________________
૨૪૬ ]
તત્ત્વતરંગિણી અનુવાદ ગ્રંથ
પ્રશ્ન ૮૩–તે બ્રૂકના પેજ ૧૪૯ ઉપર શ્રી જ’ભૂવિજયજીએ, શ્રી સેનસૂરિજી મ૦ના પાઠને– • પૂર્ણિમા ચેામાસી અઠ્ઠાઈમાંથી બાતલ ' એ ભાવ, શીર્ષીક તરીકે રજુ કરીને જ્યારે પૂર્ણિમા જેવી ચતુષ્પવી માંની શાશ્વત પીને ખાતલ' શબ્દ દ્વારા તુચ્છ લેખાવવા રૂપે તે પૂનમના ધાર તિરસ્કાર કર્યાં છે ત્યારે તે વ્યક્તિમાં માર્ગાનુસારીપણું પણ ગણાય કે કેમ?
ઉત્તર:-નવા તિથિમત કાઢવા પછી જે ટિપ્પણામાંની તિથિઓને જ પતિથિએ ગણીને ‘ઉત્ક્રમિ’ અને ‘યે પૂર્વા’ વગેરે જૈનાચાર્યાંનાં વચના વડે આરાધનાની બનાવાતી ૨૪ કલાકની જૈની બધી જ પીઓના તિરસ્કાર કરવાના ઉન્માર્ગે ચઢયા છે અને ટિપ્પણાની સ્વીકૃત તિથિઓને પણ બેઠી હેાય ત્યારથી તેમજ જેટલી ઘડીઓવાળી હોય તેટલી ઘડીએ વાળી ગણતા નથી. તેને તે પૂનમ જેવી ચતુષ્પવી માંની મહાન છતાં એક પત્રીના એ રીતે તિરસ્કાર કરવા એ શું હિંસાખમાં હાય? અને તેથી તેઓમાં માર્ગાનુસારીપણું તે શુ પણ તદ્ગુણુસન્મુખતા પણુ ગણાય કે કેમ ? એ એક પ્રશ્ન બની રહે છે.
કારણે પલટાએલી ચોમાસીની તે ચતુષ્પી માંની શાશ્વત પૂનમને ખાતલ શબ્દથી નવાજનાર માણુસ જો પાતે ખાતલ ન હેાય તે શાસ્ત્રોમાં આજે પણ અઠ્ઠાઈમાં ગણાતી તે પૂનમ માટે તેવા નીચ શબ્દપ્રયાગ ન જ કરી શકે. (શ્રી જવિએ તે નિંદ્યભાવ જે પાઠમાંથી કાઢીને ત્યાં શીષ કરૂપે રજુ કરેલ છે તે પાઠમાં ) શ્રી સેનસૂરિજી મહારાજે પણ 'તુમાંલાાતિા સાંપ્રત ચતુર્ભુશી થાવાળનીયા-ચામાસીની અઠ્ઠાઈ હમણાં ચૌદશ સુધી ગણવી.’ એમ કહ્યું છે; પરંતુ ‘પૂનમ હવે અક્રાઈમાં ન ગણવી.' એવા હળવા વચનથી પણ તે પૂર્ણિમાપની લઘુતા દર્શાવી નથી. આમ છતાં શ્રી સેનસૂરિજી મ૦ના તે પ્રૌઢ અને કામળ વચનના ભાવ જે માણસ તે શ્રી સેનસૂરિજી મ૦ના જ નામે- પૂર્ણિમા ચામાસી અઠ્ઠાઈમાંથી બાતલ એવા ક્રૂર અને કઠોર શબ્દમાં રજુ કરી શકેલ છે તે માણસમાં તત્ત્વજ્ઞા માર્ગાનુસારિપણું કેમ જ ગણી શકે ?
પણ
પ્રશ્ન ૮૪:–શ્રી જંબૂવિજયજીએ તે બ્રૂકના પેજ ૧૫૧ ઉપર શ્રી હીરપ્રશ્નના 'પર્યુષળોપવાસ' પ્રશ્નોત્તરનેા-‘પાંચમ ઉચ્ચરી હોય તેણે સંવત્સરીના ઉપવાસ કર્યાં, તે પંચમીમાં ગણાય કે નહિ? ઉત્તરઃ-છઠ્ઠ કરવાની શક્તિ ન હોય તેા સંવત્સરીના ઉપવાસ પાંચમમાં ગણાય, અન્યથા ન ગણાય.' એ પ્રમાણે અથ લખ્યા છે તે તેા ઠીક; પરંતુ તે અની નીચે તેમણે તે અના- પંચમીની જો પ્રધાનતા જ હાત તે આ રીતે શાસ્ત્રકાર સંવત્સરીના તપથી તેના તપ આવી ગયાનું ન જ જણાવી શકે.’ એ પ્રમાણે તે પ્રશ્નોત્તરથી વિરુદ્ધને ભાવા કેમ રજી કર્યાં હશે? અર્થાત્ સ ંવત્સરીની ચાથની અપેક્ષાએ તે પાંચમનું પ્રધાનપણું કાઈ જ કહેતું નથી. તેમજ હીરસૂરિજી મહારાજે તેા તે પ્રશ્નોત્તરમાં- સામર્થ્ય ન હાય તે સંવત્સરીના તપ પંચમીમાં ગણાય; પરંતુ છદ્મ કરવાની શક્તિ હાય તેા તે સંવત્સરીના તપ પાંચમમાં ન ગણાય.' એમ જ સાફ કહ્યું છે; છતાં ‘ પાંચમની પ્રધાનતા
