________________
પર્વતિથિખાધક પ્રશ્નોત્તરી
| ૨૨૭
સાહિત્ય દર્પણું ? બૂકના ૧૪૬મા પેજ ઉપર રજુ કરેલા ભાવાથમાંથી પોતાના તે વાકયને ઉડાવી દેવું પડેલ છે.
શ્રી જ’ભૂવિજયજીની તે ગેલમાલમાં આશ્ચર્યની વાત તેા એ છે કે—શ્રી વિજયહીરસૂરિજીપ્રદત્ત તે સમાધાનમાં–હવેથી ટિપ્પાને જૈનશાસ્ત્ર માનવા લાગેલ તે નવા વને ટિપ્પણાની એ અમાસ વખતે પહેલી તથા મીજી અમાસે શ્રી કલ્પેધરના છઠ્ઠ કરવાનું રાખીને અક્રાઈધરના ઉપવાસનું પારણું ટિપ્પણાની ચૌદશે કરવાના નિષેધ નહિ હાવા છતાં શાસનપક્ષ તેવા પ્રસ`ગે આરાધનામાં એ તેરસ કરે છે તેમાં અઠ્ઠાઈધરના બે ઉપવાસનું પારણું શાસનપક્ષને બીજી તેરસે એટલે ટિપ્પાની ( નહિકે-આરાધનાની) ચૌદશે આવે છે તેને તે વગ નિદ્ભવે છે!
નવા વર્ગોની તે નિદ્વવતા એટલી બધી તે ગાઢ આભિનિવેશિક છે કે “લૌકિક ટિપ્પણામાં પયુષણની પહેલી ચાર તિથિમાંની ખારસ આદિ એકપણ તિથિની વૃદ્ધિ હાય અને પછીની ચાર તિથિમાં એક તિથિના ક્ષય હાય ત્યારે પણ ખાસે પર્યુષણ બેસે છે; પરંતુ તે બારસે બેસતા પર્યુષણામાં અપનાવાતી ટિપણાની ચૌદશ-અમાસની વૃદ્ધિએ કરાતી તેરસની વૃદ્ધિવાળી પ્રાચીન આચરણા નવા વર્ગને ગળે બાઝતી હાવાથી નવા વગે તે માસે પર્યુષણા અને તેરસ-ચૌદશે થતા કલ્પેધરના છઠ્ઠ’ની મૌલિક વાતને તા શ્રીજ મૂવિજયજીએ તે ‘તિથિ સાહિત્યદર્પણુ’ બ્રૂકના ૧૪૬મા પેજ ઉપરના તે શ્રી હીરપ્રશ્નોત્તરના ભાવાના લખેલા વિશેષામાં છૂપાવી જ દઇને માત્ર−‘જો ખારસથી પર્યુષણા બેસે તે ચૌદશ-અમાસે કરવા' એ સીધી એક જ વાત જણાવવાના પ્રપંચ કરેલ છે, એ પ્રપંચ રચ્યા પછી તેમણે તરતજ · અમાવાસ્યાદિ તિથિવૃદ્ધિમાં ને તેરસથી બેસે તે તેરસ ચૌદશે છઠ્ઠ કરવા. પહેલી અમાસ ખાધાવાર ગણી બીજી અમાસે કલ્પરના ઉપવાસ કરવા.’ એ પ્રમાણે લૌકિકટિપ્પણાની તિથિએને જ આરાધનાની તિથિએ તરીકે લેખાવનારૂં લખાણ, આચરણાપ્રધાન શ્રી વિજયહીરસૂરિજીના નામે લખી નાખવાનું સાહસ કરેલ છે અને તે સાહસને પણ શાસ્ત્ર અને પરંપરાનુસારી લેખાવવા સારૂ તેમણે પોતાના તે બનાવટી લખાણની સાક્ષીમાં તે લખાણ મુજબનું શ્રી સિદ્ધચક્ર વર્ષ ૩ એક ૨૧ પૃ. ૫૦૭ ઉપરનું લૌકિક પંચાંગની અપેક્ષાએ કહેવાયેલું લખાણ રજુ કરી દેવાનું પર’પરાલેાપક ક્રૂરતાંડવ કરતાં પણ સંકોચ રાખેલ નથી,” આ તાંડવની તરખટમાં શ્રી જ'ભૂવિજયજીએ,- તેસ-ચૌદશે કપધરના છઠ્ઠ કરવા, એમ કહું છું અને બીજી અમાસે એ જ કલ્પરના ઉપવાસ કરવા, એમ કહું છું તેથી તે પ્રાકૃતજનામાં પણ મૂખ લેખાવા પામીશ.' એ ભાન પણ ગુમાવી દીધેલ છે તે અત્યંત શેાચનીય છે.
શ્રી વિજયયાદેવસૂરિના પત્ર તથા પ્રશ્નોત્તરો
[ અમલનેર-ખાનદેશ આચાર્ય મહારાજશ્રી (યશેદેવસૂરિ) તરફથી દૈઃ ત્રિલેાચન
