________________
૧૫૦ ]
તત્વતરગિણી અનુવાદ ગ્રંથ
અર્થ અને તે વર્ગે જ રજુ કરેલો એ જ અર્થવાળો શાસ્ત્રકારને અભિપ્રાય બંનેય વિચિત્ર લેખાવતા હેવાથી તે વર્ગ તે અર્થમાં પિતાના હાથે ય જૂઠે ઠરે છે. ચૌદશના ક્ષયે તેરસેગ્રંથકારે જણાવેલા તે ગૌણ મુખ્ય ભેદે પણ-જ્યારે ચૌદશ જ કહેવાય છે ત્યારે પ્રાયશ્ચિત્તાદિ વિધિમાં તે ચૌદશ જ કહેવાય, એ દીવા જેવી વાતને તસ્વરૂપે જાણવા છતાં કેવલ પિતાના ચોગરદમ નિરાધાર ઠરેલા નવા મતના આગ્રહ ખાતર તેવા પ્રસંગે તે વર્ગ ૧૩/૧૪ લેખાવતે ન જ અટકે ત્યારે તેની સ્થિતિ જ્ઞાની ભગવંતે જાણે.
પ્રશ્ન ૩ર -આ દરેક વસ્તુ જોતાં તે વર્ગ, સં. ૧૯૯૩ થી લૌકિક પંચાંગમાંના એકવડા તથા જેડીયા પર્વતિથિની ક્ષય વૃદ્ધિ પ્રસંગે શ્રીસંઘમાં આરાધનામાં પ્રવર્તતી પૂર્વ કે પૂર્વતર અપની ક્ષય વૃદ્ધિ કરવાની અવિચ્છિન્ન પ્રવૃત્તિને ઈરાદાપૂર્વકન કહીએ તે કેવલ અજ્ઞાનતાથી જ ખોટી જણાવવા માંડેલ હોવાની વાત સાચી ઠરે છે, પરંતુ તે વર્ગ, પર્વયે પૂર્વની તિથિમાં તે ક્ષીણ પર્વની આરાધના કરવાના પિતાના મતના બચાવમાં આ શ્રી તત્વતરંગિણી ગ્રંથમાં જે જે સ્થલે “ક્ષીણામë સપ્તક્યાં શિયા, થોરી વત્તા, सप्तम्यामेवाभीष्टमष्टम्यनुष्ठानं, पूर्वस्यां सप्तम्यां, पूर्वस्यां त्रयोदश्यां क्षीणाष्टमीयुक्तां सप्तमी, કરીશુai ar' ઇત્યાદિ સપ્તમ્યન્તવાક્યો જણાવેલાં છે, તે તે વાક્યોને આગલ કરીને “પર્વતિથિના ક્ષય વખતે-ક્ષીણ અષ્ટમીનું કૃત્ય સાતમમાં, સાતમમાં કરાતું આઠમનું કાર્ય, તેરસનું કાર્ય સાતમમાં, સાતમમાં જ આઠમનું કાર્ય ઇષ્ટ છે, પૂર્વની સાતમમાં, પૂર્વની તેરસમાં, ક્ષીણ અષ્ટમીયુક્ત સાતમ, ક્ષીણ ચતુર્દશીયુક્ત તેરસમાં કરવાનું છે એમ અમે જ જણાવતા નથી, પણ આ શાસ્ત્રકાર મહારાજ જણાવે છે.” એ મુજબ પ્રચાર ચાલુ રાખીને પર્વ તિથિને ક્ષયે આરાધનામાં પણ “૧/૨-૪/૫-૭૮–૧૦/૧૧-૧૩/૧૪-૧૪/૧૫–૧૪/૦))” એમ બોલે છે, તેનાં પંચાંગમાં લખે છે અને સર્વત્ર પ્રચારે છે તે તે વાતમાં કાંઈ તથ્ય ખરું?
ઉત્તર–આ શ્રી તત્વતરંગિણગ્રંથના અનુવાદમાં ગ્રંથકારના તેવા સપ્તમ્યઃ વાક્યો જણાવતા અધિકારના અનુવાદ નીચેના નં. ૧૨ થી ૧૯ પર્વતના ટિપ્પણમાં–શાસ્ત્રકારનાં તેવાં વાક્યોને અર્થ, તે વર્ગ ભદ્રિકને ભ્રમમાં રાખવાના હેતુથી તે વિપરીત કરે છે” એમ સ્પષ્ટ કરી આપેલ છે. તે વર્ગ, “થે પૂર્વાહ મુજબ ચૌદશના ક્ષયે તેરસે તેરસનું નામ પણ લેવાતું નથી અને ચૌદશ જ કહેવાય છે” એમ જણાવનાર આ શાસ્ત્રકાર ભગવંતના નામે તે રીતે અષ્ટમી ચતુર્દશીના ક્ષયે સાતમમાં આઠમનું અને તેરસમાં ચૌદશનું કાર્ય કરવાનું લેખાવે છે તે હૃદયમાં રાજતી ભવાભિનંદિતાને જ આભારી છે. શ્રી તત્વતરંગિણીમાં “નgવ્યgી પટ્ટાભિમન્યતે' એવા સ્પષ્ટ પાઠો જેવા છતાં તેની સામે અનારાધકજનો જ આંખમીંચામણાં કરી શકે. નં. ૧૨ થી ૧૯ પર્વતના તે ટિપ્પણમાં આ દરેક બીના વિસ્તારથી જણાવવા પૂર્વક “તે વર્ગ તરફથી શાસ્ત્રકારનાં તે તે વચનના થઈ રહેલા તેવા વાહિયાત અર્થ પ્રચારમાં કશું જ તગ્ય નથી.” એમ સપ્રમાણ ઠરાવી આપેલ છે. આ સંબંધમાં ખાસ ખ્યાલમાં રાખવાની વાત એક જ છે કે-શાસ્ત્રકારે તે તરત વાકયો,
