________________
પર્વતિથિબેધક પ્રશ્નોત્તરી
[ ૧૩૭
મકાન
નનનન ઝનઝ
મિત્ર, આજે વિદ્વજનથીય નહિ શરમાઈને શ્રી હીરસૂરિજી મ.ના તે સ્વાચરિત અર્થની પણ પૂર્વોક્તરીત્યા વિસંવાદી કચુંબર કરી શકે છે અને તેમ કરીને તે એકેક તિથિના તપવાળા ઉત્તરને છઠ્ઠના ઉત્તરમાં ખપાવવાને નિરર્થક જ પ્રપંચ ખડે કરવામાં વિદ્વત્તા બતાવી શકેલ છે, તે ઓછું લજજાસ્પદ ન ગણાય. વિશેષમાં કહીએ તે અર્થને તેવી કુર રીતે મસળી નાખવામાં તે તેમણે સં. ૧૯૨ પહેલાંની પિતાની અને પિતાના સમસ્ત પૂર્વજોની જે-પૂનમના ક્ષયે તેરસને ક્ષય કરવાની–પચાસ વર્ષ સુધીનાં પંચાંગમાંની જાહેરાત, કરણી અને આત્મકમાણને પણ મિથ્યાત્વમષીથી કલંકિત કરેલ છે!” જે શાસન અને અને સંઘવિપ્લવકારી પણ હોવાથી વધુ દુઃખદ છે.
શ્રી વિક્રમવિજયજીનું એ જ દિશાનું આલેખન અજ્ઞાનમૂલક છે.
ચેથા નંબરના પેટા પ્રશ્નમાં જણાવેલ સં. ૧૯૪ ની પ્રશ્નોત્તર' પ્રતના પૃ.૩૯ -૪૦ ઉપરના સંસ્કૃત ટિપ્પણમાં શ્રી લબ્ધિસૂરિજીના મુનિ વિકમવિજયજીતે તે ઉપવાસના પ્રશ્નો ત્તરને વણસમજે જ છકને પ્રશ્નોત્તર લેખાવવાની રસિકતામાં (પ્રશ્નોત્તરગ્રંથમાં લૌકિક પંચાંગમાં આવતા પર્વતિથિના ક્ષયને આશ્રયીને આ પ્રશ્ન છે, એમ જાણવા છતાં પ્રસ્તુત પ્રશ્નોત્તરમાં જણાવેલ પાંચમ તથા પૂનમના ક્ષય શબ્દને પકડીને) “હીરસૂરિજી મ.ની વખતે પણ પર્વ તિથિની ક્ષય-વૃદ્ધિ થતી હતી, પાંચમના ક્ષયે એથને અને પૂનમના ક્ષયે તેરસને ક્ષય કરે તે (પચાસ વર્ષ સુધી તે તેમના દાદાગુરુઓ સહિત પોતે પણ કરેલ હોવા છતાં) આધુનિકમત છે, “પૂર્વચા તિથી” શબ્દ ઉપરથી “ચોથે વ્યવહાર કરાતી પાંચમ કરવી” એમ અર્થ કરી શકાય નહિ, “કોશીજતુ ” પાઠ ભણાવવા વડે તેર-ચૌદશને ચૌદશપૂનમ સાથે સંબંધ ખુલે કર્યો છે, ક્ષીણ પૂનમને લાગેલી એકમની તિથિને લાભ હોયે સતે “પૂનમ તરીકે તે એકમ જ લેવી” એમ જણાવવાને માટે પૂનમને અસંબદ્ધ એવા પડવાને દિવસે વિધાન કર્યું, તેથી તપનું અચિંત્ય પ્રભાવપણું સૂચવ્યું છે.” ઈત્યાદિ બીનપાયાદાર અને પૂર્વાપર અસંબદ્ધ એવી ઉન્મત્તપ્રતાપ તુલ્ય અસંગત વાતે લખીને પ્રસ્તુત તિથિચર્ચાનો વિષય પરત્વેનું નિજનું અજ્ઞાન જ આલેખ્યું છે? જે વિક્રમવિની પ્રસ્તાવના જ તેમની વિદ્વત્તાનાં મૂલ્યાંકન માટે બસ છે.
પ્રસ્તુત પ્રતની પ્રસ્તાવનામાં “તે ગ્રંથની રચના મહોપાધ્યાય શ્રી કીર્તિવિજયજી ગણિએ સં. ૧૬૯૦માં કરી છે. એમ લખનાર આ શ્રી વિક્રમવિજયજી પોતે જ પાછા તે પંક્તિની નીચેની સાતમી પંક્તિમાં “આ ગ્રંથની શુદ્ધકેપી સં. ૧૬૫૯ની લખેલી મળી એમ લખે છે. છતાં “આ ગ્રંથની તે શુદ્ધ કેપી જ્યારે સં. ૧૬૫લ્માં લખાએલ છે ત્યારે તે પછીના સં. ૧૬૯૦માં એટલે કે–આ ગ્રંથની તે શુદ્ધ કેપી લખાયા બાદ ૩૧ વર્ષે આ ગ્રંથની રચના તે મહોપાધ્યાયજીએ શી રીતે કરી હોય? અથવા તે જે ગ્રંથ ૧૬૯૦માં રચાયો છે તે ગ્રંથની તે શુદ્ધ કેપી સં. ૧૬૫૯માં એટલે કે-૩૧ વર્ષ પહેલાં થઈ શી રીતે ?”
