________________
પતિથિધક પ્રશ્નોત્તરી
[ ૧૯૩
તે પૂનમના આગમેક્ત આગ્રહને પણ બેધડક ખાટા કહે છે! તેથી તેમનું તે લખાણુ, જૈનશાસ્ત્ર અને જૈનપરંપરાનુસારી તે નથી જ; પરંતુ સુઘડ અજૈની પણ નથી: અણુઘડ અજૈની છે. કારણ કે—સમજી અજૈના પણ પૂનમને તે પતિથિ માને જ છે; વિષ્ણુપુરાણમાં કહ્યું છે કે હૈ રાજેન્દ્ર ! ચૌદશ-આઠમ-અમાવાસ્યાપૂર્ણિમા અને સૂર્યની સ ંક્રાંતિ એટલાં પર્વો કહેવાય છે.’
તે લખાણમાં જ મૂવિજયજીએ જે-“ પૂનમના ક્ષયે એક જ દિવસે શાસ્ત્રાજ્ઞા અને પર'પરાનુસાર ચૌદશ-પૂનમનું આરાધન કરનાર સુવિહિતવર્ગને તે ( પૂ. આગમાદ્વારક શ્રી) પ્રશ્ન કરે છે કે- એકજ દિવસે શું એ પૌષધ કરશે ?' તે અયેાગ્ય જ છે. ” એ પ્રમાણે લખેલું છે તે, પૂનમના ક્ષયે પૂનમને ચૌદશથી જુદી કરવાનું જણાવતી શ્રી વિજયહીરસૂરિજીમ૰ના યોશીવતુર્વરયો:' પાડરૂપ શાસ્ત્રજ્ઞા અને તે મુજબની અવિચ્છિન્ન પરંપરા પણ પ્રચલિત હેાવાથી તેમજ પૂનમના ક્ષયે ચૌદશના એક જ દિવસે ચૌદશ અને પૂનમનું આરાધન કરવાની કેાઈ શાસ્ત્રની આજ્ઞા અને પરંપરા નહિ હાવાથી સદંતર કપાલકલ્પિત છે. આ રીતે શાસ્ત્રાજ્ઞા અને પરંપરાના નામે સુવિહિતવર્ગ, આવી કારી ગપ હાંકે નહિઃ આ ભાઈબંધે તેા નવા મતના આગ્રહમાં પડીને તે ગપ જ હાંકેલ છે. માટે તે વને કરેલા ‘શું એકજ દિવસે એ પૌષધ કરશેા ?' એ પ્રશ્ન, અયેગ્ય નથી; પરંતુ સંપૂર્ણ ચેાગ્ય છેઃ તે વ, પૂનમના ક્ષયે જો ચૌદશે ચૌદશ-પૂનમ બન્ને તિથિનું આરાધન થઈ જાય છે, એમ કહેવામાં પેાતાને ય સાચેા લાગતા હાત તે તે લખાણમાંના ઉપરના લખાણુ પછીથી તે વગે કરેલા− કેમ કે પૌષધ વગેરે નિયમા આગળપાછળના દિવસે થઈ જ શકે છે.' એ લખાણની તે વગે` આવશ્યકતા જ માની ન હેાતઃ પૂનમના ક્ષયે પૂનમનું આરાધન તેા પૌષધ વગેરે નિયમ જ છે અને તે આરાધન તેા તે વર્ગીના કહેવા મુજબ ચૌદશના એક જ દિવસે થઈ જ જાય છે: પછી ક્ષીણુ પૂનમના પૌષધાદિ નિયમેને તે વગે આગળપાછળના દિવસે કરવા રહે છે જ કાં ?
એ રીતે પૂનમના ક્ષયે ચૌદશે ચૌદશ પૂનમ ખનેનું આરાધન થઈ જતું હાવાને કલ્પિત નવા મત કાઢવા જતાં તે વગને ૧-ગત કાન્તિકીપૂનમના ક્ષય વખતે ઉયાત્ ચૌદશને ચૌદશ ગણવી બંધ રાખીને ચૌદશની સવારથી ચૌદશે ( પૂનમના પટ જીહારવાનું= સિદ્ધગિરિજીની યાત્રા કરવા રૂપ પૂનમનું અનુષ્ઠાન કરવા વડે) પૂનમ ગણાવવી પડી, ર–તે પૂનમની સાંજે ચામાસી ચૌદશનું પ્રતિક્રમણ કરવાની કફોડી સ્થિતિમાં મૂકાઈ ને તે પૂનમને ચૌદશ ગણાવવી પડી, ૩-પેાતાની માન્યતામાં દ્વારાએલા શ્રાવક-શ્રાવિકાઓને ચામાસી ચૌદશના છઠ્ઠ, તે ઉદ્દયાત્ ચૌદશના દિવસે એ રીતે લેખાવલી કૃત્રિમ પૂનમના એક જ દિવસે એક જ ઉપવાસથી લેખાવવા પડયો, ૪-ખંભાત જેવા પેાતાના મૂળ મતાત્પાદક સ્થાનમાં તે પેાતાના મતની સમસ્ત શ્રાવિકાઓને ચામાસીના પૌષધેાથી જ વંચિત રાખવી પડેલ છે! અને–૧–ચામાસી ચૌદશ પછીની પૂનમે કરાતા વિહાર, પૂનમે નહિ કરી શક
૨૫
