________________
1920
બારપર્વ-કલ્યાણુષ્પર્વ-યુગલપર્વી-પ્રસિદ્ધપર્વે અને પર્વય-વૃદ્ધિ પ્રસંગે-શાસ્ત્ર અને પરંપરાશુદ્ધ મનાતી
પર્વતિથિજ્ઞાપક તાત્ત્વિક પ્રશ્નોત્તરી
A
પ્રશ્ન ૧૪–આપણું શ્રી દેવસૂર તપાગચ્છીય પૂ. સર્વ મુનિસંપ્રદાયને આપણાં શાસ્ત્ર સર્વસંમત છે, સર્વસંપ્રદાયમાં વિદ્વાન મુનિવર પણ છે અને તેમાંના કેટલાક વિદ્વાને તે. પ્રભુશાસન પ્રતિની પિતાની વફાદારી માણાના વિદ્ધા ૨૦’ સૂક્તને વારંવાર પણ આગલા કરતા રહેવા પૂર્વક બતાવતા જણાય છે. છતાં આપણામાં આજે પર્વારાધન સંબંધમાં તીવ્ર મતભેદ કેમ પ્રવર્તે છે?
ઉત્તરઃ—આપણા પૂજ્ય સર્વ મુનિસંપ્રદાય, પરંપરાગમિક હોવાથી તેઓશ્રીને વિદ્યમાન શાસ્ત્રાવબોધ અને ધર્માચાર શાસ્ત્રપ્રધાન નથી, પરંતુ પરંપરાપ્રધાન છે. સંપૂર્ણ શારૂપ દ્વાદશાંગીથી પણ સિદ્ધ નહિ થઈ શકતા શ્રીચતુર્વિધ સંઘરૂપ પ્રવચનહિતકારી કાર્યો અશઠ ગીતાર્યાચરિત પરંપરાથી સિદ્ધ થતાં હોઈને પ્રભુશાસન સદાને માટે મુખ્યત્વે પરંપરાથી અવિભાજ્ય રહેતું હોવાથી શ્રી પ્રવચનપરીક્ષા આદિ પ્રૌઢતર ગ્રંથને વિષે પરંપરાને શાસ્ત્રોક્ત જિનાજ્ઞા કરતાં બલવાનું જિનાજ્ઞા કહેલ છે.
પર્વતિથિના નિર્ણયસંબંધે પણ—લૌકિક પંચાંગમાં જૈનમાન્ય મુખ્યત્વે બાર પર્વતિથિમાંની કેઈપણ પર્વતિથિ હાય તે વારે બેઠી હોય અને ચહાય તેટલી ઘડી પળવાળી હોય છતાં તે પર્વતિથિ, જેનેને આરાધનાને માટે જોઈતી આજના સૂર્યોદયથી બીજા દિવસના સૂર્યોદય સુધીના ચાવીશ કલાક પ્રમાણની નહિ હેવાથી જેમાં જેની પર્વતિથિ ગણાતી નથી. આથી આપણુ પૂજ્ય સર્વ મુનિસંપ્રદાયે, તે લૌકિક પંચાંગસ્થ પર્વતિથિના તે લૌકિક પંચાંગમાં દર્શાવેલા-વારતિથિ બેસવાને ટાઈમ અને ઘડી પળને જેની આરાધનાને માટે નિરુપયોગી ગણે છે. અને તે લૌકિક પંચાંગમાંની પર્વતિથિ, તેમાં બેઠી હોય તે દિવસ પછીના બીજા દિવસના સૂર્યોદય પછીથી અ૫ જ અવશેષ હોય તે પણ જૈન આચાર્યના “કમિ ના નિધી શા vમાળે એ” વચનના આધારે આરાધનાની સરળતા માટે આરાધનાના જેની ભીંતીયાં પંચાંગમાં તે તિથ્યશને જ તેના સૂર્યોદયથી બીજા દિવસના સૂર્યોદય સુધીની ૬૦ ઘડી=ાવીશ કલાક પ્રમાણની પૂર્ણતિથિ બતાવે છે.
તેવી જ રીતે જે તે લૌકિક પંચાંગમાં પર્વતિથિને ક્ષય આવ્યો હોય તે તે ક્ષીણતિથિને પણ “ પૂર્વાવ' વાળા વિધિવાક્યથી સંસ્કાર આપીને (આચારપ્રક૯૫ ચૂણિ ઉદ્દેશે ૧૦ તથા આચારદશાચૂર્ણિ અધ્યયન ૮ માંના “મિઢિયવંશજો રથ અમrણ પતિ તો
