________________
-
- - -
- - - -
w
w whશ્વમરૂનમન
-મનમમમમમમમમનનનનનનન
પર્વતિથિબેધક પ્રશ્નોત્તરી
| [ ૨૨૯ કરવા બદલ મેટો ઝગડો પેદા થાત. બંને બાજુથી પિતપોતાના મંતવ્યોનું ઢગલાબંધ સાહિત્ય બહાર પડત. પણ આજે એ વિષયનું એક હેન્ડબીલ જેટલું પણ જોવા મળતું નથી.
પ્રશ્નઃ ૩-સં. ૧૯૯૨ની સાલની માફક પૂર્ણિમા-અમાસની ક્ષય વૃદ્ધિએ તેરસની ક્ષય વૃદ્ધિ માનવી ચાલુ રાખીએ તે બહુ આનંદપૂર્વક પતી જાય છે.
ઉત્તર –તમારા કહેવા મુજબ ક્ષય વૃદ્ધિ કરવાથી નીચે મુજબના મહા દે આવે છે. ૧-મૂલસૂત્ર તથા અપવાદસૂત્રોને બાધ પહોંચે છે. અને તેથી “આપાપ ધો' આ સૂત્રને બાધ આવવાથી સમ્યકત્વને હાનિ પહોંચે છે. ૨-સં. ૧૪૮૬માં હર્ષભૂષણગણિજીકૃત પર્યું ષણાસ્થિતિવિચાર, તથા તત્ત્વતરંગિણ તેમજ હીરપ્રશ્નોત્તરની સાથે વાંધો આવે છે. ૩કલ્યાણતિથિઓ પ્રતિષ્ઠા વગેરેની તિથિઓની વ્યવસ્થા ગ્ય રીતે જળવાતી નથી.
પ્રશ્ન: ૪-પૂર્ણિમા અમાસની ક્ષય-વૃદ્ધિએ તેરસની ક્ષય–વૃદ્ધિની આચરણા ઘણા વખતની છે. ઘણુઓએ તે આચરણ કરી તેને લેપ કેમ થાય?
ઉત્તરા–આ આચરણાથી જિનેશ્વરની મૂળ આજ્ઞાઓને જ લેપ થાય છે. આ મોટા દેષની સાથે બીજી પણ ઘણી અવ્યવસ્થા ઉભી થાય છે. વળી ૧૪૮૬માં શ્રી સોમસુંદરસૂરિના શિષ્ય શ્રી મુનિસુંદરસૂરિજીના શિષ્ય હર્ષભૂષણ ગણિકૃત પર્યુષણાસ્થિતિવિચારગ્રંથમાં લખ્યું छे है-"वृद्धाचरणाऽपि सैव प्रमाणं या चतुर्थीपर्वावरणावदागमाऽविरुद्धा।" यदुक्तं द्वितीयांगनियुक्तो व्यवहारे च-आचरणावि हु आणाअविरुद्ध चेव होइ आणत्ति ॥
શ્રી યશોદેવસૂરિજીના પત્રને ખુલાસો તમે ખુલાસા લખીને પછી ખુલાસા માટે મેકલેલી પ્રશ્નોત્તરી સાથેના પત્રમાં જણાવેલુંઆપણે માત્ર શાસ્ત્રદષ્ટિને સન્મુખ રાખીને નિવેડો લાવીશું તો આપણે આરાધકભાવ ટકી રહેવા સાથે સંગીન કાર્ય હેવાથી ભવિષ્યમાં થનાર કઈ પણ બુદ્ધિશાળી ન ખળભળાટ ઉત્પન્ન નહિ કરી શકે” એ વાક્ય, નીચે મુજબની સાત સમજણને અભાવ સૂચવે છે.
(૧)–“ પૂર્વ અને વૃદ્ધ ૩r” શાસ્ત્રનો અર્થ, “પર્વતિથિના ક્ષયે પૂર્વ અપર્વતિથિનાં સ્થાને તે ક્ષીણતિથિને પર્વતિથિ કરવી અને વૃદ્ધિ વખતે પછીની પર્વતિથિ કરવી.” એ પ્રમાણે જ થાય છે એમ આપણા સમસ્ત પૂર્વજોની અને સં. ૧૯૯૨ સુધી તે આપણું સહુની શાસ્ત્રદષ્ટિ હતી.
- સં. ૧૯૯૯ થી નવે તિથિમત શરૂ કરનારા અને તેમને અનુસરવાની કપરી સ્થિતિમાં મૂકાનારા આપણા જ ભાઈઓએ તે પ્રાચીનતર શાસ્ત્રદષ્ટિને પલટો આપીને-પર્વયે પૂર્વ તિથિમાં તે ક્ષીણ પર્વનું આરાધન કરવું અને વૃદ્ધિ વખતે તે વૃદ્ધિતિથિનું પછીની=બીજી તિથિમાં આરાધન કરવું.” એ પ્રમાણે તે મૂલશાસ્ત્રની બહારના “આરાધના” શબ્દને બે વાર ઘુસાડીને બનાવેલા કલ્પિત અર્થવાળી શાસ્ત્રદષ્ટિ રાખેલ હોવાથી એ શાસ્ત્રદષ્ટિ ન ખસે ત્યાં સુધી શાદષ્ટિએ નીવેડે લાવવાનું કહેવું એ કલ્પિત અર્થની પણ સી પારસ કરવા જેવું ગણાય.
