________________
પર્વતિથિબેધક પ્રશ્નોત્તરી
[ ૨૧૩
આરાધનામાં શાસ્ત્રકારે સમાવી દીધી તેમ ક્ષીણ પૂર્ણિમાદિની આરાધના મુખ્યમાં ગૌણના શાસ્ત્રીય ન્યાયે ચૌદશ આદિમાં સમાવી દેવી; પરંતુ ઉદયતિથિ ચૌદશ આદિ પલટાવવી નહિ.” એમ શ્રી સેનસૂરિજીમના નામે જણાવેલ છે તે બરાબર છે?
ઉત્તર-શાસ્ત્રકાર શ્રી સેનસૂરિજી મહારાજે તે પ્રશ્નના ઉત્તરમાં-પકખીની આરાધનામાં માસી સમાઈ જતી હોવાનું કહ્યું જ નહિ હેવા છતાં તે વાત શ્રી જબૂવિજયજીએ, તે લખાણમાં પૂનમના ક્ષયે તે ક્ષણપૂનમની આરાધના ચૌદશમાં સમાઈ જતી હોવાનું કહેનારા પિતાના કલ્પિત નવા તિથિમતને પ્રમાણિક લેખાવવા સારૂ એ રીતે શ્રી સેનસૂરિજીમના નામે રજુ કરી દીધેલ હોવાથી શ્રી જંબૂવિજયજીની–શાસ્ત્રકારે પકખીની આરાધનામાં માસી સમાવી દીધી.” એ વાત તદ્દન ગલત અને ભ્રામક છે.
શ્રીસેનસૂરિજી મહારાજે તે તે ઉત્તર દ્વારા પ્રક્ષકારને (પ્રથમ તે-ત્રણ માસીને પકખીએ કલકસૂરિજી લાવ્યા, એ વાત જ બરાબર નથી” એમ જણાવવાનું મેકુફ રાખીને)
પાક્ષિકે ચામાસી પ્રવત્તી તે બાબત પ્રતિકમણના ન્યૂન કે અધિકપણામાં કઈ વિશેષ નથી, કારણકે-(વિશેષ તે માસી પલટી તે છે, તેથી) એ બાબતમાં (એકની નહિ પણ) અનેક પૂર્વાચાર્યોની આચરણ જ પ્રમાણ છે.” એમ જ જણાવ્યું છે.
એ રીતે તેઓશ્રીએ તે તે ઉત્તરમાં “પકખીની આરાધનામાં માસી સમાઈ જતી હોવાનું જણાવ્યું નથી જ, પરંતુ તે આચરણું કરનાર આચાર્યોના નામે પણ “પકખીની આરાધનામાં માસીની આરાધના સમાવી” એમ જણાવ્યું નથી.
જૈન ગણિતના હિસાબે પાંચ વર્ષના ગણાતા યુગને અંતે અષાઢમાસની વૃદ્ધિ આવે છે તેમાં અધિક અષાઢની ગણાતી (માસી) પૂનમને ક્ષય આવે છે, તે અધિક અષાઢની ક્ષણપૂનમને પણ શ્રી નિર્યુક્તિ આગમમાં અમિદ્રમસંવરજી જ્ઞથ મગના તો મારાઢprovમrો વીતિ રે નતે મળતિ ટકાનો ઉત્ત' એ પાઠથી પૂનમની સંજ્ઞા આપી છે અને તેમ કરીને તે ક્ષીણ પૂનમને પણ ટિપ્પણની ચૌદશથી ભિન્ન સ્વતંત્રપણે ઉદયારૂપે ઉભી રાખનાર શાસ્ત્રકારે ટિપ્પણની ઉદયાત્ પૂનમની ચોમાસીને ચૌદશમાં સમાવવાનું કહે જ નહિ.” એમ સમ્યક્ શ્રદ્ધા અને શાસ્ત્રજ્ઞાન ધરાવનારા સમર્થ આચાર્ય શ્રી સેનસૂરિજીમનાં નામે-તેઓએ પકખીની આરાધનામાં ચોમાસીની આરાધના સમાવી.” એ પ્રકારે જુઠી વાત શેઠવનાર તે શ્રી અંબૂવિજયજીએ, તે પછીથી તે જુઠાણુને શ્રી સેનસૂરિજીના નામે ઉદાહરણમાં રાખીને જે-તેમ ક્ષીણ પૂર્ણિમાદિની આરાધના મુખ્યમાં ગૌણના શાસ્ત્રીય ન્યાયે ચૌદશ આદિમાં સમાવી દેવી; પરંતુ ઉદયતિથિ ચૌદશ આદિ પલટાવવી નહિ.” એમ લખ્યું છે તે તે શાસ્ત્ર અને પરંપરાથી વિરુદ્ધ ઠરેલા પિતાના તિથિ. મતમાં શ્રી સેનસૂરિજીમનું માનું દેખાડવા સારૂ સદંતર કપોલકલ્પિત જ લખેલું છે. આપણે ઉપર જોઈ ગયા છીએ કે–આગમશાસ્ત્ર છે તેવા પ્રસંગે ઉદયવાળી ચૌદશને પલટાવે જ છે.
