________________
પર્વતિથિબેધક પ્રશ્નોત્તરી
[ ૨૨૫
હોય ત્યારે આરાધનામાં તે ક્ષીણ કે વૃદ્ધતિથિને “ક્ષો પૂર્વ ” અને “વૃત્તી સત્તાના વિધિ અને નિયામક વાક્યથી ઉદયાત્ બનાવીને પર્વતિથિ ગણવાની તેમજ બેમાંથી એકને જ પર્વ તિથિ તરીકે ગણવાની જે પ્રાચીન આચરણ છે તે આચરણ, તે છ અઢાઈમાંની પર્વ ક્ષયવૃદ્ધિને પણ લગાડવામાં આવે છે.
વર્ષની તે છ અઠ્ઠાઈમાંની એક શ્રી પર્યુષણ પર્વની અઢાઈને આઠેય દિવસની આરાધના, સામાન્યતયા-અદાઈધરના પહેલા દિવસે ઉપવાસ, બીજા દિવસે પારણું, ત્રીજા અને ચોથા દિવસે કલ્પધરને છઠ્ઠ, પાંચમા દિવસે પારણું અને તેલાધર તરીકે ગણાતા અંતિમ ત્રણેય દિવસને સંલગ્ન ત્રણ ઉપવાસરૂપ અદ્રમ” એ પ્રકારે કરવાની હોય છે.
લૌકિકટિપ્પણમાં શ્રા. વ. ૧૨ થી ભા. શ. ૪ સુધીની આઠ તિથિઓ જે સ્વતંત્ર ઉદયવાળી હોય તો તે શ્રી પર્યુષણની અદઈ શ્રા. વ. ૧૨ થી બેસે, કપનું વાંચન અમાસથી શરૂ થાય અને શ્રી ક૯પધરને છ સીધે ૧૪૪૦))ને જ થવા પામતા હોવાથી શ્રી હીરપ્રશ્નગ્રંથમાં તે પ્રશ્નોત્તરની જરૂર જ રહેતી નથી, પરંતુ તે આઠ તિથિમાં એક તિથિને ક્ષય હોય ત્યારે તે અદાઈ શ્રા. વ. ૧૧ થી બેસે, કલ્પનું વાંચન ચૌદશથી શરૂ થાય અને તેને અંગેનો શ્રી કલ૫ઘરને છેદ ૧૪૪૦)) ને થવા પામતું નથી તેમજ પહેલી ચાર તિથિમાં એક તિથિની વૃદ્ધિ હોય એટલે કે-બે ચૌદશ કે બે અમાસ હોય અને પછીની ચાર તિથિમાં એક તિથિને ક્ષય હોય ત્યારે પણ પર્યુષણની અઠ્ઠાઈ તો શ્રા. વ. ૧૨ થી બેસે પરંતુ આરાધનામાં બે તેરસ ગણાતી હોવાથી કલ્પનું વાંચન આરાધનાની ચૌદશથી શરૂ થાય અને તેને અંગેને શ્રી કલ્પધરને છ-ચૌદશ અમાસને થવા પામતું નથી. તેથી
અને તે સાથે લૌકિક ટિપ્પણમાં બે અમાસ હોય ત્યારે પર્યુષણ તેરસથી બેસે, કલ્પનું વાંચન ખરતરને પણ આપણી આરાધનાની અમાસથી શરૂ થાય અને શ્રી કલ્પધરને છ૮ (આપણે તે આરાધનામાં બે તરસ ગણાતી હોવાથી આરાધનાની ચૌદશ–અમાસે જ થવા પામે છે, છતાં) ટિપ્પણની પહેલી અમાસે જ આરાધનાની અમાસ તરીકે લેખાવીને બીજી અમાસને વૃદ્ધ તરીકે નકામી લેખાવનારા ખરતરે, “ટિપ્પણુની પહેલી અમાસને ચૌદશ અને ઉદયાત્ ચૌદશને તેરસ લેખાવીને ૧૪૪૦))ને છઠ્ઠ જણાવીએ છીએ તે ખોટું છે.” એમ પ્રચારે છે અને ટિપ્પણાની પહેલી અને બીજી અમાસે જ શ્રી કલ્પધરને છઠ્ઠ કહેવાને આગ્રહ ધરાવીને ટિપ્પણાની ઉદયાત્ ચૌદશને તે શ્રી કલ્પધરના છટ્ટમાંથી બાકાત રાખે છે! તેમજ ટિપ્પણામાં ભા. શુ. ૧ બે હેય ત્યારે પર્યુષણ તેરસથી બેસે, કલ્પનું વાંચન આપણે પણ ખરતરની આરાધનાની પહેલી એકમથી થાય અને શ્રી કલ્પધરને ઇદ (ખરતરની જેમ આપણે પણ ટિપ્પણાની ઉદયાત્ ચૌદશ બકાત રહીને) ટિપ્પણાની અમાસ તથા ખરતરમાન્ય પહેલી
એકમે થવા પામતો હેઈને શ્રી કલ્પધરનો છ૮ આરાધનાની ૧૪૪૦))ને નિયત નહિ રહે તે હોવાથી શ્રી હરિપ્રશ્નમાં તે પ્રશ્નોત્તરને ઉદ્દગમ છે કે
૨૯
