________________
રરર ]
તત્ત્વતરંગિણી અનુવાદ ગ્રંથ
સંક્રમણની તિની સમજ પર્વતિથિની વૃદ્ધિ વખતે જૈન તિષશાસ્ત્રની નીતિ મુજબ ગણાતી તિથિની ૫૯ ઘડીઓ ગણીને-વધારાની ઘડીઓ બાદ કરીએ. આમ સંક્રમ કરવાથી લૌકિક ટિપ્પણની વૃદ્ધ પૂનમમાંની બીજી પૂનમ, પૂનમના જ ઉદયવાળી બને અને તેથી પહેલી પૂનમ આપોઆપ ચૌદશ જ બને.
આ સંક્રમની દષ્ટિએ જ શ્રી હરિપ્રશ્ન તેમજ સેનપ્રશ્નમાં શ્રી હીરસૂરિજી મહારાજ તથા શ્રી સેનસૂરિજી મહારાજે લૌકિકટિપ્પણામાં પર્વવૃદ્ધિ વખતે બન્ને તિથિ દયિકી હોવા છતાં બીજી તિથિને જ “ઔદયિકી” તરીકે સંબોધેલ છે. સંક્રમણની આ રીતના બોધ વિના શ્રી જંબૂવિજયજીએ, સંક્રમણની તે કલ્પિત અને અધમૂલક રીત જે ઈરાદાપૂર્વક જ રજુ કરી હોય તે તેમણે તે પૂર્વાચાર્યોની તે સંક્રમણની એ વાસ્તવિક રીતને પણ નિશ્રવનારૂં દુષ્ટ પગલું ભર્યું ગણાય.
આ પ્રશ્ન ૭૫-તિથિસાહિત્યદર્પણ” બૂકના પૃ. ૧૪૪ ઉપર રજુ કરેલા–“રથ તિથીને हानौ वृद्धौ च का तिथि: xxx स एव दिवसो वारलक्षणःप्रमाणमिति तत्तिथित्वेनैव स्वीकार्यः' એ શ્રી તત્ત્વતરંગિણી ગ્રંથના પાઠને ભાવાર્થ, તે સ્થલે શ્રી જંબૂવિજયજીએ-તિથિની વૃદ્ધિ હાનિમાં કઈ તિથિ સ્વીકારવી ૪૪૪હોય તે જ દિવસ તે તિથિ તરીકે પ્રમાણ માને જોઈએ.” એ પ્રમાણે જણાવ્યા બાદ તે ભાવાર્થ ઉપર વિવેચન કરતાં પેજ ૧૪૫ ની આઠમી પંક્તિથી જે-જેઓ ત્રીજ તેરસે સંવત્સરીની ચોથ ચૌદશને ભેગવટો સંપૂર્ણ નહિ થત હોવા છતાં ચાલુ ભેગવટાના નામે તેની આરાધનાને બચાવ કરે છે અને પહેલી પાંચમ તથા પૂનમે ચૂથ ચૌદશના ભેગની ગંધ સરખીયે નહિ છતાં આરાધના કરે કરાવે છે તે, શાસ્ત્ર સામાચારીથી વિરુદ્ધ કેવળ જુઠ અને કલ્પનામાત્ર જ સેવે છે એમ ઉપરના પાઠથી દીવા જેવું સાબિત થાય છે. શ્રી સાગરજી પણ સિદ્ધચક વર્ષ ૪ પૃષ્ઠ ૫માં “ તાવથી પૂર્ણતાવાળી જ તિથિને આરાધ્ય” ગણવાનું લખી ગયા છે. માટે આજે કલ્પનાના ઘડે મનાવાતી અવિદ્યમાન અને અપૂર્ણ ભેગવાળી તિથિઓ શાસ્ત્રાનુસારીઓને માનવા યોગ્ય નથી જ' એ પ્રમાણે લખ્યું છે તેમાં ખોટું શું છે?
ઉત્તરા–“શ્રી તત્વતરંગિણ ગ્રંથમાંને તે આખેયે પાઠ, લૌકિકટિપ્પણામાં એકવડી તિથિને ક્ષય કે વૃદ્ધિ થઈ હોય ત્યારે તે ક્ષીણ કે વૃદ્ધ તિથિની વ્યવસ્થા કરનાર છે. નહિ કે ૧૪૪૧૫ અને ૧૪૪૦) જેવાં જોડીયા પર્વની વ્યવસ્થા કરનાર છે.” એમ શ્રી જંબુવિજયજીના દાદાગુરુ શ્રી બુટેરાયજી મ, આત્મારામજી મ૦, કમલસૂરિજી મ., વીર વિજયજી મ. અને દાનસૂરિજી મ. પણ માનતા હતા અને તેથી આઠમ-ચૌદશના ક્ષયે તે સાતમ અને તેરસે સંપૂર્ણ ભેગવટાવાળી આઠમ અને ચૌદશ કરતા હતા, પરંતુ પૂનમઅમાસના ક્ષયે તે તેરસે ચૌદશને ભેગવટે સંપૂર્ણ નહિ થતો હોવા છતાં ચાલુ ભેગવટાના નામે જ તેરસે ચૌદશની આરાધના કરતા હતા.
