________________
પર્વતિથિ બેધક પ્રશ્નોત્તરી
[ ૨૪૫
પ્રશ્ન ૮૨–તે બૂકના તે ૧૪હ્મા પાનાની ચેથી બાબતમાં શ્રી અંબૂવિજયજીએ ચોમાસી છ૪માં ચૌદશ અવશ્ય લેવી. ક્ષયવૃદ્ધિના કારણે ચૌદશ સાથે પૂર્ણિમા સ્વતંત્ર ન આવે તે તે યેનકેન કલ્પિત લેવાને હઠ કરે નહિ” એમ લખ્યું છે તે મુજબ તેઓ ચૌદશના ક્ષયે તે ચોમાસી છક્રમાં તેરસ અને પૂનમ જ લેવાનું રાખીને ચૌદશને અવશ્ય લેતા નથી તેમજ તે પૂનમને ક્ષય હોય ત્યારે “રોમાણીજી પાઠને આગળ કરનારા તેઓ, તે પૂનમને કલ્પિત લેવાનો નિષેધ કરવામાં તે ચોમાસીને છદ ચૌદશના એક જ દિવસે તે કરી શકતા જ નથી. અને ઉપરથી પૂનમ જેવી એક ચતુષ્પર્વમાંની મહાન પવીને લેપ થતું હોવાનું પાપ પાર્જન થતું હોવા છતાં તેમણે તેવું લખાણ કર્યું છે તે તેમાં પણ કઈ શાસ્ત્ર અને પરંપરાની અપેક્ષા હશે ખરી?
ઉત્તર-તે વગે સં. ૧લ્ડથી નવે તિથિમત કાવ્યો છે તે કઈ શાસ્ત્ર કે પરંપરાની અપેક્ષાએ કાઢેલ નથી, એક વ્યક્તિએ અહંતામાં ચઢીને પોતાના ગુરુની “ના” હોવા છતાં એકાએક તે મત કાઢડ્યો અને એ સામે ચૂં કે ચાં કરવાને અશક્ત એવા તદાધીને એ ચૂંસાઈ રહીને તે કુમતને ફરજીઆત અપનાવ પડ્યો! આજે તે કુમતને માનનાર જણાતે વર્ગ એ પ્રકારે ઉભે થએલ છે. પરિણામે એ વર્ગને તે કુમત શાસ્ત્ર અને પરંપરાનુસારી લેખાવવાની ફરજ આવી પડી હેવાથી જ તે વર્ગ, શાસ્ત્ર અને પરંપરાની બહારના તે કુમતને-શાસ્ત્ર અને પરંપરાને અવળા અર્થમાં રજુ કરીને પણ-સાચે દેખાડવા વર્ષોથી મથામણું કરી રહેલ છે.
આ ચાલુ વાતમાં પણ શ્રી જંબૂવિજયજીએ, પ્રથમ તે બૂકના પેજ ૧૨૦ ઉપર “સમીપ શર્થે ઘણી સાર્થ જમાલીક છૐ હં છરી અમે” વગેરે અનેક પાઠો તે રજુ કર્યા, પરંતુ તે પાઠ ભાવાર્થ, તેમણે તે બૂકના ૧૨૧મા પેજ ઉપર બ્લેક ટાઈપમાં–
એટલે ક્ષયાદિ પ્રસંગે ચોમાસી સંવછરી આદિના તેરસ ચૌદશ આદિ તિથિઓએ છક અદમ જ્યારે કરાય ત્યારે તેના પૌષધ પણ કરાય.” એ પ્રમાણે (તે પાઠોમાં જે વાત જ નથી તે વાતને પિતે ઘુસાડીને) રજુ કરેલ છે, અને તેની અનુવૃત્તિ તરીકે તેમણે અહિં =૧૪૮–૧૪૯મા પેજ ઉપર) તે પિતાની કલ્પિત વાતને એ રીતે પુનઃ હેકાવી છે. સિવાય તેમાં શાસ્ત્ર કે પરંપરાની કઈ જ અપેક્ષા રાખવામાં આવેલ નથી અને એથી જ તેઓ તમે જણાવેલી આપત્તિઓના ડગલે પગલે ભેગ બને છે. - આ ચેથી બાબતમાં શ્રી જંબૂવિજયજીને-“પહેલી તિથિ અને પછી આરાધનાની વાત હોય. કારણ કે-તિથિને અંગે આરાધના છે; પરંતુ આરાધનાને અંગે તિથિ નથી.” એ જ્ઞાન આવ્યું અને તેથી ઉપરના ૮૧મા પ્રશ્નમાં દર્શાવેલી તેમની ત્રીજી બાબતમાં તેમણે પકખીની (તિથિ નહિ; પરંતુ) આરાધના માસીની આરાધનામાં સમાવી” એમ જે મિથ્યા પ્રરૂપણ કર્યું છે તે આ ચેથી બાબતમાં તેમણેમાસી છ૪માં (ચૌદશની આરાધના નહિ, પણ) ચૌદશ અને (ચૌદશની આરાધના સાથે પૂર્ણિમાની આરાધના નહિ પણ) ચૌદશ સાથે પૂર્ણિમા” એમ લખીને સ્વયં સુધાર્યું છે તેટલું સારું કર્યું છે. .
