________________
૮૮ ]
તત્વતરંગિણ ગ્રંથને અનુવાદ રિઝનિમિત્તા તિતિ જળ્યું, 7 મતાવિકa ] શ્રીનાભસૂરિસ્વામીએ પ્રતિષ્ઠા કરી છે; પણ ભરતાદિ શ્રાવકોએ નથી કરી એ પ્રમાણે જાણવું. તે ગ્રંથના ૨૪ મા પત્ર ઉપર ત્રીજા સર્ગના ૩૧૦ તેમજ ૩૧૧ મા લેકમાં જણાવ્યું છે કે-“ભરત મહારાજે એ આણેલાં સર્વતીર્થોનાં જળ તથા સર્વ ઔષધિથી વિધિપૂર્વક પ્રતિષ્ઠા કરાવી અને આચાર્ય મહારાજે સૂરિમંત્રથી મંત્રીને પવિત્ર કરેલ વાસચૂર્ણ તથા અક્ષત, ચિત્યગત પ્રતિમાઓદંડ અને ધ્વજાઓ ઉપર નાખ્યા.” વળી તે જ ગ્રંથના ૩૦ મા પત્ર પર શ્રી અષ્ટાપદ તીર્થ ઉપર કરેલ પ્રતિમાજીની પ્રતિષ્ઠાના અધિકારગત ૬૯ (૬૮) મા લેકમાં જણાવ્યું છે કે“એ પ્રમાણે શ્રી ભરત મહારાજે સિંહનિષદ્યા નામને પ્રાસાદ કરાવીને અને જિનબિઓને
સ્થાપીને તે પછી પૂજા કરી.” વળી તે જ ગ્રન્થના છઠ્ઠા (દસમા) સર્ગના ૩૨૬-૨૭ (૩૫૮-૫૯) મા કલેકમાં જણાવ્યું છે કે-“જે માણસ, માટીનું–સુવર્ણનું કે રત્નનું જિનબિમ્બ કરાવે છે તે માણસ ભવાંતરમાં કુકર્મોનું નિરાતિ) મંથન કરી નાખે છે. અર્થાત છેદી ભેદી નાખે છે; એ વાત સાંભળીને સાગરદત્ત સુવર્ણનું જિનબિંબ કરાવીને પિતાના ગૃહમંદિરમાં સાધુઓ દ્વારા પ્રતિષ્ઠા કરાવીઃ” એમ ન કહેવું કે-“આ શ્રી શત્રુંજયમાહાભ્ય ગ્રન્થ, આધુનિક હોઈને સ્વીકાર્ય નથી.” કારણ કે-તે ગ્રંથ, વિક્રમ સંવત ૪૭૦ [ સારાસ્વઘિકારતુરાતdવત્તા ૪૭૭] માં થએલા શ્રી ધનેશ્વરસૂરિએ રચેલ હેવાથી (આધુનિક નથી, પરતુ) પ્રાચીન છે અને સર્વ ગચ્છોને પ્રમાણ તરીકે સુપ્રસિદ્ધ છે. હવે “ત” એ ઉત્તરાદ્ધ ગાથા દ્વારા ગ્રન્થ અને પરંપરાનું અન્યસંગતપણું હેવાથી ગ્રન્થસંવાદિક પરં. પરાને જણાવે છે કે-“સૂત્રમાં જેવી રીતે પ્રતિષ્ઠા (સાધુના હાથે જ કરવાની) કહેલી છે તેવી રીતે સૂરિપરંપરાથી પણ (સાધુના હાથે જ કરાતી) આવેલી છે એમ સમસ્ત લેકમાં પ્રસિદ્ધ છે.” છે પ૩ !
હવે પ્રતિષ્ઠા સંબંધીની આ પ્રસિદ્ધ વાતથી વિપરીત વર્ણનારાઓનું સ્વરૂપ જણાવે છે કે –તે દેખીને એટલે કે પહેલાં કહેલાં આચાર્યો વડે કરાતા પ્રતિષ્ઠા કૃત્યને જાણીને કેપ્યા થકા મિથ્યાત્વમેહનીય વડે પુષ્ટ થએલાએ સન્માર્ગથી ખસેલાઓ બોલે છે કે પ્રથમ જણવેલું પ્રતિષ્ઠાકૃત્ય, સાધુઓને એગ્ય નથી; પરન્તુ તે કૃત્ય તે ગૃહસ્થનું જાણવું.” ૫૪ છે હવે ૫૫ મી ગાથા દ્વારા તેઓને અતિપ્રસંગ=અમાન્યને માનવાનો પ્રસંગ જણાવે છે કેતેઓને આચાર્યના હાથે સ્થાપનાચાર્યનું સ્થાપન=પ્રતિષ્ઠાન કરાવવું પણ નથી. વળી તેઓ આચાર્યના હાથે બીજું પણ જે સૂરિપદ આદિ પ્રતિષ્ઠા કૃત્ય છે તે કેમ કરાવે છે? | પપ એ પ્રકારે પ્રવચનવિરુદ્ધ વર્તવામાં દે છે, તે શું કરવું? તે પ૬ મી ગાથા દ્વારા જણાવે છે કે “એ પ્રમાણે પ્રથમ કહેલું છે તે જાણીને શ્રાવકે, સુખના હેતુરૂપ શ્રી જિનેન્દ્રપ્રતિમાની સુપ્રતિષ્ઠા જિનવચનના જાણ એવા આચાર્યોની પાસે કરાવે છે.” વળી– શ્રી મહાનિશીથ આદિમાં સાધુઓને દ્રવ્યપૂજાને નિષેધ જણાવેલ હેવાથી પ્રતિષ્ઠાકૃત્ય કેમ યુક્ત ગણાય?” એમ જે કહેતા હે તે તે ગ્ય નથી. કારણ કે- “દ્રવ્યપૂજાને સંભવ છે.
