________________
૧૬૬]
તત્ત્વતરંગિણી અનુવાદ ગ્રંથ
પ્રશ્ન કરા–શ્રી કલ્યાણવિજયજીએ તે બૂકમાં પેજ ૭૯ થી ૮૧ ઉપર બે પૂનમે બે તેરસ કરવાની–તેઓના સમસ્ત પૂર્વજોએ પણ સં. ૧૯૯૨ સુધી આચરેલી-અવિચ્છિન્ન આચરણને ૬૨ થી ૬૬ પ્રશ્નોત્તર દ્વારા શાસ્ત્રાધારે પ્રમાણિક ઠરી શકે નહિ તેવી અગીતાર્થ શ્રીપૂની આચરેલી રૂઢિ તરીકે લેખાવીને અપ્રમાણ જણાવી છે તે બરાબર છે?
ઉત્તર–લગભગ ૪૦૦ વર્ષ પ્રાચીન “ઉસૂત્રખંડન' નામના પુસ્તકમાં ખરતરીય શ્રી ગુણવિનયે “સાચા-વૃત્તી ઇક્ષિi જિયતે સુવું જિમ્” એ પાઠ વડે શ્રી તપાગચ્છીઓને આપેલા ઉપાલંભથી “શ્રી તપાગચ્છમાં શ્રી વિજયહીરસૂરિજી મહારાજ વખતે પણ ટીપણાની પૂનમની વૃદ્ધિએ આરાધનામાં ટીપણાની પહેલી પૂનમે ચૌદશ કરીને ૧૪-૧૫ રૂપ જોડીયા પર્વને સંલગ્ન રાખવા પૂર્વક તેરસની જ વૃદ્ધિ કરવાની આચરણા હતી.” એ વાત દીવા જેવી છે. આથી શ્રી કલ્યાણવિજયજીના તે પ્રશ્નોત્તરો બરાબર તે નથી જ, પરંતુ પ્રાચીન આચરણના લેપક છે. શાસનની તે પ્રચલિત આચરણ બદલ પણ તેવા કલ્પનાને ઘેડા દેડાવવા વડે તેમણે શ્રી વિજયહીરસૂરિજીમના દાદાગુરુ શ્રી આનંદવિમલસૂરિજી, ગુરુ શ્રી વિજયદાનસૂરિજી, ખુદ શ્રી વિજયહીરસૂરિજી મ. અને તેઓશ્રીએ પ્રમાણ ઠરાવેલા આ શ્રી તવતરંગિણી નામના મહાન ગ્રંથના કર્તા મહામહોપાધ્યાયજી શ્રી ધર્મસાગરજી ગણિવર્ય આદિ શાસનના ઘેરી મહાપુરુષને શાસ્ત્રાધારે નહિ ચાલનારા અને અગીતાર્થ શ્રી પૂજ્ય તરીકે લેખાવવાની કારમી ધૃષ્ટતા કરીને ઘોર પાપજ ઉપાજર્યું છે. મહોપાધ્યાયજી શ્રીધર્મસાગરજી ગણિવરે ઈપથિકી સૂત્રોતર્ગત ઉત્સદ્દઘાટન કુલકમાં ‘પુટ્ટી પઢાતિદ્દ પાઠ ભણાવવા વડે “ખરતર પર્વવૃદ્ધિએ પહેલી તિથિ કહે છે તે તેનું ૨૧મું ઉસૂત્ર છે” એમ સ્પષ્ટ જણાવ્યું છે. એમ જાણવા છતાં શ્રી કલ્યાણવિજયજીએ એ રીતે પાંચમની વૃદ્ધિએ પહેલી પાંચમ કહેવાનું પાપ પાર્જન કર્યું છે! શ્રી હરિપ્રશ્નનો જવીજતુ પાઠ, સં. ૧૮૭૧નો શ્રી દીપવિજયજીને પત્ર તથા વિદ્યમાન સર્વ વિજયશાખાના પ્રપિતામહ પૂ. પં. શ્રી રૂપવિજયજી ગણિવરને સં. ૧૮૯૬ને પત્ર વગેરે ટીપણાની પૂનમના ક્ષયે શ્રી તપાગચ્છમાં તેરસનો ક્ષય થતું હોવાનું સ્પષ્ટ વિધાન કરતા હોવાથી–“પૂનમની ક્ષયવૃદ્ધિએ તેરસની ક્ષય-વૃદ્ધિ કરવાની પ્રવૃત્તિ શાસ્ત્રાધારે પ્રમાણિક કરી શકે તેમ નથી.” એમ કહેવામાં શ્રી કલ્યાણવિજયજી પિતે વસ્તુતઃ વ્રતધારી પણ કરી શકે તેમ નથી.
જે કે–આચરણાને પ્રાયઃ શાસ્ત્રાધારની અપેક્ષા જ હોતી નથી. છતાં આ પૂનમ-અમાસની ક્ષય-વૃદ્ધિએ તેરસની ક્ષય-વૃદ્ધિ કરવાની આચરણને તે એ રીતે શાસ્ત્રાધાર પણ મોજુદ છે. છતાં “શાસ્ત્રાધારથી પ્રમાણિક કરે તે જ આચરણ માન્ય’ ઈત્યાદિ કહેવામાં પણ જો તેઓ સાચા જ હોત તો તેમણે-(દિતાવિંચાવ્ય સર્વ સંપન્નતાથી તથા સંભાવ્ય એ હીરપ્રશ્નના પાઠ મુજબ) કેવલ આચરણથી પાલન કરાતી બીજ આદિ પાંચ પવને માનવાનું તે પહેલી તકે જ બંધ કર્યું હતઃ તે આચરણું પણ કયા ગીતાર્થ મહાપુરુષે આચરી છે અને કયા શાસ્ત્રથી પ્રમાણ છે? તેને તે પત્તો જ નહિ હોવા છતાં
