________________
*
*
*
*
*
*
*
*
ગાથા ૫ મી
[ ૧૯ વિનાશને માટે પિતાનું શસ્ત્ર પાણીદાર બનાવીને અમારા હાથમાં આપે છે! કારણકે-અમારે (તે) આગલની કલ્યાણકતિથિના ક્ષયે તે ક્ષીણ તિથિની પહેલાની તિથિમાં (ક્ષીણ તિથિની પહેલાની તિથિ અને ક્ષીણ તિથિ એમ) બન્ને તિથિનું વિદ્યમાનપણું હોવાથી (અને તે તેમાં) ઈષ્ટ૩૪ આપત્તિ જ છે, એ જ (તેને તમને) ઉત્તર છે.” તમારે તે પાછળની અને આગળની એમ બન્ને તિથિના ક્ષય પ્રસંગે આગળ જવામાં અને પાછળ જવામાં (ચૌદશના ક્ષયે પૂનમે અને આઠમના ક્ષયે સાતમે જાવ પણ કલ્યાણક નવમીએ ન જાવ, એ હિસાબે) બંધન હોવાથી આકાશ સામું જ જેવું રહે છે. અર્થાત ૮-૯ અને ૧૦ એમ ત્રણ તિથિના જોડાજોડ ત્રણ કલ્યાણક હોય તેવા પ્રસંગે તમારે તે તેમની આગલી તિથિ દશમના ક્ષયે નવમીએ તે ક્ષીણ દશમી કરવા જવાય તેમ નથી, દશમની પાછલી તિથિ નેમના ક્ષયે (આઠમની જેમ તે ચતુપર્વમાની પર્વતિથિ નહિ હોવાથી પણ) આઠમે તે ક્ષીણ નામ કરવા જવાય તેમ નથી, અને તેમની પણ પાછલની તિથિ અષ્ટમીના ક્ષયે પણ (સાતમે અષ્ટમી પર્વ કરતા હોવાથી) સાતમ આઠમનું કલ્યાણુક કરવા જવાય તેમ નથી, તેમજ તેની આગળની નેમ ચતુષ્પવીની તિથિ નહિ હોવાથી નેમેય આઠમ કરવા જવાય તેમ નથી. એમ બન્ને બાજુ બંધન હોવાથી તમારે તે આકાશ સામું જ જેવું રહે છે.” - હવે જો એમ કહો કે-(એ રીતે આગલની ક્ષીણ કલ્યાણક તિથિને પણ પાછલી તિથિએ કરે છે) “તે તમે કલ્યાણકતિથિને તપ, બીજા દિવસે તથા આવતા વર્ષની કલ્યાણકતિથિને દિવસે જુદો કેમ કરે છે?” તેનું સમાધાન એ છે કે-કલ્યાણકતિથિને આરાધક પ્રાયઃ તપવિશેષ કરવાના અભિગ્રહવાળો હોય છે, અને તે અભિગ્રહી બે પ્રકારે
૩૪. (કલ્યાણક તિથિના ક્ષયે પૂર્વતિથિને ક્ષય કરે, પૂર્વની તે તિથિ પણ પર્વતિથિ હોય તો તેને પણ ઉયાત બનાવવા સારૂ પૂર્વતર તિથિને ક્ષય કરે, અને તે પૂર્વતર તિથિ પણ કલ્યાણક તિથિ હોય તો તે કલ્યાણકતિથિની પણ પૂર્વેની અપર્વતિથિનો ક્ષય કરવો, એમ “શાસ્ત્રીયપૂરાવા” પેજ ૮ પંકિત ૨૬માં જણાવ્યા મુજબ) “એકૅકતિથિ પાછલ ખસેડીને પણ અમારે તે ક્ષીણ પર્વનું આરાધન થઈ શકે છે. તેથી તમે જે આપત્તિ જણાવી તે તો અમારે ઈછાપત્તિ જ છે.” એમ અહિં શાસ્ત્રકારે ખરતરને જણાવેલ છે. એકેક દિવસે અનેક કલ્યાણક આવે તો તે બધાં કલ્યાણકને તપ, શ્રી વિચારસારપ્રકરણ પૃ. ૯૯ બ્લેક ૪૫૧માં તથા શ્રી આચારપદેશ' ગ્રંથના પાંચમા સર્ગમાં જણાવ્યા પ્રમાણે એક દિવસે ભેળે પણ કરાય; પરંતુ બારપવમાંની પર્વતિથિની જેમ કલ્યાણકાવી માટે પર્વદીઠ દિવસ લઈને જ પૃથફ પૃથફ તપ કર એમ એકાંત નથી. બારપવી અને કલ્યાણકારીમાં એ વગેરે બહુ તફાવત છે. કારણ—આગળ સ્કુટનેટમાં જણાવેલ છે કે–તે કલ્યાણક તિથિઓ અષ્ટમી આદિ બાર પવની જેમ કાલપવી નથીપરંતુ કાર્યપર્વ છે = પ્રભુનાં કલ્યાણકોની પહેલાં નહિ પ્રવર્તતી પવી છે.
૩૫. આથી “ખરતરગચ્છીયને ચૌદશના ક્ષયે પૂનમે ચૌદશ કરવામાં તથા નવા વર્ગને પૂનમના ક્ષયે ચૌદશની સાથે પૂનમ કરવામાં એકપર્વના પૌષધો લોપ થતો હોવાની જે આપત્તિ છે તે આપત્તિ કલ્યાણક તિથિઓમાં એક દિવસે બે પર્વમાંના આગલા પર્વના ક્ષય પ્રસંગે આવતી નથી, અને તેથી પણ બારપવી જેવી કલ્યાણક પવીઓ નથી,” એ વાત આથી સ્પષ્ટ થાય છે.
