________________
વ્યાખ્યાન સાહિત્ય સંગ્રહ
તૃતીય
હે કાગડા ! તારું શરીર કાળું છે. તારી ભાષા કાનને ઉગ ઉત્પન્ન કરનારી છે, સર્વ પ્રકારની સારી વા નરસી વરતુ તુ ખાય છે અને સ્વભાવથી જ ચંચળ હોવાથી તારી ચેષ્ટાઓ પણ સારી નથી. આ પ્રકારે અવિનયાદિ સર્વ પ્રકારના દોષ તને પ્રાપ્ત થયેલા છે, પરંતુ તારા કુટુંબીઓ પ્રત્યે તું જે વાત્સલ્યભાવ રાખે છે તેથી તને ખરેખર ધન્યવાદ આપવામાં આવે છે. ૨
એક ગુણની જરૂર આવશ્યકતા.
“ઓધવજી સદેશે કહેજો શામને ” એ રાગ. ૧પપટજી બેઠા સોનાને પાંજરે, રાજા રાણી જોઈ રાજી થાય; ચાકર રાજ કરે પોપટની ચાકરી, જુઓ પિપટ કયાંઈ ન રમવા જાય છે. પિપટ.૧ એકજ ગુણ પણ આ જગમાં એ ભલે, વિશેષ સૈથી વિશ્વ વિષે વખણાય, જશ જામે તેને સઘળા સંસારમાં, ચતુરજને સૈ તેને ચિત્તમાં હાયપિપટ ૨ મોતી તે આભુષણમાં શોભે ભલાં, માણસમાં તે તેથી પામ્યાં માનજો; અમે પણ રસ આપે એક પ્રકારને, તે ગુણથી તે ગણાય છે ગુણવાન. પોપટ, ૩ સુગંધને ગુણ સરસ ગુલાબ વિષે વસે, ભક્ષ કર્યાંથી ભાગે નહી જન ભૂખજે; આ તે આવે એસડ ઉપગમાં, દેહતણું તે દૂર કરે છે દુઃખશે. પિપટ. ૪ સેમલ પણ સંહારે રોગ શરીરને, તદબિરથી તેને કરતાં ઉપયોગ, ઘડું તે ઘણી મજલ કરે દિન એકમાં, જણાય ઉત્તમ જનને વાહન વેગ. પિ૦ ૫ હેમતણી વાટી ભાવે હાથને, શોભાવે નહિ એવું સેનું શેર; લેખણુ તે લખવું હોય તે આપે લખી, પામી તે એકજ ગુણ ઉત્તમ પેરજે. પિ૦ ૬
૧ દલપતકાવ્ય ભાગ ૧ લો.
