________________
પદ્મતિથિાધક પ્રશ્નોત્તરી
[ ૧૪૫
ઉત્તર:- શ્રી વિજયદેવસૂરિજી મ॰ વખતે આણુસૂરગચ્છની સ્થાપના થયેલ છે. આપણા ગચ્છનાયક શ્રી વિજયદેવસૂરિજી મહારાજે વિજયદેવસૂર સંઘની સ્થાપના કરી તે અરસામાં તેઓશ્રીને અવિશ્વાસુ નીવડેલા પૂર્વ મહા॰ શ્રી સામવિજયજીએ શ્રી સૂરચંદ્રગણિના વિદ્વાન્ શિષ્યા આદિને પક્ષમાં લઈને ગચ્છનાયકશ્રીની વિરુદ્ધ આગેવાન તરીકે અપ્રસિદ્ધ એવા પડિત રામવિજયજીને માત્ર ‘વિજયતિલકસૂરિ' નામ આપી દઈને સ. ૧૬૭૩ના પાષ વિદે ૧૨ને બુધના રાજ જુદા આચાર્ય સ્થાપ્યા, ત્યારથી શ્રી સંઘમાં તપાગચ્છનાયક શ્રી વિજયદેવસૂરિજી મના વિરાધી તરીકે ખ્યાતિ પામેલે તે પક્ષ, પ્રતિપક્ષ તરીકે લેખાવા પામ્યા હતા. તે પક્ષના તે આ૦ શ્રી વિજયતિલકસૂરિજી સં. ૧૬૭૬ના પાષ શુદ્ધિ ૧૪ ના રોજ સ્વર્ગ વાસ પામ્યા તે અગાઉ એક જ દિવસે તે પક્ષના સČસ્વ ગણાતા તે મહેા॰ શ્રી સેામવિજયજીના શિષ્ય મુનિશ્રી કમલવિજયજીને માત્ર ‘વિજયાનંદસૂરિ' નામ આપીને આચાય પદે સ્થાપી દ્વીધા હતા. ( પવન્તુ-સં.૨૦૨૨ વર્ષે માતા અવાવધિ એનાવ્યભૂષિત ‘શ્રી મયાવિશિષનાંસિમ તિમિત્તળિ' વર્ષ ૧ સ ૩૬) તે શ્રી આનંદસૂરિજીના નામથી મહે।૦ શ્રી સેામવિજયજી વગેરેએ આણુસૂરગચ્છ ઉત્પન્ન કર્યાં. ત્યારથી શ્રીમત્તપાગચ્છની દેવ સૂરતપાગચ્છ’ અને ‘ આણુસૂતપાગચ્છ’ એમ બે શાખા થવા પામી. તેમાંની આણુસૂરતપાગચ્છીય શાખાના સતાનીયાની આજે હયાતિ જ નહિ હાવાથી વિદ્યમાન સમસ્ત તપાગચ્છ ચતુર્વિધસંઘ, શ્રી વિજયદેવસૂરતપાગચ્છ જ હાવાથી વત્તમાનમાં નવ્યતિથિમતક ક શ્રી રામચંદ્રસૂરિજી પણ શ્રી દેવસૂરતપાગચ્છીય જ છે.
આમ છતાં આજે તે, પેાતાને દેવસુરતપાગચ્છીયને બદલે તપાગચ્છીય જણાવતા હાય તે તેમાં તેઓ પેાતાને કાઈ પણ શાખાના તા ઓળખાવી શકે તેમ જ નહિ હાવાથી પેાતાના મતમાં દેારાએલા તેમના સહુ વિલેાના બનેલા અદ્યતની તપાગચ્છીયાષિપતિ લેખાવા ઈચ્છતા હૈાવા જોઈએ.
સિવાય સ. ૧૯૯૩થી તેમણે સ્વતંત્રપણે ઉપજાવી કાઢેલા નવામતની શરૂઆતમાં તે તેમના મત શ્રી દેવસુરસામાચારી પાસે અપ્રમાણિક ઠરતા હેાવાને લીધે–તે પેાતાને પેાતાના મતની મહત્વાકાંક્ષાવશાત્ દેવસૂરતપાગચ્છના સ્થાપનાકાલ સમયના તપાગચ્છીય તરીકે ઓળખાવવા માંડયા હતા. સ. ૧૯૯૮માં પાલીતાણા મુકામે શાસનસ ંઘે તેને ચર્ચા કરવા ફ્રજ પાડેલ, તે સમયે તેઓ ‘તાજી બાદર’ એમ ખેલ્યા પણ હતા; પરંતુ શાસનસંઘે તેમના વડદાદાગુરુ શ્રી આત્મારામજી મ૰ વિરચિત ‘જૈનતત્ત્વાદશ’ નામના પુસ્તકની ખીજી આવૃત્તિના પૃ. ૧૩૫ તથા ૧૪૨ ઉપર શ્રી આત્મારામજી મહારાજે પેાતાને દેવસૂરગચ્છના જણાવેલ હાવાની વાત પ્રસિદ્ધ કરતાં તેઓએ પેાતાને તપાગચ્છીય તરીકે ઓળખાવવાનું અંધ કર્યું હતું: આ વાતની-પાલીતાણામુકામે મેાદીના અગલે શ્રી રામચંદ્રસૂરિજીને પી. એલ. વૈદ્યે પૂછેલા પ્રશ્નના ઉત્તરમાં (કે-જે પ્રશ્નોત્તરી, સં. ૨૦૦૧માં જૈનધર્મ પ્રભાવક સમાજ અમદાવાદે પ્રસિદ્ધ કરેલ ‘પર્વતિથિનિર્ણય’ નામના શ્રી શાસનસંધ
૧૯
