________________
પર્વતિથિબાધક પ્રશ્નોત્તરી
[ ૧૩૯
પૂર્વ કે પૂર્વતર અપર્વને ક્ષય અને પર્વવૃદ્ધિએ પૂર્વ કે પૂર્વતર અપર્વની વૃદ્ધિ કરનારા) મતથી વિરુદ્ધ વર્તનાર (નવામતી શ્રી રામચંદ્રસૂરિજી આદિને) “કમબખ્ત” જણાવે છે, તે જ શ્રી લબ્ધિસૂરીશ્વરજી મને (સં. ર૦૧૪ના મુનિ સંમેલન બાદ) તેમની સહીથી બહાર પડાવેલી મોટી પત્રિકા દ્વારા શ્રી રામચંદ્રસૂરિજીના મતને સ્વીકારવાની ક્રૂર ફરજ પાડવાની તાકાતવાળા આ શ્રી વિક્રમવિજયજીએ. તે “શ્રી શ્રીરશ્નોત્તરળિ” ના પૃ. ૨૨ ઉપર “શાસ્ત્રકારે પર્વતિથિની વૃદ્ધિ રાખી છે x x x પર્યુષણની અઢાઈમાં ચૌદશ-અમાસને છદ્ર કરવાને સિદ્ધ છે” ઈત્યાદિ કરેલા કદાગ્રહપૂર્ણ ટિપ્પણની અસારતા તે શ્રી સિદ્ધચક્ર વર્ષ ૮ સં. ૧૯૯૬ ના જેઠ માસના અંક ૧૭/૧૮ના પેજ ૩૭૪-૭૫ ઉપરની મોટા ટાઈપથી શોભતી સમાલોચના દ્વારા બાવીશ બાવીશ વર્ષોથી જગજાહેર જ છે. ‘તિથિના ક્ષયે અહિં તિથિને બદલે તપના મનને અવકાશ છે' એમ તે
વર્ગ પણ જાણે જ છે. અત્ર કલ્યાણકામી જનોએ ખાસ ધ્યાનમાં લેવા જેવી બીના એ છે કે-ઉપરના પ્રશ્ન ૨૪માંના પેટા નં. ૧ થી ૩માં જણાવ્યા મુજબ સં. ૧૯૨માં લખવી શરૂ કરેલ “પર્વતિથિ ચર્ચાસંગ્રહ-સાંવત્સરિકપર્વવિચારણા અને પર્વતિથિપ્રકાશ” એ ત્રણેય બૂકના તેમજ “હીરપ્રશ્નોત્તરાણિ” ના લેખક અને પ્રચારકો આદિ તે વર્ગ સં. ૧૯૩ પહેલાંથી જાણે છે કે“શ્રી હીરપ્રશ્નમાં પ્રસ્તુત–ઉત્તર તિથિરિતા મવતિ તવા સત્તાઃ પૂર્વ તિથૌ એ પ્રશ્નોત્તર, ખરતરે પાંચમના ક્ષયે આરાધના માટે પૂર્વની તિથિ ચોથ લેવાની અને પૂનમના ક્ષય વખતે ઉત્તરની તિથિ પડે લેવાની વાત કરે છે તેને આશ્રયીને અર્થાત્ ખરતરો પાંચમ તૂટી હોય તો તેને તપ એથે કરાવે છે અને પૂનમ તૂટી હોય તે તેને તપ વદિ એકમે કરાવે છે તેને આશ્રયીને જ-(“તિથિ ક્યાં કરવી ?” એ પ્રશ્નને બદલે) આ પ્રશ્ન, કેવલ તપના જ પ્રશ્ન રૂપે ઉભેલ હોવાથી અત્ર તિથિ સિવાયના કેવલ તપના પ્રશ્નને અવકાશ છે: અને ખરતરીય શ્રી ગુણવિનયના કહેવા મુજબ પણ શ્રી હીરસૂરિજી મના વખતે પણ તેવા પ્રસંગે પૂર્વ કે પૂર્વતર અપર્વને ક્ષય કરવાની વ્યવસ્થા તે પ્રવર્તતી જ હતી.” પિતાની બૂકેમાંનાં લખાણોને તે વર્ગ પણ ખાટાં જ માનતો હતો.
આમ છતાં સં. ૧૯૨થી તેઓએ, નવામતમાં અટવાયા પછીથી આ પ્રશ્નોત્તરનેવિદ્યમાન શ્રી દેવસૂરતપાગચ્છમાં પણ “પર્વ ક્ષયે તેને માત્ર તપ જ પૂર્વ કે પૂર્વતર તિથિમાં કરી લેવા રૂપે અને તેવા પર્વષય પ્રસંગે પૂર્વની તિથિને નહિ ફેરવવા રૂપે” પ્રચારીને આ એકેક તિથિના એકેક ઉપવાસના પ્રશ્નોત્તરને (ઉપર જણાવ્યા મુજબ) અર્થ અને ભાવ પલટીને પણ છઠના પ્રશ્નોત્તર તરીકે પ્રચારવાનું મુનાસિબ ધારેલ છે. તિથિવૃદ્ધિની વાત તથા આ પ્રશ્નોત્તરના તેવા અર્થોને સીધા પ્રચારનું પરિણામ ધાર્યું લાભપ્રદ નહિ નીવડે એમ તેઓ પણ જાણતા જ હોવાથી તે શ્રી કલ્યાણવિજયજીનાં લખાણને આદર્શ તરીકે રાખીને લખાતી તે બૂકેમાંની “પર્વતિથિપ્રકાશ” બૂકનાં લખાણોને તે તેઓએ પ્રથમ
