApti anukrame ekendriya - vigalendriya ane saMzIne hoya che. bhAvArtha : jenA vaDe AtmA AhAra grahaNa karIne khala-rasapaNA vaDe pariNamAve che te zakti AhAra paryApti kahevAya che //// jenA vaDe rasabhUta thayela AhArane sAta dhAtupaNA vaDe pariNamAve te zarIra paryApti. rI jenA vaDe dhAturUpa thayelane IndriyapaNA vaDe pariNamAve te indriya paryApti. Imall jenA vaDe ucchavAsa prAyogya vargaNA dravyane grahaNa karIne ucchavAsapaNA vaDe pariNAvIne mUke che te UcchavAsa paryApti. Il4ll jenA vaDe bhASA prAyogya vargaNAne grahaNa karIne bhASApaNe pariNAvIne mUke che te bhASA paryApti. pIjenA vaDe mana prAyogya vargaNA dravyane grahaNa karIne manapaNA vaDe avalaMbIne mUke che te mana paryApti kA ane ahIM vaikriya ane AhArAka zarIravALAnI zarIra paryApti aMtamuhUrtanI ane bAkInI eka samayanI hoya che. vaLI audArika zarIravALAnI AhAra paryApti ja eka samayanI ane bAkInI pratyeka aMtamuhUrtanI hoya che. te paryApti kone keTalI hoya che. te kahe che. cAra-pAMca ane cha krama vaDe ekendriyaviklendriya ane saMjJIne hoya che. vikalendriya = beIndriya - teIndriya ane caurindriya. tathA asaMjJine pAMca paryApti hoya ane A paryAptio paryApta nAmakarmanA udayavALAne ja saMpUrNa thAya. aparyApta avasthAmAM jeo mare che teo ucchavAsAdi paryAptio vaDe aparyApta hoya. paraMtu zarIra-Indriya paryApti vaDe aparyAptA nahi. kAraNa ke parabhavanuM AyuSya bAMdhIne jIva mare che ane AyuSyano baMdha zarIra ane Indriya paryAptinA abhAvamAM na thAya. ll10LI (217)
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 samyaktva prakaraNa AhArAdi paryAptio kahevAI. to zuM sarve jIvo AhArI ja hoya che ke nahi ? te kahe che. viggahagaimAvanA kevaliNo samuhayA ajogI ya / sidhdhA ya aNAhArA sesA AhAragA jIvA / / 11 / / (217) gAthArtha : vigraha gatine prApta thayelA, kevalI samudyAtavALA, ayogI kevalI ane siddhanA jIvo aNAhArI che ane bAkInA jIvo AhArI hoya che. bhAvArthaH vigrahagati - zAstranI bhASA vaDe vakragati kahevAya che. ahIM bhavAMtaramAM janAranI be gati che. Rjugati ane vikragati. tyAM jIva ane pudgalanuM anuzreNIe gamana hovAthI anuzreNImAM rahela utpatti sthAnamAM Rjugati vaDe eka ja samaya vaDe jAya che ane tyAM ja AhArane grahaNa kare che. vizreNImAM rahelA vaLI be-traNa ane cAra vakragatine pAmelA pahelA samaye bhogavAtA zarIranA AhAravALA, anya samaye AgAmI zarIranA AhAravALA madhyanA eka-be traNa samayamAM yathAsaMkhya aNAhArI hoya che. ane vaLAMko A pramANe che. pahelA vaLAMke vidizAthI dizAmAM Ave, bIje trasanADInI madhyamAM praveze, trIje uMco jAya, cothe nIco (trasanADInI bahAra) jAya ane pAMcame vaLAMke vidizAmAM thAya. /1 tathA kevalIo samyapha rIte cAre bAjuthI prabalatA vaDe Atma pradezo vaDe cauda rAjaloka svarUpa lokAkAzane pUre che. dhAtuonA aneka artha hovAthI dhvattino artha pUre che thAya eTale samudyAtane pAmelA caudarAja lokane pUre che. teo AyuSyanuM alpapaNuM ane vedanIyakarmanuM prAcurya jANIne AyuSyanI samAna vedanIyAdi karmane karavA mATe ATha samayanA samuddhAtane kare che. pahelA samaye potAnA zarIra pramANa pahoLo ane urdhva-adholoka pramANa uMco lokAMtagAmI evo daMDa banAve che, bIjA samayamAM kapATa, trIjA samayamAM maMthAna (ravaiyo) ane cothA samaye lokavyApI bane che. //ra74ll pAMcamA samaye manthAnanA aMtarAlanA pradezone saMhare (saMkoce) che, chaThThA samaye manthAnane saMhare che, sAtamA samaye kapATane ane AThamA samaye daMDane saMhare che. ra7pa ahiM trIjA, cothA ane pAMcamA samayamAM aNAhArI hoya che. kAraNa kevala kArmahayogI che. vigrahagatimAM vaLAMkomAM jema jIva kevala kArmahayogI hoya che tema. vAcakapravara zrI umAsvAtijI mahArAje kahyuM che ke - pahelA ane AThamA samaye te (kevalajJAnI) audAriyogavALo ISTa che (hoya che.) sAtamA, chaThThA ane bIjA samayamAM te mizra - audArika mizrayogavALo ISTa che (hoya che.) I/ra7ko cothA, pAMcamA ane trIjA samaye te (kevalajJAnI) kArpaNa kAyayogavALo hoya che ane A traNe samayamAM te avazya anAhAraka hoya che. ra77I (prazamarati-274 thI 277) ayogI kevalIo, mokSagamana kAle pAMca hUsvAkSara (ga, 3, 3, , ) nA uccAraNa mAtra kALamAM rUMdhelA kAya, mana ane vacana yogavALA tathA siddho aNAhArI hoya che, zeSa jIvo AhAraka hoya che. I/11217ll
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanA saMsthAna - Indriya Adi 303 paryApti dvAra kahyuM, have zarIrane, pramANa kahevAno avasara che. tyAM pRthvIkAyanuM kahe che. AddAmalagapamANe, puDhavikkAe havaMti je jIvA / te pArevamittA, baMdhudI na mAphajJA aa2aa (228) gAthArtha : bhInA AmaLAnA jeTalA pramANavALA pRthvIkAyanA je jIvo che.te pArevaDA jeTalA mApanA thAya to jaMbUdvIpamAM samAya nahi. bhAvArthaH sugama che. lIlA Amalaka - pIlu vRkSanI kaLI pArevayamittA = kabUtara jevaDA zarIravALA. hamaNAM apakAyanuM kahe che. egami udagabiMdumi, je jIvA jiNavarehiM pannattA / te vi ya sarisavamittA, jaMbuddIve na mAijjA / / 13 / / (219) gAthArtha : eka pANInA biMdumAM je jIvo jinezvaro vaDe kahelA che. te sarasavanA pramANavALA thAya to jaMbudvIpamAM samAya nahi. bhAvArtha spaSTa che. paraMtu pANInuM biMdu jeTaluM vALanA agrabhAga para rahe teTaluM jANavuM. sarasavanuM pramANa kahevA vaDe ahIM pRthvI karatA pANInuM sUkSmapaNuM kahevAyuM. uttarottara A sarvenuM sUkSmapaNuM jANavA yogya che. /13 (219) jo A pramANe pRthvI vigerenA zarIranuM ati sUkSmapaNuM che to te kevI rIte dekhAya che. te kahe che. egassa duNha tiNhava, saMkhijjANa va na pAsiuM sakkA / dIsaMti sarIrAiM, puDhavijiyANaM asaMkhijjA / / 14 / / (220) gAthArthaH pRthvIkAya jIvonA eka-be-traNa athavA saMkhyAtA zarIra bhegA thAya to jovA mATe zakaya nathI. paraMtu asaMkhyAtA zarIro bhegA thAya tyAre dekhAya che. bhAvArtha : eka-be-traNa athavA saMkhyAtA zarIro pRthvIkAya jIvonA jovAne mATe zakya nathI. paraMtu asaMkhya zarIro bhegA thAya to te dekhI zakAya che. ll14l (220) anyanI bhalAmaNa karatAM kahe che. AUteUvAU, esi sarIrANi puDhavijuttIe / dIsaMti vaNasarIrA, dIsaMti asaMkha saMkhijjA / / 15 / / (221) gAthArthaH apa-tela ane vAyunA zarIro pRthvInI yuktie asaMkhyAtA bhegA thAya to joI zakAya che ane vanaspatinA zarIro asaMkhyAtA ane saMkhyAtA bhegA thAya tyAre joI zakAya che. bhAvArtha apa-teu-vAyukAyanA zarIro pRthvIkAyanI yuktithI asaMkhyAtA bhegA thAya to joI zakAya che. jyAre vanaspatikAyamAM sAdhAraNa vanaspatikAyanA asaMkhyAtA zarIro bhegA thAya tyAre joI zakAya che.
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 samyaktva prakaraNa jyAre pratyeka vanaspati kAyamAM keTalAkanA asaMkhyAtA zarIro bhegA thAya tyAre joI zakAya che. jyAre keTalAkanA saMkhyAtA zarIro bhegA thAya tyAre joI zakAya che. ll1pa/221il hamaNAM AyuSyanI be dvAra gAthAne kahe che. bAvIsaI sahassA, sattasahassAI tinnahorattA / vAe tinni sahassA, dasavAsasahassiyA rukkhA / / 16 / / (222) saMvatsarANi bArasa, rAiMdiya hu~ti auNapannAsA / chammAsa-tigni-paTiyA, puDhavALa virosA pAchA (223) gAthArtha bAvIsa hajAra varSa, sAta hajAra varSa, traNa ahorAtrI, vAyunuM traNa hajAra varSa, vanaspati kAyanuM dasa hajAra varSa, bAra varSa, ogaNapacAsa divasa, cha mAsa, traNapalyopama pRthvIkAyAdinI utkRSTa sthiti che. bhAvArthaH vAyu ane vanaspatinuM sAkSAt nAma grahaNa karela hovAthI ane pAchaLa pRthyAdi kahela hovAthI pRthvI-apa-te-vAyu-vanaspati-beIndriya-teIndriya-caurindriya ane paMcendriya A navanuM krama vaDe utkRSTa AyuSya upadrava rahitanA sthAnamAM kahyA pramANe jANavA yogya che. sarvenuM jaghanya AyuSya aMtarmuhUrta che. vaLI, sAdhAraNa vanaspati kAyanuM jaghanya ane utkRSTa banne prakAranuM AyuSya aMtarmuhUrta che. ll16-17ii (222, 223) have kAyasthitine kahe che. assaMkhosappiNisa-ppiNIo egidiyANa u cauNhaM / tA ceva u aNaMtA, vaNassaIe u bodhavvA / / 18 / / (224) gAthArtha ekendriyAdi cAranI kAyasthiti asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI che ane vanaspatikAyanI kAyasthiti anaMtI utsarpiNI-avasarpiNI jANavA yogya che. bhAvArtha: prANIonA zarIra-Ayu-bala-buddhi AdijemAM ghaTe che te avasarpiNI kAla daza koTAkoTi sAgaropamanA pramANavALo che. prANIonA zarIrAdi anukrame vadhe che te utsarpiNI kAla te daza koTAkoTi sAgaropamanA pramANano che. AvA prakAranI asaMkhyAta avasarpiNI-utsapirzI e pRthvI-apa-teja-vAyu A cAranI kAyasthiti che, ane teTalA ja pramANavALI anaMtI avasarpiNI-utsarpiNI vanaspatikAyanI kAyasthiti che. ahIM A kAyasthiti sAmAnyathI kahevAI hovA chatAM paNa vanaspatikAyamAM sAdhAraNa vanaspatikAyanI jANavI. kAraNa ke pratyeka vanaspatikAyanI kAyasthiti bhagavatI sUtramAM asaMkhyAto kAla ja kahevAyelI che. /18224ll have vezyA dvArane kahe che. vhiA -nIrA-jha, tejha-paTTA tadeva sudhI | challesA khalu eyA, jIvANaM huMti vineyA / / 19 / / (225) gAthArtha : kRSNa-nIla-kapota, tejo, padha ane zukla A cha lezyA jIvonI jANavA yogya che.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanA saMsthAna - Indriya Adi 305 bhAvArtha H ATha prakAranA karma sAthe AtmAne je AzliSTa kare te vezyA kahevAya te kRSNAdi cha prakAranI che. kRSNAdi dravyanA saMnidhAnathI azuddhatama-azuddhatara azuddha-zuddha-zuddhatara-zuddhatama pariNAmarUpa jIvone A cha prakAre thAya che. ll19 (225) A vezyA dRSTAMta vaDe spaSTa thAya. AthI tenA be dRSTAMtane kahe che. mUlaM sAhapasAhA-gucchaphale chiMdapaDiyabhakkhaNayA / savvaM mANusa purise, sAuha-jujhaMta-dhaNaharaNA / / 20 / / (226) gAthArtha : mUla-zAkhAne-prazAkhAne-gucchAne-phala-paDelAne bhakSaNa karo. sarvane- manuSyane-puruSaneaparAdhIne-yuddha karanArane dhanane haraNa karo. bhAvArtha : koIka sudhAthI pIDita cha musApharoe phalanA bhArathI namelI seMkaDo-zAkhA ane prazAkhAvALA jAmbu vRkSane mArgamAM joyuM. tyAM teomAMthI eke kahyuM, mUlamAMthI vRkSane chedo, bIjAe zAkhAne, trIjAe prazAkhAne, cothAe gucchAne, pAMcamAe phalone chedo, e pramANe kahyuM, vaLI, zuddhatama pariNAmavALA chaThThAe kahyuM, pavanAdi vaDe je phaLo paDelA che, teone ja bhakSaNa karo. ahIM pahelo kRSNa vezyAvALo, bIjo nIla lezyAvALo anukrame chello zukala vezyAvALo jANavo. bIjuM udAharaNa : koIka cha coro koIka gAmane coravA mATe gayA. tyAM teomAM eke kahyuM sarve tiryaMca-manuSyAdine haNo, bIjAe kahyuM manuSyone haNo tiryaMcone nahi, trIjAe kahyuM puruSone haNo strIone nahi, cothAe kahyuM temAM paNa zastra sahitanAne haNo zastra vinAnAne nahi, pAMcamAe kahyuM yuddha karatA hoya teone haNo udAsIna hoya teone nahi. vaLI, chaThThAe kahyuM kevala dhanane ja haraNa karo. koIno paNa vadha na karo. ahIM pahelo kRSNa lezyAvALo, bIjo nIla vezyAvALo anukrame chello zukla lezyAvALo jANavo. 20 (22) hamaNAM saMyamadvArane kahe che. sAmAiyaM paDhama, che ovaTThANaM bhave bIyaM / parihAravisuddhIyaM, suhumaM taha saMparAyaM ca / / 21 / / (227) tatto ya ahakkhAyaM, savvammi jIvalogaMmi / naM rijhA vihilA, caMtiyarAma ThA pArA (228) gAthArtha : paheluM sAmAyika, bIjuM chedopasthApanIya, parihAra vizuddhi, sUma saMparAya tathA yathAkhyAta cAritra sarva jIvalokamAM che. je cAritrane AcarIne suvihita jIvo ajarAmara sthAnane pAme che. ra1rarIri27, 228 bhAvArtha : samudAyano artha sahelo che. avayavano artha vaLI kahevAya che. (1) sAmAyika cAritra be bhede che. IsvarakAlika ane yAvankathika. temAM bharatakSetro ane airAvata kSetromAM, pahelA ane chellA tIrthaMkaranA tIrthamAM ItvarakAlika eTale parimitakALanuM sAmAyika cAritra che. bharata
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 samyakatva prakaraNa airAvata kSetromAM madhyanA bAvIsa tIrthaMkaronA tIrthamAM tathA mahAvideha kSetramAM to sarvene sarvakAle yAvatkathika (jIvana paryatanuM) sAmAyika cAritra hoya che, ItvarakAlika hotuM nathI. (2) chedopasthApanIya cAritra - ItvarakAlika sAmAyika cAritravALA sAdhu-sAdhvIne je pAMca mahAvrato (vaDI dIkSA) ApavAmAM Ave che. tene niraticAra chedopasthApanIya cAritra kahevAmAM Ave che. evI rIte, bhagavAna pArzvanAthanA tIrthanA sAdhu-sAdhvI jyAre bhagavAna mahAvIranA tIrthamAM AvyA, tyAre temane je pAMca mahAvrata ApavAmAM AvyA hatAM te paNa niraticAra chedopasthApanIya cAritra hatuM. pAMca mahAvratone svIkAryA pachI, e mahAvratonuM khaMDana thayuM hoya evA ne punaH pAMca mahAvrata ApavAmAM Ave tene sAticAra chedopasthApanIya cAritra kahevAya che. (3) parihAra vizuddhi cAritra - be prakAranuM che. (1) nirvizamAnaka ane (2) nirviSTakAyika. paheluM parihAra vizuddhi tapa vizeSa) sevanArAne hoya che, bIjuM parihAra vizuddhi sevelAne hoya che. A cAritramAM 9 sAdhuno gaNa hoya che. temAM cAra parihArako eTale viziSTa tapa karanAra hoya, cAra muni sevA karanArA anuparihAraka hoya ane eka kalpasthita eTale vAcanAcArya hoya che. teone tapa A pramANe hoya che. parihAra vizuddhi cAritravALAno tapa jaghanya-madhyama ane utkRSTa, zItauSNa ane varSAkAlamAM dhIra puruSo vaDe pratyekane kahevAyelo che. temAM gISmakAlamAM jaghanyathI cotha bhakta, madhyamathI chaDha ane utkRSTathI aTTama hoya che. have zItakAlanA tapane kahuM chuM. lrA zItakAlamAM jaghanyathI chaThTha mAdhyamathI aTTama ane utkRSTathI cAra upavAsa hoya che. varSAkAlamAM jaghanyathI aTTama, madhyayathI cAra upavAsa ane utkRSTathI pAMca upavAsa hoya che. llall pAraNAmAM AyaMbila bhikSAnuM pAMcamAM grahaNa ane bemAM abhigraha hoya che. kalpasthita eTale vAcanAcArya haMmezAM AyaMbilane kare che. jo A pramANe cha mAsa tapane AcarIne parihAraka vaiyAvacca karanArA thAya che ane vaiyAvacca karanArA tapa karanAra thAya che ane teo cha mAsa tapane kare che. paNa e pramANe kalpasthita cha mAsa tapane kare che ane bAkInA sevA karanArA ane eka vAcanAcArya thAya che. IkA A aDhAra mAsanA pramANavALo kalpa saMkSepathI kahyo. vizeSathI tene sUtrathI jANavA yogya che. llii kalpa samApta thayA bAda teo jinakalpane svIkAre che athavA pharIthI gacchavAsamAM Ave che. IITA tIrthaMkaranI pAse athavA tIrthaMkaranI pAse jene dIkSA lIdhI hoya tenI pAse parihAra vizuddhi cAritrane grahaNa karI zake che. bIjA pAse nahi teonuM je cAritra te parihAra vizuddhi cAritra che. A upazama zreNI kSapaka zreNImAM lobhanA aMzonA anubhavana samaye sUkSma lobharUpa kaSAya jene viSe che te sUkSma saMparAya cAritra. yathAkhyAta cAritra - arihaMta bhagavaMte kahelA svarUpane nahi oLaMganArU cAritra ane te upazAMta moha guNasthAnake ane kSINamoha guNasthAne rahelA chadmasthane tathA sayogI guNasthAnaka ane ayogI guNasthAnake rahelA kevalI bhagavaMtone hoya che. A pramANe gAthAno artha che. 21-2rA (227, 228) have yonidvArane kahe che. puDhavidagaagaNimAruya, ikkekke sattajoNilakkhAo / vaNapatteya aNaMtA, dasa cauddasa joNilakkhAo / / 23 / / (229)
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanA saMsthAna - Indriya Adi 307 vigalidiesu do do, cauro cauro ya nArayasuresu / tiriesa haMti cauro, cauddasalakkhA u maNuesu / / 24 / / (230) gAthArthaH pRthvI-apa-tela-vAyukAyanI ekekanI sAta lAkha yoni che. pratyeka vanaspati kAyanI dasa lAkha, sAdhAraNa vanaspatikAyanI cauda lAkha, vikalendriyanI be-be lAkha, nAraka ane devanI cAra-cAra lAkha, tiryaMca paMcendriyanI cAra lAkha ane manuSyanI cauda lAkha yoni che. bhAvArthaH vyAkhyA spaSTa che. vizeSamAM sarve sAthe karavAthI corAzI lAkha yoni thAya. ane ahIM samAna varNa-gaMdha-rasa ane sparzanA pariNAmovALI ghaNA vyaktionI eka ja yoni thAya. jo Ama na mAnIe to dareka-darekanI yoninI alaga-alaga gaNatarI karavAmAM Ave to ghaNI yonio thAya. ahIM A sarve paNa yoni sAmAnya vaDe sacitta-acitta-mizra, saMvRtta, vivRtta-mizra, zIta-uSNa mizra. Ama nava prakAre thAya che. //ra3, 24il (229-230) have kramathI prApta evA yogadvArane kahe che. saJcaM mosaM mIsaM, asaJcaMmosaM maNovaI aTTha / kAo urAla-vikkiya, AhAragamIsa-kammaigo / / 25 / / (231) gAthArtha H (1) satya, (2) asatya, (3) mizra, (4) asatyAmRSA e cAra mananA e pramANe ja cAra vacananA bhedo tathA kAyAnA dArika, vaikriya, AhAraka ane e traNanA mizra tathA kArmaNa - ema paMdarayogo che. ripora31 bhAvArtha jema agninA saMyogathI ITAdi lAla-thAya tema mana-vacana ane kAyAnA saMbaMdhIthI AtmAnI zakti vizeSa te yoga kahevAya. gharaDAne jema lAkaDI AlaMbanarUpa che tema jIvane A yogo upakAra karanArA che ane te satyAdi paMdara prakAre che. temAM je prakAre hoya te prakAre arthane vicAravo te satya. tenAthI viparIta te mRSA. baMne svabhAvarUpa hoya te mizra. tenAthI viparIta asatyAmRSA A prakAre mananA cAra ane upara kahyA pramANe vacananA paNa satyAdi cAra, A pramANe ATha yoga, kAu - eTale kAyayoga. urAla eTale udAra, zeSa zarIrathI pradhAna zarIra te dArika zarIra, teno yoga paNa udAra, prAdhAnapaNuM te tIrthakara ane gaNadharanA zarIranI apekSAe che. tenAthI anya anuttaravAsI devonA zarIranuM paNa anaMtaguNa hInapaNuM hovAthI. vividha athavA viziSTa prakAranI kriyA te vikriyA temAM thayeluM te vaikriya ane teno yoga paNa vaikriya. tIrthaMkarAdinI pAsethI sUkSma padArthone jenA vaDe grahaNa karAya che te AhAraka teno yoga te AhAraka yoga. mizra yoga traNa prakAre che. audArika zarIravALAne utpattinA samaye kArmaNa zarIranI sAthe mizratA. vaikriya ane AhAraka zarIrane karavAnA samaye te baMnenI sAthe mizra te audArika mizra. devAdinI utpattinA samaye kAmarNanI sAthe vaikriyanuM mizrapaNuM te tathA jene vaikriya zarIra banAvyuM che tevA jIvo jyAre eno vaikriya zarIrano tyAga kare che tyAre dArika mizranA samaye audArikanI sAthe mizra te vaikriya mizra. AhAraka mizra vaLI AhAraka zarIranuM prayojana pUrNa thayA pachI pharI audArika zarIra karatI veLAe audArikanI sAthe mizra te AhAraka mizra. kAmarNa yoga te vigrahagatimAM hoya che ane kevalI samudyAtanA
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 samyaktva prakaraNa cothA-pAMcamA ane trIjA samaye hoya che e pramANe vacana hovAthI ane taijasa zarIranuM haMmezA kAmarNa zarIranI sAthe sahacArI paNuM hovAthI teno vyApAra alaga prakAre nathI mATe taijasa kAyayoga alaga prakAre gaNyo nathI. Ama kAyayoga sAta prakAre che. sarve sAthe gaNatA yoga paMdara thAya che. //pA (231) prANAdinI dvAra gAthA kahevAI hamaNAM jIvanA, lakSaNabhUta upayogane kahe che. nANaM paMcaviyappaM, annANatigaM ca savvasAgAraM / caudasaNamaNAgAraM, uvaogA bArasa havaMti / / 26 / / (232) gAthArthaH pAMca jJAna-traNa ajJAna te sAkAropayoga rUpa che ane cAra darzana te anAkAropayoga rUpa che. kula bAra upayoga che. bhAvArtha : jJAna pAMca prakAre che. temAM Indriya ane mana dvArA thAya te matijJAna /1// dravya ane bhAva zrutathI utpanna thayeluM te zrutajJAna llll rUpI dravyanA viSayavALuM te avadhijJAna //all manuSya kSetramAM rahenArA saMzi paMcendriyajIvanA manogata bhAvane jANe te mana:paryAya jJAna. 4. sarvane prakAza karanAruM kevaLa asahAyarUpa te kevalajJAna //pA mithyAdRSTione viparIta arthagrAhaka je jJAna te ajJAna. te traNa che. matyajJAna-zrutajJAna-virbhAgajJAna. sarva jJAna ane ajJAna sAgAra - AkAra vyaktino grahaNa pariNAmarUpa vizeSa te AkAra nA 3 vileso A pramANe vacana hovAthI. AkAra sahita je varte che te sAkAra arthAt vizeSa grAhaka. cAra prakAranA darzanono samAhAra te cAra darzana cakSudarzanAdi. temAM cakSu vaDe sAmAnya AkAranuM grahaNa te cakSudarzana I1ii bAkInI Indriyo ane mana vaDe sAmAnya AkAranuM grahaNa te acakSudarzana merI avadhithI je darzana te avadhidarzana. 3 vaLI, kevalathI je darzana te kevaladarzana 4. pUrve kahela AkAra jene vidyamAna nathI te anAkAra. sAmAnyane ja grahaNa karatuM hovAthI. mana:paryavajJAna vizeSa AkArane ja grahaNa karatuM hovAthI tenAthI karAyela darzanabheda nathI. A pramANe jIvane padArthane grahaNa karavAmAM je upayogI thAya che te upayogo bAra che. hamaNAM jIvanA uttarottara vizuddhirUpa guNasthAnone kahe che. micchaddiTThI sAsA-yaNe ya taha sammamicchadiTThI ya / visammadiThThI, virayAvara pamatte ya Ara7il (223) tatto ya appamatte, niyaTTi aniyaTTi bAyare suhume / 3vasaMtavAno, hoda sonI anokhI 2 28aaaa (234) gAthArtha : mithyASTi, sAsvAdana, mizra, avirati samyagdaSTi, dezavirati, pramatta, apramatta, nivRtti, anivRtti bAdara, sUkSma saMparAya, upazAMta moha, kSINamoha sayogI kevalI, ayogI kevalI, A cauda guNa sthAnako che. bhAvArthaH mithyA - arihaMta dharma atadhya che. A pramANe dRSTi arthAt darzana jene che te mithyAdRSTi. to zA mATe Ane guNasthAnaka kahevAya che to kahe che.
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanA saMsthAna - Indriya Adi 309 (1) koIpaNa vacananuM jinamatane anusaravApaNuM hovAthI athavA sUtramAM kahela akSaromAMthI ekAda akSaranI paNa aruci hovAthI mithyAdgaSTi ane bAkInAnI ruci hovAthI guNasthAnakapaNuM mAnyuM che. vaLI ekendriyone cetanArUpa guNa mAtranI apekSAe guNasthAnaka. (2) AyaM - lAbhane je nAza kare che te AsAdana. anaMtAnubaMdhI kaSAyanA vedanarUpa che. AsAdana sahita varte che te sAsvAdana ane te A pramANe thAya che. gaMbhIra evA bhavarUpI samudravartI koIka jIva anAbhogathI karAyela yathApravRttikaraNa nAmanA zubha adhyavasAya vaDe prApta karI che saghaLA karmonI aMtaHkoTAkoTinI sthiti jene evo jIva apUrvakaraNa nAmanA zubha adhyavasAya vaDe graMthibheda karIne, anivRttikaraNa nAmanA zubha adhyavasAya vaDe mithyAtva mohanIya karmanI sthitinuM aMtarmuhUrta pramANa aMta2ka2Na kare che. tyAra pachI aMtarmuhUrta vaDe nIcenI sthitine khapAvIne, aMta:karaNanA prathama samaye ja aupamika samyaktvane prApta kare che. tyAM aMtarmuhUrtanA upazama kAlamAM jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI cha AvalikA kAla bAkI rahe tyAre koIka anaMtAnuMbaMdhInA udayathI sAsvAdana guNasthAnake Ave che ane upazama zreNIthI paDelA paNa koIka jIvane sAsvAdana guNasthAnaka prApta thAya che. tyAra pachI avazya u52nI mithyAtvanI sthitino udaya thavAthI mithyAdaSTi guNasthAnaka prApta thAya che. (3) samyak mithyAdRSTi te mizra ane te aMta2ka2NakAlamAM prApta thayela aupazamika samyaktvarUpa auSadha vizeSane pAmIne madanakodrava sthAnIya uparanI mithyAtva mohanIya sthitimAM rahela mithyAtva mohanIyanA zuddha ardhazuddha ane azuddha rUpa traNa puMja karIne tyAra bAda ardhavizuddha puMjanA vedana kAle aMtarmuhUrta pramANa mizra guNasthAnaka hoya che. tyAra pachI avazya samyaktva athavA mithyAtvane pAme che. (4) avirata samyadRSTi apratyAkhyAna kaSAyanA udayathI nahi grahaNa karela aNuvratAdivALA kevala samyaktvavALAnuM guNasthAnaka te (5) dezavirati - deza eTale ke sthUla prANInA vadhAdimAM virata ane sarva prakAre vratane grahaNa karavAmAM avirata, pratyAkhyAna kaSAyanA udayathI hoya che. (6) pramatta eTale pramatta saMyata, kaSAyAdi, duHpraNidhAna, dharmamAM anAdarAdi pramAdavALo. (7) te pramattathI viparIta te apramatta. (8) nivRtti AThamuM guNasthAnaka ahIM pahelA samaye ja asaMkhya lokAkAza pradeza tulya jaghanyAdithI utkRSTa sudhInA adhyavasAya sthAno hoya che, uttarottara samayamAM adhika adhika saMkhyAvALA hoya che ane teomAM paNa jaghanyathI utkRSTa adhyavasAya sthAnaka ane pUrvanA utkRSTathI pachInuM jaghanya adhyavasAya sthAnaka anaMtaguNa vizuddha hoya che. jaghanyathI utkRSTa anaMtaguNa vizuddha hoya che ane tethI ekI sAthe A guNasthAnane prApta karelA prANIonA anyonya adhyavasAya sthAnako bhinna hoya che. ahIM karmonA sthitighAta rasaghAtAdi apUrva kare che. AthI apUrvakaraNa paNa kahevAya che. pUrvenA guNasthAnakomAM jeTalo sthiti khaMDa ane rasakhaMDane haNato hato. tenA karatAM ahIM adhika moTA khaMDane haNe che. tathA vizuddhinA vazathI aparvatanA karaNa vaDe uparanI sthitimAMthI dalikone utArIne udayanI kSaNa pachI aMtamuhUrtakALamAM khapAvavA yogya prati samaye asaMkhyaguNa vRddhi vaDe dalikone 2ce che te guNazreNI kahevAya ane pahelA kALathI moTI ane utArelA alpadalikovALI guNazreNIne racato hato ane ahIM kAlathI nAnI sthitine apavartIne ghaNA dalikone race che. tathA vizuddhinA vazathI zubha prakRtimAM azubha prakRtinA dalikone dareka samaye asaMkhya guNa vRddhi vaDe nAMkhavuM te guNasaMkrama, te paNa ahIM apUrva kare che ane pUrve sthitibaMdha dIrgha karato hato. ahIM hrasva kare che. e pramANe A upazama ane kSayane yogya karmadalikone ka2to hovAthI upazamaka ane kSapaka kahevAya che. (9) anivRtti - ekI sAthe A guNasthAnakane prApta karelA jIvonA adhyavasAya sthAnako eka sarakhA hoya che kAraNa ke pratisamaya anaMtaguNa vizuddha eka
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 samyaktva prakaraNa eka adhyavasAya sthAna hoya che. sUkSma saMpAyanI apekSA vaDe ahIM bAdara saMparAya che. AthI anivRtti bAdara saMparAya kahevAya che. (10) sUkSma saMparAya - jIvo jenA vaDe saMsAramAM cAre bAju bhame che te saMparAya - kaSAya. ahIM bAkInA kaSAyonA anudayathI ane sUkSma kiTTIrUpa lobha nAmanA kaSAyanA udayathI sUkSma saMparAya. (11) upazAMta thayo chato ja karaNa vizeSathI rAkhathI DhAMkelA agnInI jema udayane ayogya karyo che moha jene te upazAMta moha. (12) kSaNamoha - kSapaka zreNIthI pAra pAmelA, kevalajJAnanI utpattinA pUrve hoya che. (13) sayogI - sayogI kevalI kAyA-vANI ane manana yogavALA, kAyA vaDe cAle che. vANI vaDe dezanAne kare che. 'mamana: sTinaH' A pramANenA vacanathI kevalIo haMmezAM manayogavALA nathI evuM na kahevuM. jethI kahyuM che ke - dravya mananA yoga vaDe mana:paryavajJAnInA ane anuttara devalokanA devonA saMzayane kevalajJAnathI jANIne dUra kare che. (14) ayogI - yoganA nirodhathI ayogI kevalI. guNI rU5 vaDe AnuM abhidhAna kareluM che te guNa ane guNIno abheda upacAra hovAthI. A jJAnAdi guNonA sthAno te guNasthAnaka, te cauda che. te na kahyuM hovA chatAM prastAvathI jANavA yogya che. A guNasthAnakonA kAla mAnane kahe che. mithyAtva guNasthAnaka abhavyone anAdi anaMta jANavA yogya che. vaLI bhavyone anAdi sAMta hoya che. (1) sAsvAdana guNasthAnaka cha AvalikA, cothA guNasthAnakano sAdhika tetrIsa sAgaropama, pAMcamA ane teramA guNasthAnakano dezona pUrvakroDa varSa kAla che. (2) caudamA guNasthAnakano pAMca hRsvAkSara jeTalo kALa che. trIju guNasthAnaka tathA chaThThAthI bAra sudhInA kula ATha guNasthAnakano pratyekano kALa aMtamuhUrtano che. (3) ane bIjuM A vizeSa che. mithyAtva - sAsvAdana ne avirata samyagdaSTi guNasthAnaka laIne jIva paralokamAM jAya che. athavA bAkInA agyAra guNasthAnaka sivAya traNa guNa ThANAmAM rahelA jIvo paralokamAM jAya che. [1] (prava.sA.gA. 1306) A pramANe gAthArtha che. 27, 28 (233, 234) jIvanA sthAna-yoga-upayoga ane guNasthAnakone kahevAyA. have teonI gati Adi dhAramAM vicAraNA karAya che. AthI tene kahe che. gai iMdie ya kAe, joe vee kasAyanANe ya / saMgama-daMsaNajesA, mavasagne satramAdare ra6 (23) gAthArtha ? gati-Indriya-kAya-yoga-veda-kaSAya-jJAna ane saMyama-darzana-lezyA-bhavya-samyakatva saMksiAhArI rahyAM (235) bhAvArthaH gati - nArakAdi cAra. Indriya - ekendriyAdi pAMca, kAya - pRthvIkAyAdi che yoga - manoyogAdi traNa, veda - strIvedAdi-traNa, kaSAya - krodhAdi cAra, jJAna - matyAdi pAMca upalakSaNathI matyajJAnAdi traNa. anyatra paNa A ja vipakSa sahitanA padamAM kAraNa che. saMyama - deza saMyama sarvavirati ane asaMyama vigere sAta, darzanamAM-cakSudarzanAdi cAra, legyAmAM - kRSNAdi che, bhava - bhavya ane abhavya be, samyakatvamAM - kSAyika opazamika kSAyopathamika, mizra, sAsvAdana ane mithyAtva ema cha, saMjJImAM - saMjJI ane asaMjJI be, AhArI - AhArI ane aNAhArI be, AnA mUla cauda bheda ane uttarabhedanI apekSAe bAsaTha che.
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgaNAmAM vicAraNA 311 have Aone viSe zuM? to kahe che. A mArgaNA sthAnakone viSe 'nIya guNa no_va8/IITnnata' ti eTale jIvasthAnaka, guNasthAnaka, yoga, upayoga zuM thAya che. e pramANe taMtra racanAmAM vAkyanuM vicitrapaNuM hovAthI. AthI ja judA judA prakAranA chaMdo vizeSa vaDe ahiM guMthAyA che. jene viSe jIvAdi padone vicArAya che te mArgaNA ane tenA sthAno te mArgaNA sthAno, A mArgaNA sthAnone viSe jIvanA prakAro, guNasthAnaka, yoga ane upayoga, jIvanA cauda guNasthAnako arthAt yoga bheda, upayoga vicArAya che. jema ke kaI gatimAM keTalA jIvasthAno eTale ke aparyApta sUkSma ekendriyAdi keTalA jIvasthAno che athavA to mithyASTiAdi keTalA guNasthAno che te vicArAya che. te A pramANe : deva ane nAraka gatimAM paryApta ane aparyAptA saMjJI A be jIvasthAnaka che. manuSyagatimAM paryAptA aparyAptA saMjJI ane aparyAptA asaMjJI, tiryaMcagatimAM sarve jIvasthAnaka ghaTe che. ekendriyamAM sUkSma-bAdara paryAptA ane aparyAptArUpa cAra, vikasendriyamAM paryAptA-aparyAptArUpa be-be, paMcendriyamAM saMjJI-asaMzI-paryAptA ane aparyAptA rUpa cAra ghaTe che. pAMca prakAranA sthAvaramAM ekendriyanA sUkSma-bAdara-paryApta ane aparyAptArUpa cAra ane trasakAyamAM bAkInA dasa avasthAno ghaTe che. manoyogamAM paryAptA saMjJIno eka, vacana yogamAM paryAptA beIndriya, Indriya caundriya asaMzI ane saMjJI paMcendriyarUpa pAMca ghaTe che. kAyayogamAM sarve jIvasthAno ghaTe che. puruSaveda ane strIvedamAM saMjJI paryAptA ane aparyAptArUpa be, napuMsakavedamAM sarve, kaSAyomAM sarve, mati-zruta-avadhi ane vibhaMga jJAnamAM saMjJI paryAptA ane aparyAptArUpa be, mati-zruta ajJAnamAM sarve jIvasthAnako ghaTe che. manaH paryavajJAna ane kevalajJAnamAM paryAptA saMjJI rU5 eka, dezavirati sAmAyika, chedopasthApanIya, parihAra vizuddhi, sUkSma saMparAya ane yathAkhyAta cAritramAM saMjJI paryAptArUpa eka, asaMyamamAM sarve jIvasthAnako ghaTe che. cakSudarzanamAM paryApta caurendriya ane asaMjJI-saMjJI paMcendriyarUpa traNa, acakSudarzanamAM sarve, avadhidarzanamAM saMjJI-asaMjJI paMcendriya rU5 be, kevaladarzanamAM paryApta saMjJI, pahelI traNa legyAmAM sarve, tejo legyAmAM saMjJI paryAptAaparyAptA ane bAdara ekendriya aparyAptArUpa traNa, tejovezyAvALA bhavanapati Adi bAdara pRthvIkAya, apakAya ane pratyeka vanaspatikAyamAM utpanna thatA hovAthI, bhavya ane abhavyamAM sarve jIva sthAnaka ghaTe che. sAyika ane kSAyopathamika samyakatvamAM saMjJI paryAptA ane aparyAptArUpa be, "aupazamika samyaktvamAM saptatikA cUrNimAM 'pAvI sattAvIsoDayA hevanera paDjha nero uvAveya sidiThThI phevo tividaIdikI vi' - samyagdaSTi deva-nArakImAM nAmakarmano 25-27no udaya kahyo che ane tyAM nArakI kSAyika samyadRSTi tathA samyakatva mohanIyano aMtima grAsa vedanA 2 vedaka samyagdaSTi mAtra ja kahyA che ane devo trividha samyagdaSTi kahyA che. tethI devone aparyAptAvasthAmAM upazama samyakatva kaheluM che. tethI zreNI saMbaMdhI pArabhavika upazama samyakatva devabhavamAM aparyAptAvasthAmAM saMbhavI zake che tathA paMcasaMgrahamAM paNa upazama samyaktvamAM saMglIparyApta -aparyApta e be jIvabheda kahyA che. tethI saptatikA cUrNi ane paMcasaMgrahanA AdhAre upazama samyakatvamAM be jIvabheda kahyA che. zatakanI cUrNimAM kahyuM che ke upazama zreNImAM upazama samyakatvI mRtyu pAme che anuttarasuramAM utpanna paNa thAya che. paraMtu jIvane devabhavanA prathama samayathI ja kSAyopazamika samyakatva ja hoya che. upazama samyakta hotuM nathI. te pATha A pramANe che. ___ jo uvasamasammaddiTThI uvasamaseDhIe kAlaM karei so paDhamasamae ceva samattapuMjaM udayAvaliyAe choDhUNa samattapuggale veei, teNa na uvasammasammaddiTThI apajjattago labbhai A pramANe saptatikA cUrNi ane paMcasaMgrahanA AdhAre aparyApta avasthAmAM paNa upazama samyakta ghaTe che ane zatakacUrNinA AdhAre aparyAptAvasthAmAM upazama samyakta ghaTatuM nathI. e pramANe matAMtara che.
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 samyakatva prakaraNa paryApta saMjJIrUpa eka, aparyAptane aupazamika samyakatvanI utpattino abhAva hovAthI tene aupazamika samyatvane yogya zuddhino abhAva hovAthI. anaMtAnubaMdhIno baMdha-udaya-AyuSyano baMdha ane maraNa A cAre sAsvAdanavALo kare che. upazama samyaktvadRSTi A cAramAMthI eke vAnAM karato nathI. //// A pramANenA vacanathI aparyAptane parabhava saMbaMdhI aupazamika samyaktvano paNa asaMbhava che. upazAnta moha nAmanA 11mA guNasthAnakavartI jIva bhavakSaye sarvArtha siddhamAM utpanna thaye chate paNa utpattinA prathama-samaye ja samyaktvanA puMjane udayAvalikAmAM nAMkhIne samyakatvanA muddagalane anubhave che. tethI aparyAptane pathamika sabhyatva hotu nathI. kSAyika-kSAyopathamika ane aupathamika samyaktvamAM saMjJI paryAptA ane aparyApta rU5 be, mizramAM paryApta saMjJI rUpa eka, sAsvAdanamAM bAdara ekendriya - beIndriya - teIndriya - caundriya ane asaMjJI aparyApta ane saMjJI paryApta tathA aparyApta rUpa be kula sAta jIvasthAnaka ghaTe che. mithyAtvamAM sarve jIva sthAnaka, saMjJI mArgaNAmAM - saMjJI paryApta ane aparyApta rUpa che, asaMkSI mArgaNAmAM be saMjJInA varjIne bAra jIvasthAka ghaTe che. AhAraka mArgaNAmAM sarve, anAhAraka mArgaNAmAM sAte aparyAptA ane saMjJI paryAptA ema kula ATha jIvasthAnaka ghaTe che. deva-nAraka gatimAM pahelA cAra guNasthAnaka, tiryaMca gatimAM pahelA pAMca, manuSyagatimAM cauda, ekendriyabeIndriya-teIndriya-caundriyamAM pahelAnA be guNasthAnaka, paMcendriyamAM sarve, pRthvI-apU ane vanaspatikAyamAM prathamanA be, teukAya ane vAyukAyAmAM eka, trasakAyamAM sarve guNasthAnaka ghaTe che. yogamAM ayogIne choDIne tera guNasthAnaka, vedamAM prathamanA nava, traNa kaSAyamAM prathamanAM nava, lobhamAM prathamanA daza, mati-zruta ane avadhi jJAnamAM avirati samyagdaSTi Adi nava, mana:paryavajJAnamAM pramattAdi sAta, kevalajJAnamAM chellA be, ajJAnatrikamAM prathamanA traNa, sAmAyika chedopasthApanIya cAritramAM pramattAdi cAra, parihAra vizuddhimAM pramatta ane apamatta be, dezasaMyamamAM dezaviratirUpa eka guNasthAnaka, sUkSma saMparAmAM sUkSmasaMparAyarUpa eka guNasthAnaka, yathAkhyAta cAritramAM chellA cAra, asaMyamamAM prathamanA cAra, cakSu-acakSudarzanamAM prathamanA bAra, avadhidarzanamAM avirati Adi nava, kevaladarzanamAM chellA be, prathamanI traNa lezyAmAM pahelA ja, tejo ane padmamAM sAta, zukla legyAmAM aMtya choDIne bAkInAM tera, bhavyamAM sarve, abhavyamAM paheluM, lAyopathamika samyaktvamAM avirati Adi cAra, aupathamikamAM ATha, kSAyikamAM agyAra, sAsvAdanamAM bIjuM, mizramAM trIjuM, mithyAtvamAM paheluM, saMjJImAM sarve, asaMjJImAM pahelA be, AhArakamAM prathamanA tera, anArakamAM mithyAtva-sAsvAdana, avirati, sayogI ane ayogIrUpa pAMca guNasthAnaka ghaTe che. deva-nAraka gatimAM audArikaddhika ane AhArakaddhika vinA agyAra yoga, tiryaMcagatimAM AhAraddhika vinA tera, manuSyagatimAM sarve yoga ghaTe che. ekendriyamAM audArikaddhika-vaikriyaddhika ane kArmaNa kula pAMca, beIndriya teIndriya ane caurindriyamAM audArikadvika-kArpaNa kAyayoga ane chellI bhASA A cAra yoga, paMcendriyamAM sarve yoga ghaTe che, pRthvI-apa-tela ane vanaspati kAyamAM audArikaddhika ane kArmaNarUpa traNa, vAyukAyamAM uparanA traNa tathA vaikriyadrika ema kula pAMca yoga, trasakAryamAM sarve, mana-vacana yogamAM kArpaNa * pratamAM varnAni lakhela che. paraMtu 14 me guNasthAnake vezyA hotI nathI. eTale ahIM mArI zabdano artha pradhAna karavAno che. pradhAna guNaThANAne choDIne eTale 14mA guNaThANAne choDIne zuklalezyA tera guNasthAnaka sudhI hoya che.
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgaNAmAM vicAraNA 313 rU5 sAta, ajJAnatrikamAM AhArakaddhika vinA tera, deza saMyamamAM kArmaNa-dArika mizra - AhArakaddhika vinA agyAra, sAmAyika-chedopasthApanIyamAM kArmaNa-dArika mizra vinA tera, parihAra vizuddhi ane sUkSma saMparAmAM ATha-mananA cAra - vacananA cAra ane audArika yoga rUpa kula nava, yathAkhyAtamAM taijasa-kArpaNa ane dArika mizra sahita agyAra, asaMyamamAM AhArakaddhika vinA tera, cakSudarzanamAM kArpaNa ane audArikamizra vinA tera, acakSu ane avadhidarzanamAM sarve, kevaladarzanamAM pahelo ane chello mana ane vacanano yoga-dArikaddhika ane kArpaNa kAyayoga kula sAta, chalezyAmAM sarve, bhavyamAM sarve, abhavyamAM AhArakaddhika vinA tera, kSAyika ane kSAyopathamikamAM sarve, aupazamika, sAsvAdana ane mithyAtvamAM AhAraka dvika vinA tera, mizramAM mananA cAra, vacananA cAra, audArika ane vaikriya ema kula daza yoga, saMjJImAM sarve, aiImAM audArika dvika-vaikriyaddhika-kArpaNa ane anya bhASA rUpa che yoga, AhArakamAM kArmaNa vinA cauda ane anAhArakamAM kAmaNayogarUpa eka yoga hoya che. manuSyagatimAM bAra upayoga, deva-nAraka ane tiryaMcagatimAM mana:paryavajJAna ane kevaladdhika vinA nava, ekendriya-beIndriya ane te IndriyamAM acakSudarzana ane mati-zruta ajJAnarUpa traNa, caundriyamAM uparanA traNa tathA cakSudarzanarUpa kula cAra, paMcendriyamAM sarve, sthAvarakAyamAM mati-zruta ajJAna ane acakSu darzanarUpa traNa, trasakAya-yoga ane vedomAM sarve, kaSAyamAM kevaladdhika vinA dasa, cAra jJAnamAM cAra jJAna ane traNa darzanarUpa sAta, kevalajJAnamAM kevalajJAna ane kevaladarzanarUpa be, ajJAnatrikamAM be darzana ane traNa ajJAnarUpa kula pAMca, deza saMyamamAM traNa jJAna ane traNa darzanarUpa cha, sAmAyika-chedopasthApanIya, parihAra vizuddhi - sUkSma saMparAmAM cAra jJAna ane traNa darzanarUpa sAta, yathAkhyAtamAM uparanA sAta tathA kevaladdhika ema kula nava, asaMyamamAM mana:paryavajJAna ane kevaladdhaya choDIne nava, acakSu-cakSudarzanamAM kevaladdhika vinA dasa, avadhidarzanamAM cAra jJAna ane traNa darzanarUpa sAta, kevaladarzanamAM kevalajJAna ane kevaladarzana rU5 be, pAMca legyAmAM kevaladdhika vinA dasa, zukla lezyAmAM bAra, bhavyamAM bAra, abhavyamAM traNa ajJAna ane be darzanarUpa pAMca, kSAyikamAM ajJAnatrika choDIne nava, kSAyopathamika aupazamikamAM cAra jJAna ane traNa darzana rUpa sAta, mizramAM traNa jJAna ane traNa darzana ajJAnathI mizra hoya. sAsvAdanamAM ane mithyAtvamAM be darzana ane traNa ajJAnarUpa pAMca, saMjJImAM bAra, asaMjJImAM be ajJAna ane be darzanarUpa cAra, AhArakamAM bAra, anAhAramAM mana:paryavajJAna ane cakSudarzana vinA dasa, A pramANe gatyAdimAM jIvasthAnaka, guNasthAnaka, yoga ane upayoga kahyA. //rA (235) vistAra sahita jIvatattva kahevAyuM. hamaNAM ajIva tattvane kahe che. dhammAdhammAgAsA, tiyatiyabheyA taheva addhA ya / khaMdhA desapaesA, paramANu ajIva caudasahA / / 30 / / (236) gAthArtha : dharmAstikAya - adharmAstikAya-AkAzAstikAyanA traNa-traNa bheda, kAlano eka bheda tathA pulAstikAyanA skaMdha-deza-pradeza ane paramANurUpa cAra bheda A pramANe ajIvanA cauda bheda che. bhAvArtha : dharma-adharma-AkAza : dharmAstikAya. adharmAstikAya ane AkAzAstikAya gatimAM pariNata evA jIva ane pudgalo dhAraNa karavAnA svabhAvavALo te dharma, astaya eTale pradezo teono samUha te
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 sakhyatva prakaraNa astikAya. dharma rUpa evo astikAya te dharmAstikAya. adharmAstikAya tenAthI viparIta, AkAzastikAya pratIta che. A traNenA traNa-traNa bhedo che. jema ke, dharmAstikAya skaMdha dharmAstikAyadeza-dharmAstikAya pradeza A pramANe anyamAM paNa jANavA. AthI kula nava bheda, tathA addhA eTale kAla te eka prakAre ja che. vartamAna samaya svarUpa eka che. atItakAla ane anAgata kAla krame vinaSTa ane utpanna nahi thayela hovAthI. skaMdho - eTale samUha vizeSane bhajanArA pudgalo, deza = skaMdhanA bhAga, pradeza=skaMdhano ja sUkSmatama bhAga, paramANuo aMzarahita ane skaMdharUpe apariNata. pudgalAstikAyanA skaMdha-deza-pradeza ane paramANuM ema kula cAra bheda che. A pramANe ajIva cauda prakAre che. mUla bheda vaDe vaLI A keTalA che te kahe che. dhammAdhammApuggala, nahakAlo paMca haMti ajIvA / calaNasahAvo dhammo, thirasaMThANo ya hoi adhammo / / 31 / / (237) gAthArtha : dharma-adharma-pudgala-AkAza-kAla A pAMca ajIva che. dharmAstikAya gati karavAmAM sahAyarUpa che. adharmAstikAya sthiti karavAmAM sahAyarUpa che. bhAvArthaH pUrvAddha sugama che. vizeSa e ke pudgala vinA cAra amUrta ane niSkriya che. dharmAstikAya ane adharmAstikAya eka jIvanA pradezanA pramANavALA asaMkhya pradezarU5 lokavyApI hoya che. AkAza anaMta pradezarUpa loka ane alokavyApI, pudgalo anaMtA lokavArtA che. kAla vaLI tattvathI vartamAna samayarUpa ja. sUryanI gatithI karAyela vyAvahArika samaya-AvalikA-muhUrtAdi manuSya kSetramAM ja hoya che. zlokanA pazcAI vaDe enA lakSaNane kahe che. gati karavAmAM sahAya dharmAstikAya kare che. padArthone ane jIvane sthira karavAmAM sahAya adharmAstikAya kare che. kharekhara A baMne manuSyAdinA prayatnathI athavA aprayatnathI padArthone lokamAM gati ane sthitinA kAraNarUpa che. alokamAM vaLI A baMneno abhAva hovAthI Indra ane devanA prayatna vaDe paNa gati-sthiti thatI nathI. A pramANe A baMnenuM sAmAnya vaDe astitva batAvyuM ane vizeSa tattvArthanI upara siddhasena gaNIe karelI gandhahastI nAmanI TIkAthI jANavA yogya che. [31] (237) tathA avagAho AgAso, puggalajIvANa puggalA cauhA / / dhaMdhA-resa-pAsA, paramANu veva nAyabbA ArA (228) gAthArtha : pudgala tathA jIvone avakAza ApavAnuM kAma AkAza kare che. pulAstikAya cAra prakAre skaMdha-deza-pradeza ane paramANurUpa jANavA yogya che. bhAvArtha avagAha - avakAza pudgala ane jIvone AkAzAstikAya avakAza Ape che. sUtramAM prAkRta hovAthI puliMga karyuM che ane ahIM (eTale gAthAmAM) kAla ane pudgala sukhethI jANI zakAtuM hovAthI teonuM lakSaNa kahyuM nathI. te A che -zIta-Atapa-varSAdino hetu te kAla. varNa-gaMdhAdi te pudgalanuM lakSaNa che ane te skaMdha-deza pradeza ane paramANu rU5 cAra prakAre jANavA yogya che. pudgalAdi bhedo pUrve to kahetA hatA
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajIva tatvanA nAma tathA svabhAva 315 to zA mATe ahIM pharIthI kahyA ? sAcI vAta che. paraMtu pudgalanA bheda rUpe kahyA na hatA. mATe pharIthI kahe to doSa nathI. II3rA (238) have kAlanA svarUpane kahe che. samayAvaliyamuhuttA, divasA pakkhA ya mAsa varisA ya / bhaNio paliyAsAgara, osappiNisappiNI kAlo / / 33 / / (239) gAthArtha samaya-AvalikA-muhUrta-divasa-pakSa-mAsa-varSa-palyopama sAgaropama-avasarpiNI ane utsarpiSNa te kAla kahela che. bhAvArtha samaya-sarvathI sUkSma kAla vizeSa, cutamAM kahela jIrNa vastrane phADavAnA dRSTAMtathI jANavA yogya che. AvalikA - asaMkhya samayanA samUharUpa che. muhUrta-divasa-pakSa-mAsa-varSa pratIta ja che. palyopama - tenuM pramANe A pramANe che. eka yojana pramANa lAMbo tathA pahoLo palya eTale - khADo hoya tene sAta divasanA bALakanA mastaka para ugelA vALanA agra bhAga vaDe pUravo tyAra pachI so varSa pUrNa thaye chate eka-eka vALane te khADAmAMthI bahAra kADhavo. jeTalA kAla vaDe te khADo khAlI thAya te kAlane palyopama kahevAya che. dazakoTAkoTI palyopama = eka sAgaropama thAya. avasarpiNI ane utsarpiNI pUrve kahevA pramANavALI che. kAla kahevAyo e pramANe ahIM saMbaMdha che. ajIva tattva kahevAyuM. have bAkI rahelA tattvone kahe che. suggaimaggo putraM, duggaimaggo ya hoi puNa pAvaM / kamma suhA'suha Asava, saMvaraNaM tassa jo niyamo / / 34 / / (240) gAthArtha sugatino mArga puNya che ane durgatino mArga vaLI pApa che. zubhAzubha karmanuM AvavuM te Azrava ane teno je niyama (rokavuM) te saMvara che. bhAvArtha : pUrvArdhva spaSTa che. paccArdha kahevAya che. zubhAzubha karma - sAtAsAtA vedanIyAdi. sad-asat vyApAra vaDe prANI navA karmone upArjana kare che. te Azrava. rokavuM te saMvara. te Azravano je nirodha te saMvara kahevAya che. ll34240 tathA tavasaMjamehiM ninjara, pANivahAIhiM hoi baMdhutti / kammANa savvavigamo, mukkho jiNasAsaNe maNio / / 35 / / (241) gAthArtha tapa ane saMyama vaDe nirjarA thAya che. prANIvadhAdi vaDe baMdha thAya che. sarve karmono nAza te mokSa jinazAsanamAM kahelo che. 3pI (241). bhAvArtha sugama che. vizeSamAM tapa ane saMyama vaDe saMyamIone sakAma nirjarA thAya che. vaLI, nAraka ane tiryaMcone nirjarA nahi kahelI hovA chatAM zIta-uSNa-bhUkha, tarasAdi kalezo vaDe vipAkathI paNa akAma nirjarA thAya che. rUpI (241)
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktva prakaraNa tattvo kahevAyA, hamaNAM tenI zraddhA hote chate samyaktva thAya te kahe che. jIvAinavapayatthe, jo jANai tassa hoi sammattaM / mAleLa saddadaMte, ayAyamALevi sammatta ||rUdda|| (242) gAthArtha : jIvAdi nava tattvane je jANe che tene tema ja nahi jANatA chatAM paNa bhAva vaDe zraddhA karanArane paNa samyaktva hoya che. 316 bhAvArtha : jIvAdi nava padArthone je jANe che. zraddhA vinA jJAna niSphala che. AthI je zraddhA kare che tene samyaktva thAya che. phakta zraddhA vinAnA jJAnathI samyaktva thatuM nathI. tathA jinezvare kahelA tattvane zuddha pariNAma vaDe zraddhA kare che. arthAt jinezvara bhagavaMte kaheluM ja tattva che e pramANe mAnate chate tene jJAna na hovA chatAM samyaktva che. have koI zaMkAkAra zaMkA kare che ke, pUrve devAdinA viSayanI zraddhAne samyaktva kahyuM ane vaLI ahIM jIvAdinA viSayanI zraddhAne samyaktva kahyuM to A baMne vAtano virodha nathI Avato ? to javAba ApatA kahe che ke, nA, virodha nathI. kAraNa ke, devAdiono jIvAdine viSe aMtarbhAva thato hovAthI. / / 36 / / (242) samyaktva mithyAtvanA tyAgathI thAya ane mithyAtva jaNAyeluM ja choDavAne mATe zakya che. AthI bhedathI tenA svarUpane kahe che. duvihaM loiyamicchaM, devagayaM gurugayaM muNeyavvaM / jottamAM pi tuviduM, levAya guruvaM ceva ||rU7|| (243) gAthArtha : laukika mithyAtva be prakAre jANavA yogya che devagata ane gurugata. lokottara mithyAtva paNa be prakAre jANavA yogya che devagata ane gurugata. bhAvArtha : joga - jinezvaranA matanI bahAra rahelA manuSyo, teomAM thayeluM te laukika mithyAtva te be prakAre che. devagata ane gurugata. devo - bauddhAdi teonI deva buddhi vaDe pUjAdi, guruo - zAkyAdi teone viSe gurunI buddhi vaDe praNAmAdi. u52 varNavelA svarUpavALA lokothI uttara eTale ke, jJAnAdi guNo vaDe pradhAnabhUta arihaMto teomAM thayeluM mithyAtva te lokottara mithyAtva te paNa be prakAre che. devagata ane gurugata temAM devagata - vItarAgane viSe paNa mAnatAdi vaDe rAgAdinuM AropaNa karavuM te. gurugata - pArthasthAdine viSe gurunI buddhi vaDe vaMdanAdi karavuM te. II37nA (243) 1 have Ano parihAra karate chate je phala thAya che tene kahe che. caubheyaM micchattaM, tivihaM tiviheNa jo vivajjeha | ahaM sammatta, hor DaM tassa nIvalsa ||rU8|| (244) gAthArtha : cAre prakAranA mithyAtvano, mana-vacana ane kAyAthI, karavuM nahi, karAvavuM nahi ane anumodavuM nahi rUpa traNa prakAra vaDe je tyAga kare che te jIvane pragaTapaNe kalaMka rahita samyaktva thAya che. bhAvArtha : spaSTa che. 385 (244)
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAtvanuM svarUpa tathA bheda- caMdranuM daSTAMta 317 have samyaktvane ja karmakSayanuM mULa kAraNapaNuM kahevAnI icchAvALA vyatireka vaDe dRSTAMtane kahe che. kuNamANo vi hu kiriyaM, paricayaMto vi sayaNadhaNabhoge / dito vi duhasseuraM, na jiNai aMdho parANIyaM / / 39 / / (245) gAthArtha : kriyAne karato hovA chatAM svajana-dhana ane bhogano tyAga karavA chatAM ane zarIrane duHkha ApavA chatAM paNa aMdha mANasa zatrunA sainyane jItI zakato nathI. bhAvArthaH zastra pheMkavuM vigere kriyAne karato paNa, yuddha rasika hovAthI svajana-dhana-bhogone tyajato paNa duHkhane chAtI Apato paNa arthAt zarIra pratye anapekSa - apekSA vinAno e artha che. evo jAti aMdha zatrunA sainyane jItI zakato nathI. A akSarArtha che. vaLI bhAvArtha kathAnakathI jANavA yogya che ane te A pramANe. vasaMtapura e pramANe nagara hatuM. je haMmezAM cAre bAjuthI vikasvara evA vano vaDe vasaMta RtunI jANe rAjyabhUmi hoya tema zobhatuM hatuM. /1// tyAM jItazatru rAjA hato. jeno pratApa vairIone sUrya karatA paNa duHsaha hato. vaLI bAMdhavone susaha hato. //rA tene rAjyarUpI lakSmIne kuMDalanI upamAvALA be putro hatA. atizaya baLa vaDe ane mahimA vaDe Indra ane upendra jevA hatA. lllll zUravIratAnuM jANe nidhAna hoya tevo sUrasena putra mahAna zabdavedhI mahAnayodho hato. paraMtu locana rahita hato. 4 prakRSTa vIra, kamalanA (moTo) jevA netravALo vIrasena vaLI nAno putra samasta vIrapuruSonA sArabhUta tattvo vaDe brahmA vaDe jANe banAvAyo hoya tevo hato. //pA eka vakhata te nagarane sarponA samUha vaDe jema caMdananuM vRkSa tema duSTa vairIo vaDe cArebAjuthI vITALAyuM. IIkA yuddhanI khaNajathI parAkramI bhujAvALo sUrasena rAjAne nahi jaNAvIne jaldIthI teonI sAme gayo. | zabdavedhI yuddha karato evo A surasena avAjane sAMbhaLI sAMbhaLIne sANasA samAna bANo vaDe zatruonA prANone kheMcato hato. ll have teoe koIpaNa prakAre locana vagaranA kumArane jANIne avAja karyA vagara pAse AvIne te kumArane hAthethI grahaNa karyo. tyAM tyAre te sAMbhaLIne jaldI bakhtarane dhAraNa karIne sAhasavALo evo vIrasena yamanI jema krodhita thayela, pralayakAlanA agninI jema baLato sAme gayo. ll10ll durdAnta evA paNa hAthIone jema durdhara evo kesarI siMha vadha kare tema lIlA mAtra vaDe vadha karavA yogya samagra vairIono teNe vadha karyo. ll11ii te vIra zatruonA vadhathI jayalakSmIne varyo. tyAra pachI paherAmaNImAM maLela dravyanI jema tenI sarva vibhUtine teNe grahaNa karI 12aa ane jayeSTha baMdhune utsAhapUrvaka pAcho lAvyo. zatruonA bUharahita te paNa bhoganuM bhAjana thayo. /13245ll, A pramANe dRSTAMtane batAvIne dArdAntikane kahe che. kuNamANo vi nivitti, pariJcayaMto vi sayaNadhaNabhoge / dito vi dussaha uraM, micchadiTThI na sijai u / / 40 / / (246) gAthArtha anya darzane kahelI viratine karavA chatAM, svajana-dhana ane bhogano tyAga karavA chatAM, duHsaha evA duHkho zarIrane ApavA chatAM paNa mithyAdaSTi siddha thato nathI. bhAvArtha anya darzanamAM kahelI viratine karato. svajana-dhana ane bhogono paNa tyAga karato, paMcAgni
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 samyaktva prakaraNa tapAdi vaDe zarIrane duHkha Apato mithyASTi siddha thato nathI. darzanathI rahita hovAthI andhakumAranI jema kArya siddhi mATe asamartha che ane ahIM A arthamAM bhAvathI darzana rahita tAmalinuM dRSTAMta che. tenI kathA A pramANe. ahIM jaMbudvIpanA bharatamAM sukha rUpI vRkSanA mahAbagIcA samAna, manohara evI krIDAnI bhUmi samAna vaMga nAmano deza che. ||1|| tyAM pRthvIrUpI maMDalanI zobhArUpa tAmaliptI nAmanI nagarI che. jyAM vicitra prakAranA gajAdinA rUpa vaDe naTaDInI jema lakSmI krIDA kare che. //rA tyAM lakSmIrUpI latAnA mahA udyAna samAna kIrtirUpI gaMgAne mATe himAlaya samAna tAlI nAmano prakhyAta gRhapati hato. Imall te potAnA bAMdhavonA hRdayarUpI kamalone ullasita karavAmAM sUrya samAna ane kAma sahitanI strIonA netrarUpI kumudonA samUhane vikasvara karavAmAM caMdramA samAna hato. II4ll sanmAna sahitanA dAna vaDe jItyA che kalpavRkSAdine jeNe evo te samagra nagarajanone viSe potAnA kuTuMbanI buddhine batAvato hato. pIeka divasa rAtrinA chellA praharamAM jAgatA evA pUrNa thaI che samasta IcchA jene evA tene AvA prakAranI ciMtA thaI ke ll ll mAre dhanezvarone paNa tiraskRta karanArI, vaMzanA kramathI AvelI ane nyAyadharmathI upArjana karelI aDhaLaka lakSmI che. llii putra-pautrAdithI yukta mAre kuTuMba paNa vinIta che. mahAjana ane rAjakulamAM mAruM mAna paNa adbhuta che. ll8ii A sarve mArA pUrve upArjana karelA dharmakarmanuM phala che. jethI zubha athavA azubha karyA vagara prApta thatuM nathI. hA tethI haMmezAM rAMdhelA vAsI bhojana karato huM kevo chuM? atyaMta pramAdI evo huM paralokane mATe navA kalyANane zA mATe nathI meLavato ? I/10 A pramANe ciMtAthI yukta tene rAtri paNa prabhAta samAna thaI, tyAre ja (rAtre ja) baMdhuone ane saghaLA nagarajanone bolAvyA. II11vivAha vigere mahotsavanI jema vastra-bhojana ane tAMbula vaDe sarvene sanmAnIne, sArI rIte bolAvIne teone potAno Azaya kahyo. 12 jema huM saMsAranA kaMTALAthI traNa vargathI udvigna thayelo chuM. tethI hamaNAM cotho puruSArtha che phala jenuM evA tapane huM grahaNa karIza. //1all tyAra pachI teo vaDe anujJA pAmelA teNe potAnI dhurAnI jema teonI samakSa potAnA putrane viSe bhArane AropaNa karyo. 14 tyAra pachI dIna-anAthAdi lokone mahAdAna Apato. AlApa karavA yogyanI sAthe AlApa karato, mAna ApavA yogyane mAna Apato, aucitya kuzaLa evo te sarve svajano vaDe ane snehathI yukta nagarajano vaDe parivarelo, chedAI gayo che mohano pAza jene evo zubhAzayavALo nagaramAMthI nIkaLyo. 1pAlikA tyAra bAda gaMgA nadInA taTamAM jaIne mUkI dIdhA che bAhya ane atyaMtara parigraha jeNe evo, saghaLA lokone khamAvIne, mamatA rahitanA bhAvathI, gaMgAnA taTamAM vasanArA vAnaprastha tapasvIonI pAse tAmalie praNAma pUrvaka utkaTa vratane svIkAryuM 17, 18 ane tyAre tAlIe duHkhe karIne grahaNa karI zakAya tevA abhigrahane grahaNa karyo ke AjathI mAMDIne jAvajIva sudhI mArA vaDe chaThThathI pAraNuM karavA yogya che eTale ke chaThThanA pAraNe chaThTha karavA yogya che ane tapanA divase sUryanI sanmukha Urdhva bAhu vaDe AtApanA bhUmimAM jaIne AtApanA sahana karavA yogya che, vaLI pAraNAnA divase A tAmalikhI nagarImAM UMca-nIca kulamAMthI zuddha odanane (bhAtane) grahaNa karIne gaMgA nadInA taTe AvIne te bhAtanA cAra bhAga karIne have eka-eka bhAga jalacara-sthalacara ane khecarone ApIne bAkI rahelA cothA bhAgane nirmala evA gaMgA nadInA pANI vaDe ekavIsa vAra svayaM prakSAlana karIne (dhoIne) khavAze.
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAmali tApasanuM daSTAMta 319 I/19, 20, 21, 22, 23tenA sarve kaSTanA samUhane anumodanA karato jana te tAmalI RSine namaskAra karIne potAnA sthAne gayo. 24 tyAra pachI te tAmalI RSie sATha hajAra varSa sudhI te sarve tapane nirvahana karyo. mahARSio satya pratijJAvALA hoya che. rapA have A pramANe vicAryuM ke mArA vaDe lAMbAkALa sudhI tapa tapAyo hamaNAM mArI kAyA carma ane hADakAvALI zuSka prAya thaI che. //ravA/ tethI pAkA phalanI jema jyAM sudhI mArI kAyA paDe nahi tyAM sudhI ArAdhanApUrvaka A kAyAne huM tyajuM . //ra7I A pramANe vicArIne potAnI kAyAne tajavAnI IcchAvALo, zuddhAtmA evo te tAlI potAnI tAmaliptI nagarImAM Avyo. ll28have tyAM jJAtijanone pUchIne ane khamAvIne tyAM pUrvanA paricita ane pachInA paricita evA gRhastho ane pAkhaMDIone khamAvIne have gaMgAnI najIka pAchA AvIne anazanane karIne buddhizALI evA teNe ekAMta pradezamAM pAdapopagamana anazanane karyuM ||29, 30Iii ane A bAju ratnaprabhA pRthvInI nIce uttara dizAmAM hajAra yojana vaDe balicaMcA nAmanI nagarI che. 31// bhavananA adhipati asura devonI nivAsabhUmi je asuronA Indra balindranI haMmezAM rAjadhAnI hatI Il3rAI tyAre te nagarI velA IMdra vaDe rAjA vinAnI thaye chate tyAM rahelA sarve deva ane devIo duHkhI thayA. ll33ll have te lokoe AomAMthI amAro svAmI koNa thaze ? A pramANenI ciMtA vaDe avadhijJAnathI manuSyalokamAM rahelA dhArmikone joyA. ll34ll have teoe ugra evA ajJAna tapa vaDe paNa upArjana karelA zreSTha puNyavALA bAla tapasvI tAmaDI munine joyA. rUpA tyAre karelA saMnyAsavALA, potAnA zarIramAM paNa AzA rahita, AtmAmAM lIna thayelA, prAya: karIne vilIna thaI gayA che pApa jenA evA te muni hatA. li30aaaa tyAra bAda tyAM sarve paNa mahARddhivALA te asuroe te muninA manane vaza karavA mATe saMgItane karyuM. 37ii tyAM gAyako rasathI manohara evA gItone gAtA hatA ane laya bhAvanA rasa vaDe manohara rIte asuranI strIo nRtya karatI hatI. //38gAMDAnI ceSTA samAna nRtyane, vilapitanI upamAvALA, saMgItane vicArato evo tAmalI tApasa jarA paNa rAgI na thayo. 39 saMgItane aMte vinayathI namelA potAnI dInatAne prakAzatA azru sahitanA netravALA te sarvee tAmalIne vijJapti karI. ll4ll he bhagavanuM ! balicaMcA nagarImAM vasanArA ame asuro bhAgyathI svAmI rahitanA thayelA tamane smaraNa karIne AvelA chIe. 41he taponidhi jethI paropakArane karanAra tuM ja che. dInone viSe tArI ja dayA che. Apa ja dAkSiNyanA bhaMDAra cho. I4rA tethI tuM Aje niyANAne karIne asurendrapaNAne pAmIne he prabhu ! amArA ciMtitane pUranAra ciMtAmaNI thA. I4all ane vaLI, he svAmI ! A pramANe tamAro ghaNo svArtha paNa thaze, je kAraNathI ame sarve tArA sevako thaIzuM. ll44 devalokanA sauMdaryathI lAvaNyanI mUrti samAna, saMsAranA sukhanA samUhanA sarvasvanI nidhinA bhUmisamAna sarva prakAre sukha ApanArI jANe amRtamaya na hoya tevI, jagata vaDe IcchavA yogya evI A asurAMganAo he prabhu ! tArI patnIo thaze. II45, 46o tethI amArI prArthanA vaDe hamaNAM tuM asurendra thA. A jana sanAtha thAo. vaLI amArI nagarI rAjAvALI thAya.l47I. te sAMbhaLIne tAlIe vicAryuM ke karAyeluM zubhAzubha karma svayaM ja phale che. tethI mAre niyANA vaDe zuM ! /48 nahIM karAyeluM AvatuM thato nathI ane karelAno nAza thato nathI. tethI AmanA vacano vaDe karelA niyANA vaDe mAre zuM ? I49o khetImAM ghAsanI jema saMsAranA A sukhothI zuM ? tethI tapathI mokSa vinA
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 samyaktva prakaraNa kaNanI upamAvALA te sukhone koNa icche ? paAll e pramANe vicAratA tenA vaDe viSayAdimAM vairAgyane prApta karAyo. upavAsI jema khAdya padArthone tema te maharSi vaDe te sukho Adara na karAyA /pa1I ane tyAra pachI sAdhya siddha na thavAthI tAmalInI prati asUyAvALA vilakhA paDI gayelA mukhavALA teo je pramANe AvyA hatA te pramANe pAchA gayA. //parA/ tyAra pachI sATha divasanAM aNasaNane prakarSe pALIne saMsAranA sukho vaDe nahi AkarSAyelA ane potAnA mArgamAM ekAgra manavALA tAmalI tApasa marIne IzAna devalokamAM niHsamAna RddhivALA IzAna avataMsaka vimAnamAM mahARddhivALA IzAnendra thayA. pa3, 54ll aThThAvIsa lAkha vimAnonA adhipati evA tene eMzI hajAra sAmAnika devo thayA. papA tetrIsa trAyadgiza devo, cAra lokapAla ane zRMgAra rasanA siMdhu samAna ATha agramahiSIo hatI. pakAM tyAM te vimAnamAM vasanArA anya paNa ghaNA deva-devIo tenI AjJAmAM vazavartI hatA. pachI ane A bAju balicaMcAnA te devoe avadhijJAna vaDe aniyANAthI tAmalIne IzAnendrapaNuM pAmeluM jANIne kopita thayelA durAzayavALA teo jaldI te pradezamAM AvyA ane nirmaLa AtmAvALA tAmalInA nirjIva dehane joyo. //pa8, paTAtyAra pachI prakRtithI roSavALA teoe tenA DAbA pagane bAMdhIne tAmalikhI nagarImAM lAvIne nagarInA sarva traNa mArga ane cokamAM baMdhana rahitanA teo pApI puruSanI jema tenA zabane kheMcatA hatA. ll10, 31// ane teoe A pramANe uddaghoSaNAne karI ke, kubuddhivALo A tAmaDI mUDha, bAlatapasvI, zaThAtmA pApakarmane karanAra che. IIkarA he ! he ! manuSyo marelo evo A durAtmA durgatimAM gayelo che tethI zubhanA artha evA koInA paNa vaDe AnuM nAma paNa grahaNa karavA yogya nathI. kaall have A bAju navA utpanna thayelA, te divya Rddhine pAmIne atyaMta vismita thayelA te IzAnendra vicAryuM. I64ll huM koNa ? kyAMthI Avelo ? kayA zubha karma vaDe ahIM utpanna thayelo chuM ? A pramANe vicAratA buddhimAna evA teNe avadhijJAnathI pUrvabhavane jANyo IIkapA ane pUrva janmanA potAnA dehane tevA prakAranI udghoSaNA pUrvaka kheMcatA adhama evA te asurone joyA. kalA tethI tenI upara krodhita thayelA teNe krUra dRSTi vaDe teone joIne atyaMta duHsaha AtApavALI tejovezyAne mUkI. liphathI have te vezyA vaDe baLatA utpanna thayelI tIvra vedanAvALA, ApaNane A zuM AvI paDyuM ? e pramANenI ciMtA vaDe Akula thayA. lls8 tethI avadhijJAna vaDe kupita thayelA te izAnendranI bALanArI A tejovezyAne jANIne tyAra pachI jaldIthI Azcaryacakita thayelA, zaraNa vinAnA, karelI aMjalivALA, dIna ane kSamAne yAcatA evA te asuro A pramANe bolyA. ll19, 70he prabhu! dIna evA amArI upara maherabAnI karo. krodhane saMdaro, saMharo pharI ame tamAro AvA prakArano avinaya karazuM nahi. II71. tethI amArA eka aparAdhane te svAmI ! tame kSamavA mATe yogya cho. je kAraNathI tamArA jevA sajjana puruSo namelAnI upara vAtsalyavALA hoya che.72 - have teNe namaskAra karatA teone joIne tejalezyAne dUra karI. kAraNa ke, mahApuruSono kopa praNAma paryata ja hoya che. ll7all have vedanA rahitanA thayA chatAM teoe tenA te zarIrane satkArIne ane bhaktipUrvaka saMskAra karIne asuro potAnA sthAne gayA. I74 have te je kAle IzAnendra mAMgalikane karAvyA ane siddhAyatana gharomAM arihaMtanA bibone pUjyA. II7po have tene te biMbonA darzanathI samyaktvano pariNAma
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAmali tApasanuM daSTAMta 321 thayo. have najIkamAM ja mukti che jenI evo te paramahaMta thayo. kalA have tyAM sAdhika be sAgaropama devanI Rddhine bhogavIne tyAMthI cyavIne videhamAM te tAmalIno jIva mokSamAM jaze. ll77thI tIvra tapa vaDe duHsahakaSTane sahana karavA chatAM paNa mithyAdRSTipaNA vaDe A tAlI siddha na thayo. ll78ll tAmalInA tapathI sAtamA bhAgano paNa tapa jo jinendranA mArgamAM rahelo kare to te paNa siddhipurImAM jAya. ll79ll tethI mokSane prApta karavAnI IcchAvALAo vaDe ekAMte samyaktvanI prAptimAM prayatna karavA yogya che. vaLI, manuSyo vaDe durjananA saMga samAna mithyAtva mArga dUrathI ja varjavA yogya che. 80nA e pramANe tAmali kathA Roll (241). jo A pramANe che to zuM karavA yogya che te kahe che. tamhA kammANIyaM, je u maNo daMsaNaMmmi payaijjA / dasaNavaovehi saphalANi huMti tavanANacaraNANi / / 41 / / (247) gAthArtha H tethI karmarUpa sainyane jItavAnI abhilASAvALA AtmAe samyagdarzanamAM prayatna karavo joIe. samyagdarzanavALo AtmA je je tapa, jJAna ane cAritra Acare che, te te saphaLa thAya che. 41247ll bhAvArtha spaSTa che. "haMsaMmi payaDubbA' samyagdarzanamAM prayatna karavo joIe. I41/24thI to zuM samyagdarzana, cAritrathI paNa adhika che ? te kahe che. bhaTeNa carittAo, suThThayaraM daMsaNaM gaheyavvaM / siiti vararahiyA, haMsAdiyA na sinaMti I4rA (248) gAthArtha : cAritrathI bhraSTa vaDe suMdara evA darzanane grahaNa karavA yogya che. cAritrathI rahita siddha thAya che. paraMtu darzanathI rahita siddha thatA nathI. bhAvArtha: A paNa spaSTa ja che. vizeSamAM cAritrathI rahita eTale dravya cAritrathI rahita jANavA. paraMtu bhAva cAritrathI rahita nahi. kAraNa ke bhAvathI cAritranA abhAvamAM kevalajJAnanI utpattino abhAva che ane AgaLa svayaM ja kaheze. sAro samyagudRSTi hovA chatAM paNa caraNa karaNa vaDe rahita siddha thato nathI. //42248 A pramANe samyakatvanA svarUpane kahIne tenA bhedone kahe che. egaviha-duviha-tivihaM, cauhA paMcaviha-dasavihaM sammaM / mukkhataru bIyabhUyaM, saMpairAyA va dhArijjA / / 43 / / (249) gAthArthaH eka prakAre, be prakAre, traNa prakAre, pAMca prakAre temaja dasa prakAre mokSarUpI vRkSanA bIjabhUta samyakatva dhAraNa karavA yogya che. bhAvArtha: temAM (1) tattvanI rucirUpa eka prakAre (2) be prakAre (1) naisargika jAtismaraNathI utpanna thayela. (2) adhigamaja - gurnAdinA upadezathI tatvanA adhigamathI utpanna thayela. (3) traNa prakAre
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 sabhyatva prakaraNa (1) kSAyika (2) kSAyopathamika (3) aupazamika temAM kSAyika : anaMtAnubaMdhI cAra kaSAya, mithyAtva, mizra, paudgalika samyakatva A sAtanA kSayathI utpanna thayela atyaMta vizuddha tattvarUci pariNAma rUpa che. tathA kSAyopakSamika sabhyatva : (pradezathI) udayamAM AvelA mithyAtvanA dalikonA kSayathI ane nahi udayamAM AvelA mithyAtvanA dalikonA upazama vaDe samyakatvarUpatAnI prApti te ane rokI dIdho che sva-(mithyAtvarUpe) rUpe mithyAtvano vipAkodaya tenA vaDe je prApti te kSAyopakSamika samyakatva che ane te pradezathI mithyAtvane ane vipAkathI samyakatvanA pUMjane anubhavanArAne hoya che. - je kAraNathI kahyuM che ke, je udaya pAmeluM mithyAtva hoya tene kSaya karyuM hoya ane nahi udaya pAmeluM (sattAmAM) hoya tene upazamAvyuM hoya, evA mizra bhAve pariNAma pAmIne je anubhavAtuM hoya te kSayopazama samakita kahevAya che. /1 (vizeSA. pa32) tathA UdIrNa mithyAtvano kSaya hote chate, anudIrNano Upazama eTale ke vipAka ane pradeza vedanarUpa baMne prakAranA udayanA vikhaMbhaNa eTale rokavuM, tenA vaDe thayeluM te aupazAmika. pUrve varNavela vidhi vaDe prApta thayela. - upazama zreNI pAmelAne upazama samyaktva hoya che athavA jeNe traNa pUMja na karyA hoya ane mithyAtvano kSaya paNa na karyo hoya te upazama samyaktva pAme che. 1|(vizeSA. pa29). athavA kAraka, rocaka ane dIpakanA bhedathI traNa prakAre che. (1) kAraka : sAdhuonI jema (2) rocaka - zreNikAdinI jema (3) dIpaka - aMgAramadakAdinI jema (4) vedakI alaga vivakSA karavA vaDe samyatva cAra prakAre che, ane te paugalika samyaktvanA chellA pudgalanA vedana samaye thAya. (5) leza mAtra tattvanI zraddhA vaDe sAsvAdanamAM paNa samyaktvanI vivakSA vaDe pAMca prakAre che (5) e darekanA eka-ekanA nisarga ane adhigamanA bhedanI vivakSA vaDe daza prakAre athavA nisarga ane rucyAdinA bhedathI daza prakAre thAya che. tathA nisargaruci, upadezaruci, ANAruci, sUtraruci, bIjaruci, abhigamaruci vistAraruci, kriyArUci, saMkSeparuci ane dharmaruci (uttarA. adhyayana-28, gA. 13) nisarga vaDe H (1) gurunA upadeza vinA jinezvare kahelA tattvamAM jene zraddhA thAya te nisargaruci (2) gurunA upadezathI jene zraddhA thAya te upadezaruci (3) je jinezvare kaheluM che te te ja pramANe che e pramANe mAnavuM te AjJAruci (4) sUtra - aMga - upAMgarUpa siddhAMtamAM je kaheluM che te te pramANe ja che e pramANe zraddhA te sUtraruci (5) arihaMta te deva, susAdhu te guru ane jinezvare kahela ja tattva A pramANe bIjamAM - dharmanA bIja bhUta A traNamAM ruci jene che te bIjaruci (ka) abhigama vaDe - samasta kRtArthanA jJAna vaDe ruci jene che te abhigamaruci (7) sarve naya - pramANa vidhi vaDe je sarva dravyAdi bhAvanA upalaMbha rUpa vistAra. tene viSe ruci jene che te vistAraruci (8) jJAna - darzana - cAritra tapa-vinaya-satya samiti gupti kriyAdimAM jene rUci che te kriyArUci.
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyagdarzananuM mAhAbhya tathA bhedo 323 (9) nahi grahaNa karela kudaSTivALo, pravacanane nahi jANanAra chatAM paNa bhAva vaDe jinezvare kahela tattvonI zraddhA karato te saMkSeparuci (10) je jinezvare kahela astikAyadharma, kRtadharma ane cAritradharmamAM zraddhA kare che te dharmaruci. A prakAre mokSarUpI vRkSanA bIjarU5 samyakatvane saMprati rAjAnI jema dhAraNa karavuM joIe. saMpradAyathI jANavA yogya evo A saMprati rAjAno vRttAMta. te A pramANe. ahIM avasarpiNImAM covIzamA jinezvara, prApta karela lokAtinaizvaryavALA zrI vIra traNa jagatanA svAmI hatA. tenA svAmI vaDe sudharmA nAmanA pAMcamAM zreSTha gaNadhara A saMtAnI (pATaparaMparAne dhAraNa karanArA) thaze e pramANe potAnA pade sthApana karyA. /rA temanA ziSya suvarNa samAna kAMtivALA jaMbusvAmI hatA. jemaNe kevalajJAna rUpI lakSmIne prApta karIne jANe lobhathI anyane ApI nahi.llall temanA samartha evA prabhava svAmI ziSya thayA. je vratamAM paNa manane haraNa karanArA hatA. manuSyonI prakRti kharekhara dutyAjya hoya che. ll4ll vaLI temanA ziSya zaabhava bhaTTa hatA. jemaNe jyAM sudhI tIrtha vidyamAna che tyAM sudhI rahenAra dazavaikAlika zrutane karyuM. paNa temanAthI yazathI bhadra evA yazobhadrasUri thayA. vaLI, tenAthI saMbhUta e pramANe prakhyAta saMbhUta sUri thayA. ll ll temanA, bhadra che bAhu jemanA evA bhadrabAhu nAmanA zreSTha, gaNane dhAraNa karanAra thayA ke jenA vaDe zrata rUpI gharamAM dIpikA samAna niyukti karAI. llii. tyAra pachI jeo yuga pradhAnatAne pAmyA, jemaNe kAmadevane tRNarUpa karyo evA chellA zrutakevalI sthUlabhadra nAmanA thayA. ll temanA sUrya ane caMdranI jema dUra karyo che samasta aMdhakAra jeNe evA mahAgiri ane suhasti nAmanA be ziSya thayA. hA judA judA gaNa ApIne guru vaDe sthApita karAyela hovA chatAM satIrthapaNAthI gADha snehavALA te baMne sAthe rahetA hatA. /10ll eka divasa te baMne vihAra karIne kauzAmbI nagarImAM gayA. vizALa evA upAzrayano lAbha nahi thavAthI teo alaga AzrayamAM rahyA. |11tyAre kALanI jevo yamarAja jevo vikarALa) bhikSA vRttithI bhojana karanArano kAla (samaya) hato. jemAM teo vaDe svapnamAM paNa annano leza paNa kyAreya dekhAto na hato. I/1ro tyAM bhikSAnA hetuthI suhastisUrinA saMghATaka sAdhu dhanADhya evA dhana nAmanA sArthapatinA ghare pravezyA. /13 saMghATaka munine joIne utAvaLathI ekA-eka dhana Ubho thayo ane vikasvara romAMcavALo ati bhaktithI namyo. 14. have teNe priyAne Adeza karyo ke siMhakesarAdika adbhuta AhAranA samUhane lAva jenA vaDe A baMnene huM paDilAvyuM. 1po teNI vaDe kalpavRkSa pAsethI meLavelAnI jema sarva lavAyuM ane nahi IcchatA te baMnene baLAtkArathI sarve ApyuM. ll1DA tyAre tyAM tenA ghare bhikSAne mATe AvelA te munione apAtA dAnanA grahaNane joI Azcarya pAmelA koIka bhikhArIe vicAryuM. ll1ii aho jagatane viSe A sAdhuo ja dhanya che, kRtArtha che ke jeone AvA prakAranA paNa devatAnI jema name che. 18 kharekhara AonuM bhikSapaNuM svargathI paNa adhika che ke jeo A pramANe amRtane paNa oLaMgI jAya evA khAMDa khAdyAdi vaDe paDilabhAya che. 19 nArakanI jema dInatAne prakAzatA paNa mArA jevA kyAMyathI paNa kyAre paNa annanA lezane paNa meLavatA nathI. l/20Iii. dInatAnA atirekathI jo koIpaNa kyAreka kAMIpaNa Ape che te paNa kAlakUTa viSanA kaNanuM AcaraNa karanArA Akroza vaDe mizrita Ape che. ra1. tethI sArI meLavelI bhikSAvALA evA A baMne sAdhuone huM prArthanA karuM ke jethI karuNA che dhana jene evA A baMne karuNAthI kAMIka Ape. 22aa A pramANe vicArIne ANe
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 samyaktva prakaraNa mAMgaNI karI. te baMne sAdhuoe paNa kahyuM ke he bhadra ! ame to Ane vahana karanArA chIe. vaLI AnA svAmI to amArA guru che. [23] tyAra pachI annano artha evo te bhaktithI pAchaLa jatAMnI jema te baMnenI pAchaLa gayo. AzrayamAM rahelA gurune joIne temanI pAse paNa mAMgaNI karI. 24oame baMne AnA vaDe prArthanA karAyelA chIe e pramANe be sAdhu vaDe gurune kahevAyuM. tethI gurue paNa tenA viSe zrutanA upayogane mUkyo. rapa nice A zAsanano mahAna AdhAra thaze. e pramANe jJAna vaDe jANIne gurue tene kahyuM, "he bhadra ! jo tuM vratane grahaNa kare to ame tane icchita ApIe. teNe kahyuM, he prabhu ! e pramANe thAo. kalyANane koNa na Icche. 27, 2tyAra pachI tyAre ja dIkSA ApIne bhojanane mATe besADAyela teNe tevA prakAranA te AhArane kaMTha sudhI khAdho. l28ll tyAra pachI pavanathI bharela bhastrAnI jema skurAyamAna thayela peTavALo te madhyAhnakALe zrAddhanA bhojana karela brAhmaNanI jema kSaNavAra sUto. 29 have tyAM ati snigdha ane atimAtranA azanathI ajIrNa thaye chate phUlanI pIDA vaDe visUcikA thaI. ll30II tyAra pachI gurue tene kahyuM, he vatsa ! zuM tuM kAMIka khAIza ? teNe kahyuM, he prabhu! kalpavRkSa pAse hote chate zuM kSudhA utpanna thAya. li31ll paraMtu hamaNAM A pramANe mAMgu chuM ke mAre tamArA caraNo zaraNa thAo. A pramANe bolato ghaNI pIDAvALo kSaya thayela AyuSyavALo marIne te raMka avyakta sAmAyikanA prabhAvathI jeno putra thayo te have vaMza sahita kahevAya che. 32, 33 ahIM jaMbudvIpamAM bharata kSetranA bhUSaNarUpa spardhA vinA lakSmIvALo, sukhanA eka sthAnarUpa golla nAmano deza che. ll34o tyAM caNakagrAma nAmanuM prakhyAta gAma che. je ghaNA dhAnyathI manohara sukAvyanI jema gorasathI yukta che. llupAya tyAM sadAcAra pavitra buddhivALo, arihaMtanA dharmathI vizuddha thayela che AtmA jeno evo, zraddhALu uttama zrAvaka caNI nAmano brAhmaNa hato. ll3vA jenA hRdayarUpI gAmamAM haMmezAM prApta thayelA utkarSavALA cauda paNa vidyAsthAno kuTuMbInI jema bAdhA rahita vasatA hatA. ll3ii eka vakhata tyAM zrutasAgarasUri AcArya AvyA ane rAjAnI sabhAmaMDapa jevI tenA gharanI uparanI bhUmimAM rahyA 38 ane tyAre tyAM tenI patnI caNezvarIe pUrva dizA jema sUryane tema dedIpyamAna kAMtivALA ane pahelethI ja ugela dADhavALA putrane janma Apyo. 39o tyAra bAda tenA janmotsavane karIne bArame divase moTA utsava vaDe cANikya A pramANe nAma karyuM. I40ll tyAra pachI caNIe te putrane gurune vaMdana karAvIne kramathI dADhanA vRttAMtane kahyo ane tenA phalane pUchayuM. //41atIndriyajJAnathI pratyakSa che traNe kALa jene evA gurue kahyuM, A mahAna buddhivALo mahArAjA thaze. //4rA have teNe gharanI aMdara jaIne vicAryuM ke, zuM mAro putra paNa anarthane vahana karanAra rAjyane karIne adhama gatimAM jaze. II43 tethI caNIe vAlaka paththara vaDe tenI dADhAne ghasIne je pramANe karyuM te pramANenuM svarU5 gurune jaNAvyuM. Al44ll gurue tene kahyuM, he bhadra ! tArA vaDe A zuM karAyuM ? je jenA vaDe je prakAre upArjana karAyuM hoya te tenA vaDe te prakAre bhogavavA yogya che. ll4pA jo ke tArA vaDe dADhA ghasAI to paNa A putra kAMIka biMbane karIne vistRta rAjyane karaze. IkA have vItAvelA bALapaNavALA vadhatA evA te cANijya meLavavA yogya dhananI jema AcArya pAsethI sarve vidyA grahaNa karI. II47thI have caMdrane jema rohiNI tema putrane anurUpa eka brAhmaNIne joIne caNIe tene paraNAvI. 48
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMprati rAjAnuM daSTAMta 325 tyAra pachI kramathI kAla vaDe pitA koLIyo karAve chate paNa buddhizALI evo te varSARtunI jema haMmezAM tRSNA rahita raheto hato. jo eka vakhata tenI patnI tenA bhAInA lagnosvamAM pitAnA ghare gaI ane tenI anya baheno paNa AvI hatI. paNa zreSThInI patnI evI teNIonuM (benonuM) mahAna lakSmI vaDe mAtA-pitAdi sarve atyaMta gauravane kare che. //palA keTalAka zarIrane abhaMgana kare che, bIjI keTalIka udvartana kare che, keTalIka snehathI snAna karAve che ane keTalIka vilepana kare che. //parA keTalIka pagane zaNagAre che, keTalIka alaMkArane paherAve che, keTalIka grahaNa karela hAthanA viMjhaNA vaDe te bahenone vIMje che paphall ane haMmezAM upacAra vacano vaDe bolAvAya che. ghaNuM kahevA vaDe zuM rANInI jema sarve teNIone ArAdhe che. II54. vaLI cANikayanI priyA nokaranI jema karAya che ane daridranI strI e pramANe teNI kyAMyathI paNa satkArane pAmatI nathI papA ane vivAhanI pachI teNIo dedIpyamAna cInAI vastrAdi vaDe satkArIne parivAra sahita gauravapUrvaka mokalAI pako ane cANakyanI patnIne guNanA kApaDanA samAna vastrane ApIne he beTI ! tuM musApharonI sAthe ja A pramANe kahIne gharethI mokalAI. li57ii tethI teNIe vicAryuM apamAnane ApanAra dAridrane dhikkAra thAo ke jenAthI mAtA-pitAthI paNa AvA prakArano parAbhava thAya che. pa8l tyAra pachI parAbhavane azrunA bahAnAthI jANe netro vaDe tyAga karatI, navA megha samAna zyAma mukhavALI patinA ghare AvI. //pAM patie pUchayuM, pitAnA gherathI AvelI paNa tuM zA mATe khinna che. teNIe kAMI kahyuM nahi. pharI AgrahapUrvaka pUchAyelI teNIe te parAbhavane kahyo. Ikaoll te sAMbhaLIne saMkrAta thayelA kheDavALA teNe paNa vicAryuM ke dhana ja kharekhara gauravatAnuM kAraNa che kulInatA athavA guNo nahi. II61. kalAvAna rAjA paNa kSINavaibhavavALo zobhato nathI. akulIna evo paNa dhanavAna kubera prazaMsA karAya che. IkarI dhanathI yukta manuSya ja lokamAM sarvatra pratiSThAne meLave che. suvarNanI lakSmIne dhAraNa karato meru parvatomAM dhuryatAne pAme che. ll13 je (lakSmI) hote chate achatA paNa guNo thAya che, je jate chate chatA (rahelA) paNa guNo jAya che. jenI sAthe sarve guNo rahelA che te lakSmI ja eka AnaMda pAmo. II64o tethI ciMtAmaNinI jema ciMtavelA arthane ApanAra A artha ja ekAgra manavALA mArA vaDe meLavavA yogya che llupI ane sAMbhaLeluM che ke pATalIputramAM brAhmaNane suvarNa ApanAra naMda nAmano rAjA che. tethI tenI pAse mAMguM chuM. A pramANe vicArIne te jaldI tyAM gayo. kukI bhAgyathI koInA paNa vaDe nahi vAraNa karAyela rAjAnA AvAsamAM pravezyo ane AkramaNa karIne rAjAnI jema rAja siMhAsana para beTho. IkazA A bAju snAna karIne vilepana karAyela aMgavALo, sarve alaMkAro vaDe vibhUSita, naimittikanI bhUjAnA AlaMbanavALA naMdarAjA tyAM Avyo. kaDhA AgaLa cANakyane joIne naimitike rAjAne kahyuM, he deva ! beThelo evo A tamArA vaMzane kuhADApaNAne dhAraNa kare che. kAM tethI he deva ! roSa nahi karavA vaDe sAma vaDe ane vinaya vaDe AnA parathI A uThADavA yogya che. agnine bALavA vaDe zuM ? II7ll tyAra pachI rAjAnA AdezathI dAsI vaDe tene anya Asana apAyuM ane A pramANe kahevAyuM he brAhmaNa ! tuM ahIM besa ane rAja siMhAsanane choDa. 71II have teNe vicAryuM nahi ke Apela Asana para besavuM yogya nathI ane tenAthI paNa ayogyatara AnA parathI uThavuM te che. ll72// A pramANe vicArIne teNe te dAsIne kahyuM, ahIM mArI kuMDikA raheze. tyAra pachI tyAM te kuMDikAne mUkI ane anyatra tridaMDane sthApyuM. 73ii anya AsanamAM janoIne mUkI je je Asana ApatA hatA grahathI pIDitanI jema te Asanane anya vaDe rokato hato. I74o.
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 samyaktva prakaraNa A dhRSTa che A pramANe rAjA vaDe paga vaDe pakaDIne kheMcyo. teNe paNa have bhUmi parathI UThIne A pramANe pratijJA karI je A pramANe-mahAmUlyavALA bhaMDArathI bharelA, putra-mitrAdi zAkhAvALA evA naMdane pavana jema mahAvRkSane UkheDe tema huM ukheDIza. I75, 7kA roSathI lAla thayela cANakya zIkhAne bAMdhIne A pramANe bolyo ke, pratijJA pUrNa thaye chate zIkhA chUTaze. ll77l tArA pitAne je game te tuM kara, A pramANe bolatA naMdarAjAnA sainikoe tene tiraskArapUrvaka gaLacIthI pakaDIne bahAra kADhyo. II78 nagarathI nIkaLatA teNe vicAryuM ke kaSAyathI vihvaLa thayela, ajJAnathI aMdha banela meM khedanI vAta che ke moTI pratijJAne karI. II79 tethI A pratijJA pUravA yogya ja che athavA yuddhamAM maravA yogya che. anyathA upahAsanA sthAnarUpa jIvatA rahevA mATe zakya nathI. II87ll te kevI rIte thAya? A pramANe vicAratA tene gurunuM vAkya manamAM yAda AvyuM ke cANakya biMbAntarita rAjyane karanAra thaze. II81ll kadAca sUrya pazcimamAM Uge, pRthvI UlaTI thAya athavA merunI cUlA calAyamAna thAya. paraMtu ArSanuM vacana anyathA na thAya. ll82 tyAra pachI teNe biMbane jovAne mATe parivrAjakanA veSane dhAraNa karyo ane bhamato evo te naMda saMbaMdhI mayUrapoSaka gAmamAM gayo. ll83) ane bhikSAne mATe te moTA maMdiramAM pravezyo. udvigna thayelA manuSyo vaDe pUchAyA ke, he bhagavanuM ! Apa kAMI jANo cho. ll84o teNe kahyuM, huM saghaLuM jANuM chuM. have mahattare tene kahyuM, to mArI putrInA caMdranA pAnanA dohadane pUra. 8pA jethI teNI te dohadanI aprApti vaDe yamadevanA sthAnamAM mokalAyelI che. tethI ene tuM pUra ane hamaNAM ANIno jIvADanAra thA. IITakA AnA garbhamAM rAjyane yogya koIpaNa puruSa avatarela che. A pramANe te dohadathI jANIne cANakya tene kahyuM. l87ii cANakya kahyuM, jo tuM ANInAM garbhane mane Ape to dohadane pUruM. tenA vaDe te svIkArAyuM jethI garbhavatI teNI jIvatI rahe. I88 tyAra pachI sAkSIrUpa karIne teNe paTa maMDapane karAvyo. mastaka para caMdra rahete chate te paTa upara chidrane karIne. ll8thI cAMdanInI nIce amRtathI adhika dravyathI saMskArita karela khIrathI bharela thAlane sthApIne chidranI aMdara caMdranuM pratibiMba paDate chate. Iloil cANikya te putrIne kahyuM, he putrI ! tArA mATe mArA vaDe maMtrothI kheMcIne A caMdra lavAyela che tethI tenuM tuM pAna kara. 9nA ane tene caMdra mAnIne harSathI teNI have jema jema tene pItI hatI tema tema paTanI para rahela chidrane upara rahela manuSya DhAMkato hato. rA. A garbha saMpUrNa thaze ke nahi e pramANe parIkSA karavA mATe aDadhu pIvAte chate teNe teNIne kahyuM, ATaluM lokone mATe thAo. 9all teNI vaDe nA A pramANe kahevAte chate teNe kahyuM, to ahIM tuM pAna kara. lokane mATe anya tene huM sthApana karIza. A pramANe teNe zraddhA pUrI. 94ll have dravyane upArjana karavA mATe te dhAtunI jagyAmAM gayo ane dhAtuvAda vaDe ghaNI dhAtu upArjana karIne pharI te Avyo. 9po tyAM cANakya nagaranI vasatinI bahAra sarvalakSaNane dhAraNa karanArA rAjanIti vaDe krIDA karatA bALakane joyo. ko samasta nagarane Alekhana karIne sabhAnA siMhAsana para beselA sAmantAdi padamAM sthApana karelA ghaNA bALako vaDe parivarelA, dezAdinA vibhAgane karatA, darpathI durdhara evA te bALakane joIne cANijya parIkSAne mATe tene kahyuM, he deva ! mane paNa kAMIka Apo, A pramANe sAMbhaLIne teNe kahyuM ke, "he vipra ! A gAyo care che te gokulone tuM grahaNa kara. /97 thI 99o teNe kahyuM A gokulone grahaNa karato gokulanA svAmIo vaDe huM zuM nahi marAu ! te bAlake kahyuM, zuM tuM jANato nathI. pRthvI para
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMprati rAjAnuM daSTAMta 327 puruSa vaDe bhogavavA yogya che. ./100aa audArya ane zUravIratAvALA te bALakane jJAna vaDe jANatA evA paNa teNe kono A bALaka che A pramANe koIka bALakane cANikya pUchayuM, bALake kahyuM. /101ii nAma vaDe A caMdragupta, mahattarano dohitra che, garbhamAM rahelo ja A saMpUrNapaNe parivrAjaka vaDe potAno karAyo hato.' |102ii. tyAra pachI harSathI cANikaye caMdraguptane kahyuM, "he vatsa ! Ava, Ava jeno tuM che te huM chuM. ll103ll ramatanA rAjya vaDe tAre saryuM. huM sAco rAjA tane karuM chuM. A pramANe kahIne tene laIne te cANikya anyatra gayo. I/104ll ane te dhana vaDe caturaMga moTA sainyane bheguM karIne caMdraguptane rAjA karyo ane pote maMtrI thayo. I/10pAI tyAra pachI sarva sainya samUha sAthe jaIne naMdanA rAjyane ghero ghAlyo ane kArAgRhanI jema tyAM pravezatA evA dhAnyAdikane rokyuM. 10kA naMda paNa sarva sAmagrI sAthe nagaranI bahAra nIkaLIne meru parvata jema samudrane tema tenA sainyane grahaNa karAvyuM. ll107ii have naMdanA sainyathI parAbhava pAmela caMdragupta ane cANakyanI senA pavana vaDe jema vAdaLanI zreNI tema sarve dizA-vidizAmAM palAyana thaI. /108ne tyAra pachI caMdragupta ane cANijya ghoDA para besIne palAyana thayA. eka dizAthI pAchA pharIne gheTAnI jema pharI prahAra karavAne mATe. ApaNane koIpaNa oLakho nahi, A pramANe vicArIne mArgamAM ghoDAne choDIne pagathI cAlIne jatA evA te baMne sarovaranI pALI para caDhayA. II109, 110 eka ghoDesavArane pAchaLa AvatA joIne cANakya vastrane dhotA kinAre rahelA dhobIne kahyuM. 111are tuM nAzI jA, nAzI jA. naMdarAjA bhAMgyo che. AthI caMdraguptanA ghoDesvAro vaDe naMdarAjAnA pakSanA mANaso pakaDAya che. I/112o te sAMbhaLIne te dhobI palAyana thayo. eTale cANikya tenA sthAne rahyo. vaLI caMdragupta pANInI aMdara kamalInInA vanamAM sthigita karAyo ane te ghoDesavAre tyAre dhobInuM AcaraNa karanArA cANikyane pUchayuM. zuM caMdragupta ane cANijya ahIMthI jatA tArA vaDe jovAyA che. teNe kahyuM, cANikya mArA vaDe jovAyo nathI. paraMtu caMdragupta tApathI pIDita thayela haMsanI jema kamalInInA vanamAM chUpAyelo che. ll113, 114, 115ll ghoDesavAre paNa tene joIne kahyuM ke, kSaNavAra mArA ghoDAne tuM dhAraNakara. tenA vaDe kahevAyuM ke, huM AnAthI DaruM chuM. tethI teNe 1 sAthe bAMdhIne jalamAM pravezavA mATe mukelI talavAravALo jeTalAmAM sarovaramAM pagane muke che teTalAmAM tenI ja talavAra vaDe cANiye tene mArI nAMkhyo. ll117, 11thI pharI baMne tenA ghoDA para besIne palAyana thayA ane keTalIka bhUmine oLaMgIne te ghoDAne paNa pUrvanI jema choDyo. I/118 ane jatA evA cANakya caMdraguptane kahyuM, are ! jyAre meM ghoDesavArane kahyuM tyAre tArA vaDe zuM vicArAyuM hatuM. I/119o caMdragupta kahyuM, he pitA ! tyAre mArA vaDe A pramANe vicArAyuM ke, mArA sAmrAjyane Arya vaDe A pramANe jovAyeluM haze. I/12ll have cANikaye nizcaya karyo ke A mane doSa ApanAra nathI. ziSyane jema gurunuM vAkya tema mAruM kaheluM Ane anusaMdhya che. ll121ii have sudhAthI pIDita thayela caMdraguptane vananI aMdara mUkIne cANikya tenA mATe anna grahaNa karavA koIka gAmamAM pravezyo. I/122aa talanI koThI pramANa aMgavALo, nAsikA sudhInA moTA peTavALA eka brAhmaNane AvatA joIne cANakya tane pUchayuM. 123. koIpaNa jagyAe bhojana meLavAya che. teNe kahyuM, eka yajamAnanA ghare Aje mahotsava che. AthI ghaNuM bhojana maLe che. 124 te pUrve nahi AvelAne to vizeSathI dahIM ane karambaka Ape che. tethI te paNa jA huM hamaNAM bhojana karIne Avelo chuM. /12pa tyAM pravezelA mane koIpaNa naMdano
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 samyakatva prakaraNa puruSa jANe nahi ane mArA vinA bahAra rahelA caMdraguptane koIpaNa grahaNa na karo. ll12kA duHkhe karIne vArI zakAya tevA naMdanA ghoDesavAro vaDe jo koIpaNa rIte te grahaNa karAyo to mArA sarvasvanA corAvAthI rAjyanI spRhArUpI velaDI chedAI jAya. ll127ii A pramANe vicArIne rAkSasanI jema dayA vagaranA, charI che hAthamAM jene evA cANijya tenA uMdarane kamaLanA kozanI jema jaldIthI phADIne vinAza nahi pAmela svarUpavALI te karambakane thALInI jema puTamAM grahaNa karIne jaIne mauryane bhojana karAvyuM. 128, 12mAM pharI jatA evA te baMne rAtrinI zarUAtamAM koIka saMnivezamAM gayA tyAM cANikya bhikSAne mATe vRddha bharavADaNanA ghare gayo. /137ll eTalAmAM potAnA bALakone ati uSNa rAbaDI teNI vaDe tyAre thALamAM apAyelI che. te thAlInI madhyamAM eka bALake hAthane nAMkho. II131ii baLelA hAthavALo raDato evo te bALaka have teNI (mAtA) vaDe Akroza sahita kahevAyo ke are ! zuM buddhi rahitanA cANikyanI sAthe tuM paNa maLelo che ? /132ll potAnA nAmanI AzaMkA vaDe tyAra pachI cANikya te vRddhAne pUchayuM, he mAtA koNa A cANikya ke jenI upamA tuM bALakane Ape che. II137ll teNI vaDe kahevAyuM caMdragupta rAjAthI yukta koIka cANakya pahelA ja pATalIputrane grahaNa karavA mATe AraMbha karyo. ll134o mUrkha te jANato nathI ke je deza grahaNa karavo che, te pahelA cAre bAjuthI grahaNa karAye chate patana grahaNa karAyeluM ja che. ll13pI/ mAro A putra tenA tulya che ke jeNe pahelA uSNa evI rAbane AjubAjuthI grahaNa karyA vinA madhyamAM ja hAthane nAMkhyo. ll13ii bAlaka pAsethI paNa hitane grahaNa karavA yogya che. A pramANenA nIti vAkyane smaraNa karato tyAra pachI naMdanA rAjyanI prAptine anusaratuM te vacana grahaNa karyuM. ll137ll tyAra bAda caMdragupta sahita cANijya potAnA baLano sArI rIte vicAra karIne himavatu kUTa nAmanA parvata upara gayo. 138 tyAM parvata nAmanA bhillanA adhipatine sahAyarUpe IcchatA (cANikya) (tenI sAthe) mitratAne karI. II139o cANiye eka divasa te bhIlane kahyuM, naMdane ukheDIne tenI lakSmIne ApaNe baMne vibhAga karIne grahaNa karIe, teNe paNa te vAta svIkArI. ./14 ll have sarva balavaDe naMdanI pRthvIne potAnI karatA evA cANikaye eka naMdapurane cAre bAjuthI ghero ghAlyo. ll141ii tene grahaNa karavA mATe te zaktimAna na hato. tethI parivrAjakanA veSane dhAraNa karato A cANakya tenA vAstune (nagaranI bAMdhaNIne) jovA mATe nagaranI aMdara pravezyo. 14rA bhamatA evA teNe supratiSThita IndrakumArikA joI ane vicAryuM ke nizve AnA prabhAva vaDe A nagara bhAMgatuM nathI. II143. A nagarano ghero kyAre dUra thaze ? A pramANe tyAre kaMTALI gayelA loko vaDe pUchAyelA evA teNe kahyuM ke, A IndrakumArIkAne ukhADAya chate thaze. II144l mArA vaDe A lakSaNothI jaNAyuM che. AnA UkheDavAnA AraMbhamAM kAMIka ghero pAcho vaLaze A enI khAtarI che. I/14pI tyAre te loko vaDe ukheDavAno AraMbha karAye chate tenAM vaDe ghero kAMIka dUra karAyo. tethI vizvAsa pAmelA te loko vaDe tyAM tyAre kUvo karAyo. /14vA tyAra pachI tyAM ghaNAM vaibhavavALA te nagarane grahaNa karIne sarve paridhine laIne te pATalIputramAM Avyo. I/147thI tyAra pachI caMdragupta ane parvatanA sainiko vaDe cAre bAjuthI vIMTaLAyela te nagara apAyela potAnA AveSTarUpa (vIMTaLAvavA rU5) thayuM. 148 abhimAnathI naMda rAjA paNa dararoja nIkaLI-nIkaLIne mahAyuddhane karato tUTI gayela sainyavALo kSINa thayo. I/149ll have teNe brAhmaNa jema dugakArane tema teNe dharmadvArane mAMgyuM ane cANiye tene ApyuM rAjAonI nIti A ja che. ll15oll ane cANikaya vaDe naMdane upAlaMbha apAyo ke tArA vaDe mane tyAre ardhacaMdra vinA
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMprati rAjAnuM daSTAMta 329 kAMIpaNa apAyuM na hotuM. 151ii mArA vaDe hamaNAM tane jIvita apAyeluM che. tethI he naMda ! tuM AnaMda pAma, eka ratha vaDe je game tene grahaNa karIne tuM nIkaLa. I/15rI have viSAdane pAmelA, kSINa thayela bala ane parAkramavALA naMde vicAryuM ke vijaLI jevI capala ane pApI evI lakSmIne dhikkAra thAo. dhikkAra thAo. 153ii have naMde be patnI, priya evI eka putrI ane sArabhUta evA ratnone rathamAM sthApana karAvyA. 154o vaLI pAtrabhUta eka viSa kanyAne gharamAM mUkI A pramANenI vicAraNA vaDe ke caMdragupta AnI sAthe vivAha karIne mare. 15pI. vaLI, suvarNa, ratna, mANikya, vastrAdi zatruonuM kAMI paNa na thAo A pramANenI vicAraNA vaDe sarve vastuo nagarajanone ApIne te cAlyo. ll1pavA nIkaLatI evI naMdanI priya putrI praveza karatA caMdraguptane joIne udaya pAmatA sUryathI jema kamalinI tema teNI ullasita thaI. 157ii tyAra pachI teNIne naMde kahyuM, he pApI ! tuM vairIne jove che. mArA rAjyane haraNa karanAra para tuM rAgI thaI che. to tuM jA tArA priyane bhaja. TI158) tyAra pachI pitAnA rathane choDIne caMdraguptanA ratha para caDhya chate jANe te naMdanI lakSmInA bhArathI cakramAM nava ArA bhAMgyAM. 159 apazukana mAnato ane teNIne navArato caMdragupta cANikya vaDe kahevAyo ke A tAre zukanarUpa che tethI niSedha na kara. ll160nA ArA bhAMgavAthI tAre navavaMza sudhI rAjya thaze tethI teNIne rathamAM besADIne caMdragupta nagaramAM pravezyo. 191II he naMda ! mArI pratijJA pUrNa thaI jo A mArI zikhA choDAya che e pramANe kahIne tenA jotA cANikaye zIkhAne choDI. 192// naMda bahAra gayo. vaLI teo naMdanA ghare gayA ane te kanyAne joIne caMdragupta ane parvata baMne rAgI thayA. I/163 cANikya cihno vaDe te viSa kanyAne jANIne kahyuM, he caMdragupta ! A eka tArI patnI thaI tethI A kanyA parvatanI thAo. ll164 tyAra pachI tamArA baMne vaDe naMdanA sAmrAjyane vibhAga karIne grahaNa karavA yogya che. tethI have tyAre ja te kanyA sAthe parvatanA vivAhano prAraMbha karAyo. ||16po tyAM maMgala vAjitrone moTethI vagADAyA ane vedikAnI aMdara saMhAranI zikhA vaDe agni baLAyo. 197ll ane alanA pAmatA pAmatA naimittike lAjAMjalI karI tyAre zuddha lagna hovA chatAM agni thayo. II197ii ane lagnanI velAmAM sarpanI jema karavAne hAtha lAgate chate viSanA Avega vaDe te ja kSaNe bhIlano adhipati (parvata) mUchita thayo. 168 he bhAI caMdragupta ! he pitA ! he maMtrI ! cANikya marAyo-marAyo. rakSaNa kara rakSaNa kara A pramANe pIDA vaDe te bolyo. 16 jeTalAmAM AnA pratikArane caMdragupta AraMbhe che teTalAmAM bhrakuTi karIne cANiye tene aTakAvyo. 17mA ane kahyuM haju paNa tuM mugdha che. he rAjanuM! tuM rAjyanI nItine paNa jANato nathI ke ardha rAjyane haraNa karanAra mitrane je na haNe te pote) haNAya che. T171ii tethI pAchA javuM, Ama tema pharavuM vagere vaDe teNe paNa kAlakSepa karyo tethI rakSaNa vinAno tUTelA prANovALo parvataka mRtyu pAmyo. ll17rI tethI caMdragupta baMnne rAjyano rAjA thayo ane rAjyarUpI nATakano sUtra cANikya mahAmaMtrI thayo. ll17all tyAre tyAM javA AvavAnA mArganuM jANakArapaNuM hovAthI naMdanA durdhara puruSo siddhavidyAvALAnI jema cAre bAjunA corIne kare che. /174ll tenI rakSA mATe nagaramAM ArakSakane zodhatAM veSAMtara vaDe cAre bAjue paNa bhamatA evA cANikya. 175ll koIka jagyAe naladAma nAmanA vaNATa kAma karatA vaNakarane joyo tyAre teno ramato evo putra maMkoDo vaDe DaMsAyo. 17kA raDatA evA teNe AvIne tene kahyuM, tyAre yamanA baMdhu
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 samyaktva prakaraNa samAna evA tenA vaDe jaldIthI tenA bilane khodIne te sarve maMkoDA bhasmIbhUta karAyA. 177ii. have cANakaya paNa A yogya che A pramANe mAnIne ghare gayo ane nighaNomAM ziramora evA tene bolAvIne talArakSaka karyo. 178aaaa tenA vaDe coro kahevAyA ke hamaNAM svecchA vaDe corIne karo. huM talAraka hote jIte samasta rAjya potAnuM che. I/179o e pramANe vizvAsa ApIne te sarve kuTuMba sahita nimaMtraNa karIne dvArane baMdha karIne bhojanane karatA bALIne bhasmIbhUta karAyA. /189l tyAra pachI te nagaramAM te prakAre susthitapaNuM thayuM ke coronI sAthe ja hovAthI corI baLI gayeluM nAma paNa saMbhaLAtu na hatuM. 181II have pahelA eka ThekANe gAmamAM leza mAtra paNa bhikSA prApta thaI na hatI, tyAM cANijya vaDe zudra Adeza karAyo. 18rA jema ApaNA bhUto ane vaMzo tamArA gAmamAM rahe che. tethI AMbAnA vanane chedIne vaMzanA vananI vADa kare. ||183ii have grAmyajanoe vicAryuM ke, bhUto vaDe vaMzanuM rakSaNa nathI ghaTatuM. paraMtu vaMzanA samUha vaDe AMbAonuM rakSaNa ghaTe che. 184l A pramANe potAnI buddhithI vicArIne paramArthane nahi jANatA te loko vaDe vaMzone chedIne AbAnA vanane vADa karI. /18paNI potAnA AdezanA viparyAsane bahAnA rUpa karIne madathI aMdha banelA hAthInI jema kRtyAkRtyane nahi vicAratA cANakya. /189l krodha vaDe bAla-vRddha sahitanA te gAmane dvAra baMdha karIne kaipAyane jema dvArAmatIne tema cAre bAjuthI banAvyuM. 187ii have te bhAryAne lAvyo ane kahyuM, he priye ! mArA vaDe tArA mATe sarva sAmrAjyane arthe upakrama karAyela che. I/188 hamaNAM apamAnarUpI viSanI te pIDAne aizvaryarUpI amRta vaDe dUra karIne he mahAbhAgA ! IndriNInI jema sukhane tuM anubhava. /189 ane cANikyanA A caritrane sAMbhaLIne bhayabhIta thayela sasarAe paNa AvIne cANikyane kahyuM. 190 he jamAI ! pahelA je amArA vaDe putranA vivAhamAM A nirdhananI patnI che e pramANe potAnI putrI hovA chatAM paNa tArI priyA satkArAI na hatI. //191) tattvathI te tAro ja tiraskAra amArA vaDe karAyo che. tethI amArA A eka aparAdhane amArI para maherabAnI karIne kSamA karo. ||192aa tethI cANikya paNa suprasanna manavALo thayo. kharekhara moTAo namaskAra vaza thAya che. 193tyAra pachI sasarAne ane bIjA paNa svajanone aucityathI aucitya kuzaLa te cANijya gAma-dezAdine ApyA. ll194o. eka vakhata nirdhananA gharanI jema zUnya evA bhaMDArane teNe joyo. tethI teNe vicAryuM jema koza vinAnI talavAra nAza pAme tene koza (bhaMDAra) vinA rAjya nAza pAmaze. 7/195ll have kozane mATe cANikya kUTa pAzAone karyA ane ratnanA thALane AgaLa karIne potAnA puruSane ramavA mATe besADyo. ll19ii teNe kahyuM, jenA vaDe huM jItAuM te A ratnanA thAlano svAmI thAya. vaLI je mArA vaDe jItAya te eka sonAmahora mane Ape. II197ii tenI sAthe lobhathI ghaNA loko rame che. paraMtu potAne ja vaza che pAzA jene evo te koInA paNa vaDe jIvAto nathI. ll198ii have cANikaya vaDe kozanI pUrti lAMbA kAle jANIne tyAra pachI jaldIthI kozane ApanArA bIjA upAyane vicAryo. l/199o ke huM sarve kuTuMbIone madyapAna karAvuM. jethI teo potAnA gharanI sarve sArabhUta vastune jaNAve. 200Iii je kAraNathI krodhI - rAgI - saMkaTamAM paDelA - madonmatta ane maratA jIvo sadbhAva (satya)ne pragaTa kare. 201] A pramANe nizcaya karIne cANakya kuTuMbIone bolAvIne madya vaDe madonmatta karIne teonA te bhAvane jANavA mATe kahyuM. 202// dhAtuthI raMgelA be vastra, tridaMDa ane sonAnI kuMDI mArI pAse che ane rAjA mArA vazamAM che. ahiM mArI holAne
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMprati rAjAnuM dRSTAMta vagaDAvo. II203 // cANikye kaheluM te sAMbhaLIne te sarve paNa kuTuMbIoe garvathI pota-potAnA sarvasvane ekeka zloka vaDe kahyuM. II204 // eka hajAra yojana mArgamAM jatA evA madonmatta hAthInA pagale-pagale lAkha sonAmahora mAre che. ahIM mArI holAne vagaDAvo. 205ll sArI rIte vAvelA ane sArI rIte ugelA ADhaka (mApa) pramANa tala, te talanA dANe dANe eka lAkha sonAmahora mAre che, ahiM mArI holAne vagaDAvo. 206 // varSARtumAM pUra vaDe vahetI nadIno pALI baMdha eka divasanA mAkhaNa vaDe huM karuM chuM. ahIM mArI holAne vagaDAvo, II207 // eka divase janmelA jAtivAna kizora ghoDAonI khabhAnI kezavALI vaDe huM AkAzane DhAMku chuM. ahiM mArI holAne vagaDAvo. 208 // nitya chedI chedIne uge tevA zAlIne haMmezAM ApanArI be gardabhIratna mArI pAse che, ahiM mArI holAne vagaDAvo. II209 / / apravAsI, vaza che bhAryA jene evo, hajAra sonAmahoravALo, RNa rahita, zveta vastravALo ane sugaMdhI aMgavALo chuM. ahIM mArI holAne vagaDAvo. 210nA A pramANe teonA bhAvane jANIne buddhimAna evA cANikya vaDe madarahitanA, dhanavAna evA teo pAsethI aucityapUrvaka dhana maMgAyuM. II211 // eka yojana jatA evA hAthInA pagale pagale lAkha sonAmahora, eka talathI utpanna thayelA talanA pramANa jeTalI lAkha sonAmahorone, dara mahine eka divasanA mAkhaNanuM ghI ane eka divasamAM janmelA ghoDAone ane koThAra bharAya teTalA zAlIne cANikya mAMgyA ane teoe ApyA. 212, 213 // 331 A pramANe kozanA samUhane ane koThArone pUrIne nivRtta thayela, karelA kartavyavALo evo te cANikya rAjAnI jema rAjyane karato hato. II214 motInA guMthelA hAranI jema mUkI dIdho che pratibaMdha (rAga) evA vihAra vaDe pRthvIne zaNagAratA zrI vijayasUrijI tyAM padhAryA. 215 // kSINa thayela jaMghAbalavALA ane vRddhAvAsane ka2vAnI icchAvALA teo bhAvinA duSkALane jANIne ziSyane potAnA pade sthApyA. 216 // nidhinI jema vidyAnA atizayone ekAMtamAM kahetA tathA gacchane soMpIne sukALavALA dezamAM tene mokalyo 5217|| gurunA snehanA anurAga vaDe teonI dRSTine ThagIne be kSullaka sAdhu pAchA pharIne gurunI pAse AvyA. II218 // guru vaDe te baMne kahevAyA ke, he vatsa ! A tame yogya nathI karyuM. ahIM kAla (yamadeva)nA bhAI samAna bhayaMkara duSkAla paDaze. II219 // te baMne vaDe kahevAyuM tyAM ApanA vinA amane baMnene gamatuM nathI. tethI pUjyanI pAse rahelA ame baMne sarva sahana karazuM. 5220 // ane A pramANe thaye chate tyAM yamadevane karelA utsAhavALo ane dAnadharmane maMda ka2nA2o evo bAra varSano duSkAla Avyo. 221 // jyAM sarve loko vaDe 52spa2 koI na juve te rIte haMmezAM ratnane bhaMDA2mAM sthApe tema annane udaramAM naMkhAya che. 222 tyAre ekachatrIpaNAne IcchatA evA duSkALarUpI rAjA vaDe potAnA jANe mAMDalika rAjA hoya tema zaMka2AjAo joDAyA. 5223 // duSkAlarUpI rAjAnA jANe utkaTa evA bhaTTa putro na hoya tema ghare-ghare beThelA bhikSAcaro uThatA nathI. II224 / A pramANenA duSkAlamAM guru kyAreka bhavya evI bhikSAne meLave che ane guru te baMne ziSyane rAgathI bhikSA Ape che. I225 // tyAra pachI te baMne bAla sAdhu vaDe vicArAyuM ke, A sAruM nathI thatuM. kAraNa ke, guru sIdAte chate ApaNA baMnenI zI gati thaze. 226 // jenA vaDe kula sanAtha thAya te puruSa yatna vaDe rakSaNa karAya che. tuMbaDAno AdhAra nAza pAmate chate ArAo kevI rIte 2he. II227 / / calAyamAna dAMtavALo, gayelA madavALo ane jarAthI jarjarita evo paNa yUthAdhipati hote chate nizce yUtha sanAtha che. I228 // tyAre pUjyo vaDe navA
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 samyakatva prakaraNa sUrIzvarane rAtrimAM apAto je aMjanayoga ApaNe sAMbhaLelo tene hamaNAM ahiM karIe. #l229ii e pramANe vicArIne te baMne vaDe yoga siddha karAyo ane tenA vaDe adRzya thayelA te baMne caMdraguptanI sAthe jamavA mATe gayA. ra30mAM bhojana karatA evA tene joIne ane temanI baMne bAjue besIne bhojana karIne te baMne pramANe te baMne dararoja bhojana karatA hatA. ra31rAjA mATe nakkI karelA divasa saMbaMdhI bhojananA pramANa jeTaluM bhojana khavAI gaye chate ajIrNanA bhayathI vaidyo vaDe jaldIthI te (rAjA) uThADI devAto hato. ra3rA A pramANe ekanA bhojanamAM traNa manuSyo vaDe bhojana karAya chate tRpti nahi pAmato rAjA kRzatAne pAme che ane zarama vaDe bolato nathI. ra33 kRSNa pakSanA caMdranI jema durbaLa evA caMdraguptane cANiye pUchayuM ke, he vatsa ! zuM tAre paNa duSkAla che. ra34mAM teNe kahyuM, he Arya ! huM tRpti pAmato nathI. tyAra pachI cANikya vicAryuM ke, aprakaTapaNe koIpaNa siddha nicce AnA AhArane hare che. //ra3pI. bIje divase IMTanuM cUrNa bhojananA maMDapamAM pAtharyuM tethI tyAM bane bAlakanA paganI zreNI thaI. ra3vA. te paMkti vaDe maMtrIe nizcaya karyo ke, nicce A be siddha thayelA aMjanavALA che. tyAra pachI teNe tyAM kArane baMdha karIne jaldIthI dhUmADAne karAvyo. ll137thI dhUmADA vaDe jharatA AMkhanA azruothI aMjana dhovAye chate rAjAnI baMne bAjue bhojana karatA baMne bAla sAdhu jovAyA. ra38 A baMne vaDe huM viDaMbanA karAyo chuM, A pramANe rAjA jarAka durmanavALo thayo. tyAre zAsananI halanA na thAo tethI A pramANe maMtrIe rAjAne kahyuM. ra39 he vatsa ! tuM zA mATe kaluSitapaNuM dhAraNa kare che. kharekhara Aje ja tArI zuddhi thaI je kAraNathI bAlamunionI sAthe eka bhAjanamAM tuM jamyo. ll240mA koNa gRhastha sAdhuonI sAthe eka sthAnamAM bhojana karavA mATe pAme. tethI te ja puNyAtmA che ane tAruM jIvana sArthaka che. ||241. je maharSio bhojana karatA jovA paNa maLI zakatA nathI. teonI sAthe Aje bhojana karavAthI te kone vakhANavA yogya nathI. ra42A kharekhara A munio traNa jagatane vaMdanIya, kumAra evA brahmacArI che. temanA caraNanI raja pAvanathI paNa pAvana che. 24all A pramANe caMdraguptane bodha pamADIne ane te be bAlamunine visarjana karIne cANikya tyAM pAchaLa gayo ane gurune Thapako Apyo. //ra44ll he prabhu ! ApanA ziSyo paNa jo A pramANe kare che to anyatra kayAM pavitra evuM cAritra hamaNAM prApta thaze. ra4paII have te cANijya guru vaDe kahevAyo ke, tuM zrAvaka che, tArA vaDe svargamAM rahela te zrAvaka caNa ane zrAvikA caNI harSa pAmaze. 24vA ahIM utkarSa pAmela duSkALamAM ane utkarSane pAmela vaibhavamAM tArA AvA prakAranA mahAdAnathI bhavarUpI samudra dustara nathI. 247ii. AthI ja kalpavRkSanuM AcaraNa karanAra tArA jevo zrAvaka ahIM che e pramANe mAnIne mArA vaDe saghaLo gaccha dezAMtara mokalAyo che. 248. mArA A baMne bAlamunio A pramANe je varte che. AthI zrAvaka evA tArI moTI prasiddhi thaze. ll249 gurue ziSyone paNa kahyuM, tamArA baMne vaDe aho A zuM karAyuM ? moTo parisaha AvyuM chate paNa kharekhara sAdhuo vaDe AtmA tyAga karavA yogya nathI. ra5oll hAthI sAthenA saMghamAM hAthInuM zreSThapaNuM, kasoTInA paththara upara sonAnuM zreSThapaNuM jaNAya che tema kharekhara sAttvikonuM sArapaNuM saMkaTamAM jaNAya che. ll251ii tyAra pachI praNAma karIne te baMne bAlamunioe potAnA aparAdhane khamAvyo ane kahyuM, he prabhu! pharI ame A pramANe karazuM nahi. amAruM duSkata mithyA thAo. //para// A sAMbhaLIne lajjA
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMprati rAjAnuM daSTAMta 333 pAmelA cANakya gurune kahyuM, "he prabhu ! tamArA vaDe huM anuzAsanarUpI nAvaDI vaDe bhavarUpI samudrathI uddhAra karAyo chuM. ra53ll AjathI mAMDIne mArA gharamAM vizuddha azanAdi vaDe haMmezAM anugraha karavA yogya che. pramAdIomAM zreSTha evo huM nistAra karavA yogya chuM. ll254o ATalA divaso bhaktAdi vaDe kyAMyathI paNa Teko prApta karAyo, tethI kSamA che dhana jenuM evA ApanA vaDe maherabAnI karIne ziSyANa evo huM kSamA ApavA yogya che. // rapapI A pramANe kahIne gurune namIne cANijya ghare gayo ane baMne munio paNa tenA gharamAM annAdine sukhapUrvaka grahaNa karatA hatA. ra5kA eka divasa mithyAdRSTithI ThagAyela caMdraguptane jANIne potAnA pitAnI jema cANikya priya karavA mATe tene zikhAmaNa ApI. //rapa7I he vatsa ! A pAkhaMDIo AjIvikAne mATe dhAraNa karelA vratavALA, kharAba zIlavALA, dayA vagaranA pApI che. AonuM nAma paNa grahaNa na karAya. //ra58 baheDAnA vRkSanI jema AonI chAyA paNa tyAga karavA yogya che. vaLI, AonI pUjAnI vArtA kAnamAM tapelA sIsAnI jevuM AcaraNa kare che. pahelA kaSAya-viSayarUpI zatruonI rAjadhAnI samAna A adharmione viSe dAna karavuM te he vatsa ! rAkhane viSe AhutinA samAna thAya che. //rakaolI A loko potAne ane potAnA bhaktone mUrkha nirdhAmakanI jema bhavarUpI samudramAM pADe che. tethI Aone tuM pApanI jema choDa. //ra01I te sAMbhaLIne caMdragupta kahyuM, tamArI vANI mAre mastaka upara che. paraMtu te pitA ! AvA prakAranI A lokonI kriyA tamone pratyakSa che ? athavA sAMbhaLelI che ? ra62ll cANakya kahyuM, A lokonuM durAcArapaNuM mane sarvathA pragaTa che. tane paNa huM te prakAre pratyakSa karIne jaNAvIza. ||263 have eka divasa maMtrIe rAjAnI AgaLa pota-potAnA dharmane kahevA mATe saghaLA pAkhaMDIone bolAvyA. ra64ll ekAMtamAM aMtaHpuranI najIkanA sthAnamAM teone besADyA ane tyAM buddhizALI evA teNe pahelA loTanA cUrNane naMkhAvyuM. ra6pI ane jyAM sudhI rAjA AvyA tyAM sudhI te sarve paNa ajItendriyo UThIne jAlikAnA dvAra vaDe rAjAnI strIone jotA hatA. riko ane rAjAne AvatA joIne mudrAne dhAraNa karIne beThA ane pota-potAnA dharmane kahevA mATe rAjAnI AgaLa gayA. ra67 have buddhizALI evA cANikaye loTanA curNanI upara teonA paganA pratibiMbo rAjAne tyAM tyAM batAvatA kahyuM. ||298 jo, strIomAM lolupatAvALA Ao jyAM sudhI tame AvyA tyAM sudhI jAlikAnI pAse rahI-rahIne tamArA aMtapurane jotA hatA. //rako caMdragupta paNa teonI te duHzIlapaNAnI ceSTA joIne juThI strIone viSe jema virakita pAme jaldI teone viSe viraktine pAmyo. //ra70mA tyAM ja te loTanA cUrNane samAna karIne maMtrIe bIje divase te ja pramANe zveta vastravALA munine bolAvIne besADyA. ll271/ dhyAna ane maunamAM tatpara evA te munIndro potAnI mudrA vaDe jitendriya paNAthI biMbanI jema sthAnamAM rahelA ja rahyA. l27ra/ IryAsamitimAM lIna, samatAthI vAsita cittavALA teo paNa AvelA rAjAne dharma kahevA mATe gayA. l273ll cANikya have caMdraguptane kahyuM, he rAjan ! jo, A munionA pagalA ahIM kyAMya dekhAtA nathI. ll274o jitendriya evA teo strIne ahIM AvIne jotA hatA, siddhirUpI lakSmInA saMganA arthI AonA strIne viSe tRNanI buddhi che. ra7pItyArathI mAMDIne susAdhuone viSe daDha bhaktivALo-joyelA zuddha AcAravALo parama zrAvaka thayo. ||276ll.
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 samyaktva prakaraNa eka divasa cANikya vicAryuM ke, te bAla sAdhunI jema koIka jo adRzyarUpe rAjAne viSa Ape to te sAruM na thAya. //ra7I A pramANe vicArIne te viSa mizrita bhAta pramANasara dararoja rAjAne jamADato hato. /278 rAjAne garbha dhAraNa karanArI dhAriNI nAmanI mahAdevI che. teNIne rAjAnI sAthe eka thAlImAM bhojana karavAno dohada thayo. ra79o te bhojana prApta nahi thaye chate teNI bIjanA caMdranI jema durbaLa thaI ane tevA prakAranI teNIne joIne rAjAe pUchayuM. ll280Iii tAruM kAMI pUrNa thatuM nathI athavA koIe tArI AjJAne zuM khaMDita karI che. athavA zuM koInA vaDe tuM parAbhava pamAyelI che. jethI he devI ! tuM A pramANe durbaLa thaI che. 281ii teNIe kahyuM, durbaLatA mATe AmAMnuM ekapaNa kAraNa nathI. paraMtu he deva !tamArI sAthe eka thALImAM bhojana karavA mATe mane dohada thayo che. ll282aa rAjA vaDe kahevAyuM, he devI ! vizvAsavALI thA te dohada pUrNa karAze, bIje divase rAjAe tene sAthe bhojana karavA mATe bolAvI. ll28all cANikya kahyuM, "he vatsa ! tuM rANIne potAnuM bhojana Apa nahi. kAraNa ke, tAro A sarve AhAra viSathI mizrita che. Il284ll tyAra pachI dararoja mAMgatI evI rANIne eka divasa rAjAe cANikya nahi Avate chate eka kavala Apyo. 285 jeTalAmAM te kavalane te devI khAya che teTalAmAM cANikya Avyo ane bhojana karatI teNIne joIne kahyuM, A potAnI ja vairiNI te A zuM karyuM. l/28DA sarvanAza utpanna thaye chate paMDita puruSa adhane tyaje che. AthI viSathI baMnenuM mRtyu prApta thaye chate huM ekane jIvADuM chuM. [287thI A pramANe bolatA karI che hAthamAM jeNe evA teNe teNInA udarane phADIne rohaNAcalanI pRthvImAMthI ratnanI jema tyAre putraratnane kheMcyo. 2.88 have ghI AdinI madhyamAM tene rAkhIne adhUrA divaso pUrA karAvyA ane tenI mAtA dhAriNInA mRtakAryane karAvyuM. l289 ane bhojana karatI mAtAnuM te biMdu bALakanA mastaka para paDyuM. have te mastakanA bhAgamAM tene ukhara bhUmimAM dhAnyanI jema vALa UgatA nathI. //ra9oll AthI ja tenuM biMdusAra e pramANe nAma karyuM. have vRddhi pAmato ane bhaNato te caMdranI jema saMpUrNa kalAmaya thayo. /291// eka divasa rAjA mRtyu pAmate chate biMdusAra rAjA thayo. have unALAnA sUryanI jema haMmezAM pratApa vaDe te vRddhi pAmyo. /292ii have te paNa mAtAnI jema dhAva mAtA vaDe zikSA pAmato. haMmezAM bIjA caMdraguptanI jema cANikyane ArAdhe che. ra93I eka vakhata naMdanA maMtrI subaMdhu vaDe ekAMtamAM rAjA kahevAyo ke, he deva ! maMtrI paNa nahi sthapAyela paNa huM kAMI karuM chuM. //ra94|| he svAmI ! jo ke amArI vANInI kiMmata nathI to paNa kharekhara A paTTane hitakArI kahevA mATe mArI jIllA khaNajane anubhave che. l/ra9pI he deva ! je A cANijya maMtrI atibhayaMkara che te e vaDe tArI mAtA udarane phADIne marAI che. //ra9vA tethI he rAjanuM! potAno AtmA paNa tArA vaDe yatnathI rakSaNa karavA yogya che. have teNe te vArtAne pUchI teNI e paNa kahyuM, A pramANe hatuM. 297ItethI cANakya sAme Avate chate krodhita thayela te parAmukha thayo. khala pravezane jANIne cANijya paNa ghare gayo. l/298 bALakane prajJApana vaDe saryuM. hamaNAM mAre AraMbha vaDe zuM ? avazya karavA yogya che to bhAthA vinA zA mATe marAya ? Il299 A pramANe vicArIne rAjyanI AkAMkSAne choDIne cANikya vaDe potAnA saghaLA dhanane subIjanI jema sAtakSetramAM vavAyuM. //300aa have ISTa-svajanAdione aucityapUrvaka upakAra karIne ane anAtha-dIna duHkhIone anukaMpA vaDe dAnane ApIne. ll301// cothI buddhi vaDe vicArIne zatruone pratikAramAM samartha patraka ane gandhacUrNane madhyathI madhyamAM sthApIne. ll30rI bahAra jaIne gAyane rahevAnI bhUmimAM anazanane
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMprati rAjAnuM daSTAMta - 335 karIne IMginI maraNanI IcchA vaDe baLatA aMta:karaNavALA te rahyA. ll303ii ane te sAMbhaLIne dhAtrI vaDe rAjA kahevAyo. he vatsa ! zA mATe tane prANa ApanAra ane rAjyane ApanAra maMtrI avajJA karAyo. l304ll tenA mukhathI te sarve svarUpane sAMbhaLIne tyAre rAjA tyAM jaIne cANikyanA pagamAM paDIne bhaktivALA teNe kahyuM. 30pA he pitA ! tame ajJAnatA vaDe mArAthI avajJA karAyela cho. tethI mAro tyAga na karo. bALaka khoLAmAM viSTAne kare to paNa zuM te tyajAya che. 30kA tethI maherabAnI karo. ghare Avo ane potAnA sAmrAjyanuM zAsana karo. teNe kahyuM, he vatsa ! tenAthI mAre saryuM huM hamaNAM anazanI chuM. l307ii tyAra pachI rAjA jANe potAnuM sarvasva na gayuM hoya tema raDato. hA huM akRtajJa thayo e pramANe vAraMvAra potAnI niMdA karato pAcho vaLIne gayo. l308. subadhue vicAryuM ke jo A kadAca pAcho phare to mArA vargane mUla sahita nice kheMce che arthAt nAza kare. ll309o A pramANe vicArIne azru sahita gadgapUrvaka zaTha evA teNe rAjAne kahyuM, he deva ! vicAryA vagara karavAthI bhAgyathI A moTo anartha thayo. 31all devanI AjJAthI samatAmAM magna cittavALA cANikayanI pUjAdi vaDe bhAvanI vRddhine karuM chuM. N311ii tyAra pachI rAjAnI anumati vaDe dAMbhika evo te saMdhyAkALe AvIne pUjAne karIne tenI pAse dhUpa aMgArane sthApI kharAba buddhivALo te gayo. 312 te agni vaDe tapavA chatAM paNa mahAna tapavALo cANikya duSkarmane gaLavAmAM sarpiNI samAna bhAvanAne bhAvato hato. 313ll viSTA-mUtra-parasevo-melAdi durgadhathI yukta ane ati bIbhatsa evA zarIrane viSe he jIva tuM premane na kara. /314 puNya-pApa A baMne jIvanI sAthe jAya che. paNa kRtaghna evuM zarIra jarA paNa sAthe jatuM nathI. //l31pA! tArA vaDe pUrve narakamAM je ati ugra vedanA sahana karAI. tenA lAkhamA bhAge paNa A agni saMbaMdhI vedanA tane nathI. ll31kA tiryacapaNAmAM tArA vaDe aneka prakAre je vedanA pahelA anubhavAI che. te (vedanAo) ne tiryomAM sAkSAt jANe joto evo tuM (jIva) agnithI utpanna thayelI pIDAne sahana kara. /31ii he jIva ! prApta thayela dharmavALo ane manuSya evo tuM jyAM sudhI jIve che, tyAM sudhI prasthAnamAM rahela suMdara manavALo arihaMtanA vacanane yAda kara. /318 jIva ekalo utpanna thAya che ane mare che paNa ekalo ja, saMsAramAM paNa ekalo bhame che ane ekalo mokSa pAme che. 319 hamaNAM huM jJAna-darzana ane cAritranI ja zraddhA karuM chuM. AjathI mAMDIne jIvana paryanta sarve saMsAranI IcchAone vosirAvuM chuM. l320mAM mArA vaDe hiMsA-mRSAvAda-corI-abrahma-parigraha tathA cAre prakAranA AhAranuM hamaNAM traNa prakAre pratyAkhyAna karAya che. 321 huM sarve jIvone khamAuM chuM te sarve jIvo mane kSamA Apo. mAre sarve jIvone viSe maitrI che mAre koInI sAthe vera nathI. 322aa mArA aneka prakAranA je aparAdhone sarvajJo jANe che te sarve aparAdhone arihaMtAdine sAkSIrUpa karIne huM AlocuM chuM. ll323l chaghastha-mUDha cittavALo jIva je duSkata yAda kare athavA na kare te satyanA pakSathI hamaNAM sarve duSkato mithyA thAo. (324o te dukRtane niMdato ane sukRtonI anumodanA karato siddhinA sopAna samAna cAra zaraNAno Azraya karuM chuM. ll32pA siddhanI sAkSIe AlocanAne karIne paMca namaskArane smaraNa karato durbaLa thaI gayA che duSkarma jenA evo cANikya svargane pAmyo. 32kA eka divasa subaMdhu vaDe rAjA vijJapti karAyo. he deva ! cANakyanA ghara vaDe mane maherabAnI karo. tyAra pachI rAjAe paNa ApyuM. 32zI have subaMdhu tyAM gayo. sarva prakAre zUnya evA AkhA gharamAM baMdha karela
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 samyaktva prakaraNa dvAravALA eka ja oraDAne joyo. l328l ahIM sarvasva haze A pramANe vicAratA evA teNe dvArane UghADyuM. have aMdara peTIne joI. l32 are AmAM sArabhUta ratno haze. A pramANe vicAraNA vaDe tALAne bhedIne peTI ughADIne aMdara sugaMdhI DabbIne joI. ll330II (hoMkAro devA arthamAM avyaya) huM jANuM chuM, bIjako ahIM haze e pramANe vicAratA evA teNe te peTIne ughADIne jotA patra sahita gaMdhone joI. |331. tyAra pachI ati sugaMdhI te gaMdhone suMghIne have patrakane vAMcatA temAM gaMdhane suMdhyA pachInI kriyAne joI. l33rA je buddhizAlI A gaMdhone sUMghIne zItala jalane pIve che te tiraskRta karyuM che amRtane jeNe evA sarvarasavALA bhojanane khAya che. 333ll kapUra-kusumAdinI sugaMdhI gaMdhane suMdhe che spRhA sahita manohara rUpone bArIkAIthI juve che. 334 vaNA-veNunA avAjathI mizra manohara gItone sAMbhaLe che ane vilAsa sahitanI strInA saMganI lAlasAvALo vAraMvAra thAya che. [33pa ghaNuM kahevA vaDe zuM? pAMce viSayomAMnA manohara evA eka viSayane paNa je bhogave che. jaldI te yamano atithi thAya che. ll33vA. je vaLI muMDita mastaka ane mukhavALo - aMtaprAnta bhojana karanAra malina vastravALo snAna nahi karanAro muninI vRtti vaDe ja varte che te ahIM jIve che. 337ii. have te arthanI parIkSA mATe subaMdhu vaDe koIka puruSa gaMdhane suMghADIne sarva IndriyonA sukho sAthe joDelo mRtyu pAmyo. ll338 have teNe vicAryuM mArI buddhine dhikkAra thAo. kharekhara cANikya ja buddhimAna che ke marelA evA paNa tenA vaDe huM A pramANe jIvato marelo karAyo. ll339tyAra pachI muniveSavALo naTanI jema bhAvathI rahita rahIne abhavya ane pApI evo te anaMta bhavomAM bhamaze. 340 ane ujvala rAjyane karatA rAjA biMdusArane pRthvI tilakA nAmanI mahAdevathI putra thayo. 341ii. suMdara kAMtivALo, atyaMta manoramya, sajjanonI zreNImAM priyapaNAne pAmelo, harSarUpI lakSmIvALo, kautukI saphaLa udayavALo evo azokagrI (nAmathI) thayo. 34rI have thAkyA vagara bhaNato, saMkrAMta thayela navayauvanavALo - guNavAna evo te rAjA vaDe yuvarAja pade sthapAyo. 34all kramathI rAjA mRtyu pAmate jIte sAmanta-sacivAdi vaDe rAjyanI dhurAne vahana karavAmAM samartha evo te rAjya upara sthApana karAyo. ll344ll tene paNa puNyanA sthAnabhUta kuNAla A pramANe putra hato. je janmatAnI sAthe ja pitA vaDe yuvarAja pade karAyo. ll34pA vimAtAvALA ane vimAtAthI ahIM kAMI na thAo. A pramANe vicArIne putra vatsala evA rAjAe kuNAlane caturaMga enAthI yukta pradhAna amAtyonI sAthe kumArane bhogavavA mATe apAyelI avaMtinagaramAM mokalyo. ll346, 34thI snehanA atizayathI rAjA tyAM dararoja potAnA hAthathI lakhelA lekhane Adara sahita mokalato hato. ll348 eka divasa kalAne yogya kumArane jANIne rAjAe amAro A putra bhaNAvAya, A pramANe maMtrIone lekhamAM lakhyuM. 349o nahIM sUkAyelA akSaravALA te lekhane vALyA vagara ja tyAM sthAnamAM mUkIne rAjA dehanI ciMtA vaDe gayo. 350nA koI rANIe te lekhane joIne vicAryuM ke, atyaMta Adara pAmela rAjA A pramANe konA mATe svayaM A lekhane lakhe che. 351tethI tene vAMcIne potAnA putrane mATe rAjyane IcchanArI evI rANIe akAranI upara biMdu karIne te ja pramANe te lekhane sthApana karyo. uparo. have koIpaNa prakAre vyagra cittavALA AvelA te rAjA vaDe lekha vAMcyA vagara ja baMdha karIne moha pAmIne mokalyo. llupayall kumAre paNa te lekhane prApta karIne vAMcanArane arpaNa karyo. te manamAM ja vAMcIne vaLI mauna vaDe
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMprati rAjAnuM dAMta 337 rahyo. ll354ll have kumAra vaDe kahevAyuM kema jaldI tuM vAMcato nathI ? to paNa nahi bolatA evA tenI pAsethI svayaM grahaNa karIne vAMcyo. 3papA amAro A putra aMdha karAya A pramANe joIne vAhakone kahyuM, mauryavaMzamAM utpanna thayela rAjAnI AjJA koInA paNa vaDe khaMDita karAI nathI. IIupakA AthI lekhanA arthane huM karIza. have maMtrIoe tene kahyuM, he deva ! pharI pUchIne kArya karavA yogya che. teNe kahyuM, vicAravA vaDe zuM ? ll3pachI A pramANe kahIne ekAeka ja atyaMta tapelI lokhaMDanI saLI vaDe, bhavitavyatA vaDe ja kahevAyelA evA ANe AMkhane svayaM AMjI. 358 ane te sAMbhaLIne rAjA jaldI du:kharUpI sAgaramAM paDyo ane vicAryuM. aho ! durgama evA bhAgyanA uchALAne dhikkAra thAo. 3pa9 harSanA uchALAthI mUcchita manavALAo vaDe anya prakAre vicArAya che. te A kAryano AraMbha vidhinA vazathI anya prakAre thAya che. ll370mA je daiva kare che te ja nicce thAya che. AthI A karAze A nahi karAya, A pramANenI manuSyonI ciMtA phogaTa che. 361. tyAra pachI aMdha kharekhara rAjyane yogya nathI, tethI tene grAma ApyuM ane tenI vimAtAnA putrane ujjayinInuM rAjya ApyuM. llphakarA ane paraMparA vaDe te vimAtAnuM pragaTapaNuM jANIne kuNAla hRdayamAM upAlaMbha Ape che ke dhRSTa zuM kare ? have tyAM gAmamAM kArya rahita, alpa parivAravALo bhAgyanA gItanI prasakti vaDe divasone pUrNa karato rahelo che. ll364| teTalAmAM te dharmanA prabhAvathI te raMkano jIva zarada RtunI kAMtivALo kuNAlanI bhAryAnA garbhamAM utpanna thayo. 36pA be mAsa pasAra thaye chate deva-gurunA pUjanano teNIne dohada utpanna thayo ane kuNAla vaDe te pUrNa karAyo. 36kA have divaso pUrNa thaye chate teNIe putrane janma Apyo ane putranA janmathI priyadAsI vaDe kaNAla vadhAmaNI apAyo. 36LA tyAra pachI vimAtAnA manorathane huM vila karuM chuM ane potAnA te rAjyane grahaNa karuM chuM, A pramANe vicArIne tyAre ja te kuNAla grAmathI nIkaLyo ane pATalIputrane prApta karyuM ane rAjamArganI samIpamAM rahela goSThImAM gAto hato. 368, 369o tenA svaranA sauMdaryanA kiraNo vaDe ja niyaMtrita thayelA tyAM je je pharatA hatA te te sthira thatA hatA. ||37oll tenA guNo vaDe raMjita thayela sarve jana eka mukhe prazaMsA karatA hatA. hAhAhUhU vigere (gAMdharva devo)ne AnA ja ziSya mAnatA hatA. ll371ii tenA guNanI vAto rAjAnI sabhAmAM paNa thaI. rAjAe paNa tene bolAvyo. pazcaryamAM kone kautaka na thAya ? I37rA te paNa have rAjAnI AgaLa AvIne paDadAnI aMdara gAto hato. kAraNathI rAjAo vikala aMgavALA prANIone jotA nathI. 373. tenA atizayavALA te gIta vaDe khuza thayelA rAjAe tene kahyuM ke he ! tuM varadAna mAMga, teNe paNa gIta vaDe ja kahyuM 374 caMdraguptano prapautra ane biMdu sArano pautra azoka8I putra aMdha A kAkiNIne mAMge che. Il375aa te sAMbhaLIne rAjAe AMsu pADyA. te paDadAne dUra karIne kuNAlane khoLAmAM besADIne kahyuM, he vatsa ! tArA vaDe alpa maMgAyuM. ll376ll have maMtrIoe tyAM kahyuM, he deva ! alpa nathI maMgAyuM. kharekhara rAjaputronA rAjyane kAkiNI kahevAya che. //377IrAjAe kahyuM, mArA vaDe AnuM ja rAjya thAya A pramANe saMkalpa karAyo hato. paraMtu bhAgya avaLuM thayuM. tethI Ane te kevI rIte apAya. Il378 kuNAle kahyuM, he pitA mAro putra rAjyane karaze. rAjAe kahyuM, tAre kyAre putra thayo ? teNe kahyuM, hamaNAM thayo. ll379 tethI rAjAe tyAre ja tenuM nAma saMprati karyuM. daza divasa pachI tene bolAvIne potAnuM rAjya ApyuM. ll380Iii kramathI zreSTha prauDhatAne pAmelA teNe ardhabharatane sAdhyuM ane anAryadezone paNa potAne vaza karyA. 381//
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 samyaktva prakaraNa cakravartInI jema sAdhyuM che samasta pRthvIcakrane jene evA saMpatinI uMcA jayavALI ujjayinI nagarImAM eka divasa, saMyama yAtrA vaDe jIvaMta svAmInI pratimAne vaMdana karavA mATe mahAgiri ane suhari nAmanA AcArya kramathI tyAM AvyA. ll382, 38all tyAre aMtaraMga zatruone jItavAnI IcchAvALo, suMdara avAjavALA vAjiMtro vaDe jIvanta svAmIno ratha nIkaLyo. 384ll mahAgiri ane suhasti vaDe ane saMgha vaDe parivarelo prAkAmya siddhanI jema skUlanA rahita icchA pramANe nagarImAM bhamato (te ratha) rAjAnA mahelanA dvAramAM mahotsava sahita Avyo. jharUkhAmAM rahela rAjAe paNa AryasuhastisUrine joyA ane meM temane joIne rAjAe A pramANe vicAryuM ke pahelA kyAMka Amane joyA che. paraMtu kayAM joyA che ? A pramANe vicArato rAjA mUccha vaDe paDyo. ll385, 386, 38ii have pAse rahelA svajano vaDe caMdanAdithI sIMcAyela, paMkhAdi vaDe jIvita karAyela, smaraNa thayelI pUrvanI jAtivALo rAjA UThyo. 388. tyAra pachI tyAre ja buddhizALI evA rAjA pUrva bhavanA te gurune jANIne tyAM jaIne bhakti vaDe namyA ane karI che aMjali evA teNe pUchayuM. 389 he bhagavan! arihaMtanA dharmarUpI kalpavRkSanuM phala zuM? teoe kahyuM, he rAjana ! svarga-apavargano lAbha tenuM phala che. ll390mA pharI teNe kahyuM, he pUjya ! avyakta rIte vratathI utpanna thayela phle zuM ? gurue paNa kahyuM, he rAjanuM ! rAjAdikapaNuM tenuM phala che. ll391. tyAra pachI vizvAsa pAmela rAjAe kahyuM, Apa mane jANo cho ke nahi ? gurue zrutanA upayoga vaDe jANIne rAjAne kahyuM. //392/ tane ame sArI rIte oLakhIe chIe. pUrvabhavamAM tuM amAro ziSya hato. tyAra pachI harSanA prakarSa vaDe vaMdana karIne teNe gurune kahyuM. 393bhavanA bhramaNathI thAkI gayela prANIne visAmA mATe vRkSa samAna, karuNatArUpI amRtanA megha samAna, zrata rUpI ratnanA mahAna bhaMDAra samAna ! li394o che svAmI ! tyAre jo Ape mArA upara kRpA na karI hota to huM bhUkha ane tarasanI pIDA vaDe kyAMya paNa durgatimAM gayo hota. ll39pA ApanA caraNonI maherabAnI vaDe he svAmI ! mArA vaDe A adbhuta sAmrAjya prApta karAyuM che. tethI hamaNAM je karavA yogya hoya teno Adeza karo. l39kA tethI guru vaDe kahevAyuM, jainadharmanuM phala tArA vaDe sAkSAt anubhavAyuM che. tethI he vatsa ! temAM ja tuM Adara kara. 397ii: tyAra pachI bhayarUpI samudrane taravA mATe zveta vastravALA vahANa jevA samyakatva mUlaka zrAvaka dharmane teNe svIkAryo. 398 arihaMtanA caraNone aSTaprakArI pUjA vaDe te pUjato hato, vyAkhyAnarasanA pAnAmAM ja lAlasAvALo te gurunI upAsanA karato hato. 399o kaMTALyA vagara dAnane Apato hato. arihaMtanA saMghanI pUjA karato hato. rAjA sarvatra pratibodha pamADIne dayAne pravartAvato hato. ll400ll tyAre dareka gAma ane dareka nagarane tene karAvelA maMdira vaDe bhUmi sarve aMgamAM muktAphaLanA AbhUSaNavALI thaI. //401/l. tyAre sarve mithyAdRSTio paNa zrAvaka thayA. je kAraNathI loka rAjAne anusaranAro hoya che tema AbAdI puNyane anusaranArI hoya che. ll40rA have susAdhu ane zrAvaka vaDe pratibodha karavA mATe tyAre cheDAnA rAjAo paNa sarve tenA vaDe bolAvAyA. 403 ane teo AvyA. rAjA vaDe svayaM vistArathI dharma kahIne teo paNa samyakatvane grahaNa karAvI zramaNopAsaka karAyA. I404 te pramANe ja rahelA evo teonI pAse keTalA samaya pachI vihAra karIne pharI mahAgiri ane suhastI guru tyAM AvyA. l40pA tyAre ujjayinInA mahAjano vaDe caityamAM yAtrA karAI ane tyAra pachI rathayAtrAno mahotsava prAraMbhAyo. ll40kAM tyAre saMpratinA sAmrAjyamAM jaina dharma atyaMta tejavALo hote chate ati moTA mahimA vaDe sthAnathI ratha nIkaLyo. ll407ll
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMprati rAjAnuM dRSTAMta puSpita thayelA bagIcAnI jema puSpo vaDe, kalpavRkSanI jema phalanA samUha vaDe mahAna vastranI dukAnanI jema paridhAna karelA seMkaDo duSyo vaDe. II4085 yuddhanA vAjiMtranA samAna vAjiMtro vaDe jANe mohane mUMjhavato dareka gha2mAM mAMgalikanI jema pUjAdine grahaNa karato. 409 ullAsa sahita rAsaDAmAM Asakta strIo vaDe yukta AgaLa cAre bAjue vikasvara zRMgAravALI aMganAjano vaDe gavAto. II410 / strIonA hAthathI UMcA karAyela cAmaro vaDe vIMjAto, nA2I'kuMja2nI jema harSita thayelA manuSyo vaDe jovAto. II4115 A pramANe nirupama utsAha ane prItivALA thayelA saghaLA na2 ane devavALo evo jaina mahAratha rAjAnA AvAsanA dvAramAM Avyo. II412 // tyAM AvIne svayaM sAmanta rAjAonI sAthe te 2thane pUrNa vidhi vaDe pUjIne ane AgaLa puSpone pAtharIne mahA prabhAvanAne ka2to. tenI pAchaLa jaIne saMprati rAjA te rAjAone sarvavidhine batAvIne ghare gayo. II413, 414 // tyAra pachI teNe te rAjAone kahyuM, amone tamA2A dhana vaDe kArya nathI. jo tame mane svAmI mAno cho. to Apa paNa hamaNAM A pramANe pota-potAnA dezamAM sarvatra baMne lokamAM sukha ApanArA dharmane pravartAvo. jethI mArI A pramANe prIti che. II415, 416 // tyAra pachI teo paNa tyAM gayA ane jainamaMdirone karAvyA tyAM rathayAtrAnA utsavathI adbhuta yAtrAne kare che. II417 haMmezAM sAdhunI upAsanA kare che ane amArinI ghoSaNA kare che. AthI tyAM paNa rAjAnI anuvRtti vaDe loka dharmamAM tatpu2 thayo. 418 // ane tyAra pachI sAdhunI caryA vaDe sAdhu-sAdhvIne vihAra karavA mATe cheDAnA dezo paNa jANe madhyanA dezo jevA thayA. // 419 // 339 eka divasa saMpratie vicAryuM. jo sAdhuo anAryadezamAM vihAra kare to tyAM paNa loka dharmane jANanAra thAya. 420 have anArya rAjAone paNa rAjAe Adeza karyo. jema mArA bhaTo grahaNa kare tema tame mane kara Apo. II421 // tyAra pachI zIkhavADIne muninA veSavALA subhaTone mokalyA. teo paNa tyAM gayA ane teone sAdhucaryAno upadeza Apyo. II422 / / AvatA evA amArI sAme AvavuM ane jatA evA e mArI pAchaLa javuM tathA bhUmi para sthApana karelA hAtha ane jAnu vaDe amone praNAma karAya che. II423 tathA anna-pAna-zayyA-vastra-pAtrAdi vastu amone beMtAlIsa doSo vaDe rahita apAya. 5424 // namaskArazakrastavAdi bhaNAya che. arihaMto traNakAla pUjAya jIvone viSe dayAne karAya. II425 / ane A pramANe karAye chate saMprati rAjA suprasanna thaze. anyathA nahi, tethI rAjAne khuza karavA mATe teoe paNa te sarve karyuM. I426 // have subhaToe paNa AvIne te vRttAMta rAjAne kahyo. tyAra pachI saMprati rAjAe paNa gurune A pramANe vijJapti karI. 427 // he prabhu ! susAdhuo anArya dezamAM zA mATe viharatA nathI. gurue kahyuM, tyAM manuSyo ajJAnI che. tethI vrata na paLAya. II428 // 2AjAe kahyuM, he prabhu ! to temanA AcAranI parIkSA karavA mATe pahelA ca2puruSonI jema ApanA munione mokalo. I // 429 // tyAra pachI gurue rAjAnA AgrahathI te andha-dramilAdi dezamAM keTalAka munione viharavA mATe Adeza karyo. 430 // rAjAnA viziSTanI jema teone joIne te anAryo e vastra-anna-pAna-pAtrAdi vaDe te ja prakAre teone paDilAbhyA. / / 431 // temanA zrAvakapaNA vaDe raMjIta thayelA ane harSavALAe te munio e AvIne potAnA gurune sarve kahyuM. II432 // A pramANe saMprati rAjAnI saddharmathI zuddha buddhithI haMmezAM sAdhunA vihAra vaDe teo paNa bhadraka prakRtivALA thayA. II433 // rAjAe eka divasa potAnA pUrva janmanA caMkapaNAne yAda karIne nagaranA cAre dvAramAM dAnazALaone karAvI. 434) potAnA ane pa2 A pramANenA vicAra
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 samyaktva prakaraNa vinA icchA pramANe nIvAryA vagara tyAM sarvene paNa haMmezAM bhojanane apAya che. ll43pI ane tyAM vadhelA annAdine tyAMnA adhikArIo grahaNa kare che. rAjA vaDe pUchAyelA teoe have potAne vadheluM grahaNa karanArA kahyAM. ll439o. rAjAe teone Adeza karyo tamArA vaDe yatione A prAsuka ane eSaNIya sarve vadhelA annAdi ApavA yogya che. 437ii bhakti vaDe paravaza thayela rAjA jANe kIta doSane na jANato hoya tema teone A pramANe kahyuM ke mArA vaDe tamane vRtti mATe dhana apAze. II438 tyAra pachI rAjAnI AjJA vaDe teo paNa sAdhuone vadhela annane ApatA hatA ane teo paNa A annAdi dezika nathI e pramANe grahaNa karatA hatA. II439 have teNe kaMdoIone vastranA vyApArIone, gAMdhIone tathA tela-ghI-dahIM pAkelA anna-phalAdinA vyApArIone paNa Adeza karyo. I440 sAdhuo je je Icchitane grahaNa kare che te te ApavA yogya che ane tenA saghaLA mUlyane vecAtuM lenAranI jema mArI pAsethI grahaNa karavA yogya che. Il441II have teo paNa rAjapUjya susAdhuone bolAvI-bolAvIne bhaktivALAnI jema ISTa ISTatama vastuone ApatA hatA. ll442aa te sarvane doSa sahita jANavA chatAM Aryasuhasti paNa sneha vaDe sahana karatA hatA. ziSyanA moha vaDe koNa mohita na thAya? I443l ane A bAju gacchanA bahulapaNAthI alaga upAzrayamAM rahela guru mahAgirIe te sarvane jANIne suhastisUrine kahyuM. Il444ll he AcArya ! tuM saMpUrNa dazapUrvI hovA chatAM paNa aneSaNIya-rAjapiMDane jANato hovA chatAM paNa nahi jANanAranI jema kema grahaNa kare che ? Il44pAl suhastisUrie kahyuM, he bhagavan! pUchatonA pUjaka evA A loko amone rAjapUjya jANatA AdarapUrvaka Ape che. ll44vA tyAra pachI mAyAvALA temane jANIne roSathI Arya mahAgirie kahyuM, AjathI mAMDIne ApaNA baMneno paraspara visaMbhoga karuM chuM. arthAt mAMDalI vyavahAra baMdha karuM chuM. 447thI samAna AcAra ane samAna IcchAvALA sAdhuonI sAthe ja mAMDalI vyavahAra hoya. viparIta svarUpavALo hovAthI tuM amArAthI bahAra che arthAt amArI mAMDalIthI bahAra che. ll448 tyAra pachI bhayabhIta thayela-vinayathI namra aMgavALA-kampAyamAna zarIravALA karelI aMjalIvALA suhastisUrie AryamahAgirine vaMdana karIne kahyuM. ll449ll he prabhu! aparAdhavALA mArA eka aparAdhane tame kSamA karo. vaLI pharI nahi karavA vaDe ahiM mAruM mithyA duSkRta thAo. ll45ll tyAra pachI mahAgirie kahyuM, ahIM tAro zuM doSa ? bhagavAnuM vIrasvAmIe pahelA svayaM A kahyuM hatuM. I451I ke ahIM amArI paraMparAmAM sthUlabhadrathI mAMDIne paDatA prakarSavALI sAdhuonI sAmAcArI thaze. 4parA te kAraNathI anaMtara ApaNe baMne tIrtha pravartaka thayA. svAmInuM A vacana tArA vaDe satya karAyuM. 457ll A pramANe kahIne sadbhAvathI khamela aparAdhavALA te AcAryane pharI Arya mahAgirI gurue sAMbhogika karyA. II454o ane saMprati paNa kahevAyo ke he mahArAja ! susAdhuone rAjapiMDa kalpa nahi ane aSaNIya vizeSathI na kalpa. 4papI pahelA paNa zrIyugAdi jinezvara vaDe bharata mahArAjAno paNa rAjapiMDa svayaM IndrAdinI sAkSIe niSedha karAyela hato. I4paDI ane tene paNa zrAvaka-zrAvikA jana dAna pAtra hatA. A pramANe svAmI vaDe kahevAyuM. tethI te vatsa! tuM paNa teonA mArgane anusara. 45ii gurunI te zikhAmaNane nivRttinI patalAnI jema grahaNa karIne paramAnaMdamAM magna evo te dharmane pAlato hato. If458 Arya-anAryadezamAM manuSyonA hRdaya sthAnakamAM potAnI AjJAnI jema te samyaktvane vAvato hato ane vadhArato hato. //459I zrI saMprati rAjA nirmala samyakta mUlaka jinarAjanA dharmane samyak prakAre pAlIne have anupama amUlya evI devalokanI
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMprati rAjAnuM daSTAMta 341 lakSmIne bhogavIne krama vaDe zubha ekamativALo te mokSamAM jaze. 46olii he bhavyo ! ahIM vizuddha evA A samyakatva ratnane prApta karIne nivRttine pAmavAnI IcchAvALAo vaDe, tamArA vaDe paNa nirmala cittaraMgathI suputranI jema haMmezAM pAlana karavA yogya che. 401 A pramANe samyakatvamAM saMpratinI kathA ll47ll429o. have samyakatvane yogya koNa te kahe che. bhAsAmaibuddhivive-gaviNayakusalo jiyakkha gaMbhIro / uvasamaguNehiM jutto, nicchayavavahAranayaniuNo / / 44 / / (250) jiNagurusuyabhattirao, hiyamiyapiyavayaNapiro dhIro / saMkrAphalosarAhako, arido sampararayAsa 45 () gAthArtha : bhASA-mati-buddhi-viveka-vinayamAM kuzala, jitendriya-gaMbhIra upazama guNa vaDe yukta nizcaya ane vyavahAra nayamAM nipuNa. jinezvara-guru-zrutanI bhaktimAM rakta, hita-mita-priya vacanane bolanAra-dhIra tathA zaMkAdi doSathI rahita AtmA samyakatva ratnane yogya che. bhAvArtha bhASA - sAvadyathI Itara arthAt niravagha rUpa, mati-yathAvasthita zAstrArthane jANanArI, buddhi - autpAtikI Adi, viveka - kRtyAkRtyAdinA viSayarUpa, vinaya - pratIta che. AmAM kuzala, jItAla - jitendriya, gaMbhIra - alakSya roSa - toSAdivALo. upazama pradhAnAdi guNo vaDe yukta, nizcayanaya - vyavahAranayamAM nipuNa. II44(250) bIjI gAthA spaSTa che. vizeSa e che ke zaMkAdi doSa rahita. temAM (1) zaMkA - jina dharma tattvabhUta che ke atattvabhUta A pramANenI zaMkA. (2) kAMkSA - anya-anya darzananI vAMchA arthAt abhilASA (3) vicikitsA - phalanI prati saMzaya. pUrvanA lokone sAttvika hovAthI phala maLatuM hatuM. mArA jevAne vaLI kyAre thaze ? athavA vijugupsA temAM vida = sAdhuo teonA sadAcAranI niMdA. je A pramANe atizaya malathI durgadhavALA A munio che. jo teo garama pANI vaDe snAna kare to zuM doSa thAya ? (4) para-pAkhaMDInI prazaMsA - teono saMstava eTale ke stuti (5) teonI sAthe paricaya. A pAMca samyakatvanA aticAra che ane Ano vipAka daSTAMtathI spaSTa thAya. te A pramANe. temAM pahelI zaMkAne viSe daSTAMta. ahIM nAma vaDe zrAvastI suvistRta nagarI che. potAnI lakSmI vaDe sarve nagarIne jItIne je ahIM rahelI che. //// nagarImAM vivekavALo, jIvAjIvAdi tattvane jANanAra, samyagdarzanathI zuddha buddhivALo jInadatta nAmano zrAvaka hato. rA | divya saMveganI laharIthI prakSAlita karyA che samasta pApane jene evo, kRpAlu, prazamarUpI samudra samAna, svIkArelA bAra vratavALo, paMcaparameSThi mahAmaMtranI sAdhanAnA prabhAvathI vidyAgharanI jema dUra AkAzamAM javAnI labdhivALo, naMdIzvara dvIpamAM, zAzvata aSTAnikA mahotsavamAM arihaMtanI pUjAdine jovA mATe eka
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 samyaktva prakaraNa divasa te gayo. Il3, 4, pA. tyAM rahela sugaMdhI dravyanI divya sugaMdhathI vAsita thayela, jinapUjAdine joto evo te sugaMdhamaya thayo. IkA yAtrAne aMte sarve devatAdi yathAsthAne gayA te paNa nATaka pUrNa thaye chate jema jAya tema potAnA nagaramAM Avyo. ll7ii tenI pAsenI dukAnamAM sarvAdiguNonA sthAnavartI arthAt mithyAtvI bhavadatta nAmano teno mitra tyAM che. ll have pAse beselA jinadattane teNe kahyuM, he bhAI ! ahIM AvA prakAranI A sugaMdha kyAMthI Ave che. ll A AvA prakAranI sugaMdha mArA vaDe manuSyo saMbaMdhI jovAI nathI ane deva athavA vidyAdhara koI ahIM dekhAtuM nathI. //holii jinadatte kahyuM, he bhadra ! caityanI pUjAdine jovA mATe huM AkAza mArge naMdIzvaramAM gayo hato. tyAM rahela te A pUjAnI sugaMdhe he mitra ! mArA zarIrane atyaMta sugaMdhI karyuM che. vaLI pUjAnA darzane mArA manane vAsita karyuM che. /11, 12 // bhavadatte paNa tene kahyuM, mane paNa tuM A vidyA Apa. jenA vaDe huM paNa tArI jema AkAza mArga vaDe jAu. 13. teNe kahyuM, he bhAI ! je te prakAre A vidyA na meLavAya. mahAna kriyAmAM tatpara thavA vaDe zuddhabuddhithI A vidyA sadhAya che. 14|| sarva prakAre mithyAtvane choDIne bhAvathI zrAvaka thaIne trikAla tIrthaMkaranI pUjAdi karavA vaDe, brahmacarya vaDe. akhaMDa akSato vaDe - vikasvara puSpo vaDe - lAkhanA jApathI ane jinanI AgaLa sugaMdhI lAkha guTikAnA homa vaDe, bhUmi para sUvA vaDe, ekavAra bhojana vaDe, saMsAranA vyApArathI rahita thavA vaDe, cha mAsa sudhI ekAgra jApa vaDe, haMmezAM maunapaNA vaDe. A pramANe pUrva sevAne karIne mahAsAhasathI zobhatA kRSNa mAsanI caudaze smazAnamAM jaIne vRkSanI zAkhAmAM hiMDoLAnI jema tyAM sikkAne baMdhAya che ane nIce khAdiranA aMgArA vaDe kuMDane pUrAya che. 15 thI 19ll have sikkA para AruDha thaIne ekasone AThavAra jApa japatA japatA te sikkAnA ekeka paga chedAya che. ll2vo te saghaLA chedAne chate vimAna AgaLa Ave che. tyAra pachI devanI lIlA vaDe AkAza mArga vaDe javAya che. ll1// tene kahela sarva sAMbhaLIne bhavadatte paNa tene kahyuM, A pramANe A huM karIza. tuM vidyA vaDe mArA para prasanna thA. //rA tyAra pachI tenA AgrahathI teNe paNa te vidyAne ApI. bhavadatta paNa tene prApta karIne nidhinI prAptinI jema khuza thayo..//ra3 tethI jaldI mithyAtvano tyAga karyo. samyaktvane svIkAryuM ane bAra vratone svIkArIne tyAre ja te zrAvaka thayo. 24o ane tyArathI mAMDIne ja tenA kahela krama vaDe te cha mAsa vaDe te pUrvasevAne karIne temAM ja ekAgra buddhivALo. pI. have te vada caudaze te sAdhanA vidhine karIne sikkAnA paganA chedavAnA kAle nIce agnine joIne vicAravA lAgyo. riDo vidyA to siddha thaze ke nahi thAya. paraMtu agni vaDe aMga to nicce baLaze. A pramANe karelI zaMkArUpI rogavALo te tenA parathI nIce Utaryo. ||rA pharI teNe vicAryuM meM A vidyAne ghaNA kaSTathI prApta karI ane pUrva sevAne paNa karI to hamaNAM zA mATe kAyara thAuM. ll28ii A pramANe vicArIne pharI tenA para caDhIne ane jApane karIne te ja prakAre sikkAnA paganA chedana kAle agnine jovAthI, vidyA siddha thaze ke nahi thAya ? paraMtu agni vaDe aMga to baLaze. A pramANe AzaMkA karIne bhayabhIta thayela te pharI tyAMthI nIce utaryo. ll29, 30Iii vAnaranI jema caMcala aMtaHkaraNavALA teNe vaMzanA agrabhAga para rahelA vAnaranI jema tyAre tyAM A pramANe ghaNIvAra caDa utara karI /31
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanI yogyatA kyA jIvamAM ? aticAra-zaMkA-bhavadatta ane coranI kathA 343 tyAre koIpaNa cora aMtaHpuramAM khAtara pADIne ratnanI peTIne grahaNa karIne bhogIne jema chUpI rIte nIkaLyo. II32 // doDatA evA haraNIAne joIne cittAo (pazu vizeSa) pAchaLa doDe tema keme karIne tene jANIne ArakSaka puruSo doDyA. II33 / / teothI nAsato te, vajanA bhayathI trAsa pAmelo mainAka parvata jema samudramAM pesI gayo tema te ja vanakhaMDamAM gayo. II34 // ArakSako paNa tene cAre bAjue vIMTaLAIne rAtrimAM tyAM ja rahyA. hamaNAM nAzIne jAya nahi. ame Ane kAle grahaNa karazuM te kayAM jaze ? / / 35 / / core paNa vanakhaMDanI aMdara zreSTha vaNik evA bhavadattane agninA prakAza vaDe joIne bhaya ane AzcaryapUrvaka teNe vicAryuM. / / 36 / A hA ! zuM A pizAca che athavA zuM A bhUta che ke (bemAMthI eka) nathI. je rAtrimAM smazAnamAM 2hela vRkSa para caDa-utara karanAra che. II37 / / savAre paNa mRtyu mAre AveluM che tethI huM eka sAhasane karuM chu. sAhasa vinA siddhi nathI. II38 // jo Ane huM sAdhIza to vistRta sAmrAjyane karIza ane jo nahi sAdhu to savAre thanAruM mRtyu hamaNAM ja thaze. / / 39 / A pramANe vicArIne doDIne bhrama sahita evA teNe tene bolAvyo ane te paNa kSobhathI kampanA rogathI pIDitanI jema kampAyamAna za2I2vALo Ubho rahyo. I4ll have core paNa tene A devayonivALo nathI e pramANe jANyuM. tethI tuM kyAMthI Avyo che ? tuM koNa che ? athavA ahIM kema ? A pramANe komala svarathI bolAvyo. 41 // teNe kahyuM, he bhadra ! bhavadatta nAmano huM nagaranI madhyamAMthI vidyA sAdhavA mATe ahIM Avelo chuM. paraMtu huM agnithI bhaya pAmuM chuM. II42 // vidyA siddha thaze ke nahi. paraMtu agni vaDe zarIra to baLaze te kAraNathI ahIM sikkA para vAraMvAra caDa-utara karuM chuM. II435 core kahyuM, tane vidyA koNe ApI. teNe kahyuM, mA2A mitra jinadatta nAmanA zrAvake mane vidyAne ApI. 44 // core paNa vicAryuM. kharekhara zrAvako to karuNAmAM tatpara hoya che. kIDI mAtranI paNa hiMsAne teo kyAreya IcchatA nathI. II4l Apta puruSa pAsethI prApta thayelI vidyAvALo paNa, zaMkAthI malina thayelA manavALo A kAyara evo vANiyo vidyAne sAdhavA mATe samartha nathI. I46 // vaLI, huM zaMkA rahita A vidyAne sAdhIza. kharekhara dolAyamAna manavALAne kArya siddhi thatI nathI. 47 // A pramANe vicArIne te core zreSTha vaNika evA tene kahyuM, A vidyA tuM mane Apa jethI huM Ane sAdhu chuM. II48 // vaNike kahyuM, zuM A vidyA je te prakAre meLavAya che ? mArA vaDe paNa kharekhara mahAkaSTathI mitranI pAsethI prApta karAI che. II49 / have core talavA2ne kheMcIne tene kahyuM, jo tuM A vidyAne mane nahi Ape to vRkSa parathI phalanI jema tArA mastakane huM jaldIthI pADIza. / / 5 / / vaLI jo tuM mane ApIza to he bhadra ! harSita thayelo huM gurune dakSiNAnI jema A ratnane karaMDiyo tane ApIza. II51 // have bhayabhIta thayelA teNe kahyuM, huM vidyAne ApIza. tuM mAruM rakSaNa kara. kharekhara baMdIkRta thayelA zuM sarvasvane paNa nathI ApatA. II52 // vaLI A ratnanI peTI vaDe zuM vidyA nahi Ape. je kAraNathI mahAkIMmati paNa vastu ahIM dhana vaDe meLavAya che. II53 // kharekhara vidyAnI siddhimAM saMdeha che. vaLI A dhana niHsaMdeha che. e pramANe vicArIne te dhanane grahaNa karIne teNe corane vidyA ApI. / / 54 // tyAra pachI te cora paNa suMdara prakAre vinayapUrvaka vidyAne grahaNa karIne te ratnanA karaMDiyAne te vANiyAne ApIne niHsaMdeha manavALo te cora tyAre ja sikkA 52 AruDha thaIne yogInI jema manane sthira karIne ekasone AThavAra vidyAne japIne teNe sAthe ja sikkAnA sarve pagone cheghA. siddha thayela vidyAvALA AnI nIce jaldIthI vimAna utpanna thayuM. 55, 56, 57 // tyAra pachI siddha thayela vidyAvALo te cora vimAna vaDe tIrthone vaMdana ka2vA mATe zreSTha
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 samyaktva prakaraNa evA naMdIzvaradvIpamAM gayo. 58 ane prabhAta thaye chate vanathI nIkaLato corAyelA mAla sahita te vANiyo coranI buddhi vaDe zikArIo va jema haraNa tema ArakSako vaDe dhAraNa karAyo. /pA ane teo vaDe rAjAne nivedana karAyuM. rAjAe paNa mAla sahitanA tene joIne kharekhara Ane bIjo daMDa na hoya. A corane vadha karavA yogya che tema jaNAvyuM. ll ll have te vANiyo ArakSako vaDe karAyela vadhyanA vibhUSaNavALo, AgaLa vagADAtA vAjiMtravALo vadhyabhUmimAM laI javAyo. ll1/l ane A bAju siddha thayela vidyAvALA te core vidyAnA adhiSThAyaka devatAne bahumAna vaDe pUchayuM, mArA guru zuM kare che ? IkarI. teNe tenA svarUpane jANIne tene tenuM svarUpa jaNAvyuM. have kRtajJa evo te tyAM tene rakSaNa karavA mATe jaldIthI AkAza mArga vaDe gayo. kaall teNe vadha karanArAone khaMbhita karIne, citramAM citrelA hoya tema karIne nagaranI upara zIkharavALA parvatanI samAna zilAne vikurtI. ko. ane nagaranA dvArone baMdha karyA. rAjAnA leNadAranI jema jANe tatkAla paDavAnI IcchAvALI hoya tema te zilA kaMpatI hatI. IIkapI tyAre jANe brahmAMDa phuTatuM hoya tevA zilAnA avAja vaDe ane pIDita lokonA Akranda vaDe tyAre moTo kolAhala thayo. IkakA AlAnastaMbhone ukheDIne, uMcI karelI sUMDhavALA, jANe paDatI evI zIlAne dhAraNa karavAnI IcchAvALA hAthIo nIkaLyA. kazI potAnI chalAMga vaDe killAnuM ullaMghana karavAnI IcchAvALA ghoDA vigere tiryaMco baMdhanone toDIne nIkaLyA. (68 ane vajanI zilA jevI tene joIne ati pIDita thayela loka bolatA hatA hA ! hamaNAM zuM thaze. A saMhAra upasthita thayo che. ll19mAM tyAra pachI saghaLI vibhUtine choDIne deha mAtra dhanavALA teo mRtyuthI Azcarya cakita thayelA bALakone paNa yAda na karatA nIkaLyA. I70 vADAmAM naMkhAyelA tiryaMcanI jema nagaranA daravAjA bahAra javA mATe azaktimAna baMdha thavAthI manuSyo paraspara bolatA hatA. ll71// vidhAtAe jo amone paNa pAMkha ApI hota to ame paNa pakSInI jema UDIne bahAra jAta. II7rI mahA AvartavALA samudranI aMdara athavA dAvAnaLanI aMdara rahelAonI jema, sarve vaDe hamaNAM nicce maravA yogya che.. ll7all A pramANe nagarIno kSobha thaye chate rAjAe A pramANe vicAryuM ke nicce mAro koI aparAdha che ke AvuM atidurghaTa thayuM. I74 have bhInA vastrane paherIne dInatAne bhajanAro rAjA AkAzanI sanmukha dhUpane karIne A pramANe bolyo. pA deva athavA dAnava athavA je koIpaNa mArA para kupita thayela che, te prasanna thAo tenA Adezane karanAra huM zuM karuM ? pachI have siddha thayela vidyAvALA AkAzamAM rahela te core rAjAne kahyuM, tArA vaDe niraparAdhI A vaNipha je cora A pramANe ghAta mATe Adeza karela che. ll77ii tene jaIne tuM prasanna kara. jethI he rAjan ! tane huM rakSaNa karuM. jo A pramANe tuM nahi kare, to nagarajana sahita tane huM cUrNa karIza. I78 tyAra pachI tyAM jaldIthI jaIne rAjAe te vaNiphane bhakti vaDe tenA caraNamAM paDIne prasanna karyo. ll79 rAjAnI rANIoe paNa vastranA cheDAne prasArIne tene kahyuM, he zreSThI ! mahAbhAga ! amArA svAmInI bhikSAne tuM Apa. ll8lii A pramANe tene prasanna karIne divya vastro paherAvIne ane svarNaratnamaya divya AbhUSaNo vaDe vibhUSita karIne, mahA utsAhavALA rAjA vaDe hAthInA hodde besADIne samagra nagaranA madhyamAMthI potAnA ghare laI javAyo. ll81, 82aa tyAM potAnA siMhAsanamAM rAjAnI jema tene besADIne rAjA vaLI tenI AgaLa sevakanI jema beTho. ll8all tyAra pachI te zilAne saMharIne te cora paNa vimAnamAM rahelo tyAM rAjAnI sabhAmAM Avyo. 84 divya-AbharaNanA teja vaDe asahya tejavALA sUryanI jema temAMthI (vimAnamAMthI) devanI jema nIkaLIne gurune namIne te paNa beTho. ll85ll
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanI yogyatA kayA jIvamAM? aticAra-zaMkA-bhavadatta ane coranI kathA 345 have te core rAjAne potAno ane teno vRttAMta kahyo te sAMbhaLIne rAjA paNa atyaMta vismayane pAmyo. INTakAtyAra pachI nagarajana sahita rAjAe paNa zrAvakapaNA vaDe saMyuta te paMca namaskAra vidyAne tyAre grahaNa karI. ll87ll have vizvAsa pAmelA sarve paNa nagarajano ekAgracite te parameSThi mahAmaMtranuM dhyAna karatA hatA. ll88 have pUchIne cora potAnA sthAne gayo. te vaNika paNa gayo ane jatA evA cora vaDe tyAre vadha karanArAo paNa uttasmita (mukta) karAyA. l89ii ahIM te vaNikane zaMkAthI vidyA siddha na thaI ane nahi karela zaMkAvALA corane te vaLI kSaNavAramAM siddha thaI.I90 ane te kAraNathI samyakatvane pAmIne bhavyo vaDe Ane zaMkAthI dUSita karavA yogya nathI. paraMtu zaMkA rahita thavA vaDe ahIM pAlana karavA yogya che. jethI jaldI mokSa sukha ApanAruM thAya. ll91ii. zaMkAne karavA ane nahi karavAmAM bhavadatta ane coranI kathA. have AkAMkSAnuM udAharaNa ahIM jaMbudvIpanI aMdara nAma vaDe kuzasthala nAmanuM nagara che. jene pAmIne manuSyo svarganI vAtanuM anumAna karatA hatA. /1il tyAM kuzadhvaja rAjA rUpa vaDe kAmadeva samAna, baLa vaDe viSNu samAna ane teja vaDe sUrya samAna che. terA devatAone jema bRhaspati, asurone jema Indra tema te rAjAne kuzAgrabuddhi nAmano maMtrI hato. Imall eka divasa IndranA ajavAhakanI jema kheMcIne lAvela, viparIta zikSAvALA adbhuta be ghoDAne aMdarathI dveSI ane bahArathI snigdha evA koIpaNa duSTa vaDe kuzadhvaja rAjAne bheTaNAmAM mokalyA. //4, po sarvAga suMdara, sarvalakSaNothI lakSita be ghoDAnI azvane damana karanAra vaDe parIkSA karyA vinA ja jaldIthI te rAjA ane maMtrI baMne kUtuhalathI tenA para caDIne ghoDesvArI karavA mATe tyAre vAhyAlImAM gayA. IIka, zI ane A baMne ghoDAonI gatinA caturAInA atizayane joIne jeTalAmAM vismita thayelA te baMne e ghoDAne vALavAne mATe lagAmane kheMcI, teTalAmAM vairathI jema devatAo vaDe, tema vegathI baMne ghoDA vaDe duHkhe karIne UtarI zakAya tevA samudranI jevA mahAjaMgalamAM te baMnene nAMkhyA. ll8, 9 tyAra pachI kheMcI-kheMcIne thAkelA te baMnee lagAmane choDI ane te baMne ghoDA jANe khaMbhita karAyA hoya tema te ja kSaNe UbhA rahyA. I/1all khalanI jema viparIta grahaNa karelI zikSAvALA te baMnene jANIne khalanA saMganA bhayathI jANe rAjA ane maMtrI nIce utaryA. ||11| palANa utAratAnI sAthe ja jANe rAjA ane maMtrIne mahAna jaMgalamAM nAkhavAnA pApathI te baMne ghoDA paDyA. I/12aa tyAra pachI pANIne IcchatA, dizAone jotA rAjA ane maMtrIe dUra eka dizAnA dezamAM bagalAone joyA. 13tyAra pachI bagalAone jovAthI maMtrIe rAjAne kahyuM, he prabhu ! dhUmADAthI agninI jema nicce ahIM pANInuM anumAna karAya che. I/14 tyAra pachI tyAM jIvavAnI AzA vaDe utkaMThA sahita jatA te baMnee navathI adhika amRtanA kuMDalanA jema AgaLa sarovarane joyuM. //pI ane taraMgorUpI hAthone uchALatA vikasvara kamaLa nAmanA te sarovarane AgaLa joIne priya mitranI jema te baMne khuza thayA. //1lA have tyAM karelA snAnavALA, nirmala pANIne pIne, sarovaranI pALInA vananI zreNImAMthI keTalAka phalone grahaNa karIne khAIne. I/17ii tyAra pachI svajanonA gharanI jema vRkSonI chAyAmAM, haMsanI tulI samAna pAMdaDAnI zayAmAM baMnne sUtA. ll18 bIje divase te sthAnathI baMne vanamAM jema vanecaro tema page cAlavA vaDe potAnA nagara tarapha cAlyA. //19o ghoDAnA pagalAne jotA, pAchaLa janArA evA keTalA sainiko svarone jema vyaMjano maLe tema te baMnene
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 samyaktva prakaraNa maLyA. 20NA tyAra pachI teo vaDe parivarelA rAjA ane maMtrI sAmrAjyanI lIlA vaDe, be-traNa divaso vaDe potAnA nagare AvyA. ll11pavananA AMdolanathI adbhuta, UMcI karela dhajAonA samUha vaDe potAnA svAmInA AgamananA harSathI tyAre nagara jANe nRtya karatuM hatuM. rA maMgala AcArathI vAcALa thayela, rAjAnA AgamanathI harSane bhajanArA sarve nAgarIjane vadhAmaNInA utsAhane karyo. ra3ll tyAre vananA tApasanI jema vananA svAda vinAnA phalonA bhojana karanArA rAjAne pAMca cha divasa thayA. ll24o tethI lAMghaNamAMthI jANe UThela hoya tema ati sudhAvALo thayela rAjA tyAre potAne so yuga pachI bhojana maLatuM hoya tema mAnato hato. rapA rasoIyAne teNe Adeza karyo aho ! jaghanya - madhyama - utkRSTa samasta bhojananA samUhane taiyAra karo. //rakA he kuzaLa rasoI karanAra ! hamaNAM bhUkhyA thayela amone ahIM kSaNa mAtra paNa yuganI jema pasAra thAya che. pachI have sarva rasathI yukta jaldIthI rasoI taiyAra thaye chate jamavA mATe beThelA rAjAe vicAryuM. ll28 saMgItanA samAraMbhamAM samastaka apAye chate nATakanI bhUmi pahelA pAmara paNa loko vaDe bharAya che. //rA. have AvelA vaNika jevA loko vaDe paNa tyAM sthiti prApta karAya che tyAM AvelA maMtrI vigere paNa sthAna meLave che. 3olii tyAra pachI tyAM AvelA mAMDaliko paNa aMdara samAya che. ghaNuM kahevA vaDe zuM ? have pachI tyAM Avela rAjA paNa temAM samAya che. ll31ii A pramANe nATakamAM pAchaLa, ati pAchaLa ane ati ati pAchaLathI Avela zreSTha-zreSThatara saghalA manuSyo samAya che. 32ii tethI mArA vaDe paNa Aje A dRSTAMta vaDe bhojana karavA yogya che. jethI kharekhara chelluM paNa eka bhojana choDavA yogya nathI. ll33/ pUrvanA divasomAM paNa bhojana Aje ja mArA vaDe karAya A pramANe atIva azanano AkAMkSI, duSkAlathI Akula thayela raMkanI jema rAjAe have pahelA jaghanya-pachI madhyama, pachI utkRSTa ane atiutkRSTa bhojanane krama pramANe khAdhu. ll34, 3pI. A pramANe pANI vaDe kuMbhanI jema potAne AkaMTha sudhI pUryo ane sarvane bhakSaNa karanAra agninI jema atRpta thayela teNe sarve khAdhuM. 3 ll have rAjAne atiAhAre mahAna tarasane karI ane aMdara dusaha dAhane tathA hRdayamAM kaSTadAyaka phUlanI vyathAne karI. 37ii sarve vaidyoe sarva zakitathI pIDAne zAMta karavA mATe auSadho vaDe rAjAne upacAra karyo. 38 te auSadhAdi vaDe te atiAhAra zuM jIrNa thAya? kharekhara khobA jeTalI chAza kSIrasamudranA pANIne dahIM na kare. ll39aaaa te ati pIDA vaDe te rAjAnuM mRtyu thayuM. je kAraNathI koIpaNa koIne jIvana ApavA mATe samartha nathI. ll40A pramANe AkAMkSA vaDe tyAre te rAjA Aloka saMbaMdhI sarva sAmrAjya sukhonuM abhAjana thayo. ll41. vaLI AkAMkSA rahitano te maMtrI vaidya kahelA auSadho vaDe, virecana, vamana ane parasevA vaDe kAyAnI zuddhi karIne. I42 (bhUkhane) sahana karato karato vaLI pramANopeta AhArane khAto krame krame sarva kAryane karavAmAM samartha zarIravALo te thayo. II4all A pramANe nahi karela AkAMkSAvALo te maMtrIomAM zreSTha thayo. kalyANanuM bhAjana jema susAdhu tema AlokanA sukhonuM bhAjana thayo. II44ll A pramANe dharmarUpI vRkSanA mULa svarUpa, ujjavala samyakatvane prApta karIne bhavya prANIo vaDe anya darzananI AkAMkSA karavA yogya nathI. II4paNI samyagdarzanano lAbha thaye chate jeo vaLI AkAMkSAne kare che. teo svarga ane apavarganA sukhanuM bhAjana thatA nathI. vaLI mithyAtvarUpI kAdava vaDe malina thayelA adhogatimAM jAya che ane vaLI samyakatvamAM ekAgra cittavALA siddhinuM bhAjana thAya che. 47 yathAsthita mahodaya padane sAdhavA mATe sudaDha anumAna samAna A nirmala samyaktvane prApta karIne yukti viduro vaDe kAMkSAnA aticAra rUpa paradUSaNanI prApti niSedha karavA yogya che. 48ll
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkAMkSAmAM rAjA ane apAtya kathA 347 kAMkSAne karavA, nahi karavAmAM rAjA ane maMtrInI kathA. hamaNAM vijugupsAmAM kathAnakane kahe che. ahI paryantanA dezamAM zAli gAmamAM mahAjanavALo dhanamitra nAmano zrAvaka hato. tene dhanazrI nAmanI putrI hatI. ll1/l ane teNIno pANIgrahaNano mahotsava pravartamAna hote chate tApathI pIDita thAkI gayelA keTalAka munio AvyA. //rAna have mAtA-pitA vaDe teNI kehavAI he putrI ! A tAro mahotsava che. tethI supAtramAM dAnavaDe Aje tuM puNyane meLavA. ll divya aMgarAganI sugaMdhIvALI vikasvara zRMgArathI manohara evI teNIe tyAra pachI atipramoda vaDe teone paDilAvyA. I4o parasevo ane malathI kharaDAyelA vastravALA munionI durgadhane tyAre sUMghIne juguptA sahita teNe vicAryuM. paII zrI vIra svAmI vaDe suMdara evo sAdhu dharma prakAzAyo che. paraMtu vastra-aMganuM prakSAlana nathI karavAnuM te kevala asuMdara che. IkA ane te sAdhuthI jugupsAthI prApta karela durjara karmanI AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA potAnA AyuSyano kSaya thaye chate teNI marI. 7ii. have rAjagRhI nagarImAM vezyAnI kukSImAM utpanna thaI ane garbhamAM rahelI paNa teNI mAtAne atyaMta duHkha ApanArI thaI. llo tethI te garbhane pADavA mATe vezyAe ghaNA auSadhone pIdhA. paraMtu gADha karma bAMdhela hovAthI teNI garbhathI paDI nahi. III have te karma vaDe durgadhavALI te putrIne teNIe janma Apyo ane udaramAMthI paDatI paNa teNIno viSTAnI jema tyAga karAvyo. //holl tyAre zrI vira svAmIne namavA mATe matta thayelA hAthIonA avAja vaDe vAtAvaraNane zabdamayanI jema vistAratA. /11// azvadIpanI jema aneka ghoDAo vaDe prakAzita karatA, cAre bAjuthI pAyadaLa vaDe pRthvIne caturaMgI sainyamaya banAvatA magadhezvara cAlyA. ll1rA zatru rAjAnI agrasenA vaDe chIMDAtA bANonI dhArAthI Atura thayelAnI jema tyAre durgadhathI bAdhita thayelA agrasainiko vaDe pAchuM vaLAyuM. ll13ll have rAjAe teone pAchA vaLavAnuM kAraNa pUchayuM, sthagita thayelA nAsikA ane mukhavALA, svAmInI pAse rahelAnI jema teoe paNa kahyuM. ll14 he deva ! AgaLa koI vaDe eka divasanI janmelI, durgadhanI utpattinI bhUmi samAna tyajAyelI koIka bALakI che. II1pA yuddhamAM mahAzUravIranI jema duHkhe karIne sahana karI zakAya tevI, durdhara, namAvyA che samasta sainika jeNe evI A durgadha teNInI prasarI. 19ll pavananI sanmukha nahi thavA vaDe tyAra pachI pharI sainika sahita svayaM te bAlikAne joIne gayA. {17lii samavasaraNamAM jaIne vIra jinezvarane namIne rAjAe avasare durgandhAnA vRttAMtane pUchayo. ll18ll. tenA saMbaMdhI pUrvabhavane kahIne svAmIe A pramANe kahyuM, he rAjanuM ! sAdhunI karelI jugupsAnuM te A durgandhatA phala che. 19aaaaN karelI aMjalIvALA rAjAe pharI jinezvarane vijJapti karI. he prabhu ! zuM teNInuM te supAtradAna niSphaLa thayuM. ll20NI svAmIe kahyuM, he rAjan ! jugupsAnuM te karma kSINa thayuM che. hamaNAM ANIno supAtranA dAnathI utpanna thayela sukRtano abhyadaya che. ll13. tyAra pachI te (abhyadaya) ATha varSavALI A tArI priyA thaze he rAjanuM ! ANIne oLakhavA mATenI A nizAnI che. ra2A zuddha aMtaHpuramAM siMhanI jema kriIDA karatA tArI pITha upara gAyanI jema je zobhaze. teNIne rAjA tuM A strI che tema jANa. ll23ll aho ! karmanI gati vicitrA che. jethI A paNa rANI thaze. A pramANe vicArato rAjA prabhune namIne ghare gayo. ra4 ane durgandhAnI durgadha tyAre karmanI nirjarA vaDe pavananA saMparkathI rUnI
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 samyaktva prakaraNa jema UDIne gaI. rapo bALaka rahitanI, potAnA gAma tarapha jatI eka bharavADaNa vaDe joIne teNI bAlikA potAnA bALakanI buddhi vaDe grahaNa karAI. //rakA teNInA gharamAM have krama vaDe vadhatI te bAlikA naMdanavanamAM kalpavRkSanI jema sauMdaryanI saMpattine pAmI. 27 eka divasa te nagaramAM ghaNA bhaMgo vaDe nRtya karatA aneka naTanI maMDaLIvALo kaumudI mahotsava thayo. l28l yuvAnonA netrarUpI amRtane aMjana samAna kumAra yuvatI evI teNI paNa tene (mahotsavane) jovA mATe potAnI mAtAnI sAthe AvI. 29 tyAM zreNika rAjA paNa kautukathI ekalo vIracaryA vaDe rAtrimAM gupta veSa vaDe jovA mATe Avyo. ll30ll tyAre tyAM lokonI madhyamAM ubhA rahelA rAjA paNa sAmAnya jananI lIlA vaDe te divya mahotsavane juve che. 31II te bharavADaNanI putrI paNa tyAM rAjAnI pAchaLa rahelI chatI, UMcI karI che paganI pAnI jene evI rAjAnA khabhA para sthApelA hAthavALI jotI hatI. ll32aa caMdranI lekhA samAna teNInA hAthano sparza vaDe rAjA paNa te ja kSaNe caMdrakAMta maNInI jema saMbhrAnta thayo. l33ii have vaLelI DokavALA teNInA mukhane anurAgathI joIne teNInA vastranA cheDAmAM potAnI vIMTIne bAMdhI. 34ll tyAra pachI rAjArUpI caMdra tyAMthI sarakIne jaldI potAnA mahele AvIne sarva pradhAnomAM ziromaNI evA abhayane bolAvIne kahyuM. kapA! Aje koInA paNa vaDe kaumudI mahotsavane jotA evA mArI nAmAMkita mudrikA haraNa karAI che tethI te amAtya tene tuM jaldI zodha. 30 tyAra pachI abhaye jaldI te maMDapane potAnA sainiko vaDe cAre bAjuthI duHkhe karIne grahaNa karI zakAya tevA killAnI jema vIMTyo. 3NI have eka-eka manuSyanA vastrone kheMcIne ane samastanA vALane zodhIzodhIne te mahAna buddhizALI mUkato hato. 38 te bharavADaNanI putrInA vastrAdine zodhatA vastranA cheDAmAM mudrikAne joIne teNe pUchayuM, he zubhe ! A zuM ? li39lii kAnane DhAMkIne teNIe paNa kahyuM, A huM kAMI paNa jANatI nathI ane bhayathI bhIruM banelI teNI pavanathI calAyamAna thatA dhvajanI jema kaMpAyamAna thaI. II4l saraLa ane rUpavAna teNIne joIne maMtrIe vicAryuM. AnA vaDe mudrikA nathI corAI paraMtu rAjAnuM citta corAyuM che. ll41ii nicce ANIne viSe rAgI thayelA rAjAe Ane oLakhavA mATe pote ja mudrikAne bAMdhIne hamaNAM ANIne lAvavA mATe mane Adeza karela che. jo A pramANe buddhi vaDe nizcaya karIne abhaye teNIne dhIraja ApIne potAnA ghare laI jaIne snAna karAvIne suMdara vilepana vaDe vilepana karIne suMdara vastrone paherAvIne AbhUSaNo vaDe vibhUSita karIne, rAjAnA aMta:puramAM nAMkhIne te pote rAjAnI pAse gayo. 43, 44o rAjAne potAnA nAmanI mudrikA arpaNa karI, have rAjAe pUchayuM, cora kevI rIte thayo. abhaye kahyuM, "he deva ! te cora jaldIthI kedakhAnAmAM nakhAyela che. je sAMbhaLIne rAjA jaldI zyAma mukhavALo thayo. 45, 41ii abhaye paNa kahyuM, "he deva ! aMtapura zuM kArAgRha nathI ? have hasIne rAjAe kahyuM, "he vatsa ! tArA jANapaNAmAM zuM kahevAya ? Illii have uThIne rAjA jaldI anurAgathI kheMcAyelA manavALo gAMdharva vivAha vaDe te bAlikAne paraNyo. 48 ane rAjAe paNa te bharavADaNanI putrIne paTarANI karI athavA to anurAgathI grathila thayelA aucityane zuM jANe. I49o eka divasa aMta:puramAM gayelA zreNika rAjA harSa vaDe potAnI rANIonI sAthe pAsA vaDe svacchaMdapaNe ramato hato. pachI tyAM A pramANe zarata thaI ke jItanAra je jItAI gayela hoya tenI pITha upara ghoDAnI jema ArUDha thaIne aMkita thayelI bhUmimAM jAya che. pa1// jyAre suvaMzamAM utpanna thayelI rANIo rAjAne jItatI hatI tyAre teNIo potAnA
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicikitsAmAM IMgadhA kathA 349 uttarIyavastrane rAjAnA pITha para AropaNa karatI hatI. //parA te vaLI gaNikAnI putrI evI rANI eka divasa rAjAne jItIne tenI pITha para lajjA rahita caDI. kharekhara halakA kuLavALAne zuM lajjA ! //pa3ll tyAra pachI rAjA jaldI paramAtmAnA te vacanane yAda karIne hasyo. teNIe paNa utarIne zaMkA sahita rAjAne hAsyanuM kAraNa pUchayuM. /pa4ll rAjAe kahyuM, he bhadre ! tArA kulanuM parijJAna hAsyane karanAruM che. teNIe paNa kahyuM, he deva ! zuM mAruM kula hAsyayogya che. papI) tyAra pachI rAjAe teNIne svAmIe kahela pUrvabhavathI mAMDIne pITha para ArohaNa paryatano sarva te vRttAMtane kahyo. pachI ane te sAMbhaLIne bhavathI udvigna thayelI teNIe balAtkAre rAjAnI anujJA meLavIne mahAutsAha vaDe zrI vIranA caraNomAM vratane grahaNa karyuM. pachI tyAra pachI teNI samyapha prakAre vratane pAlIne ane pUrvabhavanI jugupsAne AlocIne, lAMbo kALa svarganA sukhane bhogavIne krama vaDe siddhi rUpI mahelane pAmaze. I58. vijugupsAmAM durgandhAnI kathA hamaNAM parapAkhaMDInI prazaMsAmAM daSTAMta batAvAya che. nyAyadharmAdinI vAsabhUmi samAna, tenA mAtsaryathI jANe, duSkAlarUpa DamarAdi vaDe tyajAyela magadha nAmano deza che. I1 tyAM rAjagRha nagara hatuM. jeNe lakSmI vaDe dvArikAnagarIne jItI hatI (kAraNa ke) dvArikAmAM to rAjA ja kubera (zrIpati) hato. jyAre ahiM sarve lakSmIpati hatA. rAI tyAM caMdranI jema ati sudarzanavALo zreNika rAjA hato. je potAnA priyaMkara hAtho vaDe kuvalayanI sphAtine karato hato. arthAt kuvalayone vikasAvato hato. Imal tyAM samagra rathikomAM agraNI nAga nAmano mahAbhAga, sarve adbhuta guNonI zreNIrUpa ane zreNikanI prasAdanA sthAnabhUto hato. jo tenI pativratA evI sulasA nAmanI patnI puNyakAryamAM (haMmezA) akRtyomAM AlasavALI lAlasAvALI ane kRtya vaDe vicaratI hatI. paNal saphala vAcaka samUhavALI, sadgaNone AkarSaNa karavAmAM udyata evI abalA hovA chatAM paNa haMmezAM daDha dharmamAM rakta hatI. |kA pRthvI upara parvatanI jema acala evuM samyaktva jeNInA hRdayamAM hatuM, tenA mULanI jema suzrAvakanA bAra vrato paNa hatA. tethI sarvethI paNa mahardhika kArUNya, satya, zIla Adi (guNo) bAdhA rahita sukhapUrvaka jenA zarIramAM vasatA hatA. ll8 ane A bAju bhayamAM paNa kampAyamAna na thAya evI campA nagarImAM dharma cakravartI evA zrI vIra bhagavAn AvyA. hA vidhi pramANe devo vaDe samavasaraNa banAvAye chate jagatane vismaya karanAra lakSmIvALA te bhagavAna tene viSe beThA. 10LI tyAre tyAM chatravALo, tridaMDavALo ane kamanDala tathA viziSTa Asanane dhAraNa karanAra parivrAjakomAM zreSTha evo aMbaDa paNa Avyo. ||11|| svAmIne traNa pradakSiNA karIne ane praNAma karIne, UMcA thayelA ghaNA romAMcavALo te stuti karIne beTho. ||12aa zreSTha evA siddhirUpI mahelanA agrabhAgane prApta karavAmAM sAkSI samAna amRtanI vaSTi samAna dezanAne prabhue karI. /13ll tene sAMbhaLIne tyAM aMbaDe mokSa sukhane grahaNa karavA mATe satyakAranI jema uttama samyakatvane prApta karyuM. 14 ciMtAmaNI ratna samAna samyakatvane pAmIne, potAne dhanya mAnato, pramodane bhajanAra te akhaMDa jeTalAmAM rAjagRhI nagarI tarapha cAlyo. 1pa teTalAmAM tulasAnI parIkSA vaDe AnuM dharmamAM sthirIkaraNa thAya. e pramANenA upakAra mATe svAmI vaDe te kahevAyo. ./1lA tyAM nAgasArathinI sulasA nAmanI patnIne amArA AdezathI anArya buddhivALo tuM dharmanI vArtAne pUchaje. ll17ll
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ ztso samyakRtva prakaraNa karelI aMjalIvALo te paNa svAmInA Adezane mastaka vaDe svIkArIne kSaNavAramAM AkAza mArga vaDe rAjagRha nagarane pAmyo. 18 ane sulatAnA gharanA dvAramAM jaIne teNe vicAryuM tyAM tevA prakAranA samAjamAM vItarAga evA paNa prabhu svayaM jeNInuM nAma grahaNa karIne saMdezAne kahyo, te sulasA kevA prakAranI che. teNInI parIkSAne huM karuM chuM. ll19, 20Iii have kSaNavAramAM vaikriya labdhi vaDe karelA rUpAMtaravAlo A sulatAnA gharamAM pravezIne teNe bhikSAne mAMgI. ra1 he zubho ! tuM dharmanI arthI che. to pAtramAM dAnane kara. teNIe kahyuM, huM sAdhuo vinA dharmane mATe bIjAne ApatI nathI. //rarA have nagarInI bahAra jaIne pUrvadvAranI samIpamAM gayelo, susamAdhivALo te brahmAnA vezane dhAraNa karIne rahyo. //ra3ll padmAsane rahela, haMsanA vAhanavALo, cAra bhujAvALo, cAra mukhavALo, brahma sUtrane dhAraNa karanAra, japamAlAvALo, jaTArUpI mugaTa che mastake jene evo, sAvitrI priyA vaDe yukta, dharmamArgane upadezato te sAkSAta brahmAnI buddhi vaDe saghaLA nagarajano vaDe sevAto hato. ll24, 2pI tyAre brahmAnI stutinA padovALI sakhIonA samUha vaDe bolAvAyelI paNa sulatA tyAM na gaI ane tattvane jANanArI teNIe prazaMsA paNa na karI. //rakA ane bIje divase dakSiNa dizAmAM abaDa, garuDanA AsanavALo, zrImAnuM zaMkha-cakra ane gadAne dhAraNa karanAra viSNunI mUrti vaDe rahyo. //rA A svayaM viSNu che, e pramANe mUDha loko vaDe sevAyo. paraMtu arihaMtanA dharmamAM ja rakta che AtmA jeno evI sulasAe tenI gaNanA na karI. ||28 trIje divase te pazcima dizAmAM traNa netravALo, caMdranA mugaTavALo, carmanA vastrovALo, gaurI sahita khoparI dhAraNa karanAro vRSabhanA vAhanavALo, zUla-pinAkI khaTvAMga nAmanA astrane dhAraNa karanAra, bhasmathI lepelA zarIravALo kapardI, sarpane dhAraNa karanAra, nandAdi ghaNA vistRta gaNo vaDe parivarelo ziva thaIne dharmane upadezatA hatA ane harSathI loko tene stavatA hatA. 29 thI 31/ tenI prazaMsAnA bhayathI vaLI tulasI tenI vAtane paNa sAMbhaLatI na hatI. ane cothe divase teNe uttara dizAmAM samavasaraNane karyuM. jina thaIne cAra murtirUpe cAra prakAre dharmane upadezato hato. 32ll harSita thayelA manuSyo vaDe kahevAyuM. kharekhara A nagarI ja dhanya che. hamaNAM brahmA-viSNu-ziva ane arihaMta vaDe svayaM AvIne je pAvana karAI. il33ii to paNa nahi AvelI teNIne bolAvavA mATe aMbaDe koI puruSane zIkhavIne mokalyo te puruSe jaIne teNIne A pramANe kahyuM. Il34o he tulasA ! parama zrAvikA evI te anyane vaMdana na kara. paraMtu te A arihaMta bhagavAna samavasarelA che. tethI jaldI tene namavA mATe Ava. ll3pI teNIe kahyuM, A covIzamA jinezvara mahAvIra nathI teNe have pharI kahyuM, he mugdhA!A paccIzamA jinezvara che. 3vA teNIe paNa kahyuM, kyAre paNa paccIzamo arihaMta thAya nahi, duSTa buddhivALo koIpaNa A daMbhI lokone chetare che. l37ii. teNe kahyuM, he mahAsatI ! tAre vibheda vaDe zuM kArya che? je pramANe thAo te pramANe zAsananI prabhAvanA thAo. ll38 sulasA e kahyuM, he ! A pramANe ahIM prabhAvanA thatI nathI. paraMtu apabhrAjanA ja thAya, jethI kharekhara A loko paNa dAMbhiko che. 39 A pramANe nirAkRta karAyelA teNe jaIne aMbAne kahyuM, tenuM kaheluM sAMbhaLIne aMbaDe paNa harSa vaDe hRdayamAM vicAryuM. IIvolii AvA prakAranI vivekavALI svAmInA cittamAM zA mATe na vase. mArA zaThapaNA vaDe paNa jenuM samyaktva calAyamAna na karAyuM. I41ii tyAra pachI prapaMcane choDIne sulatAnA gharamAM potAnA rUpavALo akhaMDa UMcethI nisihi bolIne pravezyo. I42ll have saMbhrama sahita sulAsAe UThIne tene kahyuM, he mArA dharma baMdhu
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ parapAkhaMDInI prazaMsAmAM sulazA kathA Ava Ava tamAruM svAgata-svAgata. 43 // sAdharmika vatsalA evI teNIe svayaM tenA caraNane prakSAlIne tyAra pachI gharanI sarve arihaMta pratimAo tene vaMdAvI. II44 / have te pratimAone praNAma karIne teNe paNa kahyuM, he bahena ! traNa lokanA zAzvat-azAzvata caityone tuM paNa vaMdana karAvAya che. II45 // have zreyasI bhaktivALI teNIe paNa mananA saMkalpathI AgaLa rahelAnI jema te saghaLA paNa caityone vaMdana karyA. // 46 // teNe pharI teNIne kahyuM, he bhadre ! tArA puNyanI avadhi nathI. jenI pravRttine mArI pAsethI svAmIe svayaM pUchAvI. II47 // tenA vacanane sAMbhaLIne utpanna thayelA romAMcavALI teNIe paNa svAmIne vaMdana karyuM ane prazasta vANIvALI teNIe harSathI stuti karI. II48 // 351 pharI vizeSathI parIkSAne mATe aMbaDe sulasAne kahyuM, he bhadre ! ahIM brahmAdie avatarIne dharmane upadezyo hato. 49 // ane sarve nagarajano tene praNAmapUrvaka sAMbhaLatA hatA. he bhadre ! tuM daDha che, jethI tene jovAmAM paNa kautuka na thayuM. IIpA teNIe kahyuM, he bhAI ! jANavA chatAM paNa na jANato hoya tema tuM zA mATe A pramANe bole che. A brahmAdi tattvAtattvane vicAranArAone keTalA mAtramAM. // 51 // zastra sahita hovAthI dveSavALA. strI sahita hovAthI rAgI evA jeone viSe devonuM cihna paNa nathI, teone viSe ahIM spRhA kaI ? 52 // je revatakanI samIpamAM rahelA lAkho bagIcAne viSe haMmezAM ramyo hoya te nIlakaMTha zuM vRkSa vagaranA mAravADamAM utkaMThA sahita thAya ! / / 53 // jeNe manohara sugaMdhavALA campakanA udaramAM makarane pIdho hoya te bhamaro zuM kiMzukanA phUlane viSe ratine kyAreya kare ? / / 545 jovA yogya avadhi lakSmIvALA, rAgadveSathI rahita evA zrI vIra paramAtmAne joIne koNa anyane jovA mATe icchA kare ! // 5 // have aMbaDa tene pUchIne vAraMvAra prazaMsA karato, arihaMtanA dharmamAM sthira thayelo te potAnA sthAne gayo. 56 // te sulasA paNa nirmala evA arihaMtanA dharmane pAlIne aMte anazanane karIne samAdhi vaDe svargamAM gaI. // 5 // tyAMthI cyavIne ahIM ja AvatI utsarpiNImAM mamatA rahitanA nirmama nAmanA paMdaramA tIrthaMka2 thaze. 58 suMdara vratane grahaNa karIne upArjana karela kevalajJAna rUpI lakSmIvALA tIrthaMkaranI te adbhuta saMpattine bhogavIne ane dharmavidhinI dezanA vaDe bhavya jIvone bodha pamADIne sukhane karanArI evI mokSanaga2Ine prApta karaze. 59 // A pramANe suvivekane bhajanArA koIpaNa vaDe pAkhaMDIjananI prazaMsA karavA yogya nathI. jethI samyaktvanI nirmaLatAnA vazathI avazya sulasAnI jema mokSane prApta kare che. IIGA parapAkhaMDInI prazaMsAnA parihAramAM sulasAnI kathA // 4 // hamaNAM parapAkhaMDInA paricayamAM dRSTAMta kahevAya che. jagatane viSe surASTra nAmano prakhyAta deza che tyAM revatakanI najIkamAM girinagara nAmanuM nagara che. // 1 // tene viSe nirmala samyaktvavALo, svIkArelA bAra vratavALo, jinadharmanA rahasyane jANanAra jinadAsa nAmano zrAvaka hato. II2 // tyAM eka vakhata duSkALa thaye chate nirvAhanA abhAvathI buddhizALI ekAkI evA teNe sArthanI sAthe ujjayinI ta2pha prayANa karyuM. IIII ane vacamAM koIpaNa pramAdathI te sArthathI chUTo paDyo. vaLI tenuM bhAtuM sAthenI sAthe ja gayuM. 4 ane tevA prakA2no koIpaNa bIjo sAthe tene na maLyo. tethI nA bauddhabhikSuonA sArthanI sAthe te cAlyo. IIII teo vaDe kahevAyuM ke, aho ! mArgane viSe amAruM jo tuM ATalA pramANamAM vahana kare to tethI he bhadra ! ame tane IcchA pramANe bhojanane ApazuM. IIGa|| tyAre jaMgalamAM AvI paDelA teNe paNa te svIkAryuM. saMkaTarUpI samudrane taravA mATe apavAda paNa sevAya che. IIII
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 samyaktva prakaraNa tyAra pachI vahana karanArAnI jema te zrAvake teTalA pramANanuM vahana karyuM ane teo vaDe apAyela ati snigdha lADavAdine khAdhA. 8 prAya: bauddho snigdha ane madhura bhojana karanArA hoya che tathA teonA matane kahenArAo vaDe A vAraMvAra bolAya che. lleii. komaLa zayyAmAM sUvuM, savAre UMThIne rAba pIvA yogya che, madhyAhna bhojana ane aparAtre pAna tathA ardharAtre drAkSAkhaMDa tathA sAkara pIvA yogya che ane aMte zAkaya siMha vaDe mokSa jovAyela che. manojJa bhojanane khAIne manojJa zayana ane Asana karyuM chate manoza havelImAM manojJa dhyAnavALo muni thAya. ll10, 11 ane eka divasa tene ajIrNa vaDe visUcikA thaI ane yamanI dUtInI vaDe jema te duSTa visUcikA vaDe gADha rIte pIDAya che. /12ii tyAre tyAM vaidya ane auSadhanI aprApti vaDe te pIDA vaDe prakAzanA sthAne aMdhakAra prApta karAvAyo. ll1all jinadAsa paNa aMta karanArI asaMbhAvya pratikAravALI, zAkInInI jevI prabaLa te vyathAne jANIne. have padmAsanane karIne, ekAgra manavALA buddhizAlI, yogI evA teNe svayaM siddhanI sAkSIe AlocanAne karI. ll14, 15ll traNa jagatane pUjya evA arihaMto, siddhimAM rahelA zAzvata siddho, sAdhutAne bhajanArA sAdhuo, kevalIe kahela dharma A cAre paNa uttama mArA maMgalane karo ane Atura evA mane A cAre zaraNarUpa thAo. //16, 17ll sarva prANIvadha, jUTha, corI, abrahma, parigraha, zarIra ane AhArano samUha A saghaLuM paNa hAlamAM vosirAvuM chuM e pramANe cittamAM sthApana karIne gurunA abhAvamAM paNa jANe gurunI AgaLa rahelo hoya tema anazanakriyAne karIne //18, 19o khamAvela che sarva prANIne jeNe evo paMcaparameSThi namaskArane smaraNa karato, pAparahita AtmA marIne saudharma devalokamAM deva thayo. 2ll tyAra pachI te bauddhoe potAnA AcAranI vidhipUrvaka tenA aMgane lAla vastra vaDe vIMTALIne ekAMtamAM choDIne svayaM gayA. ra1I ane aMtamuhUrta vaDe prApta thayela yauvanavALAM manuSyanI jema thayo ane utpanna thayela nidrAnA virAmanI jema palaMgamAMthI UThyo. rara have ati vismaya karanArI divya devaRddhine joIne ane kiMkara devatAo vaDe jaya-jaya avAjathI karAyela udghoSaNAne sAMbhaLIne. l23 vicAryuM mArA vaDe pahelA zuM karAyuM ? jenA vaDe AvA prakAranI Rddhi prApta karAI te jANavA mATe jinadAsa deve keTalAmAM avadhijJAnano upayoga mUkyo. 24o teTalAmAM lAla vastrathI vIMTaLAyelA potAnA zarIrane joIne bhrAnta thayelA aMta:karaNavALA tene nizcaya karyo ke huM bauddha hato. 2pA aho Aja eka bauddhadarzana pradhAna che. jenAthI mane A vANI. ane mananA viSayabhUta na bane tevI vibhUti thaI. ravA. tyAra pachI tenA bahumAna vaDe te ujjayinI nagarImAM jaIne divyamUrti evo te teone namIne potAnA svarUpane nirupaNa karIne adRzyamUrti evo te dRzya hAtha vaDe pIrasato dararoja teone devanirmita AhAra vaDe bhojana karAvato hato. l/27, 28 tyAra pachI tyAM bauddhono mahAna arthavAda thayo. vaLI anya zrAvakAdionI apabhrAjanA thaI. 29 eka divasa dharmaghoSa nAmanA AcArya tyAM padhAryA zrAvakoe teone praNAma karIne te sarve hAlanAdine kahyuM. 3o ane kahyuM, he bhagavan! tame hamaNAM kAMIpaNa karo. jethI ahIM atyaMta moTI zAsananI unnati thAya. ll31// gurue jevuM hatuM te pramANe sarva sAMbhaLIne zrutajJAna vaDe jANIne be munione Adeza karyo tame
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ parapAkhaMDInA paricayamAM jinadAsa kathA 353 buddhanA gharamAM jAva. 32aa jyAre te bauddho te divya hAtha vaDe tamane baMnene bhikSA apAve tyAre jaldI hAtha vaDe hAthane dhAraNa karIne namaskAra mahAmaMtrane moTethI bolIne A pramANe bolavA yogya che. hA ho ! tuM bodhapAma, bodhapAma A pramANe moha na pAma. 33, 34. have te baMne zreSTha munio buddhanA vihAramAM gayA. RddhigAravavALA teoe paNa AvIne harSa vaDe kahyuM. rUpA Avo ! Avo! jevI rIte divya AhAra tamane baMnnene paNa apAvIe. baMnne muni paNa tyAM gayA jyAM te hAtha Ape che. phakA jeTalAmAM bhikSunI vANI vaDe te baMnene paNa ApavA mATe te pravRtta thayo. teTalAmAM te hAthane pakaDIne sAdhuoe te gurunA Adezane kahyo. ll37ii ekA-eka teNe paNa te sAMbhaLIne samyapha prakAre avadhine joDyuM ane jANelA tattvavALo te tenA vaDe jaldI divyarUpavALo AgaLa thayo. 38. have bhaktinA samUhathI nirbhara evA teNe adaSTacaranI jema te sarve bauddhone dUra karIne te baMne sAdhune vaMdana karyuM. 39lii pRthvI para avatarelA sUrya jevA, divya AbharaNAdi vaDe AkAza ane pRthvInA peTALane bharanArI kAMtivALA, lakSmI vaDe svayaM Indra jevA (te deva) te baMne sAdhu sAthe ja gurunI pAse AvIne bhUmi upara sthApana karelA mastakavALA tathA joDelI aMjalIvALA teNe gurune namIne kahyuM. I40, 41II he bhagavan! tamArA vaDe sAruM thayuM. huM hamaNA uddhAra karAyo. jo A pramANe na karyuM hota to mithyAtvathI mUDha buddhivALo huM bhava samudramAM DUbata. //4rA amRtamAM jema mAdhurya, yauvanamAM jema sauMdarya tema paropakAramAM dhuryapaNuM, he prabhu tamAre viSe ja raheluM che. 43 te guruonI A pramANe prazaMsA karIne ane teonI sAthe caityamAM jaIne tyAM jinadAsa deve pUjAdi vaDe prabhAvanAne karIne. ll4 meghanuM Agamana thaye chate moranI jema harSathI tAMDava nRtyane karatA evA teNe lokonI prati kahyuM, te loko sAMbhaLo-sAMbhaLo. 4pI sarva dharmomAM uttama A arihaMtano samyagu dharma bhavarUpI samudrane viSe vahANa samAna ane mokSarUpI mahAvRkSanA bIja samAna che. A dharmanA prabhAvathI ja A AvA prakAranI devanI Rddhi mane thaI. tethI tame paNa Ane viSe prayatna karo bIjAo vaDe zuM? I47ii ane te arihaMtanA dharmanA phalane joIne ane sAMbhaLIne zubha buddhivALA ghaNA manuSya arihaMtanA dharmane svIkAryo. 48ii te deva A pramANe arihaMtanA zAsananI prabhAvanAne karIne, gurunA caraNone namaskAra karIne devalokamAM gayo. 49o tevA prakAranA prabhAvavALA te AcAryo keTalA thaze jeo mithyAtva rUpI samudramAM paDatA mUDhone paNa uddharaze. (tethI) tattvamArgamAM lIna evA bhavyo vaDe duSTa saMkaTanA samUhanI jema te pAMkhaDIonA samUhano paricaya pahelethI ja tyajavA yogya che. pachI A pramANe parapAkhaMDInA saMstavamAM jinadAsanI kathA jApA(251) have samyakatvavALAonI prazaMsAne kahe che. te dhannA tANa namo, tiJciya cirajIviNo buhA te ya / je niraiyArameyaM, dharaMti sammattavararayaNaM / / 46 / / (252) gAthArtha : je puNyavAnuM prANIo A niraticAra samyakatvane dhAraNa kare che, te prANIo dhanya che, teone namaskAra thAo, teo ja cirakALa jIvana jIvanArA che, ane tevA AtmAo ja kharekhara paMDita puruSo che. 46ill252
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 samyakatva prakaraNa bhAvArtha sugama che. ahIM keTalAka (jIvo) jinezvare kahelA kAladravyAdimAM viparIta rIte svIkAra kare che. teone nirAkaraNa karavA mATe kahe che. trikAla, cha dravya navapada sahita, jIvanA cha kAya ane vezyA, pAMca astikAya, vrata samiti, gati, jJAna, cAritranA bhedo A pramANe traNa bhuvanane hitakArI svAmI evA arihaMto vaDe kahevAyela. A mokSamUlane je vizvAsa kare che zraddhA kare che, sparze che, te ja matimAna zuddhadaSTivALo che. trikAla - atIta-anAgata ane vartamAnarUpa, dravyo-guNanA AzrayarUpa che. teonuM parla, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya, pudgalAstikAya ane kAlarUpa, nava pado - jIvAjIvAdi to teo vaDe sahita. kAyA ane vezyA - kAyalezyA. cha saMkhyAnA pramANavALA kAyalezyA - pakAyalezyA, jIvonA chakAya lezyA - jIvaSakAyalezyA. temAM SakAya - pRthvIkAyAdi. chalezyA - kRSNAdi, pAMca astikAya - dharmAstikAyAdi, paMca zabda vratAdimAM paNa joDavA yogya che. tethI pAMca vrata - prANivadhathI aTakavuM Adi. samiti pAMca - iryAsamiti Adi, gati - narakAdi. jJAna - matijJAnAdi, cAritra - sAmAyika - chedo pasthApanIya, parihAra vizuddhi, sUkSma saMparAya ane yathAkhyAta. vaLI kayA liMgo vaDe Ane samyaktva che. A pramANe zraddhA karavA yogya che to kahe che. uvasama saMvego vi ya, nivveo viya taheva aNukaMpA / AtthikkaM ca eva tahA, sammatte lakkhaNA paMca / / 47 / / (253) gAthArtha : upazama, saMvega, nirveda tathA anukaMpA ane Astikaya A pramANe samyakatvanA pAMca lakSaNo che. bhAvArtha: upazama - tIvra kaSAyano anudaya. saMvega - mokSano abhilASa. nirveda - bhavathI vairAgya eTale ke, saMsArathI kaMTALo. anukaMpA - duHkhIone viSe dayA. Astikya - bIjA tattvone sAMbhaLavA chatAM paNa jinadharmamAM ja zraddhA. samyakatva hote chate. A pAMca lakSaNo hoya che. ll47ii (253) samyakatvavALo zuddha pariNAmI thAya e pramANe kahe che. ittha ya pariNAmo khalu, jIvassa suddho u hoi vijeuM / kiM malakalaMkamukkaM, kaNagaM bhuvi jjhAmalaM hoi / / 48 / / (254) gAthArtha : ane samyakatva hote chate jIvano pariNAma nizcayathI zubha hoya che. ema jANavA yogya che. zuM mATInA-kalaMkAdithI rahita suvarNa pRthvIne viSe rakhaDatuM hoya evuM bane kharuM? bhAvArtha ane ahIM samyakatva hote chate jIvano pariNAma nizcayathI zubha ja jANavA yogya che. Ane ja bIjA arthanA sthApana vaDe samarthana ApatA kahe che ke, zuM mala-kAlimAdithI rahita suvarNa pRthvIne viSe zuM rakhaDatuM hoya ? arthAtuM na hoya. A pramANe artha che. ll48(254)
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakhyatvanA liMgAdi 3KK hamaNAM upazamAdithI prANIonI kriyA vizeSane kahe che. payaIe kammANaM, viyANiuM vA vivAgamasuhaMti / / avaraddhe vi na kuppai, uvasamao savvakAlaMpi / / 49 / / (255) gAthArtha : svabhAvathI ja karmonA azubha vipAkane jANIne sarvakAle upazama pAmelo aparAdhavALAne viSe paNa kopa karato nathI. bhAvArtha svabhAva vaDe karmonA athavA kaSAyonA azubha vipAkane jANIne A kAraNathI karelA aparAdhavALAne viSe paNa kopa karato nathI. upazamabhAvathI sarvakAle paNa arthAtu aparAdhIne nigraha karavAmAM samartha hote jIte evA samaye paNa kopa karatA nathI. A pramANeno artha che. tathA naravibuhesarasukkhaM, dukkhaM ciya bhAvau ya manaMto / saMvepALo na muuM, mutta vuiM upa pratye 105 (26) gAthArtha : rAjA ane IndronA sukhane bhAvathI duHkharUpa mAnato saMvegathI mokSane choDIne bIjI kAMIpaNa prArthanA karato nathI. . bhAvArtha: rAjA ane IndronA sukhane bhAvathI duHkharUpa mAnato, jenAthI lAMbAkALe paNa duHkha ja male che ane je maraNanA aMte paNa saMsArano anubaMdha karAvanAra bhavane Ape che. tene kevI rIte sukha kahevAya. (upadeza mAlA gA. 30) A pramANenA vacanathI saMvegathI mokSane mUkIne kAMIpaNa prArthanA karato nathI. paoll(25) tathA nAraya-tiriya-narAmara-bhavesu nivveyao vasaI dukkhaM / mayaparasToyo , mamattavivekAradina ni III (ra17) gAthArtha : paralokanI yathAyogya sAdhanA na karI hovAthI tathA mamattarUpa viSanA Avega vagaranA A samakitI AtmA nAraka-tiryaMca-manuSya ane devanA bhavomAM nirveda guNanA yoge duHkhapUrvaka vase che. //pa1rapa7ll bhAvArtha: nArakAdi bhavomAM viSayamAM nirvedathI arthAt vairAgyanA vazathI mamatvarUpI viSa teno vega eTale ke laharI tenAthI rahita hovA chatAM paNa dhana-svajana ane zarIrAdine viSe choDI dIdhela AtmIyapaNAnA abhimAnavALo hovA chatAM paNa cAritra mohanIya karmanA vazathI nahi karelA para - prakRSTa loka eTale ke siddhi kSetra teno mArga eTale ke cAritra jenA vaDe te akRta paraloka mArgavALo du:khathI vase che. arthAt cAritrane nahi prApta karelo te kaSTathI rahe che. A pramANeno artha che. //pa1al(257) tathA dahRNa pANinivahaM, bhIme bhavasAyaraMmi dukkhattaM / / aviresaNupa, suhAva sAmA pA pAparA (18) gAthArtha : bhayaMkara bhavasAgaramAM prANInA samUhane duHkhathI pIDAtA joIne pakSapAta karyA vagara baMne prakAranI anukaMpAne potAnI zakti anusAra kare che.
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 samyaktva prakaraNa bhAvArtha : pUrvArdha sugama che. sva ane 52nA vibhAga vinA baMne prakAre anukaMpA dravyathI bAhya ApattinA pratikAra vaDe ane bhAvathI bhInA hRdayapaNA vaDe pratibodha karI karIne prANIne sanmArga prApta karAvavA vaDe potAnI zaktinA anusAre kare che. 52(258) tathA mannai tameva saJcaM, nIsaMkaM jaM jiNehiM patrattaM / suhariLAmo samma, hApha visuttiyAdio / / 13 / / (211) gAthArtha : kAMkSA Adi viznotasikA - citta vikSepathI rahita ane zubha pariNAmavALo AtmA, "jinezvara devoe je tattva prarUpyuM che te ja satya ane niHzaMka che" ema samyag rIte mAne che te Astikya che. 53259 // bhAvArtha : te ja samyak avisaMvAdI che ema mAne che. niHsaMdeha rUpa mAne che ke je jinezvaro vaDe kahevAyela che. zubha pariNAma prastAvathI Astikya svarUpa zubha pariNAma jene che te Astikaya A pramANeno artha che. kAMkSAdi rUpa eTale ke vizrotasikA, cittavidyutAdi teo vaDe rahita A pramANe. 53(259) have prakRtanuM nigamanA karatA samyaktvanA phalane kahe che. evaMvihapariNAmo, sammadiTThI jiNehiM pannatto / so 3 bhavasamudde, baMdhapha thojena mahendra / / 14 / / (260) gAthArtha : jinezvaro vaDe AvA prakAranA pariNAmavALo samyagdaSTi kahevAyela che. Avo AtmA ja bhavarUpI samudrane alpa kAla vaDe oLaMge che. bhAvArtha : AvA prakAranA upazamAdi rUpa pariNAma jene che te samyagdaSTi jinezvaro vaDe kahevAyela che. A ja thoDA kAla vaDe bhavarUpI samudrane oLaMge che. tathA AgamamAM kahela che. he bhagavaMta ! utkRSTathI darzana vaDe keTalA bhavo vaDe siddha thAya. he gautama ! utkRSTathI te ja bhave ane te bhavamAM na thAya to trIjA bhavane oLaMgato nathI. 54(260) A pramANe samyaktva mokSanuM kAraNa kahevAyuM. paraMtu te viratithI yukta jANavA yogya che. aviratine tapathI nikAcita karmanA kSaya mATe karelo prayatna paNa (viratinA abhAvamAM) niSphaLa che. A pramANe kahyuM che. sammadiTThissavi avira - yassa na tavo bahuphalo hoi / havad du hatyinhALa, puMvaMiyayaM ja te tasma / / 1 / / (26) gAthArtha : avirata samyagdaSTi AtmAne tapadharma, hAthInA snAnanI jema tathA zAraDInI jema, bahuphaLa ApanAro thato nathI. bhAvArtha : mithyAdRSTinA tapanuM asA25NuM tAmali tApasanA dRSTAMtathI prasiddha che. samyagdaSTi hovA chatAM paNa prANAtipAtAdi viratithI rahitane tapa bahu phala arthAt mokSaphalane ApanAra thatuM nathI. 'du' yasmAt arthamAM che je kAraNathI tene te tapa hastinA snAna samAna thAya che. je pramANe hAthI snAna karIne pharI phUlane
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ caraNa - karaNa sittarinuM svarUpa 3pa7 aMgane viSe nAMkhe che. e pramANe A paNa tapa vaDe karmane khapAvIne pharI avirati vaDe bAMdhe che. athavA cuMdAchitakanI jema cuMde - suthAranuM upakaraNa vizeSa tene viSe chitaka - AkarSaNa A dorI vaDe vIMTALIne hAtha vaDe kheMcAya che. jyAre te DAbA hAtha vaDe kheMcAya che tyAre dorI jamaNI bAjuthI veSTako vaDe pUrAya che. vaLI jyAre jamaNA hAtha vaDe kheMcAya che. tyAre DAbI bAjuthI eTale ke zAraDImAM dorI eka taraphathI chUTI jAya ane bIjI taraphathI vIMTaLAtI jAya che tema A paNa ekabAju tapathI karmane khapAve che ane bIjI bAju avirati vaDe karmane bAMdhe che. A pramANeno artha che. papA (291 kahelA ja arthane udAharaNa dvArA samarthana Ape che. caraNakaraNehiM rahio, na sijjai saTTasammadiTThI vi / ne maMgi siddho, raMdhajp viEto paddA (radara) gAthArtha : suMdara samaSTi hovA chatAM paNa caraNa ane karaNa vaDe rahita siddha thato nathI. je mATe AgamamAM ratha-aMdha ane paMgunAM dRSTAMta siddha che. bhAvArtha : spaSTa che. paraMtu ratha daSTAMta. saMyogathI kArya siddhirUpa phalane kahe che. kAraNa ke, eka paiDA vaDe ratha cAlato nathI. have ahi anvaya dRSTAMta aMdha ane paMgunuM kahe che - AMdhaLo ane pAMgaLo vanamAM paraspara sahAyaka banIne nAThA, tethI nagaramAM pahoMcyA. 1aaaa (Ava ni.gA. 102) vaLI vyatirekathI kahe che - vanamAM ghavAnaLa dekhavA chatAM pAMgaLo nahi cAlavAthI ghayo ane doDavA chatAM AMdhaLo nahi dekhavAthI ghayo. A baMne sampradAyathI gamyu te che, A pramANe. koIpaNa nagarathI lokoe zatruothI pIDAnI zaMkA vaDe vairIthI duHkhe karIne prApta karI zakAya tevA jaMgalano Azraya karyo. ||1|| eka divasa vaLI tyAM paNa chApAnA bhayathI Atura, grahaNa karelA prANavALA gADAdine mUkIne palAyana thayA. //rA tyAM aMdha ane paMgu be manuSyo Azraya rahitanA hatA ane te baMne sattva rahitapaNAthI nirbhaya evA tyAM ja rahyA. /3 dhADapADuo tyAM AvIne corI corIne gaye chate have kalpAkAlanA agni jevo utpanna thayela dAvAnala prajvalita thayo. ||4|| have dAvAnalathI unmukha thayela doDato evo aMdha paMgu vaDe kahevAyo are ! tuM zuM jIvavAnI IcchAvALo che ke maravAnI ? ke jethI dAvAnalanI sanmukha jAya che. //pI teNe kahyuM, he bhadra ! to tuM kahe, jIvavA mATe huM kyAM jAuM ? mRtyunA mukhathI mane kheMca. prANadAna kharekhara anuttara che. (vA tyAra pachI paMgue te aMdhane kahyuM, Ava tuM mane khabhA para besADa. jethI mArAthI jovAyela mArgamAM tArI gati apAya rahita thAya. 7ii aMdha paNa paMgu vaDe kahevAyeluM yogya mAnato jaldIthI te ja prakAre karato hato. kharekhara prANano bhaya te moTo bhaya che. ITA tyAra pachI sAthe jatA te baMne icchita sthAnane pAmyA. A pramANe darzana ane cAritra baMne sAthe rahelA mokSane Ape che. vyatireka vaLI :koIka nagaramAM lokone laMkAnA dAhanuM jANe prakAzana karato hoya tevo agni cArebAjuthI utpanna thayo. Y/10Iii tyAra pachI sarve manuSyo hAhAravane karatA vegathI mahAna muzkelIe tyAre prANa ja che mAtra dhana jene
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 samyaktva prakaraNa evA tyAMthI bhAgyA. ll11ii ane tyAM aMdha ane paMgu be manuSyo anAtha hatA. te baMne koInA vaDe bahAra laI na javAyA ane potAnI zakti vaDe javA mATe asamartha hatA. 1ro tyAra pachI mArgane joto chato paNa pAMgaLo potAne gamana kriyA vaDe zUnya nIkaLavA mATe asamartha bhasmIbhUta thayo. 13 vaLI aMdha prANone bacAvavA mATe Ama tema doDavA chatAM paNa nahi joto A agninA mukhamAM ja pravezyo. ll14o A pramANe aMdha ane paMgu baMne sAthe nahi joDAyelA mRtyune pAmyA. tema darzana ane cAritra paNa eka bIjA sAthe joDAyelA na hoya to mokSane ApanArA thatA nathI. 15/l. have caraNa-karaNanA svarUpane kahe che. vayasamaNadhamma saMjama-veyAvaJcaM ca baMbhaguttIo / nAtiyaM tava-zoda-nidA phu yarameya IIdha7TI (263) piMDavisohI samiI, bhAvaNa paDimA ya iMdiyaniroho / paDilehaNaguttIo, abhiggahA ceva karaNaM tu / / 58 / / (264) gAthArtha : vrata-zramaNadharma-saMyama-vaiyAvacca-brahmagupti-jJAnAdi trika. tapa-krodha nigraha. A cAritra caraNa sitarI mUlaguNa rUpa che. pa7rakaall piMDavizuddhi - samiti - bhAvanA - pratimA - Indriyano nigraha- paDilehaNa - gupti ane abhigraha A karaNa sitarI uttara guNa rUpa che. pa8ra34ll bhAvArthaH vrato prANivadhanI virati Adi rUpa pAMca prakAre che. zramaNa dharma - kSAnti vigere rUpa 10 prakAre che. saMyama - pRthyAdi saMrakSaNA vigere rUpa 10 prakAre che. . pRthvI - pANI - agni - vAyu - vanaspati - beIndriya - teIndriya - caurendriya paMcendriya - ajIvane viSe tathA prekSA, upekSA, pramArjanA, pAriSThApanikA, mana, vacana, kAyA ema sattara prakAre che. (daza vaikAni. 46) vaiyAvacca - AcAryAdinI daza prakAre te A pramANe. AcArya, upAdhyAya - sthavira, tapasvI - glAna - zaikSaka, sAdharmika. kula - gaNa - saMghanI vaiyAvacca karavA yogya che. //1. brahmacaryanI guptio nava che. vasati-kathA-Asana-indriya-kuzyantara - pUrvakrIDita - praNIta AhAra, atimAtrAhAra - vibhUSA. A darekano tyAga karavA rUpa brahmacaryanI nava vADa kahI che. (prava. sA. 557) jJAnAdi trika prasiddha che. tapa - anazanAdi bAra prakAre krodhAdi nigraha te. krodhAdi jaya cAra prakAre. A pramANe caraNa sitarI cAritra mUla guNa rUpa che, kAraNa ke jAvajIva sevana karAtuM hovAthI. ahIM Adarane mATe keTalAka bhedone pharI kahela hovA chatAM punarukti doSanI AzaMkA karavA yogya nathI../po. (263).
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ caraNa - karaNa sittarinuM svarUpa 359 tathA : azana - pAna - khAdima - svAdima svarUpa piMDanA athavA piMDanA upalakSaNathI zayA vastra, pAtranI vizuddhi eTale ke, beMtAlIza doSathI rahitapaNuM te cAra prakAre ema che. samiti - IryAsamityAdi pAMca prakAre. bhAvanA - anityAdi bAra prakAre te A pramANe. anityapaNuM - azaraNapaNuM - ekatva - anyatva - azucitva - saMsAra - karmano Azrava - saMvaravidhi ane nirjarA - loka svabhAva dharma svAkhyAta tattvanI ciMtA ane bodhinuM durlabhapaNuM. A vizuddha evI bAra bhAvanA bhAvavA yogya che. (prathama rati 149 - 150) pratimA - mAsikAdi. ekathI sAta mAsanI eka mAsikI vagere sAta pratimAo, AThamI-navamI-dazamI sAta-sAta ahorAtrinI, agyAramI eka ahorAtrinI, bAramI eka rAtrinI ema bhikSunI bAra pratimA jANavI. (A.ni. 5, prava.sA. 574). sparzanAdi Indriyono nirodha eTale ke jaya te pAMca prakAre che. pratilekhanA - vastra-pAtrAdinI paDilehaNa te 25 prakAre che. guptio - manoguyAdi traNa prakAre che. abhigraha - dravya - kSetra - kAla ane bhAvanA viSayavALA cAra prakAre che. A pramANe karaNa sitarI uttara guNarUpa che. kAraNa ke prApta thayela kAle ja Asevana karAtuM hovAthI. //paTA (264) have samyagdarzana ane kriyAnuM sahakArIpaNuM hote chate kayA svabhAva vaDe zuM upakAra kare che. te kahe che. samaggassa payAsagaM iha bhave nANaM tavo sohaNaM, kammANaM cirasaMciyANa niyayaM guttIkaro saMjamo / bodhavvo navakammaNo niyamaNe bhAveha eyaM sayA, esiM tinhavi saMgameNa bhaNio mukkho jiNiMdAgame / / 59 / / (265) gAthArtha : ahIM jJAna sanmArgano prakAzaka che, tapa te lAMbAkAlanA ekaThA karelA karmonI zuddhi karanAro che ane saMyama navAthI rakSaNa karanAro che. niraMtara A bhAvanAthI manane bhAvita karavuM joIe. kAraNa ke zrI jinezvaradevanA AgamamAM pharamAvyuM che ke, pUrvokta traNeya (jJAna, tapa ane saMyama)nA saMgamathI ja mokSapadanI prApti thAya che. pArakA bhAvArtha : ahIM mokSa mATenI pravRttimAM jJAna te sanmArgano prakAzaka thAya. jJAna te samyagu levAnuM kAraNa ke, mithyAdRSTionA jJAnanuM paNa ajJAnarUpapaNuM hovAthI. | kriyA - tapa ane saMyama rUpapaNA vaDe be prakAre che. temAM tapa te lAMbAkAlathI ekaThA karelA karmonI nicce zuddhi karanAra che. saMyama - navA AvatA karmone guptara eTale rokanAra che. A pramANe potAnA manamAM hamezAM bhAvo A traNenA saMgama vaDe jinAgamamAM mokSa kahela che. AthI samyagdarzana - jJAna - cAritra rUpa mokSamArga che e pramANe pratiSThita thayuM.
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 samyakatva prakaraNa jJAna, tapa zabdanA upAdAnathI ahiM anya maMgala pragaTa karAyuM che e pramANe TIkArya che. hamaNAM sUtrakAra potAnA nAmane prakAra vaDe pratipAdana karatAM prakaraNanA upasaMhArane kahe che. caMdadama-pavarahari-sUra-riddhi-payanivaha-paDhamavanehiM / jesiM nAma tehiM parovayAraMmi niraehiM / / 60 / / (266) Iya pAyaM puvvAyariya-raiya gAhANa saMgaho eso / vidino anudityaM, mAruM nIvAii iAddazA (267) gAthArtha : paropakAramAM rakta caMda-dama-pavara-hari-sUra-riddhi Adi padonA prathama varNa te vaDe jeonuM nAma che evA teo vaDe prAyaH pUrvAcArya vaDe racAyela A gAthAono saMgraha kumArge lIna thayelA jIvonA anugraha mATe karyo che. bhAvArtha spaSTa che. paraMtu caMdrAdi padanA prathama vargo vaDe jeonuM nAma che tevA caMdraprabhasUri teo vaDe //0, 71 (267, 267) ane vaLI je majjhatthA dhamma-tthiNo ya jesiM ca Agame diTThI / tehi kAraNo, so na 3 saMjhiTikA pAdarA (ra68) gAthArtha ? je AtmAone jinAgama pratye bahumAna che, jeo madhyasthabhAvamAM ramaNa kare che ane jeo zubhadharmanA arthI che, teone ja A graMtha upakAra karavA samartha banI zakaze. paraMtu rAgAdithI kaluSita cittavALA AtmAone A graMtha upakAraka banI zake tema nathI. karArakaTa bhAvArtha: A paNa spaSTa che. llpharI (268) have A prakaraNanA mAhAtmane jaNAvavA mATe nAmone kahe che. uvaesarayaNakosaM, saMdehavisosahiM va vIusajaNA / davA vi paMrayA, vaMsaddhi rUma mada gaddArA (266) gAthArtha H he viddhajjano! tame A prakaraNane upadeza ranakoza, saMdeha viSa oSadhi athavA paMcaratna athavA darzanazuddhi nAmathI oLakhI zako cho. bhAvArtha : upadeza ratna koza athavA saMdeharUpI viSane auSadhi samAna hovAthI saMdeha viSaSadhi thAya. ratnonI jema duHkhethI prApta thaI zakatuM hovAthI tathA deva, dharma, mArga, sAdhu ane tattva svarUpa pAMca ratnanA samUha rUpa hovAthI paMcaratna kahevAya. darzananI arthAt samyaktvanI zuddhinA kAraNarUpa hovAthI darzanazuddhi A pramANe te vidvAjano ! tame Ane kaho ema sarve ThekANe joDavuM.
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna-tapa-saMyamanA triveNI saMgamamAMtha have A svarUpanA nirUpaNapUrvaka bhavya jIvone paThanAdi vaDe zikSA Ape che. micchamahantravatAraNa- tariyaM AgamasamuddabiMdusamaM / zAha mahamaMtta, saMvevisohiM paramaM / / 64 / / (270) eyaM daMsaNazuddhiM savve bhavvA paDhaMtu nisuNaMtu / jANaMtu kuNaMtu haMtu sivasuhaM sAsayaM jjhati / / 65 / / (271) gAthArtha : mithyAtvarUpI mahAna samudrane tAravA mATe naukA samAna, AgamarUpI samudranA biMdu samAna, kadAgraharUpI grahaNano nAza karavA mATe maMtra samAna, saMdeharUpI viSane dUra karavA mATe zreSTha auSadhi samAna evA A darzanazuddhi graMthane sarve bhavyo bhaNo, sAMbhaLo, jANo, karo ane jaldIthI zAzvata sukhane pAmo. 164, 6 // 270, 2715 bhAvArtha : mithyAtvarUpI mahAna samudrane tAravA mATe naukAsamAna, AgamarUpI samudranA biMdu samAna, kugrAharUpI grahane nAza karavA maMtra samAna, saMdeharUpI viSane nAza karavAmAM prakRSTa auSadhi samAna. saMdeha viSauSadhi A pramANe pahelA nAma rUpe kaheluM. vaLI ahIM vizeSaNapaNe kahela che. AthI paunarukti doSa nathI. 11981129011 A darzanazuddhine arthAt prasiddharUpe samyaktvane sarve bhavyo bhaNo sUtrathI bhaNIne arthathI sAMbhaLo. sAMbhaLIne tenA arthane jANo, jANIne karo, temAM kahelI vAtone anusaro ane tene anusarIne jaldIthI zAzvata sukhane meLavo. kAraNa ke, sarve anuSThAno te mATe karavAnA prayojanavALA hovAthI. / / 65 (271) tattvatattvam sampUrNam ||zrI| A pramANe pUjya zrIcakrezvarasUrI vaDe zarU karAyela temanA praziSya zrItilakAcAryathI pUrNa karAyela samyaktvanI vRttimAM samarthita karAyuM pAMcamuM tattvatattva ane tenI samAptimAM samyaktva prakaraNa vRtti paNa samApta thaI zrIII - prazasti - zrI vIravibhunA tIrthamAM zrI sudharmasvAmI gaNadharanI paraMparAthI prApta karI che unnati jemane evA, cAritrathI ujjavaLa evA zrI caMdragaccharUpa sAgaranA ullAsa pAmatA zItala prakAzavALA, samyaktva nAmanA zAstrarUpa sUtranI nagarInI racanA karanAra sUtradhAra adbhuta mativALA, vAdIrUpa hAthI mATe siMha samAna zrI caMdraprabhasUri AcArya thayA. II1II temanI pATa rUpa lakSmIne sAMbhaLavA mATe Asana samAna, jemanA caraNa kamaLamAM zrIjayasiMhadeva rAjAe manohara haMsanI lIlAne dhAraNa karI evA samartha zrI dharmaghoSa nAmanA AcArya thayA. // 2 //
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 samyaktva prakaraNa temanI pATa paraMparA udaya rU5 parvata mATe zikharane bharyuM, tejasvI cUDAmaNi zrI cakrezvarasUrI e pramANe nAma vaDe devonA Izvara jemaNe samyakatvarUpa kamaLanI korakane vikAsarUpa lakSmIne pamADavA mATe vineyarUpa bhamarAne AnaMda mATe vyAkhyA karavAnI IcchA karI. 3|| - jemane pote dIkSA Apela evA cha ziSyoe AcAryapada prApta karyuM che. tevA temanI pArTIne sadgaNanA sAmrAjyanI jema zobhAvI. ||4o. temAM prathama, dikUlamAM jemano yaza phelAyela che. vidyArUpa vadhUnA vadanane vikasAvavA mATe pUrNa caMdra samAna, caMdranI jema ujjavaLa potAnA gurunA gacchane dhAraNa karavA mATe samartha, evA sumatisiMha nAmanA guru thayA. //pA vikhyAta zrIbuddhisAgara guru bIjA thayA, zreSTha tridaza nAmanA trIjA AcArya thayA tathA prajJAnA atireka rUpa vajathI vAdi rUpa parvatane haNyA che. jemane evA zrI tIrthasiMha cothA zreSTha AcArya thayA. //ko pAMcamA zrI zivaprabhasUri thayA. paraMtu e kUtuhala che ke je rAganA sthAna na thayA. III chaThThI AcArya zrI kIrtiprabha nAmanA AcArya hatA. jemanI sUkSma evI paNa buddhi saghaLA AgamamAM vyApelI hatI. ll8. zrI zivaprabhasUrino maMdabuddhivALo, zrutanI ArAdhanAnI vRddhino bhajanAro ziSyaleza evo huM nAma vaDe tilakAcArya chuM III zrI samyakatva ratna mahodadhi - saMpUrNa saMvat 1504 varSe Aso suda 10 somavAre sAddhapUrNimA gacchamAM zrI caMdraprabhasUrInI paraMparAmAM bhagavaMta zrI puNyacaMdrasUrIno ziSya gaNivarya zrIjayasiMha gaNi vaDe paropakAranA hetuthI zrI rANapuranagaramAM samyaktva mahodadhi graMthanuM nAmanuM pustaka lakhyuM che. maguru vaDe karavA mATe AraMbha mAtra karAyela evI A vRttine temanA caraNa kamaLanA smaraNa dvArA mugdha buddhivALA meM karI che. tethI utAvaLanA vazathI temAM je kAMIpaNa azuddha racanA thaI hoya te mArI upara karelI kRpAvALA vidvAna AcAryoe te zuddha karavA yogya che. 10ll A vRttine racatA evA mArA vaDe je kAMI suphata meLavAyuM hoya tenA vaDe huM bhavobhava dharmanI eka lAlasAvALo thAuM. 7/11/ vikrama rAjAne pasAra thaye 1277 varSe A TIkA racAI che. ll1rI AmAM saMkhyAthI 8000 anaSNupa zloka akSara vaDe rahelA che. e pramANe meM nizcaya karyo che. 1all jyAM sudhI zrIvIra paramAtmAnuM tIrtha vijaya pAme che. tyAM sudhI racanArUpI manamAM A TIkA haMsanI jema ramo. 7/14ll je Agama rU5 bhaTa evo eka paNa adbhuta vIra dharma jaya pAme che te ekAMtamAM bIjA evA tamane te kalyANa mATe thAo. f/15
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ hevatatpa dharmatattva THE bhAtiya sAdhutatva tatpatatva Title Designed by 'KHUSHI DESIGNS', Ahmedabad. Ph. 09227504555